14
GEMİCİLİĞİN TARİHÇESİ GEMİCİLİK : İnsanların su üzerinde yüzme yeteneği olan araçlardan istifade etmeye başladıkları günden, zamanımıza kadar ulaşan uzun tarihi olan bir meslektir. GEMİCİLİK: Bir gemiyi kullanış maksadına göre, bu hizmete yeterli olacak şekilde, onun bünyesindeki donanım ve araçları kullanma, onları her an hizmete hazır bulundurmak için gerekli bilgilerin uygulanmasıdır. *Genel olarak ve gerçek anlamda; GEMİCİLİK GEMİ KULLANMA VE İŞLETME İŞİDİR. *Gemicilik faaliyetlerinde;Gemide çalışan personelin haricinde onların faaliyetlerini kolaylaştırmak, yardımcı olmak ve ihtiyaçlarını sağlamak için değişik kişiler çalışmaktadır. Gemilerdeki ticari faaliyeti sağlayan ve bunu kendilerine meslek edinmiş kişilere «DENİZCİ « denir. Denizci terimi genel bir anlamı belirtir. Gemici terimi ticari bir ünitede görevli bir elemanı belirtir. Gemi denen bir ünite üzerinde çalışan Denizciye, «GEMİCİ» denir. Gemici; Gemicilik denen eylemi oluşturur. *Tarih öncesi belgelerden de tespit edildiği gibi, Eski Mısırlıların iyi denizci oldukları anlaşılmaktadır. Mısırlılardan sonra Giritliler ve sonrasında Fenikeliler Mısırlıların yaptığı gemileri geliştirerek, Akdenizde ticaret amacı ile kullanmışlardır. Gemicilikte diğer faaliyetleri Romalılar ve Yunanlılar gerçekleştirmişlerdir. Uzakdoğuda gemicilik ile ilgili faaliyetler Çinliler tarafından yapılmıştır. Araplar, İranlılar ve Hintliler gemicilikteki gelişimi takip etmişler ve bu konuda faaliyette bulunmuşlardır. Gemicilik konusunda en çok bilinen ve gerçekleştirilen faaliyetler ve gelişimler Avrupa’da Vikingliler tarafından yapılmıştır. Vikinglerin denizaşırı akınları gerçekleştirdikleri ve ticari faaliyetlerde bulundukları ve de gemilerin yapılarını geliştirdikleri tarihte bilinen bir gerçektir. Osmanlı’da Deniz ve Gemiciliğe Genel Bir Bakış

Gemicilik 1 - Ders Notu

  • Upload
    by-k-c-a

  • View
    1.962

  • Download
    180

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Gemicilik 1 - Ders Notu

GEMİCİLİĞİN TARİHÇESİ

GEMİCİLİK : İnsanların su üzerinde yüzme yeteneği olan araçlardan istifade etmeye başladıkları günden, zamanımıza kadar ulaşan uzun tarihi olan bir meslektir.GEMİCİLİK:Bir gemiyi kullanış maksadına göre, bu hizmete yeterli olacak şekilde, onun bünyesindeki donanım ve araçları kullanma, onları her an hizmete hazır bulundurmak için gerekli bilgilerin uygulanmasıdır.

*Genel olarak ve gerçek anlamda; GEMİCİLİK GEMİ KULLANMA VE İŞLETME İŞİDİR.

*Gemicilik faaliyetlerinde;Gemide çalışan personelin haricinde onların faaliyetlerini kolaylaştırmak, yardımcı olmak ve ihtiyaçlarını sağlamak için değişik kişiler çalışmaktadır.

Gemilerdeki ticari faaliyeti sağlayan ve bunu kendilerine meslek edinmiş kişilere «DENİZCİ « denir.

Denizci terimi genel bir anlamı belirtir. Gemici terimi ticari bir ünitede görevli bir elemanı belirtir. Gemi denen bir ünite üzerinde çalışan Denizciye, «GEMİCİ» denir. Gemici; Gemicilik denen eylemi oluşturur.

