Giao an Day Them Hoa 11

Trêng THPT C« T« Tæ: Sinh - hãa

GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 1

Ngµy so¹n: 05/09/2009

Buæi 1 Sù ®iÖn li

PH cña dung dÞch vµ tÝnh nång ®é dung dÞch

A. Lý thuyÕt cÇn n¾m v÷ng

I.Sù ®iÖn li

Qu¸ tr×nh ph©n li cña çc chÊt trong níc ra ion lµ sù ®iÖn li. Nh÷ng chÊt khi tan trong níc

ph©n li ra ion gäi lµ nh÷ng chÊt ®iÖn li ,

II. §é ®iÖn li

§é ®iÖn li (anpha) cña chÊt ®iÖn li lµ tû sè gi÷a sè ph©n tö ph©n li

ion (n) vµ tæng s« ph©n tö hoµ tan(n 0 )

=0

n

n với 0 1

VÝ dô: Trong dd CH 3 COOH 0,043M cø 100 ph©n tö hoµ tan chØ cã 2 ph©n tö ph©n li ra ion,

®é ®iÖn li lµ:

2

100 =2%

Th«ng thêng ta thêng tÝnh ®é ®iÖn li cña çc chÊt theo c«ng thøc:

0

c

c

Trong ®ã : c_ nång ®é chÊt tan ®· ph©n li ra ion

c 0 _ nång ®é ch©t tan ban ®Çu

III. Ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li

1. ChÊt ®iÖn li yÕu.

ChÊt ®iÖn li yÕu lµ chÊt khi tan vµo níc chØ cã mét phÇn sè ph©n tö hoµ tan ph©n li ra ion,

phÇn cßn l¹i vÉn tån t¹i díi d¹ng ph©n tö trong dd.

Nh÷ng chÊt ®iÖn li yÕu thêng gÆp nh axÝt yÕu(H 2 CO 3 , CH 3 COOH,H 2 S...), baz¬ yÕu

(NH 3 ,Bi(OH) 2 , Mg(OH) 2 ...) Ph¬ng tr×nh ®iÖn li: CHCOOH CHCOO

+ H

2. ChÊt ®iÖn li m¹nh.

ChÊt ®iÖn li m¹nh lµ nh÷ng chÊt khi tan trong níc çc ph©n tö hoµ tan ®Òu ph©n li ra ion.

Mét sè chÊt ®iÖn li m¹nh thêng gÆp nh axÝt m¹nh,baz¬ m¹nh, muèi tan...

Ph¬ng tr×nh ®iÖn li

HCl H + Cl

Na 2 SO 4 Na + SO 4

3. ¶nh hëng cña sù pha lo·ng ®Õn ®é ®iÖn li .

Khi pha lo·ng dd ®é ®iÖn li cña çc chÊt ®Òu t¨ng.

IV. TÝch sè ion cña nuíc vµ PH cña dung dÞch

1. TÝch s« ion cña níc

Níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu :

H2O H

+ OH (1)

K = ][

]][[

2OH

OHH

KH 2 ) = K [H2O] = [H][OH

]

KH 2 O gäi lµ tÝch sè ion cña níc, tÝch sè nµy lµ h»ng sè ë mét nhiÖt ®é x¸c ®Þnh.

ë nhiÖt ®é 250C : K = [H

][OH

] = 10

14

Nh vËy trong m«i trêng trung tÝnh th× : [H

] = [OH

] =107


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 2

KiÒm th× : [H ] < [OH ]

Hay [OH ] >10 7

AxÝt th×: [H ] > [OH ]

Hay [H ] >10 7

2. PH cña dung dÞch

[H] = 10

PH M . NÕu [H

] = 10

a th× PH = a

Hay vÒ mÆt to¸n häc th× : PH = -log[H

]

Lu ý vÒ c«ng thøc ®êng chÐo

Khi trén lÉn hai dung dÞch cña cïng mét chÊt tan ( hay cïng t¹o ra mét ion) th× ta cã thÓ tÝnh

nång ®é cña dung dÞch thu ®îc nh sau:

Gi¶ sö trén dung dÞch 1 cã nång ®é C1 víi thÓ tÝch V1 vµ dd 2 nång ®é C2 víi thÓ tÝch V2 ta thu

®îc dd cã nång ®é C3. tÝnh C3 nh sau:

V1 C1 C2 - C3

C3

V2 C2 C1 - C3

Ta cã: 2

1

V

V =

31

32

CC

CC

ta sÏ thu ®îc 1 ph¬ng tr×nh bËc nhÊt 1 Èn C3.

VÝ dô: Trén lÉn 200 ml dung dÞch NaOH 0,1 M vµ 300 ml dung dÞch KOH 0,2 M . TÝnh pH cña

dung dich thu ®îc? Hìng dÉn gi¶i:

V× NaOH vµ KOH lµ nh÷ng chÊt ®iÖn li m¹nh nªn ta lu«n cã :

[OH] = Cm dd

Nªn ta ¸p dông c«ng thøc ®êng chÐo:

200ml 0,1 0,2 - C

C

300ml 0,2 C - 0,1

300

200 =

1,0

2,0

C

C

2C – 0,2 = 0,6 - 3C

5C = 0,8 C = 0,14

[OH] = 0,14 mµ = [H

][OH

] = 10

14

[H] =

0,14

10 -14

pH = - log(0,14

10 -14

) =

Lu ý:

1)bµi tËp nµy ta cã thÓ tÝnh pOH nh sau:

[OH] = 10

pOH hay pOH = -log [OH

] vµ pH + pOH = 14

Khi ®ã : pOH = -log[OH

] = -log 0,14 = 0,85 pH = 14 - 0,85 = 13,15.

2) Trong bµi tËp kh«ng ph¶I lóc nµo nång ®é cña H

còng cho díi d¹ng 10a mµ cã thÓ ë

d¹ng x.10a khi ®ã çch tinh pH víi d¹ng sè x.10

a:

Log x.10a = log x - a

Tøc lµ pH = log x + a

B. Mét sè bµi tËp ¸p dông

1. Bµi tËp vÒ sù ®iÖn li vµ tÝnh PH cña dung dÞch ®¬n gi¶n.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 3

Câu1)Tính pH của dung dịch bazơ yếu NH3 0,05M giả sử độ điện ly của nó bằng 0,02.

Câu2)Tính độ điện ly của dung dịch axit HA 0,1M có pH = 3,0.

Câu 3: Một dung dịch H2SO4 có pH = 3.

a. Hãy tính nồng độ H+ của dung dịch

b. Tính nồng độ mol/lit của dung dịch H2SO4

c. Để trung hòa 20 ml dung dịch trên cần 40 ml dung dịch NaOH hãy tính pH của dung dịch

NaOH.

Câu 4: Cần bao nhiêu gam NaOH để pha chế 300 ml dung dịch có pH = 9

Câu 5: a. Tính pH của dung dịch chứa 1,46 g HCl trong 400 ml dung dịch.

b. Tính pH của dung dịch tạo thành sau khi trộn 100 ml dung dịch HCl 1,000 M với 400 ml

dung dịch NaOH 0,375 M.

Câu 6: Có 10 ml dung dịch HCl pH=2. Thêm bao nhiêu ml nước vào để thu được dung dịch có pH

=3.

Câu 7: Cho m gam Na vào nước ta thu được 1,2 lit dung dịch có pH =12. Tính m

Ngµy so¹n: 07/09/2009

Buæi 2 Ph¶n øng Axit – Baz¬

A. Lý thuyÕt cÇn n¾m v÷ng

I. Çc thuyÕt Axit – Baz¬

1. ThuyÕt axit – baz¬ theo Areniut

Axit lµ nh÷ng chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation H

VÝ dô: HCl H + Cl

CH3COOH CH3COO

+ H

Çc dung dÞch axit ®Òu cã mét sè tÝnh ch©t chung, ®ã lµ tÝnh chÊt cña cation H

trong dung dÞch.

Baz¬ lµ nh÷ng chÊt khi tan trong níc ph©n li ra anion OH

VÝ dô : NaOH Na + OH

Ba(OH)2 Ba2

+ OH

Çc dung dÞch baz¬ ®Òu cã mét sè tÝnh chÊt chung, ®ã lµ tÝnh chÊt cña anion OH

trong dung

dÞch

Hidroxit lìng tÝnh lµ hidroxit khi tan trong níc võa cã thÓ ph©n li nh axit,võa cã thÓ ph©n

li nh baz¬.

VÝ dô: Zn(OH)2 Zn2

+ 2 OH

Zn(OH)2 2H

+ ZnO 2

2

§Ó thÓ hiÖn tÝnh axit cña Zn(OH)2 ngêi ta thêng viÕt díi d¹ng H2ZnO2.

2. ThuyÕt Axit - Baz¬ theo Bronstet

a. ThuyÕt Axit – Baz¬ theo Bronstet

Axit lµ nh÷ng chÊt nhêng pr«ton(H

). Baz¬ lµ nh÷ng chÊt nhËn pr«ton.

Ph¶n øng axit – baz¬ : Axit Baz¬ + H

VÝ dô1: CH3COOH + H2O H3O

+ CH3COO


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 4

Trong ph¶n øng nµy, CH3COOH ®ãng vai trß lµ chÊt cho pr«ton nªn nã lµ axit, H2O ®ãng vai

trß lµ chÊt nhËn pr«ton nªn nã la baz¬ vµ ph¶n øng nghÞch th× H3O la chÊt cho pr«ton nªn

nã la axit, CH3COO lµ chÊt nhËn pr«ton nªn nã lµ baz¬. Çc c¨p CH3COOH vµ

CH3COO , H3O vµ H2O lµ nh÷ng cÆp axit baz¬ liªn hîp cña nhau.

VÝ dô 2: Cho qu¸ tr×nh ph©n li t¹o ra OH cña NH3 nhhw sau

NH3 + H2O NH

4 + OH

H·y x¸c ®Þnh çc chÊt ®ãng vai trß lµ axit, baz¬ ? x¸c ®Þnh cÆp axit baz¬ liªn hîp?

KÕt luËn: - Ph©n tö H2O cã thÓ lµ axit hoÆc baz¬. VËy H2O lµ chÊt lìng tÝnh.

- Theo thuyÕt Bronstet , axit baz¬ cã thÓ lµ ph©n t hoÆc ion.

C©u hái cñng cè: So s¸nh kh¸I niÖm axit-baz¬ theo Areniut vµ theo Bronstet?

b. H»ng sè ph©n li axit – baz¬.

*H»ng sè ph©n li axit:

VÝ dô: : CH3COOH H

+ CH3COO

Ka = ][

]][[

3

3

COOHCH

COOCHH

(1)

Hay cã thÓ viÕt qu¸ tr×nh ph©n li cña CH3COOH nh sau:

CH3COOH + H2O H3O

+ CH3COO

Khi ®ã biÓu thøc tÝnh h»ng sè ph©n li axit:

Ka = ][

]][[

3

33

COOHCH

COOCHHO

(2)

Trong dung dÞch lo·ng th× nång ®é H2O coi nh kh«ng ®æi nªn trong biÓu thøc tÝnh Ka kh«ng

cã mÆt nång ®é cña níc.

KÕt luËn: Ka lµ h»ng sè ph©n li axit. Gi¸ trÞ cña Ka chØ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña axit vµ

nhiÖt ®é. Gi¸ trÞ Ka cµng nhá th× lùc axit cµng yÕu.

H»ng sè ph©n li baz¬

VÝ dô:

NH3 + H2O NH

4 + OH

Kb = ][

]][[

3

4

NH

OHNH

(3)

CH3COO + H2O CH3COOH + OH

Kb =

][

]][[

3

3

COOCH

OHCOOHCH (4)

Kb lµ h»ng sè ph©n li baz¬. Gi¸ trÞ cña Kb chØ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña baz¬ vµ nhiÖt ®é.

Gi¸ trÞ Kb cµng nhá lùc baz¬ cµng yÕu.

B. Bµi tËp ¸p dông

C©u 1: Tinh pH của axit CH3COOH 0,1M .Biết Ka = 1.75.105 .

Híng dÉn gi¶i:

Ta cã ph¬ng tr×nh ®iÖn li:

CH3COOH H

+ CH3COO

Ka

Ban ®Çu 0,1M 0M 0M

®iÖn li x x x

Sau ®iÖn li 0,1-x x x

Ka = ][

]][[

3

3

COOHCH

COOCHH

= x

xx

1.0

. = 1.75.10

5

x2 + 1.75.10

5.x - 1.75.10

6 = 0

Gi¶i Ph¬ng tr×nh bËc 2 ra ta tim ®îc x =


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 5

pH = - log

Bµi tËp t¬ng tù:

C©u 2:TÝnh pH cña dung dÞch chøa HCl 0,01M vµ CH3COOH 2M biÕt Ka = 1,75.10 5

C©u 3:T×m nång ®é cña çc chÊt vµ ion trong dung dÞch NH3 1M biÕt Kb = 1.85. 10 5

C©u 4: Tinh độ điện li của axit CH3COOH 0,1M .Biết pH của dung dịch này là 2,9 .

Híng dÉn gi¶i:

C«ng thøc tÝnh ®é ®iÖn li:

= MC

H ][

Bµi tËp t¬ng tù:

C©u 5:Tinh pH của dung dịch HCOOH 0,092% cã khối lng riªng d =1gam/ml và độ điện li

=5%.

C©u 6: Cho dung dịch CH3COOH 0,1M cã hằng số ph©n li axit Ka = 1,8.10-5. TÝnh pH của

dung dịch

C©u 7:Dung dÞch NH3 vµ dung dÞch NaOH cã cïng nång ®é mol/l. PH cña 2 dung dÞch t¬ng

øng lµ x vµ y. T×m Quan hÖ gi÷a x vµ y lµ (gi¶ thiÕt ®é ®iÖn ly cña NH3 lµ 10%).

C©u 8:Dung dÞch HCl vµ dung dÞch CH3COOH cïng nång ®é mol/l.PH cña 2 dung dÞch t¬ng

®¬ng lµ x vµ y.T×m quan hÖ gi÷a x vµ y ( cña CH3COOH lµ 1%)

ngà y soạn 12/09/2009

Buæi 3,4

Phản ứng trao đổi ion và áp dụng định luật bảo toàn điện tích – phƣơng trình ion thu gọn trong

giải toán hoá học.

A. Lý thuyÕt cÇn n¾m v÷ng. I. Ph¶n øng trao ®æi ion vµ ph¬ng tr×nh ion thu gän.

§iÒu kiÖn ®Ó x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion.

- Ph¶n øng t¹o chÊt kÕt tña:

Vd: BaCl2 + Na2SO4 BaSO4 + 2NaCl

Ph¬ng tr×nh ion thu gän cña ph¶n øng trªn: Ba2

+ SO 2

4 BaSO4

- Ph¶n øng t¹o ra chÊt khÝ:

Vd: 2 HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O

Ph¬ng tr×nh ion thu gän: 2H

+ CO2

3 CO2 + H2O

- Ph¶n øng t¹o níc

Vd: HCl + NaOH NaCl + H2O


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 6

Ph¬ng tr×nh ion thu gän: H + OH H2O

Ph¶n øng t¹o níc lµ ph¬ng tr×nh ion thu gän chung cña ph¶n øng axit – baz¬.

- Ph¶n øng t¹o chÊt ®iÖn li yÕu( axit yÕu)

Vd: HCl + CH3COONa NaCl + CH3COOH

Ph¬ng tr×nh ion thu gän: CH3COO + H CH3COOH

CH3COOH lµ chÊt ®iÖn li yÕu.

II. Mét sè chó ý

1. Sö dông ph¬ng tr×nh ion thu gän trong gi¶i to¸n - thùc tÕ gi¶i bµi tËp theo ph¬ng tr×nh ion thu gän tu©n theo ®Çy ®ñ çc bíc cña mét bµi tËp ho¸ häc nhng quan träng lµ viÖc viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng : §ã lµ sù kÕt hîp cña çc ion víi nhau. - Muèn viÕt ®îc viÕt ®îc ph¬ng tr×nh ion thu gän, häc sinh ph¶i n¾m ®îc b¶ng tÝnh tan, tÝnh bay h¬i, tÝnh ®iÖn li yÕu cña çc chÊt, thø tù çc chÊt x¶y ra trong dung dÞch. - Víi ph¬ng ph¸p sö dông ph¬ng tr×nh ion thu gän nã cã thÓ sö dông cho nhiÒu lo¹i ph¶n øng : Trung hoµ, trao ®æi, oxi ho¸ - khö, ... MiÔn lµ x¶y ra trong dung dÞch, Sau ®©y t«i xin phÐp ®i vµo cô thÓ mét sè lo¹i

2. §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch Trong dung dÞch tæng sè ®iÖn tÝch ©m ph¶I b»ng tæng sè ®iÖn tÝch d¬ng.

Vd: cho dung dÞch chøa çc ion sau: a mol Na

, b mol Ba2

, c mol OH

vµ d mol NO

3 . Ta lu«n

cã ph¬ng tr×nh: a + 2b = c + d

III. Mét sè d¹ng bµi tËp 1) Bµi tËp axit t¸c dông víi hçn hîp baz¬

Bµi tËp 1 :Mét dung dÞch A chøa HCl vµ H2SO4 theo tØ lÖ mol 3 : 1. §Ó trung hoµ 100 ml dung dÞch

A cÇn 50 ml dung dÞch NaOH 0,5 M. a, TÝnh nång ®é mol cña mçi axit. b, 200 ml dung dÞch A trung hoµ hÕt bao nhiªu ml dung dÞch baz¬ B chøa NaOH 0,2 M vµ Ba(OH)2 0,1 M ? c, TÝnh tæng khèi lîng muèi thu ®îc sau ph¶n øng gi÷a dung dÞch A vµ B ? Híng dÉn §©y lµ nh÷ng ph¶n øng gi÷a 1 Baz¬ vµ 2 Axit vµ 2 Baz¬ vµ 2 Axit (cã kÌm theo theo t¹o kÕt tña). VËy nªn nÕu gi¶i ph¬ng ph¸p b×nh thêng sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc lËp ph¬ng tr×nh ®Ó gi¶i hÖ. Nªn ta sö dông ph¬ng tr×nh ion thu gän. a. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng trung hoµ H+ + OH- H2O (1)

Gäi sè mol H2SO4 trong 100 ml ddA lµ x => sè mol HCl lµ 3x

nH = 2 x + 3 x = 5 x (mol)

nOH = 0,5 . 0,05 = 0,025 (mol)

nH = nOH

hay 5 x = 0,025 => x = 0,005

CM (HCl) = 1,0

005,0.3 = 0,15 (M)

CM (H2

SO 4 ) = 1,0

005,0 = 0,05 (M)

b. Gäi thÓ tÝch dung dÞch B lµ V (lit). Trong 200 ml ddA :

nH = 2. 5 x = 0,05 (mol)

Trong V (lit) ddB :

nOH = 0,2 . V + 2. 0,1. V = 0,4 V (mol)

nH = nOH

hay 0,4 V = 0,05 => V = 0,125 (lit) hay 125 (ml)


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 7

c. TÝnh tæng khèi lîng çc muèi.

m Çc muèi = m cation + m anion

= mNa + mBa

2 + mCl + mSO 2

4

= 23.0,2.0,125 + 137.0,1.0,125 + 35,5.0,2.0,15 + 96.0,2.0,05 = 4,3125 (g)

Bµi tËp 2 :Cho 200 ml dung dÞch A chøa HCl 1 (M) vµ HNO3 2(M) t¸c dông víi 300 ml dung dÞch

B chøa NaOH 0,8 (M) vµ KOH (cha râ nång ®é) thu ®îc dung dÞch C. BiÕt r»ng ®Ó trung hoµ 100 ml dung dÞch C cÇn 60 ml dung dÞch HCl 1 M, tÝnh : a, Nång ®é ban ®Çu cña KOH trong dung dÞch B. b, Khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc khi c« c¹n toµn bé dung dÞch C.

Híng dÉn B×nh thêng ®èi víi bµi nµy ta ph¶i viÕt 4 ph¬ng tr×nh gi÷a 2 axit víi 2 baz¬. Nhng nÕu ta viÕt ph¬ng tr×nh ë d¹ng ion ta chØ ph¶i viÕt 1 ph¬ng tr×nh ion thu gän cña ph¶n øng trung hoµ. a. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng trung hoµ : H+ + OH- H2O

Trong 200 (ml) ddA :

nH = 0,2 . 1 + 0,2 . 2 = 0,6 (mol)

Trong 300 (ml) ddB :

nOH = 0,3 . 0,8 + 0,3 . a = 0,24 + 0,3.a (a : nång ®é mol cña KOH).

Trong dung dÞch C cßn d OH-

Trong 100 (ml) dd C : nOH = nH

= 1. 0,06 = 0,06 (mol)

Trong 500 (ml) dd C : nOH = 0,06 . 5 = 0,3 (mol).

nOH = (0,24 + 0,3.a) – 0,6 = 0,3.a – 0,36 (mol)

Ta cã : 0,3.a – 0,36 = 0,3 => a = 0,66/0,3 = 2,2 (M).

b. Khèi lîng chÊt r¾n khi c« c¹n toµn bé dd C. §èi víi bµi nµy nÕu gi¶i víi ph¬ng ph¸p b×nh thêng sÏ gÆp khã kh¨n, v× cã thÓ tÝnh ®îc khèi lîng çc muèi nhng kh«ng tÝnh ®îc khèi lîng baz¬ v× ta kh«ng biÕt baz¬ nµo d. VËy bµi nµy ta sÏ sö dông ph¬ng tr×nh ion, thay v× tÝnh khèi lîng çc muèi vµ baz¬ ta ®i tÝnh khèi lîng çc ion t¹o ra çc chÊt ®ã.

Ta cã : m ChÊt r¾n = mNa + mK

+ mCl + mNO

3 + mOH

d

mNa = 0,24. 23 = 5,52 (g)

mK = 0,3 . 2,2 . 39 = 25,74 (g)

mCl = 0,2 . 35,5 = 7,1 (g)

mNO

3 = 0,4 . 62 = 24,8 (g)

nOHd = 0,3.a – 0,36 = 0,3 . 2,2 – 0,36 = 0,3 (mol)

mOHd = 0,3 . 17 = 5,1 (g).

m ChÊt r¾n = mNa + mK

+ mCl + mNO

3 + mOH

d = 68,26 (g).

Bµi tËp 3 : a, Cho dung dÞch NaOH cã pH = 13 (dung dÞch A). §Ó trung hoµ 10 ml dung dÞch A cÇn

10 ml dung dÞch B chøa 2 axit HCl vµ H2SO4. X¸c ®Þnh pH cña dung dÞch B ? b, Trén 100 ml dung dÞch A víi 100 ml dung dÞch Ba(OH)2 a (M), thu ®îc dung dÞch C. §Ó trung hoµ dung dÞch 500 ml dung dÞch C cÇn 350 ml dung dÞch B. X¸c ®Þnh nång ®é mol Ba(OH)2. Híng dÉn


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 8

§©y lµ nh÷ng ph¶n øng gi÷a 1 Baz¬ vµ 2 Axit vµ 2 Baz¬ vµ 2 Axit (cã kÌm theo theo t¹o kÕt tña), vµ cã liªn quan ®Õn pH dung dÞch. VËy nªn nÕu gi¶i ph¬ng ph¸p b×nh thêng sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc lËp ph¬ng tr×nh ®Ó gi¶i hÖ. Nªn ta sö dông ph¬ng tr×nh ion thu gän. a. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng trung hoµ ddA víi ddB H+ + OH- H2O (1)

Dd NaOH (ddA) cã pH = 13 H = 10-13 (M) OH = 10-1 (M).

Trong 10 ml = 10-2 (l) dung dÞch A cã : Sè mol OH- :

nOH = 10-2.10-1 = 10-3 (mol)

theo pt (1) cã : nOH = nH

= 10-3 (mol)

Trong 10 (ml) = 10-2(l) dung dÞch B cã :

nH = 10-3 (mol)

H = 10-3 / 10-2 = 10-1 (M) => pHB = 1.

b. Trén 100 ml A + 100 ml Ba(OH)2 a(M) => 200 ml dd C.

=> nOH dd C = 10-2 + 0,2 . a (mol).

Trong 500 ml dd C cã : nOH = 2,5. 10-2 + a (mol).

Trong 350 ml dd B cã : nH = 3,5. 10-2 (mol).

Theo pt (1) cã : 2,5. 10-2 + a = 3,5 . 10-2 => a = 10-2 (M)

* Bµi tËp vÒ nhµ

1/ Cho 40 ml dung dÞch HCl 0,75 M vµo 160 ml dung dÞch chøa ®ång thêi Ba(OH)2 0,08 M vµ KOH 0,04 M. TÝnh pH cña dung dÞch thu ®îc.

