28
K Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the Coastal of Oman Sea and Makran Zone from Cape Jask to Gwadar Bay Masoud Sistani Badooei 1 , Dr.Samad Fotoohi 2 * , Dr.Hossein Negaresh 3 Dr.Mohamad Hosein Ramesht 4 , Dr.Mahasa Roostaei 5 1-Ph.D Student of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan 2-Associate Professor of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan 3-Professor of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan 4-Professor of Geomorphology, University of University of Esfahan 5-Assistant Professor of Geophysics- Seismology, Geological Survey and Mineral Exploration, Tehran Sistani Badooei, M & Fotoohi, S & Negaresh, H & Ramesht , M H & Roostaei , M. (2021). [Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the Coastal of Sea of Oman and Makran Zone from Cape Jask to Gwadar Bay]. Geography and Development, 19 (63), 39-66. doi: http://dx.doi.org/10.22111/J10.22111.2021.6169 Received:25/06/2020 Accepted :20/01/2021 Keywords: Coastal Geomorphology, Geodiversity, Geomorphodiversity, Oman coast, Oman Coastal Plain. ABSTRACT The need for management of the coastal of Oman Sea and Makran as a vast stretch of the Iranian territory with great development potentials in various areas. One of the most important areas for progress in this region is the enhancement of the tourism industry. One of the effective and potential capabilities that can be utilized for enhancing tourism is the geodiversity and the geomorphodiversity in the region. These diversities have been emphasized as the main bases for tourism in the region and steps have been taken to analyze and evaluate them. The study area, extends from the shorelines of Jask Bay to those of the Gwadar Bay and its land area stretches for approximately 120 kilometers from the coastline to the conical fold in the Makran zone. This research used quantitative, statistical and remote sensing methods to study the roles of active geological and tectonic factors, climate and proximity to the sea as the main parameters in the formation and expansion of geomorphological relief. It also evaluated the capability of each one, based on priorities, in the development of tourism in the area covered by the main drainage basins. The results show that geomorphodiversity with PRD of 0.0009, SHDI of 3.3529, SHEI of 0.9329, SIDI of 0.9578, and SIEI of 0.9774, is more importance and valuable than the geodiversity. Therefore, it is essential that the responsible authorities build the infrastructures required for the development of the Geomorpho-tourism industry in order to develop the coastal in southeastern Iran. Copyright©2021, Geography and Development. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution- noncommercial 4.0 International License which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cited. Extended Abstract 1- Introduction nowing the coast and the coastal region by geomorphologists has been able to study and review the effective forms and processes in the past and present, analyze the trend of coastal geomorphological changes in the future and provide systematic management solutions appropriate to the region. One of the most important and fundamental studies of beaches and coastal areas is geodiversity and geomorphodiversity analysis, which geologists and geomorphologists have used to describe the types of geological and geomorphological diversity in nature. Formed in the last three decades in pursuit of geotourism and dating back to the early 1990s, this ideology encompasses the boundaries between geology, geomorphology and soil science. Meanwhile, the landforms of Oman Sea coast and its coastal region, which has great diversity in *Corresponding Author: Dr.Samad Fotoohi Address: Department of Geomorphology University of Sistan and Baluchestan Tel: +98 (9177312688) E-mail: [email protected] Summer 2021, Vol 19, Num 63 Geography and Development 39

Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

26هم، شماره نوزدسال ،1044بهار 93 فصلنامه جغرافیا و توسعه

K

Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the Coastal of

Oman Sea and Makran Zone from Cape Jask to Gwadar Bay

Masoud Sistani Badooei1, Dr.Samad Fotoohi2*, Dr.Hossein Negaresh3

Dr.Mohamad Hosein Ramesht4, Dr.Mahasa Roostaei5

1-Ph.D Student of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan

2-Associate Professor of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan

3-Professor of Geomorphology, University of Sistan and Baluchestan

4-Professor of Geomorphology, University of University of Esfahan

5-Assistant Professor of Geophysics- Seismology, Geological Survey and Mineral Exploration, Tehran

Sistani Badooei, M & Fotoohi, S & Negaresh, H & Ramesht , M H & Roostaei , M. (2021). [Geodiversity

and Geomorphodiversity Differences in the Coastal of Sea of Oman and Makran Zone from Cape Jask to Gwadar Bay]. Geography and Development, 19 (63), 39-66.

doi: http://dx.doi.org/10.22111/J10.22111.2021.6169

Received:25/06/2020

Accepted :20/01/2021

Keywords:

Coastal

Geomorphology,

Geodiversity,

Geomorphodiversity,

Oman coast, Oman

Coastal Plain.

ABSTRACT

The need for management of the coastal of Oman Sea and Makran as a vast stretch of the Iranian

territory with great development potentials in various areas. One of the most important areas for

progress in this region is the enhancement of the tourism industry. One of the effective and potential

capabilities that can be utilized for enhancing tourism is the geodiversity and the geomorphodiversity

in the region. These diversities have been emphasized as the main bases for tourism in the region and

steps have been taken to analyze and evaluate them. The study area, extends from the shorelines of

Jask Bay to those of the Gwadar Bay and its land area stretches for approximately 120 kilometers

from the coastline to the conical fold in the Makran zone. This research used quantitative, statistical

and remote sensing methods to study the roles of active geological and tectonic factors, climate and

proximity to the sea as the main parameters in the formation and expansion of geomorphological

relief. It also evaluated the capability of each one, based on priorities, in the development of tourism

in the area covered by the main drainage basins. The results show that geomorphodiversity with PRD

of 0.0009, SHDI of 3.3529, SHEI of 0.9329, SIDI of 0.9578, and SIEI of 0.9774, is more importance

and valuable than the geodiversity. Therefore, it is essential that the responsible authorities build the

infrastructures required for the development of the Geomorpho-tourism industry in order to develop

the coastal in southeastern Iran.

Copyright©2021, Geography and Development. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution- noncommercial 4.0 International License which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original

work is properly cited.

Extended Abstract

1- Introduction

nowing the coast and the coastal

region by geomorphologists has

been able to study and review the

effective forms and processes in the

past and present, analyze the trend of coastal

geomorphological changes in the future and provide

systematic management solutions appropriate to the

region. One of the most important and fundamental

studies of beaches and coastal areas is geodiversity

and geomorphodiversity analysis, which geologists

and geomorphologists have used to describe the

types of geological and geomorphological diversity

in nature. Formed in the last three decades in pursuit

of geotourism and dating back to the early 1990s, this

ideology encompasses the boundaries between

geology, geomorphology and soil science.

Meanwhile, the landforms of Oman Sea coast and its

coastal region, which has great diversity in

*Corresponding Author:

Dr.Samad Fotoohi

Address: Department of Geomorphology

University of Sistan and Baluchestan

Tel: +98 (9177312688)

E-mail: [email protected]

Summer 2021, Vol 19, Num 63 Geography and Development 39

Page 2: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

geomorphological features, have a high potential for

tourism development and is one of the most unique

and diverse geomorphological landscapes in Iran that

can play an important role in the development of

tourism industry. However, structural and managerial

weakness in this region of the country has caused

inconsistencies between the diversity of

geomorphological forms and geomorphosites with

the real potential of the tourism industry and the

facilities needed for welfare and services in the

region and except for small urban and rural areas,

there are no facilities and transmission lines. The

power and communication roads are not in good

condition either. Therefore, identifying these

potentials requires detailed studies and comprehensive

and complete studies.

One of the most basic measures in this field is to

identify the geological, geomorphological and

geodiversity and geomorphodiversity analysis

capabilities of the region. Because identifying and

locating the best places and using its existing

capacities, will play an important and effective role

in the development of the tourism industry, followed

by employment, security and population distribution.

Therefore, in this study, the experiences of

researchers in this field have been used and the

coastal region of Oman Sea and Makran zone from

Jask Cape to Goatherd Bay with an area of 5000

square kilometers and a circumference of 1000

kilometers with a coastline of 500 km in Hormozgan

and Sistan and Baluchestan provinces. And Kerman

is located bwwwenn ″ 11 ′11 ° 57 to ″ 11 ′11 ° 61 esst longiuude nnd ″ 11 ′11 ° 25 to ″ 11 ′ 11 ° 26 north latitude in terms of geomorphology, geology,

geodiversity and geomorphodiversity in a wide and

accurate Six main catchments have been analyzed in

the coastal plain of Oman Sea.

2-Methods and Material

Statistical analyses and remote sensing were used in

this study. Various data and statistics including

1:250000 and 1:100000 geological maps from

Geological Survey and Mineral Explorations of Iran

(GIS), 1:25000 topographical maps from Iran

National Cartographic Center, the digital elevation

model (DEM) of the region with a cell size of 30

meter from ASTER satellite, Landsat 8 satellite

images, daily statistics of synoptic, climatological

and rain-gage stations in Sistan and Baluchestan,

Hormozgan,and Kerman provinces, and precipitation

and temperature data from the Climatic Research

Unit (CRU) database were used for this purpose. The

collected data were analyzed by RS and GIS. The

parameters and maps required for this purpose were

prepared. Various geostatistics and tools

(Geostatistical Analyst) in ArcGIS10.4 were used.

Interpolation was carried out by the simple cokriging

method to produce the modified layer of the

koppen’s caassffccation. For preparation of hhe geological layer, the DEMs were first integrated and

then converted into a Raster layer through scale

normalization. In addition to topographic maps and

Landsat 8 satellite images, the dip layers,

hypsometry, TPI and curvature were used for

preparation of the geomorphological map. After

preparation of climatological, geological,

geomorphological, and morphometric maps with a

pixel size of 30 m, the above four layers were

integrated to produce and classify the final layer. The

final layer in the ASCII format was then exported to

FRAGSTATS 4.2, and the results were analyzed.

3-Results and Discussion

According to the calculations, Gabrik catchment,

among the six main catchments, despite its smaller

area, has the highest rank in terms of quantitative

indicators and is equal to the density of unevenness

10, Shannon 5 diversity, Shannon 8 unevenness,

Simpson 2 diversity and Simpson unevenness. With

9, it has the highest rankings, the main reasons for

which are the mountainous and rough surface of the

basin, low levels with gentle slopes and

geomorphological and geological diversity per unit

area. But what shows a big difference compared to

the geodiversity index is the geomorphodiversity

index, which is very recognizable in the calculations

and the share of these factors with the density of

unevenness 12, Shannon variation 7, Shannon

unevenness 10, diversity Simpson 11 and Simpson

ruggedness 13 are more valuable than geological

diversity and more geological diversity. Also, the

study of the coastal plain of the Oman Sea shows that

its geomorphological diversity is more valuable than

other regions and with the density of unevenness 20,

diversity of Shannon 8, unevenness of Shannon 11,

diversity of Simpson 14 and unevenness of Simpson

equal to 17 the highest score. Self-assigned.

4-Conclusion

The results obtained in the study area show that the

scores of diversity of geomorphological factors were

higher than geological diversity. Since Makran zone

Geography and Development 40 Summer 2021, Vol 19, Num 63

Page 3: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

belongs to the second and third periods of geology,

most of its formations are composed of mixed facies,

flysch with Paleocene to Oligocene and Molasses

with Miocene and younger and no significant

diversity is seen in its geological formations.

However, since the diversity of geomorphological

forms in this region is very high and even in one type

of geological formation, a large number of

geomorphological features may be seen, so it can be

said that the geomorphology of the region has more

quantitative and qualitative value than geology. The

main reasons for this in the region are the high

erosion of formations, active climatic and erosive

factors and exposure to the open waters of the Oman

Sea. However, in the study area, the

geomorphological features of the coastal plain,

according to the evaluations, have more diversity

than other areas of Makran zone, which shows the

high potential of coastal geomorphotourism in this

area and its development is of great importance. To

this end, the expansion of communication

infrastructure and improving the situation of facilities

and increasing funding for the development of the

tourism industry in the region can provide the

necessary conditions for sustainable development.

Keywords: Coastal geomorphology, Geodiversity,

Geomorphodiversity,Oman coast,Makran coastal plain.

5-References - Alaei Taleghani, M. (2017). Geomorphology of Iran,

Ghoomes publishing company, Tehran, Iran. PP.360.

- Ansari Far, M., Roshan Raai, H. Roshan Zamiri, A.

Roshan Zamiri, E. (2014). The Geodaiversity of

Bashagard Tang-e-Sohran Dam, Makran (SE Iran), The

first National Conference on Virtual Earth Sciences,

Islamic Azad universityو Zahedan, Iran. PP.1-5.

https://www.civilica.com/Paper-GEOCKU01-

GEOCKU01_114.html

- Avramidis, P., Iliopoulos, G., Nikolaou, K.,

Kontopoulos, N. (2017). Holocene sedimentology and

coastal geomorphology of Zakynthos Island, Ionian Sea:

A history of a divided Mediterranean island,

Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology.

