EJournal of the Hellenic Association of Slavists 
http://ejournals.lib.auth.gr/fragmenta 
3/2016
Tel.: 2310 991369, Email: iliasev@theo.auth.gr, tarna@theo.auth.gr 
 
Chairman of Hellenic Association of Slavists 
tarna@theo.auth.gr 
Vice Chairman of Hellenic Association of Slavists  
iliasev@theo.auth.gr 
thanospaiko@yahoo.gr 
isis@vodafone.net.gr 
knichoritis@uom.gr 
tarna@theo.auth.gr 
Secretariat 
iliasev@theo.auth.gr 
ανς κληρονομις 
ους». γιοι λγιοι του ρωσικο Βορρ 
 
 
 
Ο διλογος της Εκκλησας με το Ισλμ κατ τους με
σους χρνους. Μια αποτπωσ του στον Βο του Κων
σταντνου  Κυρλλου 
λικς Εκκλησας με το παρελθν και το μλλον 
 
 
 
 
Μεθοδου στη Σλαβικ Ορθοδοξα 
 
 
 
 
 
παννωσης της Εκκλησας 
ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 
νωσης  Ελλνων  Σλαβολγων  συνεχζει  τη  δημοσευση 
αξιλογων  πρωττυπων  μελετν,  οι  οποες  αποτυπνουν 
τα  ερευνητικ  πορσματα  νων  αξιλογων  ερευνητν,  οι 
οποοι  χουν  αφιερωθε  στη  μελτη  της  ιστορας  και  του 
πολιτισμο  του σλαβικο κσμου και  των  ελληνοσλαβικν 
πνευματικν και πολιτισμικν σχσεων. 
ανακοινθηκαν  στη  Διεθν  Επιστημονικ  Διημερδα  με 
θμα  «Ο  διλογος  στη  ζω  και  το  ργο  των  αγων 
Κυρλλου και Μεθοδου και στην παρδοσ τους» στις 17 
και 18 Μαου 2016, την οποα διοργνωσε η νωση Ελλνων 
Σλαβολγων  με  τη  συνεργασα  και  την  υποστριξη  του 
Τμματος Θεολογας  του Α.Π.Θ.,  του Δμου Θεσσαλονκης 
και  του  Προγρμματος  του  Συμβουλου  της  Ευρπης 
Cultural  Route  “St  Cyril  and  Methodius”  στο  πλασιο  των 
επιστημονικν  και  καλλιτεχνικν  εκδηλσεων  υπ  τον 
ττλο:  «Εβδομδα  Θεολογικο  Λγου  και  Τχνης»,  που 
οργνωσε το Τμμα Θεολογας μεταξ 16 και 20 Μαου 2016. 
Στη  Διεθν  Επιστημονικ  Διημερδα  λαβαν  μρος 
μλη  της  νωσης  Ελλνων  Σλαβολγων,  Καθηγητς  του 
Τμματος  Θεολογας,  καθς  και  Καθηγητς  ξνων 
Πανεπιστημων.  
Στχος  της  Διημερδας  ταν  να  αναδειχθε  και  να 
διερευνηθε σε βθος ο ρλος του διαλγου στη ζω και τη 
δρση  των  αγων  Κυρλλου  και  Μεθοδου,  καθς  και  τη 
σημασα  του  για  την  παρδοση  που  κληροδτησαν  στον 
κσμο  των  Σλβων.  Οι  εργασες  της  Διημερδας 
ολοκληρθηκαν με μα Στρογγυλ Τρπεζα την Τετρτη 18 
Μαου  στην  οποα  το  κεντρικ  θμα  ταν:  «Η 
κυριλλομεθοδιαν  παρδοση  του  διαλγου  στον 
6 Fragmenta Hellenoslavica 3 (2016)
σγχρονο  ευρωπακ  κσμο»  κατ  την  οποα  λοι  οι 
συμμετχοντες εχαν την ευκαιρα να προβληματιστον και 
να  συζητσουν  σχετικ  με  τη  θση  και  τον  ρλο  του 
διαλγου στην  κυριλλομεθοδιαν παρδοση  και  ειδικτερα 
στην προοπτικ του σγχρονου κσμου. 