*Tarih öncesi belgelerden de tespit edildiği gibi, Eski Mısırlıların iyi denizci oldukları anlaşılmaktadır. Mısırlılardan sonra Giritliler ve sonrasında Fenikeliler Mısırlıların

yaptığı gemileri geliştirerek, Akdenizde ticaret amacı ile kullanmışlardır. Gemicilikte

diğer faaliyetleri Romalılar ve Yunanlılar gerçekleştirmişlerdir. Uzakdoğuda gemicilik

ile ilgili faaliyetler Çinliler tarafından yapılmıştır. Araplar, İranlılar ve Hintliler

gemicilikteki gelişimi takip etmişler ve bu konuda faaliyette bulunmuşlardır. Gemicilik konusunda en çok bilinen ve gerçekleştirilen faaliyetler ve gelişimler Avrupa’da Vikingliler tarafından yapılmıştır. Vikinglerin denizaşırı akınları gerçekleştirdikleri ve ticari faaliyetlerde bulundukları ve de gemilerin yapılarını geliştirdikleri tarihte bilinen bir gerçektir.

Osmanlı’da Deniz ve Gemiciliğe Genel Bir Bakış

*Türklerin Anadolu’ya yerleşmeye başladıktan (1071) kısa süre sonra sahil bölgelerine ulaştıkları ve İzmir civarını ele geçiren Çaka Bey’in inşa ettirdiği kırk gemiden oluşan donanmasıyla deniz seferine çıktığı bilinmektedir. Osmanlı gemiciliği XV.yüzyılın ilk yarısında bir deniz akıncılığı görünümünde iken İstanbul’un fethinden sonra kadırga ve Haliç Tersanelerindeki faaliyetler sonunda ve tecrübe kazanan kaptanlar sayesinde savaş stratejisine sahip gerçek bir denizciliğe dönüştü. İstanbul kuşatması sonucunda irili ufaklı 400 civarında gemiden oluşan Osmanlı donanması faaliyet sahasını genişletti. II. Beyazıt döneminde büyük çapta harp gemilerinin inşası ile açık deniz filosunun temeli atıldı. Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında İstanbul’daki Haliç tersanesi genişletilerek aynı anda 150 kadar geminin yapımına imkan verecek şekilde donatıldı. Gerek Barbaros Hayrettin Paşa’nın Kaptan-ı Deryalığı sırasında gerekse daha sonraları Akdeniz ve Karadeniz filolarının dışında Hint denizine kadar ulaşacak gemiler inşa edildi.

Page 2: Gemicilik 1 - Ders Notu

GEMİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ: Suyun kaldırma ve taşıma özelliğini keşfeden ilk insanlar, bundan yararlanma yoluna gitmiş, Büyük kitlelerin su üzerinden taşınması düşüncesine ulaşmışlardır.

*İlk gemi; mısırlılar tarafından inşa edilmiştir. Daha sonra hintliler tarafından sonrasında akdeniz ve baltıkta yapılmıştır.

*Osmanlıda ilk tersane 1390 da gelibolu’da kurulmuştur. 1455 de istanbul haliç Tersanesi kurulmuştur

*Kürek ve Yelkenin Mısırlılar Tarafından Bulunduğu Sanılmaktadır. Mısırlılar dört Köşe yelken Kullanıyordu. Dört köşe yelken, Arkadan gelenRüzgarla tekneyi İyi yürütmekteydi; Ancak; dört köşe yelken, yandan gelen rüzgarlarda yeterli olamamaktaydı. Her yönden gelen rüzgarı kolaylıkla kullanmada yararlı olan üç köşe yelkenin hindistan’dan akdenize geldiği sanılmaktadır.

*Milattan önce vııı asırda bu günkü geminin ilkel bir benzeri olan; omurga üzerinde postalar ve kaplamalardan oluşturulan ilk gemi «Greeklerin» yaptığı bir savaş gemisiydi.

*Uzak doğuda ise; çinlilerin “Conk” denilen kendilerine özgü bir teknikle yaptıkları tekneler; diğer uygarlıklarda gelişir ve şekil değiştirirken, onlar özellikle uzun yıllar bunu korumuştur. Çin tekneleri; altları düz, bir sıra enine perdeler üzerine kaplama yapılmak suretiyle oluşturulmuştur böylece; bir nevi bölmeli tekne sistemi ortaya çıkmış oluyordu. Bu tekneler herhangi bir kısmından yara alsalar dahi yüzme kabiliyetlerini devam ettiriyorlardı.

