Fizjologia ciążyFizjologia ciążyFizjologia ciążyFizjologia ciąży

opracowali: opracowali: Anna Grzymała-Figura, Piotr UzarAnna Grzymała-Figura, Piotr Uzar

Klinika Medycyny Matczyno-Klinika Medycyny Matczyno-Płodowej PAMPłodowej PAM

Zapłodnienie- połączenie się gamety męskiej (plemnika) z gametą żeńską (komórką jajową) uwolnioną z jajnika w procesie owulacji.

Komórki płciowe (gamety)

Plemniki: powstają w jądrach, dł. 50-60m, główka 4-5mEjakulacja: 2,6- 6ml; 1ml- 60-120mln plemnikówNasienie: wydzielina gruczołów- krokowego i opuszkowocewkowych+ wydz. pęcherzyków nasiennych+ komórki (b. liczne plemniki, makrofagi, leukocyty)Penetracja plemników: tylna część sklepienia pochwy estrogeny upłynniają czop śluzowy (90min wnikają plemniki)

kanał szyjki (zbiornik nasienia- do 3 dni żywe plemniki) jama macicy jajowody (ruch plemników, skurcze jajowodu,przepływ płynu w jajowodzie) aż do bańki (już po 5 min)Kapacytacja: (w czasie wędrówki)- uzdatnianie, czapeczka

na główce z enzymami do penetracji osłonki przezroczystej

Komórki płciowe (gamety)

Komórka jajowa: powstają w jajnikach, śr. 120m, dojrzała

wydostaje się z pęcherzyka Graafa wraz z płynem otoczona

komórkami warstwy ziarnistej (wieniec promienisty) i trafia do

bańki jajowoduMechanizm wychwytywania jaja przez jajowód: ujście

ze strzępkami obejmuje miejsce jajeczkowania

(chemotaktycznie)Czas zdolności do zapłodnienia: plemnik 2-3d, jajo 12h

Zapłodnienie

Impregnacja: wniknięcie główki plemnika do jajaPrzebieg zapłodnienia: w bańce spotkanie gamet po 12h od pęknięcia pęch. Graafa (w osłonce przejrzystej są receptory plemników, po wniknięciu plemnika twardnieje) zlanie się jąder gamet (koniugacja) i zygota ma 46 chromosomów - plemnik X lub Y- 100:105; plemnik Y o 7% lżejszy- szybszy- na 100 kom jajowych 16 nie zapłodnionych na 84 zygoty 69 się implantuje z 69- 27 roni się w terminie miesiączki (menstrual abortion)

Rozwój zygoty w jajowodzie

- po koniugacji odpada wieniec promienisty- po 12-36h są 2 blastomery- po 40-48h są 4 blastomery- po 48-60h jest 8 blastomerów- po 60-72h są 32 blastomery- morula- substancje

odżywcze zowoplazmy i z płynu w jajowodziePrzez te 6 dni brak kontaktu zygoty i ustroju matki.Początek ciąży to zagnieżdżenie zarodka.

Rozwój zygoty w jajowodzie

Zagnieżdżenie

Implantacja, nidacja: to ścisłe przywarcie blastocysty na dużej

powierzchni do endometrium (w górnej części tylnej ściany

trzonu) inwazyjne działanie kosmków coraz głębsze

zanurzanie jaja w endometrium (stąd 23 dnia po OM nieznaczne krwawienie)

Zagnieżdżenie

Formowanie łożyska3 procesy jednocześnie:a) różnicowanie trofoblastu: cytotrofoblast (warstwa wewn. otaczająca blastocystę) i syncytiotrofoblast (warstwa zewn. z kosmkami pierwotnymi- między nimi zatoki z krwią z macicy do odżywiania hematotropowego)b) przygotowanie bł. śluzowej macicy: pod wpływem hormonówtworzy się doczesna, jej komórki są bogate w lipidy i glikogen (histotropowy typ odżywiania zarodka przez 11 dni od zapłodnienia) Kosmki trofoblastu wnikaja tylko do doczesnej nie do częśći podstawnej błony śluzowej czy mięśnia- stą łatwe oddzielanie łożyska po porodzie.

Formowanie łożyska

c) Ochrona immunologiczna płodu: - 2-glikoproteina ciążowa- działa immunosupresyjnie - wzrost wytwarzania kortyzolu- słaby Ag trofoblastu- słaba zdolność macicy do udziału w reakcjach immunologicznych (narząd immunologicznie

uprzywilejowany)