Οι ανακοινσεις που δημοσιεονται στον 3ο τμο της 
επετηρδας  μας  αποτυπνουν  τους  προβληματισμος 
αυτος και μας δνουν την αφορμ σμερα σε μια εποχ που 
ο  φονταμενταλισμς  και  η  μονομρεια  παρουσιζονται  ως 
αναπδραστη προοπτικ – χι μνο στο θρησκευτικ πεδο – 
να  αναλογιστομε  την  αξα  και  τη  σημασα  του  διαλγου 
και  της  ανεκτικτητας,  καθς  επσης  και  τον  ρλο  που 
διαδραμτισαν  κατ  το  παρελθν  αλλ  και  τη  θση  τους 
στην  Ορθδοξη  Παρδοση  και  ειδικ  στην 
κυριλλομεθοδιαν  παρδοση  με  την  οποα  μπολιστηκε  ο 
Ορθδοξος Σλαβικς Κσμος. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αθανσιος Αθανασιδης 
Διδκτωρ Σλαβικς 
κυριλλομεθοδιανς κληρονομις 
Κωνσταντινοπολης στον κσμο των βορεων γειτνων τους 
που  μελε  να  επηρεσει  καθοριστικ  την  ιστορικ, 
θρησκευτικ  και  πολιτιστικ  πορεα  τους  στους  επμενους 
αινες,  διαμορφνοντας  ισχυρος  δεσμος  με  τον 
χριστιανικ κσμο. 
ποιοτικ  χαρακτηριστικ  αυτς  της  πνευματικς  και 
πολιτιστικς  γραμματεας  με  τη  δημιουργα  του  πρτου 
σλαβικο  αλφαβτου  και  τη  διαμρφωση  της  πλοσιας 
ιεραποστολικς  τους παραγωγς1. Με  τη  συμβολ  και  των 
μαθητν τους διαμορφθηκε μα σλαβικ κυριλλομεθοδιαν 
παρδοση  (Slavia  Orthodoxa)  που  συνχει  και  εμπνει  τον 
πολιτισμ των Νοτιοσλβων μχρι σμερα. Βασικ στοιχεο 
της παρδοσης αυτς αποτελε ο οικουμενικς χαρακτρας 
της ιεραποστολς ο οποος ανδειξε την Ανατολικ Ρωμακ 
Αυτοκρατορα σε κομβικ παργοντα  της υπ  διαμρφωση 
πολιτικς σκψης των Νοτιοσλβων. Και κνουμε λγο για 
1 Βλ. Ταρνανδης Ι., Πτυχς της Σλαβικς Ορθοδοξας, Θεσσαλονκη 1991, σσ. 39- 102, του ιδου: «Το σλαβικ (γκλαγκολικ) αλφαβητρι του Σιν», Thessaloniki Magna Moravia, Thessaloniki 1999, σσ. 165-175. Περισστερα για την γλαγολιτικ γραφ στη μελτη του Tadin M., La glagolite (“glagolica”) en Istrie, Croatie et Dalmatie dequis ses débuts jusqu’á son approbation, limité et bien définie par le Saint – Siége (1248 et 1252), Κυρλλω και Μεθοδω Τμος Ερτιος επ τη χιλιοστ και εκατοστ ετηρδι, (επιμ. Ι. Αναστασου), τ. 1, Θεσσαλονκη 1966, σσ. 291-329.