Vol 487, PP. 340-354.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0

031018217305278

- Benito, A. (2004). Análisis geomorfológico y

reconstrucción de paleopaisajes neógenos y Cuaternarios

en la Sierra de Atapuerca y el valle medio del río

Arlanzón. PhD Tesis, Universidad Complutense, Madrid,

Spain, P.381.https://eprints.ucm.es/5282/

- Benito-Calvo, A., Perez-Gonzalez, A., Magri, O., Meza,

P. (2009). Assessing regional Geodiversity: the Iberian

Peninsula. Earth Surface Processes and Landforms. Vol

34, PP.1433-1445.

https://www.researchgate.net/publication/227733902_As

sessing_regional_geodiversity_The_Iberian_Peninsula

- Bruschi VM. (2007). Desarrollo de una metodologia para

la caracterizacion, evaluacion y gestion de los recursos de

la geodiversidad, PhD Thesis, Universidad de Cantabria,

Santander. P 355.

https://www.tesisenred.net/handle/10803/10611;jsessioni

d=9A70BEA29A545634E792C52FCC2EDC82

- Comprehensive Consulting Engineers of Iran (2009).

Watershed justification studies of Gabrik catchment

Basin, Forests, Range and Watershed Management

Organization, Hormozgan, Iran.

- Darvish Zadeh, A. (2010). Geology of Iran: stratigraphy,

tectonics, metamorphism and magmatism, Amir Kabir

Publications, Tehran, Iran. P 436.

- De Reu.J., Bourgeois.J., Bats.M., Zwertvaegher.A.,

Gelorini.V., De Smedt.P., Chu.W., Antrop.M., De

Maeyer. P., Finke.P., Meirvenne.M.V., Verniers.J.,

Crombé.P. (2013). Application of the topographic

position index to heterogeneous landscapes.

Geomorphology, Vol 186, PP.39-49.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0

169555X12005739

- Deumlich, D., Schmidt, R., Sommer, M. (2010). A

multiscale soil–landform relationship in the glacial-drift

area based on digital terrain analysis and soil attributes.

Journal of Plant Nutrition and Soil Science, Vol 173,

PP.843-851.

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/jpln.200

900094

- Farhoudi, G., Karig, D.F. (1977). Makran of Iran and

Pakistan as an Active Arc System, Geology,Vol 5,

PP.664 – 668.

https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-

abstract/5/11/664/198712

- Francés, A.P., Lubczynski, M.W. (2011). Topsoil

thickness prediction at the catchment scale by integration

of invasive sampling, surface geophysics, remote sensing

and statistical modeling. Journal of Hydrology, Vol 405,

PP.31- 47.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S00221

69411003052

- Gabaldón, V., Álvaro, M., Apalategui, O., Baena, J.,

Balcells, R., Barnolas, A., Barrera, J., Cueto. (1994).

Mapa Geologico de la Peninsula Ibérica, Baleares y

Canarias a escala 1:1 000 000. CARTOGRAFIA.IGME:

Madrid.http://info.igme.es/cartografiadigital/geologica/G

eologicos1MMapa.aspx?Id=Geologico1000_(2015)&lan

guage=es

Summer 2021, Vol 19, Num 63 Geography and Development 41

Page 4: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

- Gary L. R. (2002). Description and comparison of

geologic maps with FRAGSTATS: a spatial statistics

program, Computers & Geosciences, Vol 28, PP.168-

179.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0

098300401000309

- Golimokhtari, L., Neghaban, S., Shafiei, N. (2019). Geodetical Comparison Analysis (Geological Diversity) in Northwest Basins of Fars Province Using FRAGTATSE software, Quantitative Geomorphological Research, Volume 7, Issue 3. PP.151-163. http://www.geomorphologyjournal.ir/article_83474.html

- Gray, M. (2008). Geodiversity: the origin and evolution of a paradigm, Geological Society, London, Special Publications, Vol. 300. PP. 31-36. https://sp.lyellcollection.org/content/300/1/31 17- Gray, M., Gordon, G.E., Brown, E.J. (2013). Geodiversity and the ecosystem approach: the contribution of geoscience in delivering integrated environmental management. Proceedings of the Geologists Association. Vol 124, PP. 659-673. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0016787813000047

- Gray. M. (2004). Geodiversity: valuing and conserving abiotic nature. Wiley, Londres. P.433.

- Haji Hosseini, H.R., Haji Hosseini, M.R., Najafi, A.R., Morid, S., Delavar, M. (2014). Assessment of changes in hydro-meteorological variables upstream of Helmand Basin during the last century using CRU data and SWAT model, Iran-Water resources research. Volume 10, Issue 3. PP.38-52.http://iwrr.sinaweb.net/article_13462.html

- Harris, I., Jones, Philip, Osborn, Timothy and Lister, David (2014) Updated high-resolution grids of monthly climatic observations - the CRU TS3.10 Dataset. International Journal of Climatology, Vol 34, PP. 623-642. https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/joc.3711

- Hassani Pak, A.A. (2013). Geostatistics, Tehran University Publications, Tehran, Iran. P 328.

- Hosseini-Moghari, S.M., Araghinejad, SH., Ibrahimi, K.

(2017). Evaluation of Global Gridded Precipitation Datasets Accuracy over Urmia Lake Basin, Iran, Iranian Journal of Soil and Water Research, Volume 48, Issue 3. PP.587-598. https://ijswr.ut.ac.ir/article_63429.html

- Illés, G., Kovács, G., Heil, B. (2011). Comparing and evaluating digital soil mapping methods in a Hungarian forest reserve. Canadian Journal of Soil Science, Vol 91, 615-626.https://www.nrcresearchpress.com/doi/full/10.4141/cjss2010-007

- Kaskela, A.M., Rousi, H., Ronkainen, M., Orlova, M., Babin, A., Gogoberidze, G., Kostamo, K., Kotilainen, A.T., Neevin, I., Ryabchuk, D., Sergeev, A., Zhamoida, V. (2017). Linkages between benthic assemblages and physical environmental factors: The role of geodiversity in Eastern Gulf of Finland ecosystems, Continental Shelf Research, Vol 142, PP.1-13. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0278434316300188

- Khosravian, M., Entezari, A.R., Rahmani, A., Baaghide, M. (2017). Monitoring the Disturbance of Lake District Water Level Changes Using Remote Sensing Indices, Hydrogeomorphology, Volume 4, Issue 13. PP.99-120. https://journals.tabrizu.ac.ir/article_7125.html

- Koh, Y.K., Oh, K.H., Youn, S.T., Kim, H.G. (2014). Geodiversity and geotourism utilization of islands: Gwanmae Island of South Korea, Marine and Island Cultures. Vol 3, PP.106-112. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212682114000183

- Kozlowski S. (2004). Geodiversity. The concept and scope of geodiversity. Przeglad Geologiczny Vol 52, PP.833-837. https://www.researchgate.net/publication/259011668_Geodiversity_The_concept_and_scope_of_geodiversity

- Lesschen, J.P., Kok, K., Verburg, P.H., Cammeraat, L.H. (2007). Identification of vulnerable areas for gully erosion under different scenarios of land abandonment in southeast Spain. Catena, Vol 71, PP.110-121.

- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0341816206002050

- Liu, H., Bu, R., Liu, J., Leng, W., Hu, Y., Yang, L., Liu, H. (2011). Predicting the wetland distributions under climate warming in the Great Xing'an Mountains, northeastern China.Ecological Research,Vol 26,PP.5-613. https://esj-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1007/ s11284-011-0819-2

- Liu, M., Hu, Y., Chang, Y., He, X., Zhang, W. (2009). Land Use and Land Cover Change Analysis and Prediction in the Upper Reaches of the Minjiang River, China. Environmental management, Vol 43, PP. 899-907.https://link.springer.com/article/10.1007/s00267-008-9263-7

- Maghsoudi, M., Moghimi, E., Yamani, M., Rezaei, N., Moradi, A. (2019). Geomorphodiversity Investigation of Damavand volcano and its surroundings based on the GmI Index, Quantitative Geomorphological Research, Volume 8, PP.52-69. http://www.geomorphologyjournal.ir/article_91725.html

- Manosso, F.C., Nobrega, M.T. (2015). Calculation of Geodiversity from Landscape Units of the Cadeado Range Region in Parana, Brazil. Geoheritage, September 2016, Vol 8, PP.189-199.

https://link.springer.com/article/10.1007/s12371-015-0152-1

- Martinez, C., Contreras-Lopez, M., Winckler, P., Hidalgo, H., Godoy, E., Agredano, R. (2017). Coastal erosion in central Chile: A new hazard? , Ocean & Coastal Management Vol 156, PP. 141-155. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0964569117301564

- Mavromatidi, A., Briche, E., Claeys, C. (2018). Mapping and analyzing socio-environmental vulnerability to coastal hazards induced by climate change: An application to coastal Mediterranean cities in France. Cities, Vol 72, PP.189-200. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275116307272

- Masoodian, A. (2012). Climatology of Iran, Sharia Toos Publications, Mashhad, Iran. PP. 288.

- McGarigal, K., Tagil, S., Cushman, S. (2009). Surface metrics: an alternative to patch metrics for the quantification of landscape structure. Landscape Ecology, Vol 24, 433-450. https://www.fs.usda.gov/treesearch/pubs/34075

Geography and Development 42 Summer 2021, Vol 19, Num 63

Page 5: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

09 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

- Mir Alizadehfard, S.R., Mansouri, SH (2019). Evaluation of indicators of remote sensing measurement in quantitative and qualitative studies of surface water with Landsat-8 satellite images (Case study: South of Khuzestan province), RS and GIS For Natural Resources, Volume 10, Issue 2. PP. 63-84. http://girs.iaubushehr.ac.ir/article_666799.html

- Miri, M., Azizi, G., Mohamadi, H., Khosh Akhlagh, F., Rahimi, M.(2017). Evaluation statistically of temperature and precipitation datasets with observed data in Iran, Watershed Management Science,Vol 10. PP.39-50. http://jwmsei.ir/article-1-587-fa.html

- Mitchell. T.D., Jones.P.D. (2005). An improved method of constructing a database of monthly

climate observations and associated high‐resolution grids, International Journal of Climatology, Vol 25, PP.693-712. https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/joc.1181

- Mohammadi, M., Darvish Zadeh, A. (2007) Geology of Iran(Geography), Tehran University Publications, Iran. PP.308.

- Mora-Vallejo, A., Claessens, L., Stoorvogel, J., Heuvelink, G.B.M. (2008). Small scale digital soil mapping in southeastern Kenya. Catena, Vol 76, PP. 44-53.

- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0341816208001355

- Moridi-Farimani, A.A. (1999). Investigation of local stress disturbances in Makran zone, 3rd Symposium of Geological Society, Shiraz, Iran. PP.610-612.

- https://www.civilica.com/Paper-SGSI03-SGSI03_136.html

- Motamed, A., Gharib Reza, M.R. (2008). Evolution of Coastal Makran Zone During Late Quaternary, Physical Geography Research Quarterly, Volume 0, Issue 0, PP.77-87.https://jphgr.ut.ac.ir/article_26907.html

- Nader Sefat, M.H. (2008). Geomorphology of urban areas, Payame Noor Publications, Tehran, Iran. P.239.

- Negaresh, H. (1996). Investigating the geomorphological evolution of a part of the coastal area of the Oman Sea from Ramin to Kalat, Education of Geography Growth, Vol 39. PP.5-15.http://noo.rs/AaXp4

- Negaresh, H (2004). Geomorphological characteristics of raised beaches of south east of Iran, territory,Vol 1, Issue 1. PP. 93-104. http://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_6068.html

- Negaresh, H. (2006). Coastal Geomorphology of Estuary of Tang and its Characteristics, Geography And Development Iranian Journal, Vol. 4, Issue7.PP.69-88. http://gdij.usb.ac.ir/article_3800.html

- Negaresh, H. (2007). Coastal Geomorphology of Gwadr Bay, Geotechnical Geology, Vol 1. PP.1-10. http://geo-tech.iauzah.ac.ir/fa/archive.php?lrid=87 &rid=14

- Negaresh, H. (2013). Structural and Dynamic Geomorphology, Marandiz Publications, Mashhad, Iran. P. 237.

- Nieto LM(2001). Geodiversity: proposal of an integrative definition. Boletín Geológico y Minero,Vol.112,PP.3-12. https://www.researchgate.net/publication/259011659_Geodiversity_Proposal_of_an_integrative_definition

- Panizza M,, Piacente S. (2003). Geomorfologia Culturale, Bologna: Pitagora, P.350.