Cho biÕt : H . OH = 10-14

(§Ò thi TS§H khèi A – 2004) 2/ Trén dung dÞch A chøa NaOH vµ dung dÞch B chøa Ba(OH)2 theo thÓ tÝch b»ng nhau ®îc dung dÞch C. Trung hßa 100 ml dung dÞch C cÇn dïng hÕt 35 ml dung dÞch H2SO4 2M vµ thu ®îc 9,32 gam kÕt tña. TÝnh nång ®é mol/l cña çc dung dÞch A vµ B. CÇn ph¶i trén bao nhiªu ml dung dÞch B víi 20 ml dung dÞch A ®Ó thu ®îc dung dÞch hßa tan võa hÕt 1,08 gam Al. (§Ò thi TS§H B¸ch khoa –1989) 3/ TÝnh thÓ tÝch dd Ba(OH)2 0,04M cÇn cho vµo 100ml dd gåm HNO3 0,1M vµ HCl 0,06 M cã ®Ó pH cña dd thu ®ù¬c = 2,0. (§Ò thi TS§H SP – 2001) 4/ a/ Cho hçn hîp gåm FeS2 , FeCO3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 ®Æc, nãng d thu ®îc dung dÞch A vµ hçn hîp khÝ B gåm NO2 vµ CO2 . Thªm dung dÞch BaCl2 vµo dung dÞch A. HÊp thô hçn hîp khÝ B b»ng dung dÞch NaOH d. ViÕt ph¬ng tr×nh ph©n tö vµ ph¬ng tr×nh ion thu gon cña çc ph¶n øng x¶y ra. b/ Trén 200 ml dung dÞch HCl 0,1M vµ H2SO4 0,05M víi 300 ml dung dÞch Ba(OH)2 cã nång ®é a mol/l thu ®îc m gam kÕt tñavµ 500 ml dung dÞch cã pH = 13. TÝnh a vµ m. (§Ò thi TS§H khèi B – 2003) 5/ Cho hai dung dÞch H2SO4 cã pH =1 vµ pH = 2. Thªm 100 ml dung dÞch KOH 0,1M vµo 100 ml mçi dung dÞch trªn. TÝnh nång ®é mol/l cña çc dung dÞch thu ®îc. (§Ò thi TS§H khèi B – 2002) 6/ Hßa tan mét mÉu hîp kim Ba-Na ( víi tû lÖ sè mol lµ 1: 1 ) vµo níc thu ®îc dung dÞch A vµ 6,72 lÝt H2 (®ktc). a/ CÇn dïng bao nhiªu ml dung dÞch HCl cã pH = 1,0 ®Ó trung hßa 1/10 dung dÞch A. b/ Cho V lÝt khÝ CO2 (®ktc) hÊp thô hÕt vµo 1/10 dung dÞch A th× thu ®îc 2,955 gam kÕt tña . TÝnh V.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 9

c/ Thªm m gam NaOH vµo 1/10 dung dÞch A thu ®îc dung dÞch B. Cho dung dÞch B t¸c dông víi 100 ml dung dÞch Al2(SO4)3 0,2M thu ®îc kÕt tña C. TÝnh m ®Ó cho lîng kÕt tña C lµ lín nhÊt, bÐ nhÊt. TÝnh khèi lîng kÕt tña lín nhÊt, bÐ nhÊt. (Bé ®Ò thi TS – 1996) 7/ Hoµ tan 7,83 (g) mét hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i kiÒm A, B thuéc 2 chu kú kÕ tiÕp trong b¶ng tuÇn hoµn ®îc 1lit dung dÞch C vµ 2,8 lit khÝ bay ra (®ktc) a, X¸c ®Þnh A,B vµ sè mol A, B trong C. b, LÊy 500 ml dung dÞch C cho t¸c dông víi 200 ml dung dÞch D chøa H2SO4 0,1 M vµ HCl nång ®é x. TÝnh x biÕt r»ng dung dÞch E thu ®îc trung tÝnh. c, TÝnh tæng khèi lîng muèi thu ®îc sau khi c« c¹n dung dÞch E. ( PP gi¶i to¸n ho¸ v« c¬ - TS NguyÔn Thanh KhuyÕn) 8/ Mét dung dÞch A chøa HNO3 vµ HCl theo tØ lÖ mol 2 :1. a, BiÕt r»ng khi cho 200 ml dung dÞch A t¸c dông víi 100 ml NaOH 1 M th× lîng axit d trong A t¸c dông võa ®ñ víi 50 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2 M. TÝnh nång ®é mol cña mçi axit trong dung dÞch A. b, NÕu trén 500 ml dung dÞch A víi 100 ml dung dÞch B chøa NaOH 1 M vµ Ba(OH)2 0,5 M th× dung dÞch C thu ®îc cã tÝnh axit hay baz¬ ? c, Ph¶i thªm vµo dung dÞch C bao nhiªu lit dung dÞch A hoÆc dung dÞch B ®Ó cã ®îc dung dÞch D trung tÝnh ? d, C« c¹n dung dÞch D. TÝnh khèi lîng muèi khan thu ®îc. ( PP gi¶i to¸n ho¸ v« c¬ - TS NguyÔn Thanh KhuyÕn) 9/ 100 ml dung dÞch X chøa H2SO4 vµ HCl theo tØ lÖ mol 1 : 1. §Ó trung hoµ 100 ml dung dÞch X cÇn 400 ml dung dÞch NaOH 5% ( d = 1,2 g/ml) a, TÝnh nång ®é mol cña mçi axit trong dung dÞch X. b, NÕu C% NaCl sau ph¶n øng lµ 1,95. TÝnh khèi lîng riªng cña dung dÞch X vµ nång ®é % cña mçi axit trong dung dÞch X ? c, Mét dung dÞch Y chøa 2 baz¬ NaOH vµ Ba(OH)2. BiÕt r»ng 100 ml dung dÞch X trung hoµ võa ®ñ 100 ml dung dÞch Y ®ång thêi t¹o ra 23,3 gam kÕt tña. Chøng minh Ba2+ trong dung dÞch Y kÕt tña hÕt. TÝnh nång ®é mol cña mçi baz¬ trong dung dÞch Y. ( PP gi¶i to¸n ho¸ v« c¬ - TS NguyÔn Thanh KhuyÕn) 10/ Thªm 100 ml níc vµo 100 ml dung dÞch H2SO4 ®îc 200 ml dung dÞch X (d = 1,1 g/ml). a, BiÕt r»ng 10 ml dung dÞch X trung hoµ võa ®ñ 10 ml dung dÞch NaOH 2 M, TÝnh nång ®é mol vµ khèi lîng riªng d cña dung dÞch H2SO4 ban ®Çu. b, LÊy 100 ml dung dÞch X, thªm vµo ®ã 100 ml dung dÞch HCl ®îc 200 ml dung dÞch Y. Khi trung hoµ võa ®ñ 100 ml dung dÞch X b»ng 200 ml dung dÞch NaOH th× thu ®îc 2 muèi víi tØ lÖ

khèi lîng : mNaCl : mNa 2 SO 4 = 1,17

TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl vµ NaOH. ( PP gi¶i to¸n ho¸ v« c¬ - TS NguyÔn Thanh KhuyÕn) 2) Bµi tËp oxit axit t¸c dông víi dung dÞch kiÒm

Bµi tËp :

Cã 200 ml dung dÞch A gåm : NaOH 1M vµ KOH 0,5 M. Sôc V lit khÝ CO2 ë ®ktc víi çc trêng hîp V1 = 2,24 lit, V2 = 8,96 lit, V3 = 4,48 lit. Thu ®îc dung dÞch B, c« c¹n B thu ®îc m gam chÊt r¾n khan. TÝnh m trong çc trêng hîp ? Híng dÉn gi¶i

§èi víi bµi nµy nÕu dïng ph¬ng tr×nh ph©n tö sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n lËp hÖ rÊt dµi dßng. V× vËy khi gÆp d¹ng nµy ta nªn gi¶i theo ph¬ng tr×nh ion. TH1 : V1 = 2,24 lit CO2 ®ktc

nCO 2=

4,22

24,2 = 0,1 mol

nOH = 0,2.1 + 0,2.0,5 = 0,3 mol

2CO

OH

n

n

= 1,0

3,0 > 2 chØ t¹o ra muèi trung tÝnh CO2

3


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 10

CO2 + 2 OH-- CO 2

3 + H2O

0,1 0,3 0,1 C« c¹n dung dÞch B khèi lîng chÊt r¾n khan lµ khèi lîng çc ion t¹o ra çc muèi :

m = mK + mNa

+ mCO 2

3 + mOH

d

= 0,2.0,5. 39 + 0,2.1. 23 + 0,1. 60 + (0,3 – 0,2).17 = 16,2 (g) TH2 : V2 = 8,96 lit CO2 ®ktc

nCO 2=

4,22

96,8 = 0,4 mol

nOH = 0,2.1 + 0,2.0,5 = 0,3 mol

2CO

OH

n

n

= 4,0

3,0 < 1 chØ t¹o ra muèi axit HCO

3

CO2 + OH-- HCO

3

0,4 0,3 0,3 C« c¹n dung dÞch B khèi lîng chÊt r¾n khan lµ khèi lîng çc ion t¹o ra çc muèi :

m = mK + mNa

+ mHCO

3

= 0,2.0,5. 39 + 0,2.1. 23 + 0,3. 61 = 26,6 (g) TH3 : V3 = 4,48 lit CO2 ®ktc

nCO 2=

4,22

48,4 = 0,2 mol

nOH = 0,2.1 + 0,2.0,5 = 0,3 mol

1 < 2CO

OH

n

n

= 2,0

3,0 < 2 t¹o ra 2 muèi axit HCO

3 vµ CO 2

3

CO2 + OH-- HCO

3

a a a

CO2 + 2 OH-- CO 2

3 + H2O

b 2b b a + b = 0,2 (1) a + 2b = 0,3 (2) Gi¶i hÖ cã a = b = 0,1 mol C« c¹n dung dÞch B khèi lîng chÊt r¾n khan lµ khèi lîng çc ion t¹o ra çc muèi :

m = mK + mNa

+ mHCO

3 + mCO

2

3

= 0,2.0,5. 39 + 0,2.1. 23 + 0,1. 61 + 0,1. 60 = 20,6 (g)

* Bµi tËp vÒ nhµ

1/ Cã 1 lÝt dung dÞch hçn hîp gåm Na2CO3 0,1M vµ (NH4)2CO3 0,25M. Cho 43 gam hçn hîp BaCl2 vµ CaCl2 vµo dung dÞch ®ã. Sau khi çc ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc 39,7 gam kÕt tña A vµ dung dÞch B. a/ TÝnh khèi lîng çc chÊt trong kÕt tña A. b/ Chia dung dÞch B thµnh 2 phÇn b»ng nhau: PhÇn I: cho dung dÞch axit HCl d vµo, sau ®ã c« c¹n dung dÞch vµ nung chÊt r¾n sau c« c¹n ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc chÊt r¾n X. TÝnh % khèi lîng chÊt r¾n X. Thªm tõ tõ 270 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2M vµo phÇn II sau ®ã ®un nhÑ ®Ó khÝ bay ra. H·y cho biÕt tæng khèi lîng dung dÞch gi¶m bao nhiªu gam? Gi¶ sö níc bay h¬i kh«ng ®¸ng kÓ. (§Ò 3 - §TTS§H – 1996) 2/ Hßa tan hoµn toµn m1 gam kim lo¹i kiÒm A vµo níc, ®îc dung dÞch X vµ V1 lÝt khÝ bay ra. Cho V2 lÝt khÝ CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch X, ®îc dung dÞch Y chøa m2 gam chÊt tan. Cho


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 11

dung dÞch Y t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra V2 lÝt khÝ . Çc thÓ tÝch khÝ ®Òu ®o ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. a, Cho V2 = V3. H·y biªn luËn thµnh phÇn chÊt ta trong dung dÞch Y theo V1 vµ V2. b, Cho V2=5/3V1: - H·y lËp biÓu thøc tÝnh m1 theo m2 vµ V1. - Cho m2 = 4,42 gam; V1 = 0,672 lÝt. H·y tÝnh m1 vµ tÝnh nguyªn tö khèi cña A. (§Ò 7 - §TTS§H – 1996) 3/ Cho tõ tõ dung dÞch A chøa x mol HCl vµo dung dÞch B chøa y mol Na2CO3. Sau khi cho hÕt A vµo B ta ®îc dung dÞch C. Hái trong dung dÞch C cã nh÷ng chÊt g×? Bao nhiªu mol ( tÝnh theo x, y). NÕu x = 2y th× pH cña dung dÞch C b»ng bao nhiªu sau khi ®un nhÑ ®Ó ®uæi hÕt khÝ. (§Ò 13 - §TTS§H – 1996) 4/ Hßa tan hoµn toµn 11,2 gam CaO vµo níc thu ®îc dung dÞch A. 1/ NÕu cho khÝ CO2 sôc qua dung dÞch A vµ sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm thÊy cã 2,5 gam kÕt tña. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 (®ktc) ®· tham gia ph¶n øng. 2/ Hßa tan hoµn toµn 28,1 gam hçn hîp X gåm BaCO3 vµ MgCO3 (chiÕm a% vÒ khèi lîng) trong dung dÞch HCl d thu ®îc khÝ CO2. HÊp thô khÝ CO2 b»ng dung dÞch A. a/ Chøng minh r»ng sau ph¶n øng thu ®îc kÕt tña.

b/ Víi gi¸ trÞ nµo cña a th× lîng kÕt tña thu ®îc lµ cùc ®¹i ? cùc tiÓu ? TÝnh khèi lîng kÕt

tña ®ã. (§Ò 13 - §TTS§H – 1996) 5/ Cho 17,4 gam hçn hîp bét A gåm Al, Fe, Cu vµo 400 ml dung dÞch CuSO4 nång ®é 0,875M khuÊy ®Òu cho ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn . Sau ph¶n øng, thu ®îc dung dÞch X vµ kÕt tña B gåm 2 kim lo¹i cã khèi lîng lµ 31,6 gam. Cho B vµ dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng d th× thu ®îc 11,76 lit khÝ SO2 ( ®o ë ®ktc) a, ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra b, TÝnh khèi lîng çc kim lo¹i trong 17,4 gam hçn hîp A. c, TÝnh thÓ tÝch dung dÞch Y gåm Ba(OH)2 0,25M vµ NaOH 0,3 M cÇn cho vµo dung dÞch X ®Ó kÕt tña hoµn toµn çc ion kim lo¹i trong dung dÞch X. Läc lÊy kÕt tña , ®em nung trong kh«ng khÝ ë nhiÖt ®é cao.

- ViÕt PTP¦ . (§èi víi çc ph¶n øng x¶y ra trong dung dÞch yªu cÇu viÕt ë d¹ng ion thu gän).

- TÝnh khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc sau ph¶n øng. ( Gi¶ thiÕt çc ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn vµ BaSO4 coi nh kh«ng bÞ nhiÖt ph©n )

6/ Mét hçn hîp X gåm 2 muèi Na2CO3 cã khèi lîng lµ 17,5 (g). Khi thªm tõ tõ vµ khuÊy ®Òu 0,8 lit dung dÞch HCl 0,25 M vµo dung dÞch chøa 2 muèi trªn th× cã khÝ CO2 tho¸t ra (®ktc) vµ dung dÞch Y. Thªm dung dÞch Ca(OH)2 d vµo dung dÞch Y thu ®îc kÕt tña A. a, TÝnh khèi lîng mçi muèi trong X vµ kÕt tña A ? b, Thªm x (g) NaHCO3 vµo hçn hîp X thu ®îc hçn hîp Z. Còng lµm thÝ nghiÖm nh trªn, thÓ tÝch HCl lµ 1 lit thu ®îc dung dÞch T. Khi thªm dung dÞch Ca(OH)2 vµo dung dÞch T ®îc 30 (g) kÕt tña A. X¸c ®Þnh khèi lîng CO2 vµ tÝnh X ?

Ngµy so¹n: 25/09/2009

Buæi 5 Nit¬ - Photpho

A. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn nhí vµ bµi tËp vÒ nit¬

I. Nit¬ vµ mét sè hîp chÊt cña nit¬

1. Nit¬

Do cã liªn kÕt ba trong ph©n tö kh¸ bÒn v÷ng nªn ë ®iÒu kiÖn thêng nit¬ kh¸ tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc. Khi cã nhiÖt ®é cao, nit¬ trë nªn ho¹t ®éng ho¸ häc kh¸ m¹nh. Çc sè oxh cã thÓ cã cña nit¬ lµ: -3, 0, +1,+2,+3,+4,+5 v× thÕ nit¬ vïa thÓ hiÖn tÝnh khö vïa thÓ hiÖn tÝnh oxh.

a) TÝnh oxi ho¸: - T¸c dông víi hidro: N2 + 3H2 2NH3 kJH 92


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 12

Chó ý: §©y lµ ph¶n øng thuËn nghÞch nªn hiÖu suet cña ph¶n øng lu«n nhá h¬n 100%. V× thÕ nªn chó ý vÒ d¹ng bµi tËp liªn quan ®Õn hiÖu su©t ph¶n øng ®iÒu chÕ NH3.

- T¸c dông víi kim lo¹i; Ph¬ng tr×nh tæng qu¸t: N2 + M M3Nn

Nitrua kim lo¹i chØ cã Liti ph¶n øng ë ®k thêng cßn mét sè kim lo¹i cÇn nhiÖt ®é cao. b)TÝnh khö - Ph¶n øng víi oxi: N2 + O2 2NO kJH 180 Trong kh«ng khÝ th× khÝ NO kh«ng bÒn: 2 NO + O2 2 NO2

2. Hîp chÊt cña nit¬

a) Amoniac vµ Muèi amoni

NH3 ThÓ hiÖn tÝnh baz¬ yÕu

NH3 + H2O = NH

4 + OH

-T¸c dông víi axit Muèi Amoni

-T¸c dông víi dd muèi cña Hidroxit lìng tÝnh:

Al3

+ 3 NH3 + H2O Al(OH)3 + 3 NH

4

Kh¶ n¨ng t¹o phøc: Vd: Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4]2

+ OH

ThÓ hiÖn tÝnh khö:

- T¸c dông víi oxi: 4 NH3 + 3O2 0t 2N2 + 6H2O

4 NH3 + 5O2 xtt ,0

2NO + 6H2O

-T¸c dông víi oxit kim lo¹i: 2NH3 + 3 CuO 0t 3Cu + N2 + 3H2O

* Muèi Amoni T¸c dông víi dd kiÒm gi¶I phãng ammoniac

NH4Cl + NaOH NaCl + NH3 + H2O

Ph¶n øng nhiÖt Ph©n - Gèc axit kh«ng cã tÝnh oxh

NH4Cl 0t NH3 + HCl

- Gèc axit cã tÝnh oxh

NH4NO2 0t N2 + 2H2O

NH4NO3 0t N2O + 2H2O

II. Bµi tËp vÒ nit¬ vµ hîp chÊt nit¬

Bµi 1: ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc , nªu v¾n t¾t hiÖn tîng vµ ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng x¸y ra khi cho HN3d lÇn lît t¸c dông víi H2O, khÝ HCl, dd H2SO4, FeCl3, CuSO4, AgCl/H2O, O2, Cl2, CuO, Na nãng ch¶y. Cho biÕt vai trß cña NH3 trong ph¶n øng nµy Hìng dÉn gi¶i:

1) NH3 + H2O = NH

4 + OH

2) NH3 + HCl NH4Cl

3) NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4

4)3 NH3 + FeCl3 + 3H2O Fe(OH)3 + 3NH4Cl

Bµi 2: Ph¶i dïng bao nhiªu lÝt khÝ Hi®ro vµ lÝt khÝ nit¬( 25oC vµ 1atm) ®Ó ®iÒu chÕ 17 gam NH3, biÕt hiÖu suÊt chuyÓn ho¸ thµnh amoniac lµ 25%. NÕu dïng dd HCl 10% ( d= 1,1g/ml) ®Ó trung hoµ lîng amoni¾c trªn th× cÇn bao nhiªu ml? Hìng dÉn gi¶i: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ ammoniac råi gi¶ sö hiÖu siÊt ®¹t 100%


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 13

Bµi 3: 60 gam kim lo¹i R t¸c dông hÕt víi nit¬ t¹o thµnh nØtua. Lîng khÝ t¹o ra khi thuû ph©n nØtua ®ã ®îc oxi ho¸ ( cã chÊt xóc t¸c ) t¹o thµnh 21,96 lÝt ( ®ktc) khÝ NO, TØ lÖ ®îc chuyÓn thµnh NO lµ 98%. X¸c ®Þnh tªn cña kim lo¹i R nãi trªn

Bµi 4:Trung hoµ 50ml dung dÞch NH3 th× cÇn 25ml dung dÞch HCl 2M. §Ó trung hoµ còng lîng dung dÞch NH3 ®ã cÇn bao nhiªu ml dung dÞch H2SO4 1M ?

TÝnh thÓ tÝch N2 ( ®ktc ) thu ®îc khi nhiÖt ph©n 40g NH4NO2 ?

Bµi 5:Cho 1,5 lit NH3 ®i qua èng sø ®ùng 16 gam CuO nung nãng thu ®îc chÊt r¾n A vµ gi¶i phãng khÝ B .§Ó t¸c dông võa ®ñ víi chÊt r¾n A cÇn mét Vml dung dÞch HCl 2M TÝnh V?

Bµi 6:Cho dung dÞch Ba(OH)2 d vµo 10 ml dung dÞch X cã chøa çc ion: NH4+, SO4

2-, NO3- th× cã

23,3 gam mét kÕt tña ®îc t¹o thµnh vµ ®un nãng th× cã 6,72 lÝt (®ktc) mét chÊt khÝ bay ra. TÝnh C M

cña (NH4)2SO4 vµ NH4NO3 trong dung dÞch X Bµi 7:CÇn lÊy bao nhiªu lÝt hçn hîp N2 vµ H2 (®ktc) ®Ó ®iÒu chÕ ®îc 51g NH3 biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 25% ?

Chủ đề : Thành phần hỗn hợp khí và áp suất

Bài 1. Trộn 15 ml NO với 50 ml không khí. Tính thể tích NO2 tạo thành và thể tích hỗn hợp khí sau phản ứng. Biết rằng phản ứng xảy ra hoàn toàn và thể tích khí đo ở cùng điều kiện. Bài 2. Trộn 5 ml hỗn hợp N2 và NO với 2,5 ml không khí, thu đƣợc hỗn hợp khí có thể tích

7 ml. Thêm vào hỗn hợp này 14,5 ml không khí thì thể tích hỗn hợp là 20 ml. Tính % thể tích các chất trong hỗn hợp đầu và hỗn hợp sau cùng. Bài 3. Hỗn hợp A gồm N2, H2, NH3 cho vào một khí nhiên kế rồi đƣa lên nhiệt độ thích hợp để NH3 phân hủy hết. Sau phản ứng thu đƣợc hỗn hợp khí B có thể tích tăng 20% so với A. Dẫn B qua CuO nung nóng sau đó loại nƣớc còn lại một khí duy nhất và thể tích bằng 60% khí B. Tính % thể tích hỗn hợp khí A. Tất cả các thể tích đo trong cùng điều kiện. Bài 4. Một bình kín chứa 4 mol N2 và 16 mol H2 có áp suất là 400 atm. Khi đạt trạng thái

cân bằng thì N2 tham gia phản ứng là 25%. Cho nhiệt độ của bình đƣợc giữ nguyên. a). Tính số mol khí sau phản ứng. b). Tính áp suất của hỗn hợp khí sau phản ứng. Bài 5. Cho 25 lít hỗn hợp N2 và NO (đktc) đi qua 400 g dung dịch NaOH. Phản ứng vừa

đủ để tạo thành hỗn hợp 2 muối nitrit và nitrat để chuyển hết thành muối nitrat cần dùng 100 ml dung dịch KMnO4 0,8 M. Tính % V các khí trong hỗn hợp đầu. Bài 6. Trong một bình kín chứa 10 lít nitơ và 10 lít hidro ở nhiệt độ 00C và áp suất 10 atm. Sau phản ứng tổng hợp amoniac, đƣa nhiệt độ bình về 00C. a). Tính áp suất trong bình sau phản ứng, biết rằng có 60% hidro tham gia phản ứng. b). Nếu áp suất trong bình là 9 atm sau phản ứng thì có bao nhiêu phần trăm mỗi khí tham gia phản ứng.

B. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn nhí vµ bµi tËp vÒ photpho

I.Photpho vµ hîp chÊt cña photpho

1) Photpho

Cã hai d¹ng thï h×nh lµ photpho ®á vµ photpho tr¾ng Çc sè oxh cã thÓ cã cña P lµ: -3, 0, +3,+5 v× thÕ P thÓ hiÖn tÝnh oxh vµ tÝnh khö

1) ThÓ hiÖn tÝnh oxh khi t¸c dông víi mét sè kim lo¹i

2P + 3Ca 0t Ca3P2

2) TÝnh khö -T/d víi oxi: 4P + 3 O2 (thiÕu) 2 P2O3

4P + 5 O2 (®ñ) 2 P2O5

-T/d víi çc Hîp chÊt cã tÝnh oxh m¹nh nh HNO3 ®Æc, KclO3 , KNO3 ....

