5/17/2018 Fransisko Goja - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/fransisko-goja 1/5

Fransisko GojaIz Vikipedije, slobodne enciklopedije

Skoči na: navigacija,  pretraga

Špansko slikarstvoSlikarstvo 18. i 19. vijeka

Ime i prezime: Fransisko Goja

Rođen: 30. mart 1746, Fundetodos - Španija

Umro: 16. april 1828, Bordo - Francuska

Pravac/tradicija: Romantizam

Značajna dela:Kaprici • Gola maja • Obučena maja • 2. maj 1808 • 3.maj 1808 • Užasi rata • Kinta del Sordo • Poslovice •Besmislice

Uticaji od: Dijega Velaskeza • Rembranta

Uticao na: Eduarda Manea • Ekspresioniste

Fransisko Hose de Goja i Lusijentes (šp.  Francisco Jose de Goya y Lucientes) (rođen 30.marta 1746 u Fundetodosu, Španija - umro 16. aprila 1828, u Bordou, Francuska), bio jeveliki španski slikar , crtač i grafičar . Njegovo djelo je ogledalo španske istorije vremena ukojem je živio. Kasnije će snažno uticati na umjetnike 19. i 20. vijeka. [1] U seriji grafika pod imenom Užasi rata (šp.  Los desastres de la guerra, 1810-14), Goja prikazuje ratnetragedije uzrokovane Napoleonovom invazijom na Španiju. Među najpoznatijim Gojinimslikama su Gola maja (šp.  Maja desnuda) i Obučena maja (šp.  Maja vestida), obe iz perioda od 1800. do 1805. godine, (danas u Muzeju Prado u Madridu). Zapravo, originalno

5/17/2018 Fransisko Goja - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/fransisko-goja 2/5

ime slika su Ciganke (šp. Gitanas) jer su pod tim imenom figurirale na spisku ManuelaGodoja, koji je bio njihov prvi vlasnik. Ime "maja" pod kojim su danas poznate, dugujuInkviziciji, koja ih je tako nazvala zbog očigledne smelosti i drskosti koju slike poseduju.Španska reč maja (čita se: „maha“), je kolokvijalni pojam koji se u Gojino doba koristio uŠpaniji za žene nižeg staleža koje su imale preslobodno i provokativno ponašanje sa

muškarcima[2]

.

Sadržaj

[sakrij]

• 1 Rano umjetničko obrazovanje i počeci karijere• 2 Period pod Karlosom IV• 3 Napoleonova invazija na Španiju• 4 Restauracija i povratak Fernanda VII na špansko prijestolje• 5 Literatura

• 6 Reference

[uredi] Rano umjetničko obrazovanje i počecikarijere

Goja je počeo svoje umjetničko obrazvanje sa Hozeom Lusanom i Martinesom, lokalnimumjetnikom koji je studirao u Napulju. Vrlo brzo odlazi u Madrid da radi kao pomoćnik dvorskog slikara Fransiska Bajeua. U Rim odlazi 1771. godine kako bi nastavio svojeumjetničke studije, ali se iste godine vraća u Saragosu, gdje dobija prvu značajnijunarudžbu za izradu freski u lokalnoj katedrali. Na tim freskama radi sa prekidima sljedećihdesetak godina. Ove i druge religiozne slike iz tog perioda u Saragosi, karakteriše barokni irokoko stil, tada predominantan u Španiji, rezultat uticaja venecijanskog slikara ĐovanijaBatiste Tijepola, koji je živio i stvarao u Madridu posljednjih osam godina svoga života.1773. Goja ženi sestru Fransiska Bajeua.

Gojina karijera na dvoru počinje 1775. godine, kada slika seriju od 60 preliminarnihstudija, za Kraljevsku fabriku tapiserije - Sveta Barbara ( Real fabrica de tapices, Santa