- Pellitero, R., Gonzalez-Amuchastegui, M. J. (2011). Geodiversity and Geomorphosite Assessment Applied to a Natural Protected Area: the Ebro and Rudron Gorges Natural Park (Spain), Geoheritage, Vol 3, PP.163-174. https://link.springer.com/article/10.1007/s12371-010-0022-9

- Sistani Badooei, M. (2014). Investigating the Hydrogeomorphological Conditions of the Gabrik Drainage Basin and Its Effect on the Flooding Risk of region, The Dissertation of M.Sc. in Physical Geography (Natural Hazards), University of Sistan & Baluchestan, Zahedan, Iran. PP.101. http://diglib.usb.ac.ir/diglib/WebUI/TreeBrowse.aspx?lang=fa&TreeId=0

- Sistani Badooei, M., Negaresh, H., Fotoohi, S. (2015). The Granolometery of alluvial terraced sediment of Gabrik River and analyzing the relationship between geology formations and basin flooding, 33th Symposium of Geosciences, Tehran, Iran, PP.1-8. http://33ngs.conference.gsi.ir/

- Sistani Badooei, M., Negaresh, H., Fotoohi, S. (2017). Zoning Flood Hazard in the Gabrik Drainage Basin, Geography and Environmental Hazards, Volume 22, Issue 8. PP. 163-182.

- https://jm.um.ac.ir/index.php/geo/article/view/59833

- Stallins,JA(2006). Geomorphology and ecology: unifying themes for complex systems in biogeomorphology, Geomorphology, Volume 77, PP. 207-216. https://www.researchgate.net/publication/222402044

- Tagil.S., Jenness.J. (2008). GIS-Based Automated Landform Classification and Topographic, Landcover and Geologic Attributes of Landforms Around the Yazoren Polje, Turkey, Journal of Applied Sciences, Vol 8, PP.910-921. https://scialert.net/abstract/?doi=jas.2008.910.921

- Yamani, M. (2013). Coastal geomorphology, Tehran University Publications, Tehran, Iran. P.562. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022169411003052

- Yazdi, A., Dabiri, R. (2016). An introduction to

geodiversity as a basis for development of geotourism, New Findings in Applied Geology, Volume 9, Issue 18, PP.74-82.https://nfag.basu.ac.ir/article_1392.html

- Yazdi, A., Foudazi, M., Shah Hoseini, E. (2015). Geological diversity, geoconservation and management principles in the use of geosites, First National Conference on Geography, Tourism, Natural Resources and Sustainable Development, Tehran, Iran. PP.1-8. https://www.civilica.com/Paper-NCGTSD01-NCGTSD01_227.html

- Zangeneh Asadi, M.A., Amir Ahmadi, A., Shayan Yeganeh, A.A. (2016). Evaluation of Geomorphosites of Iran in order to protect and achieve sustainable development, 2nd International conference on sustainable development, strategies and challenges With a focus on Agriculture, Natural Resources, Environment and Tourism, Tabriz, Iran. PP.1-14.

- https://www.civilica.com/Paper-ICSDA02-ICSDA02_628.html

- Zarea, M. (2009). fundamentals of seismic hazard analysis, International Institute of Earthquake Engineering and Seismology Publications, Tehran, Iran. PP.142

Summer 2021, Vol 19, Num 63 Geography and Development 43

Page 6: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

00 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

Geography and Development 44 Summer 2021, Vol 19, Num 63

Page 7: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

ساحلی ۀتفاوت ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی منطق بررسی

جاسک تا خلیج گواتر ۀاز دماغزون مکران و دریای عمان

3حسین نگارش، دکتر *2صمد فتوحی، دکتر 1مسعود سیستانی بدوئی

5آسا روستایی مه، دکتر 4محمدحسین رامشتدکتر

0011 تابستان، 63 ۀتوسعه، شمار و جغرافیا 40/40/99 :ریخ دریافتتا

41/11/99: تاریخ پذیرش 33-66 : صفحات

:های کلیدی واژهساحلی، ژئودایورسیتتی، ژئومورفولوژی

ژئومورفودایورسییتتی، سییواحا ،مییان، .مکران جلگۀ ساحلی

چکیده ۀتوسع وستعی از خاک ایران که پتانستا ۀپهن ،نوان بهساحلی دریای ،مان و زون مکران ۀمدیریت منطق

های پتشرفت در این منطقه، تقویت بنتادین ترین زمتنه از مهم. ناپذیر است فراوانی دارد، امری اجتناب

توجهی از تواند بخش قابا زایی، می رونق اقتصادی و امنتت و اشتغال بر صنعت گردشگری بوده که ،لاوه

های یکی از توان. هادها به ارمغان آورددرآمد را به خود اختصاص داده و سود زیادی را برای مردم و دیگر ن

تر از آن تنوع ژئومورفولوژیک یا شناختی یا ژئودایورستتی و مهم ثر و بالقوه در این زمتنه، تنوع زمتنؤم

به کتد بوده که نسبتأمورد ت ۀهای اصلی گردشگری در منطق پایه ،نوان بهکه استژئومورفودایورستتی

های مورد مطالعه در استان ۀمحدود. است شدهبه این دو ،اما اقدام بخشی تحلتا، ارزیابی و اولویت

آن در خشکی با ۀهرمزگان و ستستان و بلوچستان و کرمان واقع بوده که از ساحا جاسک تا گواتر و گستر

در . است بتست کتلومتری از خط ساحلی تا ارتفا،ات اصلی زون مکران ادامه یافته و تقریبی صد ۀفاصل

شناسی و تکتونتک دور، نقش ،واما زمتن از و سنجش یآمار ی، کم های ر با استفاده از روشحاض قتتحق

گتری و گسترش ،وارض ژئومورفولوژیک پارامترهای اصلی در شکا ،نوان بهفعال، اقلتم و مجاورت با دریا ۀصنعت گردشگری با توجه به محدود ۀبررسی شده و پتانستا هر ،اما براساس اولویت در توسع

تنوع ژئومورفولوژیک که دهد نتایج تحقتق نشان می. های آبریز اصلی مورد ارزیابی قرار گرفته است حوضه

مپسونتس تنوع ،9669/4 شانون یناهموار، 6069/6، تنوع شانون 4449/4زون مکران با تراکم ناهمواری

و ارزش داشتها،تبار بالاتری شناختی به تنوع زمتن نسبت 9550/4برابر با مپسونتس یناهموار و 9059/4

ساحلی جنوب شرق کشور و مکران، ۀمنطق ۀمنظور توسع بنابراین به ؛است بتشتری را به خود اختصاص داده

صنعت ژئومورفوتوریسم لازم و ۀنتاز در توسع های مورد ن و رستدگی و احداث زیرساختلائوتوجه مس

.استضروری

مقدمه

یها نهیبا داشتن زم ،یژوعلم ژئومورفول نامحقق

فعال یندهایفرا انیدر شناخت روابط متقابل م یتخصص

یدانشمندان برا نیدر سواحل، بهتر یو انسان یعیطب

سواحل هستند تیریمربوط در مد یها یریگ میتصم

یساحل ۀشناخت ساحل و منطق(. 743 :7831نادرصفت، )

تا ضمن است توانسته این علمدانشمندان یاز سو

ثر در گذشته و ؤم یندهایها و فرا فرم ،بررسیلعه و مطا

ۀندیرا در آ یساحل کیژئومورفولوژ راتییحال، روند تغ

را متناسب با یمند نظام یتیریمد یو راهکارها لیتحل

یمهم و اساس یها یاز بررس .دهندمنطقه ارائه شرایط

شناختی تنوع زمین لیتحل ،یساحل ۀسواحل و منطق

ها ژئومورفولوژیست همچنین ان وشناس که زمین است

شناسی در طبیعت بیان نام را برای انواع تنوع زمیناین

ایدئولوژی ژئودایورسیتی .(Gray, 2013: 661) اند کرده

راستای تبعیت از ژئوتوریسم اخیر در ۀکه در سه ده

[email protected]، ایران دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان ریزی محیطی، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، -0

[email protected] (نویسنده مسئول)ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدانریزی محیطی، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه دانشیار ژئومورفولوژی، -2

[email protected]، ایران دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان ریزی محیطی، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه استاد ژئومورفولوژی، -3

[email protected]، ایران ، دانشگاه اصفهان، اصفهانریزی و برنامه علوم جغرافیایی ۀاستاد ژئومورفولوژی، دانشکد -0

[email protected]، ایران شناسی و اکتشافات معدنی، تهران سازمان زمین شناسی، زلزله-ژئوفیزیک استادیار -5

یـهشه پژوـمقال

Page 8: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

آن به ۀسابق و (2: 7838و همکاران، یزدی) شکل گرفته

نیرا ب یا ودهمحد رسد، یم 7331 ۀده لیاوا

شامل شده یشناس و خاک یژئومورفولوژ ،یشناس نیزم

Gray,2008:33)( شناسی، و بیانگر انواعی از تنوع زمین

شناسی شناسی و رسوب شناسی،سنگ شناسی،چینه کانی

همۀدر سواحل (.17: 7834یزدی و دبیری، ) است

علاوه تنوع به اند؛ بوده ژهیکشورها مورد توجه و نگاه و

ۀدلیل منطق ض ژئومورفولوژیک در سواحل بهعوار

انداز بیشتر از دیگر مناطق بوده و چشم ،فرسایشی فعال

های سواحل در این بین، لندفرم. است آن را متمایز کرده

ساحلی آن که دارای تنوع زیادی ۀدریای عمان و منطق

ۀاز پتانسیل توسع ،استدر عوارض ژئومورفولوژیک

و نظیرترین ار بوده و از بیگردشگری بالایی برخورد

اندازهای ژئومورفولوژیک ایران است ترین چشم متنوع

صنعت گردشگری ۀتواند نقش مهمی در توسع که می

اما ضعف ساختاری و مدیریتی در این منطقه کند؛ایفا

تنوع اشکال انیم یناهماهنگاز کشور باعث

صنعتتوان واقعی با ها تیو ژئومورفوسا ژئومورفولوژیک

در رفاهی و خدماتی نیازمورد گردشگری و امکانات

نیاز پردرآمدتر یکی گردشگری .است شدهمنطقه

ریعمان به غ یایاما در سواحل در ،جهان است عیصنا

چگونهی، هییو روستا یاندک شهر یها از محدوده

های خطوط انتقال نیرو و جاده ندارد ووجود یامکانات

بنابراین ؛ار نداردارتباطی نیز در حد مطلوبی قر

ها نیازمند مطالعات دقیق و شناسایی این پتانسیل

ترین یکی از اساسی. های جامع و کامل است بررسی

های شناسایی توانمندی ،اقدامات در این زمینه

و تحلیل ژئودایورسیتی و ژئومورفولوژیکشناختی، زمین

یی وچراکه شناسا ؛ژئومورفودایورسیتی منطقه است

موجود های ظرفیتو استفاده از بی بهترین نقاطیا مکان

ۀو توسع شرفتیدر پ یثرؤ، نقش مهم و مآن

توزیع جمعیت و امنیت اشتغال، گردشگری و درپی آن

ن اایدئولوژی ژئودایورسیتی توسط محقق .خواهد داشت

زیادی مورد تحلیل قرار گرفته که برخی همچون

(Murray Gray, 2004: 1-433) و تبیین به بیان نظری

آن پرداخته و برخی نیز با استفاده از ترکیب آن با فنون

منظور بهروشی جدید ۀدور، در پی ارائ از سنجش نوین

ه تبیین رسیدن به اهداف خاص بوده تا بتوانند ب

بندی ها پهنه یکی از این روش. های خود بپردازند نظریه

از که با استفاده استیابی مناطق دارای اولویت و مکان

ها انتخاب ، بهترین ژئومورفوسایتنیاز موردهای لایه

که در استی های کم روش ،های دیگر از روش. شود می

شناختی، مختلفی چون زمینآن با توجه به خصوصیات

ژئومورفولوژی و اقلیمی هر منطقه و با استفاده از

بندی دستورالعمل پیشنهادی، مناطق مختلف طبقه

چند مورد از این تحقیقات اشاره در زیر به . دشو می

.شود می

ۀریجز شبه یتیورسیژئودا( 2114)بنیتو و همکاران

قرار دادند یو بررس قیرا مورد تحق ایدر اسپان نیبریا

)Benito et al, 2004: 1-381( .با استفاده از ها آن

، (2114)2تویبن ،(7334) و همکاران 7گابالدون نظرات

7یبراسچ ،(2112)4نزیلاستا ،(2114) 8یکازلوسک

(2117) 1توینو (2113)2اسنتهیو پ زایپان ،(2111)

