ferðamenn 2005-2015 - Vatnajökulsþjóðgarður · spurt um komur í Þingeyjarsýslur, Múlasýslur, Austur-Skaftafellssýslu og Vestur-Skaftafellssýslu og síðan hvort fólk

Vatnajökulsþjóðgarður ferðamenn 2005-2015

Myndir: Rögnvaldur Guðmundsson.

Kápumynd: Ferðamenn í Skaftafellsstofu.

Vatnajökulsþjóðgarður

ferðamenn 2005-2015

Samantekt unnin fyrir Vatnajökulsþjóðgarð

mars 2016

Höfundur: Rögnvaldur Guðmundsson

Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar ehf

Erluhrauni 4, 220 Hafnarfirði

[email protected]

Skúli Björn Gunnarsson stýrir gerð völundarhúss við Skriðuklaustur.

Efnisyfirlit

Samantekt 1

1.0 Inngangur 3

1.1 Kannanir sem stuðst er við 3

1.2 Úrvinnsla 4

1.3 Markmið og hagnýting 5

2.0 Erlendir ferðamenn á Íslandi 2004-2015 6

2.1 Ferðamenn með flugi og ferju, gistinætur þeirra og samsetning 6

2.2 Ferðamáti og farartæki 8

2.3 Ferðamenn með skemmtiferðaskipum 9

2.4 Allir ferðamenn á Íslandi 2004-2015 9

3.0 Erlendir ferðmenn í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015 10

3.1 Í þjóðgarðinn og á áhrifasvæði hans 10

3.2 Í þjóðgarðinn og á svæðin innan hans 11

3.3 Á staði innan þjóðgarðsins og í jaðri hans 12

3.4 Fjöldi gesta í þjóðgarðinn og á helstu staði eftir mánuðum 2015 14

3.5 Þróun í fjölda gesta í Vatnajökulsþjóðgarði og á suðursvæði og

norðursvæði þjóðgarðsins eftir mánuðum 2009-2015 15

3.6 Skipting gesta á nokkrum stöðum eftir markaðssvæðum 16

4.0 Innlendir gestir í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015 19

4.1 Ferðast um sýslur þjóðgarðsins 19

4.2 Á staði innan þjóðgarðsins og í jaðri hans 20

4.3 Álit á forgangsröðun við uppbyggingu þjóðgarðsins 22

5.0 Allir gestir í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015 25

Vatnajökulsþjóðgarður Ferðamenn 2005-2015

1

Samantekt

Erlendir gestir þjóðgarðsins

Áætlað er að erlendum ferðamönnum (með flugi eða ferju) sem heimsóttu

Vatnajökulsþjóðgarð hafi fjölgað úr 133 þúsund árið 2005 í 485 þúsund árið 2015, eða 3,6

falt. Á sama tíma fjölgaði erlendum ferðamönnum á Íslandi úr 374 í 1.289 þúsund, eða 3,4

falt. Það þýðir að 38% erlendra ferðamenna árið 2015 hafi komið í þjóðgarðinn.

Fjölgun erlendra ferðamanna í Vatnajökulsþjóðgarði frá 2014 til 2015 er áætluð 24%. Á

sama tíma varð 30% aukning á ferðamönnum til landsins. Fjölgunin í þjóðgarðinn varð um

16% að sumarlagi (úr 258 í 299 þúsund) en 39% utan sumartíma (úr 134 í 186 þúsund).

Áætlað er að 38% ferðamanna til landsins árið 2015 hafi lagt leið sína í Vatnajökulsþjóðgarð;

56% sumargesta (júní-ágúst) og 25% ferðamanna utan sumars.

Flestir heimsækja suðursvæði þjóðgarðsins og er fjöldi þeirra áætlaður 447 þúsund árið

2015, eða um 35% gesta til Íslands það ár. Það ár er jafnframt áætlað að 239 þúsund

erlendir ferðamenn hafi heimsótt norðursvæðið (18% gesta til landsins), 56 þúsund

vestursvæðið (4,3%) og 26 þúsund austursvæði þjóðgarðsins (2,0%).

Áætlað er að 402 þúsund erlendir ferðamenn hafi komið að Jökulsárlóni árið 2015 (31%

ferðamanna til landsins) og 377 þúsund að Skaftafelli (29%). Einnig er áætlað að 225 þúsund

erlendir gestir hafi komið að Dettifossi árið 2015 (17% gesta til Íslands), 78 þúsund í Ásbyrgi

(6%), 32 þúsund að Eldgjá (2,5%), 29 þúsund að Öskju (2,2%), 27 þúsund í Lakagíga (2,1%),

24 þúsund á Snæfellssvæðið (1,9%), 9,5 þúsund að Langasjó (0,7%) og 7,5 þúsund í

Kverkfjöll (0,6%). Þá má lauslega áætla að 70-90 þúsund erlendir ferðamenn hafi skoðað

Svínafellsjökul árið 2015 og 50-70 þúsund komið að Fjallsárlóni.

Komur erlendra gesta á austursvæði og vestursvæði þjóðgarðsins eru að langmestu leyti

bundnar við sumarmánuðina þrjá. Ferðamannatíminn er hins vegar áberandi lengstur á

suðursvæðinu og er þar nú um heilsársferðaþjónustu að ræða. Þannig er áætlað að 40%

ferðamanna þangað árið 2015 hafi komið utan sumars á móti 18% árið 2010. Talsvert er um

erlenda ferðamenn á norðursvæði þjóðgarðsins vor og haust en fremur lítið yfir háveturinn.

48-59% sumargesta að Dettifossi, Ásbyrgi, Öskju og Lakagígum árið 2015 voru frá Mið-eða

Suður-Evrópu og 45% að Skaftafelli þó að fólk þaðan hafi einungis verið 32% af erlendum

gestum á Íslandi síðasta sumar. Þessu var öfugt farið með gesti frá Norður-Ameríku. Þeir

voru 4-7% erlendra gesta að Öskju, Ásbyrgi og Lakagígum sumarið 2015, 12% að Dettifossi

og 16% gesta að Skaftafelli þrátt fyrir að telja 24% af erlendum gestum til landsins. Þá komu

gestir frá Bretlandi og Norðurlöndunum að jafnaði einnig minna á staði innan þjóðgarðsins

en búast mætti við miðað við fjölda þeirra til Íslands.

Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar 2016

2

Innlendir gestir þjóðgarðsins

Áætlað er að 31% landsmanna hafi komið á staði innan Vatnajökulsþjóðgarðs árið 2015,

samanborðið við um 38% árið 2014. Slæmt tíðarfar sumarið 2015 er þar líklegasta orsökin.

Af einstökum stöðum innan Vatnajökulsþjóðgarðs eða í jaðri hans heimsóttu flestir

Íslendingar Jökulsárlón árið 2015, um 58 þúsund (19% landsmanna). Þá er áætlað að 36

þúsund hafi komið í Skaftafell (12%), 33 þúsund að Dettifossi (11%) og 29 þúsund í Ásbyrgi

(9,4%), 18 þúsund að Hrauneyjum (6%) og 17 þúsund að Svínafellsjökli (5,3%), 12 þúsund að

Fjallsárlóni (3,9%), 10 þúsund á Heinabergssvæðið (3,1%), 9 þúsund á Snæfellssvæðið og

svipað margi í Lakagíga (2,9%), 8 þúsund að Öskju (2,5%), 7 þúsund í Eldgjá (2,1%), 6

þúsund að Langasjó (1,9%), 5 þúsund í Kverkfjöll (1,6%), 4-5 þúsund í Nýjadal og um 3

þúsund í Vonarskarð (1,1%).

79% landsmanna töldu (könnun í desember 2015) að góð hreinlætisaðaða ætti að vera í

forgangi við uppbyggingu Vatnajökulsþjóðgarðs (á topp 5). Þá töldu 64% mikilvægt að leggja

áherslu á öryggismál, 58% á merkingar vega og slóða, 57% að stika gönguleiðir og 50% að

gefa úr gönguleiðakort. Þá töldu 37% mikilvægt að efla störf landvarða og 35% að vinna

verndaráætlun fyrir þjóðgarðinn. Alls var spurt um 14 atriði.

Allir gestir þjóðgarðsins

Áætlað er að ferðamönnum sem lögðu leið sína í Vatnajökulsþjóðgarð (á svæðið sem

þjóðgarðinum tilheyra nú) hafi fjölgað úr 213 þúsund árið 2005 í 581 þúsund árið 2015, eða

2,7 falt. Þar af hafi Íslendingum aðeins fjölgað um 20% en erlendum ferðamönnum 3,6 falt

(um 260%).

Fjölgun gesta í Vatnajökulsþjóðgarð á milli áranna 2014 og 2015 er áætluð um 13% og er

alfarið að þakka aukningu í komum erlendra ferðamanna (fjölgaði um 24%). Íslendingum

fækkaði hins vegar um nær 19% á milli ára samkvæmt könnun.

