Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Giới thiệu lớp học
Đối tượng học viên
● Cán bộ khuyến nông
● Cán bộ nông nghiệp
● Nông dân trồng lúa gạo
Kết quả tập huấn
Sau khi hoàn thành lớp tập huấn, học viện có thể:
● Hiểu được khái niệm chuỗi giá trị
● Mô tả và vẽ được sơ đồ chuỗi giá trị lúa gạo
● Giải thích được các tác nhân và vai trò của các tác nhân trong chuỗi giá trị
lúa gạo
● Giải thích được các mối liên kết ngang, liên kết dọc trong chuỗi giá trị lúa
gạo
● Hiểu được các yếu tố bên ngoài hỗ trợ phát triển chuỗi giá trị lúa gạo
● Hiểu được cách tính chi phí, lợi nhuận, giá trị gia tăng trong từng khâu
trong chuỗi giá trị lúa gạo
● Nắm được các kỹ năng lập kế hoạch tài chính; tính toán chi phí, lợi nhuận;
và các cách thức cắt giảm chi phí, gia tăng lợi nhuận cho nông hộ
Thời gian lớp học
6 tiếng
Nội dung tập huấn và phân bổ thời lượng
Bài học Chủ đề
Thời
lượng
(phút)
Bài 1 Khái niệm chuỗi giá trị
Bài 2 Liên kết trong chuỗi giá trị lúa gạo
Phương pháp tập huấn
Lớp tập huấn sử dụng phương pháp tập huấn đa dạng, trực quan, tương tác giữa
giảng viên và học viên
● Bài tập/ Trò chơi
● Hoạt động và thảo luận nhóm
● Giảng bài
Các lưu ý đối với giảng viên:
● Sử dụng bài trình chiếu để hướng dẫn quá trình học, không phụ thuộc hoàn
toàn vào bài trình chiếu
● Giới thiệu chủ đề tập huấn một cách rõ ràng khi bắt đầu từng bài học
● Có thể điều chỉnh các bài học và thời lượng của từng bài học phù hợp với
từng đối tượng học viên và hoàn cảnh tập huấn
● Tăng cường tính tương tác thông qua đặt các câu hỏi gợi mở
● Tạo không khí vui vẻ, sinh động cho bài giảng thông qua các hoạt động để
các học viên có thể học từ chính trải nghiệm của họ
● Trích dẫn các ví dụ để giải thích và minh họa cho các chủ đề
● Truyền tải các thông điệp tập huấn đơn giản và chính xác
● Điều chỉnh ngôn ngữ phù hợp với đối tượng và địa bàn tập huấn
Cách thức đánh giá học viên
Kết quả tập huấn có thể được đánh giá như sau:
Nội dung Phương pháp
Kiến thức Quan sát/ Tương tác
Kỹ năng Kết quả làm việc nhóm
Phiếu bài làm
Các công cụ, dụng cụ và tài liệu cần chuẩn bị
● Thiết bị trình chiếu, bút chỉ
● Bảng trắng, bút viết bảng các màu
● Bảng đính ghim, ghim, băng dính
● Giấy A0
● Bút bi, bút chì, bút dạ các màu
● Giấy màu các loại
Cấu trúc bài giảng
GIẢNG VIÊN CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH CHƯƠNG TRÌNH ĐỂ PHÙ HỢP
VỚI NHU CẦU HỌC VIÊN
Thời
lượng Hoạt động Tài liệu sử dụng
Mở đầu và giới thiệu chung
10
phút
Chào các học viên và chào mừng họ đến với lớp
tập huấn
Giới thiệu bản thân với các học viên
Hỏi: Các anh/chị có biết sản phẩm lúa gạo của
mình đang được bán ở thị trường nào không?
(Một số trả lời có)
Hỏi: Các anh chị có biết yêu cầu của thị trường
đối với sản phẩm của mình là gì không
(Một số trả lời có)
Hỏi: Các anh chị có biết lợi nhuận từ hoạt động
sản xuất của mình ra sao không?
