Upload
fitzgerald-prince
View
463
Download
21
Embed Size (px)
DESCRIPTION
HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ. Yrd. Doç.Dr . Meral BOŞNAK GÜÇLÜ Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü. Herhangi bir çıkar çatışmam yoktur. Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları. Hava yolu obstrüksiyonunu azaltmak V/Q uyumunu artırmak - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ
Yrd.Doç.Dr. Meral BOŞNAK GÜÇLÜ
Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
Herhangi bir çıkar çatışmam yoktur.
Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları
Hava yolu obstrüksiyonunu azaltmakV/Q uyumunu artırmakSolunum işini azaltmakOksijenasyonu artırmak
Hava yolu klirensi bozuklukları
Mukus reolojisindeki değişiklikler (kistik fibrozis)
Mukosiliyar aktivitede bozukluk (primer siliyar diskinezi)
Yapısal defektler (bronşektazi)
Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler (solunum kas zayıflığı)
Fizyoterapi yöntemleri
Postüral drenaj ve pozisyonlama Perküsyon, vibrasyon ve shaking Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği Manuel hiperinflasyon Aktif solunum teknikleri döngüsü Otojenik drenaj Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi High frequency chest wall oscillations (VEST, Hayek) Cough assist Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV) Egzersiz
Postüral drenaj
Yerçekimi yardımı ile sekresyonların santral hava yollarına atılımı sağlanır.
12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon
Modifiye pozisyonlar kullanılabilir
(hasta toleransı, rahatlık)
Mekanizması: yerçekimi bölgesel akciğer ventilasyonu sağlar.
Manuel tekniklerle kombine kullanılabilir.
Postüral drenaj kontraendikasyonları
Baş aşağı pozisyon ICB > 20, Gastroözafagial reflü Aspirasyon riski, Ortopne, Hemodinamik instabilite olanlarda
kulanılmamalı.
Perküsyon (clapping)
Akciğer segmentlerini drene etmek için göğüs kafesine yapılan clapping uygulamalarıdır.
Ossilasyonların toraksa geçmesini sağlar.
Mekanik perküsör kullanımının sonuçları çelişkili
Perküsyon-2 (clapping)
Ritm düzenli (100-480 defa/dk)
Basınç her 2 elde eşit olmalı
Bebek ve çocuklarda 3 parmak kullanılarak yapılabilir.
Kemik oluşumlar ve meme dokusu üzerine uygulanmamalıdır.
Çıplak bedene direkt uygulanmamalıdır.
Vibrasyon ve shaking
Yalnızca ekspirasyon fazında kostalar üzerinden manuel uygulanan ossilasyonlardır.
Hafif hareket: vibrasyon
Derin hareket: shaking
Huffing ve öksürme
Huffing: glottis açıkken uygulanan zorlu ekspirasyon manevrası
Öksürme: glottis kapalı yapılan kontrollü öksürme
Eşit basınç noktası
Zorlu ekspirasyon tekniği Solunum
kontrolu+huffing
Manual hiperinflasyon (MHI)
MV’na bağlı hastalarda belirgin atelektazi ve sekresyonların atılımı sağlar
atelektaziyi önler kollabe alveolleri genişletir oksijenasyonu ↑
akciğer kompliansını ↑ manuel tekniklerle birlikte
kullanılabilir. BAROTRAVMA RİSKİ!!!!
Aktif solunum teknikleri döngüsü
Solunum kontrolü: hava yolu stabilizasyonu
Torakal ekspansiyon egzersizleri (TEE): kollateral ventilasyon
Zorlu ekspirasyon tekniği: sekresyonların mobilizasyonunu sağlar
ASTD+NIMV, MV süresi (1,7 gün)YBÜ kalış süresi (1,3 gün)PaCO2 daha stabil ve daha fazla
Austr J Phys Ther 2004.
Otojenik drenaj
Farklı akciğer volümlerinde ekspiratuar akış ile sekresyonları mobilize eder.
Üç fazlı◦ Koparma ◦ Toplama◦ Atma
KOAH (n= 30)20 gün: ASTD ve OD Akciğer fonksiyonlarında Sekresyon atılımında
Pozitif ekspiratuar basınç (PEP)
Yüksek basınçlı PEP (50-120 cmH2O)
Düşük basınçlı PEP 10-20 cmH2O)
Havayolu kollapsını önleme
Kollateral ventilasyonu artırma
Hava yolunu stabilize etme
Sekresyonun arkasına hava girişi sağlama
18
Incentive Spirometre (Triflo)
TrifloVolümetrikHer saat başı 30
nefes
19
Threshold PEPRezistörAğızlıkBurun klipsi
20
PEP MaskesiMaskeValfRezistörManometre
21
Flutter Ağızlık Sirküler koni Yüksek yoğunluklu
paslanmaz çelik top Delikli koruyucu
kapak
PEP/Flutter tekniği
10‐20 cmH2O basınç10-15 adet derin nefes
alınır3 sn boyunca verilir2‐3 huffing takip ederToplam tedavi süresi 5‐
20 dk
ACAPELLA Sekresyonların mobilizasyonuna
yardımcı olmak Atelektazileri önlemek veya
düzeltmek Bronkodilatatör alımını optimize
etmek
Acapella Vibrasyon frekansı 0 – 30 Hz. Uygulama
Süre: 10-20dkFrekans: 1-6 saatte
25
Solunuma Yardımcı Aletlerin Kontraindikasyonları
Pnömotoraks hikayesi
Aktif hemoptizi Artan solunum iş
yükünü hastanın tolere edememesi
Hemodinamik instabilite
İntrakranial basınç > 20 mmHg
Yakın zamanda geçirilmiş fasial, oral ya da kafatası travması veya cerrahisi
Akut sinüzit Özefagial cerrahi Kusma Bilinen timpan zarı
yırtığı veya orta kulak patolojileri
High frequency chest wall oscillations (Hayek oscillator & VEST)
Göğüs duvarı ossilasyonları hava akış hızını artırır.