Árið 2015 er áætlað að alls 460 þúsund erlendir og innlendir gestir hafi haft einhverja

viðdvöl við Jökulsárlón, 413 þúsund komið í Skaftafell, 258 þúsund að Dettifossi, 107

þúsund í Ásbyrgi, 39 þúsund að Eldgjá, 37 þúsund að Öskju, 36 þúsund í Lakagíga, 33

þúsund farið um Snæfellssvæðið, 15 þúsund komið að Langasjó og 12 þúsund lagt leið sína í

Kverkfjöll. Þá má lauslega áætla að heildarfjöldi gesta að Svínafellsjökli árið 2015 hafi verið

80-110 þúsund og 60-80 þúsund að Fjallsárlóni.

Áætlað er að útlendingar hafi verið 91% af gestum í Skaftafell árið 2015, 87% að Jökulsárlóni

og Dettifossi, 81% gesta að Eldgjá, 78% að Öskju og 73-75% gesta að Ásbyrgi, Lakagígum og

á Snæfellssvæðinu. Þá er áætlað að 60-61% þeirra sem heimsóttu Langasjó og Kverkfjöll

árið 2015 hafi verið erlendir gestir.


3

1.0 Inngangur

1.1 Kannanir sem stuðst er við

Vatnajökulsþjóðgarður var formlega stofnaður í júní 2008 og samanstendur af fjórum svæðum:

Norðursvæði sem er að nokkru leyti aðskilið frá meginsvæði Vatnajökulsþjóðgarðs.

Nýidalur, Tungnafellsjökull, Trölladyngja, Askja, Herðubreiðarlindir og Jökulsárgljúfur

(m.a. Ásbyrgi og Dettifoss) heyra undir það.

Austursvæði nær um Kverkfjöll, Snæfell og Eyjabakka. Einnig tilheyra því friðlöndin í

Hvannalindum og Kringilsárrana.

Suðursvæði nær frá Eystra-Horni að Lómagnúpi.

Vestursvæði frá Laka að Vonarskarði, einkennist af miklum eldstöðvum (Laki, Gríms-

vötn, Eldgjá, Bárðarbunga).

Í þessari greinargerð er í kafla 2.0, um erlenda ferðamenn á Íslandi, og í kafla 3.0, um erlenda

ferðamenn í Vatnajökulsþjóðgarði, stuðst við Dear Visitors könnunina sem fyrirtækið Rannsóknir

og ráðgjöf ferðaþjónustunnar (RRF) hefur framkvæmt meðal erlendra brottfarargesta í Leifsstöð

og á Seyðisfirði. Dear Visitors hefur verið framkvæmd frá árinu 1996 og stöðugt árið um kring frá

janúar 2004.

Hér verður stuðst við könnunina frá 2004 til 2015. Þessi ár hafa um 47 þúsund erlendir gestir

tekið þátt könnuninni. Ávallt hefur verið spurt um komur ferðamanna að svæðum og stöðum

sem eru innan núverandi Vatnajökulsþjóðgarðs eða í nágrenni hans. Þannig hefur m.a. verið

spurt um komur í Þingeyjarsýslur, Múlasýslur, Austur-Skaftafellssýslu og Vestur-Skaftafellssýslu

og síðan hvort fólk gisti þar. Einnig spurt um komur að ýmsum stöðum innan þjóðgarðsins og í

jaðri hans, s.s. Ásbyrgi, Dettifoss og Öskju á norðursvæði, Kverkfjöll og Snæfell á austursvæði,

Jökulsárlón og Skaftafell á suðursvæði og Laka, Eldgjá og Langasjó á vestursvæði. Frá sumrinu

2014 hefur jafnframt verið spurt um komur erlendra ferðamanna að Nýjadal og Hrauneyjum.

Þá er í kafla 4.0 stuðst við kannanir RRF sem ganga undir heitinu Góðir Íslendingar þar sem

ferðavenjur Íslendinga hafa verið skoðaðar frá árinu 1996. Í samantektinni er byggt á könnunum

fyrir árin 2005 og 2008-2015. Árið 2005 var um símakönnun að ræða sem framkvæmd var af RRF

(um 800 svör) en hinar voru netkannanir framkvæmdar af Miðlun ehf fyrir RRF; um 400 svör

vegna 2008, en rúmlega 800 svör vegna ferða Íslendinga árin 2009, 2010 og 2011. Í febrúar-mars

2013 framkvæmdi Félagsvísindastofnun HÍ síðan bæði net- og símakönnun fyrir RRF til að afla

upplýsinga um ferðir Íslendinga um svæði og staði innan Vatnajökulsþjóðgarðs árið 2012 (1283

svör). Í febrúar 2014, janúar 2015 og loks í desember 2015 var sú könnun endurtekin og fengust

rúmlega 900 svör í hvert skipti.


4

1.2 Úrvinnsla

Við úrvinnslu niðurstaðna í köflum 3.0 og 4.0 er lögð áhersla á að áætla fjölda erlendra og

innlendra gesta sem heimsóttu Vatnajökulsþjóðgarð (svæðið sem þjóðgarðurinn nær nú yfir),

sem og svæði og staði innan þjóðgarðsins á tímabilinu 2005-2015. Eru þær niðurstöður bornar

saman við þróun í fjölda erlendra ferðamanna til Íslands á sama tíma. Þá er skoðað hvernig

samsetning erlendra gesta á nokkrum stöðum í þjóðgarðinum var árið 2015 eftir búsetu þeirra

(markaðssvæðum). Ferðamenn eru flokkaðir eftir sex markaðssvæðum. Gestir með búsetu utan

þeirra svæða eru hafðir saman undir heitinu önnur svæði.

Tafla 1.1 Skilgreining á markaðssvæðum erlendra gesta

Markaðssvæði Lönd

Norðurlönd Noregur, Svíþjóð, Finnland og Danmörk.

Mið-Evrópa Þýskaland, Pólland, Austurríki og Sviss.

Benelux löndin Belgía, Holland og Lúxemborg.

Bretlandseyjar England, Wales, Skotland og Írland.

Suður-Evrópa Ítalía, Frakkland, Spánn , Portúgal o.fl.

Norður-Ameríka Bandaríkin, Kanada og Mexíkó.

Önnur svæði A-Evrópa, Afríka, Asía, Ástralía og S-Ameríka.

Þegar rætt er um tölfræðilegan áreiðanleika niðurstaðna eru svokölluð fráviksmörk notuð sem

viðmið. Fráviksmörk eru reiknuð fyrir hverja hlutfallstölu og segja til um það með hve mikilli

nákvæmni megi yfirfæra niðurstöður úrtakskönnunar á þann viðmiðunarhóp eða „þýði“ sem til

skoðunar er. Í könnuninni Dear Visitors 2015 er þýðið t.d allir erlendir ferðamenn sem komu til

Íslands með flugi eða Norrænu árið 2015, um 1.289 þúsund manns.1 Áætlað er að 756 þúsund

hafi komið utan sumars (59%) en 533 þúsund sumarmánuðina júní, júlí og ágúst (41%).

Í könnunum meðal Íslendinga er þýðið allir landsmenn 18-95 ára. Á því aldursbili voru um 251

þúsund manns í lok árs 2015 samkvæmt Hagstofu Íslands (www.hagstofan.is).2

Í töflu 1.2 má sjá fráviksmörkin eftir því hve stórt úrtakið er og eftir hlutfallstölum. Taflan miðar

við 95% öryggismörk sem notuð eru í þessari samantekt.

1. Hér er stuðst við talningu Ferðamálastofu meðal brottfararfarþega í Leifsstöð, tölur Austfars hf um

farþega með Norrænu og upplýsingar frá Isavia um ferðamenn um flugvellina í Reykjavík, á Akureyri

og Egilsstöðum. 2. Í úrvinnslunni eru niðurstöður kannana yfirfærðar á 280.000 Íslendinga árið 2005, 290.000 árin

2008-2011, 295.000 árið 2012, 300.000 árið 2013 og 310 þúsund árin 2014 og 2015 til að forðast

ofáætlanir (íbúar Íslands um 332.750 í lok desember 2015). Eldri og lasburða einstaklingar sem síður

eða ekki geta tekið þátt í könnunum ferðast minna en almennt gerist. Eins er líklegt að börn og

ungmenni undir 18 ára aldri ferðist heldur minna um landið en fullorðið fólk þó fyrri kannanir bendi til

að þar muni litlu.


5

Tafla 1.2 Fráviksmörk í úrtakskönnun - allar tölur í %

Fjöldi 5/95 10/90 15/85 20/80 25/75 30/70 40/60 50%

100 4,3 5,9 7,0 7,8 8,5 9,0 9,6 9,8

200 3,0 4,2 5,0 5,5 6,0 6,4 6,8 6,9

400 2,1 2,9 3,5 3,9 4,2 4,5 4,8 4,9

600 1,8 2,4 2,9 3,3 3,6 3,8 4,0 4,2

800 1,6 2,2 2,5 2,9 3,2 3,3 3,6 3,7

1000 1,4 1,9 2,2 2,5 2,7 2,8 3,0 3,1

1200 1,3 1,7 2,0 2,3 2,5 2,6 2,8 2,8

1300 1,2 1,6 1,9 2,2 2,4 2,5 2,7 2,7

1500 1,1 1,5 1,8 2,0 2,2 2,3 2,5 2,5

1700 1,0 1,4 1,7 1,9 2,1 2,2 2,3 2,4

2000 1,0 1,3 1,6 1,8 2,0 2,0 2,1 2,2

DæmI um notkun töflunnar:

Ef 40% svarenda í Dear Visitors könnuninni sumarið 2015 (júní-ágúst) kváðust hafa komið á

ákveðinn verður frávikið frá gefnu hlutfalli +/- 2,7%, miðað við um 1.300 svarendur er tóku þátt í

könnuninni. Ef það hlutfall hefði hins vegar verið 10% verður frávikið +/- 1,6%.