*Polinezyalılar; bulundukları ortam itibarıyla, istenilen uzunlukta ağaç bulamadıkları için, kuvvetli denizlere dayanıklı tekne yapamamaktaydı. Polinezyalılar; “Pirog” denilen, yerli kayıkların ikisini yan yana bağlayarak, bir nevi katamaranın atası olan dengeli tekneler elde ederek denizlerde uzak mesafelere ulaştılar. Orta çağlarda; ağaçtan yapılan yelkenli ve kürekli gemilerin, 1248 yıllarında başlayan haçlı savaşlarında kullanılanlarının Boyları 36 metreyi geçmiyordu.

*** M.Ö. 1000 yıllarında, çinlilerin puslayı buldukları sanılmaktadır. Avrupalılar ise, haçlı savaşları sırasında puslayı araplardan aldılar. İskandinav kavimlerinden, vikinglerin, puslayı daha evvel bildikleri sanılmaktadır.

*Vikingler 1000 yıllarında, baş tarafları yüksek, güverteleri kapalı “Drakkar” denilen tekneler ile amerika’ya kadar ulaştıkları düşünülmektedir. 20 metreye yakın boyları ve dört köşe yelkenler ile bu teknelerin 10 mile yakın sürat yaptıkları tahmin edilmektedir.

*Okyanus aşırı seferleri gerçekleştirebilmek için daha dayanıklı teknelere ihtiyaç olduğu belirlendi. İşte bu maksatla, “Nef” adı verilen tekneler geliştirildi.

Başı ve kıçı yuvarlak biçimde ve geniş ambarlı olan bu gemiler, yelken ve kürekle donatılmışlardı.

Okyanus ve akdeniz için ayrı ayrı tipte yapılan bu gemiler icabında savaş maksatları içinde kullanılıyordu.

*“Karavela”, denilen tekneler ise, nef’in daha ince yapılısı, 60-70 tayfa ile idare edilirdi.

Page 3: Gemicilik 1 - Ders Notu

*Bu çağda en yararlı olduğu bilinen gemi tipi ise “Kadırga” idi.kadırga, hem yelken, hem de 26 çift kürekle hareket edebilen 3 direkli gemiler idi.

*“Kalyon” tipi gemiler ise xıı. Yüzyılda tek sıra kürekçilerin kullandığı küçük ve hafif kadırgalardır.

BUHARLI GEMİLER; Buharlı Makinelerin, gelişip gemilere uygulanışı birçok millet tarafından kendilerine mal edilmek istenmiştir. Ancak bilinen ilk uygulama, 1788 de Amerikalı JOHN FİTCH tarafından küçük bir gemiye buhar makinesi yerleştirilerek, bu makine ile bir çarkın döndürülmesiyle gerçekleştirilmiştir. Gerçek anlamda ilk buharlı gemiyi, İskoçyalı WİLLİAM SYMINGTON yapmıştır. Hareketi, makineyi uyguladığı geminin iki bordasına yerleştirdiği çarklar yardımıyla sağlamıştır.

*İlk pervaneli gemi; 1845 yılında deney için yapılan Great Brıtaın gemisi idi. 1813 yılından itibaren demir tekneler, 1880 den sonra çelikten yapılmaya başlandı.* 1900 Yılından sonra gelişen pervaneli gemiler artık çok pervaneli olarak yapılmaya başlandı. Sistemlerdeki gelişmeler gemilerin ve tonajının çığ gibi büyümesinesebep olmuştur. 500.000 tonluk dev tankerler denizlerde görülmektedir.

GEMİ TANIMI VE GEMİLERİN SINIFLANDIRILMASI

GEMİ(Gemi ve Su Araçlarının İnşası, tadilatı, bakım ve onarımlarında uygulanacak usul ve esaslara dair yönetmelik) Adı, Tonilatosu ve kullanma amacı ne olursa olsun suda kürekten başka sevk sistemi ile hareket edebilen her türlü tekneye denir.

SU ARACI(Gemi ve Su Araçlarının İnşası, tadilatı, bakım ve onarımlarında uygulanacak usul ve esaslara dair yönetmelik) Gemi dışında, suda yüzebilen ve tahsis edildiği gayeye uygun olarak kullanılan, her türlü araç ve yapıya denir.

GEMİLERİN GENEL NİTELİKLERİ

Denize dayanıklılık Denge Manevra yeteneği Duruş gücü Sürat

DENİZE DAYANIKLILIK :Her çeşit hava ve deniz şartlarında geminin emniyetle seyredebilme yeteneğidir.