6P + 5KclO3 0t 3P2O5 + 5KCl

2)Axit photphoric vµ muèi photphat

a)Axit photphoric H3PO4


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 14

Kh«ng thÓ hiÖn tÝnh oxh nh HNO3 , lµ mét axit yÕu, ba lÇn axit. Khi ph¶n øng víi kiÒm t¹o ra 3 muèi: H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2O (1)

H3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2O (2)

H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O (3)

Lu ý: Bµi to¸n Axit photphoric H3PO4 ph¶n øng víi kiÒm dùa vµo tû sè:

T =

34PO

OH

n

n ta biÕt ®îc s¶n phÈm nµo ®îc t¹o ra

+ NÕu T 1 th× chØ cã pø (1) x¶y ra hay chØ t¹o NaH2PO4

+ NÕu 1 < T <2 th× c¶ (1) vµ (2) x¶y ra hay t¹o hçn hîp 2 muèi NaH2PO4 vµ Na2HPO4 +NÕu T=2 chØ cã (2) x¶y ra hay chØ t¹o muèi Na2HPO4 + NÕu 2<T<3 th× c¶ (2) vµ (3) x¶y ra hay t¹o 2 muèi Na2HPO4 vµ Na3PO4

+ NÕu T3 chØ cã (3) x¶y ra vµ chØ t¹o nuèi Na3PO4

b)Muèi Photphat

Muèi photphat lµ muèi cña axit yÕu nªn trong dd nã cã kh¶ n¨ng thuû ph©n t¹o m«i trêng cã tÝnh baz¬

PO 3

4 + H2O == HPO 2

4 + OH

II.Bµi tËp vÒ Photpho vµ hîp chÊt cña photpho

1)Hoµ tan 28,4g phèt pho (V) oxit trong 500g dung dÞch axit phètphoric cã nång ®é 9,8%.TÝnh nång ®é % cña dung dÞch axit phètphoric thu ®îc .

2)Ph©n l©n supephotphat kÐp thùc tÕ s¶n xuÊt ®îc thêng chØ cã 40% P2O5 .TÝnh hµm lîng (%) cña Ca(H2PO4)2 trong ph©n bãn ®ã .

3)Cho 200 ml dung dÞch H3PO4 1,5 M t¸c dông víi 200 ml dung dÞch NaOH 2 M .Sau ph¶n øng thu

®îc muèi nµo ?

4)Cho 12g dung dÞch NaOH 10% t¸c dông víi 5,88g dung dÞch H3PO4 20% thu ®îc dung dÞch X. Dung dÞch X chøa çc muèi nµo ?

5)§èt ch¸y 15,5 gam photpho råi hoµ tan s¶n phÈm vµo 200 gam níc.C% cña dung dÞch axit thu ®îc

Ngµy so¹n: 05/10/2009

Buæi 6,7 Bµi tËp vÒ axit nitric A. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 15

I. Axit nitric thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña mét axit m¹nh

- Lµm quú tÝm ho¸ ®á -T¸c dông víi baz¬, oxit baz¬ - T¸c dông víi muèi cña axit yÕu h¬n

II. HNO3 lµ mét chÊt oxh m¹nh

1) T¸c dông víi kim lo¹i

Khi t¸c dông víi kim lo¹i HNO3 oxh kim lo¹i lªn sè oxh dong cao nhÊt ®ång thêi

çc s¶n phÈm khö cã thÓ lµ: muèi amoni(NH

4 ), N2, N2O, NO, NO2 tuú thuéc vµo

nång ®é axit,nhiÖt ®é vµ b¶n chÊt cña kim lo¹i Vd: Cu + 4 HNO3 (®) Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O

3 Cu + 8 HNO3 (loang) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

2) T¸c dông víi phi kim

Khi ®un nãng HNO3 cã thÓ oxh ®îc nhiÒu phi kim nh C, S, P…

S + 6 HNO3 ( ®) 0t H2SO4 + 6NO2 + 2H2O

3) T¸c dông víi hîp chÊt

Khi ®un nãng HNO3 cã thÓ oxh ®îc nhiÒu chÊt nh H2S, HI, SO2 …

3H2S + 2HNO3 ( loamg) 0t 3S + 2 NO + 4H2O

B. Mét sè d¹ng bµi tËp vÒ HNO3

Mét sè lu ý khi gi¶i bµi tËp vÒ tÝnh oxh cña HNO3

§Ó gi¶i bµi tËp vÒ tÝnh oxh cña HNO3 tríc hÕt ph¶I n¾m v÷ng kÜ n¨ng c©n b»ng ph¶n øng oxh – khö , sö dông linh ho¹t çc ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng, b¶o toµn electron, viÕt ®îc çc ph¬ng tr×nh b¸n ph¶n øng( hay qu¸ tr×nh oxh-khö viÕt díi d¹ng ph©n tö vµ ion).

Vd: 4 HNO3 + Fe Fe(NO3)3 + NO + 2H2O Ta cã thÓ viÕt çc qu¸ tr×nh oxh-khö nh sau:

Fe0

Fe3

+ 3e

NO

3 + 3e + 4H NO + 2H2O

( Yªu cÇu HS viÕt çc qu¸ tr×nh t¹o NH

4 , N2, N2O, NO2 )

Ph¬ng ph¸p gi¶I bµi tËp sö dông ®Þnh luËt b¶o toµn electron: khi gi¶I bµi tËp ta cÇn x¸c ®Þnh râ çc chÊt cho vµ çc chÊt nhËn e, cã thÓ cïng mét chÊt ph¶n øng víi nhiÒu chÊt, qua nhiÒu giai ®o¹n nhng ta x¸c ®Þnh râ tr¹ng th¸I ®Çu vµ tr¹ng th¸I cuèi cña chÊt ®ã ®Ó biÕt nã nhêng(nhËn) bao nhiªu e.

Vd1: Hoµ tan hoµn toµn 5.6 g s¾t trong dd chøa H2SO4 ®Æc nãng vµ HNO3 thu ®îc hçn

hîp khÝ A gåm SO2 vµ NO2 cã dA/H 2 = 47. TÝnh thÓ tÝch mçi khÝ thu ®îc

Hìng dÉn gi¶i: (Bµi to¸n kh«ng yªu cÇu viÕt PTP¦ nªn ta cã thÓ kh«ng viÕt. Tríc khi gi¶I quyÕt

yªu cÇu bµi to¸n ta ph¶I gi¶I quyÕt bµi to¸n hçn hîp khÝ) Gäi x lµ thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ thÓ tÝch cña SO2

Khi ®ã 1-x ………………………………….NO2

Ta cã: AM = x. 64 + (1-x).30 = 47

x = 0,5 hay 50%


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 16

nSO 2 = nNO 2

= a mol Çc qu¸ tr×nh oxh – khö

Fe0

Fe3

+ 3e

0,1 0,3 6

S + 2e S4

2a mol a mol

N5

+ 1e N4

A mol a mol

VËy : ne cho = 3nFe = 0,3 mol

ne nhËn = 2 nSO 2 + nNO 2

= 3a ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn e ta cã:

ne cho =ne nhËn 3a = 0.3 hay a= 0,1

VSO 2= VNO 2

= 2,24 (lÝt)

Chó ý: bµi to¸n hçn hîp khÝ Gi¶ sö cã hçn hîp gåm a mol khÝ A vµ b mol khÝ B khi ®ã:

M = ba

MbMa BA

..=

%100

.%% . BBAA MVMV

Bµi tËp t¬ng tù: Hßa tan 4,59g Al b»ng dung dÞch HNO3 thu ®îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã tØ khèi h¬i ®èi víi hi®ro b»ng 16,75. ThÓ tÝch NO vµ N2O (®ktc) thu ®îc ?

VÝ dô 2: §Ó m(g) bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian thu ®îc12g hçn hîp gåm :FeO, Fe3O4, Fe2O3, Fe. Hßa tan hoµn toµn hçn hîp ®ã b»ng dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc 2,24 lÝt khÝ NO duy nhÊt (®o ë ®ktc). TÝnh m? Hìng dÉn gi¶i: ( Tríc khi gi¶I ta nªn tãm t¾t bµi to¸n:

m g Fe 2O 12 g ( Fe,FeO,Fe2O3,Fe3O4)

3HNO 2,24 l NO Tríc hÕt ta ph¶I x¸c ®Þnh râ nh÷ng chÊt cho vµ chÊt nhËn e: Cho e chØ cã Fe NhËn e: O2 nh©n HNO3 nhËn Råi viÕt çc qu¸ tr×nh cho nhËn e cïng víi viÖc sö dông ®Þnh luËt b¶o toµn e vµ b¶o toµn khèi lîng ®Ó gi¶I to¸n) Bµi tËp t¬ng t: Oxi hãa 10,08g s¾t thu ®îc mg chÊt r¾n gåm 4 chÊt (Fe2O3, Fe3O4, FeO, Fe). Cho hçn hîp r¾n vµo dung dÞch HNO3 d thu ®îc 2,24 lÝt khÝ ( ®ktc) kh«ng mµu hãa n©u ngoµi kh«ng khÝ. m cã gi¸ trÞ lµ bao nhiªu?

I. Bµi to¸n tÝnh lîng s¶n phÈm thu ®îc( thÓ tÝch khÝ vµ khèi lîng muèi)

C©u 1:Hoµ tan hoµn toµn 15,9g hçn hîp gåm 3 kim lo¹i Al, Mg vµ Cu b»ng dung dÞch HNO3 thu ®îc 6,72 lit khÝ NO vµ dung dÞch X. §em c« c¹n dung dÞch X th× thu ®îc bao nhiªu gam muèi khan?

Hìng dÉn gi¶i:

Ta viÕt qu¸ tr×nh khö:

NO

3 + 3e + 4H NO + 2H2O (1)

Tõ (1) ta thÊy nHNO3

= nH = 4nNO= 0,4 mol


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 17

nNO3

= 0,3 mol

¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ta cã

mMuèi = mkim lo¹i + mNO

3 = 15,9 + 0,3.62 = 34,5 g

Lu ý:

+ Lîng NO

3 tham gia ph¶n øng cã 2 “nhiÖm vô” :

- Lµ t¸c nh©n oxh

- Tham gia t¹o muèi

+ Khèi lîng muèi = khèi lîng kim lo¹i+khèi lîng gèc axit

C©u 2: Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm Fe vµ Fe3O4 b»ng dung dÞch HNO3 thu ®îc 2,24 lit khÝ NO (®ktc). NÕu thay dung dÞch HNO3 b»ng dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng th× thu ®îc khÝ g×, thÓ tÝch lµ bao nhiªu (®ktc)? Hìng dÉn gi¶i: Hçn hîp khi ph¶n øng víi HNO3 còng nh khi ph¶n øng víi H2SO4 ®Òu cho mét

lîng e nh nhau nªn lîng e mµ NO

3 nhËn còng b»ng SO 2

4 nhËn ( mét çch ®Ó sö

dông ®Þnh luËt b¶o toµn e) C©u 3: Thùc hiÖn hai thÝ nghiÖm: TN1 : Cho 3,84 gam Cu ph¶n øng víi 80 ml dung dÞch HNO3 1M tho¸t ra V1 lÝt NO. TN 2 : Cho 3,84 gam Cu ph¶n øng víi 80 ml dung dÞch chøa HNO3 1M vµ H2SO4 0,5 M tho¸t ra V2 lÝt NO.BiÕt NO lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt, çc thÓ tÝch khí ®o ë cïng ®iÒu kiÖn. Quan hÖ gi÷a V1 vµ V2 lµ (cho Cu = 64) Hìng dÉn gi¶i: bµi tËp nµy nªn dïng ph¬ng ph¸p dïng ph¬ng tr×nh ion thu gän tõ

®ã so s¸nh lîng H ë hai trêng hîp ®Ó so s¸nh lîng NO tho¸t ra. C©u 4: Hßa tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,1 mol Fe vµ 0,2mol Al vµo dung dÞch HNO3 d thu ®îc hçn hîp khÝ A gåm NO vµ NO2 cã tû lÖ sè mol t¬ng øng lµ 2:1. ThÓ tÝch cña hçn hîp khÝ A (ë ®ktc) lµ: C©u 5:Hoµ tan hoµn toµn mét hçn hîp gåm hai kim lo¹i Fe vµ Cu b»ng dung dÞch HNO3 ®Æc nãng th× thu ®îc 22,4 lÝt khÝ mµu n©u. NÕu thay axit HNO3 b»ng axit H2SO4 ®Æc, nãng th× thu ®îc bao nhiªu lit khÝ SO2 (çc khÝ ®Òu ®îc ®o ë ®ktc) ?

II. Bµi tËp x¸c ®Þnh tªn kim lo¹i

Ph¬ng ph¸p gi¶i: ë bµi tËp nµy ta thêng cã 2 Èn lµ nguyªn tö khèi (M) vµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i(n) nhng chØ thiÕt lËp ®îc mét ph¬ng tr×nh. Ta gi¶i b»ng çch lËp b¶ng vµ lÊy gi¸ trÞ phï hîp nhÊt. VÝ dô: Hoµ tan hoµn toµn 5,4 g kim loai M vµo dd HNO3 thu ®îc 13.44l khÝ mµu n©u bay ra. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i Hìng dÉn gi¶i: Çc qu¸ tr×nh oxh-khö

M Mn

+ n.e

a mol n.a mol

N5

+ 1e N4

0,6mol 0,6 mol ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn e ta cã: ne cho = ne nhan n.a = 0,6


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 18

Trong ®ã a =M

4,5

nM

4,5 = 0,6 9

6,0

4,5

n

M

Gi¸ trÞ phï hîp nhÊt lµ : M=27 vµ n = 3 VËy M lµ Al(nh«m) Bµi tËp t¬ng tù: C©u 1;Hoµ tan hoµn toµn 19,2 g kim lo¹i M trong dd HNO3 thu ®¬c 8,96 l ( ®ktc) hçn hîp gåm NO2 vµ NO cã tû lÖ thÓ tÝch 3:1. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i C©u 2: 15. Hòa tan hoàn toàn 2,16 gam kim loại X bằng dd HNO3 dƣ thu đƣợc 0,672 lít

khí N2O (đktc). Xác định X.

III. Bµi tËp x¸c ®Þnh lîng axit tham gia ph¶n øng

Mét sè lu ý: Trong khi gi¶I bµi t©p dang nµy ph¶I x¸c ®Þnh râ axit chØ t¸c dông víi kim lo¹i hay cã c¶ oxit kom lo¹i tham gia ph¶n øng

- NÕu chØ cã kim lo¹i th× lîng axit chÝnh b»ng läng ion H trong b¸n ph¶n øng Vd: Hoµ tan hoµn toµn mét lîng hçn hîp s¾t vµ magie trong 200 ml dd HNO3 võa ®ñ thu ®îc 4,48 lÝt khÝ NO duy nhÊt. TÝnh nång ®é HNO3 ®· ding? Hìng dÉn gi¶i: Bµi tËp nµy ta chØ cÇn viÕt b¸n ph¶n øng:

NO

3 + 3 e + 4H NO + 2 H2O

Nh vËy theo b¸n ph¶n øng ta cã

nHNO 3 = nH = 4nNO = 0,8 mol

Cm HNO 3 = 0,8/ 0,2 = 4 mol/l

- NÕu bµi to¸n cã c¶ oxit kim lo¹i tham gia ph¶n øng th× lîng HNO3 ngaßi viÖc tham gia ph¶n øng oxh-khö cßn cã mét lîng dung ®Ó t¹o níc víi oxi trong oxit. Vd: Hoµ tan hoµn toµn m g FeO trong dd HNO3 võa ®ñ thu ®îc 6,72 lÝt khÝ NO duy nhÊt. TÝnh lîng HNO3 ®· tham gia vµo ph¶n øng trªn? Hìng dÉn gi¶i: (NÕu bµi to¸n nµy ta chØ viÕt b¸n ph¶n øng råi tÝnh lîng HNO3 theo b¸n ph¶n øng th× kh«ng ®îc.)

Ta cã: Fe2

Fe3

+ 1e

NO

3 + 3e + 4H NO + 2 H2O

ne cho = nFe , ne nhËn = 3nNO = 0,9 mol

nFe2

= 0,9 mol = nOxi

nHNO 3 = nH

= 4nNO + 2nO = 4.0,3 + 2.0,9 = 3 mol.

Bµi tËp t¬ng tù 6. Hòa tan m gam hốn hợp CuO và Cu bằng 500 ml dung dịch HNO3 vừa đủ. Thấy thoát ra 4,48 lít khí NO .Tính nồng độ dd HNO3 đã dùng 7. Hòa tan m gam hốn hợp Fe2O3 và Fe bằng 500 ml dung dịch HNO3 vừa đủ. Thấy thoát ra 2,24 lít khí NO . Tính nồng độ dd HNO3 đã dùng 12. Hòa tan m gam sắt bằng dd HNO3 dƣ thu đƣợc 8,96 lít hỗn hợp khí A gồm NO và N2O. Tỉ khối hơi của A so với H2 bằng 20,25. Tính nồng độ dd HNO3 đã dung IV. Bµi tËp vÒ H3PO4

Mét sè chó ý


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 19

Khi H3PO4 t¸c dông víi kiÒm cã thÓ t¹o 3 lo¹i muèi tuú thuéc vµo tû sè

T =

34PO

OH

n

n

+ NÕu T 1 th× chØ t¹o muèi H2PO

4

+ NÕu 1<T<2 th× tao 2 muèi H2PO

3

vµ HPO2

4

+ NÕu T=2 chØ t¹o muèi HPO2

4

+ NÕu 2<T<3 t¹o 2 muèi HPO2

4 vµ PO3

4

+ NÕu T 3 chØ tao muèi PO3

4

Mét sè bµi tËp

1. Cho 12g dung dÞch NaOH 10% t¸c dông víi 5,88g dung dÞch H3PO4 20% thu ®îc dung dÞch X. Dung dÞch X chøa çc muèi nµo ?

A. Na3PO4 B. NaH2PO4 vµ Na2HPO4 C. NaH2PO4 D. Na2HPO4 vµ Na3PO4

2.Cho 200 ml dung dÞch H3PO4 1,5 M t¸c dông víi 200 ml dung dÞch NaOH 2 M .Sau ph¶n øng thu

®îc muèi nµo ?

A.NaH2PO4 vµ Na2HPO4 B.NaH2PO4 vµ Na3PO4

C.Na2HPO4 vµ Na3PO4 D. Na HPO4

3. §æ dung dÞch cã chøa 39,2g H3PO4 vµo dung dÞch cã chøa 44g NaOH.Khèi lîng çc muèi thu ®îc lµ : A. 14,2g NaH2PO4 vµ 49,2g Na2HPO4 B. 50g Na3PO4 vµ 14g Na2HPO4 C. 49,2g Na3PO4 vµ 14,2g Na2HPO4 D. 14g Na3PO4 vµ 50g Na2HPO4,

V. Mét sè bµi tËp sö dông ®Þnh luËt b¶o toµn e

Câu 1: Hòa tan hoàn toàn 19,2 gam kim loai M trong dung dich HNO 3 dư thu đươc 8,96 lit( đktc)

hôn hợp gôm NO2 và NO có ti lệ thê tích 3:1. Xac định kim loa i M (Cu)

Câu 2: Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam Fe vao HNO 3 dư thu đươc dung dich A va 6,72 lit hôn hợp khi

B gôm NO va môt khi X với ti lê thê tích la 1:1. Xac định khi X. (NO2)

Câu 3: Hòa tan hế t 2,16g FeO trong HNO3 đăc. Sau mô t htơi gian thâ y thoa t ra 0,224 lit khi X (

đktc) là sản phâm khử duy nhât. Xac định X. (NO)

Câu 4: Có 3,04g hôn hợp Fe va Cu hoa tan hêt trong dung dich HNO3 tạo thành 0,08 mol hôn hợp

NO va NO2 có M 42 . Hãy xac định thanh phân % hôn hợp kim loa i ban đầu. (Fe : 36,84%; Cu :

63,16%)

Bai 5 Đê p gam bô t săt ngoai không khi sau mô t thơi gian thu đươc chât răn R năng 7,52 gam gôm

Fe, FeO, Fe3O4. Hòa tan R bằng dung di ch HNO3 đăc, nóng thu đươc 0,672 lit( đktc) hôn hợp NO

và NO2 có ty lệ sô mol 1:1. Tính p. (5,6g)

Bai 6 Trôn 2,7 gam Al va o 20 g hôn hợp Fe2O3 và Fe3O4 rôi tiên hanh phan ứng nhiê t nhôm đươc

hôn hợp A. Hòa tan A trong HNO3 thây thoat ra 0,36 mol NO2 là sản phâm khử duy nhât. Xac định

% khôi lượng cua Fe2O3 và Fe3O4. (Fe2O3 : 30,4%; Fe3O4 : 69,6%)

Bai 7 Cho m gam Fe tac dung v ưa đủ với 100ml dung di ch HNO3 x(M) thu đươc 2,24 lit khí NO(

đktc) Tính gia trị x. (4M)

Bai 8 Cho m gam kim loai X tac dung v ưa đủ với 100ml dung di ch HNO3 x(M) thu đươc 2,24 lit

NO(đktc). Tính gia trị của x. (0,4M)

Bai 9 Hòa tan vưa đủ 6g hôn hợp 2 kim loa i X,Y co hóa tri tương ứng I, II vao dung dich hôn hợp 2

axit HNO3 và H2SO4 thi thu đươc 2,688 lit hôn hợp khi B gôm NO2 và SO2( đktc) và có tông khôi

lượng la 5,88g. Cô can dung dich sau cung thi thu đươc m(g) muôi khan. Tính m. (18,36g)

Bai 10 Cho 12gam hôn hợp 2 kim loa i X,Y hoa tan hoan toan vao dung di ch HNO3 thu đươc m(g)

muôi va 1,12lit khi không duy tri sư chay(đktc). Tính gia trị m. (43g)

Bai 11:òa tan hôn hợp gôm Mg,Fe va kim loa i X vao dung di ch HNO3 thu đươc hôn hợp khi gôm

0,03 mol NO2 và 0,02mol NO. Sô mol HNO3 đã tham gia phan ứng la bao nhiêu. (0,14 mol)


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 20

Bai 12 Hòa tan hoàn toàn 5,04g hôn hợp gôm 3 kim loa i X,Y,Z vao 100 ml dung dịch HNO3 x(M)

thu đươc m(g) muôi, 0,02mol NO2 và 0,005mol N2O. Tính gia trị x và m? (x = 0,9M va m = 8,67g)

Bai 13 Cho 13,4gam hôn hợp Fe,Al,Mg tac dung hêt với mô t lượng dung di ch HNO3 2M( lây dư

10%) thu đươc 4,48 lit hôn hợp NO và N2O có ty khô i so với H2 là 18,5 và dung dịch không ch ứa

muôi amoni. Tính thê tích dung di ch HNO3 đã dung va khôi lượng muôi co trong dd sau phan ứng.