1.3 Markmið og hagnýting

Markmiðið með greinargerðinni er að nýta upplýsingar úr könnunum RRF meðal erlendra og

innlendra ferðamanna 2005-2015 til að stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs og aðrir sem áhuga hafa

geti betur gert sér grein fyrir fjölda og samsetningu gesta í þjóðgarðinum, á svæðum og helstu

stöðum innan hans og þróuninni í þeim efnum á milli ára og til lengri tíma. Með þessa vitneskju í

farteskinu er auðveldara meta þörf fyrir aukna þjónustu, aðgerðir til verndar svæðum innan

þjóðgarðsins, burðarþol, fjölda starfsmanna og annað sem rennir stoðum undir markvissa og

sjálfbæra uppbyggingu Vatnajökulsþjóðgarðs á komandi árum.


6

Mynd 2.1 Fjöldi ferðamanna til Íslands 2004-15 ferðamenn með flugi og ferju

2.0 Erlendir ferðamenn á Íslandi 2004-2015

2.1 Ferðamenn með flugi og ferju, gistinætur þeirra og samsetning

Erlendum gestum til Íslands með flugi fjölgaði verulega á árunum 2004-2007. Fjöldi þeirra

stóð síðan nokkurn veginn í stað 2008-2010 en 2011-2015 hefur verið einstaklega mikil

fjölgun (20-30% á ári). Niðurstaðan er sú að erlendum ferðamönnum til Íslands með flugi og

ferju 2004-2015, fjölgaði úr 362

þúsund í nálægt 1.289 þúsund (3,6

földun), sem jafngildir rúmlega 12%

árlegri fjölgun á þessu 11 ára tíma-

bili.

Helstu ástæður fyrir stöðnuninni

2008-2010 eru einkum þær að í

kjölfar bankahrunsins á Íslandi

fækkaði verulega fólki sem kom til

Íslands til að vinna og einnig þeim

sem komu í viðskiptaerindum. Jafn-

framt varð nokkur fækkun á ráðstefnugestum. Hina miklu aukningu síðustu fjögur árin má

líklega einkum þakka mikilli umfjöllum um Ísland í öllum helstu fréttamiðlum heimsins í

kjölfar eldgossins í Eyjafjallajökli árið 2010, mikilli aukningu á sætaframboði í millilandaflugi

og meiri fagmennsku í markaðssetningu Íslands sem áfangastaðar, svo sem markaðsátakið

Inspired by Iceland undir forystu Íslandsstofu er dæmi um. Tengt því er átakið Ísland allt árið.

Ánægjulegt er að frá 2011 hefur ferðamönnum utan sumars fjölgað mun meira en

sumargestum sem leggur grunn að bættri nýtingu fjárfestinga í greininni. Þannig voru

ferðamenn (með flugi og ferju) utan sumartíma 2015 um 59% gesta til landsins en

sumargestir 41%.

Gistinætur erlendra ferðamanna hafa lengi verið um helmingi fleiri að sumri en utan þess,

þar sem meðaldvöl sumargesta hefur verið nálægt 10 nóttum en vetrargesta um 5 nætur.

Þar hefur þó verulega dregið saman síðustu 2-3 ár, einkum vegna meiri fjölgunar vetrargesta

en sumargesta. Einnig hefur meðaldvöl sumargesta lítillega verið að styttast og var t.d.

tæplega 9 nætur að jafnaði sumarið 2015 samkvæmt könnunum RRF. Þannig má áætla að

árið 2015 hafi gistinætur erlendra ferðamanna á Íslandi verið um 8,7 milljónir talsins; þar af

um 54% yfir sumarmánuðina en 46% hina níu mánuði ársins (öll gisting meðtalin).

Af gestum frá einstökum markaðssvæðum sem koma til landsins með flugi og ferju voru

Norðurlandabúar lengi vel fjölmennastir á ársgrundvelli. Einkum var svo að vetrarlagi, þar til

veturinn 2012-2013 þegar gestir frá Bretlandseyjum voru heldur fleiri og hafði þá fjölgað

tvöfalt frá vetrinum 2010-2011. Veturinn 2013-2014 juku Bretar þá forystu sína verulega og

362 376422

486 502 494 489

566

672

810

997

1289

180

255372

430

533

182 239

438

567

756

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014

Þú

sun

d

Allt árið

Sumar

Vetur

362 376422

486 502 494 489

566

672

810

997

180

255

372

430

182

239

438

567

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Þú

sun

d

Allt árið

Sumar

Vetur


7

enn frekar veturinn 2014-2015. Hins vegar koma Bretar fremur lítið til Íslands að sumarlagi.

Að sumri hafa ferðamenn frá Norðurlöndum og Mið-Evrópu (Þýskalandi, Póllandi, Sviss og

Austurríki) verið fjölmennastir. Frá sumrinu 2013 hafa ferðamenn frá N-Ameríku og frá

löndum utan helsti markaðssvæða blandað sér í toppbaráttuna og sumarið 2015 voru gestir

frá N-Ameríku áberandi fjölmennastir gesta frá einstökum markaðssvæðum. Þá koma ferða-

menn frá Suður-Evrópu (mest Frakkland, þá Spánn og síðan Ítalía) einnig meira til Íslands að

sumarlagi en utan þess. Gestir frá Suður-Evrópu og Mið-Evrópu koma hins vegar mun minna

að vetrarlagi. Gestir frá N-Ameríku eru hins vegar ámóta fjölmennir að sumri og utan þess,

svo sem sést betur á myndum 2.2-2.3, og voru stærsti einstaki markaðshópurinn á Íslandi frá

september 2014 til ágúst 2015, um 260 þúsund talsins.

Myndir 2.2-2.3 Fjöldi erlendra ferðamanna á Íslandi eftir markaðssvæðum

farþegar með flugi og ferju, sumur og vetur 2004-2015 3

Sumarið 2015 voru um 24% erlendra ferðamanna sem komu til Íslands með flugi eða ferju

frá Norður-Ameríku, 18% frá Mið-Evrópu (mest Þjóðverjar), 14% frá Suður-Evrópu, 13% frá

Norðurlöndunum, 8% frá Bretlandseyjum/Írlandi, 4% frá Benelux löndunum (mest Hollend-

ingar) og 19% komu annars staðar frá (sjá skilgreiningu á markaðssvæðunum í töflu 1.2).

Mynd 2.4 Skipting erlendra gesta á Íslandi sumarið 2015 eftir markaðssvæðum

24%

18%

14%

13%

8%

4%

19%N-Ameríka

Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

Norðurlönd

Bretland

Benelux

Annað

3 Heimildir: Tölur frá Ferðamálastofu um brottfararfarþega í Leifsstöð, Austfari (Norræna) og ISAVIA.

sumur vetur

533.000

gestir


8

Mynd 2.5 Ferðamáti erlendra sumargesta á Íslandi 1996-2015

Mynd 2.6 Helstu farartæki erlendra sumargesta á Íslandi 1996-2015

0

10

20

30

40

50

60

´96 ´98 ´03 ´04 ´05 ´07 ´08 ´09 ´10 ´11 ´12 ´13 ´14 ´15

%

Bílaleigubíll Hópferðabíll Áætlunarbíll

2.2 Ferðamáti og farartæki

Ferðamáti erlendra ferðamanna

hefur breyst mjög frá því að

reglubundnar kannanir hófust hjá

Rannsóknum og ráðgjöf ferðaþjón-

ustunnar (RRF) sumarið 1996. Þá

skiptust ferðamenn nánast í tvo jafn

stóra hópa; annar var í skipulagðri

hópferð en hinn í ferð á eigin

vegum. Þetta breyttist svo hratt á

næstu árum þannig að sumarið

2003 voru 67% á eigin vegum, tveir

af hverjum þremur, en 33% í hópferð. Sumarið 2011 var síðan staðan sú að um 80% voru á

eigin vegum en 20% í skipulagðri hópferð. Síðustu árin hafa svo kallaðar ”self drive” ferðir

vaxið mikið, þar sem ferðin er að hluta skipulögð, gisting bókuð fyrirfram af ferða-

skrifstofum/ferðaskipuleggjendum og auk þess er oft bókaður bílaleigubíll en ferðamennirnir

keyra sjálfir. Frá sumrinu 2012 hefur RRF spurt um tíðni slíkra ferða. Niðurstaðan er sú að

sumarið 2015 sögðust 16% svarenda vera í ”self drive” ferð, 71% á eigin vegum og 13% í

skipulagðri hópferð.

