Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

Hậu Duệ Cây Lan Kiếm Bạc Lan (Cymbidium erythrostyllum) Thượng đế đã ban cho Việt Nam quê hương của chúng ta nhiều cây lan rất đẹp và lại là những giống đăc hữu (endemic) nghĩa là chỉ có mọc tại VN mà thôi. Trong bài Hậu Duệ Cây Lan Hài Việt Nam (Paphiopedilum vietnamense), chúng tôi tỏ ý tiếc cho người mình không biết khai thác mối lợi khổng lồ này, nay xin tiếp tục đề cập đến những cây lan khác.

Năm 1891, Wilhelm Mitcholitz tìm thấy cây lan Cymbidium erythrostyllum ở giẫy núi Langbian gần Đà Lạt, rồi gửi về Anh Quốc cho công ty Frederick Sanders & Son, một công ty danh tiếng với môt đội ngũ đông người, nhiều tiền và nhiều phương tiện chuyên săn lùng hoa lan khắp nơi trên thế giới. Năm 1905, cây lan này nở hoa tại vườn Bách Thảo Hoàng gia Anh Quốc (Kew) và được khoa học gia Rolfe công bố với thế giới với tên Cymbidium erythrostyllum. Tại Anh Quốc vào thời điểm đó, cây lan xinh đẹp này với những cánh trắng muốt như ngọc, môi hoa có những sọc đỏ chót có giá trị bằng một căn nhà của bậc trung lưu.

Ảnh: Vũ Định An

Nhưng rất tiếc nhiều người trong chúng ta còn chưa biết đến cây lan này. Đây là một giống phong lan hay thạch lan ra hoa vào cuối mùa Hè và chỉ mọc ở cao độ 1500 th thuộc khu vực núi Langbiang, Lâm Đồng. Nơi đó quanh năm có một nhiệt độ trung bình là 75°F, ít khi tới 80°F và ẩm độ là 70%, vì vậy nếu mang ra nơi khác nóng trên 85°F hay lạnh dưới 60°F cây sẽ tàn lụi rồi chết dần chết mòn.

1  

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

Tại Hoa Kỳ vào thập niên 1970-1990, cây lan này giá khoảng $60-100 một chậu, nhưng hiện nay chỉ còn khoảng $25 một châụ mà lại là những cây đã được lai giống từ những cây cha mẹ rất đẹp. Sở dĩ có tình trạng như vậy là vì cây này hơi khó nuôi, chỉ những nơi ở ven biển mới cung cấp được đầy đủ điều kiện đòi hỏi của cây lan.

Theo bản nghiên cứu của Stephen Early, từ ngày du nhập Âu-Úc-Mỹ đến nay, cây lan này đã có chừng 78 hậu duệ. Vì khuôn khổ trang Web, chúng tôi không thể nào trinh bầy hết tất cả các cây lai giống này và chỉ xin kể tượng trưng một vài cây lan thuộc đời thứ 2:

Cym. Amazing (ensifolium x erythrostylum)

  

Ảnh: Hà Khắc Hiểu Ảnh: The Orchid Source

Cym. Albanense (erythrostylum x insigne)

                            

Ảnh: Vũ Định An Ảnh: www.flickr.com

2  

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

Cym. Atalanta (erythrostylum x lowianum)

Ảnh: Nguyễn Minh Đức Ảnh: Photobucket

Cym. Cherry Blossom (pumilum (floribundum) x erythrostylum)

Ảnh: Nguyễn Minh Đức Ảnh: Photobucket

3  

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

4  

Cym. Devon Odyssey (devonianum x erythrostylum)

Ảnh: Nguyễn Minh Đức Ảnh: chicchi2.fc2web.com

Cym. Early Style (elegans x erythrostylum)

Ảnh: Nguyễn Duy Ảnh: Orchids Board

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

5  

Cym. Florinda (erythrostylum x irioides)

Ảnh: Đỗ Phú Thinh Ảnh: B. Klein Cym. Frosty Jack (mastersii x erythrostylum)

Ảnh: Orchids Species Ảnh: www.sborchid.com

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

6  

Cym. Osborn (erythrostylum x dayanum)

Ảnh: Chu Xuân Cảnh Ảnh: www.orchidboard.com Ngày nay cháu chắt của cây Cym. erythrostyllum đã truyền đi đến 5-7 đời, không sao kể siết bởi vì từ Á, Úc, Âu Châu và Hoa Kỳ, nhất là ở miền Nam California, có biết bao nhiêu người lai giống loài Cymbidium và có nhiều người không chịu đặt tên riêng và cầu chứng. Một người quen thuộc với chúng ta rất nhiều, đó là George Hatfield ở Oxnard, vừa mới đắc cử chức Hội trưởng hội Hoa Lan Hoa Kỳ, người đã lại tạo ra nhiều cây Cymbidium đẹp đẽ hơn các cây nguyên giống. Cây lan đẹp ở hình bên không biết có phải là cháu chắt, chút chít của cây Cym. erythrostylum hay không bởi vì chủ nhân ông còn chưa cho biết gốc gác ngọn nguồn.

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org  

7  

Một điều hiển nhiên mà chúng ta cần biết, đó là những cây lai giống này dễ trồng hơn những cây nguyên thủy bởi vì đặc tính di truyền của các cây cha hay mẹ mọc ở nơi những ấm áp hơn và sau nhiều đời cây lan đã thuần hóa với khí hậu ấm áp của California. Hậu duệ những cây lan kiếm Việt Nam còn nhiều, chúng tôi sẽ xin trình bầy tiếp. HLVN