(0,77 lít, 81,6g)

Bai 14 Để m gam phoi bào săt A ngoài không khí, sau một thơi gian biến đổi thành hôn hợp B có

khôi lượng 12 gam gồm săt và cac oxit của săt (FeO, Fe2O3, Fe3O4). Cho B tac dụng hoàn toàn với

dung dịch HNO3 thấy giải phóng ra 2,24 lít khí NO(dktc). Tính khôi lượng m của A. (10,8g)

Bai 15Đôt chay x mol Fe bởi oxi dư thu được 5,04 gam hôn hợp A gồm cac oxit săt. Hoà tan hoàn

toàn A trong dung dịch HNO3 thu được 0,035 mol hôn hợp Y gồm NO, NO2 . Ti khôi của Y đôi với

H2 là 19. Tính x. (0,056 mol)

Bai 16Cho 1,35 gam hôn hợp Cu, Mg, Al tac dụng với dung dịch HNO3 loãng dư thu được 1,12 lít

hhợp X(đktc) gồm NO và NO2, có ti khôi so với H2 bằng 21,4. Tính khôi lượng muôi nitrat tạo

thành. (5,69g)

Bai 17Hoà tan hoàn toàn 19,2 gam Cu bằng dung dịch HNO3 , toàn bộ lượng khí NO sinh ra đem

oxi hoa hết thành NO2 rồi chuyển hết thành HNO3 . Tính thể tích oxi tham gia vào cac qua trinh

trên. (3,36l)

Bai 18Cho 12 gam hôn hợp 2 kim loại Fe, Cu tac dụng vưa đủ với dung dịch HNO3 63%. Sau pứ

thu được dung dịch A và 11,2 l khí NO2 duy nhất (dktc). Tính C % cac chất có trong dung dịch

A.(27,2; 21,1)) D. 25,3g

Bai 19Cho 1,92g Cu hoa tan v ưa đủ trong HNO3 thu đươc V lit NO( đktc). Thê tích V va khôi

lượng HNO3 đã phản ứng:

A. 0,448lit; 5,04g B. 0,224lit; 5,84g C. 0,112lit; 10,42g D.1,12lit;

2,92g

Bai 20Cho 1,35gam hôn hợp A gôm Cu, Mg, Al tac dung với HNO3 dư đươc 1,12lit NO va NO2 có

khôi lượng trung binh la 42,8. Biêt thê tích khi đo ở đktc. Tông khôi lượng muôi nitrat sinh ra la :

A. 9,65g B. 7,28g C. 4,24g D. 5,69g

Bai 21Cho m gam hô n hợp gôm FeO, CuO, Fe3O4 có sô mol bằng nhau ta c du ng hoan toan với

lượng vưa đủ là 250ml dung di ch HNO3, khi đun nong nhe đươc dung dich B va 3,136 lit hôn hợp

khí C( đktc) gôm NO2 và NO có ty khôi so với H2 bằng 20,143

a/ m nhân gia trị là: A. 46,08g B. 23,04g C. 52,7g D. 93g

b/ Nông độ mol/l HNO3 đã dung la: A. 1,28 B. 4,16 C. 6,2 D. 7,28

Bai 22ĐTS A 2007): Hòa tan hoàn toàn 12g hôn hợp Fe, Cu (ty lê mol 1:1) bằng axit HNO3, thu

đươc V lit( đktc) hôn hợp khi X( gôm NO va NO2) và dung dịch Y( chi chứa 2 muôi va axit dư). Ty

khôi cua X đôi với H2 bằng 19. Gia trị của V la:

A. 4,48lit B. 5,6lit C. 3,36lit D. 2,24lit

Bai 23Cho luông khí CO đi qua ô ng sứ đưng m gam Fe2O3 ở nhiê t độ cao mô t thơi gian ngươi ta

thu đươc 6,72 g hôn hợp gôm 4 chât răn kha c nhau A. Đem ho a tan hoa n toan hôn hợp nay va o

dung di ch HNO3 dư thây tao thành 0,448 lit khi B duy nh ất có ty khô i so với H2 bằng 15. m nhâ n

gia trị là:

A. 5,56g B. 6,64g C. 7,2g D. 8,8g

Bai 24Nung m gam săt trong không khi , sau mô t thơi gian ngươi ta thu đươc 104,8 gam hôn hợp

răn A gôm Fe,FeO,Fe2O3 và Fe3O4. Hòa tan hoàn toàn A tro ng HNO3 dư thu đươc dung di ch B va

12,096 lit hôn hợp khi NO va NO2 (đktc) có ty khôi so với He la 10,167. Gia trị m la:

A. 72g B. 69,54g C. 91,28 D. 78,4g

Bai 25: Cho tan hoan toan 58g hôn hợp A gôm Fe, Cu, Ag trong dung dich HNO3 2M thu đươc 0,15

mol NO, 0,05mol N2O va dung dich D. Cô can dung dich D, khôi lượng muôi khan thu đươc la:

A. 120,4g B. 89,8g C. 110,7g D. 90,3g

Bai 26: Cho 18,4 g hôn hợp kim loa i A,B tan hê t trong dung di ch hô n hợp gô m HNO3 đăc va

H2SO4 đăc, nóng thây thoat ra 0,3 mol NO2 và 0,3 mol SO2. Cô can dung dich sau pha n ứng, khôi

lượng chât răn thu đươc la:

A. 103g B. 65,8g C. 79,6g D. 84,4g


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 21

Bai 27: Hòa tan hoàn toàn 8g hôn hợp kim loa i bằng dung di ch HNO3 dư thu đươc hôn hợp san

phâm khử gôm 0,1mol NO va 0,2 mol NO2. Khôi lượng muô i co trong dung di ch (không co muôi

amoni) sau phản ứng la:

A. 39g B. 32,8g C. 23,5g D. Không xac định đươc.

Bai 28: Hòa tan hoàn toàn 5,1g hôn hợp Al va Mg bằng dung dich HNO3 dư thu đươc 1,12 lit (đktc)

khí N2 (sản phâm khử duy nhât). Tính khôi lượng muôi co trong dung dich sau phan ứng?

A. 36,6g B. 36,1g C. 31,6g D. 28,88g

Bai 29: Hòa tan 1,68 g kim loai M trong dung dịch HNO3 3,5M lây dư 10% thu đươc san phâm khử

gôm 0,03 mol NO2 và 0,02 mol NO. Thê tích dung dich HNO3 đã dung la:

A. 40ml B. 44ml C. 400ml D. 440ml

Bai 30: Cho 12,9 gam hôn hợp Mg va Al phan ứng với 100ml dung di ch hôn hợp 2 axit HNO3 4M

và H 2SO4 7M thu đươc 0,1 mol mô i khi SO2, NO va N 2O( không co sản phâm khử khac). Thành

phân % theo khôi lượng cua Al trong hôn hợp ban đầu la:

A. 62,79% B. 52,33% C. 41,86% D. 83,72%

Bai 31: Cho 12,8g đồng tan hoàn toàn trong dd HNO3 thấy thoat ra hôn hợp 2 khí NO và NO2 có ti

khôi đôi với H2 bằng 19. thể tích hôn hợp đó ở điêu kiện tiêu chuân là:

A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 4,48 lít D. 0,448 lít

Bai 32: Cho 4,16g Cu tac dụng vưa đủ với 120 ml dd HNO3 thi thu được 2,464 lít ( đktc ) hôn hợp

2 khí NO và NO2. nồng độ mol của HNO3 là:

A. 1M B. 0,1M C. 2M D . 0,5M

Bai 33: Cho 13,5g nhôm tac dụng vưa đủ với 2,2 lít dd HNO3 thu được hôn hợp khí NO và NO2 có

ti khôi so với H2 là 19,2. nồng độ mol của dd axit ban đầu là:

A. 0,05M B. 0,68M C. 0,86M D. 1,03M

Bai 34: Cho 1,68g hôn hợp Mg và Al vào dd HNO3 loãng, dư thấy có 560ml ( đktc ) khí N2O duy

nhất bay ra. Khôi lượng của Mg trong 1,86g hôn hợp là:

A. 0,16g B. 0,24g C. 0,36g D. 0,08g

Bai 35: Hòa tan hoàn toàn 0,3 mol oxit săt cần dung 1 lít dd HNO3 1M, thu được khí NO duy nhất.

công thức của oxit săt là:

A. FeO B. Fe2O3 C. Fe3O4 D. FeO4.

Bai 36: Hòa tan m gam hôn hợp 2 muôi sunfua FeS, CuS bằng dd HNO3 1M thu được 0,1mol , môi

khí NO và NO2. thể tích dd HNO3 cần dung là:

A. 200ml B. 400ml C. 600ml D. 800ml

Bai 37: (DHA-2008) Cho 11,36 gam hôn hợp gồm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 phản ứng hết với dung

dịch HNO3 loãng (dư), thu được 1,344 lít khí NO (sản phâm khử duy nhất, ở đktc) và dung dịch X.

Cô cạn dung dịch X thu được m gam muôi khan. Gia trị của m là

A. 38,72. B. 35,50. C. 49,09. D. 34,36.

Bai 38: (DHA-2008) Cho 3,2 gam bột Cu tac dụng với 100 ml dung dịch hôn hợp gồm HNO3

0,8M và H2SO4 0,2M. Sau khi cac phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phâm khử

duy nhất, ở đktc). Gia trị của V là

A. 0,746. B. 0,448. C. 1,792. D. 0,672.

Bai 39: (DHB-2008) Cho 2,16 gam Mg tac dụng với dung dịch HNO3 (dư). Sau khi phản ứng xảy

ra hoàn toàn thu được 0,896 lít khí NO (ở đktc) và dung dịch X. Khôi lượng muôi khan thu được

khi làm bay hơi dung dịch X là

A. 8,88 gam. B. 13,92 gam. C. 6,52 gam. D. 13,32 gam.

Bai 40: (CDKB-2009) Hoà tan hoàn toàn 8,862 gam hôn hợp gồm Al và Mg vào dung dịch HNO3

loãng, thu được dung dịch X và 3,136 lít (ở đktc) hôn hợp Y gồm hai khí không màu, trong đó có

một khí hoa nâu trong không khí. Khôi lượng của Y là 5,18 gam. Cho dung dịch NaOH (dư) vào X

và đun nóng, không có khí mui khai thoat ra. Phần trăm khôi lượng của Al trong hôn hợp ban đầu là

Bai 41: (DHA-2009) Cho hôn hợp gồm 1,12 gam Fe và 1,92 gam Cu vào 400 ml dung dịch chứa

hôn hợp gồm H2SO4 0,5M và Na NO3 0,2M. Sau khi cac phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung

dịch X và khí NO (sản phâm khử duy nhất). Cho V ml dung dịch NaOH 1M vào dung dịch X thi

lượng kết tủa thu được là lớn nhất. Gia trị tôi thiểu của V là

A. 240. B. 120. C. 360. D. 400.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 22

Bai 42: (DHA-2009) Hòa tan hoàn toàn 12,42 gam Al bằng dung dịch HNO3 loãng (dư), thu được

dung dịch X và 1,344 lít (ở đktc) hôn hợp khí Y gồm hai khí là N2O và N2. Ti khôi của hôn hợp khí

Y so với khí H2 là 18. Cô cạn dung dịch X, thu được m gam chất răn khan. Gia trị của m là

A. 97,98. B. 106,38. C. 38,34. D. 34,08.

Bai 43: (DHA-2009) Cho 3,024 gam một kim loại M tan hết trong dung dịch HNO3 loãng, thu được

940,8 ml khí NxOy (sản phâm khử duy nhất, ở đktc) có ti khôi đôi với H2 bằng 22. Khí NxOy và kim

loại M là

A. NO và Mg. B. N2O va Al C. N2O và Fe. D. NO2 và Al.

Bai 44: (DHA-2009) Cho 6,72 gam Fe vào 400ml dung dịch HNO3 1M, đến khi phản ứng xảy ra

hoàn toàn, thu được khí NO (sản phâm khử duy nhất) và dung dịch X. Dung dịch X có thể hòa tan

tôi đa m gam Cu. Gia trị của m là

A. 1,92. B. 0,64. C. 3,84. D. 3,20.

Bai 45: (DHB-2008) Cho 2,16 gam Mg tac dụng với dung dịch HNO3 (dư). Sau khi phản ứng xảy

ra hoàn toàn thu được 0,896 lít khí NO (ở đktc) và dung dịch X. Khôi lượng muôi khan thu được

khi làm bay hơi dung dịch X là


Bai 46: (CDKB-2009) Hoà tan hoàn toàn 8,862 gam hôn hợp gồm Al và Mg vào dung dịch HNO3

loãng, thu được dung dịch X và 3,136 lít (ở đktc) hôn hợp Y gồm hai khí không màu, trong đó có

một khí hoa nâu trong không khí. Khôi lượng của Y là 5,18 gam. Cho dung dịch NaOH (dư) vào X

và đun nóng, không có khí mui khai thoat ra. Phần trăm khôi lượng của Al trong hôn hợp ban đầu là

A. 12,80% B. 15,25% C. 10,52% D. 19,53%

Bai 47: (DHA-2009) Hòa tan hoàn toàn 12,42 gam Al bằng dung dịch HNO3 loãng (dư), thu được

dung dịch X và 1,344 lít (ở đktc) hôn hợp khí Y gồm hai khí là N2O và N2. Ti khôi của hôn hợp khí

Y so với khí H2 là 18. Cô cạn dung dịch X, thu được m gam chất răn khan. Gia trị của m là

A. 97,98. B. 106,38. C. 38,34. D. 34,08.

Bai 48: (DHA-2009) Cho 3,024 gam một kim loại M tan hết trong dung dịch HNO3 loãng, thu được

940,8 ml khí NxOy (sản phâm khử duy nhất, ở đktc) có ti khôi đôi với H2 bằng 22. Khí NxOy và kim

loại M là

A. NO và Mg. B. N2O và Al C. N2O và Fe. D. NO2 và Al.

Bai 49: (DHA-2009) Cho 6,72 gam Fe vào 400ml dung dịch HNO3 1M, đến khi phản ứng xảy ra

hoàn toàn, thu được khí NO (sản phâm khử duy nhất) và dung dịch X. Dung dịch X có thể hòa tan

tôi đa m gam Cu. Gia trị của m là

A. 1,92. B. 0,64. C. 3,84. D. 3,20.

Ngµy so¹n: 21/10/2009

Buæi 8,9: Cacbon – Silic vµ hîp chÊt cña cacbon-silic

A. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn n¾m v÷ng

I. Cacbon vµ hîp chÊt cña cacbon 1. Cacbon (C), M = 12, Z = 6 1s

22s

22p

2

a) Tính khử

C + O2, CO2, HNO3 đăc, H2SO4 đăc, CuO, FeO, Fe2O3, Fe3O4, CaO, SiO2, (SiO2 +

Ca3(PO4)2)

Chú ý: C không khử được cac oxit kim loại như Na2O, Al2O3 . . .

b) Tính oxi hoá

C + H2, Ca, Al, . . .

Al4C3 + H2O, HCl → CH4 + . . .

CaC2 + H2O, HCl → C2H2 + . . .

2. Cacbon monoxit CO

CO + O2, CuO, FeO, Fe2O3, Fe3O4

Chú ý: CO không khử được cac oxit kim loại như Na2O, Al2O3 . . .


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 23

Điều chế: C + H2O, CO2, hoăc tư HCOOH

3. Cacbon đioxit CO2

CO2 + NaOH, Ca(OH)2

Các trường hợp có thể xảy ra ?

4. Muối cacbonat

- Muôi cacbonat + axit → CO2 + . . .

- Muôi hidrocacbonat + dd kiêm

PT ion thu gọn của hai phản ứng trên ?

- Muôi cacbonat nhiệt phân (trừ muối trung hoà của các KLK)

II. Silic va hợp chất của silic

1. Silic

a)Thể hiện tính khử

Si + F2 , O2, dd kiêm

b) Tính oxh

Si + Kim loại silixua kim loại

2. Hợp chất của silic

a) Silic đioxit SiO2

- Là oxit axit

SiO2 + NaOH, Na2CO3 , HF

b) Axit Silicxic H2SiO3

Là axit ë d¹ng keo, cã tÝnh axit rÊt yÕu(yÕu h¬n c¶ H2CO3) , dÔ mÊt níc

H2SiO3 0t SiO2 + H2O

Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3 + H2SiO3

B. Mét sè d¹ng bµi tËp

I. CHUYÊN ĐỀ: CO2 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM

Mét sè lu ý khi gi¶I bµi tËp

Ph¬ng tr×nh ion thu gän chung lÇn lît x¶y ra çc ph¶n øng khi sôc CO2 vµo dd kiÒm

2OH + CO2 CO 2

3 + H2O

Khi lîng OH trong dd hÕt tiÕp tôc x¶y ra ph¶n øng

CO2 + CO 2

3 + H2O 2 HCO

3

NÕu Muèi cacbonat t¬ng øng kÕt tña th× lîng kÕt tña thu ®îc nhiÒu nhÊt khi

nCO 2= 1/2nOH

Nh vËy:

NÕu

2CO

OH

n

n

1 => chØ t¹o ra muèi axit (HCO

3 )

NÕu

2CO

OH

n

n

2 => chØ t¹o ra muèi trung tÝnh (CO2

3 )

NÕu 1 <

2CO

OH

n

n

< 2 => t¹o ra 2 muèi.

Chó ý :

- NÕu baz¬ d chØ thu ®îc muèi trung hoµ.

- NÕu CO2 d chØ cã muèi axit.

- NÕu cïng mét lóc cã 2 muèi th× c¶ 2 chÊt CO2 vµ baz¬ ®Òu hÕt. - Khèi lîng chung cña çc muèi :


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 24

m Çc muèi = m cation + m anion

trong ®ã : mCation = mKim lo¹i , mAnion = mGèc axit

DẠNG 1: TÌM TÊN SẢN PHẨM PHẢN ỨNG.

Câu 1. Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít CO2 (đktc) vào dung dịch nước vôi trong có chứa 0,075 mol Ca(OH)2. Sản

phâm thu được sau phản ứng gồm:

A. Chi có CaCO3 B. Chi có Ca(HCO3)2

C. CaCO3 và Ca(HCO3)2 D. Ca(HCO3)2 và CO2

Câu 2. Hấp thu hết CO2 vào dung dịch NaOH được dung dịch A. Biết rằng:

Cho tư tư dung dịch HCl vào dung dịch A thi phải mất 50ml dd HCl 1M mới thấy băt đầu có khí thoat ra.

Măt khac cho dd Ba(OH)2 dư vào dung dịch A được 7,88 gam kết tủa. Dung dịch A chứa?

A. Na2CO3 B. NaHCO3 C. NaOH và Na2CO3 D. NaHCO3, Na2CO3

DẠNG 2: TÍNH NỒNG ĐỘ MOL CỦA BAZƠ THAM GIA PHẢN ỨNG.

Câu 3. Dẫn 5,6 lít CO2 (đktc) vào binh chứa 200ml dung dịch NaOH nồng độ a M; dung dịch thu được có

khả năng tac dụng tôi đa 100 ml dung dịch KOH 1M. Gia trị của a là?

A. 0,75 B. 1,5 C. 2 D. 2,5

Câu 4. (Đại học khối A năm 2007). Hấp thụ hoàn toàn 2,688 lít CO2 (đktc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)2

nồng độ a mol/l, thu được 15,76 gam kết tủa. Gía trị của a là?

A. 0,032 B. 0,048 C. 0,06 D. 0,04

DẠNG 3: TÍNH KHỐI LƢỢNG KẾT TỦA SAU PHẢN ỨNG.

I. TÍNH KHỐI LƢỢNG KẾT TỦA SAU PHẢN ỨNG CỦA 1 BAZƠ.

Câu 5. Hấp thụ toàn bộ 0,896 lít CO2 vào 3 lít dd Ca(OH)2 0,01M được?

A. 1g kết tủa B. 2g kết tủa C. 3g kết tủa D. 4g kết tủa

Câu 6. Hấp thụ 0,224lít CO2 (đktc) vào 2 lít Ca(OH)2 0,01M ta thu được m gam kết tủa. Gía trị của m là?

A. 1g B. 1,5g C. 2g D. 2,5g

Câu 7. (Đại học khối B-2007). Nung 13,4 gam 2 muôi cacbonat của 2 kim loại hóa trị II, được 6,8 gam răn

và khí X. khí X sinh ra cho hấp thụ vào 75 ml dung dịch NaOH 1M, khôi lượng muôi khan sau phản ứng là?

A. 5,8gam B. 6,5gam C. 4,2gam D. 6,3gam

Câu 8. Thổi CO2 vào dd chứa 0,02 mol Ba(OH)2. Gia trị khôi lượng kết tủa biến thiên trong khoảng nào khi

CO2 biến thiên trong khoảng tư 0,005 mol đến 0,024 mol?

A. 0 gam đến 3,94g B. 0,985 gam đến 3,94g

C. 0 gam đến 0,985g D. 0,985 gam đến 3,152g

II. TÍNH KHỐI LƢỢNG KẾT TỦA SAU PHẢN ỨNG CỦA NHIỀU BAZƠ.

Câu 9. Sôc 2,24 lÝt (®ktc) CO2 vµo 100ml hçn hîp dung dÞch gåm KOH 1M vµ Ba(OH)2 0,75M. Sau khi khÝ

bÞ hÊp thô hoµn toµn thÊy t¹o m g kÕt tña. TÝnh m

A. 19,7g B. 14,775g C. 23,64g D. 16,745g

Câu 10. Sôc 4,48 lÝt (®ktc) CO2 vµo 100ml hçn hîp dung dÞch gåm KOH 1M vµ Ba(OH)2 0,75M. Sau khi khÝ

bÞ hÊp thô hoµn toµn thÊy t¹o m g kÕt tña. TÝnh m

A. 23,64g B. 14,775g C. 9,85g D. 16,745g

Câu 11. HÊp thô 3,36 lÝt SO2 (®ktc) vµo 0,5 lÝt hçn hîp gåm NaOH 0,2M vµ KOH 0,2M. C« c¹n dung dÞch

sau ph¶n øng thu ®îc khèi lîng muèi khan lµ

A. 9,5gam B. 13,5g C. 12,6g D. 18,3g

Câu 12. Cho 6,72 lit khí CO2 (đktc) vào 380 ml dd NaOH 1M, thu được dd A. Cho 100 ml dd Ba(OH)2 1M

vào dd A được m gam kết tủa. Gía trị m bằng:

A. 19,7g B. 15,76g C. 59,1g D.55,16g

Câu 13. Hấp thụ hết 0,672 lít CO2 (đktc) vào bình chứa 2 lít dung dịch Ca(OH)2 0,01M. Thêm tiếp 0,4gam

NaOH vào bình này. Khôi lượng kết tủa thu được sau phản ứng là?


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 25

A. 1,5g B. 2g C. 2,5g D. 3g

Câu 14. Cho 0,012 mol CO2 hấp thụ bởi 200 ml NaOH 0,1M và Ca(OH)2 0,01M.Khôi lượng muôi được là?

A. 1,26gam B. 2gam C. 3,06gam D. 4,96gam

Câu 15. HÊp thô 4,48 lÝt CO2 (®ktc) vµo 0,5 lÝt NaOH 0,4M vµ KOH 0,2M. Sau ph¶n øng ®îc dd X. LÊy

1/2 X t¸c dông víi Ba(OH)2 d, t¹o m gam kÕt tña. m vµ tæng khèi lîng muèi khan sau c« c¹n X lÇn lît lµ

A. 19,7g và 20,6g B. 19,7gvà 13,6g C. 39,4g và 20,6g D. 1,97g và 2,06g

DẠNG 4: TÍNH KHỐI LƢỢNG DUNG DỊCH TĂNG HOẶC GIẢM SAU PHẢN ỨNG.

Câu 16. Hấp thụ toàn bộ 0,3 mol CO2 vào dung dịch chứa 0,25 mol Ca(OH)2. khôi lượng dung dịch sau phản

ứng tăng hay giảm bao nhiêu gam?

A. Tăng 13,2gam B. Tăng 20gam C. Giảm 16,8gam D Giảm 6,8gam

Câu 17. Cho 0,14 mol CO2 hấp thụ hết vào dung dịch chứa 0,11 mol Ca(OH)2. Ta nhận thấy khôi lượng

CaCO3 tạo ra lớn hơn khôi lượng CO2 đã dung nên khôi lượng dung dịch còn lại giảm bao nhiêu?

A. 1,84 gam B. 3,68 gam C. 2,44 gam D. 0,92 gam

Câu 18. Cho 0,14 mol CO2 hấp thụ hết vào dung dịch chứa 0,08mol Ca(OH)2. Ta nhận thấy khôi lượng

CaCO3 tạo ra nhỏ hơn khôi lượng CO2 đã dung nên khôi lượng dung dịch còn lại tăng là bao nhiêu?

A. 2,08 gam B. 1,04 gam C. 4,16 gam D. 6,48 gam

DẠNG 5: TÍNH THỂ TÍCH HOẶC MOL CO2 THAM GIA PHẢN ỨNG.

Câu 19. V lít khí CO2 (đktc) vào 1,5 lít Ba(OH)2 0,1M được 19,7 gam kết tủa. Gía trị lớn nhất của V là?

A. 1,12 B. 2,24 C. 4,48 D. 6,72

Câu 20. Dẫn 8,96 lit CO2 (đktc) vào V lit dd Ca(OH)2 1M, thu được 40g kết tủa.Gía trị V là:

A.0,2 đến 0,38 B. 0,4 C. < 0,4 D. >= 0,4

Câu 21. Thổi V ml (đktc) CO2 vào 300 ml dd Ca(OH)2 0,02M, thu được 0,2g kết tủa.Gía trị V là:

A. 44.8 hoăc 89,6 B.44,8 hoăc 224 C. 224 D. 44,8

Câu 22. Thổi V lit (đktc) CO2 vào 100 ml dd Ca(OH)2 1M, thu được 6g kết tủa. Lọc bỏ kết tủa lấy dd đun

nóng lại có kết tủa nữa. Gía trị V là:

A.3,136 B. 1,344 C. 1,344 hoăc 3,136 D. 3,36 hoăc 1,12

Câu 23. Dẫn V lít CO2 (đkc) vào 300ml dd Ca(OH)2 0,5 M. Sau phản ứng được 10g kết tủa. V bằng:

A. 2,24 lít B. 3,36 lít C. 4,48 lít D. Cả A, C đêu đúng

Câu 24. Hấp thụ toàn bộ x mol CO2 vào dung dịch chứa 0,03 mol Ca(OH)2 được 2 gam kết tủa. gía trị x?