Ο γιουγκοσλαβισμς στον απηχο της κυριλλομεθοδιανς κληρονομις
10 Fragmenta Hellenoslavica 3 (2016)
πολιτικ  σκψη,  διτι  η  πρωταρχικ  πρσκληση  που 
απηθυνε ο ηγεμνας της Μεγλης Μοραβας Rostislav στον 
αυτοκρτορα  Μιχαλ  Γ  (842867)  δεν  εξαντλονταν  σε 
αυστηρ  θρησκευτικ  πλασια 2 .  Επεκτεινταν  στην 
καθημεριντητα και στον διαγνωσμνο υψηλ πολιτισμ των 
Βυζαντινν. Απτερος στχος της διπλωματικς αποστολς 
ταν  η  αφπνιση  των  Σλβων  στη  βση  των  βυζαντινν 
πολιτικν  και  πολιτιστικν  τους  αξιν.  Η  σλληψη  του 
σχεδου  συνστατο  στη  δημιουργα  ενς  ενοποιημνου 
πνευματικ  και  πολιτισμικ  κσμου  στη  θση  της  ρωμακς 
οικουμνης  που  εχε  χαθε  μετ  την  κατλυση  της  Δυτικς 
Ρωμακς Αυτοκρατορας3.  Η ννοια λοιπν του οικουμενικο 
ιδεδους  που  προβαλε  η  Να  Ρμη  ως  κυραρχη 
γεωστρατηγικ  δναμη  της  περιοχς  θα  συμπεριελμβανε 
και  τον  ευρτερο  σλαβικ  κσμο  στο  βαθμ  που  αυτς  θα 
ενστερνιζταν  τις πολιτιστικς,  θρησκευτικς  και πολιτικς 
αρχς της4. Με αυτν τον τρπο οι Σλβοι συμπκνωσαν σε 
να νο μεγμα τις αξες του ελληνορωμακο πολιτισμο, τη 
λειτουργικ  και  λατρευτικ  παρδοση  των  Βυζαντινν,  τη 
βιωματικ  πατερικ  θεολογα  τσι  πως  την  περιγραφαν 
και την δδαξαν οι  ισαπστολοι και οι μαθητς τους με μα 
2 Βλ. Ταρνανδη Ι., Σελδες απ την Εκκλησιαστικ Γραμματεα των Σλβων, Θεσσαλονκη 20072, σσ. 17-130. 3 Ευαγγλου Η., Σλαβικ Ορθοδοξα, Απ τον Κριλλο και τον Μεθδιο στους ησυχαστς (9ος -15ος αι.) Θεσσαλονκη 2015, σελ. 47 4 Βλ. Καλογρου Ι., «Ο απ την πνευματικν ζων της Θεσσαλονκης προσδιοριζμενος οικουμενικς χαρακτρας της Ιεραποστολς των αγων Κυρλλου και Μεθοδου», Πρακτικ Συνεδρου Εορταστικα Εκδηλσεις, Θεσσαλονκη 1986, σσ. 67-77, πρβλ. και το ρθρο της Παπολια Β., «Το ργο των Κυρλλου και Μεθοδου, ως κφρασις του Χριστιανικο ανθρωπισμο», Πρακτικ Συνεδρου, .π., σσ. 49-67. Για τη σημασα της Κωνσταντινοπολης ως κντρου της Ανατολς και της ασκομενς της επδρασης στους Σλβους κατ τον μεσαωνα βλ. το αξιλογο ρθρο του Radi R., «Srednjovekovni Carigrad u starim srpskim rodoslovima, letopisima, zapisima i natpisima», [Η μεσαιωνικ Κωνσταντινοπολη στις αρχαες σερβικς γενεαλογες, στα χρονικ, σε συγγραφς και σε επιγραφς], Vizantijski Svet na Balkanu II, Beograd 2012, σσ. 221-233.
Αθανσιος Αθανασιδης 
να ωστσο εκφορ, τη σλαβικ. τσι φτνουμε στην εποχ 
του  Στεφνου  Δουσν  (Stefan  Dušan  Nemanji,  13081355) 
που φανερνεται  νας  κδηλος βυζαντινισμς με  εμφαν 
τα  σημδια  της  πολιτικς  και  πνευματικς  επιρρος  των 
Βυζαντινν στο σερβικ παλτι και στις δομς του κρτους5. 