Aukið sjálfstæði erlendra ferðamanna

helst í hendur við mikla aukningu í

notkun þeirra á bílaleigubílum og að

sama skapi minni notkun á hópferða-

bílum og áætlunarbílum. Sumarið

1996 nýttu 50% erlendra gesta sér

hópferðabíl, 20% áætlunarbíl en 21%

bílaleigubíl. Sumarið 2003 notuðu

svipað margir hópferðabíl og bíla-

leigubíl (36-37%) en færri áætlunarbíl

(27%). Sumarið 2015 nýttu 56% sér

hins vegar bílaleigubíl í ferðum um Ísland, 29% hópferðabíl (allmargir í dagsferðum frá

Reykjavík) og 16% áætlunarbíl. Auk þess eru ferðamenn nokkuð á eigin bílum

(Norrænufarþegar), á bílum vina/ættingja á Ísland eða hjóla um landið.

Þá nýttu um 39% gesta utan sumartíma 2015 sér bílaleigubíl (jan.-maí og sept.-des.) en 26%

utan sumars 2008. Mun fleiri nota eitthvað hópferðabíla að vetri (um helmingur gesta) en

sumri, enda fara þá fleiri í skipulagðar dagsferðir frá Reykjavík.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

´96 ´98 ´01 ´03 ´04 ´05 ´06 ´07 ´08 ´09 ´10 ´11 ´12 ´13 ´14 ´15

%

Eigin vegum "Self drive" Hópferð

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1996 ´98 2001 ´03 ´04 ´05 ´06 ´07 ´08 ´09 ´10 ´11 ´12 2013

%

Eigin vegum Að hluta skipulagt (self drive) Hópferð

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1996 ´98 2001 ´03 ´04 ´05 ´06 ´07 ´08 ´09 ´10 2011

%

Eigin vegum

Hópferð


9

Mynd 2.7 Fjöldi ferðamanna með skemmti- ferðaskipum til Íslands 2004-2015

Mynd 2.8 Allir ferðamenn til Íslands 2004-2015 flug, ferja og skemmtiferðaskip

45

55 55 5359

69 7062

92 92

105100

0

20

40

60

80

100

120

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þú

sun

d

414 431 422

539 561 563 559628

764

902

1102

1389

216303

436

511

610

198260

466

591

779

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þú

sun

d

Allt árið

Sumar

Vetur

2.3 Ferðamenn með skemmtiferðaskipum

Gott er að hafa í huga að ferðamönnum

sem koma með skemmtiferðaskipum til

Íslands hefur einnig fjölgað mikið á

síðasta áratug. Þannig komu um 45

þúsund erlendir skemmtiferðaskipa-

gestir til Íslands árið 2004 en um 105

þúsund árið 2014, sem er 133%

aukning.4 Samkvæmt tölum frá Faxaflóa-

höfnum fækkað þeim nokkuð árið 2015,

eða í um 100 þúsund með 108 skipum.

Þessir ferðamenn dreifast einkum á mánuðina júní til september en koma einnig lítillega frá

mars til maí. Þeir gista nær eingöngu um borð í skipunum og eru því með fáar skráðar

gistinætur á Íslandi. Þeir fara hins vegar mikið í ýmiss konar skoðunarferðir út frá

viðkomustöðum skipanna og/eða skoða sig um á viðkomandi þéttbýlisstað.

2.4 Allir ferðamenn á Íslandi

Á mynd 2.8 má sjá þróunina í

áætluðum fjölda allra ferðamanna

til Íslands: með flugi, ferjunni

Norrænu og skemmtiferðaskipum á

tímabilinu 2004-2015. Þar sést að

þótt þorri skemmtiferðaskipagesta

komi til Íslands að sumarlagi (tæp

80%) þá varð sá viðsnúningur á

árinu 2013 að fleiri ferðamenn

komu til landsins utan sumartíma

en að sumri. Árin 2014 og 2015

fjölgaði ferðamönnun utan sumars

enn frekar. Árið 2015 komu því 56% allra erlendra ferðamanna til Íslands utan sumars en

44% að sumarlagi (júní, júlí, ágúst). Líkur eru á að þessi þróun haldi áfram og að

ferðamönnum utan sumartíma fjölgi hraðar en sumargestum á komandi misserum og árum.

4 Heimild: www.faxafloahafnir.is


10

3.0 Erlendir ferðamenn í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015

3.1 Í þjóðgarðinn og á áhrifasvæði hans

Áætlað er að erlendum ferðamönnum (með flugi eða ferju) sem heimsóttu Vatnajökulsþjóðgarð

hafi fjölgað úr 133 þúsund árið 2005 í 485 þúsund árið 2015, eða 3,6 falt. Á sama tíma fjölgaði

erlendum ferðamönnum á Íslandi úr 374 í 1.289 þúsund, eða 3,4 falt. 5

Þessi þróun er sýnd á mynd 3.1 og jafnframt áætlaður fjöldi erlendra gesta á áhrifasvæði

þjóðgarðsins, þ.e. í þeim sýslum sem þjóðgarðurinn tilheyrir að mestu: Þingeyjarsýslum, Múla-

sýslum, Austur-Skaftafellssýslu og Vestur-Skaftafellssýslu. Góður hluti vestursvæðisins er síðan

innan Ásahrepps í Rangárþingi.

Mynd 3.1 Fjöldi erlendra gesta til Íslands og áætlaður fjöldi á áhrifasvæði

Vatnajökulsþjóðgarðs og í þjóðgarðinn 2005-2015 6

374428

485 502 494 495

568673

810

997

1289

175200 217 246 236 240 254

291369

510

641

133164 179 182 172 178 186

228295

392

485

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd

Til Íslands

Á áhrifasvæðið

Í Vatnajökulsþjóðgarð

Heimildir: Tölur Ferðamálastofu, Austfars, ISAVIA og könnunin Dear Visitors 2005-2015.

© Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar.

Samkvæmt þessu var hlutfall erlendra ferðamanna sem komu í þjóðgarðinn 33-39% af

ferðamönnum til Íslands á árabilinu 2005-2015. Það hlutfall er mikið hærra að sumarlagi (56%

sumarið 2015) en utan sumars (25% utan sumars 2015). Þá er áætlað að 43-51% erlendra gesta

til Íslands frá 2005 til 2015 hafi komið í sýslurnar á áhrifasvæði þjóðgarðsins.

5. Mikilvægt er að hafa í huga að áætlaðar fjöldatölur og aðrar áætlanir um fjölda gesta sem settar

eru fram í þessari greinargerð eru ekki nákvæmar þar sem fráviksmörk geta verið umtalsverð til

hækkunar eða lækkunar. Enda eru kannanir ekki hinn endanlegi sannleikur þó þær get nálgast hann

býsna vel ef úrtakið nægilega stórt og aðferðafræðin áreiðanleg. 6. Hér eru ekki meðtaldir ferðamenn með skemmtiferðaskipum sem koma á Akureyri og Húsavík. Þeir

fara eitthvað að Dettifossi og lítillega í Ásbyrgi á norðursvæði þjóðgarðsins.


11

3.2 Í þjóðgarðinn og á svæðin innan hans

Mynd 3.2 sýnir þróun í áætluðum fjölda erlenda gesta í Vatnajökulsþjóðgarði og á helstu svæði

hans frá 2005 til 2015 (sjá lýsingu á svæðunum í kafla 1.1).7

Flestir heimsækja suðursvæði þjóðgarðsins og er fjöldi þeirra áætlaður 447 þúsund árið 2015,

eða um 35% gesta til Íslands það ár. Það ár er jafnframt áætlað að 239 þúsund erlendir

ferðamenn hafi heimsótt norðursvæðið (18% gesta til landsins), 56 þúsund vestursvæðið (4,3%)

og 26 þúsund austursvæði þjóðgarðsins (2,0%).

Ef áætlaður fjöldi erlendra gesta á svæðunum fjórum er borinn saman við fjölda gesta í Vatna-

jökulsþjóðgarði öllum árið 2015 er niðurstaðan sú að 92% af gestum þjóðgarðsins höfðu viðdvöl

á suðursvæði hans, 59% á norðursvæðinu, 11,5% á vestursvæðinu og 5,4% á austursvæðinu.

Mynd 3.2 Áætlaður fjöldi erlendra ferðamanna í Vatnajökulsþjóðgarð

og svæði þjóðgarðsins 2005-2015

133

164179 182 172 178 186

228

295

392

485

105

136160 160 150 155 159

197

264

366

447

8198 103 100 96 102 109

130141

193

239

22 24 30 29 27 33 29 33 41 46 56

10 11 14 11 16 17 17 1821 22 26

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd


Suðursvæði

Norðursvæði

Vestursvæði

Austursvæði

Heimild: Könnunin Dear Visitors 2005-2015. © Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar (RRF)

Á myndinni má einnig sjá að suðursvæðið hefur aukið mjög forskot sitt á norðursvæðið á þessu

tíu ára tímabili, einkum á síðustu árum. Árið 2005 komu um 30% fleiri erlendir gestir þangað en á

norðursvæðið en árið 2015 var munurinn 87%. Fjölgun erlendra gesta á suðursvæðinu var

samkvæmt þessu 4,3 föld frá 2005 til 2015 en 3,0 föld á norðursvæðinu. Líklegasta skýringin er

sú að aðgengi að suðursvæðinu er að jafnaði gott allt árið og að ferðaþjónustuaðilar þar hafa

aukið þjónustu sína við ferðamenn. Þannig er nú siglt með ferðamenn á Jökulsárlóni meiripart

ársins og gestamiðstöðin í Skaftafelli er opin allt árið.

