Embed Size (px)
Citation preview
MSc. Fisnik Morina, PhD (c)
FINANCAT E KORPORATAVE
DHJETOR 2017
BURIMET AFATSHKURTA DHE AFATMESME TË FINANCIMIT
Kapitulli 8
OBJEKTIVAT 2
I. RËNDËSIA DHE FORMAT E FINANCIMIT AFATSHKURTËR
II. FORMAT E FINANCIMIT AFATSHKURTËR
III. KOSTOJA E FINANCIMIT
IV. KRAHASIMI - KREDITË TREGTARE DHE ATO BANKARE
V. NDERLIDHJA E FINANCIMIT AFATSHKURTER DHE
AFATMESEM
VI. FORMAT E FINANCIMIT AFATMESËM
VII. INSTRUMENTET E SIGURIMIT TË KREDITIMIT
AFATMESËM
VIII. QIRAJA SI FORMË E FINANCIMIT AFATMESËM
PËRMBAJTJA 3
1. BURIMET AFATSHKURTA TË FINANCIMIT
2. FORMAT E FINANCIMIT AFATSHKURTËR
A) KREDITË TREGTARE
B) PËRKUFIZIMET KOHORE
C) LETRAT TREGTARE DHE
D) KREDITË AFATSHKURTËRA
3. BURIMET AFATMESME TË FINANCIMIT
A) INSTRUMENTET E SIGURISË SË KREDIVE DHE VLERA E
KOLATERALIT
B) FAKTORINGU
C) KREDITË BANKARE
D) FINANCIMI ME KONTRATA TË SHITJES SË KUSHTËZUAR
E) FINANCIMI ME ANË TË KONTRATAVE TË QIRASË
BURIMET AFATSHKURTA TË
FINANCIMIT 4
Para se gjithash – burimi i financimit të një aktiviteti
ekonomik duhet të jetë domosdoshmerisht në lidhshmëri me
qëllimin per te cilin jane destinuar keto burime.
Karakteristika themelore e ketyre burimeve eshte likuidimi i
tyre ne nje afat me te shkurter sesa nje vit.
Burimet e financimit për fillimin e bizneseve të reja kryesisht
sigurohen nga:
1. Kursimet e bëra Rrethi familjar eshte nje
2. Pasuria e lënë peng burim tjeter i rendesishem
3. Polisat e sigurimit dhe
4. Huaja
BURIMET AFATSHKURTA TË
FINANCIMIT 5
Burim tjeter per bizneset e posafilluara mund te jene:
1. Kreditë bankare dhe
2. Huat bankare afatshkurta.
Karakteristikë themelore është likuidimi në afat të shkurtër
dhe financimi i nevojave sezonale dhe të përkohshme.
Ne vijim do te sqarojme se cka kuptojme me:
1. periudha e maturimit dhe
2. kostot e finacimit.
BURIMET AFATSHKURTA TË
FINANCIMIT 6
Periudha e maturimit
Sa më e shkurtër të jetë periudha e maturimit të kredisë, aq më
i madh është risku i pamundësisë së biznesit për të paguar
principalin dhe interesin.
Afati më i gjatë i kredisë, risku më i ulët i financimit.
Perpos riskut te kethimit, ekziston edhe pasiguria sa i perket
perballimit te shpenzimeve te interesit.
Risku, po ashtu lind kur ndermarrja nuk eshte ne gjendje te
beje rifinancimin e kredive afatshkurta ne momentin e
maturimit te tyre.
BURIMET AFATSHKURTA TË
FINANCIMIT 7
Kostot e financimit
Kostot e financimit te bizneseve varen nga zgjatja e afatit të
huas.
Sa më i gjatë të jetë afati i pagimit të huas aq më i shtrenjtë
është financimi i biznesit.
Ndryshimet në mes kreditimit afatshkurtër dhe afatgjatë mund
të harmonizohen me normat e interesit.
Kostoja e pritur e financimit afatgjate zakonisht eshte me e
larte nga ajo e financimit afatshkurter.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 8
Burimet themelore te financimit afatshkurter jane:
1. Kreditë tregtare
2. Përkufizimet kohore
3. Letrat tregtare dhe
4. Kreditë afatshkurta
Këto burime të financimit kryesisht përdoren për mbulimin e
nevojave dhe fluktuimeve sezonale, por edhe per nevoja te
perhershme te biznesit.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 9
1. Kreditë tregtare
Kredija tregtare eshte burimi me i rendesishem i financimit te
cdo biznesi. Ne afarizmin bashkekohor bleresit nuk detyrohen
per pagesen e mallit ne momentin e blerjes por u lejohet nje
periudhe e caktuar kohore.
Kredia tregtare lind kur furnitori shet mallrat, por nuk kërkon
pagesë të menjëhershme dhe kredia perfundon kur paguhet
malli i blere. Ekzistojne tri lloje te kreditit tregtar:
a. Llogaritë e hapura,
b. Kambialet dhe
c. Urdhëresat e akceptueshme.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 10
Kredite tregtare – Llogarite e hapura
Kredine e lejon shitesi ne baze verifikimit paraprak te bleresit.