Εναι  το  γεγονς  αυτ  να  επιπρσθετο  τεκμριο  των 
ντονων επιδρσεων του Βυζαντου που ο καθηγητς Dimitri 
Obolensky  χαρακτρισε ως Βυζαντιν Κοινοπολιτεα6  αυτ 
που  η  σερβικ  ιστοριογραφα  ονομζει  Srpska  Vizantija
Σερβικ  Βυζντιο 7 .  Ο  σλαβικς  κσμος  γινε  μτοχος  στη 
βση της ισοτιμας των ευαγγελικν αγαθν προβλλοντας 
σε  ιστορικς  περιδους  σπουδαες  προσωπικτητες  της 
χριστιανοσνης  που  ακμη  και  σμερα  τιμονται  απ  τη 
Δση και την Ανατολ8.  
ανεξρτητος πια σλαβικς κσμος που χει διαγρψει τη δικ 
του  ιστορικ πορεα ενισχεται τι περαιτρω με εξχουσες 
προσωπικτητες  της  σλαβικς  πνευματικτητας:  ο  γιος 
Σββας (11751236)9 της οικογνειας των Νεμανιδν, ο σιος 
5 Bλ. Bogdanovi D., «Preobraaj Srpske Crkve», [Η μεταμρφωση της Σερβικς Εκκλησας], Istorija Srpskog Naroda, Beograd 1981, σσ. 315-327 πως επσης Sajlovi M., «Η προσαρμογ της Σερβικς και της Ελληνικς παρδοσης επ του Σρβου Τσρου Δουσν», Σπαργματα Βυζαντινοσλαβικς Κληρονομις, Θεσσαλονκη 2011, σσ. 307-337. Πρβλ. την αξιλογη μελτη του Σολη Γ., «Ο τσρος Στφανος Δουσν και το γιον ρος», ΕΕΒΣ 22 (1953), σσ. 82-96. 6 Obolensky D., Η Βυζαντιν Κοινοπολιτεα. Η Ανατολικ Ευρπη, 500-1453, τομ. Α, τομ. Β, Θεσσαλονκη 1991. 7 Jovanovi B., Srpska Vizantija, (συλλογικς τμος), Beograd 1993. Πρβλ. επσης το ρθρο του γκριτου ιστορικο Sima irkovi, Between Kingdom and Empire: Dušan’s State (1346-1355), Reconsidered, Βυζντιο και Σερβα κατ τον ΙΔ αινα, Αθνα 1996, σσ. 110-121. 8 Βλ. Αναστασου Ι., «Οι γιοι Κριλλος και Μεθδιος εκφραστς του πνεματος της Βυζαντινς Ορθοδοξας», Πρακτικ Συνεδρου, .π., σσ. 35-49. 9 Jevti At., (εφησυχζοντος επισκπου),.Bogoslovlje Svetog Save, [Η θεολογα του Αγου Σββα], Vrnjaka Banja 1991, πρβλ. και Ευαγγλου Η., Ιστορα της Μεσαιωνικς Γραμματεας των Ορθοδξων Σλβων, Θεσσαλονκη 2017, σσ. 292- 300. Επσης Popovi R., Srpska Crkva u Istoriji, [Η Σερβικ Εκκλησα στο διβα της
Ο γιουγκοσλαβισμς στον απηχο της κυριλλομεθοδιανς κληρονομις
12 Fragmenta Hellenoslavica 3 (2016)
Θεοδσιος  του  Τυρνβου  (1362/3) 10  στη  Βουλγαρα,  ο  γιος 
Ιωννης ο Βλαδμηρος  (10ος αι.)11 αλλ και λλες σπουδαες 
πνευματικς  μορφς.  Εναι  πια  σαφς  η  επιλογ  του 
χριστιανισμο  στα  αδιξοδα  της  πολιτικς  και  κοινωνικς 
ζως των Νοτιοσλβων πως χαρακτηριστικ λγει ο γιος 
Νικλαος Velimirovi (18811956).   