7. Þeir staðir sem kannanir RRF hafa náð til innan þjóðgarðsmarkanna eða í jaðri hans eru Ásbyrgi,

Dettifoss og Askja á norðursvæði (stundum Herðubreiðarlindir), Kverkfjöll og Snæfell á austursvæði,

Jökulsárlón og Skaftafell á suðursvæði og Laki, Eldgjá og Langisjór á vestursvæði. Jökulsárlón er alveg í

jaðri þjóðgarðsins og því haft með í samantektinni. Þá hefur verið spurt um Nýjadal frá sumrinu 2014.


12

Það er athyglisvert að skoða fjölda og hlutfall gesta í Vatnajökulsþjóðgarð og á svæði hans,

annars vegar sumarmánuðina þrjá (júní-ágúst) og hins vegar aðra níu mánuði ársins. Á mynd 3.3

má sjá niðurstöðuna fyrir árið 2015. Þá komu 41% erlendra ferðamanna til Íslands að sumarlagi

en 59% utan sumartíma. Hins vegar er áætlað að 62% erlendra ferðamanna í Vatnajökuls-

þjóðgarði 2015 hafi komið þangað að sumarlagi en 38% utan sumars. Hlutfall sumargesta 2015

er síðan áætlað 60% á suðursvæði þjóðgarðsins, 73% á vestursvæðinu, 74% á norðursvæðinu og

77% á austursvæðinu.

Mynd 3.3 Áætlaður fjöldi og hlutfall erlendra ferðamanna

til Íslands, í Vatnajökulsþjóðgarð og á svæði innan hans

sumar og utan sumars 2015

20

41

177

270

299

533

6

15

62

177

186

756

0 250 500 750 1000 1250 1500

Austursvæði

Vestursvæði

Norðursvæði

Suðursvæði

Vatnajökuls-þjóðgarður

Ísland

þúsund

Sumar Utan sumars

41+59%

62+38%

60+40%

74+26%

73+27%

77+23%

Þess má geta að vetrarferðamönnum í þjóðgarðinn og á suðursvæði hans hefur fjölgað mikið frá

því að mælingar RRF fyrir Vatnajökulsþjóðgarð hófust, einkum á síðustu 3-4 árum. Jafnframt

hefur vetrarferðamönnum fjölgað hlutfallslega á norðursvæði. Til marks um það má nefna að

árið 2010 komu 79% ferðamanna í Vatnajökulsþjóðgarði þangað að sumarlagi, 82% ferðamanna

á suðursvæðið og 89% ferðamanna á norðursvæði þjóðgarðsins.

3.3 Á staði innan þjóðgarðsins og í jaðri hans

Mynd 3.4 sýnir áætlaðan fjölda erlendra ferðamanna í Vatnajökulsþjóðgarði og á helstu staði

innan hans 2005-2015. Niðurstöðurnar sýna mjög mikla fjölgun gesta að Jökulsárlóni og

Skaftafelli og um leið í Vatnajökulsþjóðgarð frá 2011 til 2015. Þannig er áætlað að um 485

þúsund erlendir ferðamenn hafi komi í þjóðgarðinn árið 2015 eins og áður greinir; um 38%

ferðamanna til Íslands. Þá hafi 402 þúsund komið að Jökulsárlóni (31%) og 377 þúsund að

Skaftafelli (29%). Einnig er áætlað að 225 þúsund erlendir gestir hafi komið að Dettifossi árið

2015 (17% gesta til Íslands), 78 þúsund í Ásbyrgi (6%), 32 þúsund að Eldgjá (2,5%), 29 þúsund að

Öskju (2,2%), 27 þúsund í Lakagíga (2,1%), 24 þúsund á Snæfellssvæðið (1,9%), 9,5 þúsund að

Langasjó (0,7%) og 7,5 þúsund í Kverkfjöll (0,6%). Þá má lauslega áætla að um 22 þúsund

erlendir ferðamenn hafi haft viðkomu í Hrauneyjum árið 2015 (1,7%) og um 11 þúsund komið í

Nýjadal sumarið 2015.


13

Mynd 3.4 Áætlaður fjöldi erlendra gesta í Vatnajökulsþjóðgarð, á staði innan þjóðgarðsins og í jaðri hans 2005-2015

133

164

179182

172 178186

228

295

392

485

90

121132

136

132

134137

175

228

326

377

89

117131

139

130

138 140

180

236

332

402

73

93 93 93 90 92

100

123130

181

225

4454 51 54 51 51 50 56

6579 78

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

450

475

500

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

ndVatnajökulsþjóðgarður

Skaftafell

Jökulsárlón

Dettifoss

Ásbyrgi

0

5

10

15

20

25

30

35

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd

EldgjáAskjaLakiSnæfellLangisjórKverkfjöll

Heimild: Könnun RRF; Dear Visitors 2005-2015. © Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar.

Fjöldi erlendra ferðamanna að Jökulsárlóni hefur samkvæmt þessu aukist 4,5 falt frá 2005 til

2015 og 4,2 falt að Skaftafelli. Þá er áætlað að erlendum gestum að Dettifossi hafi fjölgað 3,1 falt

á tímabilinu og 1,8 falt í Ásbyrgi. Fjölgunin á Snæfellssvæðinu árið 2015 er lauslega áætuð 3,4


14

föld frá 2015 (úr 7 í 24 þúsund), 2,7 föld að Lakagígum (úr 10 í 27 þúsund), 2,3 föld að Langasjó

(úr 4 í 9,5 þúsund). Þá er fjölgunin áætluð 1,9 föld að Eldgjá (úr 17 í 32 þúsund), 1,8 föld að Öskju

(úr 16 í 29 þúsund) og 1,3 föld Kverkfjöllum á þessu tímabili (úr 6 í 7,5 þúsund).

3.4 Fjöldi gesta í þjóðgarðinn og á helstu staði, eftir mánuðum 2015

Langisjór.

Mynd 3.5 sýnir áætlaða dreifingu erlendra gesta í Vatnajökulsþjóðgarði og á helstu svæði hans

eftir mánuðum ársins 2015, samkvæmt Dear Visitors könnuninni. Til samanburðar er sýnd

dreifing í fjölda erlenda ferðamanna til Íslands á liðnu ári. Má m.a. sjá að gestakomur á

austursvæði og vestursvæði þjóðgarðsins eru nær alveg bundnar við sumarmánuðina þrjá.

Ferðamannatíminn er hins vegar áberandi lengstur á suðursvæðinu og þangað kemur nú

umtalsverður fjöldi erlendra gesta alla mánuði ársins. Talsvert er um erlenda ferðamenn á

norðursvæði þjóðgarðsins vor og haust en lítið yfir háveturinn.

Mynd 3.5 Fjöldi erlendra gesta á Íslandi og áætlaður fjöldi

í Vatnajökulsþjóðgarði og á svæði hans eftir mánuðum 2015

6370

8472

92

143

191 199

123

99

82

71

814

21 18 26

74

110 115

52

2314 10

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

jan feb mars apríl maí júní júlí ágúst sept okt nóv des

Þú

sun

d

Til Íslands

V-þjóðgarð

Suðursvæði

Norðursvæði

Vestursvæði

Austursvæði

Heimildir: Tölur Ferðamálastofu, Austfars, ISAVIA og könnunin Dear Visitors 2005-2015. © Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar.

Mjög mikilvægt er að stuðla að betri dreifingu ferðamanna yfir árið, einkum á landsbyggðinni.

Þar getur Vatnajökulsþjóðgarður lagt hönd á plóg eftir því sem uppbyggingu miðar áfram með

gestamiðstöðvum, gönguskálum, bættum merkingum og annarri þjónustu.


15

3.5 Þróun í fjölda gesta í Vatnajökulsþjóðgarði og á suðursvæði og norðursvæði þjóðgarðsins eftir mánuðum 2009-2015

Myndir 3.6, 3.7 og 3.8 sýna þróunina í fjölda erlendra ferðamanna í Vatnajökulsþjóðgarði og á

suðursvæði og norðursvæði þjóðgarðsins eftir mánuðum á árabilinu 2009 til 2015. Árið 2010 er

Mynd 3.6 Áætlaður fjöldi erlendra gesta í Vatnajökuls-

þjóðgarði, eftir mánuðum 2009-2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120


Þú

sun

d

2009 2011 2012 2013 2014 2015

Mynd 3.7 Áætlaður fjöldi erlendra gesta í á suðursvæði

Vatnajökulsþjóðgarðs, eftir mánuðum 2009-2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120


Þúsu

nd

2009 2011 2012 2013 2014 2015

Mynd 3.8 Áætlaður fjöldi erlendra gesta í á norðursvæði

Vatnajökulsþjóðgarðs, eftir mánuðum 2009-2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120


Þú

sun

d

2009 2011 2012 2013 2014 2015

ekki haft með hér þar sem

fjöldi og dreifing ferða-

manna var þá mjög sam-

bærileg og árið 2009. Þá

eru gröfin öll í sama mæli-

kvarða til að auðvelda

samanburð á svæðunum.

