Scrúdú nahArdteistiméireachta

GaeilgeGnáthleibhéal

Páipéar I

1 6 0 M A R C

Fad Ama: 1 uair 50 nóiméad____________________________________________________________________________________

PÁIPÉAR SAMPLACH 4

1

2

FÓGRA A hAON

FÓGRA A DÓ

3

COMHRÁ A hAON

COMHRÁ A DÓ

4

5

6

7

Scrúdú nahArdteistiméireachta

GaeilgeGnáthleibhéal

Páipéar II

2 0 0 M A R C

Fad Ama: 2 uair 20 nóiméad

Páipéar Samplach 4

Treoracha d’iarrthóirí

Ní mór do na hiarrthóirí cúram a dhéanamh de chruinneas na teanga.

Caillfear marcanna má bhítear faillitheach ann.

Tá trí cheist sa pháipéar seo.Ceist 1 Léamhthuiscint A agus B.Ceist 2 Prós Ainmnithe nó Prós Roghnach.Ceist 3 Filíocht Ainmnithe nó Filíocht Roghnach.

8

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

9

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

(10 marc)

Bunaithe ar alt sa nuachtán FoinseFoinse, bí linn ar www.foinse.ie

10

Freagair (a) agus (b) anseo.

(a) Cáca Milis(i) Scríobh cuntas ar ar tharla sa ghearrscannán Cáca Milis ón am a tháinig Paul isteach sa traein

go dtí an deireadh. (ii) Cé acu is fearr leat, Paul nó Catherine? Cuir fáthanna le do thuairim. (Is leor dhá fháth.)

(25 marc)

NÓ

An Lasair Choille(i) ‘Micil: Go Sasana! Céard sa diabhail a thabharfadh thusa go Sasana? Níl gnó ar bith acu

d’amadáin i Sasana.’ (An Lasair Choille)Tabhair cuntas ar ar tharla ina dhiaidh sin sa dráma go dtí gur imigh Míoda amach as an teach.

(ii) Cén sórt duine é Micil, dar leat? Scríobh cuntas gairid air agus inis cén fáth ar thaitin (nó nárthaitin) sé leat. (Is leor dhá fháth.) (25 marc)

(b) Dís(i) Déan cur síos gairid ar an ngaol atá, dar leat, idir an bhean agus an fear sa ghearrscéal ‘Dís’.(ii) Cé acu is fearr leat, an bhean nó an fear? Cuir fáthanna le do thuairim. Is leor dhá fháth.

(25 marc)

Freagair (a) agus (b) anseo.

(a) Gearrscannán Roghnach(i) Maidir le gearrscannán a ndearna tú staidéar air le linn do chúrsa, tabhair cuntas ar na

príomhimeachtaí (rudaí) a tharla sa scannán sin.(ii) Déan cur síos gairid ar phearsa (charachtar) amháin sa ghearrscannán sin agus inis cén fáth

ar thaitin (nó nár thaitin) sé/sí leat. (Is leor dhá fháth.) (23 marc)Ní mór teideal an ghearrscannáin sin a scríobh síos go soiléir. (2 marc)

NÓ

B – PRÓS ROGHNACH – (50 marc)

A – PRÓS AINMNITHE – (50 marc)

Freagair (a) agus (b) as A: Prós Ainmnithe nó as B: Prós Roghnach.

11

Dráma Roghnach(i) Maidir le dráma a ndearna tú staidéar air le linn do chúrsa, tabhair cuntas ar cheann amháin

de na himeachtaí (eachtraí) móra a tharla sa dráma sin.(ii) Cén phearsa (charachtar) is mó a thaitin leat sa dráma sin?

Déan cur síos gairid air/uirthi. Inis cén fáth ar thaitin (nó nár thaitin) sé/sí leat. (Is leor dhá fháth.) (23 marc)Ní mór teideal an dráma sin a scríobh síos go soiléir. (2 marc)

(b) Gearrscéal Roghnach(i) Maidir leis an ngearrrscéal a ndearna tú staidéar air déan cur síos gairid ar an ngaol atá, dar

leat, idir beirt de na príomhcharachtair sa ghearrscéal sin.(ii) Cé acu den bheirt sin ba mhó a thaitin leat? Cuir fáthanna le do thuairim. Is leor dhá fháth.