εθνικν  ιδεν ευνησε τη δημιουργα των εθνικν κρατν 
και  διαφοροποιθηκαν  οι  πορεες  των  επιμρους  σλαβικν 
φυλν  η  κυριλλομεθοδιαν  κληρονομι  δεν  αποτλεσε 
στοιχεο ριδας  διαφιλονικεας ανμεσα στους ομφυλους. 
Δεν διακυβετηκε το κρος της θρησκευτικς  πολιτισμικς 
της αξας. Αντθετα, οι αναφορς στο ργο της αποτλεσαν 
στοιχεο αυθεντικτητας και γνησιτητας της θρησκευτικς, 
πολιτικς    λλης  διατπωσης 12 .  Ωστσο,  υπρξαν  και 
περοδοι (προπολεμικ και μεταπολεμικ) στην ιστορα των 
σλαβικν λαν κατ τις οποες απαξιθηκε ο ιστορικς τους 
ρλος,  οι  επσημοι  κρατικο  φορες  περιθωριοποησαν  την 
πολιτιστικ  τους  αξιοσνη,  αντικαθιστντας  τα  υψηλ 
ιδανικ τους με τις αξες του υπαρκτο σοσιαλισμο  των 
Ιστορας], Beograd 2013, σσ. 15-23 Ταρνανδη Ι., Ιστορα της Σερβικς Εκκλησας, Θεσσαλονκη 1985, σσ. 29-42 του ιδου «Κult svetog Save i Svetog Simeona kod Grka», [Η πνευματικ συμβολ του Αγου Σββα και Συμεν στους λληνες], Grka svedoanstva Svetosavlja, Beograd 2015, σσ. 107-157 επσης Puzovi Pr., Srpska Pravoslavna Crkva, Prilozi za istoriju 2, [Σερβικ Ορθδοξη Εκκλησα, Συμβολς στην Ιστορα 2], Beograd 2000, σσ. 3-8. 10 Για τον σιο Θεοδσιο του Τυρνβου και τον ρλο του στις μεταρρυθμσεις της μεσαιωνικς Βουλγαρας βλ. τη μονογραφα του Ευαγγλου Ηλ., Γλωσσικς και Εκκλησιαστικς μεταρρυθμσεις στη Βουλγαρα τον 14ο αινα. Η συμβολ του Πατριρχη Τυρνβου Ευθυμου, Θεσσαλονκη 2002, σσ. 83-156. 11 Βελιμροβιτς Νικολου (Velimirovi Nikolaj, επισκπου), Ο Πρλογος της Αχρδος, Βοι Αγων, μνοι, Στοχασμο και Ομιλες για κθε μρα του χρνου, (επιμ. – μτφρ. Χαρ Λιαναντωνκη), Αθνα 2014, σσ. 7-8 12 Βλ. Marsina R., «La tradition des saints Cyrillle et Méthode en Slovaquie», Magna Moravia, .π., σσ. 113-121. Επσης βλ. Eggers M., «The historical-geographical implications of the Cyrillo-Methodian mission among the Slavs», Magna Moravia, .π., σς. 65-87.
Αθανσιος Αθανασιδης 
Βουλγαρα),  των σγχρονων εθνικιστικν ιδεολογημτων. 
Απ την δια την ιστορικ αφγηση ωστσο αποδεχτηκε τι 
ουδποτε  το  ργο  των  Θεσσαλονικων  αδελφν 
λησμονθηκε  στη  μνμη  και  στη  συνεδηση  του  λαο 13 . 