DENGE: Geminin baş-kıç ve yalpa durumlarında bir pozisyondan diğer pozisyona, tehlikeye düşmeden geçmesi, yalpa etkisi ile bir tarafa yattığında, kolayca düzelebilmesi yeteneğidir.

MANEVRA YETENEĞİ: Ani rota değiştirebilme, kısa mesafede durabilme, bir anda yüksek sürate kalkma, alçak sürate inme vs.yeteneğidir.

Page 4: Gemicilik 1 - Ders Notu

DURUŞ GÜCÜ: Bir geminin alacağı su altı yaralarına karşı su üstünde kalabilme yeteneğidir. Duruş gücü genellikle, gemilerde yapılan su geçirmez bölme teşkilatları ile sağlanır.

SÜRAT: Hareket amacına göre geminin hedefine en kısa zamanda ulaşabilmesi veya seferini en kısa sürede tamamlaması için önemli niteliklerden bir diğeridir.

GEMİLERİN SINIFLANDIRILMASI

Gemiler genelde kullanılış maksatlarına göre inşa edilirler.

Gemiler kullanılış amaçlarına göre ; Ticaret gemileri Hizmet gemileri Harp gemileri Gezinti tekneleri olarak sınıflara ayrılırlar.

Ticaret gemilerio Yük gemileri o Yolcu gemilerio Çok maksatlı /karışık gemiler

Yük gemileri Kuru yük Gemileri Sıvı yük Gemileri Soğuk hava Depolu (frigofrik) gemiler Çok amaçlı Gemiler

Kuru yük gemileri► Kırkambar yükü taşıyan gemiler ► Dökme yük taşıyan gemiler► Kereste yükü taşıyan gemiler

Dökme yük taşıyan gemiler Maden gemileri Şeker gemileri Tahıl gemileri

Sıvı yakıt gemileri▲ Akaryakıt tankerleri ▲ Asfalt tankerleri ▲ Şarap tankerleri▲ Asit tankerleri► Amonyak tankerleri ► Zeytinyağı tankerleri► Kimyevi yük taşıyan tankerler ► Su tankerleri/layterleri

Soğuk hava depolu (frigofrik) gemiler Meyva-sebze gemileri Et gemileri Süt-tereyağ-yumurta gemileri

Page 5: Gemicilik 1 - Ders Notu

Çok amaçlı gemiler

Yapı itibarı ile kuru-sıvı-soğutulmuş yükleri taşıyacak yetenekleri olan gemilerdir.

Yolcu gemileri Atlantik aşırı seyreden büyük yolcu gemileri Kısa sefer yapan yolcu gemileri

Çok maksatlı gemilerFeribotlar Yük-yolcu gemileriPosta-yolcu gemileriTanker-yolcu gemileri

Özel yük taşıyan gemiler Konteyner gemileri Ro-ro gemileri Araba gemileri

Hizmet gemileriTarak dubasıRömorkörSeyir alameti taşıyan, kaldıran gemilerKurtarma gemileriDeniz itfaiyeleriFabrika gemileriFener gemileriBalıkçı gemileriHava istasyon gemileriBuz kıranlarFuar gemileriOkul gemileriYüzer kreynYük mavnalarıMavna itici teknelerSörvey gemileriDizel elektrik gemileriDiğer liman hizmetlerinde kullanılan tekneler

Romörkör İtici romörkör Çekici romörkör Açık deniz romörkörü Liman romörkörü

Balıkçı gemilerio Trol gemilerio Balina gemileri Şeklinde de sınıflandırabiliriz.