Yüksek akış hızı koparma kuvveti sağlar.
Sekresyon viskositesini azaltır.
Oldukça pahalı bir sistemdir.
Mental retarde hastalarda iyi bir tercih olabilir.
Fizyolojik etkileri
Hava akış hızını ↑ Ekspiratuar hava akışı sağlar. Akciğerlerde tekrarlı öksürük benzeri parçalama
stresiyaratır. Mukus yapışkanlığını ↓ Santral ve periferal mukus temizliğini ↑ Siliyar aktiviteyi ↑ Mukusu geniş havayollarına taşıyarak öksürükveya aspirasyonla temizlenebilmesine olanak
sağlar.
Kontraendikasyonlar
Henüz stabilize olmamış baş veya boyun yaralanması
Hemodinamik instabilite olan aktif hemoraj
Uygulama
Parametrelerin uygulamaaralıkları
Frekans: 5-20 Hz
Basınç: 1-10
Süre: 1-60 dk.
Yararlaro Sekresyon temizliğini ↑o Pulmoner fonksiyonları stabilize eder veya
geliştirir.o Egzersiz toleransını ↑o Pahalı ilaç kullanımını ↓o Pnömoni insidansı ve hospitalizasyon sıklığını ↓o Hasta memnuniyeti ve tedaviye katılımı ↑o Sağlık bakım maliyetlerini ↓
Ohnsorg F. A Cost Analysis of High-Frequency Chest Wall Oscillation in Cystic Fibrosis. AM J Respir and Crit Care Med 1994; 149(4): A669
Pliophlys, AV, Lewis S, Kasnicke I. Pulmonary vest therapy in pediatric long-term care. Journal of the American Medical Director’s Association
2002 Sep-Oct; 3 (5): 318-321.
Mekanik IN-EXSUFFLATION
Amaç:
Mekanik In-Exsufflator
Cough Assist Öksürük makinası
Birikmiş bronkopulmoner sekresyonların temizlenmesi
HFCWO Mekanizması
Normal öksürüğü taklit ederHavayoluna dereceli olarak pozitif basınç
uygulanır (Nefes almak)Hızla negatif basınca döner (Nefes vermek)Basınçtaki ani değişiklik Yüksek ekspiratuar akış hızı oluştururDaha kuvvetli ve etkili öksürük oluşur.
Endikasyonları
Temel olarak: Öksüremeyen Sekresyonlarını etkili bir şeklide
çıkaramayan hastalar(peak cough flow<270 l/m veya MEP <60 cmH2O)
◦ Spinal kord yaralanmaları◦ Nöromusküler hastalıklar (MS, MG, ALS….)◦ Akciğer hastalıkları◦ Yoğun bakım hastaları………..
Yüz maskesi, ağızlık, trakeostomi, endotrakeal tüpten uygulanabilir
Evde çocuk ve yetişkin kullanımı için uygundur
Otomatik ve manuel modları mevcuttur
Kontraendikasyonları
Bülloz amfizemPnömotoraksBarotravmaHemoptizi
Tedaviİnhalasyon+exhalasyon+pause:
1 öksürük döngüsü4-5 öksürük döngüsü20-30 sn dinlenme4-6 döngüSüre İnhalasyon Exhalasyon Pause
Yetişkinler 2-3 sn 2-3 sn eşit
Çocuklar 1-2 sn 1 sn eşit
UgulamaHastaya uygun maske, ağızlık, trakeostomi
tüpü seçilirHer zaman öncelikle manual mod seçilir Düşük basınçlarda başlanır Her 4-6 döngüde 5 cm H2O arttırılır= öksürüğü
fasilite eden optimal basınca doğru ilerlenir.+10 ve +15 cmH2O= İnspiratuar basınç= 40 cmH2O’ya kadar
arttırılabilir
-10 ve -15 cmH2O= Expiratuar basınç= -45 cmH2O’ya kadar arttırılabilir
Otomatik modlara geçilebilirAlet 5 dk fazla çalıştırılmamalıdır
Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION◦ Hastaneye yatışı önlemekte◦ Trakeostomi ihtiyacını azaltmakta
İntrapulmoner perküssif ventilasyon
İnhalasyon tedavisi Toraks içinde
perküsyon uygulaması
100- 225 Hz’lik frekansla küçük basınç patlamaları ile havayolu temizliğini sağlar.
Solunum kas eğitimi
Nöromüsküler hastalıklarda inspiratuar ve ekspiratuar kas zayıflığı olabilir.
İnspiratuar/ekspiratuar kas eğitimi öksürük etkinliğini artırır.
Egzersiz eğitimi
Temel bileşendir.Egzersiz kapasitesini
artırır.Periferal kasların
oksidatif kapasitesini artırır.
Havayolunda mediatör salınımı
Ventilasyonda artma
Sonuç ölçümleri
Üretilen balgam miktarıRadioaktif aerosol dağılımı Solunum fonksiyon testleriOksijenasyonAkut alevlenmeyi önlemeHastanaye yatış sıklığıYaşam kalitesi
Etkinlik, uygun modalitenin seçimi
YaşMental durumSosyal durumEv ortamı İş durumuİş verenin yaklaşımıKişisel tercih Hastalığın derecesiMaddi durum/cihazların temini
Teşekkürler