 Barbara). Rađene na podlogama platana malih dimenzija, ali i na kartonima, motivi ovihkompozicija su prizori tadašnjeg života, aristokratskih i narodnih događaja i običaja, kojeGoja stvara pod nadzorom njemačkog neoklasiciste, Antona Rafaela Mengsa. Mengs je poslije Tijepolove smrti, postao umjetnički direktor španskog dvora. U tim prvim Gojinimdjelima za Kraljevsku fabriku tapiserije, uticaj Tijepolovog dekorativnog stila sekomplementuje učenjima Mengsa, naročito insistiranje na jednostavnosti kompozicije. Uonima koje radi u narednom periodu, primjećuje se progresivno udaljavanje od umjetničkihtradicija koje dolaze izvan Španije i razvoj vlastitog stila, kao posljedica studija djelaslikara Dijega Velaskeza, koja su se tada nalazila u kraljevskoj riznici. Goja studiraVelaskeza preko slobodnih kopija njegovih djela koristeći se različitim tehnikama grafike.Mnogo kasnije, u svojim spisima bilježi: „Priznajem samo tri majstora: Velaskeza,

5/17/2018 Fransisko Goja - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/fransisko-goja 3/5

Rembranta i povrh svega prirodu“. Rembrantove grafike su za Goju bile izvor inspiracije unjegovim kasnijim crtežima i grafikama, dok su mu slike Velaskeza pokazale put premastudiji prirode i otkrile tajne likovnog jezika realizma.

1780. godine Goja je izabran za člana Kraljevske akademije San Fernando u Madridu. Kao

uslov za pristup Akademiji, Goja prilaže sliku religiozne tematike, Hrist na krstu (Cristo enla Crúz ), konvencionalne i jednostavne kompozicije pod Mengsovim uticajem, ali sanaturalističkim tretmanom figure, koji podsjeća na onaj u Velaskezovoj slici sa istimimenom i tematikom. 1785. godine postaje pomoćnik direktora Akademije (odsjek zaslikarstvo), a već naredne, glavni slikar kralja Karlosa III. U deceniji koja slijedi slikamnogobrojne portrete dvorskih činovnika i članova španske aristokratije, predstavljajući ihu konvencionalnim pozama, karakterističnim za slikarstvo 18. vijeka.

[uredi] Period podKarlosom IV

Smrću Karlosa III, 1788. godine, nekolikomjeseci prije Francuske revolucije, bliži sekraju period prosperiteta i prosvjetiteljstva uŠpaniji, u kojem je Goja sazrijevao kaoumjetnik. Tom periodu slijedi hrišćanskireakcionizam, politička i društvena korupcija, pod upravom kralja Karlosa IV i njegovekraljice Marije Lujse, a koji će se završiti Napoleonovom invazijom na Španiju. Utakvim društveno-političkim prilikama, pod

Karlosom IV, Goja će postati slikar dvorai steći ugled najcjenjenijeg i najuspješnijegumjetnika u Španiji. Poslije jedne nagle bolesti 1792. godine, ostaje potpuno gluv bezmogućnosti oporavka sluha. U narednom periodu, njegova umjetnost zadobija novi karakter, slobodnije ekspresije, poduprijetanjegovim kritičkim umom i instinktivnim nagonom za oslobađanje mašte odkonvencionalizama. 1795. postaje direktor Akademije San Fernando ali se dvije godinekasnije, povlači sa tog položaja zbog problema sa zdravljem. Prvi slikar kraljevskog dvora postaje 1799. godine. Iako je rado primao zvanična priznanja i svoj uspjeh cijenio savelikim entuzijazmom, ostavlja za sobom vrlo upečatljiv kritički osvrt na epohu i društvo u

kojem je živio.U seriji od 80 grafika pod imenom Kaprici ( Los caprichos), objavljenoj prvi put 1799.godine, Goja direktno napada političke, društvene i religijske prilike i dogme, koristeći setada popularnom tehnikom karikature, ali obogaćujući je svojim umjetničkim kvalitetima inesvakidašnjom dovitljivošću. Njegovo majstorsko korišćenje upravo u to vrijemerazvijene tehnike akvatinte, naročito njenih tonalnih mogućnosti, daju Kapricimadramatičnu vitalnost, zbog čega mnogi ugledni istoričari i kritičari umjetnosti, smatraju

Gola maja, oko 1800. godine

Obučena maja, oko 1803. godine

5/17/2018 Fransisko Goja - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/fransisko-goja 4/5

Kaprice najvećim dostignućem u istoriji grafike. Nekoliko mjeseci kasnije, Goja postaje prvi slikar kraljevskog dvora. Takođe u to vrijeme, biva pod pritiskom i napadan od stranešpanske Inkvizicije. 1803. godine šalje grafike Kaprica kralju, moleći u zamjenu penziju zasvoga sina.