Harp gemileriMuharebe gemileriKruvazörlerUçak gemileri

Page 6: Gemicilik 1 - Ders Notu

MuhriplerFırkateynlerHücumbotlarMayın gemileriDeniz altılarÇıkarma gemileriDevriye gemileriBakım-tamir ve ikmal gemileriUlaştırma gemileriOkul gemileri

İşletme düzenlerine göre gemiler Tramp gemileri Muntazam seferli gemiler

Çalıştıkları su alanlarına göre gemiler Deniz gemileri, Nehir gemileri, Göl gemileri,

Yürütme güçlerine göre gemiler Kürekle yürütülen gemiler, Yelkenli gemiler, Makineli gemiler,

Makineli gemiler Buharlı gemiler , Dizel makineli gemiler , Nükleer gemiler,

Sefer bölgelerine göre gemiler Açık deniz seferi yapan gemiler, Kısa sefer yapan gemiler, Kabotaj seferi yapan gemiler,

GEMİNİN KISIMLARI VE TANITIMI

Sancak (starboard): Gemi ve teknenin üzerinde yüzümüzü baştarafa döndüğümüzde geminin sağında kalan kısım.İskele (port): Gemi ve teknenin üzerinde yüzümüzü baştarafa döndüğümüzde geminin solunda kalan kısım.Pruva (fore) (bow): Geminin/teknenin baş tarafının ilerisi ile ufuk çizgisi arasında kalan kısım/alan.Pupa (stern) (poop): Geminin/teknenin kıç tarafının gerisi ile ufuk çizgisi arasında kalan kısım/alan. Omuzluk (quarter): Geminin/teknenin baş-kıç doğrultusu ile 45 derecelik açı yapan istikamet/yön.Omurga (keel): Bir geminin, boyundan kıçına kadar tek parça halinde uzanan ve geminin temelini oluşturan kısımdır.

Page 7: Gemicilik 1 - Ders Notu

Bodoslama (steem): Gemilerin baş ve kıç taraflarında omurgadan dikine çıkılan ve kaplamaların birleştiği parçadır.

Vasat (amıdshıp): Tüm gemi ve deniz araçlarında en geniş kemerenin bulunduğu orta kısım ve civarıdır.

Postalar (frames): Geminin omurgadan küpeşteye kadar uzanan ve gemi yapı formuna göre eğim verilmiş, kaplama saçları veya tahtalarının bağlandığı parçalardır. Bir nevi geminin kaburgalarıdır.

Kemere (beam): Postaları birbirine bağlayan,geminin bir bordasından diğer bordasına kadar uzanan,omurgaya dik yönde konmuş yekpare parçalardır. Bunlar güverte kaplamalarını taşırlar.

Güverte (deck): Gemi teknesinin yatay saç kaplamalarıdır. Kemereler üzerine döşenir. Bazı yerlerde üzeri ağaç ile kaplanır veya kumlu boya yapılır.

Güverteler bulundukları yerlere göre adlandırılır.1. ANA GÜVERTE,2. KASARA/(RÜŞVET) GÜVERTE,3. ÜST GÜVERTE,4. ALT GÜVERTE,5. GEZİNTİ GÜVERTESİ,6. FİLİKA GÜVERTESİ

Ana güverte (maın deck): Geminin başından kıçına kadar kesiksiz devam eden en üst güvertesi olup, alt bölümü tonaja giren güvertedir.

Kasara güverte “rüşvet güverte” (castle deck): Baş ve kıç tarafta ana güverteden yukarıda kalan ve manevra için kullanılan yarım güvertedir.

Üst güverte (upper deck): Ana güvertenin üzerinde devamlı olmayan güvertedir.

Alt güverte (lower deck): Ana güvertenin altında kalan güvertedir.

Gezinti güvertesi (promenade deck): Yolcu gemilerinde, ana güvertenin üzerinde, yolcuların dolaştıkları güvertedir.

Filika güvertesi (boat deck): Geminin can filikalarının asılı oldukları mataforaların bulunduğu güverte olup, ana güvertenin üzerindedir.

Baş üstü ( fore castle deck ): Geminin ana güvertesinin gemi puruvasında kalan kısmı.Kıç üstü ( poop deck ): Ana güvertenin kıçta kalan kısmı.

Alabanda (wıng): Gemi ve deniz araçlarının su kesiminden yukarıda bulunan iç kısımları.

Sintine (bılge) : Gemi ve deniz araçlarının sualtında kalan iç kısımları.

Karina (bottom): Bir geminin , su içinde kalan dış kısmıdır.

Borda (board): Bir geminin , su üstünde kalan dış kısmıdır .

Page 8: Gemicilik 1 - Ders Notu

Gemide yönümüzü; baş tarafa çevirdiğimiz zaman omurga hattına dik olarak, sancak tarafa “Sancak Kemere” iskele tarafa “ İskele Kemere” denir.