A. 0,02mol và 0,04 mol B. 0,02mol và 0,05 mol

C. 0,01mol và 0,03 mol D. 0,03mol và 0,04 mol

Câu 25. Ti khôi hơi của X gồm CO2 và SO2 so với N2 bằng 2.Cho 0,112 lít (đktc) X qua 500ml dd Ba(OH)2.

Sau thí nghiệm phải dung 25ml HCl 0,2M để trung hòa Ba(OH)2 thưa. % mol môi khí trong hôn hợp X là?

A. 50 và 50 B. 40 và 60 C. 30 và 70 D. 20 và 80

Câu 26. Cho 5,6 lít hôn hợp X gồm N2 và CO2 (đktc) đi chậm qua 5 lít dung dịch Ca(OH)2 0,02M để phản

ứng xảy ra hoàn toàn thu được 5 gam kết tủa. Tính ti khôi hơi của hôn hợp X so với H2.

A. 18,8 B. 1,88 C. 37,6 D. 21

Câu 27. Hấp thụ hết V lít CO2 (đktc) vào 300 ml dung dịch NaOH x mol/l được 10,6 gam Na2CO3 và 8,4

gam NaHCO3. Gía trị V, x lần lượt là?

A. 4,48lít và 1M B. 4,48lít và 1,5M

C. 6,72 lít và 1M D. 5,6 lít và 2M

II. Chuyªn ®Ò muèi cacbonat t¸c dông víi axit

Mét sè lu ý khi lµm bµi tËp:

Tuú theo çch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm mµ thø tù ph¶n øng vµ hiÖn tîng x¶y ra kh¸c nhau:

- NÕu cho tõ tõ axit vµo muèi lÇn lît x¶y ra çc ph¶n øng


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 26

H

+ CO2

3 HCO

3 (1)

Khi lîng CO2

3 trong dd hÕt nÕu tiÕp tôc cho axit vµo ta cã ph¶n øng:

H

+ HCO

3 CO2 + H2O (2)

Tuú thuéc vµo tû sè T =

23CO

H

n

n mµ chØ (1) x¶y ra hay c¶(2)

NÕu T 1 th× chØ cã (1) x¶y ra

NÕu 1< T 2 th× c¶ (1) vµ(2) ®Òu x¶y ra

- NÕu cho tõ tõ muèi vµo axit th× lËp tøc co khÝ CO2 bay lªn do ph¶n øng:

2H

+ CO2

3 CO2 + H2O

(v× khi ®ã tû sè T lu«n lín h¬n 2) Mèt sè bµi tËp ¸p dông

Bµi tËp 1 : Cho 35 gam hçn hîp X gåm Na2CO3 vµ K2CO3. Thªm tõ tõ , khuÊy ®Òu 0,8 lit HCl 0,5

M vµo dung dÞch X trªn thÊy cã 2,24 lit khÝ CO2 tho¸t ra ë ®ktc vµ dung dÞch Y. Thªm Ca(OH)2 vµo dung dÞch Y ®îc kÕt tña A. TÝnh khèi lîng mçi chÊt trong X vµ khèi lîng kÕt tña A ? Híng dÉn gi¶i

Bµi nµy nÕu häc sinh dïng ph¬ng tr×nh ph©n tö ®Ó lµm th× sÏ gÆp khã kh¨n khi xÐt ph¶n øng cña Ca(OH)2 víi dung dÞch Y t¹o ra kÕt. Nªn ®èi víi bµi nµy ta nªn sö dông ph¬ng tr×nh ion. Gäi sè mol cña Na2CO3 lµ a, K2CO3 lµ b.

Khi thªm tõ tõ dd HCl vµo dd X lÇn lît x¶y ra ph¶n øng :

CO 2

3 + H+ HCO

3

a + b a + b a + b

Khi toµn thÓ CO 2

3 biÕn thµnh HCO

3

HCO

3 + H+ CO2 + H2O

0,1 0,1 0,1

nCO 2 = 2,24/ 22,4 = 0,1 mol.

Dung dÞch sau ph¶n øng t¸c dông Ca(OH)2 cho kÕt tña. VËy HCO

3 d, H+ hÕt.

HCO

3 + Ca(OH)2 CaCO3 + OH- + H2O

Hn = a + b + 0,1 = 0,5 . 0,8 = 0,4

hay a + b = 0,3 (1) vµ 106a + 138b = 35 (2). Gi¶i hÖ cã a = 0,2 mol Na2CO3, b = 0,1 mol K2CO3. Do ®ã khèi lîng 2 muèi lµ :

mNa 2 CO 3 = 0,2 . 106 = 21,2 (g)

mK 2 CO 3 = 0,1 . 138 = 13,8 (g)

khèi lîng kÕt tña :

nCaCO 3 = nHCO

3 d = a + b - 0,1 = 0,2 mol

mCaCO 3 = 0,2 . 100 = 20 (g)

Bµi tËp 2 : Cho 10,5 gam hçn hîp X gåm Na2CO3 vµ K2CO3 t¸c dông víi HCl d th× thu ®îc 2,016

lit CO2 ë ®ktc. a, TÝnh % khèi lîng X ? b, LÊy 21 gam hçn hîp Na2CO3 vµ K2CO3 víi thµnh phÇn % nh trªn t¸c dông víi dung dÞch HCl võa ®ñ (kh«ng cã khÝ CO2 bay ra). TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 2M cÇn dïng ?


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 27

c, NÕu thªm tõ tõ 0,12 lit dung dÞch HCl 2M vµo dung dÞch chøa 21 gam hçn hîp X trªn. TÝnh thÓ tÝch CO2 tho¸t ra ë ®ktc ?

Híng dÉn gi¶i Bµi tËp cã thÓ gi¶i theo ph¬ng tr×nh ph©n tö, nhng ®Õn phÇn b häc sinh sÏ gÆp khã kh¨n. V× vËy bµi nµy ta sÏ gi¶i theo ph¬ng tr×nh ion víi 2 trêng hîp cho muèi vµo axit vµ cho axit vµo muèi.

a, Gäi sè mol cña Na2CO3 lµ a, K2CO3 lµ b, do HCl d. VËy CO 2

3 biÕn thµnh CO2

CO 2

3 + 2 H+ CO2 + H2O

a + b a + b Ta cã : a + b = 2,016/ 22,4 = 0,09 mol 106a + 138b = 10,5 gi¶i hÖ : a = 0,06 mol Na2CO3 b = 0,03 mol K2CO3

% Na2CO3 = 5,10

100.106.06,0 = 60,57%

% K2CO3 = 100% - 60,57% = 39,43% b, Khi cho tõ tõ dung dÞch HCl vµo dung dÞch X : Na2CO3, K2CO3 (21 gam = 2 . 10,5 gam hçn hîp trªn).

CO 2

3 + H+ HCO

3

0,18 0,18 0,18 NÕu kh«ng cã khÝ CO2 tho¸t ra, tøc lµ ph¶n øng dõng l¹i ë ®©y.

nHCl = nH = 0,18 mol => VHCl 2M = 0,18/2 = 0,09(l)

c, NÕu dïng 0,12 lit dung dÞch HCl 2M hay 0,12.2 = 0,24 mol H+ > 0,18 mol. Nªn sÏ cã ph¬ng tr×nh :

HCO

3 + H+ CO2 + H2O

0,06 0,06

VCO 2 = 0,06.22,4 = 1,344 (l)

Bµi t©p t¬ng tù: Câu 1:Hòa tan 14 gam hôn hợp 2 muôi ACO3 và B2CO3 bằng dung dịch HCl dư, thu được dung dịch A

và 0,672 lít khí (đktc). Cô cạn dung dịch A thi thu được m gam muôi khan. Tính m.

Câu 2:Cho 1,84g hổn hợp 2 muôi gồm XCO3 và YCO3 tac dụng hết với dd HCl thu được 0,672 lít

CO2 (đktc) và dd X.Khôi lượng muôi trong dd X là

Câu 3:Cho 7g hổn hợp 2 muôi cacbonat của kim loại hoa trị II tac dụng với dd HCl thấy thoat ra V

lít khí (đkc).Dung dịch cô cạn thu được 9,2g muôi khan.Gia trị của V là

III. Chuyªn ®Ò nhiÖt ph©n muèicacbonat

Mét sè lu ý

Ph¬ng tr×nh nhiÖt ph©n muèi cacbonat tæng qu¸t

- Muèi Hidro cacbonat

2 M(HCO3)n 0t M2(CO3)n + nCO2 + nH2O

- Muèi cacbonat

M2(CO3)n 0t M2On + nCO2

Mét sè bµi tËp

Câu 1:Nhiệt phân một lượng CaCO3, sau một thơi gian thu được chất răn A và khí B. Cho khí B hấp

thụ hoàn toàn vào dung dịch KOH, thu được dung dịch D. Dung dịch D tac dụng được với dung

dịch BaCl2 và với dung dịch NaOH. Cho chất răn A tac dụng với dung dịch HCl dư, được khí B và

dung dịch E. Cô cạn dung dịch E được muôi khan F. Điện phân muôi F nóng chảy được kim loại M.

Viết phương trinh hoa học của cac phản ứng xảy ra. (ĐH-CĐ khôi A năm 2006)

Câu 2:Nhiệt phân hoàn toàn một hôn hợp gồm MgCO3 và CaCO3 thu được 1,12 lít CO2 (đktc) và 2,2

gam chất răn. Tính hàm lượng CaCO3 trong hôn hợp.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 28

Câu 3:Nung m gam hôn hợp A gồm hai muôi MgCO3 và CaCO3 cho đến khi không còn khí thoat ra,

thu được 3,52 gam chất răn B và khí X. Cho toàn bộ khí X hấp thụ vào 2 lít dung dịch Ba(OH)2 thu

được 7,88 gam kết tủa. Đun nóng tiếp tục dung dịch lại thấy tạo thành them 3,94 gam kết tủa. Biết

cac phản ứng xảy ra hoàn toàn. Tính m và nồng độ mol của dung dịch Ba(OH)2 đã dung.

Câu 4: Nung 52,65g CaCO3 ở 10000C và cho toàn bộ lượng khí thoat ra hấp thu hết vào 500ml dd

NaOH 1,8M. Hỏi thu được muôi nào, khôi lượng bao nhiêu? Biết hiệu suất phản ứng nhiệt phân

CaCO3 là 95%

IV. Chuyªn ®Ò vÒ tÝnh khö cña CO

Mét sè lu ý CO thÓ hiÖn tÝnh khö:

CO + O2, CuO, FeO, Fe2O3, Fe3O4

Chú ý: CO không khử được cac oxit kim loại như Na2O, Al2O3 . . . Mét sè bµi tËp:

1) Khử hoàn toàn 4,06 gam một oxit kim loại bằng CO ở nhiệt độ cao thành kim loại. Dẫn toàn bộ khí

sinh ra vào binh đưng dung dịch Ca(OH)2 dư, thấy tạo thành 7 g kết tủa. Nếu lấy lượng kim loại

sinh ra hoà tan hết vào dung dịch HCl dư thi thu được 1,176 lít khí H2 (đktc). Xac định công thức

phân tử oxit kim loại.

2)Dung khí CO khử kết 16 gam Fe2O3, ngươi ta thu được sản phâm khí. Dẫn toàn bộ khí vào 99,12 ml

dung dịch KOH 20% (D=1,17 g/ml). Hãy tính thể tích khí CO (đktc) đã dung và khôi lượng muôi

sinh ra

3)Cho 0,1 mol Fe2O3 được khử ở nhiệt độ cao bằng một lượng dư khí CO thu được một hôn hợp khí A.

Cho A vào 200 ml dung dịch Ca(OH)2 1M thi có 2,24 lít khí thoat ra đồng thơi có một kết tủa trăng

tạo thành. Tính % thể tích môi khí trong A và nồng độ mol của dung dịch thu được.

4)Cho dòng khí CO qua ông sứ đưng 31,2 gam hôn hợp CuO và FeO nung nóng, thu được chất răn A.

Khí đi ra khỏi ông sứ được dẫn qua 1 lít dung dịch Ba(OH)2 0,2M thấy tạo thành 29,55 gam kết tủa.

Tính khôi lượng chất răn A.

5) Cho tư tư một luồng khí CO dư đi qua ông sứ đưng m gam hôn hợp bột gồm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3

đun nóng thu được 64 gam săt. Khí đi ra sau phản ứng cho qua dung dịch nước vôi trong dư thu

được 40 gam kết tủa. Tính m.

6) Để khử hoàn toàn 21,6 gam hôn hợp gồm FeO, Fe2O3, Fe3O4 và CuO cần vưa đủ 2,24 lít khí CO

(đktc). Tính khôi lượng kim loại thu được sau phản ứng.

Câu7(ĐH 2009-A): Cho luồng khí CO (dư) đi qua 9,1 gam hôn hợp gồm CuO và Al2O3 nung nóng đến

khi phản ứng hoàn toàn, thu được 8,3 gam chất răn. Khôi lượng CuO có trong hôn hợp ban đầu là


Câu 8(ĐH 2008-A): Cho V lít hôn hợp khí (ở đktc) gồm CO và H2 phản ứng với một lượng dư hôn

hợp răn gồm CuO và Fe3O4 nung nóng. Sau khi cac phản ứng xảy ra hoàn toàn, khôi lượng hôn hợp

răn giảm 0,32 gam. Gia trị của V là

A. 0,448. B. 0,112. C. 0,224. D. 0,560.

V. Mét sè bµi tËp ®Þnh tÝnh

1. Viết cac phương trinh hoa học theo sơ đồ chuyển hoa sau:

Silic đioxit → natri silicat → axit silixic → silic đioxit → silic → magie silixua → silan → silic

đioxit → silic → natri silicat

2. Nhận biết cac chất răn:

a, Si, SiO2, Fe


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 29

b, SiO2, CaCO3, Na2CO3, NaNO3, Na2SiO3

3. Tach môi chất răn sau ra khỏi hôn hợp: CaCO3, Na2CO3, SiO2.

28 Bằng phương phap hoa học hãy phân biệt:

a, cac khí : CO, CO2, SO2, N2, NH3.

b, cac khí: CO, CO2, SO2, H2

c, cac chất răn riêng biệt: NaCl, Na2CO3, Na2SO4, BaCO3, BaSO4 (chi dung nươc và khí cacbonic)

d, cac chất răn: CaCO3, Na2CO3, NaNO3, Ba(NO3)2 (chi dung quỳ tím và một thuôc thử nữa )

e, 3 binh dung dịch mất nhãn: A gồm KHCO3 và K2CO3; B gồm KHCO3 và K2SO4, X gồm K2CO3

và K2SO4 (chi dung dung dịch BaCl2 và dung dịch HCl)

1. Viết cac phương trinh hoa học theo sơ đồ chuyển hoa sau:

a, CO2 → CaCO3 → Ca(HCO3)2 → CO2 → C→ CO→ CO2

b, Đa vôi → vôi sông → canxi cacbua → axetilen → cacbon đioxit → canxi cacbonat →

→ canxi hiđrocacbonat ot ?

c, Cacbon→ hiđro→ đồng → đồng (II) oxit → khí cacbonic→ natri hiđrocacbonat→ natri

cacbonat

VI. Mèt sè bµi tËp vÒ Silic

1. Cho hôn hợp silic và than có khôi lượng 20 gam tac dụng với lượng dư dung dịch NaOH đăc, đun

nóng. Phản ứng giải phóng ra 13,44 lít khí hiđro (đktc). Tính thành phần % khôi lượng của silic

trong hôn hợp ban đầu. Giả thiết phản ứng xay ra hoàn toàn. 2. Hôn hợp răn A gồm Si và MgO.

Nếu cho hôn hợp tac dụng với dung dịch NaOH dư thi thu được 4,48 lít khí (đktc). Nếu cho hôn

hợp trên vào dung dịch HCl 0,8M thi thể tích dung dịch HCl vưa đủ để phản ứng bằng 150 ml. Tính tổng khôi lượng hôn hợp A.

3. Cho a gam hôn hợp X gồm Si và Al tac dụng với dung dịch NaOH dư, thu được 1,792 lít hidro.

Măt khac, cũng lượng hôn hợp X như trên khí tac dụng với dung dịch HCl dư, thu được 0,672 lít hidro.

Tính a, biết rằng cac thể tích khí đêu được đo ở đktc và Al tac dụng với dung dịch NaOH theo phản

ứng : 2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2↑

4. Khi cho 14,9 gam hôn hợp Si, Zn và Fe tac dụng với dung dịch NaOH thu được 6,72lít khí(đktc).

Cũng lượng hôn hợp đó khi tac dụng với dư dung dịch HCl sinh ra 4,48 lít khí(đktc). Xac định

thành phần của hôn hợp trên. Biết Zn tan theo phản ứng: Zn + 2NaOH Na2ZnO2 + H2

5. Trong công nghiệp, silic được điêu chế bằng cach dung than côc khử SiO2 trong lò điện ở nhiệt

độ cao. Tính khôi lượng cacbon cần dung để thu được 1kg silic biết hiệu suất của qua trinh là 60%.

6. Tính hàm lượng % CaF2 trong florit, biết rằng khi cho 80g khoang vật florit tac dụng với H2SO4

thu được 1 lượng khí có thể tac dụng với SiO2 tạo thành 5,6 lít(đktc) khí SiF4

7. Đôt trong không khí một hợp chất khí A của silic và hiđro ( trong đó hiđro chiếm 12,5 % vê khôi

lượng ) được chất B. Cho chất B tac dụng với kiêm thu được muôi C. Khi muôi C tac dụng với

dung dịch HCl cho kết tủa keo. Nung kết tủa keo này cho 30 gam chất B. Xac định công thức phân

tử chất A và thể tích khí A đã dung. Biết 1 gam A có thể tích 0,7 lít (đktc).

8. Khi đôt chay hôn hợp khí metan và silan thu được một sản phâm răn năng 6 gam và sản phâm

khí. Cho sản phâm khí đó đi qua dung dịch NaOH dư thu được 31,8 gam muôi khan. Tính thành

phần % theo thể tích của hh khí.

9. Một loại thuy tinh chứa 13% Na2O ; 11,7% CaO và 75,3% SiO2 vê khôi lượng . Hãy biểu diễn

thành phần của loại thuy tinh này dưới dạng hợp chất của cac oxit.

10. Một loại silícat có dạng xNa2O.yAl2O3.zSiO2, biết silicat đó có chứa 32,06% Si, 48,85% O. Tim công thức của silicat.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 30

11. Một loại thuy tinh có thành phần hoa học được biểu diễn bằng công thức K2O.PbO.6SiO2. Tính

khôi lượng K2CO3, PbCO3 và SiO2 cần dung để sản xuất được 6,77 tấn thuy tinh trên. Coi hiệu suất của qua trinh là 100%.

Buổi 10 ,11

Ngay soạn: 21/11/2009

BÀI TẬP ĐẠI CƢƠNG HÓA HỌC HỮU CƠ

Kiến thức cần nhớ: I. THÀNH PHẦN NGUYÊN TỐ:

1. Định lƣợng C va H:

Đôt chay a(g) HCHC thu được

2COm (g)

2H Om (g)

- Tính khối lượng các nguyên tố:

mC = 122COn = 12 2COm

44 mH = 2

2H On = 2 2H Om

18

- Tính thành phần % khối lượng các nguyên tố:

%C = Cm .100%

a %H = Hm .100%

a

2. Định lƣợng N:

mN = 282Nn %N = Nm .100%

a

3. Định lƣợng O:

mO = a – (mC + mH + mN) %O = 100% - (%C + %H + %N)

* Ghi chú:

- Nếu chất khí đo ở đkc (00C và 1atm):

V(l)n =

22,4

- Nếu chất khí đo ở điêu kiện không chuân:

0

P.Vn =

R.(t C + 273)

P: Áp suất (atm)

V: Thể tích (lít)

R 0,082

4. Xác định khối lƣợng mol:

- Dựa trên tỷ khối hơi:

AA/B

B

md =

m A

A/B

B

Md =

M MA = MB.dA/B

Nếu B là không khí thi MB = 29 M = 29.dA/KK

- Dựa trên khối lượng riêng a(g/ml): Gọi V0 (lít) là thể tích mol của chất khí có khôi lượng

riêng a(g/ml) trong cung điêu kiện thi M = a.V0

- Dựa trên sự bay hơi: Làm hóa hơi m(g) hợp chất hữu cơ thi thể tích nó chiếm V lít. Tư đó

tính khôi lượng của một thể tích mol (cung đk) thi đó chính là M.

Hóa hơi Cung điêu kiện VA = VB nA = nB

II. Xác định % khối lƣợng mỗi nguyên tố trong HCHC:

Dưa vào khôi lượng hay (%) cac nguyên tô. x y z t

C H O N (x, y, z, t nguyên dương)

C O NHm m mm

x : y : z : t = : : :12 1 16 14

hoăc % % % %

x : y : z : t = : : :12 1 16 14

C H O N = : : :


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 31

III. Lập CTPT hợp chất hữu cơ:

1. Dựa vào phần trăm khối lượng các nguyên tố:

C H O N

12x y 16z 14t M = = = =

m m m m m

Hoăc

12x y 16z 14t M = = = =

%C %H %O %N 100%

2. Thông qua CTĐGN:

Tư CTĐGN: CHON) suy ra CTPT: (CHON)n.

M = (12 16 14 )n n = 141612

M CTPT

3. Tính trực tiếp từ khối lượng sản phẩm đốt cháy:

2 2 2( )

4 2 2 2x y z t

y z y tC H O N x xCO H O N

M 44x 9y 14t

m 2CO

m 2H O

m 2N

m

Do đó:

2 2 2CO H O N

M 44x 9 14 = = =

m

y t

m m m

Sau khi biết được x, y, t và M ta suy ra z

Dạng 1: Xác định % khối lƣợng mỗi nguyên tố trong HCHC

Bai 1. Đôt chay hoàn toàn 0,92 g HCHC thu được 1,76 g CO2 và 1,08 g H2O. Xac định % khôi

lượng môi nguyên tô trong HCHC.

Bai 2. Đôt chay hoàn toàn 7,75 g vitamin C (chứa C, H, O) thu được 11,62 g CO2 và 3,17 g H2O.

Xac định % khôi lượng môi nguyên tô trong phân tử vitamin C.

Bai 3. Oxi hoa hoàn toàn 0,6 g HCHC A thu được 0,672 lít khí CO2 (ở đktc) và 0,72 g H2O. Tính

thành phần phần trăm của cac nguyên tô trong phân tử chất A.

Bai 4. Oxi hoa hoàn toàn 0,135 g HCHC A rồi cho sản phâm lần lượt qua binh 1 chứa H2SO4 đăc

và binh 2 chứa KOH, thi thấy khôi lượng binh 1 tăng lên 0,117 g, binh 2 tăng thêm 0,396 g. Ở thí

nghiệm khac, khi nung 1,35 g hợp chất A với CuO thi thu được 112 ml (đktc) khí nitơ. Tính thành

phần phần trăm của cac nguyên tô trong phân tử chất A.

Bai 5. Oxi hoa hoàn toàn 0,46 g HCHC A, dẫn sản phâm lần lượt qua binh 1 chứa H2SO4 đăc và

binh 2 chứa KOH dư thấy khôi lượng binh 1 tăng 0,54 g binh 2 tăng 0,88 g. Tính thành phần phần

trăm của cac nguyên tô trong phân tử chất A.

Bai 6. A là một chất hữu cơ chi chứa 2 nguyên tô. Khi oxi hoa hoàn toàn 2,50 g chất A ngươi ta

thấy tạo thành 3,60 g H2O. Xac định thành phần định tính và định lượng của chất A.

Bai 7. Khi oxi hoa hoàn toàn 5,00 g một chất hữu cơ, ngươi ta thu được 8,40 lít khí CO2 (đktc) và

4,5 g H2O. Xac định phần trăm khôi lượng của tưng nguyên tô trong hợp chất hữu cơ đó.

Bai 8. Để đôt chay hoàn toàn 2,50 g chất A phải dung vưa hết 3,36 lít O2 (đktc). Sản phâm chay chi

có CO2 và H2O, trong đó khôi lượng CO2 hơn khôi lượng H2O là 3,70 g. Tính phần trăm khôi lượng

của tưng nguyên tô trong A.

Bai 9. Oxi hoa hoàn toàn 6,15 g chất hữu cơ X, ngươi ta thu được 2,25 g H2O; 6,72 lít CO2 và 0,56

lít N2 (cac thể tích đo ở đktc).

Dạng 2: Lập CTPT hợp chất hữu cơ

Bai 1. Nilon – 6, loại tơ nilon phổ biến nhất có 63,68% C; 9,08 % H; 14,14% O; và 12,38% N. Xac

định CTĐGN của nilon – 6.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 32

Bai 2. Kết quả phân tích cac nguyên tô trong nicotin như sau: 74% C; 8,65% H; 17,35% N. Xac

định CTĐGN của nicotin, biết nicotin có khôi lượng mol phân tử là 162.

Bai 3. Đôt chay hoàn toàn 5,6 g HCHC A thu được 13,2 g CO2 và 3,6 g H2O. Ti khôi của A so với

H2 là 28. Xac định CTPT của A.