Hér sést vel hve mikil

fjölgun erlendra gesta í

þjóðgarðinn og á suður-

svæði hans var árin 2012-

2015. Jafnframt að aukn-

ingin var umtalsvert minni

á norðursvæðinu.

Júlí og ágúst eru áfram

áberandi fjölmennustu

mánuðirnir en þó sést vel

að árið 2015 komu ferða-

menn í talsverðu mæli í

þjóðgarðinn og á suður-

svæði hans yfir dimmustu

vetrarmánuðina sem mjög

lítið var um árin 2009 og

2011. Hins vegar koma

enn fáir ferðamenn á

norðursvæði þjóðgarðs-

ins mánuðina janúar, feb-

rúar, nóvember og des-

ember. Orsakast það lík-

lega einkum af meiri fjar-

lægð svæðisins frá Leifs-

stöð og því að tíðarfar yfir

háveturinn er oftast meira

krefjandi á Norðaustur-

landi en Suðausturlandi.


16

3.6 Skipting gesta á nokkrum stöðum, eftir markaðssvæðum

Eins og áður kom fram voru 24% erlendra ferðamanna sem komu til Íslands sumarið 2015 með

flugi eða ferju frá Norður-Ameríku, 18% frá Mið-Evrópu, 14% frá Suður-Evrópu, 13% frá

Norðurlöndunum, 8% frá Bretlandseyjum/Írlandi, 4% frá Benelux löndunum og 19% komu

annars staðar frá (sjá skilgreiningu á markaðssvæðunum í töflu 1.2).

Mynd 3.9 Skipting erlendra gesta á Íslandi sumarið 2015 eftir markaðssvæðum

24%

18%

14%

13%

8%

4%

19%N-Ameríka

Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

Norðurlönd

Bretland

Benelux

Annað

Búsetuskipting erlendra gesta sem komu á staði innan Vatnajökulsþjóðgarðs er verulega frá-

brugðin þessu. Þannig voru 48-59% sumargesta 2015 að Dettifossi, Ásbyrgi, Öskju og Lakagígum

frá Mið-eða Suður-Evrópu og 45% gesta að Skaftafelli þó að fólk þaðan hafi einungis verið 32%

af erlendum gestum á Íslandi síðasta sumar.

Þessu var hins vegar öfugt farið með gesti frá öðrum markaðssvæðum. Þannig voru ferðamenn

frá Norður-Ameríku aðeins 4-7% erlendra gesta að Öskju, Ásbyrgi og Lakagígum sumarið 2015,

12% að Dettifossi og 16% gesta að Skaftafelli þrátt fyrir að telja um 24% af erlendum gestum til

landsins. Þá komu erlendir gestir frá Bretlandi og Norðurlöndunum að jafnaði einnig minna á

staði innan þjóðgarðsins en búast mætti við miðað við fjölda þeirra til Íslands.

Þessi munur á atferli skýrist m.a. af því að meðal Íslandsdvöl ferðamanna frá Mið-Evrópu, Suður-

Evrópu, Benelux löndunum og gesta utan helstu markaðssvæða var 9 til 12 nætur sumarið 2015

en aðeins 6 til 7,5 nætur meðal gesta frá Norðurlöndum, Bretlandi og Norður-Ameríku. Þá eru

gestir frá fyrrnefndu svæðunum að jafnaði meiri náttúruunnendur.

533.000

gestir

Herðubreið og nágrenni séð frá Möðrudalsleið.


17

Ferðamenn frá Mið-Evrópu voru fjölmennastir að Dettifossi sumarið 2015 (27% gesta), síðan

Suður-Evrópubúar og ferðamenn utan helstu markaðssvæða (21% frá hvoru svæði). Fæstir komu

frá Benelux löndunum og Bretlandseyjum (5% frá hvoru svæði).

Mynd 3.10 Skipting erlendra gesta að Dettifossi sumarið 2015 eftir markaðssvæðum

27%

21%

12%

9%

5%

5%

21%Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

N-Ameríka

Norðurlönd

Benelux lönd

Bretland

Annað

Í Ásbyrgi var skipting sumargesta 2015 talsvert frábrugðin þeirri að Dettifossi. Hlutfall gesta frá

Mið-og Suður-Evrópu var þar hærra (59%) en mikið lægra meðal gesta frá Norður-Ameríku og

talsvert lægra meðal gest utan helstu markaðssvæða.

Mynd 3.11 Skipting erlendra gesta að Ásbyrgi sumarið 2015 eftir markaðssvæðum

32%

27%7%

7%

7%

4%

16%Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

Norðurlönd

Benelux lönd

Bretland

N-Ameríka

Annað

Ferðamenn frá Mið-Evrópu voru fjölmennastir að Öskju sumarið 2014 (40%), en síðan gestir utan

helstu markaðssvæða (31%) og frá Suður-Evrópu (18%).

Mynd 3.12 Skipting erlendra gesta að Öskju sumarið 2015

eftir markaðssvæðum

40%

18%4%3%

2%2%

31%

Suður-Evrópa

Mið-Evrópa

N-Ameríka

Benelux lönd

Norðurlönd

Bretland

Annað

167.000 gestir

61.000 gestir

22.000 gestir


18

Svanir hreiðra um sig í Nesjum, í jaðri Vatnajökulsþjóðgarðs.

Í Skaftafelli, á suðursvæði Vatnajökulsþjóðgarðs, var skiptingin eftir markaðssvæðum heldur nær

samsetningu gesta til Íslands sumarið 2014 (sbr. mynd 3.9) en þó talsvert frábrugðin. Flestir

voru frá Mið-Evrópu (25%) en síðan frá Suður-Evrópu eða löndum utan helstu markaðssvæða

(20% frá hvoru svæði) og Norður-Ameríku (16%).

Mynd 3.13 Skipting erlendra gesta að Skaftafelli sumarið 2015


25%

20%

16%

9%

5%

5%

20%Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

N-Ameríka

Norðurlönd

Benelux lönd

Bretland

Annað

Í Lakagígum er áætlað að ferðamenn frá Mið-Evrópu hafi verið fjölmennastir sumarið 2015 (34%

gestanna) en síðan gestir frá Suður-Evrópu (22%) og utan helstu markaðssvæða (16%).

Mynd 3.14 Skipting erlendra gesta í Lakagígum sumarið 2015


34%

22%

13%

7%

5%

3%

16%Mið-Evrópa

Suður-Evrópa

Norðurlönd

N-Ameríka

Benelux lönd

Bretland

Annað

218.000 gestir

18.000 gestir


19

4.0 Innlendir gestir í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015

4.1 Ferðast um sýslur þjóðgarðsins

Frá Ásbyrgi.

Vatnajökulsþjóðgarður er innan marka eftirtalinna sveitarfélaga: Þingeyjarsveitar, Skútustaða-

hrepps, Fljótsdalshéraðs, Fljótsdalshrepps, Sveitarfélagsins Hornafjarðar, Skaftárhrepps og Ása-

hrepps. Ásahreppur hefur þá sérstöðu að hálendi hans er fjarri og aðskilið frá íbúabyggðinni og

áhrif þjóðgarðsins því lítil á íbúa sveitarfélagsins enn sem komið er. Það gæti e.t.v. breyst eitt-

hvað ef í boði verður þjónusta fyrir ferðamenn við vesturjaðar jökulsins í framtíðinni.

Í netkönnuninni í desember 2015 var spurt um ferðir fólks í Þingeyjarsýslur, Múlasýslur, Austur-

og Vestur-Skaftafellssýslu árið 2015 eins og áður var gert fyrir árin 2009-2014, en ekki í

Rangárvallasýslu sem Ásahreppur tilheyrir. Hins vegar eru til talsverðar upplýsingar hjá RRF um

ferðir Íslendinga um Sprengisandsleið, sem að hluta liggur um Ásahrepp, og að Nýjadal.

Niðurstaðan er sú að 44% svarenda fóru um einhverjar af sýslunum fjórum árið 2015 Er það

lægsta hlutfall sem mælst hefur frá upphafi mælinga RRF fyrir Vatna-jökulsþjóðgarð. Árið 2015

komu samkvæmt þessu 28% landsmanna Þingeyjarsýslur, 17% í Múlasýslur, 23% í Austur-Skafta-

fellssýslu og 28% í Vestur-Skaftafellssýslu. Á milli áranna 2014 og 2015 varð mesta fækkun

Íslendinga í Múlasýslum, eða 35%, um 22% fækkun í Þingeyjarsýslum, 15% í Vestur-Skafta-

fellssýslu og 12% í Austur-Skaftafellssýslu. Nærtækasta skýringin á fækkuninni er mikið rigninga-

sumar 2015, einkum austan og norðaustanlands. Á móti fóru Íslendingar mikið erlendis í frí 2015.