PRUVA İLE SANCAK KEMERE ARASI “SANCAK BAŞ OMUZLUK”,

PRUVA İLE İSKELE KEMERE ARASI “İSKELE BAŞ OMUZLUK”,

PUPA İLE SANCAK KEMERE ARASI “SANCAK KIÇ OMUZLUK”,

PUPA İLE İSKELE KEMERE ARASI “İSKELE KIÇ OMUZLUK”

*Gemilerin Bacaları; bağlı oldukları denizcilik şirketlerinin forsları ile süslenir, ve makine dairesinin üzerinde yer alır. Bu yapının görevi, makineden gelen yanmış gaz ve dumanı uzağa göndermektir.

FRIBORD (Freeboard): En yukarıda bulunan devamlı su geçirmez güverte (Freeboard Deck) ile su hattı(W.L.) arasında kalan ve tekne ortasında ölçülen mesafedir.

DRAFT (Draught): Teknenin herhangi bir yerinde, omurga hizasından su hattına kadar olan düşey mesafedir.

İSKANDİL BORUSU

(SOUNDING PİPES)

GEMİNİN ÇEŞİTLİ

TANKLARINDA BULUNAN

SU-BALAST-YAKIT MİKTARLARINI

KONTROL VE ÖLÇMEK İÇİN

KULLANILAN BORULARDIR.

Page 9: Gemicilik 1 - Ders Notu

GEMİLERDE KULLANILAN EÇHİZE, EKİPMAN VE DİĞER YARDIMCI MALZEMELER

PUNTEL (Bulwark): Güverte kenarlarında korkuluk vazifesi gören dikey parçalardır.

VARDAVELA (Hand Rail): Punteller üzerine yatay olarak yerleştirilmiş elemanlardır.

KÜPEŞTE (Bulwark): Postalar üzerine yerleştirilen kaplamaların, ana güverte üzerine gelen en üst kaplamasıdır.

PARAMPET: Denizlerin güverte üstüne çıkmaması için borda yükseltilerek üst güverte kenarına yapılan yapı.

*** Güverte üzerinde küpeştenin güverte ile birleştiği yerde deniz sularının ve yağmur sularının akmasına yarayan oluk biçimindeki kısma “Yalı Kütüğü” denir. Burada biriken suların denize akmasına yarayan yere “Yalı Kütüğü Lastiği” , denir.

FİRENGİ DELİĞİ(Scupper Pipe): Denizlerden içeri giren yada geminin temizliği için kullanılan suların dışarı atılması için borda saçında denize doğru açılan delikler.

KAPORTALAR (W/T DOORS):

Gemilerde bölmeler ve güverteler arasındaki geçişi sağlayan, kapatıldığı zaman, su ve gaz geçirmeyen, basınca dayanıklı kapılardır. KAPORTALAR

1. YATAY KAPORTALAR,2. DİKEY KAPORTALAR, OLARAK İKİYE AYRILIR.

LUMBUZLAR: Gemi bölmelerini havalandırmak ve

ışıklandırmak maksadıyla gemi bordası ve

kamaralarına açılmış genel olarak yuvarlak

deliklere “Lumbuz” denir.

Lumbuz lastikleri de, kaporta lastikleri gibi boyanmamalıdır. Zaman zaman, yumuşama ve özelliğini kaybetmemesi için pudralanmalıdır.

DİREKLER, DİKMELER VE KISIMLARI,

DİREK (MAST): Yapıları itibarı ile, güverte düzlemine dik durumda gemi bünyesine bağlanmış, içi boş, boru şeklinde malzemelerdir.

BİR GEMİ DİREĞİ,ÜÇ KISIMDAN OLUŞUR.1. DİREK CUNDASI,2. DİREK BEDENİ,

Page 10: Gemicilik 1 - Ders Notu

3. DİREK TOPUĞU,

*** Direk üzerindeki bir çubuk eğer bordadan bordaya uzanarak kemere yönünde duruyorsa buna “Seren” denir.

*** Direk üzerindeki çubuk gemi baş-kıç yönünde fakat kıça doğru ve direkle 45 derecelik bir açı yapacak konumda duruyorsa buna “Giz” denir.

PORTUÇ (STOR ROOM) (LOCKER): Gemilerde gemicilik ile ilgili malzeme ve araçların konduğu yerlerdir.