(Một số trả lời có)
Nói: Tôi tin rằng tất cả các anh/chị ngồi đây đều
muốn biết chúng ta đang ở đâu trong chuỗi giá trị
và hưởng lợi thế nào trong chuỗi giá trị?
(Đa số trả lời có)
Nêu mục tiêu của buổi tập huấn
Với buổi tập huấn này, hi vọng rằng từ các hiểu
biết về chuỗi giá trị, vai trò và mối quan hệ giữa
các bên và các kỹ năng quản lý tài chính nông hộ,
chúng ta có thể chủ động quản lý hoạt động sản
xuất của mình và chủ động trong các mối quan
hệ với các bên, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh.
Slide 2
Giới thiệu kết cấu bài giảng
Slide 3
Bài 1: Khái niệm về chuỗi giá trị
20
phút
Khởi động tạo hứng khởi bằng hoạt động “Con
đường lúa gạo”
Slide 5
Hoạt động 1. Con đường lúa gạo
Hoạt động 1. Con đường lúa gạo
Mục tiêu Mục tiêu của trò chơi là giúp học viên hình
dung hạt gạo của họ đã được sản xuất, chế biến
và tiêu dùng như thế nào, từ đó dẫn dắt đến khái
niệm về chuỗi giá trị
Thời lượng
Số lượng học viên Tất cả học viên
Tài liệu/phương pháp Giấy A0, bảng ghim, ghim, giấy màu
Các bước 1. Chia học viên thành 3-4 nhóm, tùy thuộc
vào số lượng học viên
2. Phát cho các nhóm giấy A0 và giấy màu
trắng
3. Trong 15 phút, từng nhóm sử dụng giấy
màu trắng viết lên các công đoạn cụ thể mà
sản phẩm gạo của họ được giao dịch, thông
qua trao đổi tìm câu trả lời cho các câu hỏi:
● Lúa trồng thế nào?
● Sau khi thu hoạch, lúa được chế biến
thế nào?
● Sau đó, lúa được bán đi đâu?
● ....
Các công đoạn được nối với nhau bằng mũi tên
4. Giảng viên sẽ đi giữa các nhóm để hướng
dẫn thêm
5. Sau 15 phút, các nhóm cử đại diện lên
trình bày kết quả.
Các hình vẽ có thể không đầy đủ do người
nông dân thường chỉ biết sản phẩm lúa gạo của
mình đến thương lái hoặc 1 công ty xay xát.
Tóm lại Nói: Chúng ta có rất nhiều sơ đồ khác nhau, rõ
ràng là chúng ta ít nhiều có ý niệm về một chuỗi
các hoạt động trong sản xuất lúa gạo, mặc dù
chưa đầy đủ.
Thời
lượng Hoạt động Tài liệu sử dụng
Nói: Các ý niệm về một chuỗi các hoạt động với
sự tham gia của các bên trong sản xuất và thương
mại một sản phẩm gợi mở cho chúng ta về khái
niệm chuỗi giá trị.
Hiện nay có nhiều khái niệm khác nhau về chuỗi
giá trị.
Slide 6
Để dễ hiểu nhìn chung có thể hiểu chuỗi giá trị
bao gồm:
● Các bên tham gia
● Các hoạt động tương ứng của từng bên
● Sự liên kết giữa các bên và hoạt động tương
ứng để mang đến một sản phẩm hoặc dịch vụ
cuối cùng qua các công đoạn từ sản xuất đến
tiêu dùng
● Ở mỗi một công đoạn, sản phẩm lại được tạo
thêm giá trị
Các bên tham gia chuỗi giá trị
Slide 7-8
Giá trị tăng thêm có thể được tạo ra bằng
nhiều cách, có thể hữu hình hoặc vô hình miễn là
được một đối tượng khách hàng sẵn sàng chi trả.
Một số ví dụ trong slide. Có thể mời một số học
viên cho một số ví dụ.