Πντα το ιερ λμμα απ φωτισμνους πνευματικος νδρες, 
κληρικος  και  λακος,  μεριμνοσε  στε  να  ενυπρχει 
σβεστη η φλγα της αυθεντικς χριστιανοσνης πως την 
δδαξαν εκενοι.  
του  20ου  αινα  εμφανστηκε  το  ιδεολγημα  του 
γιουγκοσλαβισμο14 ως εκφραστς της πολιτικς συνανεσης 
των Νοτιοσλαβικν λαν σε ναν ενιαο πολιτικ φορα: την 
Ομσπονδη Σοσιαλιστικ Δημοκρατα της Γιουγκοσλαβας. Οι 
συνιστσες  δυνμεις  της  Σερβας,  Κροατας,  Σλοβενας, 
Μαυροβουνου,  Βοσνας  και  Ερζεγοβνης  και  της  Π.Γ.Δ.Μ. 
συνθεσαν την πολιτικ ονττητα που μας εναι γνωστ ως 
Γιουγκοσλαβα (Νοτιοσλαβα) υπ την αρχηγα του κραταιο 
μεταπολεμικο ηγτη  Josif Broz Tito. Το δε αιρετικ πολιτικ 
σστημα  που  εγκαθιδρθηκε  και  διγραψε  αυτνομη,  σε 
σχση με τη Κομμουνιστικ Διεθν (Κομιντρν), πορεα στη 
μεταπολεμικ Γιουγκοσλαβα ονομστηκε τιτοσμς15. 
στα  τλη  του  19ου  αινα  και  ενσαρκθηκε  απ  τους 
οραματιστς  της  στην  πολιτικ  διαδρομ  της  πρην 
13 Βλ. Ταχιος Αν.-Αιμ., Κριλλος και Μεθδιος, Οι θεμελιωτς της αρχαας σλαβικς γραμματεας, Θεσσαλονκη 1992, σσ. 227-249. 14 Βλ. Djoki D., Yugoslavism: Histories of a failed idea, 1918-1992, C. Hurst & Co. Publishers 2003, passim, Batakovi D., «Nationalism and Communism: The Yugoslav case», Serbian Studies, 1-2, αρ. 9., Chicago 1995, σσ. 25-41. 15 Βλ. ilas M., Tito: The story from inside, Phoenix Press U.S.A., 2001, επσης avoški K., Tito tehnologija vlasti, Beograd 1991, σσ. 13-19. Ειδικτερα μως για τον ιδεολογικ πυρνα του τιτοσμο βλ. τη μελτη Ulam Ad., Titoism and the Cominform, Harvard U.S.A. 2014, σσ. 135-218, επσης Fred Warner Neal, Titoism in Action. The reforms in Yugolsaia after 1948, California U.S.A. 1958.
Ο γιουγκοσλαβισμς στον απηχο της κυριλλομεθοδιανς κληρονομις
14 Fragmenta Hellenoslavica 3 (2016)
Γιουγκοσλαβας 16 .  Θεμλιο  του  γιουγκοσλαβισμο  εναι, 
σμφωνα με τη σκψη του ακαδημακο Hasanovi, η εθνικ 
ομοιογνεια  (jednonacionalnosti)  των  λαν  που  απαρτζουν 
τις  γιουγκοσλαβικς  χρες 17 .  Η  κυραρχη  αυτ  ιδεολογα 
αποτελοσε ουσιαστικ τον πολυμορφικ ιστ γρω απ τον 
οποο  συνυφανονταν,  υπ  μορφ  σκιδη  τελικ,  οι 
επιμρους τοπικς εθνικς ιδεολογες. Αυτ εναι η περοδος, 
λλωστε, που γεννθηκε στη βαλκανικ πολιτικ σκην το 
ιδεολγημα  της  πολιτικς  αδελφοσνης  και  εντητας  – 
(bratstvo  i  jedinstvo)  στους  εξεγερμνους  Νοτιοσλβους.  Με 
αυτν  τον  τρπο  το  τιτοκ  καθεστς  επιβεβαωνε  την 
αντθεσ  του  στις  εθνικς  διακρσεις  προγοντας  την  ιδα 
του πολιτικο διεθνισμο.  