Mynd 4.1 Hlutfall Íslendinga í Þingeyjarsýslur, Múlasýslur, Vestur- og

Austur- Skaftafellsýslu 2009-2015

40

2825

31

57

37

24 23

31

52

36

2521

27

52

38

24

3034

57

35

2530

36

55

36

26 26

33

53

28

17

2328

44

0

10

20

30

40

50

60

Þingeyjarsýsla Múlasýslur A-Skaftaf.sýsla V-Skaftaf.sýsla Einhverja þeirra

%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015


20

4.2 Á staði innan þjóðgarðs og í jaðri hans

Í síðustu könnun (des. 2015) var auk þess spurt um komur Íslendinga árið 2015 að 24 stöðum

innan Vatnajökulsþjóðgarðs eða í nágrenni hans.

Mynd 4.2 Hlutfall Íslendinga á staði innan Vatnajökulsþjóðgarðs

og í nágrenni þjóðgarðsins 2009-2015

0 5 10 15 20 25

Aðalból

Gjallandi (foss)

Vonarskarð

Gæsavatnaleið

Nýidalur

Kverkfjöll

Kárahnj/Dimmuglj

Langisjór

Eldgjá

Herðubreiðarlindir

Askja

Lakagígar

Snæfell/Eyjabakkar

Lónsöræfi

Heinabergssvæðið

Fjallsárlón

Snæfellsstofa

Svínafellsjökull

Gljúfrastofa

Hrauneyjar

Skaftafellsstofa

Ásbyrgi

Dettifoss

Skaftafell

Jökulsárlón

%

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

Á flestum stöðum mældist umtalsverð fækkun Íslendinga frá árinu 2014.8

8. Hlutfall gesta að Snæfellsstofu er mögulega eitthvað málum blandið. Nokkrar líkur virðast á að

einhver hluti þeirra sem þangað kváðust hafa komið blandi henni saman við gestastofuna í

Þjóðgarðinum Snæfellsjökli þó reynt hafi verið í könnuninni að útskýra staðsetninguna. Þá virðist

hlutfall gesta að Lónsöræfum nokkuð hátt og er mögulegt að sumir rugli þeim saman við Möðrudals-

öræfi. Sökum þess kann hlutfall innlendra gesta að þessum tveimur stöðum að vera nokkuð ofmetið.


21

Mynd 4.3 sýnir áætlaðan fjölda innlendra gesta á helstu staði innan og í nágrenni þjóðgarðsins

2005-2015.

Mynd 4.3 Áætlaður fjöldi innlendra gesta í Vatnajökulsþjóðgarð og á staði innan þjóðgarðsins/í jaðri hans 2005-2015

80

86

92

97

105

94

89

115111

119

96

42

47

53

58

63

55 53

74 72

62

58

34 3537 38

46

42

32

57

48

43

36

31 32 33 35

4043

41 40

35

42

29

23 24 25 26

32 3230 33

38

33

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd


Jökulsárlón

Skaftafell

Ásbyrgi

Dettifoss

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd

EldgjáAskjaLakiSnæfellLangisjórKverkfjöll

Heimildir: Könnunin Góðir Íslendingar 2005 og 2008-2015


Samkvæmt þessu fækkaði innlendum gestum um 19% frá 2014 til 2015, úr 119 í 96 þúsund.

Þannig lögðu 31% landsmanna leið sinn í þjóðgarðinn á síðasta ári en 38,5% árið 2014, 37% árið

2013 og 38% árið 2012. Slæmt veðurfar sumarið 2015 er líklegasta skýringin á fækkuninni.


22

Fækkun varð á öllum fjölförnustu stöðunum frá árinu 2014, hlutfallslega mest í Ásbyrgi en einnig

veruleg í Skaftafelli. Af fáfarnari stöðunum varð mest fækkun að Eldgjá og Langasjó en nokkur

fjölgun að Öskju, Kverkfjöllum (Holuhrausgosið minnkaði aðsókn þangað 2014) og í Lakagíga.

Þá má áætla (skv. mynd 4.2) að um 18 þúsund Íslendingar hafi haft viðkomu í Hrauneyjum árið

2015 (6%), 17 þúsund hafi skoðað Svínafellsjökul (5,3%), 12 þúsund Fjallsárlón (3,9%), 10 þúsund

Heinabergssvæðið (3,1%), 4-5 þúsund komið í Nýjadal og um 3 þúsund í Vonarskarð (1,1%).

4.3 Álit á forgangsröðun við uppbyggingu þjóðgarðsins

Í netkönnuninni í desember 2015 var, eins og í könnunum í janúar 2015 og febrúar 2014, spurt

hvað fólk teldi mikilvægast að leggja áherslu á við uppbyggingu Vatnajökulsþjóðgarðs. Gat fólk

merkt við 5 af neðangreindum 14 þáttum (sjá mynd 4.4).9

Af þeim sem afstöðu tóku töldu flestir, eða 79%, að góð hreinlætisaðaða ætti að vera í forgangi

(á topp 5) en 64% öryggismálin, 58% merkingar vega/slóða, 57% stikaðar gönguleiðir, 50% útgáfa

gönguleiðakorta, 37% að lögð yrði áhersla á störf landvarða og 35% á að vinna verndaráætlun

fyrir þjóðgarðinn. Mun færri, eða 19%, töldu forgangsmál að byggja upp skála á hálendi

þjóðgarðsins, 18% að efla heimasíðu þjóðgarðsins og 15% að tryggja þátttöku heimamanna í

uppbyggingu hans. Þá töldu 7-13% að setja ætti í forgang að sinna fræðslu fyrir fullorðna og

börn, byggja upp gestastofur eða að gefa út prentað kynningarefni um þjóðgarðinn.

Mynd 4.4 Það sem leggja ber áherslu á við uppbyggingu þjóðgarðsins

"merkja við allt að 5 þætti"

7

9

10

13

15

18

19

35

37

50

57

58

64

79

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Prentað kynningarefni

Gestastofur

Fræðslu fyrir börn

Fræðslu fyrir fullorðna

Þátttöku heimamanna

Heimasíðu þjóðgarðsins

Skála á hálendinu

Gera verndaráætlun

Störf landvarða

Gönguleiðakort

Stika gönguleiðir

Merkingar vega/slóða

Öryggismál

Hreinlætisaðstöðu

%

9. 12% tóku ekki afstöðu til spurningarinnar með því að merkja við „veit ekki“.


23

Konur í könnuninni 2015 töldu mun mikilvægara en karlar að leggja áherslu á öryggismál, láta

vinna verndaráætlun fyrir þjóðgarðinn og að efla störf landvarða. Karlar töldu hins vegar frekar

en konur mikilvægt að bæta hreinlætisaðstöðu í þjóðgarðinum og auka fræðslu fyrir fullorðna.

Þegar afstaða fólks eftir aldurshópum er skoðuð má sjá að unga fólkið, 18-35 ára, taldi

mikilvægara en það eldra að efla öryggismálin, merkja vegi/slóða, byggja upp skála og að fræða

gesti. Þeir sem voru 36-55 ára töldu mikilvægara en aðrir að gefa að efla hreinlætisaðstöðu og

fólk yfir 55 ár taldi mikilvægara en þeir yngri að leggja áherslu á að efla störf landvarða og byggja

gestastofur.

Fólk á höfðuðborgarsvæðinu taldi mikilvægara en landsbyggðarfólk að merkja vegi/slóða og stika

gönguleiðir. Landsbyggðarfólkið taldi fremur en höfuðborgarbúar að leggja ætti áherslu á að efla

störf landvarða og þátttöku heimamanna.

Fólk með grunnskólamenntun taldi mikilvægara en þeir með meiri menntun að sinna vel

öryggismálum í þjóðgarðinum og að gefa út gönguleiðakort. Með aukinni menntun svarenda vex

hins vegar áhersla á góða hreinlætisaðstöðu, að láta vinna verndaráætlun fyrir þjóðgarðinn og að

byggja geststofur.