مناطق مختلف حوضه لیپتانسو کرده یحرا طرا یمدل

بندی پهنهو هدیسنج یشناخت نیرا از لحاظ تنوع زم

1-Gabaldon

2-Benito

3-Kozlowski

4-Stallins

5-Bruschi

6-Panizza and Piacente

7-Nieto

Page 9: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

Gabaldón et al, 1994:1;Nieto,2001:3-12) کردند

;Panizza & Piacente, 2003: 1-350; Benito,

2004: 1-381; Kozlowski, 2004: 833-837;

Stallins, 2006: 207-2016;Bruschi,2007: 1-355) شناختی تنوع زمین( 2177)7ترو و گونزالس پلی

و Ebro ۀشد های طبیعی و مناطق حفاظت پارک

Rudron و از پارامترهای کردنددر اسپانیا را بررسی

ژی شناسی، ژئومورفولوژی، هیدرولو زمین شناسی، سنگ

:Pellitero & Gonzalez, 2011)و خاک استفاده کردند

163-174) با تأکید بر نقش تنوع (2178) 2گری و همکاران

محیط، ۀدر علوم زمین و مدیریت یکپارچشناسی زمین

در انگلستان Nea ۀبه بررسی ژئودایورسیتی در منطق

شناختی پرداختند و عواملی همچون تنوع زمین

گرمایی، مواد های زمین ی و انرژیهای فسیل سوخت)

، (های قیمتی و فلزات معدنی، مصالح ساختمانی، سنگ

ژئومورفولوژی، )تنوع خاک و رسوبات، تنوع لندفرم

، وضعیت اتمسفر، شرایط دریایی و (یندهااها، فر فرم

سیکل هیدرولوژیک را درمنطقه بررسی کردند(Gray et al, 2013: 659-673)

از استفاده و برداری بهره امکان (2174)و همکاران8کوگوانمی ۀو ژئوتوریسم جزیر های ژئودایورسیتی پتانسیل

:Koh et al, 2014)کردند جنوبی را تحلیل ۀواقع در کر

ژئودایورسیتی ،(2177)4مانوسو و نوبرگا(. 106-112پارانا واقع در کشور ۀرودخان ۀکادایادو در حوض ۀمنطق

:Manosso & Nobrega, 2015) برزیل را تحلیل کردند

تنوع نقش (2171) و همکاران7کاسکلا(. 189-199را در اکوسیستم سواحل شرقی کشور شناسی زمین

.(Kaskela et al, 2017:1-13)کردندفنلاند بررسی به بررسی ژئومورفولوژی ( 2171)وهمکاران 2آورامیدیس

ژئومورفولوژی ساحلی جزیرۀ زاکینتوس یونان واقع در

1-Pellitero and Gonzalez 2-Gray et al 3-Koh 4-Manosso and Nobrega 5-Kaskela 6-Avramidis

-Avramidis, 2017: 340)پرداختند دریای مدیترانه

354). حلی در منطقۀ سا (2173) و همکاران 1ماوروماتیدی

بررسی و تحلیل مخاطرات مدیترانه در کشور فرانسه، به ژئومورفولوژیک سواحل این منطقه پرداختند

(Mavromatidi et al, 2018: 189-200). شیفرسادر پژوهشی، ( 2171)و همکاران 3مارتینز جدی در این خطر کی عنوان ی را بهلیمرکز ش یحلسا

. (Martinez et al,2017:141-155)کشور معرفی کردند رانیا یتیورسیژئودا ،(7834)یزدی و دبیری در ایران نیز

ه و دانست داریپا ۀو توسع سمیژئوتور یرا عامل ارتقاضمن بیان مبانی نظری ژئودایورسیتی، آن را تحلیل

های اصلی توسعۀ ژئوتوریسم در یهکرده و یکی از پا شناختی معرفی کردند مناطق مختلف را تنوع زمین

فر و همکاران انصاری .(14-32: 7834ی و دبیری، زدی)

سد تنگ ۀمنطق یتیورسیژئودا یبه بررس( 7832): 7832، فر و همکاران یانصار) کرد سهران بشاگرد اقدام

یتیورسیئوداژ بر اهمیت( 7838)یزدی و همکاران . (7-7 تأکید کردند ها تیدر ژئوسا یتیریعنوان اصول مد به

اسدی و همکاران زنگنه .(7-3: 7838، و همکاران یزدی) لیمختلف و تحل یها تیژئومورفوسا یابیبه ارز( 7834)

پرداختند داریپا ۀو نقش آن در توسع یتیورسیژئودا .(7-74: 7834، و همکاران یاسد زنگنه)در سواحل جنوب شرق ایران ( 7837، 7838)نگارش ژئومورفولوژی بررسی ژئومورفولوژی ساحلی خورتنگ، به

ژئومورفولوژی خلیج گواتر پرداخته و سواحل بالاآمده وها و فرایندهای مؤثر در تغییرات ژئومورفولوژی فرم

؛ 33-23: 7837نگارش، )ساحلی را تبیین و تحلیل کرد (7-71: 7837؛ نگارش، 31-717: 7838نگارش،

به تشریح مبانی نظری این علم ( 7832)یمانی پرداخته و جزئیات عملکرد ژئومورفولوژی ساحلی را

مختاری و گلی. (7-722: 7832یمانی،)است کرده بازگوهای شمال شناختی حوضه تنوع زمین( 7831)همکاران

و مختاری گلی) غربی استان فارس را بررسی کردند

7-Mavromatidi 8-Martinez

Page 10: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

04 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

( 7833)مقصودی و همکاران .(777-728: 7831همکاران، . پرداختند دماوند آتشفشان یتیورسیژئومورفوداتحلیل به صورت دقیق منطقۀ ساحلی دریای در این تحقیق به

ساخت، شناختی، زمین زمین و زون مکران ازلحاظ عمان

شده و ژئودایورسیتی شناسی بررسی اقلیم و ژئومورفولوژی

قه با یکدیگر مقایسه و و ژئومورفودایورسیتی منط

ترین عامل در بندی شده و ضمن شناخت مهم اولویت

تنوع و نیز شناخت بهترین نقاط در گسترش صنعت

های آبریز اصلی و جلگۀ ساحلی توریسم در حوضه

.است دریای عمان تحلیل و بررسی شده

مورد مطالعه ۀمعرفی منطق

کیلومتر 71724پژوهش با مساحتی بالغ بر ۀمنطق

تا 71° 41′ 27″نیبکیلومتر، 7237مربع و محیط

11″تا 27° 18′ 87″و شرقی طول °27 ′78 ″18

است که در جنوب شمالی واقع عرض °22 ′78

کرمان و شرق استان های سیستان و بلوچستان و استان

این محدوده از شمال به ارتفاعات . هرمزگان قرار دارد

مان، از شرق به اصلی زون مکران، از جنوب به دریای ع

های آبریز حوضهمرز ایران و پاکستان و از غرب به

کیلومتر 771دارای و افتهیگسترش جگین و جاسک

ماتیاز نظر تقس. استمرز آبی از جاسک تا گواتر

های شهرستان ۀمطالعه در محدودمورد ۀمنطق نیز یاسیس

سرباز، چابهار، نیکشهر، کنارک، بشاگرد، جاسک و

.(7شکل) ار داردگنج قر قلعه

مورد مطالعه ۀموقعتت جغرافتایی منطق :1شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

Page 11: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

03 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

دوم و سوم یها زون مکران متعلق به دوران ۀزیآم یها از رخساره شناسی بوده که بیشتر زمینو «گوسنیپالئوسن تا ال » با سن «شیفل» ن،یرنگ

است شده لیر تشکت و جوان «وسنیم« مولاس با سن

ی این ها یژگیو دیگر از (.271: 7813مریدی فریمانی، )که در است ینظم یو ب متراکم یها وجود گسل ،زون

اند داشته یمکران نقش مهم یها یناهموار شیدایپ-یشرق ا غالب ها روند گسل. (213: 7831 ،یطالقان ییعلا)

رورانده و معکوس صورت در اکثر موارد بهو یغرب وضعیت. (2 شکل) (83: 7833زارع، ) است هبود

مکران از لحاظ شکل ناهمواری و زون ژئومورفولوژیک و بودهمتفاوت آن های ارتباط آن با جنس سنگ

.شود دیده می آن شدیدی در ارتفاعات شکستگی

بر نیروهای درونی، عوامل اقلیمی نیز نقش بسیار علاوه. است کرده نوع و میزان فرسایش ایفا ۀدر زمین مهمی

دلیل عرض پایین جغرافیایی، مجاورت با دریای به ،های گرم جنوبی باد و وزش عمان و رطوبت زیادداشته و بارش و بسیار مرطوب اقلیمی بسیار گرم، کم

های بارشی این منطقه را سامانه یهای بارش سیستم

ۀفشار سودانی در فصول سرد سال و سامان غربی و کمتشکیل در تابستان را فشار گنگ مونسون هند و کم

گرم و ،روش کوپن با بقاطماقلیم این منطقه .دهد میخشک بیابانی، براساس روش دمارتن اقلیم خشک، با استفاده از روش ایوانف اقلیم صحرایی قرار گرفته است

مورد مطالعه ۀمنطق. (33-271: 7831مسعودیان، ) در مناطق رویشی براساس تقسیمات اکولوژیک

دلیل اقلیم و استپی قرار گرفته و به بیابانی نیمه بودن و ریزدانه خیزی حاصل فراخشک منطقه و عدم

استو بسیار کم خاک، دارای پوشش گیاهی ضعیف

دما نیانگیم (.82: 7833جامع ایران، مهندسین مشاور)سلسیوس ۀدرج 8/21ترتیب منطقه به ۀسالانو بارش

لیو تعرق پتانس ریتبخ متر، میانگین میلی 7/783و نیز بیشتر آن یو رطوبت نسب متر یلیم 8711حدود

ۀمکران و منطقاساس در براین ؛درصد است 71از

ی کهشاهد اشکال ژئومورفولوژی متنوع ،ساحلی آن ،است درونی و بیرونی فعال از دینامیک حاصل

( 721: 7832سیستانی بدوئی و همکاران، ) دخواهیم بو

ثیر فرورانش أت. استانحصار این منطقه که بیشتر در اقیانوسی دریای عمان به زیر ایران مرکزی و ۀپوست ساخت فعال منطقه، قرارگیری در برابر امواج زمین

های بسیار شدید سهمگین دریای عمان و بارندگی ژئومورفولوژیکمختلف سال،عوارض ای در فصول لحظه

. ستا وجود آورده هبسیاری را در زون مکران بدریای عمان به زیر مکران ۀکه فرورانش پوست جاییازآن

7طور متوسط هنوز هم ادامه داشته و سالیانه بهمتر در حال فرورانش است، نشان از تکتونیک سانتی

ژئومورفولوژیکهای پدیده ۀفعال و تکوین و توسع

،آمده در نتیجه این زیرراندگی سواحل بالا. منطقه داردمتر در حال میلی 8تا 7که سالیانه آمده وجود هب

و از بندر جاسک تا بندر کراچی است بالاآمدن بودهاز دیگر (.228: 7837نگارش، ) شود پاکستان دیده می

های اثرات فرورانش دریای عمان، تشکیل گلفشاندریای عمان جلگۀ ساحلی متعدد است که عموما در

های ناپگ، گلفشان. استقرار داشته و در حال فعالیت پیرگ ل، عین، سگاری، سیصاد، سندمیرسوبان و درابول

ها های معروف این گلفشان غربی نمونه و شرقیاثر دیگر تکتونیک فعال در منطقه، تشکیل . هستنددرواقع همان فرود اسبی است که های نعل خلیج

و (8: 7814نگارش، ) اند ساحلی های باز محوری چینیکی از عوامل اصلی تشکیل فشار نیروهای تکتونیکی

,Farhoudi & Karig) گواتر هایی همچون خلیج

پزم و چابهار، های خلیج دیگر و (664-668 :1977های وجود خور. (3: 7814نگارش، ) است شدهگوردیم

ها همچون خورهای تنگ، متعدد در داخل این خلیجهای ها همچون جنگل گواتر و باهوکلات و دیگر پدیده

ای به ای که توسط فلش ماسه جزیره) ومبولو، ت حر او (13و 12: 7837نگارش، ) (شودخشکی اصلی متصل

هستند که در ژئومورفولوژیکاز عوارض بدلندها،

Page 12: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

: 7831رضا، معتمد و غریب) کواترنر پسین تکامل یافته

.است و این منطقه را متمایز کرده (11

های تحقتق مواد و روشآن روش انجامرت تحلیلی بوده و صو هپژوهش حاضر ب

منظور به .استو سنجش از دور تحلیل آماریی، کم

تحلیل ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی منطقه، از ها و گسل. است شدهختلفی استفاده ها و آمار م دادهو 7:711111شناسی با مقیاس های زمین نقشه