Djela koja Goja stvara bez porudžbi mecena, zrače neobičnom i nesvakidašnjom perspektivom, fantazijom i inventivnošću, dok u onima koja stvara za mecene ostaje vjerantradicionalnim kanonima. U dekoracionim freskama crkve San Antonio de la Florida uMadridu, Goja održava vezu sa tradicijom Tijepola, ali nameće svoju likovnu odvažnost,slobodu egzekucije i ekspresivni realizam, prilikom obrade tada popularnih religioznih isekularnih figura. U mnogobrojnim portretima prijatelja i dvorskih činovnika, kombinujetehniku odvažnog i slobodnog pristupa kompoziciji, sa posebnim naglašavanjem karaktera portretiranog lika.

[uredi] Napoleonova invazija na Španiju

 Za više informacija pogledajte Užasi rata

1808. godine, kada je Goja bio na vrhuncu svoje karijere, Karlos IV i njegov sin Fernando bivaju primorani na abdikaciju u procesu prisilne sukcesije. Napoleonova vojska ulazi uŠpaniju, a Napoleonov brat Jozef biva postavljen na špansko prijestolje. Goja zadržavasvoju poziciju slikara kraljevskog dvora i tokom rata slika portrete španskih, ali ifrancuskih generala. Preko serije grafika pod imenom Užasi rata (prvi put se objavljuju višeod pola vijeka kasnije, 1863), Goja prenosi svoje reakcije na užase i tragične ratne posljedice. Koristeći se grafičkim tehnikama bakropisa suve igle i akvatinte, predstavljanasilničke scene i događaje u dramatičnim kompozicijima, namjerno ističući upečatljive i

 brutalne detalje, ali odbacujući dokumentarni realizam.

[uredi] Restauracija i povratak Fernanda VII našpansko prijestolje

5/17/2018 Fransisko Goja - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/fransisko-goja 5/5

3. maj 1808

Poslije restauracije Fernanda VII, 1814. godine i poslije protjerivanja francuske vojske,Goja biva pomilovan zbog službe francuskom kralju i vraćen na mjesto kraljevskogdvorskog slikara. U ovom periodu Goja slika: 2. maj 1808, Pogubljenje branilaca

Madrida i 3. maj 1808. Pogubljenje branilaca Madrida je komemorativna slikanarodnom ustanku u Madridu. Kao i serija grafika Užasi rata, ovo su takođe kompozicijedramatičnog realizma, i monumentalna platna na kojima su slikane čine ih još višeupečatljivijim.

Gotovo impresionistički stil ovih monumentalnih platana, kasnije će uticati na francuskeslikare 19. vijeka, naročito na Manea, koji će se inspirisati kompozicijom 3. maj za jednuod svojih kompozicija. U seriji portreta Fernanda VII, slikanih poslije restauracije, Gojaevocira upečatljiv karakter njegove okrutne i tiranske ličnosti. U to vrijeme slika jošnekoliko serija portreta zvaničnika i aristokrata, ali se naročito ističu (zbog romantičnog isubjektivnog karaktera), portreti njegovih prijatelja, kao i serija autoportreta koju slika

1815. godine. Religiozne kompozicije iz tog doba, kao što su Agonija u vrtu i Posljednjaekskomunacija Svetog Jozefa od Kalasanza (1819), su više sugestivne i iskrenije u odnosuna njegove rane crkvene slike. Enigmatična serija pod imenom "crne slike" kojom dekorišezidove svoje kuće, takođe poznata pod imenom Kinta del Sordo (1820-1823, danas uMuzeju Prado), kao i serije grafika pod imenom Poslovice (šp.  Los proverbios) iBesmislice (šp.  Los disparates), predstavljaju s druge strane, vizije iz noćnih mora uekspresionističkom stilu, sa dobrom dozom cinizma,  pesimizma i očaja.

[uredi] Literatura

• Gombrich, E. H. Historia del Arte (The Story of Art - izvorni naslov na engleskom)

Phaidon Press Limited, 1950, 1958, 1960, 1966, 1972, 1978, 1984, 1989, 1995;ISBN 84-8306-044-2

• F.J. Sánchez Cantón, Vida y obras de Goya (1951)• Pintura Española de El Greco a Picasso: el tiempo, la verdad y la historia, T. F.

Editores, Madrid - 2006; ISBN 849620975X [1]