Bai 4. Đôt chay hoàn toàn 0,30 g chất A (chứa C, H, O) thu được 0,44 g CO2 và 0,18 g H2O. Thể

tích hơi của của 0,30 g chất A bằng thể tích của 0,16g khí oxi (ở cung đk vê nhiệt độ và ap suất).

Xac định CTPT của chất A.

Bai 5. Tư tinh dầu hồi, ngươi ta tach được anetol – một chất thơm được dung sản xuất kẹo cao su.

Anetol có khôi lượng mol phân tử bằng 148 g/mol. Phân tích nguyên tô cho thấy, anetol có %C =

81,08%; %H = 8,10% còn lại là oxi. Lập CTĐGN và CTPT của anetol.

Bai 6. Hợp chất X có phần tẳm khôi lượng C, H, O lần lượt bằng 54,54%; 9,10% và 36,36%. Khôi

lượng mol phân tử của X bằng 88. Xac định CTPT của X.

Bai 7. Tư tinh dầu chanh ngươi ta tach được chất limonen thuộc loại hiđrocacbon có hàm lượng

nguyên tô H là 11,765%. Hãy tim CTPT của limonen, biết ti khôi hơi của limonen so với heli bằng

34.

Bai 8. Đôt chay hoàn toàn HCHC A cần vưa đủ 6,72 lít O2 (ở đktc) thu được 13,2 g CO2 và 5,4 g

H2O. Biết ti khôi hơi của A so với không khí gần bằng 1,0345. Xac định CTPT của A.

Bai 9. Đôt chay hoàn toàn 2,20 g chất hữu cơ X ngươi ta thu được 4,40 g CO2 và 1,80 g H2O.

1. Xac định CTĐGN của chất X.

2. Xac định CTPT chất X biết rằng nếu làm bay hơi 1,10 g chất X thi thể tích hơi thu được

đúng bằng thể tích của 0,40 g khí oxi ở cung đk nhiệt độ và ap suất.

Bai 10. Để đôt chay hoàn toàn 2,85 g chất hữu cơ X phải dung hết 4,20 lít khí oxi (đktc). Sản phâm

chay chi có CO2 và H2O theo ti lệ khôi lượng 44 : 15.

1. Xac định CTĐGN của X.

2. Xac định CTPT của X biết rằng thi khôi hơi của X đôi với C2H6 là 3,80. *Bai 11. Để đôt chay hoàn toàn 4,45 g chất hữu cơ X phải dung hết 4,20 lít khí oxi (đktc). Sản phâm

chay gồm có 3,15 g H2O và 3,92 lít hôn hợp khí gồm CO2 và N2 (đktc). Xac định CTĐGN của X.

Bai 12. HCHC A có thành phần phần trăm khôi lượng cac nguyên tô như sau: C chiếm 24,24%; H

chiếm 4,04%; Cl chiếm 71,72%.

1. Xac định CTĐGN của A.

2. Xac định CTPT của A biết rằng ti khôi hơi của A đôi với CO2 là 2,25.

Bai 13. Tim CTPT chất hữu cơ trong môi trương hợp sau:

1. Đôt chay hoàn toàn 10 g hợp chất, thu được 33,85 g CO2 và 6,94 g H2O. Ti khôi hơi của hợp

chất so với KK là 2,69.

2. Đôt chay 0,282 g hợp chất và cho cac sản phâm sinh ra đi qua cac binh đưng CaCl2 khan và

KOH thấy binh đưng CaCl2 khan tăng thêm 0,194 g, binh KOH tăng thêm 0,80 g. Măt khac đôt

chay 0,186 g chất đó, thu được 22,4 ml nitơ (ở đktc). Phân tử chi chứa một nguyên tử nitơ.

Bai 14. Đôt chay hoàn toàn một lượng chất hữu cơ có chứa C, H, Cl sinh ra 0,22 g CO2 và 0,09 g

H2O. Khi xac định clo trong lượng chất đó bằng dd AgNO3 ngươi ta thu được 1,435 g AgCl.

Bai 15. Phân tích một HCHC cho thấy: cứ 2,1 phần khôi lượng C lại có 2,8 phần khôi lượng O và

0,35 phần khôi lượng H. Hãy xac định CTPT của chất hữu cơ trên biết 1,00 g hơi chất đó ở đktc

chiếm thể tích 373,3 cm3.

Bai 16. Đôt chay hoàn toàn 0,9 g HCHC A thu được 1,32 g CO2 và 0,54 g H2O. Ti khôi của A so

với H2 là 45. Xac định CTPT của A.

Bai 17. Đôt chay hoàn toàn 100 ml hơi chất A cần 250 ml oxi tạo ra 200 ml CO2 và 200 ml hơi

H2O. Xac định CTPT của A, biết thể tích cac khí đo ở cung đk vê nhiệt độ và ap suất.

Bai 18. Khi đôt 1 lít khí A cần 5 lít oxi sau pư thu được 3 lít CO2 và 4 lít hơi H2O. Xac định CTPT

của A, biết thể tích cac khí đo ở cung đk vê nhiệt độ và ap suất.

Bai 19. Tư ơgenol (trong tinh dầu hương nhu) điêu chế được metylơgenol (M = 178 g/mol) là chất

dẫn dụ côn trung. Kết quả phân tích nguyên tô của metylơgenol cho thấy: %C = 74,16%; %H =

7,86%, còn lại là oxi. Lập CTĐGN, CTPT của metylơgenol.

Bài 20: Xac định CTPT của môi chất trong cac trương hợp sau:

a. Tính phần nguyên tô: 85,8%C; 14,2%H; 2A/Hd = 28


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 33

b. 51,3%C; 9,4%H; 12%N; 27,3%O; dA/KK = 4,035

ĐS: C4H8; C5H11O2N

Bài 21: Tim CTPT của môi chất trong tưng trương hợp sau:

a. Đôt chay 0,6g chất hữu cơ A thi thu được 0,88g CO2 và 0,36g H2O và 2A/Hd = 30

b. Đôt chay 7g chất hữu cơ B thi thu được 11,2 lít CO2 (đkc) và 9g H2O. Khôi lượng riêng của B ở đkc

là 1,25g/l

c. Đôt chay hoàn toàn 10g chất hữu cơ C thu được 33,85g CO2 và 6,94g H2O. Ty khôi hơi của C so

với không khí là 2,69.

ĐS: C2H4O2; C2H4; C6H6

Bai 22: Đôt chay hoàn toàn m(g) một Hydrocacbon A thi thu được 2,24 lít CO2 (đkc) và 3,6g H2O.

a. Tính m và % khôi lượng cac nguyên tô trong A ?

b. Xac định CTN; CTPT của A biết 2A/Hd = 8

ĐS: 1,6g; 75%; 25%; CH4

Bai 23: Tim CTN và CTPT của môi chất trong tưng trương hợp sau:

a. Đôt chay 0,176g hợp chất A sinh ra 0,352g CO2 và 0,144g H2O. Biết dA/KK = 1,52.

b. Phân tích 0,31g chất hữu cơ B (C; H; N) thi thu được 0,12g C và 0,05g H. Biết 2B/Hd = 15,5

c. Phân tích chất hữu cơ D thi thấy cứ 3 phần khôi lượng C thi có 0,5 phần khôi lượng H và 4 phần

khôi lượng O. Biết 2D/Hd = 30

ĐS: C2H4O; CH5N; C2H4O2

Bai 24: Đôt chay hoàn toàn 0,9g một chất hữu cơ có thành phần gồm cac nguyên tô C, H, O ngươi ta

thu được 1,32g CO2 và 0,54g H2O. Khôi lượng phân tử chất đó là 180đvC. Hãy xac định CTPT của

chất hữu cơ nói trên ?

ĐS: C6H12O6

Bai 25: Đôt chay hoàn toàn 5,2g hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phâm lần lượt qua binh H2SO4 đđ thi

khôi lượng binh tăng 1,8g và qua binh đưng nước vôi trong dư thi có 15g kết tủa. Xac định CTPT

của A biết 2A/Od = 3,25

ĐS: C3H4O4

Bai 26: Đôt chay hoàn toàn một lượng Hydrocacbon A rồi cho toàn bộ sản phâm lần lượt qua binh một

đưng H2SO4 đđ rồi qua binh hai đưng nước vôi trong dư. Sau thí nghiệm khôi lượng binh một tăng

0,36g và binh hai có 2g kết tủa trăng.

a. Tính % khôi lượng cac nguyên tô trong A ?

b. Xac định CTN và CTPT của A biết dA/KK = 0,965 ?

c. Nếu ta thay đổi thứ tư hai binh trên thi độ tăng khôi lượng môi binh ra sao sau thí nghiệm ?

ĐS: 85,71%; 14,29%; C2H4; tăng 1,24g và không đổi

Bai 27: Đôt chay hoàn toàn 10,4g hợp chất hữu cơ (A) rồi cho toàn bộ sản phâm lần lượt qua binh một

đưng H2SO4 đđ rồi qua binh hai đưng nước vôi trong dư. Sau thí nghiệm khôi lượng binh một tăng

3,6g và binh hai có 30g kết tủa trăng. Khi hóa hơi 5,2g (A) thu được một thể tích đúng bằng thể tích

của 1,6g khí O2 ở cung điêu kiện nhiệt độ và ap suất. Xac định CTPT của (A) ?

ĐS: C3H4O4

Bai 28: Đôt chay 0,45g chất hữu cơ A rồi cho toàn bộ sản phâm qua binh đưng nước vôi trong dư thi có

112 cm3 N2 (đkc) thoat ra khỏi binh, khôi lượng binh tăng 1,51g và có 2g kết tủa trăng.

a. Xac định CTN và CTPT của A biết rằng 0,225g A khi ở thể khí chiếm một thể tích đúng bằng thể

tích chiếm bởi 0,16g O2 đo ở cung điêu kiện ?

b. Tính khôi lượng Oxy cần cho phản ứng chay nói trên ?

ĐS: C2H7N; 1,2g


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 34

Bai 29: Đôt chay hoàn toàn 3,2g một chất hữu cơ A rồi dẫn sản phâm qua binh chứa nước vôi trong dư

thấy khôi lượng binh tăng 13,44g và có 24g kết tủa. Biết dA/KK = 1,38. Xac định CTPT của A ?

ĐS: C3H4

Bai 30: Đôt chay hoàn toàn 0,6g chất hữu cơ A rồi cho sản phâm qua binh đưng nước vôi trong dư thấy

có 2g kết tủa và khôi lượng binh tăng thêm 1,24g.

a. Tim CTN của A ?

b. Tim CTPT của A biết 3g A có thể tích bằng thể tích của 1,6g O2 trong cung điêu kiện ?

ĐS: C2H4O2

Bai 31: Đôt chay hoàn toàn 2,46g chất hữu cơ A rồi dẫn sản phâm qua binh một chứa H2SO4 đđ và binh

hai chứa Ca(OH)2 dư thấy thoat ra 224ml N2 (đkc) và khôi lượng binh một tăng 0,9g và khôi lượng

binh hai tăng 5,28g.

a. Tim CTN của A ?

b. Tim CTPT của A biết dA/KK = 4,242 ?

ĐS: C6H5O2N

Bai 32: Đôt chay hoàn toàn 0,369g hợp chất hữu cơ A sinh ra 0,2706g CO2 và 0,2214g H2O. Đun nóng

cung lượng chất A nói trên với vôi tôi xút để biến tất cả Nitơ trong A thành NH3 rồi dẫn khí NH3

này vào 10ml dung dịch H2SO4 1M. Để trung hòa lượng H2SO4 còn dư ta cần dung 15,4ml dung

dịch NaOH 0,5M. Xac định CTPT của A biết phân tử lượng của nó là 60đvC ?

ĐS: CH4ON2

Bai 33: Đôt chay 0,282g hợp chất hữu cơ và cho cac sản phâm sinh ra đi qua cac binh đưng CaCl2 khan

và KOH, thấy binh CaCl2 tăng thêm 0,194g, binh KOH tăng thêm 0,8g. Măt khac đôt 0,186g chất

hữu cơ đó thu được 22,4ml N2 (đkc). Tim CTPT của hợp chất hữu cơ biết rằng trong phân tử chất

hữu cơ chi chứa một nguyên tử Nitơ ?

ĐS: C6H7N

Bai 34: Đôt chay hoàn toàn 0,4524g hợp chất hữu cơ (A) sinh ra 0,3318g CO2 và 0,2714g H2O. Đun

nóng 0,3682g chất (A) với vôi tôi xút để biến tất cả Nitơ trong (A) thành NH3 rồi dẫn NH3 vào

20ml dd H2SO4 0,5M. Để trung hòa axit còn dư sau khi tac dụng với NH3 cần dung 7,7ml dd NaOH

1M. Hãy

a. Tính % cac nguyên tô trong hợp chất hữu cơ (A) ?

b. Xac định CTPT của (A) biết rằng (A) có khôi lượng phân tử bằng 60 đvC ?

ĐS: 20%; 6,67%; 46,77%; 26,56%; CH4ON2

Bai 35: Khi đôt 1 lít khí (A) cần 5 lít Oxy, sau phản ứng thu được 3 lít CO2 và 4 lít hơi nước. Xac định

CTPT của (A) biết cac thể tích đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap suất ?

ĐS: C3H8

Bai 36: Đôt chay hoàn toàn 100ml hơi chất (A) cần 250ml Oxy tạo ra 200ml CO2 và 200ml hơi nước.

Tim CTPT của (A) biết rằng cac thể tích đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap suất ?

ĐS: C2H4O

Bai 37: Trộn 10ml Hydrocacbon A với 60ml O2 (dư) rồi đôt. Sau phản ứng làm lạnh thu được 40ml hôn

hợp khí, tiếp tục cho hôn hợp khí qua nước vôi trong dư thi còn 10ml khí. Tim CTPT của A ? Biết

rằng tất cả cac thể tích đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap suất.

ĐS: C8H12

Bai 38: Đôt 200cm3 hơi một chất hữu cơ chứa C; H; O trong 900cm

3 O2 (dư). Thể tích sau phản ứng là

1,3 lít sau đó cho nước ngưng tụ còn 700cm3 và sau khi cho qua dung dịch KOH còn 100cm

3. Xac

định CTPT của chất hữu cơ ? Biết rằng cac khí đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap suất.

ĐS: C3H6O

Bai 39: Trộn 400ml hôn hợp khí gồm N2 và một Hydrocacbon A với 900ml O2 (dư) rồi đôt chay. Thể

tích hôn hợp khí và hơi sau khi đôt chay là 1,4 lít. Làm ngưng tụ hơi nước thi còn lại 800ml khí.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 35

Cho khí này lội qua dung dịch KOH dư thi còn 400ml. Cac khí đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap

suất. Tim CTPT của A ?

ĐS: C2H6

Bai 40: Trộn 10ml một Hydrocacbon khí với một lượng O2 dư rồi làm nổ hôn hợp này bằng tia lửa

điện. Làm cho hơi nước ngưng tụ thi thể tích của hôn hợp sau phản ứng thua thể tích ban đầu 30ml.

Phần khí còn lại cho qua dung dịch KOH thi thể tích hôn hợp giảm đi 40ml nữa. Xac định CTPT

của Hydrocacbon biết rằng cac thể tích đo trong cung điêu kiện nhiệt độ, ap suất.

ĐS: C4H8

Bai 41: Đôt chay 5,8g chất hữu cơ A thi thu được 2,65g Na2CO3 và 2,25g H2O và 12,1g CO2. Xac định

CTPT của A biết rằng trong phân tử A chi chứa một nguyên tử Natri ?

ĐS: C6H5ONa

Bai 42: Đôt chay hoàn toàn một lượng chất hữu cơ chứa C; H; Cl sinh ra 0,44g CO2 và 0,18g H2O. Măt

khac khi phân tích cung lượng chất đó có măt của AgNO3 thu được 2,87g AgCl.

a. Tính % khôi lượng cac nguyên tô trong hợp chất hữu cơ ?

b. Xac định CTPT của chất hữu cơ biết 2CHC/Hd = 42,5 ?

ĐS: CH2Cl2

Bai 43: Đôt chay hoàn toàn 1,5g chất hữu cơ A rồi dẫn sản phâm lần lượt qua binh một đưng CaCl2 và

binh hai đưng dung dịch KOH thi khôi lượng binh một tăng 0,9g và khôi lượng binh hai tăng 1,76g.

Măt khac khi định lượng 3g A bằng phương phap Đuyma thi thu được 448ml N2 (đkc). Xac định

CTN và CTPT của A biết dA/KK = 2,59 ?

ĐS: C2H5O2N

Bai 44: Tim CTN và CTPT của môi chất trong cac trương hợp sau:

a. Phân tích A thi thấy: mC : mH : mO = 4,5 : 0,75 : 4 và 10 lít hơi A ở đkc năng 33g.

b. Oxy hóa hoàn toàn một Hydrocacbon B bằng CuO đun nóng. Khi phản ứng xong thu được 1,44g

H2O và nhận thấy khôi lượng của CuO giảm 3,84g và 2B/Nd = 2 .

ĐS: C3H6O2; C4H8

Bai 45: Xac định CTPT của môi chất trong cac trương hợp sau: Biết rằng cac khí đo trong cung điêu

kiện nhiệt độ, ap suất.

a. Khi đôt 1 lít khí A thi cần 5 lít O2 và sau phản ứng thu được 3 lít CO2 và 4 lít hơi nước.

b. Đôt chay 100ml hơi chất B cần 250ml O2 tạo ra 200ml CO2 và 200ml hơi nước.

ĐS: C3H8; C2H4O

Bai 46: Xac định CTPT của môi chất trong cac trương hợp sau:

a. Một chất hữu cơ có khôi lượng phân tử bằng 26đvC. Khi đôt chay chất hữu cơ chi thu được CO2 và

H2O.

b. Đôt chay một Hydrocacbon thi thu được 0,88g CO2 và 0,45g H2O.

ĐS: C2H2; C4H10

Bai 47: Đôt chay hoàn toàn 0,59g chất hữu cơ A chứa C; H; N thi thu được 1,32g CO2 và 0,81g H2O và

112ml N2 (đkc). Tim CTPT của A biết 2A/Od = 1,84 ?

ĐS: C3H9N

Bai 48*: Đôt 0,366g hợp chất hữu cơ (A) thu được 0,792g CO2 và 0,234g H2O. Măt khac phân hủy

0,549g chất (A) thu được 37,42g cm3 Nitơ (27

0C và 750mmHg). Tim CTPT của (A) biết rằng trong

phân tử của (A) chi chứa một nguyên tử Nitơ ?

ĐS: C9H13O3N

Bai 49*: Đôt chay hoàn toàn 0,01mol chất hữu cơ (B) bằng một lượng Oxy vưa đủ là 0,616 lít thi thu

được 1,344 lít hôn hợp CO2, N2 và hơi nước. Sau khi làm ngưng tụ hơi nước, hôn hợp khí còn lại


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 36

chiếm thể tích 0,56 lít và có ty khôi đôi với Hydro bằng 20,4. Xac định CTPT của (B) biết rằng cac

thể tích khí đo trong điêu kiện tiêu chuân và (B) chi chứa một nguyên tử Nitơ ?

ĐS: C2H7O2N

Bai 50*: Khi đôt 18g một hợp chất hữu cơ phải dung 16,8 lít oxy (đkc) và thu được khí CO2 và hơi

nước với ty lệ thể tích là 2 2CO H OV :V = 3:2 . Ty khôi hơi của hợp chất hữu cơ đôi với Hydro là 36.

Hãy xac định CTPT của hợp chất đó ?

ĐS: C3H4O2

Buổi 12 Ngày soạn : 05/12/09

Ôn tâp hoc ky I - - -

CHƢƠNG I SỰ ĐIỆN LI Lý thuyết

1/ SỰ ĐIỆN LY

1. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dung dịch axit, bazơ và muối trong nƣớc. 2. Chất điện li mạnh, chất điện li yếu. 2/ AXÍT, BAZƠ VÀ MUỐI

1. Axit khi tan trong nƣớc phân li ra caction H+. Bazơ khi tan trong nƣớc phân li ra anion OH- .

2. Chất lƣỡng tính vừa có thể hiện tính axit, vừa có thể hiện tính bazơ. 3. Hầu hết các muối khi tan trong nƣớc phân li hoàn toàn ra cation kim loại (hoặc

cation NH4+) và anion gốc axit.

Nếu gốc axit còn chứa hidro có tính axit, thì gốc đó tiếp tục phân li yếu ra cation H+

và anion gốc axit.

4. Tích số ion của nƣớc là KH 2 O = [H+] [OH ] = 1,0 . 10-14. Một cách gần đúng có thể

coi giá trị của tích số này là hằng số cả trong dung dịch loãng của các chất khác nhau. 5. Giá trị [H+] và pH đặc trƣng cho các môi trƣờng : Môi trƣờng trung tính : [H+] = 1,0 . 10-7M hay pH = 7,00 Môi trƣờng axit : [H+] > 1,0 . 10-7M hay pH < 7,00 Môi trƣờng kiềm : [H+] < 1,0 . 10-7M hay pH > 7,00 6. Cách tính pH: [H+] = 1,0.10-pH. Nếu [H+] = 1,0.10-aM thì pH = a hay pH = -lg[H+]

3/ PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI

1. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp đƣợc với nhau tạo thành ít nhất một trong các chất sau :

a) Chất kết tủa. b) Chất điện li yếu. c) Chất khí.

2. Phƣơng trình ion rút gọn cho biết bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li. Trong chƣơng trình ion rút gọn của phản ứng, ngƣời ta lƣợc bỏ những ion không tham gia phản ứng, còn những chất kết tủa, điện li yếu, chất khí đƣợc giữ nguyên dƣới dạng phân tử.

Bài tập Câu 1: Viết phƣơng trình điện li của các chất sau trong dung dịch: K2CO3, NaClO, Na2HPO4, Na3PO4, Na2S, NaHS, Sn(OH)2. Câu 2:Viết các phƣơng trình phân tử và ion rút gọn của các phản ứng (nếu có) xảy ra trong dung dịch giữa các cặp chất sau: a. Fe2(SO4)3 + NaOH. e. NH4Cl + AgNO3. b. NaF + HCl. f. MgCl2 + KNO3.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 37

c. FeS(r) + HCl. g. HClO + KOH. d. Na2CO3 + HCl. Câu 3:Viết các phƣơng trình phân tử và ion rút gọn của các phản ứng (nếu có) xảy ra trong dung dịch giữa các cặp chất sau: a. Na2CO3 + Ca(NO3)2. e. FeSO4 + NaOH loãng. b. NaHCO3 + HCl. f. NaHCO3 + NaOH. c. K2CO3 + NaCl. g. Pb(OH)2(r) + HNO3. d. Pb(OH)2(r) + NaOH. h. CuSO4 + Na2S. Câu 4: Một dd có [H+] = 0,01M. Tính [OH-] và pH của dung dịch. Môi trƣờng của dd này là axit, trung tính hay kiềm ?Hãy cho biết màu của quỳ tím trong dung dịch này. Câu 5: Cần bao nhiêu gam NaOH để pha chế 250 ml dung dịch có pH = 10 ? Câu 6: Tính pH của dung dịch chứa 1,46 g HCl trong 400 ml. Câu 7: Tính pH của dung dịch tạo thành sau khi trộn 100 ml dung dịch HCl 1M với 400 ml dung dịch NaOH 0,375M. Câu 8: Hòa tan hoàn toàn 0,1022 g một muối kim loại hóa trị hai MCO3 trong 20 ml dd HCl 0,08M. Để trung hòa lƣợng HCl dƣ cần 5,64 ml dd NaOH 0,1M. Xác định M ?

CHƢƠNG II NITƠ - PHOTPHO

Lý thuyết 1. Đơn chất Nitơ

- Cấu hình electron nguyên tử : 1s2 2s2 2p3, nguyên tử có 3 electron độc thân. Các số oxi hóa : -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5. - Phân tử N2 chứa liên kết ba bền vững (N ≡ N) nên nitơ khá trơ ở điều kiện thƣờng.

+ O2 +2

NO : nitơ thể hiện tính khử

-3

0 + H2 NH3

N2 -3 : nitơ thể hiện tính oxi hóa

+ Ca, Mg, Al Ca3N2 - Ứng dụng, trạng thái nitơ.

- Điều chế nitơ: + Trong CN: chƣng cất phân đoạn KK lỏng. + Trong PTN: Đun nhẹ dung dịch bão hòa muối amoni nitrit hoặc bằng dung dịch bão hòa của amoni clorua và natri nitrit.