Slide 9-10
Bài 2: Sơ đồ chuỗi giá trị
Nói: như vậy, với khái niệm về chuỗi giá trị như
vậy, chúng ta hãy cùng hoàn thiện sơ đồ chuỗi
giá trị của chúng ta.
Ở phần này, chúng ta sẽ xác định rõ hơn các bên
tham gia, vai trò của các bên và mối liên kết
giữa các khâu như thế nào.
Hoạt động 2. Vẽ sơ đồ chuỗi giá trị lúa gạo Slide 11
Hoạt động 2. Vẽ sơ đồ chuỗi giá trị lúa gạo
Mục tiêu Mục tiêu của hoạt động này là giúp học viên tự
vẽ được sơ đồ chuỗi giá trị mà họ tham gia, định
vị được rõ các bên tham gia, vai trò của các bên
Thời lượng
Số lượng học viên Tất cả học viên
Tài liệu/Phương pháp Giấy A0, bảng ghim, ghim, giấy màu
Các bước 1. Chia học viên trở lại nhóm của hoạt động 1
2. Phát cho các nhóm giấy A0 và giấy màu
3. Các nhóm lần này sẽ lựa chọn cụ thể một
sản phẩm cuối cùng mà nhóm muốn vẽ sơ
đồ chuỗi giá trị. Ví dụ: gạo Jasmine, gạo
ST24,...
4. Nhóm xem xét và hoàn chỉnh chi tiết lại các
công đoạn trong hoạt động 1.
5. Tiếp theo, nhóm cùng nhau trả lời câu hỏi:
Ai chịu trách nhiệm về các công đoạn đó và
điền vào giấy màu vàng, sau đó dán lên phía
trên giấy ghi các công đoạn.
6. Nhóm tiếp tục thảo luận và ghi chi tiết các
hoạt động cụ thể của đối tượng chịu trách
nhiệm ở từng công đoạn để làm rõ vai trò
của họ. Các nội dung này được ghi trên giấy
màu xanh và dán phía dưới giấy ghi các
công đoạn.
7. Ở từng công đoạn, các nhóm tiếp tục thảo
luận các giá trị tăng thêm có thể được tạo ra
như thế nào. Các giá trị này được ghi vào
các giấy màu đỏ và dán phía dưới các hoạt
động cụ thể
8. Sau 15 phút, các nhóm cử đại diện lên trình
bày kết quả
9. Cả lớp thảo góp ý và thảo luận chung để
hoàn chỉnh sơ đồ các chuỗi giá trị
Trong quá trình làm việc nhóm, giảng viên sẽ
đi giữa các nhóm để hướng dẫn thêm
Tóm lại Nói: Đây chính là sơ đồ chuỗi giá trị lúa gạo cụ
thể mà các bạn đang là một thành phần trong đó
với vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, ai đang là
người hưởng lợi nhiều nhất trong chuỗi giá trị
này.
Thời
lượng Hoạt động Tài liệu sử dụng
Nói: Như vậy, chúng ta đã vẽ được chuỗi giá trị
cụ thể mà mình đang tham gia. Nhìn rộng ra,
chuỗi giá trị gạo tại ĐBSCL như sau. Nhìn vào
chuỗi giá trị này, các bạn có thể thấy rõ hơn mình
đang ở đâu trong chuỗi giá trị của vùng.
Slide 12
Các yếu tố quyết định thành công của chuỗi giá
trị
Slide 14
Nói: Vậy, chúng ta đang liên kết với nhau và
với các bên như thế nào?
Hỏi: Hiện nay có các anh chị nào đang tham gia
tổ hợp tác hay HTX không?