Kushtet e shitjes precizohen sakte ne faturen e mallit te shitur dhe
shprehin kohen e pageses – afatin dhe kushtet e zbritjes (skontos).
SQARIM: KAMBIALI dhe URDHERESA AKCEPRUESE – cka jane ?
Kushtet e shitjes që zbatohen te llogaritë e hapura
COD – cash on delivery (pagesa me rastin e dorëzimit të mallit),
CBD – cash before delivery (pagesa para dorëzimit të mallit),
Shtyerja e afatit të pagesës - pa zbritje në pagesë dhe
Shtyerja e afatit me zbritje në pagesë (EOM - fundi i muajit).
2/10, net 30. 2% zbritje për pagesën brenda 10 ditëve, afati i fundit i
pagesës së plotë 30 ditë.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 11
Kreditë tregtare – karakterizohen me sa vijon:
Janë të përshtatshme nëse paguhen deri në fund të afatit të
paraparë,
Shmang komplikimet e shumta të punëve financiare dhe
E metë e kësaj forme kreditimi është se blerësi mund të
përdorë kredinë tregtare pa qenë i ndërgjegjshëm për koston
e kredisë.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 12
Kreditë tregtare - kostoja
Nëse blerësit i lejohet kredia tregtare në shumë prej 100,000 € me
kushtin 2/10 net 30
Nëse rritet afati i pagesës dhe kushtet janë 2/10, net 90
Dmth. sa me gjate periudha e kreditimit, kostoja vjetore e kredise eshte
me e vogel. Parimi – rritja e zbritjes stimulon bleresin per blerje.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 13
2. Përkufizimet kohore
Paraqesin nje burim spontan te financimit te biznesit. Forma te
shprehura te perkufizimeve kohore jane rrogat dhe tatimet.
Ne te dy rastet kemi te bejme me shpenzime që kanë ndodhur
në biznes, mirëpo nuk janë paguar akoma dhe realisht
paraqesin financim pa kompensim.
Por mos pagesa e ketyre dy llojeve te shpenzimeve ne kohen
kur e kane arritjen – atehere ka edhe pasoja:
- me punetoret … dhe
- me shtetin …
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 14
3. Letrat tregtare
Emetohen nga kompanitë e mëdha dhe u shiten firmave tjera,
shoqerive te sigurimit, fondeve te pensionereve dhe bankave.
Prodhuesit i përdorin si burim fondesh për përballimin e
nevojave sezonale.
Afati i maturimit te letrave tregtare sillet nga 2 - 6 muaj.
Përparësi: shpërndahen shpejt në treg, thjeshtësojnë
procesin e raportimit financ. dhe shpenzimet
kompensuese.
E metë: kufizimi i fondeve pasiqë sigurimi i tyre lidhet me
tepricën e likuiditeteve të sh.a.-ve si furnizuese te tyre.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 15
4. Kreditë afatshkurta
Bankat jane kryesisht nje burim i financimit afatshkurte.
Marrëveshjet përfshijnë madhësinë e huas, afatin e maturimit,
shumën e interesit, llojin dhe mënyrën e garancisë.
Format me te njohura te K. Afatshkurt jane:
Tejkalimi në llogari rrjedhëse (overdraft)
Vija kreditore dhe
Marrëveshja qarkore.
SQARIMI i seciles nga format.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 16
Kostoja e kredise afatshkurter
Norma e interesit është çmimi që paguhet për huazimin e kapitalit.
Jane disa faktore te cilet influencojne ne koston e parase se huazuar:
1. Mundësitë e prodhimit,
2. Preferencat kohore të konsumit,
3. Risku,
4. Inflacioni,
5. Kohëzgjatja e kredisë,
6. Lartësia e kredisë,
7. Normat ndërkombëtare të interesit dhe
8. Llojet e ndryshme të financimit të aseteve.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 17
Kreditë afatshkurta - kostoja
Norma nominale e interesit tregon interesin e shprehur në terma
monetarë.
Norma nominale e interesit (krf) =
Norma reale pa risk (k *) + Premia e riskut të inflacionit IRP
Norma reale e interesit është norma nominale e interesit e përshtatur
me normën e inflacionit. Eshte tregues i rritjes se pasurise reale, e
shprehur në termat e fuqisë blerëse të investitorit apo huamarrësit.
Norma reale e interesit llogaritet si:
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 18
Normat e interesit
Faktorët tjere që ndikojnë në normën e interesit janë:
a. Buxheti i vendit (deficit, suficit),
b. Faktorët ndërkombëtar (bilanci i jashtëm tregtar) dhe
c. Aktiviteti ekonomik.
SQARIMI i ketyre faktoreve.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 19
Normat e interesit
Çmimi që i përllogaritet klientëve për mjetet e huazuara.
Bankat poashtu praktikojnë edhe lëvizjen e normës së interesit.