φνταζε για την εποχ εκενη πρωτοπρα, ως μια κοινωνικ 
επιδωξη  αινων.  Οι  αριστοκρατικς  ελτ,  σερβικς  και 
κροατικς, για δικος τους λγους καθεμα, προσλαβαν το 
ιδεολγημα και το μετουσωσαν στις τοπικς τους κοινωνες 
ως  υπερεθνικ  ιδα 18 .  τσι,  οι  Σρβοι,  οι  Κροτες  και  οι 
16 Πρβλ. Djordjevi D., Ιστορα της Σερβας, 1800-1918, Θεσσαλονκη 2001, σσ. 411-414. 17 Hasanagi E., «O nacionalnom pitanju», [Περ του εθνικο θματος], Iz Istorije Jugoslavije 1918-1945, Zbornik predavanja, Beograd 1958, σσ. 226-240. Για την ιδα της εντητας των Νοτων Σλβων και τις εθνοπολιτικς ζυμσεις που συντελσθηκαν βλ. Tadi J., Historija Naroda Jugoslavije ΙΙ, [Ιστορα των Λαν της Γιουγκοσλαβας], Skolska Knjiga, Zagreb 1960, σσ. 1391-1396. H ιδα ωστσο ανγεται στο Ιλλυρικ κνημα και δλωνε την αμοιβαιτητα των σλαβικν λαν των Βαλκανων χι μνο ως πολιτικ σλληψη αλλ και ως να πολιτιστικ και κοινωνικ δημιοργημα. Βλ. Gaši R., «Jugoslovenstvo kao nacionalni i dravni identitet» [Ο γιουγκοσλαβισμς ως στοιχεο εθνικς και κρατικς ταυττητας], Suoavnje na prošlošu-put ka budunosti, Opatija Beograd 2009, σσ. 2-3. 18 Η κροατικ ιντελιγκντσια διεδε στην ννοια του γιουγκοσλαβισμο τη διξοδο της εθνικς της ιδας απ τα στεν ρια της Αψβουργικς αυτοκρατορας, εν η αντστοιχη σερβικ αναζητοσε την ενσχυσ της ναντι των λλων θεωρητικ μικρτερων εθνν. Η ιδα του γιουγκοσλαβισμο, δηλαδ, γινταν αντικεμενο εθνοτικς διαπλοκς μσα απ τον ανταγωνισμ των δο κυραρχων λαν δη απ τη γννησ της. Βλ. στο σνολ του το φαινμενο στη μελτη του Baki J., Ideologije
Αθανσιος Αθανασιδης 
Σλοβνοι  γιναν  οι  τρεις  φυλς  που  συνθεσαν  να  ενιαο 
εθνικ και ομοιογενς φαινομενικ κρατικ μρφωμα19.   Η 
κροατικ  ιντελιγκντσια  διεδε  στην  ννοια  του 
γιουγκοσλαβισμο το διξοδο της εθνικς της  ιδας απ τα 
στεν  ρια  της  Αψβουργικς  διαρχας,  εν  η  αντστοιχη 
σερβικ  αναζητοσε  την  ενσχυσ  της  ναντι  των  λλων 
θεωρητικ μικρτερων εθνν. Η ιδα του γιουγκοσλαβισμο, 
εκ  των  ενντων  εξελισσταν και ως αντικεμενο  εθνοτικς 
διαπλοκς μσα απ  τον ανταγωνισμ  των  δο  κυραρχων 
ιδρυτικν λαν της δη απ τη γννησ της20.  