BOYA AMBARI : Gemilerde kullanılmamış boya; inceltici ve bunlarla ilgili malzemelerin konduğu ambardır.

BOYALIKLAR: Gemilerde genelde kullanılmış boya, fırça ve incelticilerin bulunduğu yerlerdir.

KÖPRÜÜSTÜ: Bir geminin sevk ve idare edildiği mevkidir.

GEMİLER ÜZERİNDE BULUNAN DİĞER YARDIMCI MALZEMELER

Gemiler tekne yapılarında onu tamamlayıcı unsurlar olan yardımcı bir çok malzemeler ile donatılmışlardır. Bu malzemeler, geminin işletilmesi, hizmet görmesi açısından vazgeçilmez parçalar olup çoğu gemi ne kadar gelişmiş ve modern olursa olsun bunlar tekne üzerindeki yerlerini daima muhafaza etmişlerdir.

YARDIMCI MALZEMELER HALAT BAĞLAMA PARÇALARI, KURT AĞZI, MAPA, ANALE,

HALAT BAĞLAMA PARÇALARI BABALAR, KOÇ BOYNUZU, İSTAVROZ BİTE, ARMADORA ÇELİĞİ,

BABALAR (BITTS) (BOLLARD): Gemilerde, palamar halatlarının volta edildiği, gemi bünyesine çok sağlam şekilde bağlanmış malzemelerdir.

KOÇ BOYNUZU(STAGESHORN) (BELAYING): Gemiden dışarı verilen veya alınan orta incelikteki halatların volta edilmesine yarayan, dökme çelik veya pirinçten yapılmış malzemelerdir.

İSTAVROZ BİTE(STAGHORN BOLLARD): Güverte üzerinde yine orta kalınlıkta halatların volta edilmesinde kullanılan, güverteye sağlam bağlanmış malzemelerdir.

ARMADORA ÇELİĞİ (BELAYING PIN): Genellikle, gemideki sancak savlolarının voltasında kullanılan bir kısımdır.

Page 11: Gemicilik 1 - Ders Notu

KURT AĞZI (FAIRLEAD): Gemilerde dışarı verilen halatların yıpranma ve kesilmelerine mani olmak üzere güvertede küpeşteden dışarı açılmış donanımlardır.

LOÇA (HAWSE PIPE): Gemiden dışarıverilen ve alınan halatların geçmesi için hazırlanmış ve gemi bünyesine monte edilmiş metalden yapılmış parçalardır.

MAPA (EYEBOLT): Güverte üzerinde, palanga donatmak veya sapan vurmak, lashıng maksatları için konmuş, güverteye kuvvetli şekilde bağlanmış sabit demir halkalardır.

ANALE (RINGBOLT): Güverte üzerine aynı maksatla konmuş ve fakat, halkası hareketli olan mapalardır.

İSKELELER Gemilere giriş-çıkışta kullanılan, veya güverteler arasında iniş çıkışa yarayan merdivenlere “İSKELE” denir.

Bir borda iskelesi,1. ALT TAVA,2. ÜST TAVA,3. BORDA İSKELESİ olmak üzere üç ana kısımdan oluşmaktadır.

PİLOT İSKELESİ: Pilotların gemiye, binip-inmesi için kullanılan iskelelerdir.İSKELELER;

AĞAÇ, DEMİR, ALÜMİNYUM malzemelerden yapılabilir.

ÇARMIHLAR: Gemilerde, değişik amaçlarla gemi bordasına inip-çıkmak maksadı ile kullanılan iskelelerdir.

ÇARMIH BASAMAKLARI; AĞAÇTAN, METALDEN, SERT PİLASTİKTEN yapılabilir.

Usturmaçalar ( Fenders ): Aborda olan iki teknenin; bordaları arasına veya iskeleye aborda olan tekneyle rıhtım arasına konan ve yaslamayla bordaların zarar görmesini engelleyen malzemelere “USTURMAÇA” denir.

FARELİKLER VE GEMİLERDE KULLANIMI,Limanda kalındığı sürece, gemiye fare girmemesi için tüm halatlara “FARELİK” takılır.*Farelik takılırken, önemli olan “Farelik” in ters takılmamasıdır. Farelik ters takıldığında amaca hizmet etmez. Gemiye rahat şekilde fare girer.

Page 12: Gemicilik 1 - Ders Notu