2. Hợp chất của nitơ : a) Amoniac - Amoniac là chất khí tan rất nhiều trong nƣớc. - Tính bazơ yếu :

+ Phản ứng với nƣớc : NH3 + H2O NH4+ + OH

+ Phản ứng với axit : NH3 + HCl NH4Cl

+ Phản ứng với muối : Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al (OH)3 + 3NH

4

- Tính khử : 2NH3 + 3CuO to N2 + 3Cu + 3H2O 4NH3 + O2 t

o 2N2 + 6H2O

2NH3 + 3Cl2 N2 + 6HCl - Ứng dụng và điều chế: + Trong PTN: Đun nóng muối amoni hoặc đun nóng dung dịch amoniac đậm đặc. 2NH4Cl + Ca(OH)2 t

o CaCl2 + 2NH3 + 2H2O + Trong CN: Từ N2 và H2

b) Muối amoni - Dễ tan trong nƣớc, là chất điện li mạnh

- Tác dụng với dung dịch kiểm tạo ra khí amoniac. - Dễ bị nhiệt phân: + Muối amoni chứa gốc của axit không có tính oxi hóa khi đun

nóng NH3


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 38

+ Muối amoni chứa gốc của axit có tính oxi hóa khi đun nóng N2, N2O c) Axit nitric

- Là axit mạnh - Là chất oxi hóa mạnh. - HNO3 oxi hóa đƣợc hầu hết các kim loại (trừ Au, Pt). Sản phẩm của phản ứng có

thể là NO2, NO, N2O, N2, NH4NO3, tùy thuộc nồng độ của axit và tính khử mạnh hay yếu của kim

loại. - HNO3 đặc oxi hóa đƣợc nhiều phi kim và các hợp chất có tính khử . Al, Fe, Cr thụ động với HNO3 đặc, nguội. - Ứng dụng và điều chế: + Trong PTN: Đun NaNO3 hoăc KNO3 rắn với H2SO4 đặc + Trong CN: Đi từ NH3 qua 3 giai đoạn

d) muối nitrat - Dễ tan trong nƣớc, là chất điện li mạnh. - Dễ bị nhiệt phân hủy: + KL > Mg → Muối nitrit + O2 + Mg – Cu → Oxit KL + NO2 + O2 + Cu < KL → KL + NO2 + O2

- Nhận biết ion NO

3 bằng phản ứng với Cu kim loại và H2SO4 loãng.

3. Đơn chất photpho Nguyên tử khối : 31 Độ âm điện : 2, 19 P

Cấu hình electron nguyên tử : 1s2 2s22p63s23p3

Các số oxi hóa : -3, 0, +3, +5

P trắng P đỏ

Mạng tinh thể phân tử mềm, dễ nóng chảy độc, phát quang trong bóng tối, chuyển dần thành P đỏ, không tan trong nƣớc, dễ tan trong một số dung môi hữu cơ.

Có cấu trúc polime, bền, không tan trong các dung môi hữu cơ. Chuyển thành hơi khi đun nóng không có không khí và ngƣng tụ hơi thành photpho trắng.

+O2 P2O5, P2O3 photpho thể hiện tính khử

0 +

Cl2 PCl5, PCl3 P Ca3P2 photpho thể hiện tính oxi hóa - Ứng dụng, trạng thái tự nhiên, sản xuất. 4. Axit photphoric - Là axit ba nấc, có độ mạnh trung bình. - Không có tính oxi hóa. - Tạo ra ba loại muối photphat khi tác dụng với dung dịch kiềm. 5. Muối photphat

- Muối photphat gồm: muối trung hòa (Na3PO4, Ca3(PO4)2, …), muối đihiđrophotphat (NaH2PO4, Ca(H2PO4)2, …), muối hidrophotphat (Na2HPO4, CaHPO4, …).

- Muối dễ tan trong nƣớc gồm : - Tất cả các muối photphat của natri, kali, amoni. - Đihidrophotphat của các kim loại khác.

- Muối không tan hoặc ít tan trong nƣớc gồm : Hidrophotphat và photphat trung hòa của các kim loại, trừ của natri, kali và amoni.

- Nhận biết ion PO 3

4 trong dung dịch muối photphat bằng phản ứng :


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 39

3Ag+ + PO 3

4 Ag3PO4

Vàng 6. Phân bón hóa học.

Bài tập

Câu 1: Viết phƣơng trình hóa học ở dạng phân tử và ion thu gọn của phản ứng xảy ra trong dd giữa các chất sau: a. Bari clorua và natri photphat. b. Axit photphoric và canxi hiđroxit (tỉ lệ 1:1). c. Axit nitric đặc nóng và sắt kim loại. d. natri nitrat, axit sunfuric loãng và đồng kim loại. Câu 2: Cần lấy bao nhiêu lít khí nitơ và khí hiđro để điều chế đƣợc 67,2 lít khí amoniac ? Biết rằng thể tích của các khí đều đƣợc đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất và hiệu suất của phản ứng là 25%. Câu 3: Trình bày phƣơng pháp hóa học để nhận biết các dung dịch: NH3, Na2SO4, NH4Cl, (NH4)2SO4. Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng đã dùng. Câu 4: Cho dung dịch NaOH dƣ vào 150ml dung dịch (NH4)2SO4 1M, đun nóng nhẹ. a. Viết phƣơng trình hóa học ở dạng phân tử và dạng ion thu gọn. b. Tính thể tích khí (đktc) thu đƣợc. Câu 5: Lập các phƣơng trình hóa học: a. Ag + HNO3 loãng → NO↑ +….. b. Al + HNO3 → N2O↑ + ….. c. Zn + HNO3 → NH4NO3 + …. d. FeO + HNO3 → NO↑ + …. e. Al + HNO3 → NxOy+ … f. Zn + HNO3 → NxOy + …. Câu 6: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: NO2 → HNO3 → Cu(NO3)2 → Cu(OH)2 → Cu(NO3)2 → CuO → Cu → CuCl2. Câu 7: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: N2 → NO → NO2 → HNO3 → NH4NO3 → NH3 → NH4NO3 → N2O. Câu 8: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: Ca3(PO4)2 → P → P2O5 → H3PO4 → NaH2PO4 → Na2HPO4 → Na3PO4. Câu 9: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: NH4Cl → NH3 → N2 → NO → NO2 → HNO3 → NaNO3 → NaNO2. Câu 10: Để thu đƣợc muối photphat trung hòa, cần lấy bao nhiêu ml dung dịch NaOH 1M cho tác dụng với 50 ml dung dịch H3PO4 0,5M ? Câu 11: Rót dd chứa 11,76 g H3PO4 vào dd chứa 16,8 g KOH. Tính khối lƣợng của từng muối thu đƣợc sau khi cho dd này bay hơi đến khô. Câu 12: Cho 6 gam P2O5 vào 25 ml dd H3PO4 6% (D = 1,03g/ml). Tính nồng độ phần trăm của H3PO4 trong dd tạo thành. CHƢƠNG III CACBON – SILIC (trọng tâm)

Lý thuyết

Cacbon Silic

Đơn chất

. Các dạng thù hình : kim cƣơng, than chì,

fuleren. . Cacbon chủ yếu thể hiện tính khử: tác

dụng với oxi và hợp chất có tính oxi hóa

0

+4

C + 2CuO to 2Cu + CO2

. Cacbon thể hiện tính oxi hóa:

0

-4

C + 2H2 to , xt CH4

. Các dạng thù hình ; Silic tinh thể và

silic vô định hình. . Silic thể hiện tính khử: tác dụng

với phi kim (với F2 ở t0 thƣờng; với Cl2, Br2, I2, O2 khi đun nóng; với C, N, S ở t0 cao) và dung dịch kiềm.

0 +4

Si + 2F2 SiF4

Si + 2NaOH + H2O → Na2SiO3 +


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 40

0

-4

3C + 4Al to Al4C3 - Trạng thái tự nhiên, ứng dụng - Điều chế

2H2 . Silic thể hiện tính oxi hóa: tác dụng với KL: Ca, Mg, Fe

0 - 4

Si + 2Mg to Mg2Si - Trạng thái tự nhiên, ứng dụng - Điều chế: Dùng chất khử mạnh nhƣ Mg, Al, C khử SiO2 ở t0 cao.

Oxit

CO, CO2

CO : . là oxit trung tính . có tính khử mạnh :

+2

+4

4CO+ Fe3O4 to 3Fe + 4CO2

- Điều chế: + Trong PTN: Đun nóng HCOOH có mặt H2SO4 đặc. + Trong CN: C + H2O to CO + H2

CO2 + C to 2CO CO2 : . là oxit axit tác dụng dd bazơ Lập tỉ lệ nOH-/nCO2 = a + Nếu a ≤ 1 tạo muối HCO3

- + Nếu 1 < a < 2 tạo muối HCO3

-và CO3

2- + Nếu a ≥ 2 tạo muối CO3

2- . có tính oxi hóa :

+4

0

CO2 + 2Mg to C+ 2MgO . tan trong nƣớc, tạo ra dung dịch axit cacbonic - Điều chế: + Trong PTN: CaCO3+2HCl→CO2+ CaCl2 + H2O + Trong CN: Đốt than, nung vôi,…..

SiO2 . Tan đƣợc trong kiềm nóng chảy : SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O

. Tác dụng với dung dịch axit HF :

SiO2 + 4HF SiF4+ 2H2O

Axit

Axit cacbonic (H2CO3) . không bền, phân hủy thành CO2 và H2O. . là axit yếu, trong dung dịch phân li hai nấc.

Axit silixic (H2SiO3) . là axit ở dạng rắn, ít tan trong

nƣớc. . là axit rất yếu, yếu hơn cả axit

cacbonic Na2SiO3+CO2+ H2O → Na2CO3 + H2SiO3

Muối

Muối cacbonat . Muối cacbonat của kim loại kiềm dễ tan trong nƣớc và bền với nhiệt. Các muối cacbonat khác ít tan và bị nhiệt phân : CaCO3 t

o CaO+ CO2

. Muối hidrocacbonat dễ tan và dễ bị nhiệt phân: Ca(HCO3)2 t

o CaCO3+ CO2 + H2O - Tác dụng với axit: tạo CO2 - Tác dụng với dd kiềm: các muối hiđrocacbonat tác dụng dễ dàng với dd

Muối Silicat . Muối silicat của kim loại kiềm dễ tan trong nƣớc. . Dung dịch đậm đặc của Na2SiO3, K2SiO3 đƣợc gọi là thủy tinh lỏng, dùng để sản xuất xi măng chịu axit, chất kết dính trong xây dựng, …


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 41

kiềm

Bài tập Câu 1: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: SiO2 → Si → Na2SiO3 → H2SiO3 → SiO2 → CaSiO3. Câu 2: Viết phƣơng trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau đây: C → CO2 → Na2CO3 → NaOH → Na2SiO3 → H2SiO3 → Na2SiO3. Câu 3: Cho 224 ml khí CO2 (đktc) hấp thụ hết trong 100 ml dd kali hiđroxit 0,2M. Tính khối lƣợng của những chất có trong dung dịch tạo thành ? Câu 4: Nung 52,65 gam CaCO3 ở 1000 oC và cho toàn bộ lƣợng khí thoát ra hấp thụ hết vào 500 ml dd NaOH 1,8M. Hỏi thu đƣợc những muối nào ? khối lƣợng là bao nhiêu ? Biết rằng hiệu suất của phản ứng nhiệt phân CaCO3 là 95%. Câu 5: Cho hỗn hợp Silic và than có khối lƣợng 20 gam tác dụng với lƣợng dƣ dd NaOH đặc, đun nóng. Phản ứng giải phóng ra 13,44 lít khí hiđro (đktc). Xác định thành phần phần trăm khối lƣợng của silic trong hỗn hợp ban đầu, biết rằng phản ứng xảy ra với hiệu suất 100%. CHƯƠNG IV ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ (trọng tâm)

Lý thuyết 1. MỞ ĐẦU VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ

- Hợp chất hữu cơ? Phân loại? - Phân tích định tính, phân tích định lƣợng: mục đích, nguyên tắc, phƣơng pháp tiến hành? - Biểu thức tính: mc, mH, mN, mO, %C, %H, %N, %O 2. CÔNG THỨC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ - Công thức ĐGN: định nghĩa, cách thiết lập - Công thức PT: định nghĩa, cách thiết lập 3. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ

- Công thức cấu tạo: khái niệm, phân loại - Thuyết cấu tạo hóa học - Đồng đẳng, đồng phân 4. PHẢN ỨNG HỮU CƠ

- Phản ứng thế - Phản ứng cộng - Phản ứng tách - Đặc điểm của phản ứng hóa học trong hóa học hữu cơ

Bài tập Câu 1: Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hợp chất hữu cơ A thu đƣợc 0,672 lít CO2 (đktc) và 0,7 gam H2O. Tính thành phần phần trăm khối lƣợng của các nguyên tố trong phân tử chất A. Câu 2: Khi oxi hóa hoàn toàn 5 gam một hợp chất hữu cơ, ngƣời ta thu đƣợc 8,4 lít CO2 (đktc) và 4,5 gam H2O. Xác định phần trăm khối lƣợng của từng nguyên tố trong hợp chất hữu cơ đó ? Câu 3: Oxi hóa hoàn toàn 6,15 gam chất hữu cơ X, ngƣời ta thu đƣợc 2,25 gam H2O; 6,72 lít CO2 và 0,56 lít N2 (các thể tích đo ở đktc). Tính phần trăm khối lƣợng của từng nguyên tố trong chất X ? Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn 0,3 gam chất A (phân tử chỉ chứa C, H, O) thu đƣợc 0,44 gam khí cacbonic và 0,18 gam nƣớc. Thể tích hơi của 0,3g chất A bằng thể tích của 0,16 gam oxi (ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất). Xác định CTPT của A ? Câu 5: Để đốt cháy hoàn toàn 2,85 g chất hữu cơ X phải dùng vừa hết 4,2 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy chỉ có CO2 và H2O theo tỉ lệ 44:15 về khối lƣợng. a. Xác định CTĐGN của X ? b. Xác định CTPT của X, biết rằng tỉ khối hơi của X đối với C2H6 là 3,8. Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 2,2 g chất hữu cơ A, thu đƣợc 4,4 g CO2 và 1,8 g H2O. a.Xác định CTĐGN của A ?


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 42

b. Xác định CTPT của A, biết rằng nếu làm bay hơi 1,1 g chất A thì thể tích hơi thu đƣợc đúng bằng thể tích của 0,4 g khí O2 ở cùng nhiệt độ và áp suất. Câu 7: Từ ơgenol điều chế đƣợc metylơgenol (M=178 g/mol) là chất dẫn dụ côn trùng. Kết quả phân tích nguyên tố của metylơgenol cho thấy: %C = 74,16%; %H = 7,86%, còn lại là oxi. Lập công thức đơn giản nhất, công thức phân tử của metylơgenol ? Câu 8:Viết công thức cấu tạo có thể có của các chất có công thức phân tử nhƣ sau: C2H6O, C3H6O, C4H10. Câu 9: Hợp chất hữu cơ A có thành phần khối lƣợng của các nguyên tố nhƣ sau: %C = 24,24%, %H = 4,04%, %Cl = 71,72%.

a. Xác định CTĐGN của A. b. Xác định CTPT của A, biết rằng tỉ khối hơi của A đối với CO2 là 2,25. c. Dựa vào thuyết cấu tạo hóa học, hãy viết các CTCT mà chất A có thể có ở dạng

khai triển và dạng thu gọn. Câu 10: Đốt cháy m (g) một hợp chất hữu cơ A tạo ra CO2 và H2O có khối lƣợng lần lƣợt là: 2,75m (g) và 2,25m (g).Xác định A ? Ngày soạn: 05/01/2010

Học kì II. Buôi 13,14 Hidrocacbon no A. Ly thuyết chƣơng 5 I. Ankan CnH2n+2 1. Đồng đẳng, đông phân, danh phap a) Đồng đẳng Dãy các hidrocacbon có cùng công thức phân tử C nH2n+2 đƣơc goi la day đông đăng hidrocacbon no mach hơ( ankan) b) Đồng phân Ankan chi co đông phân vê mạch C ( tƣ C4 trơ đi) c) Danh phap + Tên thông thƣơng - Nêu co 1 nhóm CH3 ở đầu mạch thì tên gọi là ISO

Vd: CH3-CH-CH2-CH3 iso pentan CH3

-Nêu co 2 nhóm CH3 ở đầu mạch thì tên thêm tiên tô NEO Vd: CH3

CH3-C-CH2-CH3 neo hexnan CH3 + Tên thay thê( danh phap IUPAC) Quy tăc goi tên: -Chọn mạch chính dài nhất, nhiêu nhanh nhât -Đanh stt cac nguyên tƣ C trong mach chinh tƣ phia gân nhanh nhât. - Gọi tên= sô chi vi tri nhanh + tên nhanh+ tên mach chinh Trƣơng hơp co nhiêu nhanh thi goi tên theo thƣ tƣ ABC... Vd: 2-metyl butan

CH3

CH

CH3

CH2 CH

3


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 43

2,3-dimetyl butan 2. Tính chất hóa học a) Phản ƣng thê

CH4 + Cl2 as CH3Cl + HCl

CH3Cl + Cl2 as CH2Cl2 + HCl

CH2Cl2 + Cl2 as CHCl3 + HCl

CHCl3 + Cl2 as CCl4 + HCl

Phản ứng xảy ra theo cơ chế gốc:

Khơi mao: Cl2 as 2Cl .

Phát triển mạch

CH4 + Cl.

CH .

3 + HCl

CH .

3 + Cl2 CH3Cl + Cl.

Tăt mach:

Cl.

+ Cl.

Cl2

Cl.

+ CH .

3 CH3Cl

CH .

3 + CH .

3 C2H6

Các đồng đẳng của metan cung tham gia phản ứng thế( ƣu tiên thê ở C có bậc cao hơn) SP phu( 43%) SP chinh(57%) Đối với Br2 tính chọn lọc cao hơn tƣc la SP chinh chiêm 97% còn 3% là sản phâm phụ. b)Phản ứng tách. + Đê hidro hoa(tách hidro)

CH3-CH3 ,ot xt CH2=CH2 + H2

+ Phản ứng cracking( be gãy mạch C)

CH

CH3

CH

C2H

5

C2H

5CH

33 -Etyl - 2 -Metylpentan

CH3

CH

CH3

CH CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

C

CH3

2,2 - imetylpropan§

CH2

CH3 CH

3Cl

2

CH2ClCH

3CH

2

CH3

CHCl CH3

+as

C5H

12

CH4

C4H

8

C2H

6C

3H

6

C2H

4C

3H

8

CH3 CH CH CH

3

CH2

CH CH3

CH2 C CH

3

CH3

CH2+

+

+

crackinh

to


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 44

Nhân xet : Dƣơi tac dung cua nhiêt đô ,xt(Cr2O3,Fe,Ni...) các ankan không những bị tách hidro tao ra hidrocacbon không no ma con bi gay cac liên kêt C -C tao ra cac phân tƣ nho hơn. c) Phản ứng oxi hóa. +oxh hoan toan

CnH

2n+2 + (

3 1

2

n ) O

2 nCO

2 +(n+1)H

2O

Chu y: Trong phan ƣng chay cua ankan thi nH 2 O > nCO 2

+ oxh không hoan toan.

CH4

+ O2

thiêuoxi

C + H2O

CH4

+ O2

0200 ,300 ,at C Cu

HCHO + H2

O

CH4

+1/2 O2

0500 ,C Ni

CO + H2

C4

H10

+ 5/2O2

0 2180 ,50 ,C at Mn

2CH3COOH+ H

2O

3.Điêu chê a) Trong phong thi nghiêm

. CH3COONa +NaOH

r CH

4 + Na

2CO

3

RCOONa + NaOH RH + Na

2CO

3

2. Al4C

3 + H

2O CH

4 + Al(OH)

3

3. C4

H10

CH4 + C

3H

6

4. C + H2

CH4

(Ngoai ra con môt sô pp se học sau khi học tiếp các HCHC khác) b)Trong công nghiêp. Khai thac va tach tƣ mỏ dầu,mỏ khí. 4. Bài tập về ankan. Dạng 1. Viêt đông phân va goi tên cac đông phân đo. Câu1. Viêt tât ca cac đông phân va goi tên cac đông phân đo theo danh phap thông thƣơng(nêu co) và theo tên thay thế của: a) C6H14 b) C8H18 c)C7H16

Câu 2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña çc chÊt cã tªn sau?

a. 2,2 – §imetyl pentan b. 3- etyl- 2,2 §imetyl pentan

CH3

CH3

CH3

CH3

CH2

CHC

C2H

5

2

3 - Etyl - 2, 2 - imetylpentan§

CH3

CH3

CH3

CH3

CH2

CH2C

1

2, 2 - imetylpentan§


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 45

Ngày soạn: 12/01 Buôi 15,16

ÇC BµI TO¸N HI§ROCACBON Ghi nhí: I. CÁC PHẢN ỨNG DẠNG TỔNG QUÁT:

1. Gọi CT chung của các hydrocacbon la k22n2n

HC

a.Phản ứng với H2 dư (Ni,to) (Hs=100%)

k22n2nHC

+ k H2

ot,Ni

2n2nHC

hôn hợp sau phản ứng có ankan và H2 dư

Chú ý: Phản ứng với H2 (Hs=100%) không biết H2 dư hay hydrocacbon dư thì có thể dựa vào M của hh

sau phản ứng. Nếu M <26 hh sau phản ứng có H2 dư và hydrocacbon chưa no phản ứng hết

b.Phản ứng với Br2 dư:

k22n2nHC

+ k Br2

k2k2n2nBrHC

c. Phản ứng với HX

k22n2nHC

+ k HX

kk2n2nXHC

d.Phản ứng với Cl2 (a's'k't')

k22n2nHC

+ k Cl2 HClxClHC

kk22n2n

e.Phản ứng với AgNO3/NH3

2k22n2n

HC

+xAg2O 3NHx OxHAgHC 2xxk22n2n

2) Đối với ankan:

CnH2n+2 + xCl2 ASKTCnH2n+2-xClx + xHCl ĐK: 1 x 2n+2

CnH2n+2 CrackinhCmH2m+2 + CxH2x … ĐK: m+x=n; m 2, x 2, n 3.

3) Đối với anken:

+ Phản ứng với H2, Br2, HX đêu tuân theo ti lệ mol 1:1

+ Chú ý phản ứng thế với Cl2 ở cacbon

CH3-CH=CH2 + Cl2 C500o

ClCH2-CH=CH2 + HCl

4) Đối với ankin:

+ Phản ứng với H2, Br2, HX đêu tuân theo ti lệ mol 1:1 hay 1: 2

VD: CnH2n-2 + 2H2 ot,Ni

CnH2n+2

+ Phản ứng với dd AgNO3/NH3

2CnH2n-2 + xAg2O 2CnH2n-2-xAgx + xH2O

ĐK: 0 x 2

* Nếu x=0 hydrocacbon là ankin ankin-1

* Nếu x=1 hydrocacbon là ankin-1

* Nếu x= 2 hydrocacbon là C2H2.

5) Đối với aren va đồng đẳng:

+ Cach xac định sô liên kết ngoài vòng benzen.

Phản ứng với dd Br2 nhydrocacbo

Br

n

n2 là sô liên kết ngoài vòng benzen.

+ Cach xac định sô lk trong vòng:


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 46

Phản ứng với H2 (Ni,to):

nhydrocacbo

H

n

n2

* với là sô lk nằm ngoài vòng benzen

* là sô lk trong vòng benzen.

Ngoài ra còn có 1 lk tạo vòng benzen sô lk tổng là + +1.

VD: hydrocacbon có 5 trong đó có 1 lk tạo vòng benzen, 1lk ngoài vòng, 3 lk trong vòng. Vậy

nó có k=5 CTTQ là CnH2n+2-k với k=5 CTTQ là CnH2n-8

II. MỘT SỐ CHÚ Ý TRONG TOÁN HIĐROCACBON:

1. Khi đôt chay hidrocacbon thi cacbon tao ra CO 2 va hidro tao ra H 2O. Tông khôi lƣơng C va H

trong CO2 va H2O phai băng khôi lƣơng cua hidrocacbon .

Thí du: Đôt chay hoàn toàn m gam hôn hợp gồm CH 4, C3H6 và C4H10 thu đươc 17,6g CO2 và 10,8g H2O. m

có gia trị là:

A) 2g B) 4g C) 6g D) 8g.

Suy luân: mhôn hơp = mC + mH = 17 10,8

12 2 644 18

gam .

2. Khi đôt chay ankan thu đƣơc nCO 2 <

nH2O va sô mol ankan chay = sô mol H2O CnH2n+2 +

2

3 1

2

nO

nCO2 + (n + 1)

H2O

Thí du 1: Đôt chay hoàn toàn 0,15 mol hôn hơp 2 ankan thu đươc 9,45g H2O. Cho san phâm chay vao dung

dịch Ca(OH)2 dư thi khôi lương kêt tua thu đươc la :

A. 37,5g B. 52,5g C. 15g D. 42,5g

Thí du 2: Đôt chay hoàn toàn hôn hợp 2 hidrocacbon liên tiêp trong day đông đăng thu đươc 11,2 lít CO2

(đktc) và 12,6g H2O.Hai hidrocacbon đo thuôc day đông đăng nao ?