Zmiany w błonie śluzowej macicy ciężarnej

- stopniowo jajo płodowe wpukla się do światła macicy pokryte

doczesną torebkową

- pod zarodkiem doczesna podstawna

- pozostała doczesna ścienna nie styka się z jajem płodowym

- w 3 miesiącu ciąży doczesna torebkowa i ścienna zrastają się

i jajo wypełnia macicę

– od strony doczesnej podstawnej kosmki rozrastają się

tworząc kosmówkę kosmatą (stąd łożysko), a na doczesnej

torebkowej kosmki zanikają tworząc kosmówkę gładką

Rozwój zarodka, błon płodowych, pępowiny

- w ścianie blastocysty 4 dni po zapłodnieniu wytwarza się węzeł zarodkowy (2 warstwy: ektoderma- z niej skóra, ukł. nerwowy, zmysły i endoderma- narządy wewn., a potem między nimi mezoderma- kości, mięśnie, tk. Łączna, naczynia)- tarcza zarodkowa ma szypułę, z której potem pępowina

do ściany blastocysty- w 5Hbd formowanie rynienki nerwowej- błony płodowe- powstają z kosmówki i owodni (owodniapokrywa sznur pępowiny)

Warunki konieczne do zaistnienia ciąży

Matka- drożne jajowody, prawidłowa anatomia narządu rodnego, endokrynologia, bakteriologia, prawidłowe błony płodowe

Ojciec- prawidłowe plemniki, prawidłowe wydzielanie komórek gruczołowych jąder, pęcherzyków nasiennych i gruczołu krokowego, drożność przewodów najądrza

Zmiany ogólnoustrojowe w organiźmie kobiety

ciężarnej

Zmiany w ukł. krążenia ciężarnej

Zmniejszenie oporów w naczyniach obwodowych

Zwiększenie obj. krwi krążącej Zwiększenie obj. minutowej serca

Zmiany w ukł. krwiotwórczym i krwi obwodowej

Zwiększenie obj. osocza 40% (hydraemnia)

Wzrost ogólnej liczby erytrocytów Spadek stężenia hemoglobiny i

hematokrytu Bezwzględny wzrost liczby leukocytów

Zmiany w ukł. oddechowym

Pobudzenie ośr. Oddechowego Wzrost wentylacji płuc o 40% Wzrost minutowej pojemności

oddechowej przy nie zmienionej liczbie oddechów

Wzrost wymiany gazowej Obniżenie pCO2 (28-32 mmHg)

Zmiany w czynności nerek i dróg moczowych

Poszerzenie dróg moczowych Wzrost przepływu krwi przez nerki

50% Wzrost przesączania kłębuszkowego

35% Spadek stęż. kreatyniny,mocznika,

kw. moczowego

Zmiany w ukł. pokarmowym

Spowolnienie motoryki przewodu pokarmowego ( spowolnienie opróżniania żołądka i przesuwania treści jelitowej, zaparcia)

Osłabienie napięcia mięśni gładkich w ścianach przewpodu pokarmowego (refluks, zgaga)

Wzrost wydzielania śliny o niższym pH, próchnica

Krwawienia z dziąseł

Zmiany w ukł. gruczołów dokrewnych

Przysadlka: namnożenie kom wydz. prolaktynę, spadek stęż FSH i LH

Jajnik: wzrost obj. w pierwszych 3 miesiącach

Tarczyca: powiększenie (wzrost utraty jodu w czasie filtracji nerkowej)

Przytarczyce: wzrost wydzielania PTH, wzrost wch łaniania Ca, spadek wydalania

Kora nadnerczy: wzrost wolego kortyzolu i aldosteronu

Przemiana materii

Wzrost masy ciała o 20% (rozwój tk tłuszczowej, zatrzymanie wody w organiźmie, wzrost masy płodu i łożyska)

Wzrost zapotrzebowania kalorycznego ( 500 kcal/dzień pod koniec ciąży)

Gosp. węglowodanowa Gosp. białkowa i tłuszczowa Gosp. mineralna

Zmiany w gruczołach sutkowych Przyrost utkania gruczołowego I trymestr Rozrost i przekrwienie sutków II trymestr Wstępna laktogeneza Wydzielanie sairy III trymestr Rozpoczęcie wydzielania mleka po

wydaleniu łożyska- spadek estrogenów łożyskowych i progesteronu

Zmiany w narządach płciowych

Pochwa: zasinienie, wzmożone wydz. śluzu, wzrost pH

Macica: przerost, bł. mięśniowa zwiększa masę od30-60 razy, szkielet włóknisty, skurcze macicy- połączenia typu nexus(wzrost szybkości rozchodzenia się bodźca kurczącego i koordynacji skurczowej)

Zmiany w obrębie skóry Przebarwienia – hiperpigmentacja Zmiany naczyniowe: rumień dłoni,

znamiona naczyniowe Rozstępy i kresy skórne brzuch,

sutki, biodra, uda – zmiany we włóknach kolagenowych, zwiotczenie powłok i prześwitywanie poszerzonych naczyń skórnych

Zmiany w psychice ciężarnych

I trymestr psychiczna świadomość stanu

II trymestr świadome poczucie dbania o ochronę rozwijającego się płodu

III trymestr wzrost obaw, niepewność, odpowiedzialność

Opieka zdrowotna nad kobietą ciężarną