Norma efektive e huas llogaritet përmes formulës.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 20
Kreditë afatshkurta - kostoja
Ekzistojne dallime te konsiderueshme ne koston e huase, varesisht a
kemi te bejme: me interes te deklaruar, me interes ne avans, me hua ne
keste apo me hua tregtare.
Rasti 1. Interesi i deklaruar
Për një hua prej 50,000, 8% interes për një vit, nëse huaja shlyhet në
fund të vitit, huamarrësi paguan 4,000 euro.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 21
Kreditë afatshkurta - kostoja
Rasti 2. Shkurtimi i kohës
Nëse huaja prej 50,000 me normë vjetore prej 8%, nuk
përdoret 360 ditë por vetëm 120 ditë.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 22
Kreditë afatshkurta - kostoja
Rasti 3. Interesi në avans
Në rast se banka kërkon që interesi të paguhet në avans.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 23
Kreditë afatshkurta - kostoja
Rasti 4. Shuma kompensuese
Nëse huamarresi i 50,000 €, me normë interesi prej 8% obligohet me
kontratë që të depozitoje një shumë të huas p.sh. 20%, kostoja e huas
rritet, sepse huamarrësi ka përdorur vetëm 80% të parave të marra hua.
FORMAT E FINANCIMIT
AFATSHKURTËR 24
Kreditë afatshkurta - kostoja
Rasti 5. Huaja me keste
Kostoja e interesit mund të rritet nëse huaja shlyhet në këste, në vend të
shlyerjes si shumë vjetore. Për huan prej 50,000 me normë prej 8%,
nëse norma e interesit llogaritet çdo muaj, atëherë norma e interesit do
të jetë:
Sa më e shpeshtë të jetë përllogaritja e interesit, aq më e lartë është
norma faktike e interesit.
BURIMET AFATMESME TË FINANCIMIT
25
Kjo pjese perfshine format e ndryshme te huave afatmesme, si dhe
financimin permes lizingut, qe eshte nje forme e rendesishme e
financim.
Instrumentet e sigurisë së kredive dhe vlera e kolateralit
Sigurimi i kredisë
Likuiditeti i biznesit dhe
Vlera garantuese e kolateralit.
Kolateral mund të jenë:
Kërkesat nga blerësit,
Stoqet,
Pajisjet dhe pasuritë e patundshme dhe
Aktivet e tjera te huamarresit.
BURIMET AFATMESME TË
FINANCIMIT 26
Faktoringu, paraqet procesin kur firma bene shitjen e llogarive të
arkëtueshme – fjala eshte per llogarite e arketueshme nga bleresit e
produkteve te veta. Pra, riskun per mbledhjen e ketyre llogarive e merr
bleresi i tyre. Por - Faktoringu eshte nje burim i shtrejte fondesh.
Faktoringu i llogarive të arkëtueshme është i njejtë me vënien e
llogarive si garanci dhe huamarrje nga një bankë.
Faktorit i takon një përqindje si kompensim.
Burimet themelore te Faktoringut jane:
Bankat tregtare,
Shoqata të specializuara për faktoring dhe
Shoqëritë holding bankare.
BURIMET AFATMESME TË
FINANCIMIT 27
Faktoringu
BURIMET AFATMESME TË
FINANCIMIT 28
Kreditë bankare me kohëzgjatje mbi një vit
Nënkupton periudhën mbi një vit.
Shumica kanë afatin e maturimit 3 deri në 5 vite
Norma e interesit mund të jetë:
Fikse dhe
E ndryshueshme.
Përparësi e këtyre burimeve të kreditimit është fleksibiliteti.
BURIMET AFATMESME TË FINANCIMIT
29
Financimi me kontrata të shitjes së kushtëzuar
Blerja e një pajisje dhe pagimi me këste për periudhë të
caktuar , zakonisht 1 deri në 5 vjet.
Shitësi vazhdon të jetë pronar mbi pajisjen derisa blerësi të
paguaj plotësisht këstet.
BURIMET AFATMESME TË
FINANCIMIT 30
Kreditë nga shoqëritë e sigurimeve
Kredi ne kohe zgjatje mbi nje vit per firmat e biznesit lejojne
edhe institucionet e tjera huadhenese.
Kreditë afatmesme për kompanitë e sigurimeve paraqesin
investim.
Janë më të ngarkuara me shpenzime.
BURIMET AFATMESME TË
FINANCIMIT 31
Financimi me anë të kontratave të qirasë
Marrja me qira (leasing) përbën mbi 30% të financimit të jashtëm të
pajisjeve.
Përparësia qëndron në shfrytëzimin e objekteve pa shpenzime për
blerjen e tyre.
Përgjegjësia për mirëmbajtjen e objektit duhet te definohet mes paleve.
Marreveshtja per financim me ane te qirase ndahen ne tri forma:
Shitja dhe marrja e përkohshme me qira,
Kontratat e qirasë operative dhe
Kontratat e qirasë financiare.