Một số trả lời có
Hỏi: Có anh chị nào đang tham gia ký kết hợp
đồng nông sản với doanh nghiệp không
Một số trả lời có
Nói: Tổ hợp tác/HTX chính là một hình thức
liên kết ngang. Liên kết ngang là liên kết giữa
cùng một nhóm tác nhân với nhau như liên kết
giữa các nông dân thành các tổ hợp tác, HTX;
liên kết giữa các doanh nghiệp thành hiệp
hội;...Còn liên kết dọc là liên kết giữa nhóm tác
nhân này với nhóm tác nhân khác, điển hình là
liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp dưới hình
thức hợp đồng nông sản.
Hiện nay, hình thức HTX kiểu mới đang được
khuyến khích giữa các hộ nông dân và hợp đồng
nông sản cũng đang rất phổ biến.
Một số điểm cần lưu ý đối với HTX kiểu mới:
- Thành viên tham gia dưới dạng góp vốn và
được trả dựa trên lợi nhuận kinh doanh hàng năm
dựa trên sự tự nguyện, chia sẻ lợi ích và rủi ro.
- HTX chỉ sở hữu những tài sản chung, tài sản cá
nhân của mỗi hộ được thừa nhận
- Không phải do nhà nước điều hành, tự quyết
định và tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ
- Không bị giới hạn về địa giới hành chính,
ngành nghề đăng ký kinh doanh
HTX kiểu mới hoạt động gần như một DN, có
đầy đủ quyền ra quyết định sản xuất, đàm phán
và chủ động về kế hoạch kinh doanh
Bài 2 Liên kết trong chuỗi giá trị lúa gạo
Một số điểm cần lưu ý đối với hợp đồng nông
sản:
- Hợp đồng nông sản giúp bà con chủ động được
thị trường.
- Người dân, HTX có quyền đàm phán mức giá,
hình thức thanh toán.
- Tránh được rủi ro nhưng năm sản phẩm rớt giá.
Tuy nhiên, cần chấp nhận mức giá không cao
bằng thị trường ngoài những năm giá đạt đỉnh
Hoạt động 3: Ai hỗ trợ chuỗi giá trị
Hoạt động 3: Ai hỗ trợ chuỗi giá trị
Mục tiêu Mục tiêu của hoạt động này là giúp học viên hiểu
rằng chuỗi giá trị hoạt động hiệu quả còn có sự hỗ
trợ từ môi trường bên ngoài và họ có thể chủ động
tìm kiếm và tiếp cận các nguồn hỗ trợ này
Thời lượng
Số lượng học viên Tất cả học viên
Tài liệu/Phương pháp Sơ đồ chuỗi giá trị đã vẽ, giấy màu, ghim
Các bước 1. Chia học viên trở lại nhóm
2. Phát cho các nhóm giấy màu
3. Từng người trong nhóm viết vào 2 mẩu giấy: 1
mẩu viết ai hỗ trợ và 1 mẩu giấy viết hỗ trợ gì
4. Từng người trong nhóm ghim các mẩu giấy
phía trên hoặc phía dưới nhóm tác nhận nhận
được hỗ trợ
5. Cả nhóm cùng thảo luận và sắp xếp lại các hỗ
trợ theo từng đối tượng hỗ trợ
6. Nhóm làm tương tự cho những hỗ trợ mà họ
biết cho các tác nhân khác
Các học viên có thể không biết đến nhiều các hỗ
trợ.
Tóm lại
Nói: Hiện nay có nhiều hỗ trợ cho các chuỗi giá trị
nhưng rõ ràng không có nhiều người nông dân biết
và hưởng lợi từ các hỗ trợ đó
Thời
lượng Hoạt động Tài liệu sử dụng
Liên kết ngang Slide 16
Slide 17
Liên kết dọc
Slide 18-19
Liên kết nhiều nhà
Slide 20
Slide 21
Mô hình liên kết thành công 1: Slide 22
Mô hình liên kết thành công 2:
Slide 23
Mô hình liên kết thành công 3:
Slide 24-25
Mô hình thành công 4-5-6:
Slide 26-28
Điều kiện thành công của liên kết chuỗi
giá trị
Slide 29
Chính sách về liên kết chuỗi giá trị Slide 30