شناسی، تهیه شده از سازمان زمین 7:271111های توپوگرافی پوشش سراسری ایران با مقیاس هنقش

برداری، مدل تهیه شده توسط سازمان نقشه 7:27111متر از 81منطقه با دقت (DEM) رقومی ارتفاعی

، آمار 3ای لندست ، تصاویر ماهوارهASTER ۀماهوارهای سینوپتیک، کلیماتولوژی و ایستگاه ۀروزانستان، هرمزگان های سیستان و بلوچ سنجی استان باران

و کرمان از سازمان هواشناسی کشور و همچنین CRUهای های بارش و دما نیز از پایگاه داده داده

نام به 7 .است شدهمنطقه تهیه واحد تحقیقات اقلیمی از

پژوهش حاضر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS منظور، پارامترها بدین. است مورد تحلیل قرار گرفته

برای این کار تهیه و استفاده شده مورد نیازهای نقشه وهای انجام تحقیق نشان اصول و روش 7 که در نمودار

هوایی با و های آب لایه ۀتهی منظور به. است شدهداده کوپن متناسب با شرایط منطقه، از ۀشد روش اصلاح

سنجی و های سینوپتیک، کلیماتولوژی، باران ایستگاه

واحد . است شدهاستفاده CRUای ه همچنین دادهاست 2وابسته به دانشگاه آنگلیا CRUتحقیقات اقلیمی

موغاری حسینی) که در شرق کشور انگلستان قرار داشته

آن از آمار ۀو پایگاه داد( 733: 7832و همکاران، است شدهکشورها تهیه همۀهای هواشناسی ایستگاه

(Harris et al, 2014: 623) .های داده این پایگاه

1-Climatic Research Unit 2-Anglia

بندی مربعی شکل با صورت شبکه اقلیمی، نقاطی بهدرجه در 7/1درجه در 7/1قدرت تفکیک مکانی

,Mitchell and Jones) دهد ن قرار میااختیار محقق

با مورد نیازکه شامل پارامترهای اقلیمی (693 :2005بوده و (43: 7837میری و همکاران، ) قبول دقت قابل

استتاکنون 7337ز سال آماری آن ا ۀدور 2 در شکل (.83: 7838حسینی و همکاران، حاجی)

های سینوپتیک، کلیماتولوژی، ایستگاه موقعیتیابی جهت دروندر CRUهای سنجی و داده باراندر . است شدههای دما و بارش سالیانه مشخص لایه

آمار و ابزار های مختلف زمین انجام این کار از روشGeostatistical Analyst یابی در درون. است شدهاستفاده

بودن نرمال بودن یا عدم این پژوهش پس از بررسی نرمالکردن پارامترهای ارتفاع، های بارش و دما و لحاظ داده

پارامترهای عنوان بهعرض جغرافیایی و جهت شیب انجام Simple Cokrigingثانویه با استفاده از روش

دار و میانگین متحرک وزن کریجینگ، یک. است گرفته

گر نااریب با کمترین واریانس تخمین و یک تخمینکه با تغییرات استخطای آن تابع مشخصات وایوگرام

پاک، حسنی) یابد گردی کاهش می گردی و ناهمسان همسانمنظور افزایش میزان دقت و بنابراین به ؛(732: 7833

های شاز روشده، یابی های درون کاهش خطای نقشهدر +GSافزار ین آمار و نرممختلفی همچون فنون زم

محاسبات این زمینه برای انتخاب بهترین نوع گشتاور وجهت در گردی گردی و ناهمسان تغییرات همسان

پس از . است شدهاستفاده یابی پارامترهای اقلیمی درونبهترین نوع ،+GSافزار به نرم ،های دما و بارش ورود داده( Spherical)برای پارامتر دما یابی دروندر انجام گشتاور

.است شدهمشخص و لحاظ ( Gaussian)و پارامتر بارش

Page 13: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

نمودار محاسباتی ارزیابی ژئومورفودایورستتی :6 شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

انهدما و بارش سالت یابی درونبرای CRUهای های ثبت اقلتمی و داده ایستگاه :6 شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

Page 14: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

های ابتدا نقشه ،شناسی زمین ۀلایۀ در تهی

و سپس با مقیاس شدهشناسی رقومی ادغام زمین

ۀبرای تهی .است شدهرستری ۀیکسان تبدیل به لای

افی و های توپوگر بر نقشه ژئومورفولوژی نیز علاوه ۀنقش

های شیب، جهت ، از لایه3ای لندست تصاویر ماهواره

دور از های سنجش روشن و روش سایه ۀشیب، نقش

رستر تبدیل ۀشده به لای تهیه ۀاستفاده شده و نقش

ژئومورفولوژی ۀنقش ۀمنظور در تهی بدین ؛است شده

از ،های جزر و مدی برای شناسایی خورها و کانال

NDWI)آب ۀشد شاخص تفاضل نرمالخسرویان و )( 7

های حر ا و برای شناسایی جنگل (712: 7832همکاران،

از شاخص ،یا مانگرو و پوشش گیاهی منطقه

SAVI) خاک ۀشد لیتفاضل تعد یاهیگ پوشش2)

است شدهاستفاده (23: 7833و منصوری، فرد میرعلیزاده)

(.2و 7 ۀرابط)

:آب ۀشد شاخص تفاضل نرمال .7 ۀرابط

:شدۀ خاک تعدیلتفاضل یاهیگ پوشش صشاخ .2 ۀرابط

کیقرمز نزد باند مادون NIRها، رابطه نیدر ا

باند قرمز REDو ( 2 دبان) یباند آب Blue، (7 باند)

عددی ثابت بین Lو 3 لندست ۀماهوار در (4 باند)

.استصفر تا یک

مدل رقومی ری، از های مورفومت لایه ۀبرای تهی

متر استفاده شده و پس 81 دقتبا ( DEM) ارتفاعی

های شیب، بندی و ترکیب لایه از ساخت، طبقه

1-Normalized Difference Water Index

2-Soil Adjusted Vegetation Index

TPIو ( Curvature) انحنای زمین هیپسومتری،8

مورفومتری تهیه ۀیکدیگر ترکیب شده و لای ها با لایه

که ( TPI) شاخص موقعیت توپوگرافی. است شده

& Tagil) لم ژئومورفولوژیکاربردهای بسیاری در ع

Jenness, 2008: 910-921), (Liu et al, 2011:

605-613), (McGarigal et al, 2009: 433-450) ،

-Tagil and Jenness, 2008: 910)یشناس زمین

921), (Deumlich et al,2010:843-851), (Illés et

al, 2011: 615-626) ،یهیدرولوژ (Lesschen et al,

2007: 110-121), (Francés and Lubczynski,

2011: 910-921), (Liu et al, 2011: 605-613) ) و

گیری ، یک الگوریتم منظم برای اندازهدیگر علوم دارد

,De Reu et al) موقعیت شیب توپوگرافی زمین است

که بر مبنای شیب زمین عوارض را بسته (39 :2013

های روهمورد نظر، به گ ۀبه وضعیت توپوگرافی منطق

ای طبقه 4، (2177، روش جنز و همکاران) ای طبقه 8

: روش وایز) ای طبقه 2و (2112، روش دیکسونو بیر)

گلی مختاری و همکاران، ) کند بندی می تقسیم (2117

ۀافزونبندی با استفاده از این طبقه. (771: 7831

Land Facet Corridor Designer افزار محیط نرم در

GIS دن با واردکرDEM در . است شدهمنطقه انجام

شش TPI ۀدلیل گستردگی منطقه، لای هتحقیق فوق ب

های ستی و بلندی که در آن پ شده تهیه ای طبقه

صورت مجزا از یکدیگر سطح زمین به شش قسمت به

،مشخص شده که با توجه به خصوصیات منطقه

ها انجام بندی آن تقسیم ای در شده تغییرات اصلاح

(.7جدول ) تگرفته اس

3-Topographic Position Index

Page 15: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

49 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

TPI ۀبندی توپوگرافی براساس روش وایز و روش اصلاحی در ایجاد لای طبقه :1 جدول

(نویسندگان)روش اصلاحی وایز (Weiss 2001)روش وایز (توپوگرافی)های مورفولوژی بندی طبقه

SD < (Valleys) ها دره

≤≤S (Lower Slopes) کم اریکم و بس یها بیش > 0.5 SD [-1] SD < <= [-0.5] SD

0.5 S≥ ≥ ≥ -0.5 SD, slope > 5° [-0.5] SD < <= [0] SD (Steep Slopes)ای دامنه متوسط یها بیش

0.5 S≥ ≥ ≥ -0.5 SD, llope ≤ 5° [0] SD < <= [0.5] SD (Gentle Slopes)ی ا دامنه میملا یها بیش

0.5 SD > ≥ - SD [0] SD < <= [0.5] SD- (Upper Slopes) تند یاه بیش

SD > [0.5] SD- > (Ridges) خط الراس ارتفاعات ایها نوک قله

7833نگارندگان، : مأخذ

شناسی، شناسی، زمین اقلیم ۀنقشچهار ۀپس از تهی متر، 81پیکسل ۀازبا اندورفولوژی و مورفومتری ژئوم

نهایی تولید و ۀترکیب شده و لای فوق ۀچهار لایسازی و تحلیل ی منظور کم به. است شدهبندی طبقه

ژئودایورسیتی، از ۀشد بندی طبقه ۀالگوهای مکانی نقشکه برای است شدهاستفاده FRAGSTATSافزار نرم

انداز ها و چشم این ویژگی یها و اجزا توصیف ویژگی .(Gary,2002:169)است شده طبیعی تهیه درمحیط ها آن

و ورود آن ASCIIنهایی به فرمت ۀپس از تبدیل نقشهای مربوط به ژئودایورسیتی فوق، شاخص افزار نرمبه

دلیل وسعت هب. است شدهمحاسبه 2 جدول مطابق با

شناختی و تنوع زمین ۀزیاد منطقه و مقایس ۀشش حوض مورد مطالعه، ۀمحدود ژئومورفولوژیک

جگین، گابریک، های آبریز آبریز اصلی آن شامل حوضهاز سرباز با استفاده -سدیچ، رابچ، نیکشهر و کهیر

های میزان و شامل منحنی) های توپوگرافی نقشه و همچنین با استفاده از ( ای های آبراهه شبکه

نظر و مورد ۀمحدود( DEM)مدل رقومی ارتفاعی در ArcHydroاکستنشن و Hydrologyابزار جعبههای شاخصه و مشخص شد طور دقیق به GIS افزار نرم

به ها نسبت ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی در آن .اند دهشیکدیگر مقایسه

FRAGSTATS افزار نرممعتارهای محاسباتی شاخص ژئودایورستتی با :6جدول

واحد محاسباتی ۀدامن فرمول محاسباتی ها شاخص

(PRD7)ها کم ناهمواریترا

PRD > 0, without limit

هکتار 711در هر ،تعداد

(SHDI2)شاخص تنوع شانون

SDDI 0 0, wtthout iimtt

با توجه به وضعیت منطقه

(SHEI8)شاخص ناهمواری شانون

0 S SIII ≤ 1

ندارد

(SIDI4)شاخص تنوع سیمپسون

0 S S≤≤≤ ≤ 1

ندارد

(SIEI7)شاخص ناهمواری سیمپسون

≤ S SIII ≤ 1

ندارد

2113بنیتو و همکاران، : مأخذ

1-Patch Richness Density

2-Shannon’s Diversity Index

3-Shannon’s Evenness Index

4-Simpson’s Diversity Index

5-Simpson’s Evenness Index

Page 16: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

40 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

ها و تفستر دادهبحث

غربی -های مکران روندی شرقی کوه که رشته آنجایی از

و دارای رسوبات (21-27: 7833زاده، درویش) داشته

و سنگ، شیل و مارن بوده نئوژن همچون ماسه

زاده و درویش) متر است 71111ضخامت آن حدود

ۀاما با تداوم فرورانش پوست، (24: 7832محمدی،

ۀدریای عمان به زیر ایران، همچنان تکتونیک منطق

؛جای گذاشته است رخشنی ب ۀفعال و در رسوبات چهر

های منطقه و همچنین عوامل بنابراین نقش گسل

د اشکال مختلف ها و ایجا فرسایشی در رخنمون لایه

(.8 شکل)است بسیار مهم ژئومورفولوژیک

های منطقه شناسی و گسا زمتن ۀنقش .0شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم (شناسی سازمان زمین: منبع)

Page 17: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

ۀساختی مکران، فاصل روند تحولات پیکر زمین

پالئوسن زیرین تا عهد حاضر را -زمانی کرتاسه بالایی

بسیار کوتاه در زمانی ۀدر این فاصل. گیرد دربرمی

شناسی، حجم ضخیمی از رسوبات در مقیاس زمین

است های مکران جای گرفته ساختی کوه پیکر زمین

بنابراین بیشتر سازندهای ؛(212: 7833طالقانی، علایی)