Tafla 4.1 Álit Íslendinga 2016 á forgangsröðun við uppbyggingu Vatnajökulsþjóðgarðs

eftir kyni, aldurshópum, búsetu, menntun og heimilistekjum

Hre

inlæ

tisa

ðst

aða

Öry

ggis

mál

Me

rkin

gar

vega

/sló

ða

Stik

a gö

ngu

leið

ir

Gö

ngu

leið

ako

rt

Stö

rf la

nd

varð

a

Ge

ra v

ern

dar

áætl

un

Skál

a á

hál

en

din

u

He

imas

íða

þjó

ðga

rðsi

ns

Þát

ttak

a h

eim

aman

na

Fræ

ðsl

a fy

rir

fullo

rðn

a

Fræ

ðsl

a fy

rir

bö

rn

Ge

stas

tofu

r

Pre

nta

kyn

nin

gare

fni

Karl 82 56 60 58 51 32 26 21 18 15 18 10 11 10

Kona 77 72 56 56 48 43 45 18 17 15 8 9 8 5

18-35 ára 74 72 64 52 49 28 36 26 17 10 16 13 6 3

36-55 ára 83 58 56 52 51 39 34 15 18 17 12 8 9 9

yfir 55 ára 81 63 53 57 48 45 35 18 18 17 12 8 13 9

Höfuðborgarsvæðið 80 64 60 61 47 34 36 20 18 12 14 11 10 6

Landsbyggðin 78 65 55 52 53 42 34 18 18 19 12 7 8 8

Grunnskólanám 78 71 55 55 55 35 24 21 17 11 12 7 4 6

Framhaldsskólanám 81 62 60 56 48 36 38 19 18 17 15 12 12 9

Háskólanám 92 57 59 64 45 40 46 14 18 18 13 10 13 7

300 þúsund eða minna 72 67 60 46 42 30 39 25 24 14 13 18 7 6

301-500 þúsund 84 68 52 59 53 48 33 21 10 15 14 7 4 10

501-700 þúsund 71 56 57 56 50 41 26 19 19 16 10 8 10 6

701-900 þúsund 74 67 61 68 43 40 38 18 22 16 9 8 14 12

Yfir 900 þúsund 92 62 58 63 58 29 34 13 14 15 20 8 14 4

11 Meðaltal - % 79 64 58 57 50 37 35 19 18 15 13 10 9 7


24

Frá Nýjadal.

Niðurstöðurnar um forgangsröðun í könnuninni nú (desember 2015) sýna svipaðar niðurstöður

og sama spurning í netkönnunum RRF fyrir Vatnajökulsþjóðgarð sem framkvæmdar voru í janúar

2015 og snemma árs 2014. Samanburðinn má sjá á myndinni hér að neðan.

Mynd 4.5 Það sem leggja ber áherslu á við uppbyggingu þjóðgarðsins

þeir sem afstöðu tóku í könnununum 2014 og 2015

9

10

9

12

19

17

19

40

40

46

54

58

61

72

9

11

10

11

19

18

19

41

38

47

60

68

55

74

7

9

10

13

15

18

19

35

37

50

57

58

64

79

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Prentað kynningarefni

Gestastofur

Fræðsla fyrir börn

Fræðsla fyrir fullorðna

Þátttaka heimamanna

Heimasíða þjóðgarðsins

Skálar á hálendinu

Gera verndaráætlun

Störf landvarða

Gönguleiðakort

Stika gönguleiðir

Merkingar vega/slóða

Öryggismál

Hreinlætisaðstaða

%

desember 2015

janúar 2015

febrúar 2014


25

5.0 Allir gestir í Vatnajökulsþjóðgarði 2005-2015

Áætlað er að ferðamönnum sem lögðu leið sína í Vatnajökulsþjóðgarð (á svæðið sem þjóðgarð-

inum tilheyrir nú) hafi fjölgað úr 213 þúsund árið 2005 í 581 þúsund árið 2015, eða 2,7 falt. Þar af

hafi Íslendingum aðeins fjölgað um 20% en erlendum ferðamönnum 3,6 falt (um 260%). Munar

mest um mikla og jafna fjölgun erlendra gesta á árabilinu 2011 til 2015. Samkvæmt þessu voru

83% gesta sem lögðu leið sína í Vatnajökulsþjóðgarð árið 2015 erlendir ferðamenn samanborið

við 62% gestanna árið 2005.10

Mynd 5.1 Áætlaður fjöldi og hlutfall erlendra og innlendra gesta

í Vatnajökulsþjóðgarð og heildarfjöldi gesta í þjóðgarðinn 2005-2015

213

250271 279 277 272 275

343

406

511

581

133

164179 182 172 178 186

228

295

392

485

8086* 92* 97 105 94 89

115 111 11996

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd

Alls í þjóðgarðinn

Erlendir gestir

Íslendingar

Heimildir: Kannanirnar Dear Visitors 2005-2015 og Góðir Íslendingar 2005 og 2008-2015 Fjöldatölur um Íslendinga eru áætlaðar út frá líkum árin 2006 og 2007 (*). © Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar.

Árið 2015 er áætlað að alls 460 þúsund erlendir og innlendir gestir hafi haft einhverja viðdvöl við

Jökulsárlón, 413 þúsund komið í Skaftafell, 258 þúsund að Dettifossi, 107 þúsund í Ásbyrgi, 39

þúsund komið að Eldgjá, 37 þúsund að Öskju, 36 þúsund í Lakagíga, 33 þúsund farið um

Snæfellssvæðið, 15 þúsund komið að Langasjó og 12 þúsund lagt leið sína í Kverkfjöll.

Fjölgun gesta að stöðum innan þjóðgarðsins var mismikil frá 2005 til 2015 svo sem sést mynd

5.2. Mest varð aukningin að Jökulsárlóni eða 3,5 földun og litlu minni að Skaftafelli, 3,3 földun.

Þá er áætlað gestum hafi fjölgað 2,6 falt að Dettifossi á þessu tímabili en einungis 1,4 falt í

Ásbyrgi (um 42%). Á hálendisstöðunum innan Vatnajökulsþjóðgarðs, sem mun færri heimsóttu,

varð aukning á gestakomum á þessu árabili, nema nær engin að Kverkfjöllum. Mest mældist

10

. Hér þarf að taka með í reikninginn að Íslendingar koma sumir oftar en einu sinni á ári á staði innan

þjóðgarðsins en erlendir ferðamenn sjaldnast. Því er fjöldi heimsókna Íslendinga á ársgrundvelli

nokkru meiri en fjöldi innlendra gesta segir hér til um. Á það einkum við fjölsóttustu staðina.

Erlendir gestir 62% 66% 66% 65% 62% 65% 68% 67% 73% 77% 83%

Íslendingar 38% 34% 34% 35% 38% 35% 32% 33% 27% 23% 17%


26

fjölgunin að Lakagígum, 2,3 földun. Fjölgunin var að langstærstum hluta borin uppi af erlendum

ferðamönnum.

Mynd 5.2 Áætlaður fjöldi erlendra og innlendra gesta í Vatnajökulsþjóðgarð

og á staði innan þjóðgarðsins/í jaðri hans 2005-2015

213

250

271 279 277 272 275

343

406

511

579

131

164184

196 193 193 193

254

308

394

460

124

156169

174 178 176 169

232

276

369

413

96

117 118 119 122 124130

163 163

219

258

7586 84 89 91 94 91 96 100

121107

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þú

sun

d


Jökulsárlón

Skaftafell

Dettifoss

Ásbyrgi

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Þúsu

nd

Eldgjá Askja Snæfell Laki Langisjór Kverkfjöll

Heimildir: Kannanirnar Dear Visitors 2005-2014 og Góðir Íslendingar 2005 og 2008-2015.


Þá má lauslega áætla að alls hafi um 40 þúsund ferðamenn haft viðkomu í Hrauneyjum árið 2015

(rúmlega helmingur erlendir ferðamenn) og um 15 þúsund komið að Nýjadal sumarið 2015 (um


27

70% erlendir ferðamenn). Ennfremur má lauslega áætla að fjöldi gesta að Svínafellsjökli árið

2015 hafi verið 80-110 þúsund og 60-80 þúsund að Fjallsárlóni, margfalt fleiri erlendir gestir (að

lágmarki 80%) en Íslendingar (að hámarki 20%). Á þessum stöðum er nánari rannsókna þörf,

einkum meðal erlendra ferðamanna, til að áætla fjöldann betur.

Mynd 5.3 sýnir betur fjölda og áætlaða skiptingu innlendra og erlendra gesta í Vatnajökuls-

þjóðgarði og á stöðum innan hans og í jaðrinum árið 2015.

Samkvæmt þessu voru útlendingar 91% af gestum að Skaftafelli árið 2015, 87% að Jökulsárlóni,

og Dettifossi, 81% gesta að Eldgjá, 78% gesta að Öskju og 73-75% gesta að Ásbyrgi, Lakagígum

og á Snæfellssvæðinu. Þá er áætlað að 60-61% þeirra sem heimsóttu Langasjó og Kverkfjöll árið

2015 hafi verið erlendir gestir.

Mynd 5.3 Áætlaður fjöldi og hlutfall innlendra og erlendra gesta

í Vatnajökulsþjóðgarði og á staði innan hans árið 2015

5

6

9

9

8

7

29

33

36

58

96

7

9

24

27

29

32

78

225

377

402

483

0 100 200 300 400 500 600 700

Kverkfjöll

Langisjór

Snæfell

Laki

Askja

Eldgjá

Ásbyrgi

Dettifoss

Skaftafell

Jökulsárlón

Þjóðgarðurinn

þúsund

Íslendingar Erlendir ferðamenn

13+87%

13+87%

9+91%

13+87%

27+73%

19+81%

22+78%

25+75%

27+73%

39+61%

40+60%

Heimildir: Kannanirnar Dear Visitors 2015 og Góðir Íslendingar 2015


Documents

ferðamenn 2005-2015 - Vatnajökulsþjóðgarður · spurt um komur í Þingeyjarsýslur, Múlasýslur, Austur-Skaftafellssýslu og Vestur-Skaftafellssýslu og síðan hvort fólk