HAVADAN ELEKTROMANYETİK YÖNTEMLER

TULU UYGUNEL 100213066FATMA KÜBRA KILIÇ 090213016ONUR ÇUHALILAR 100213071

• Jeofizikte, elektromanyetik uygulamalarında (EM) yer birincil bir alternatif akım kaynağı ile uyarılır ve uygun bir yere konumlandırılmış bir alıcı ile, ikincil oluşan manyetik alan kayıt edilir.

• İkincil alanlar iletken yapıların bulunmasından kaynaklanır. Örneğin, mineral veya maden oluşumları, iletken jeolojik yapılar (killi tabakalar, faylar vb.). Farklı yer yapılarının elektriksel özdirenç değerlerinin büyüklüğü çok değişken değerler aldığından, EM metotlar başarılı bir şekilde sığ ve derin amaçlı yeraltının haritalanmasında ve özdirenç değişimlerinin saptanmasında kullanılabilirler.

• EM metotlar alıcı ve verici frekanslarına bağlı olarak geniş bir frekans bandını kapsar (0.001 Hz den Megahertz seviyelerine kadar). Birçok EM metodunda birincil alanlar yapay olarak üretilir, fakat bazıları doğal EM alanları kaynak olarak kullanırlar.

• EM metotlarda nüfuz derinliği önemli bir kavramdır ve yöntemin yaklaşık olarak bilgi edinilebilecek derinlikleri hakkında tahmin yapmamıza yardımcı olur. Yani kullanılan yöntemin yaklaşık olarak araştırma derinliği hakkında bilgi verir.

• EM metotlar yerde, havada ve kuyularda uygulanabilir. EM metotların sınıflandırılması kaynağın doğal veya yapay olmasına, yöntemin nerede uygulandığına (yeryüzü, hava, deniz, kuyu içi), verici ve alıcı halkaların konumuna (merkez eksenli halkalar, paralel düzlemli halkalar ve karışık halka dizilimleri ) ve yöntemin zaman ve frekans ortamında uygulanıp uygulanmadığına bağlıdır.

• HAVADA UYGULANAN EM JEOFİZİK METOTLAR

• Havada uygulanan jeofizik yöntemler en çok Kanada ve Avustralya ülkelerinde uygulanmaktadır. Ekonomik minerallerin araştırılmasında kullanılırlar. Yerde uygulanan EM alanların çoğu havada da uygulanabilir. Hem de çok kısa sürede büyük alanların araştırılmasını olanaklı kılar. Sistem (verici ve alıcı, slingram(çift halka yöntemine benzer)) uçağa ya da helikoptere monte edilir. Araştırma yapılması istenen hatlar üzerinde uçuşlar yapılarak uygulanır.

• Yöntemler farklı olmasına rağmen, temel olarak bütün EM metotlar Maxwell denklemleri kullanılarak geliştirilmiştir (DC, MT, GPR, VLF, HLEM, TDEM vb.).

• Bu yöntemlerde kullanılan frekans aralıkları birbirlerinden farklılıklar gösterir. Sonuçta da birbirlerine göre farklı derinliklerden bilgiler verirler

Havadan Jeofiziğe Genel Bir Bakış

Mevcut Yöntemler

Focus on EM and magnetics.

Nasıl Çalışır?

HAVADAN EM SİSTEM GEOMETRİSİ

ARAMA DERİNLİĞİ SİSTEM ÇÖZÜMÜ

• MEGATEM: En güçlü sistem (derinlik en fazla)• GEOTEM : Etkili keşif için iyi bir derinlik• TEMPEST : Orta derinlikteki araştırmalar için

kullanılan sistem (iyi bir çözünürlük verir)

SABİT KANATLI ZAMAN DOMAİN SİSTEMLERİ

• RESOLVE : Orta derinlik aramalarında etkin sistemdir. Yüzey bilgilerini mükemmel çözünürlükte verir.

Helikopter Frekans Domain Sistemleri

GEOTEM

*İkiz Motor Uçağı

*Araştırma için en etkili derinlik

MEGATEM

•Dört motorlu uçak•4500m ASL kadar Alanlarda Güvenli Araştırması Operasyonu•Yüksek Sıcaklıklarda Etkili Çalışma