 
διακυβρνησης  του  γιουγκοσλαβισμο  πρωτοεμφανστηκε 
πολυεθνικ αλλ και ιδεατ21. Ο πολτης του ενιαου κρτους 
jugoslovenstva izmeu srpskog i hrvatskog nacionalizma 1918-1941: sociološka – istorijska studija, [Η ιδεολογα του γιουγκοσλαβισμο ανμεσα στον σερβικ και κροατικ εθνικισμ 1918-1941], Zrenjanin 2004, passim. Πρβλ. επσης Αθανασιδη Αθ., «Ο ρλος των σερβικν και κροατικν μεγαλοδεατισμν στην δινεξη της Γιουγκοσλαβας κατ τα τη 1990-1995», Ενδοχρα, τ., 88, 7/2004, σσ. 31-38. 19 στσο στον αντποδα της θσης αυτς μετ την κατρρευση της Γιουγκοσλαβας (1990) αναπτχθηκε στις συνιστσες Δημοκρατες στους επιμρους κρατικος εκπαιδευτικος σχεδιασμος το κυραρχο τοπικ εθνοτικ στοιχεο στη λογοτεχνα, τη γλσσα, την πνευματικ σπουδ, την καταγραφ της διας της ιστορας – που μλις πριν μερικ χρνια ταν κοιν – αλλ και στην πολιτιστικ ταυττητα των κοινοττων αυτν. Πρβλ. Markovi M., «Smisao Stvaranja Jugoslavije», Jugoslovenska Drava 1918-1998, [Η ιδα της δημιουργας της Γιουγκοσλαβας], Beograd 1999, σσ. 53-60 20 Baki J., Ideologije jugoslovenstva, .π., σσ. 86-87 επσης osi D., «Srpsko pitanje – Pitanje istine», [Το σερβικ ζτημα – να υπαρκτ ερτημα], Nacionalni interes, v. 3, 1-3 (2007), σελ. 30. 21 Για τα ιδεατ θνη και τις αμοιβαες με τις κοινωνες και την ιστορα αλληλεπιδρσεις ενδεικτικ αναφρουμε την πολκροτη μελτη του Anderson B., Φαντασιακς κοιντητες. Στοχασμο για τις απαρχς και τη διδοση του εθνικισμο (Imaged Communities , Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, London 1991, Αθνα 1997. Ειδικ για τα ιδεατ θνη στα Βαλκνια και συγκεκριμνα για την περπτωση της κρατικς υπστασης των μουσουλμνων της Βοσνας βλ. τη
Ο γιουγκοσλαβισμς στον απηχο της κυριλλομεθοδιανς κληρονομις
16 Fragmenta Hellenoslavica 3 (2016)
ταν πρωτστως Γιουγκοσλβος και δευτερευντως Κροτης, 
Σρβος,  κ.ο.κ.  Ο  ρος  δε  Γιουγκοσλβος  με  την  προδο  του 
χρνου  ισχυροποιονταν  στις  συνειδσεις  των  πολιτν  με 
αποτλεσμα να αποκτ ιδιτητα κρατικ. Με τον τρπο αυτ 
υποχωροσε η νετευκτη εθνικ ννοια, που του προσδθηκε 
αρχικ,  και σταδιακ κατοχυρθηκε ο ρος και στη διεθν 
κοιντητα 22 .  Τα  τρα  κραται  εθνικ  σνολα  (Σερβα, 
Κροατα,  Σλοβενα)  παρουσιζονταν  ως  τρεις  φυλς  ενς 
λαο,  του  Νοτιοσλαβικο  κατ  συνπεια,  θεωρητικ  δεν 
υφσταντο εθνικς διενξεις και διεκδικσεις διτι υπερσχυε 
το νοτιοσλαβικ  ιδεολγημα23. Με ηγετικ ρλο στο Κνημα 
των Αδεσμετων και στενς διπλωματικς σχσεις (ακμα και 
Σμφωνα  Φιλας)  με  χρες  του  Τρτου  Κσμου  ο  Ττο 
προσπθησε  να  παρουσισει  την  πολυεθνικ  &ka