مکران مربوط به رسوبات نئوژن بوده و تنوع

اما ؛شود توجهی در آن دیده نمی شناختی قابل زمین

د، تنوع کن آنچه در این منطقه جلب توجه می

عوامل درونی ۀعوارض است که درنتیج ژئومورفولوژیک

های اصلی مکران، از ویژگی. است وجود آمده هو بیرونی ب

متعدد در سازندهای ژئومورفولوژیکوجود عوارض

توان به که می( 4 شکل) شناسی یکسان است زمین

های پرشیب، با دیواره مئاندرهای محاط یا کوهستانی

زیاد، ارتفاع بق با اختلافاهای آبرفتی مط تراس

کوهستانی با های دیواره شده، بریده های بریده کوه

های عمیق، فرسایش سنگی، تنگ پرتگاه ماسه

سنگ و مارن و ایجاد های ماسه دیفرانسیل بین لایه

ۀخورد های چین ای شکل، ساختمان های تیغه برجستگی

همراه با گسلش فراوان و تشکیل عوارضی متعدد

های بک و کمب، مخروط معلق، هوگ همچون ناو

های قدیمی افکنه مخروط بلوکی، های واریزه ای، واریزه

صورت ساده و های جدید به افکنه شده و مخروط ورنی

شاهد، های منفرد یا تپه ها، تپه شده توسط گسل بریده

رویی مقاوم ۀبا لای بدلند، گلفشان، اشکال قارچی شکل

زیرین مارن، تافونی، سواحل بالاآمده، ۀسنگ و لای ماسه

های جنگلاسبی،خورهای متعدد، های نعل تومبولو،خلیج

های مختلف سواحل و ای، تیپ تراکمی ماسه حر ا،عوارض

و هم در دیگر اشکال انحلالی مختلف هم در خشکی

ی به ا ساحل اشاره کرد که ژئومورفودایورسیتی ویژه

.منطقه بخشیده است

مورد مطالعه ۀژئومورفولوژی منطق ۀنقش :0شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

Page 18: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

های مورد مطالعه در عرض ۀدلیل قرارگرفتن منطق به

7پایین و مجاورت با کمربند پرفشار جنب حاره

(STHP)بلندمدت آن با ۀ، میانگین دمای سالیان

سلسیوس محاسبه ۀدرج 8/21 یابی دروناستفاده از

که نواحی شمالی و ارتفاعات اصلی زون است شده

ست ساحلی، مکران کمترین و نواحی جنوبی و پ

متناسب . است بیشترین دما را به خود اختصاص داده

های سامانه ثیرأبا شرایط جغرافیایی و اقلیمی و ت

فشار سودانی در فصول سرد سال و بارشی غربی و کم

، رژیم در تابستان فشار گنگ نسون هند و کممو ۀسامان

بارشی منطقه با وجود میانگین سالیانه کمی که دارد،

آن ۀای بوده و بارش سالیان اما بسیار شدید و لحظه

د و از سالی کن تنها در چند روز از سال نزول می

بنابراین یکی از ؛کند سال دیگر نیز تغییر می به

در این منطقه ولوژیکژئومورفعوامل اصلی تغییرات

توان در فرسایش شدید ناشی از اثرات را می

شناسی با در سازندهای زمین ژئومورفولوژیکورهید

میانگین بلندمدت . کردپذیری بالا تحلیل فرسایش

متر محاسبه میلی 7/783منطقه نیز ۀبارش سالیان

شده که حداکثر آن در شمال و حداقل آن در جنوب

از دلایل اصلی روند . است دهمنطقه به ثبت رسی

تغییرات دما و بارش از شمال به جنوب منطقه

غربی ارتفاعات، افزایش ارتفاع -توان به روند شرقی می

از جنوب به شمال و همچنین بالارفتن عرض

(.7 شکل)کرد جغرافیایی اشاره

ارمورد مطالعه با استفاده از فنون زمتن آم ۀبارش و دمای منطق ۀنقش :2شکا

78337نگارندگان، : تهیه و ترسیم

1-Subtropical High Pressure

Page 19: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

شناسی و تکتونیک اثر عوامل توپوگرافی، زمین

آبریز اصلی در مکران ۀباعث شده تا شش حوض

ها تابع در این حوضه بندی آبراهه شبکه. شودتشکیل

شناسی و گسلش منطقه بوده و تراکم وضعیت زمین

بودن رسوبات و دلیل ریزدانه هزهکشی آن نیز ب

همچنین در . استپذیری شدید، بسیار بالا ایشفرس

ۀ، شبک7روش استرالر با بقاطمها بندی آبراهه رتبه

بندی ای به هفت رتبه طبقه ای و رودخانه آبراهه

های شود که نشان از تکامل شبکه در این حوضه می

وضعیت (.27: 7838بدوئی، سیستانی) ز استآبری

ایط اقلیمی و دلیل شر هش گیاهی زون مکران بپوش

های در قسمت. استشناسی بسیار ضعیف خاک

توجه تنها به شمالی حوضه، پوشش گیاهی قابل

ها که شیب کم و خاک های سیلابی رودخانه دشت

های اما در قسمت است؛ محدود شده ،دنمناسبی دار

، خاک مناسب، جلگۀ ساحلیدلیل شیب کم جنوبی به

ثیر عوامل أترطوبت زیاد، تبخیر کم منابع آبی و

ها و انسانی همچون ساخت بند، سد و ساخت چاله

بیشتریشاهد پوشش گیاهی (هوتک) وسیع های برکه

پوشش گیاهی نبوددلیل بنابراین به ؛خواهیم بود

و در معرض فرسایش بودن سطح زمین، توجه قابل

همچنین وجود . استفرسایش بسیار شدیدتر

یط آرام جزر و هایی که در مح جنگل) حر اهای جنگل

در خورها و ( دشو مدی سواحل حاره تشکیل می

دیگری از وضعیت متنوع ۀ، چهرمدیهای جزر و کانال

است ساحلی را به نمایش درآورده ژئومورفولوژیک

عوامل ۀثیر همأبا توجه به موارد ذکرشده، ت(. 2 شکل)

شناختی، اقلیمی، تکتونیکی، ژئومورفولوژی و زمین

یه، نقشی اساسی در تکوین دیگر عوامل ثانو

ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی زون مکران و

.است ساحلی دریای عمان داشته ۀمنطق

مورد مطالعه ۀهای آبریز اصلی و پوشش گتاهی منطق حوضه: 5 شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

Page 20: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

بندی پارامترهای سازی و طبقه بنابراین پس از آماده

، ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی زون ثر تحقیقؤم

ی صورت کم ساحلی دریای عمان به ۀمکران و منطق

و 8 ، جدول1 شکل) است مورد ارزیابی قرار گرفته

(.2 نمودار

ژئودایورستتی و ژئومورفودایورستتی ۀهای مختلف در محاسب ترکتب لایه ۀنحو :9 شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

Page 21: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

43 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

FRAGSTATS نهایی در ۀشده با استفاده از لای ی محاسبه های کم شاخص :6 جدول

های آبریز حوضه مساحت حوضه

(کیلومتر مربع) ها تراکم ناهمواری

(PRD) تنوع شانون

(SHDI) ناهمواری شانون

(SHEI) سیمپسون تنوع(SIDI)

ناهمواری سیمپسون(SIEI)

8166/6 8578/6 1185/6 6161/3 6656/6 65/1568 جگین

8156/6 8588/6 1551/6 8186/3 6686/6 18/5566 گابریک

8153/6 8518/6 1838/6 6153/3 6868/6 16/6663 سدیچ

8136/6 8561/6 1511/6 6858/3 6681/6 85/85658 رابچ

8713/6 8688/6 1558/6 3886/3 6678/6 68/7885 نیکشهر

8786/6 8587/6 1677/6 8375/3 6636/6 16/81388 سرباز-رکهی

7833نگارندگان، : مأخذ

های آبریز منطقه ی در حوضه های کم مجمو،ه محاسبات شاخص ۀمقایس :1 نمودار

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

آبریز سدیچ ۀشده، حوض محاسبات انجام مطابق با

های به سایر حوضه با وجود مساحت کمتری نسبت

داردی های کم ا از لحاظ شاخصآبریز، بالاترین رتبه ر

توان به کوهستانی و که از دلایل اصلی آن می

بودن سطوح با شیب ملایم بودن سطح حوضه، کم خشن

شناسی در واحد سطح و زمین ژئومورفولوژیکو تنوع

های آبریز حوضه همۀذکر است که در لازم به. کرداشاره

ی ها دلیل وجود ویژگی مورد مطالعه به ۀدر محدود

شناسی، اقلیم، توپوگرافی و یکسان از لحاظ زمین تقریبا

ژئومورفولوژی، اعداد محاسباتی به یکدیگر نزدیک بوده

اما آنچه ؛شود گیری در آن دیده نمی و اختلاف چشم

تفاوت بسیار زیادی را در مقایسه با شاخص

دهد،شاخص ژئومورفودایورسیتی می ژئودایورسیتی نشان

در محاسبات به میزان زیادی است که این تفاوت

. استتشخیص قابل

ی در کم های شاخص، یید این فرضیهأمنظور ت به

شناسی، ژئومورفولوژی و مورفومتری در های زمین لایه

همچنین . است شدهبه یکدیگر مقایسه کل حوضه نسبت

اقلیم، مورفومتری و ژئومورفولوژی با یکدیگر ۀسه لای

مورفودایورسیتی تولید ژئو ۀلای عنوان بهترکیب و

نتایج محاسبات را نشان 8 و نمودار 4 جدول. است شده

.دهد می

Page 22: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

های منفرد در کا حوضه لایه با استفادهشده ی محاسبه های کم شاخص :0 جدول

مساحت منطقه نام لایه

(مربع کیلومتر)

ها ناهمواری تراکم(PRD)

تنوع شانون(SHDI)

ناهمواری

(SHEI) شانون

سیمپسون تنوع(SIDI)

سیمپسون ناهمواری(SIEI)

1811/6 1886/6 6877/6 8185/8 6668/6 67658 ژئومورفولوژی

1883/6 7885/6 6837/6 1713/8 6663/6 67658 شناسی زمین

8763/6 1188/6 1678/6 7171/5 6668/6 67658 مورفومتری

8778/6 8671/6 8358/6 3658/3 6668/6 67658 ژئومورفودایورسیتی

7833نگارندگان، : مأخذ

های منفرد در کا منطقه ی با استفاده از لایه های کم شاخص ۀمقایس :6 نمودار

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

دهد سهم تنوع عوامل مورفومتری و نتایج نشان می

بیشتر از تنوع (ژئومورفودایورسیتی) ژئومورفولوژی

چراکه ؛و اقلیمی است( رسیتیژئودایو) شناسی زمین

شناختی زمین وضعیت توجه به شناسی با زمین سازندهای

زون مکران از تنوع زیادی برخوردار نبوده و اقلیم

ویژگی منطقه نیز به غیر از ارتفاعات شمالی، تقریبا

ژئومورفولوژیکاما وضعیت توپوگرافی و ؛یکسانی دارد

در این میان، . برد بهره می ینظیر از تنوع چشمگیر و بی

ۀدر تراکم و حوضرا آبریز سدیچ بیشترین رتبه ۀحوض

ها تنوع و ناهمواریدر را آبریز جگین بیشترین رتبه

(.7جدول ) دارد

ژئومورفودایورستتی ۀشده با استفاده از لای ی محاسبه های کم شاخص :0جدول

مساحت حوضه های آبریز حوضه

(کیلومتر مربع)

ها اهموارین تراکم(PRD)

تنوع شانون(SHDI)

ناهمواری

(SHEI)شانون

سیمپسون تنوع

(SIDI) سیمپسون ناهمواری(SIEI)