A. Ankan B. Anken C. Ankin D. Aren

Thí du 3:Đôt chay hoàn toàn hôn hợp gồm 1 ankan va 1 anken. Cho san phâm chay lân lươt đi qua binh 1 đưng P2O5 dư va binh 2 đưng KOH răn, dư thây binh 1 tăng 4,14g, binh 2 tăng 6,16g. Sô mol ankan co trong

hôn hơp la: A. 0,06 B. 0,09 C. 0,03 D. 0,045

Thí du 5: Đôt chay hoàn toàn 0,1 mol hôn hơp gôm CH 4, C4H10 và C2H4 thu đươc 0,14 mol CO2 và 0,23 mol H2O. Sô mol ankan va anken co trong hôn hơp lân lươt la :

A. 0,09 và 0,01 B. 0,01 và 0,09 C. 0,08 và 0,02 D. 0,02 và 0,08

3. Phản ứng cộng của anken với Br 2 co ti lê mol 1: 1.

Thí du: Cho hôn hơp 2 anken đi qua binh đưng nươc Br 2 thây lam mât mau vưa đu dung dich chưa 8g Br2. Tông sô mol 2 anken la: A. 0,1 B. 0,05 C. 0,025 D. 0,005

4. Phản ứng cháy của anken mạch hơ cho nCO 2 = nH2O

Thí du : Môt hôm hơp khi gôm 1 ankan va 1 anken co cung sô nguyên tư C trong phân tư va co cung sô mol .

Lây m gam hôn hơp nay thi lam mât mau vưa đu 80g dung dich 20% Br2 trong dung môi CCl4. Đôt chay hoàn toàn m gam hôn hợp đó thu được 0,6 mol CO2. Ankan va anken đo co công thưc phân tư la :

A. C2H6, C2H4 B. C3H8, C3H6 C. C4H10, C4H8 D. C5H12, C5H10

5. Đốt cháy ankin : nCO2 > nH2O va nankin (cháy) = nCO2 – nH2O

Thí du : Đôt chay hoàn toàn V lít (đktc) môt ankin thê khi thu đươc CO 2 và H2O co tông khôi lương 25,2g. Nêu cho san phâm chay đi qua dd Ca(OH)2 dư thu đươc 45g kêt tua. V co gia tri la:

A. 6,72 lít B. 2,24 lít C. 4,48 lít B. 3,36 lít

6. Đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon không no đƣợc bao nhiêu mol CO 2 thi sau đo hid ro hoa hoan

toan rồi đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon no đo se thu đƣợc bấy nhiêu mol CO 2. Đo la do khi hidro


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 47

hoa thi số nguyên tử C không thay đổi va số mol hidrocacbon no thu đƣợc luôn băng số mol

hidrocacbon không no.

Thí du: Chia hôn hơp gôm C 3H6, C2H4, C2H2, thành 2 phân đêu nhau :Đôt chay phần 1 thu đươc 2,24 lít CO2

(đktc). Hidro hoa phân 2 rôi đôt chay hêt san phâm thi thê tich CO 2 thu đươc la:

A. 2,24 lít B. 1,12 lít C. 3,36 lít D. 4,48 lít

7. Sau khi hidro hoa hoan toan hidrocacbon không no rôi đôt chay thi thu đƣơc sô mol H 2O nhiêu hơn

so vơi khi đôt luc chƣa hidro hoa . Sô mol H 2O trôi hơn băng sô mol H 2 đa tham gia phan ƣng hidro

hoa.

Thí du: Đôt chay hoàn toàn 0,1 mol ankin thu đươc 0,2 mol H2O. Nêu hidro hoa hoa toan 0,1 mol ankin nay

rôi đôt chay thi sô mol H 2O thu đươc la:

A. 0,3 B. 0,4 C. 0,5 D. 0,6

9.Dƣa vao cach tinh sô nguyên tƣ C va sô nguyên tƣ C trung binh hoăc khôi lƣơng mol trung binh

+ Khôi lương mol trung binh cua hôn hơp : hh

hh

mM

n

+ Sô nguyên tư C: 2

X Y

co

C H

nn

n

+ Sô nguyên tư C trung binh: 2CO

hh

nn

n ; 1 2n a n b

na b

Ví du 1: Hôn hơp 2 ankan la đông đăng liên tiêp co khôi lương la 24,8g. Thê tich tương ưng cua hôn hơp la

11,2 lít (đktc). Công thưc phân tư ankan la:

A. CH4, C2H6 B. C2H6, C3H8 C. C3H8, C4H10 D. C4H10, C5H12.

Ví du 2: Đôt chay hoàn toàn hôn hợp 2 hidrocacbon mach hơ , liên tiêp trong day đông đăng thu đươc 22,4 lít

CO2 (đktc) và 25,2g H2O. Công thưc phân tư 2 hidrocacbon la:

A. CH4, C2H6 B. C2H6, C3H8 C. C3H8, C4H10 D. C4H10, C5H12

Ví du 3: Cho 14g hôn hơp 2 anken la đông đăng liên tiêp đi qua dung dich nươc Br 2 thây lam mât mau vưa đu dd chưa 64g Br2.Công thưc phân tư cua cac anken la :


Ty lệ sô mol 2 anken trong hôn hơp la:

A. 1:2 B. 2:1 C. 2:3 D. 1:1

Thí du 4: Cho 10,2g hôn hơp khi A gôm CH 4 và anken đồng đẳng liên tiếp đi qua dd nước brom dư , thây

khôi lương binh tăng 7g, đông thơi thê tích hôn hợp giảm đi một nửa . Công thưc phân tư cac anken la :


2. Phân trăm thê tich cac anken la :

A. 15%, 35% B. 20%, 30% C. 25%, 25% D. 40%. 10%

III. CÁC DẠNG TOÁN HIĐROCACBON Dạng 1: Xác định CTPT của một Hidrocacbon

Phƣơng pháp: + Gọi CTTQ của hidrocacbon ( Tùy vào dữ kiện đề ta gọi CTTQ thích hợp nhất ) + Sử dụng các phƣơng pháp xác định CTPT đã học

Bài 1. Hiđrocacbon A có MA > 30. A là chất khí ở điêu kiện thương. Đôt chay A thu được CO2 và nước theo

ty lệ mol là 2 : 1. A là chất nào trong sô cac chất sau: A. butin-1 B. axetilen C. vinylaxetilen D. propin

Bài 2(CĐ-08). Đôt chay hoàn toàn một hiđrocacbon X thu được 0,11 mol CO2 và 0,132 mol H2O. Khi X tac

dụng với khí clo (theo ti lệ sô mol 1:1) thu được một sản phâm hữu cơ duy nhất. Tên gọi của X là


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 48

A. 2-Metylbutan. B. etan C. 2,2-Đimetylpropan. D. 2-Metylpropan.

Bài 3. Đôt chay hoàn toàn 0,1 mol anken X thu được CO2 và hơi nước. Hấp thụ hoàn toàn sản phâm bằng

100 gam dung dịch NaOH 21,62% thu được dung dịch mới trong đó nồng độ của NaOH chi còn 5%. Lưa

chọn công thức phân tử đúng của X. A. C2H4 B. C3H6 C. C4H8 D. C5H10.

Bài 3. Đôt chay hoàn toàn một ankin X thu được 10,8 gam H2O. Nếu cho tất cả sản phâm chay hấp thụ hết

vào binh đưng nước vôi trong thi khôi lượng binh tăng thêm 50,4 gam. Công thức phân tử của X là

AA.. C2H2. B. C3H4. C. C4H6. D. C5H8. Bài 4. Khi đôt chay 1lít khí X cần 5 lít O2 , sau phản ứng thu được 3 lit CO2 và 4 lít hơi nước. Xac định công

thức phân tử của X biết thể tích cac khí được đo ở cung điêu kiện vê nhiệt độ và ap suất.

A: C3H8 B: C3H8O C: C3H4 D: C3H6O

Bài 5. Cho 0,5 lít hôn hợp hiđrocacbon A và khí CO2 vào 2,5 lít O2 (lấy dư) rồi đôt. Sau phản ứng, thể tích

của hôn hợp sản phâm là 3,4 lít. Dẫn hôn hợp sản phâm qua thiết bị làm lạnh thể tích còn lại 1,8lít và sau khi

cho lội qua KOH chi còn 0,5lít khí thoat ra (Cac thể t]ch đo cung điêu kiện). a) Xac định A.

A: C2H6 B: C3H8 C: C4H10 D: Câu B đúng

b) % thể tích của A và CO2 trong hôn hợp đầu lần lượt là:

A: 80 và 20 B: 70 và 30 C: 60 và 40 D: 50 và 50 Bài 6. Đôt chay 400 ml hôn hợp gồm hiđrocacbon và H2 với 900 ml O2 (còn dư) thể tích khí thu được là 1,4

lít. Sau khi cho hơi nước ngưng tụ còn 800 ml. Cho hôn hợp này lội qua dung dịch KOH đăc thi còn 400ml

cac khí đo cung điêu kiện. Tim công thức phân tử Hiđrocacbon.

A: C4H6 B: C3H6 C: C2H6 D: Câu B đúng Bài 7. Đôt chay hoàn toàn m gam hiđrocacbon X rồi cho toàn bộ sản phâm chay lần lượt qua ông (I) đưng

P2O5 dư, ông (II) đưng KOH dư thấy ti lệ khôi lượng tăng ở ông (I) và ông (II) là 9:44. Vậy X là

AA.. C2H4. B. C2H2. C. C3H8. D. C3H4.

Bài 8. (CĐ - 2007) Khi cho ankan X (83,72% khôi lượng cacbon trong phân tử) tac dụng với clo theo ti lệ

mol 1:1 (trong điêu kiện chiếu sang) chi thu được 2 dẫn xuất monoclo đồng phõn của nhau. Tơn của X là

A. butan B. 2- metylpropan C. 2,3-đimetylbutan D. 3-metylpentan.

Bài 9. (KA – 2007) Một hiđrocacbon X cộng hợp với axit HCl theo ti lệ mol 1:1 tạo sản phâm cú thành phần

khôi lượng clo là 45,223%. Cụng thức phõn tử của X là (cho H = 1, C = 12, Cl = 35,5) A. C4H8. B. C3H6. C. C3H4. D. C2H4

Bài 10 (KA-07)- Hôn hợp gồm hiđrocacbon X và oxi có ti lệ sô mol tương ứng là 1:10. Đôt chay hoàn

toàn hôn hợp trên thu được hôn hợp khí Y. Cho Y qua dung dịch H2SO4 đăc, thu được hôn hợp khí Z có ti

khôi đôi với hiđro bằng 19. Công thức phân tử của X là

A. C3H8. B. C3H6. C. C4H8. D. C3H4.

Bài 11 (KB-07)- Khi brom hóa một ankan chi thu được một dẫn xuất monobrom duy nhất có ti khôi hơi

đôi với hiđro là 75,5. Tên của ankan đó là (cho H = 1, C = 12, Br = 80)

A. 3,3-đimetylhecxan. B. isopentan. C. 2,2,3-trimetylpentan.D. 2,2-đimetylpropan.

Bài 12 (KA-08)- Khi crackinh hoàn toàn một thể tích ankan X thu được ba thể tích hôn hợp Y (cac thể tích khí đo ở cung điêu kiện nhiệt độ và ap suất); ti khôi của Y so với H2 bằng 12. Công thức phân tử của

X là

A. C6H14. B. C3H8. C. C4H10. D. C5H12.

Bài 13 (KB-08)-Hiđrocacbon mạch hở X trong phân tử chi chứa liên kết và có hai nguyên tử cacbon bậc

ba trong một phân tử. Đôt chay hoàn toàn 1 thể tích X sinh ra 6 thể tích CO2 (ở cung điêu kiện nhiệt độ,

ap suất). Khi cho X tac dụng với Cl2 (theo ti lệ sô mol 1 : 1), sô dẫn xuất monoclo tôi đa sinh ra là

A. 3. B. 4. C. 2. D. 5.

7. Hiđrocacbon X có công thức phân tử là C6H6. Khi cho X tac dụng với Ag2O/ dd NH3 thi thu được kết tủaY

có phân tử khôi là 292. Hãy cho biết, X có bao nhiêu công thức cấu tạo?

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 6. Cho 0,1 mol hiđrocacbon X tac dụng với Ag2O/ dd NH3 thu được 26,4 gam kết tủa. Vậy X là:

A. CH2=CH-CCH B. HCC-CCH C. HCCH D. CHC-CH(CH3-CCH.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 49

Dạng 2: Xác định CTPT của 2 hidrocacbon kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng

Phƣơng pháp:

- Cách 1 : +Gọi riêng lẻ công thức từng chất + Lập các phƣơng trình đại số từng các dữ kiện đề ( các ẩn số thƣờng là chỉ số cacbon m,n với số mol từng chất x,y )

- Cách 2: Gọi chung thành một công thức yx

HC hoặc knn

HC222

(Do các hydrocacbon cùng

dãy đồng đẳng nên k giống nhau)

Gọi Ct chung của các hydrocacbon trong hh là yx

HC (nếu chỉ đốt cháy hh) hoặc

knnHC

222 (nếu vừa đốt cháy vừa cộng hợp H2, Br2, HX…)

- Gọi số mol hh.

- Viết các ptpứ xảy ra, lập hệ phƣơng trình, giải hệ phƣơng trình ...k,y,x n hoaëc

+ Nếu là y,x ta tách các hydrocacbon lần lƣợt là .....HC,HC2211 yxyx

Bài 1. Hôn hợp X gồm hai ankan liên tiếp có ti khôi hơi so với hiđro bằng 24,8. Công thức phân tử của hai

ankan là

AA.. CH4 và C2H6. B. C2H6 và C3H8. C. C3H8 và C4H10. D. Tất cả đêu sai.

Bài 2.Hôn hợp 2 hiđrocacbon có phân tử khôi hơn kém nhau 14 đvc .Đôt chỏy hoàn toàn hôn hợp trên ta thu

được 5,6 lớt khớ CO2 ( đktc ) và 6,3 gam hơi nước. Cụng thức phõn tử của hai hiđrocacbon đó là:

A. C2H6 và C3H8 B. C3H8 và C4H10 C. C3H6 và C4H8 D. C4H8 và C6H12 Bài 3.Một hôn hợp ( X ) gồm 2 ankin là đồng đẳng kế tiếp nhau .Nếu cho 5,6 lớt hôn hợp X (ĐKTC ) đi qua

bỡnh đưng dung dịch Brom có dư thỡ thấy khôi lượng bỡnh tăng 8,6 gam .Công thức phõn tử của 2 ankin là:

A. C3H4 và C4H6 B. C4H6 và C5H8 C. C2H2 và C3H4

Bài 4. Đem đôt chay hoàn toàn 0,1 mol hôn hợp X gồm 2 anken là đồng đẳng kế tiếp nhau thu được CO2 và nước có khôi lượng hơn kém nhau 6,76 gam. Vậy 2 công thức phân tử của 2 anken đó là:

A. C2H4 và C3H6 B. C3H6 và C4H8 C. C4H8 và C5H10 D. C5H10 và C6H12.

Bài 5. (KB-08)- Ba hiđrocacbon X, Y, Z là đồng đẳng kế tiếp, khôi lượng phân tử của Z bằng 2 lần khôi

lượng phân tử của X. Cac chất X, Y, Z thuộc dãy đồng đẳng A. ankan. B. ankađien. C. anken. D. ankin.

Bài 6. (CĐ-07)- Cho hôn hợp hai anken đồng đẳng kế tiếp nhau tac dụng với nước (có H2SO4 làm xúc

tac) thu được hôn hợp Z gồm hai rượu (ancol) X và Y. Đôt chay hoàn toàn 1,06 gam hôn hợp Z sau đó

hấp thụ toàn bộ sản phâm chay vào 2 lít dung dịch NaOH 0,1M thu được dung dịch T trong đó nồng độ của

NaOH bằng 0,05M. Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là (Cho: H = 1; C = 12; O = 16; thể tích dung dịch thay đổi không đang kể)

A. C2H5OH và C3H7OH. B. C3H7OH và C4H9OH.

C. C2H5OH và C4H9OH. D. C4H9OH và C5H11OH.

9. Một hôn hợp gồm 1 ankan và 1 anken. Dẫn hôn hợp đó qua 100 gam dung dịch brom 16% thấy dung dịch

brom mất màu và khôi lượng binh tăng 2,8 gam, sau phản ứng thấy thoat ra 3,36 lit một khí (đktc). Đôt chay

hoàn toàn hôn hợp khí bay ra thu được 8,8 gam CO2 và 5,4 gam nước. Vậy công thức của anken và ankan lần lượt là:

A. CH4 và C2H4 B. C2H6 và C2H4 C. C2H6 và C3H6 D. CH4 và C3H6 .

Dạng 3: Xác định CTPT của 2 hidrocacbon bất kì

Phƣơng pháp: Gọi chung thành một công thức yx

HC hoặc knn

HC222

(Do các hydrocacbon

có thể khác dãy đồng đẳng nên k khác nhau)

Gọi Ct chung của các hydrocacbon trong hh là yx

HC hoặc k22n2n

HC

(nếu vừa đốt cháy

vừa cộng hợp H2, Br2, HX…)

- Gọi số mol hh.

- Viết các ptpứ xảy ra, lập hệ phƣơng trình, giải hệ phƣơng trình ...k,y,x n hoaëc

+ Nếu là y,x ta tách các hydrocacbon lần lƣợt là .....HC,HC2211 yxyx

Bài 1.Đôt chay toàn bộ 10,2g hh gồm 2 HC mạch hở no cần 25,8lit O2 (đktc). Xđ CTPT của 2 HC biết M hai

HC 60.


GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 50

Bài 2. Cho 4,48 lit hai HC thuộc dung dãy đồng đẳng bằng lượng oxi vưa đủ. Sản phâm chay cho đI qua

binh 1đưng dd H2SO4 đ thi khôi lượng binh tăng lên 12,6g binh 2 đưng dd Ba(OH)2 dư thi tạo thành 50gam

kết tủa . Lập CTPT 2 HC biết 2HC đêu ở thể khí ở đktc

Bài 3. Đôt chay 4,48lit hh 2 HC no,mạch hở có ti lệ vê thể tích là 1:3 .Sau pư cho sp chay qua binh đưng dd

Ca(OH)2 dư thi thấy tạo thành 45g kết tủa. Tim 2 HC và % vê khôi lượng biết cac thể tích khí đo ở đktc. Bài 4.Đôt một hôn hợp gồm 2 hiđrocacbon A và B có KLPT hơn kém nhau 28 đvC thỡ thu được 0,3 mol

CO2 và 0,5 mol H2O. Xac định A và B.

Bài 5.Hôn hợp 2 ankan ở thể khớ cú phõn tử khôi hơn kém nhau 28 đvc .Đôt chỏy hoàn toàn 2,24 lớt hôn

hợp trên ta thu được 6,72 lit khí CO2( cac khí đo ở đktc ) .Công thức phõn tử của 2 ankan là A. CH4 và C3H8 B. C2H6 và C4H10 C. CH4 và C4H10 D. C3H8 và C5H12

5. Hôn hợp X gồm 2 hiđrocacbon mạch hở. Dẫn 3,36 lít hôn hợp X (đktc) vào binh đưng dung dịch Br2 dư

không thấy có khí thoat ra khỏi binh. Khôi lượng brom đã phản ứng là 40 gam. Đôt chay hoàn toàn 3,36 lít

hh X (đktc) thu được 15,4 gam CO2. Hôn hợp X gồm : A. C2H4 và C3H4 B. C2H2 và C3H6 C. C2H2 và C4H8 D. C2H4 và C4H6 .

2. Hôn hợp khí gồm một ankan và một anken có cung sô nguyên tử cacbon trong phân tử và có cung sô mol.

Đôt chay hoàn toàn m gam hôn hợp đó thu được 0,6 mol CO2. Măt khac cũng m gam hôn hợp trên làm mất màu vưa đủ 80gam dung dịch Br2 20% trong dung môi CCl4. Công thức phân tử của ankan và anken lần lượt

là cac chất nào dưới đây?

AA.. C2H6 và C2H4. B. C3H8 và C3H6. C. C4H10 và C4H8. D. C5H12 và C5H10. 8. Hôn hợp X gồm 2 ankin , đôt chay hoàn toàn 0,05 mol hôn hợp X thu được 0,17 mol CO2. Cho 0,05 mol

hôn hợp X tac dụng vưa đủ với 0,015 mol Ag2O trong dung dịch NH3. Vậy hôn hợp X gồm:

A. CH3-CCH và CH3-CC-CH3 B. CH3-CCH và CH3-CH2-CCH

C. CH3-CCH và CH3-CC-CH2-CH3 D. HCCH và CH3-CCH. 13.(KA – 2007) Cho 4,48 lít hôn hợp X (ở đktc) gồm 2 hiđrocacbon mạch hở lội tư tư qua bỡnh chứa 1,4 lớt

dung dịch Br2 0,5M. Sau khi phản ứng hoàn toàn, sô mol Br2 giảm đi một nửa và khôi lượng bỡnh tăng thêm 6,7 gam. Công thức phõn tử của 2 hiđrocacbon là (cho H = 1, C = 12)

A. C3H4 và C4H8. B. C2H2 và C3H8. C. C2H2 và C4H8. D. C2H2 và

C4H6. 14. (KB – 2008) Dẫn 1,68 lít hôn hợp khớ X gồm hai hiđrocacbon vào bỡnh đưng dung dịch brom (dư). Sau

khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, có 4 gam brom đó phản ứng và cũn lại 1,12 lớt khớ. Nếu đôt chỏy hoàn toàn

1,68 lớt X thỡ sinh ra 2,8 lớt khớ CO2. Cụng thức phõn tử của hai hiđrocacbon là (biết cỏc thể tích khí đêu

đo ở đktc). A. CH4 và C2H4 B. CH4 và C3H4 C. CH4 và C3H6 D. C2H6 và C3H6

Dạng 4: Các bài toán tính khối lƣợng thể tích

(CĐ-07)-Câu 25: Dẫn V lít (ở đktc) hôn hợp X gồm axetilen và hiđro đi qua ông sứ đưng bột niken

nung nóng, thu được khí Y. Dẫn Y vào lượng dư AgNO3 (hoăc Ag2O) trong dung dịch NH3 thu được

12 gam kết tủa. Khí đi ra khỏi dung dịch phản ứng vưa đủ với 16 gam brom và còn lại khí Z. Đôt chay

hoàn toàn khí Z thu được 2,24 lít khí CO2 (ở đktc) và 4,5 gam nước. Gia trị của V bằng

A. 11,2. B. 13,44. C. 5,60. D. 8,96. (KA-07)-Câu 14: Ba hiđrocacbon X, Y, Z kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng, trong đó khôi lượng phân tử Z gấp đôi khôi lượng phân tử X. Đôt chay 0,1 mol chất Y, sản phâm khí hấp thụ hoàn toàn vào dung

dịch Ca(OH)2 (dư), thu được sô gam kết tủa là (cho ..., O = 16, Ca = 40)

A. 20. B. 40. C. 30. D. 10.

(CĐ-07)-Câu 2: Đôt chay hoàn toàn một thể tích khí thiên nhiên gồm metan, etan, propan bằng oxi không khí (trong không khí, oxi chiếm 20% thể tích), thu được 7,84 lít khí CO2 (ở đktc) và 9,9 gam nước. Thể tích không khí

(ở đktc) nhỏ nhất cần dung để đôt chay hoàn toàn lượng khí thiên nhiên trên là

A. 70,0 lít. B. 78,4 lít. C. 84,0 lít. D. 56,0 lít

(KA-08)-Câu 40: Đun nóng hôn hợp khí gồm 0,06 mol C2H2 và 0,04 mol H2 với xúc tac Ni, sau một thơi

gian thu được hôn hợp khí Y. Dẫn toàn bộ hôn hợp Y lội tư tư qua binh đưng dung dịch brom (dư) thi còn

lại 0,448 lít hôn hợp khí Z (ở đktc) có ti khôi so với O2 là 0,5. Khôi lượng binh dung dịch brom tăng là


(KA-08)-Câu 27: Hôn hợp X có ti khôi so với H2 là 21,2 gồm propan, propen và propin. Khi đôt chay

hoàn toàn 0,1 mol X, tổng khôi lượng của CO2 và H2O thu được là



GV: Lª §×nh Yªn. S§T: 01699328160 51

(CĐ-08)-Câu 28: Đôt chay hoàn toàn 20,0 ml hôn hợp X gồm C3H6, CH4, CO (thể tích CO gấp hai lần thể

tích CH4), thu được 24,0 ml CO2 (cac thể tích khí đo ở cung điêu kiện nhiệt độ và ap suất). Ti khôi của X

so với khí hiđro làA. 12,9. B. 25,8. C. 22,2. D. 11,1.

Documents

Giao an Day Them Hoa 11