(23 marc)Ní mór teideal an ghearrscéil sin a scríobh síos go soiléir. (2 marc)

12

Freagair (a) agus (b) anseo.

(a) An tEarrach Thiar(i) Cén léargas, dar leat, a fhaighimid ar an dúlra (nádúr) ón dán An tEarrach Thiar (thíos)?

(8 marc)(ii) Luaigh dhá íomhá (phictiúr) atá sa dán.

Déan cur síos i d’fhocail féin ar an dá íomhá (phictiúr) sin. (8 marc)(iii) Scríobh nóta gairid ar dhá cheann de na dathanna a úsáidtear sa dán. (9 marc)

A – FILÍOCHT AINMNITHE – (50 marc)

An tEarrach ThiarFear ag glanadh créDe ghímseán spáideSa gciúineas shéimhI mbrothall lae 4Binn an fhuaimSan Earrach thiar.

Fear ag caitheamhCliabh dhá dhroim 8Is an fheamainn dheargAg lonrúI dtaitneamh gréineAr dhuirling bháin. 12Niamhrach an radharcSan Earrach thiar.

Mná i locháinIn íochtar diaidh-thrá, 16A gcótaí craptha,Scáilí thíos fúthu;Támh-radharc síothachSan Earrach thiar. 20

Toll-bhuillí fannaAg maidí rámhaCurrach lán éiscAg teacht chun cladaigh 24Ar ór-mhuir mhallI ndeireadh laeSan Earrach thiar.

Foilsithe le caoinchead Chló Iar-Chonnachta.

13

(b) An Spailpín Fánach(i) Inis, i d’fhocail féin, faoi conas

mar atá an tsláinte ag an SpailpínFánach. (8 marc)

(ii) Inis, i d’fhocail féin, faoin sórtoibre a bhíodh ar siúl ag anSpailpín. (8 marc)

(iii) An gceapann tú go raibh anSpailpín sásta lena shaol? Cuirfáthanna le do thuairim. Is leordhá fháth. (9 marc)

Freagair (a) agus (b) anseo.

(a) (i) Maidir le dán nua-aimseartha amháin a chum fear agus a ndearna tú staidéar air le linn do chúrsa, inis i d’fhocail féin an pictiúr den dúlra (nádúr) atá le fáil sa dán sin, dar leat.

(8 marc)(ii) Luaigh dhá íomhá (phictiúr) atá sa dán seo.

Déan cur síos i d’fhocail féin ar an dá íomhá (phictiúr) sin sa dán. (8 marc)(iii) Tabhair príomhthéama an dáin, dar leat. (7 marc)

Ní mór teideal an dáin sin, mar aon le hainm an fhile, a scríobh síos go soiléir. (2 marc)

(b) (i) Maidir le dán seanaimseartha le fear a ndearna tú staidéar air tabhair príomhthéama an dáin, dar leat. (8 marc)

(ii) Déan cur síos gairid ar ghné éigin den dán a thaitin/nár thaitin leat. (8 marc)(iii) Cad é an mothúchán is láidre sa dán, dar leat? (7 marc)

Ní mór teideal an dáin sin, mar aon le hainm an fhile, a scríobh síos go soiléir. (2 marc)

B – FILÍOCHT ROGHNACH – (50 marc)

An Spailpín FánachIm spailpín fánach atáim le fadaag seasamh ar mo shláinte,

ag siúl an drúchta go moch ar maidin’s ag bailiú galair ráithe;

ach glacfad fees ó rí na gcroppies,cleith is píc chun sáite

’s go brách arís ní ghlaofar m’ainmsa tír seo, an spailpín fánach.

Ba mhinic mo thriall go Cluain gheal Meala’s as sin go Tiobraid Árann;

i gCarraig na Siúire thíos do ghearrainncúrsa leathan láidir;

i gCallainn go dlúth ’s mo shúiste im ghlaicag dul chun tosaigh ceard leo

’s nuair théim go Durlas ’s é siúd bhíonn agam –‘Sin chú’ibh an spailpín fánach!’

Go deo deo arís ní raghad go Caisealag díol ná ag reic mo shláinte

ná ar mhargadh na saoire im shuí cois balla,im scaoinse ar leataoibh sráide,

bodairí na tíre ag tíocht ar a gcapaillá fhiafraí an bhfuilim hireálta:

‘téanam chun siúil, tá an cúrsa fada’ –siúd siúl ar an spailpín fánach.

14