8755/6 8655/6 1815/6 3865/3 6661/6 65/1568 جگین

8733/6 8636/6 1316/6 5885/3 6677/6 18/5566 گابریک

8566/6 8886/6 1855/6 8838/3 6683/6 16/6663 سدیچ

8568/6 8888/6 1873/6 8586/3 6631/6 85/85658 رابچ

8738/6 8657/6 1833/6 5851/3 6656/6 68/7885 نیکشهر

8761/6 8661/6 1855/6 5578/3 6655/6 16/81388 سرباز -کهیر

7833ارندگان، نگ: مأخذ

Page 23: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

ساحلی دریای ۀمنطقی های کم شاخصهمچنین

ژئومورفولوژیکتنوع حیثاز عمان که بهترین مکان

حاصلمورد ارزیابی قرار گرفته که نتایج ،است

ۀتوسعراستای درمنطقه از ارزش بالای این

(.3شکل ) استژئومورفوتوریسم

ی های کم شاخص ۀدریای ،مان در منطقه و محاسب جلگۀ ساحلیاستخراج : 9 شکا

7833نگارندگان، : تهیه و ترسیم

ها و استفاده از لایه که دده نتایج تحقیق نشان می

ها، اطلاعات با دقت بالا و فنون نوین در تهیه و تولید آن

های بودن نتیجه و نقشه نقش بسیار زیادی در دقیق

تحقیقات نتایج این نتایج با ۀمقایس. نهایی دارد

& Pellitero( شده توسط پژوهشگرانی همچون انجام

Gonzalez, 2011: 163-174( است؛ه گویای این گفت

های با ترو و گونزالس، از نقشه چراکه در تحقیق پلی

31و مدل رقومی ارتفاعی با دقت 7:7111111مقیاس

؛است نهایی را کم کرده متر استفاده شده که دقت نتایج

شناسی با مقیاس های زمین اما در تحقیق حاضر از نقشه

و مدل رقومی ارتفاعی با 7:271111و 7:711111

ژئومورفولوژی ۀکردن لای و همچنین اضافه متر 81دقت

پارامترهای اقلیمی نیز از ۀبرای تهی. است شدهاستفاده

ها نیز در لایه همۀآمار استفاده شده و فنون زمین

بنابراین ؛است شدهمتر تبدیل 81ترکیب و پردازش به

تحقیق نام ۀنتایج تحقیق پژوهشگرانی که در مقدم

است، تنها ارزیابی شدهیید أت ها ها ذکر و نتایج آن آن

محدود ۀژئودایورسیتی یا ژئومورفودایورسیتی در منطق

صورت اما در تحقیق حاضر به است؛ با دقت متفاوت بوده

ای، ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی جامع و مقایسه

.است شدهزون مکران با وسعت زیاد و دقت بالا انجام

نتتجه

ژئودایورسیتی و بار ستیننخبرای در این تحقیق

ساحلی دریای عمان و ۀژئومورفودایورسیتی منطق

جاسک تا خلیج ۀقسمت اعظم زون مکران از دماغ

منظور بنابراین به ؛است قرار گرفته ارزیابیگواتر مورد

ای مبنی بر اهمیت و اولویت تنوع تأیید یا رد فرضیه

تفاده شناختی، با اس تنوع زمین به نسبت ژئومورفولوژیک

جغرافیایی اطلاعات دور و سیستم از سنجش های روش از

های ها و لایه و فنون کارتوگرافی دیجیتال، نقشه

های تهیه و تولید شده و سپس از طریق روش مورد نیاز

همچنین . است ی مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفته کم

های آبریز حوضه ژئومورفولوژیکو شناختی تنوع زمین

مورد مطالعه برای اولویت در تنوع و ۀاصلی منطق

ژئوتوریسم ۀتوسع منظور بههای مختلف تراکم شاخص

.شدندبه یکدیگر مقایسه نسبت

Page 24: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

تنوع که دهد نشان می 8 نمودار و 4 جدول نتایج

، تنوع 1113/1با تراکم ناهمواری ژئومورفولوژیک

تنوع ،3823/1 شانون یناهموار، 8723/8شانون

برابر با مپسونیس یناهموار و 3713/1 مپسونیس

ارزش بیشتری ،شناختی به تنوع زمین نسبت 3114/1

. است و بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده داشته

؛استشناسی این منطقه زمین سازند ،دلیل این امر

شناختی دلیل وضعیت ساختمانی و چینه چراکه به

اما از لحاظ ،نداردتوجهی مکران، تنوع قابل

وضعیت متفاوت بوده و شاهد تنوع ومورفولوژیکژئ

منظور بررسی به. بسیار بالایی در عوارض خواهیم بود

صنعت توریسم و ۀعوامل درجهت توسع همۀنقش

بندی و شناسایی بهترین مناطق با پتانسیل بالا اولویت

از لحاظ ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی، شش

به یکدیگر نسبت آبریز اصلی منطقه ترسیم و ۀحوض

که نشان داد 2 و نمودار 8 نتایج جدول. شدندمقایسه

به آبریز سدیچ با داشتن اندکی اختلاف نسبت ۀحوض

های آبریز، دارای بالاترین امتیاز در دیگر حوضه

نظر بوده و با تراکم ناهمواری ی مورد های کم شاخص

شانون یناهموار، 7328/8، تنوع شانون 1713/1

یناهموار و 3234/1 مپسونیس نوعت ،3383/1

را به خود ها رتبه، بالاترین 3328/1برابر با مپسونیس

این ،گونه که اشاره شد همان. است اختصاص داده

منطقه که همۀدهد تفاوت اندک بوده و نشان می

یکسان، اختلاف دلیل داشتن شرایط تقریبا به

گۀ جل ژئومورفولوژیکاما عوارض ؛توجهی ندارد قابل

،3 ارزیابی شکل مطابق با ،مورد مطالعه ۀمنطق ساحلی

که نشان از پتانسیل بالای داشتهتنوع بیشتری

آن از ۀژئومورفوتوریسم در این منطقه است که توسع

.اهمیت بالایی برخوردار است

منابع

عبدالرضا أی؛ر روشن نیحس ی؛فر، مجتب یانصار -

یبررس (.7832) یریضم روشن سیادر؛ یریضم روشن

سد تنگ سهران بشاگرد مکران ۀمنطق یتیورسیژئودا

علوم یمجاز یمل شیهما نی، اول(رانیجنوب شرق ا)

فحات ص ،یاسفند، زاهدان، دانشگاه آزاد اسلام ن،یزم

7-7. https://www.civilica.com/Paper-GEOCKU01-

GEOCKU01_114.html

ی؛نیحس یمحمدرضا حاج ؛درضایحم ی،نیحس یحاج -

(. 7838)دلاور دیمج ؛دیمر دیسع ی؛نجف رضایعل

کیدرولوژیو ه یهواشناس یرهایمتغ راتییتغ یابیارز

گذشته با استفاده ۀسد یط ،رمندیه ۀدر بالادست حوض

قاتیتحق ،SWAT و مدل CRU یمیاقل یها از داده

. 83 -72فحات ص .8ۀ شمار .71 ۀدور ،رانیمنابع آب اhttp://iwrr.sinaweb.net/article_13462.html

، (کیستیژئواستات)آمار نیزم(.7833)اصغر پاک،علی حسنی -

.ص 823 .تهران، انتشارات دانشگاه تهران

ومرثیک؛ نژاد یاقشهاب عر ؛محمددیس ی،موغار ینیحس -

دقت اطلاعات بارش یبررس(. 7832) یمیابراه

،هیاروم ۀاچیدر ۀدر حوض یجهان ۀشد یبند شبکه

صفحات .8 ۀشمار .43 ۀدور .رانیآب و خاک ا قاتیتحق

733-731. https://ijswr.ut.ac.ir/article_63429.html

؛ ابوالفضل رحمانی ؛علیرضا انتظاری ؛مریم ،خسرویان -

پایش تغییرات سطح آب (. 7832)باعقیده محمد

، دور از های سنجش پریشان با استفاده از شاخص ۀدریاچ

صفحات .78 ۀشمار .4 ۀدور .یدروژئومورفولوژیه ۀمجل

721-33 . https://journals.tabrizu.ac.ir/article_7125.html

: رانیا یشناس نیزم(. 7833)زاده، علی درویش -

، تهران،سمیو ماگمات یدگرگون ک،یتکتون ،یشناس نهیچ

.ص 482، الملل نیشرکت چاپ و نشر ب

Page 25: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

49 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

،لرزه مبانی تحلیل خطر زمین. (7833)زارع، مهدی -

شناسی و ی زلزلهالملل انتشارات پژوهشگاه بین ،تهران

.ص 742.مهندسی زلزله

اکبر یعل؛یراحمدیابوالقاسم ام ی؛محمدعل ،یزنگنه اسد -

رانیا در ها تیژئومورفوسا یابیارز (.7834) گانهی انیشا

نیدوم آن، داریپا ۀبه توسع لیمنظور حفاظت و ن به

ها راهکارها و چالش دار،یپا ۀتوسع یالملل نیکنفرانس ب

و ستیز ط یمح ،یعیمنابع طب ،یکشاورز تیبا محور

.7-74 صفحات ز،یتبر ،یگردشگرhttps://www.civilica.com/Paper-ICSDA02-

ICSDA02_628.html

تیوضع یبررس(. 7838)بدوئی، مسعود سیستانی -

آن بر ریثأو ت کیگابر زیآبر ۀحوض یدروژئومورفولوژیه

کارشناسی ارشد ۀنام ، پایانمنطقه یزیخ لیخطر س

استاد راهنما ، (مخاطرات طبیعی) جغرافیای طبیعی

ریزی و برنامه ایجغراف ۀدانشکد .نگارش نیدکتر حس

. ص717 .و بلوچستان ستانیدانشگاه س .محیطیhttp://diglib.usb.ac.ir/diglib/WebUI/TreeBrowse.as

px?lang=fa&TreeId=0 صمد فتوحی ؛بدوئی، مسعود؛ حسین نگارش سیستانی -

آبریز ۀبندی خطر سیلاب در حوض پهنه(. 7832)

ۀشمار .یطیو مخاطرات مح ایجغراف ۀ، فصلنامگابریک

. 728-732 صفحات .22https://jm.um.ac.ir/index.php/geo/article/view/59833

یصمد فتوح؛ نگارش نیحس ؛مسعود ،یبدوئ یستانیس -

یآبرفت یها رسوبات تراس یگرانولومتر. (7838)

یشناس نیزم یسازندها ۀرابط لیو تحل کیگابر ۀرودخان

و یمقالات س ۀدیچک همجموع، حوضه یزیخ لیبا س

.7-3 صفحات .تهران.نیعلوم زم یمل ییگردهما نیسومhttp://33ngs.conference.gsi.ir/

ران،یا یژئومورفولوژ (.7831)محمود ،یطالقان ییعلا -

.ص 821 .نشر قومس .تهران

(. 7831)نجمه شفیعی ؛د نگهبانسعی ؛لیلا ،مختاری گلی -

( شناختی تنوع زمین) ای ژئودایورسیتی تحلیل مقایسه

های وهشاستان فارس، پژغربی های شمال در حوضه

. 777-728 صفحات.8ۀشمار.1ۀ دور.ی ژئومورفولوژی کم http://www.geomorphologyjournal.ir/article_83474.

html

یشناس نیزم(. 7832) زاده شیدرو علی؛نیمه ی،محمد -

813 .انتشارات دانشگاه تهران .، تهران(جغرافیا) رانیا

های سی آشفتگیبرر. (7813)اصغر یفریمانی، عل مریدی -

سومین همایش ، محلی در زون مکران های راستای تنش

.271-272 صفحات، رازشی، شناسی ایران انجمن زمینhttps://www.civilica.com/Paper-SGSI03-

SGSI03_136.html

،وهوای ایران، مشهد آب (.7831)مسعودیان، ابوالفضل -

.ص 233. توس ۀانتشارات شریع

مانی؛ یاسر مقصودی، مهران؛ ابراهیم مقیمی؛ مجتبی ی -

یتیورسیژئومورفودا یبررس(. 7833)انور مرادی ؛رضایی

، GmIص آن براساس شاخ رامونیآتشفشان دماوند و پ

. 7ۀ شمار .3ۀ دور .ی های ژئومورفولوژی کم پژوهش

.73-22 صفحات

http://www.geomorphologyjournal.ir/article_91725.

html تکامل (.7831)رضا محمدرضا غریب ؛احمد ،معتمد -

های پژوهش، مکران ساحلی طی کواترنر پسین

. 11-31 صفحات. 1 ۀشمار .1ۀدور .طبیعیجغرافیای https://jphgr.ut.ac.ir/article_26907.html

مطالعات . (7833)مهندسین مشاور جامع ایران -

سازمان . یز گابریکآبر ۀتوجیهی آبخیزداری حوض

.استان هرمزگان.،بندرعباسها،مراتع و آبخیزداری جنگل

Page 26: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

40 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

(. 7833) یمنصور شهروز ؛ارضدیس ،فر زادهیعلریم -

و ی دور در مطالعات کم از سنجش یها شاخص یابیارز

3 لندست یا ماهواره ریبا تصاو یسطح یها آب یفیک

ۀ، نشری(جنوب استان خوزستان: یمورد ۀمطالع)

در منابع ییایاطلاعات جغراف ۀدور و سامان زا سنجش

. 28-34 صفحات .2 ۀشمار .71 ۀدور .یعیطبhttp://girs.iaubushehr.ac.ir/article_666799.html

؛اخلاق فرامرز خوش ی؛زیقاسم عز ی؛مرتض ی،ریم -

یها داده یآمار یابیارز (.7837) یمیرحی مجتب

،رانیدر ا یا مشاهده یها بارش و دما با داده یا شبکه

. 71 ۀدور .رانیا یزداریآبخ یمهندس علوم و ۀمجل

.83-71 صفحات .87 ۀشمار

http://jwmsei.ir/article-1-587-fa.html

مناطق یژئومورفولوژ (.7831) نینادر صفت، محمدحس -

.ص 283 .نور امیانتشارات دانشگاه پ .تهران ،یشهر

ژئومورفولوژی ساحلی خورتنگ (.7837) نینگارش حس -

(Tang) ۀ دور .و توسعه ایجغراف ۀهای آن، مجل و ویژگی

.23-33 صفحات .1ۀ شمار .4http://gdij.usb.ac.ir/article_3800.html

ژئومورفولوژیکتحول یبررس(. 7814)نگارش، حسین -

، تا کلات نیمزعمان از یایدر یساحل ۀیاز ناح یبخش

. 7-77 صفحات .83ۀ شمار .آموزش رشد جغرافیا ۀمجلhttp://noo.rs/AaXp4

ژئومورفولوژیکهای ویژگی(. 7838)نگارش، حسین -

جغرافیایی ۀفصلنام، ق ایرانشر جنوب ۀسواحل بالاآمد

. 31-717 صفحات .7ۀ شمار .سرزمینhttp://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_6068.html

جیخل یساحل یژئومورفولوژ (.7837) نینگارش، حس -

ۀ ارشم .سال دوم .یکژئوتکن یشناس نیزم ۀیگواتر، نشر

.7-71 صفحات .7http://geo-tech.iauzah.ac.ir/fa/archive.php?

lrid=87&rid=14 و یساختمان یژئومورفولوژ (.7837) نینگارش، حس -

.ص 281 .زیانتشارات مرند .مشهد ک،ینامید

بر یدرآمد (.7834) یریدب میرح ؛عبداله ،یزدی -

سم،یژئوتور ۀتوسع یبرا یا هیپا عنوان به یتیورسیژئودا

یشناس نیزم نینو یها افتهی یجتروی -یعلم ۀدوفصلنام

. 14-32 صفحات .73 ۀشمار .3 ۀدور .یکاربردhttps://nfag.basu.ac.ir/article_1392.html

ینیحس الهام شاه ؛یمحمد فوداز ؛عبداله ،یزدی -

و شنیژئوکانزرو ،یشناخت نیزم یگوناگون (.7838)

کنفرانس نیاول ها، تیژئوسا یدر کاربر تیریاصول مد

.داریپا ۀو توسع یعیمنابع طب ،یگردشگر ا،یجغراف یمل

. 7-3 صفحات .تهران .انیرانیا ۀسسؤم https://www.civilica.com/Paper-NCGTSD01-

NCGTSD01_227.html .ژئومورفولوژی ساحلی، تهران(. 7832)یمانی، مجتبی -

.صفحه 722 .انتشارات دانشگاه تهران

- Avramidis, P., Iliopoulos, G., Nikolaou, K.,

Kontopoulos, N (2017). Holocene sedimentology

and coastal geomorphology of Zakynthos Island,

Ionian Sea: A history of a divided Mediterranean

island, Palaeogeography, Palaeoclimatology,

Palaeoecology. Vol 487, PP. 340-354.

https://www.sciencedirect.com/science/article/ab

s/pii/S0031018217305278

- Benito, A. (2004). Análisis geomorfológico y

reconstrucción de paleopaisajes neógenos y

cuaternarios en la Sierra de Atapuerca y el valle

medio del río Arlanzón. PhD Tesis, Universidad

Complutense, Madrid, Spain, p 381.

https://eprints.ucm.es/5282/

- Benito-Calvo, A., Perez-Gonzalez, A., Magri, O.,

Meza, P(2009). Assessing regional Geodiversity:

the Iberian Peninsula. Earth Surface Processes

and Landforms. Vol 34, PP. 1433-1445.

https://www.researchgate.net/publication/227733

902_Assessing_regional_geodiversity_The_Iberi

an_Peninsula - Bruschi VM (2007). Desarrollo de una

metodologia para la caracterizacion, evaluacion y

gestion de los recursos de la geodiversidad, PhD

Thesis, Universidad de Cantabria, Santander.

P.355.

https://www.tesisenred.net/handle/10803/10611;j

sessionid=9A70BEA29A545634E792C52FCC2

EDC82

Page 27: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه 26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

- De Reu. J., Bourgeois. J., Bats. M.,

Zwertvaegher.A., Gelorini.V., De Smedt.P.,

Chu.W., Antrop.M., De Maeyer.P., Finke.P.,

Meirvenne.M.V., Verniers.J., Crombé.P. (2013).

Application of the topographic position index to

heterogeneous landscapes. Geomorphology, Vol

186, PP.39-49.

https://www.sciencedirect.com/science/article/ab

s/pii/S0169555X12005739 - Deumlich, D., Schmidt, R., Sommer, M. (2010).

A multiscale soil–landform relationship in the

glacial-drift area based on digital terrain analysis

and soil attributes. Journal of Plant Nutrition and

Soil Science, Vol 173, PP. 843-851.

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/j

pln.200900094

- Farhoudi, G., Karig, D.F. (1977). Makran of Iran

and Pakistan as an Active Arc System, Geology,

Vol 5, PP.664-668.

https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/art

icle-abstract/5/11/664/198712 - Francés, A.P., Lubczynski, M.W (2011). Topsoil

thickness prediction at the catchment scale by

integration of invasive sampling, surface

geophysics, remote sensing and statistical

modeling. Journal of Hydrology, Vol. 405,

PP.31-47.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii

/S0022169411003052

- Gabaldón, V., Álvaro, M., Apalategui, O.,

Baena, J., Balcells, R., Barnolas, A., Barrera, J.,

Cueto. (1994). Mapa Geologico de la Peninsula

Ibérica, Baleares y Canarias a escala 1:1 000

000. CARTOGRAFIA.IGME: Madrid.

http://info.igme.es/cartografiadigital/geologica/G

eologicos1MMapa.aspx?Id=Geologico1000_(20

15)&language=es - Gary L. R. (2002). Description and comparison

of geologic maps with FRAGSTATS: a spatial

statistics program, Computers & Geosciences,

vol 28, PP. 168-179.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii

/S0098300401000309

- Gray, M. (2008). Geodiversity: the origin and

evolution of a paradigm, Geological Society,

London, Special Publications,Vol.300. PP.31-36.

https://sp.lyellcollection.org/content/300/1/31

- Gray, M., Gordon, G.E., Brown, E.J. (2013).

Geodiversity and the ecosystem approach: the

contribution of geoscience in delivering

integrated environmental management.

Proceedings of the Geologists Association. Vol

124, PP. 659-673.

https://www.sciencedirect.com/science/article/ab

s/pii/S0016787813000047 - Gray. M. (2004). Geodiversity: valuing and

conserving abiotic nature. Wiley, Londres. p 433. - Harris, I., Jones, Philip, Osborn, Timothy and

Lister, David (2014) Updated high-resolution

grids of monthly climatic observations - the CRU

TS3.10 Dataset. International Journal of

Climatology, Vol 34, PP.623-642.

https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.100

2/joc.3711

- Illés, G., Kovács, G., Heil, B. (2011). Comparing

and evaluating digital soil mapping methods in a

Hungarian forest reserve. Canadian Journal of

Soil Science, Vol 91, 615-626.

https://www.nrcresearchpress.com/doi/full/10.41

41/cjss2010-007

- Kaskela, A.M., Rousi, H., Ronkainen, M.,

Orlova, M., Babin, A., Gogoberidze, G.,

Kostamo, K., Kotilainen, A.T., Neevin, I.,

Ryabchuk, D., Sergeev, A., Zhamoida, V.

(2017). Linkages between benthic assemblages

and physical environmental factors: The role of

geodiversity in Eastern Gulf of Finland

ecosystems, Continental Shelf Research, Vol

142, PP. 1-13.

https://www.sciencedirect.com/science/article/ab

s/pii/S0278434316300188

- Koh, Y.K., Oh, K.H., Youn, S.T., Kim, H.G.

(2014). Geodiversity and geotourism utilization

of islands: Gwanmae Island of South Korea,

Marine and Island Cultures. Vol 3, PP. 106-112.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii

/S2212682114000183

- Kozlowski S. (2004). Geodiversity. The concept

and scope of geodiversity. Przeglad Geologiczny

Vol 52, PP. 833–837.

https://www.researchgate.net/publication/259011

668_Geodiversity_The_concept_and_scope_of_

geodiversity

Page 28: Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the

44 فصلنامه جغرافیا و توسعه

26ه هم، شمارنوزدسال ،1044تابستان

- Lesschen, J. P., Kok, K., Verburg, P. H.,

Cammeraat, L.H. (2007). Identification of

vulnerable areas for gully erosion under different

scenarios of land abandonment in southeast Spain.

Catena, Vol 71, PP. 110–121.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/

pii/S0341816206002050

- Liu, H., Bu, R., Liu, J., Leng, W., Hu, Y., Yang,

L., Liu, H. (2011). Predicting the wetland

distributions under climate warming in the Great

Xing'an Mountains, northeastern China.

Ecological Research, Vol 26, PP. 605–613.

https://esj-

journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1007/s112

84-011-0819-2

- Liu, M., Hu, Y., Chang, Y., He, X., Zhang, W.

(2009). Land Use and Land Cover Change

Analysis and Prediction in the Upper Reaches of

the Minjiang River, China. Environmental

management, Vol 43, PP. 899-907.

https://link.springer.com/article/10.1007/s00267-

008-9263-7

- Manosso, F.C., Nobrega, M.T. (2015). Calculation

of Geodiversity from Landscape Units of the

Cadeado Range Region in Parana, Brazil.

Geoheritage, September 2016, Vol 8, PP. 189–199.

https://link.springer.com/article/10.1007/s12371-

015-0152-1 - Martinez, C., Contreras-Lopez, M., Winckler, P.,

Hidalgo, H., Godoy, E., Agredano, R. (2017).

Coastal erosion in central Chile: A new hazard? ,

Ocean & Coastal Management Vol 156,

PP.141-155.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/

pii/S0964569117301564

- Mavromatidi, A., Briche, E., Claeys, C. (2018).

Mapping and analyzing socio-environmental

vulnerability to coastal hazards induced by climate

change: An application to coastal Mediterranean

cities in France. Cities, Vol 72, PP. 189-200.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/

pii/S0264275116307272

- McGarigal, K., Tagil, S., Cushman, S. (2009).

Surface metrics: an alternative to patch metrics for

the quantification of landscape structure.

Landscape Ecology, vol 24, 433–450.

https://www.fs.usda.gov/treesearch/pubs/34075

- Mitchell. T.D., Jones.P.D. (2005). An improved

method of constructing a database of monthly

climate observations and associated

high‐resolution grids, International Journal of

Climatology, Vol 25, PP. 693–712.

https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/

joc.1181

- Mora-Vallejo, A., Claessens, L., Stoorvogel, J.,

Heuvelink, G.B.M. (2008). Small scale digital soil

mapping in southeastern Kenya. Catena, Vol 76,

PP. 44–53.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/

pii/S0341816208001355

- Nieto LM. (2001). Geodiversity: proposal of an

integrative definition. Boletín Geológico y

Minero, Vol 112, PP. 3–12.

https://www.researchgate.net/publication/2590116

59_Geodiversity_Proposal_of_an_integrative_defi

nition

- Panizza M,, Piacente S. (2003). Geomorfologia

Culturale, Bologna: Pitagora, p 350.

- Pellitero, R., Gonzalez-Amuchastegui, M. J.

(2011).Geodiversity and Geomorphosite

Assessment Applied to a Natural Protected Area:

the Ebro and Rudron Gorges Natural Park (Spain),

Geoheritage, Vol 3 PP. 163–174.

https://link.springer.com/article/10.1007/s12371-

010-0022-9

- Stallins, JA. (2006). Geomorphology and ecology:

unifying themes for complex systems in

biogeomorphology, Geomorphology, Vol 77,

PP.207-216.

https://www.researchgate.net/publication/2224020

44

- Tagil.S., Jenness.J. (2008). GIS-Based Automated

Landform Classification and Topographic,

Landcover and Geologic Attributes of Landforms

Around the Yazoren Polje, Turkey, Journal of

Applied Sciences, Vol 8, PP. 910-921.

https://scialert.net/abstract/?doi=jas.2008.910.921