59
Microsoft Excel’e Giriş Çoğu uygulama programının temel özelliği, çalıştırıldığında kayıtlı olmayan, boş, hazır bir belge dosyasını da beraberinde açmasıdır. Aşağıda Excel’in ilk açılış ekranı görülmektedir. Burada Microsoft Excel programı ve henüz kayıtlı olmayan Kitap1 adlı belge dosyası iç içe iki pencere olarak görülmektedir. Bu durumu sağ üst köşedeki Windows’un standart düğmelerinden de anlayabiliriz.

Fehim altiner 20080198

  • Upload
    fehimk

  • View
    25

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

1. ou uygulama programnn temel zellii, altrldnda kaytl olmayan, bo, hazr bir belge dosyasn da beraberinde amasdr. Aada Excelin ilk al ekran grlmektedir. BuradaMicrosoft Excel program ve henz kaytl olmayan Kitap1 adl belge dosyas i ie iki pencere olarak grlmektedir. Bu durumu sa st kedeki Windowsun standart dmelerinden de anlayabiliriz. 2. Satr, Stun ve HcreExcel program dev bir Matrisgrnmndedir. Bilindii zere matris, Satr, Stunve bu ikisinin kesiim noktasndaki Hcrelerdenmeydana gelen bir yapdr. 3. Excelin temel elemanlar olan, stunlar harflerle (A, B, C, D,..., AA, AB,AC, ...), satrlar rakamlarla (1, 2, 3, 4,..., 1200, 1201, ...) ifade edilmitir.Her bir Excel tablosunda 16384 satr, 256 stun bulunmaktadr. Stunile satrn kesiim noktasndaki hcreler ise adlarn ait olduklar stunve satrn bileiminden alrlar. Buna hcre adresi ad verilir. Buradadikkat edilmesi gereken husus, hcre adresinde ilk olarak stunun,sonra satrn kullanlmasdr (rnein; A1, C5 veya AC18 hcresi gibi).Tm bu anlatlanlar olduka fazla satr, stun ve hcresi bulunan birhesap tablosuyla kar karya olduumuzu gstermektedir. Ancak budemek deildir ki, tablonun tamam kullanlmak zorundadr. Tablonuntamam yerine, yaplacak ilemde, sadece gerekli olan ksmnnkullanlmas verimli zmler retmek iin yeterli olacaktr.zerinde ilem yaplan, seilmi ya da bir baka ifade ile iindebulunulan hcrenin etraf kaln bir ereve ile belirtilmitir. Yukardakigrntde A1 hcresi seili durumdadr. Seili olan hcreyi ayn andahemen sol stteki kutucuktan takip etmek mmkndr. Bu kutucuaHcre Referans Kutucuu ad verilir. 4. alma Kitab ve alma Sayfas Satr, stun ve hcreler, birlikte alma Kitabnmeydana getirir. Temel olarak her bir alma kitabExcelde oluturulmu bir dosyadr. Aadaki grnmdeKitap1 isimli dosya, ayn zamanda bir alma Kitabdr.alma kitab, istenildiinde balant kurulabilecek ancakbalangta birbirinden bamsz, says arttrlabilenalma Sayfalarndan olumaktadr. Her alma sayfasbenzer zelliklere sahiptir ve ayn dosyann elemanlardr.Balangta bir alma kitabnda Sayfa1, Sayfa2 ve Sayfa3adnda adet alma Sayfas vardr. Bu sayfalarn adlardeitirilebilir ve says arttrlabilir 5. Seme lemleriBir alma sayfasnda ou ilemin uygulanabilmesi iin ilk olarak uygulamann yaplaca satr, stun ya da hcrenin belirlenmesi gerekir. Bu ileme Seme lemi ad verilir. Ayn anda birden fazla satr, stun ya da hcre birlikte de seilebilir. Seme ilemi, hem mouse, hem de klavye ile yaplabilir. Ancak kolay kullanm asndan mouse tercih edilmektedir. Seme ileminde mouse imle grnmnn kaln beyaz art eklinde olmas gerekir. Bu ekle mouseun Seme mleci ad verilir. 6. Satr Seme: Seme imleci ilgili satrn rakam zerine getirilerek mouseun sol tuu tek tklanr. Bylece ilgili satra ait btn stun ve hcreler seilmi olur. Aadaki rnekte 3 numaral satr seilmitir. 7. Eer ayn anda birden fazla satr seilmekistenirse, grubun ilk eleman olan satr seilir ve mousedier satrlara doru srklenir. Aadaki rnekte 3numaral satrdan 7 numaral satra kadar seilmitir.Aralkl satrlar ayn anda seilmek istendiindeklavyedeki CTRL tuuna baslarak her satr tek tekseilir. 8. Stun Seme: Seme imleci ilgili stunun ismizerine getirilerek mouseun sol tuu tek tklanr.Bylece ilgili stuna ait btn satr ve hcreler seilmiolur. Aadaki rnekte C stunu seilmitir. 9. Eer ayn anda birden fazla stun seilmekistenirse, grubun ilk eleman olan stun seilir vemouse dier stunlara doru srklenir. Aadakirnekte C stunundan E stununa kadar seilmitir.Aralkl stunlar ayn anda seilmek istendiindeklavyedeki CTRL tuuna baslarak her stun tek tekseilir. 10. Hcre Seme: Seme imleci ilgili hcrenin zerine getirilerek mouseun sol tuu tek tklanr. Aadaki rnekte C3 hcresi seilmitir 11. Eer ayn anda birden fazla hcre seilmekistenirse, grubun ilk eleman olan hcre seilir vemouse grubun son elemanna kadar srklenir.Aadaki rnekte B2 hcresinden D4 hcresine kadarseilmitir. Excelde bunun ifade tarz B2:D4eklindedir. Aralkl hcreler ayn anda seilmekistendiinde klavyedeki CTRL tuuna baslarak herhcre tek tek seilir. 12. alma Sayfas Seme: alma kitabnoluturan, alma sayfalar arasnda gei yapabilmekiin ilgili alma sayfasn semek yeterli olacaktr.Bunun iin alma kitabnn altnda, o almakitabna ait alma sayfalarn ifade eden isimlerdenilgili olann zerine mouse sol tuuyla tklamak yeterliolacaktr 13. alma Sayfas zerinde Hareket lemleri Bir alma sayfas zerinde ilem yapabilmek iin zerindehareket etmek gerektii ok aktr. Bu hareketler, hcreler, satrlar,stunlar ve sayfalar aras geiler olarak ifade edilebilir. Hareketilemlerinin yaplabilmesi iin yine ara olarak mouse ya da klavyekullanlabilir.zerinde allan bir hcreden dierine gemek iin durumagre klavyedeki ENTER, TAB ve YN TULARI veya mouse kullanlr.Herhangi bir hcrede, ENTER tuuna baslrsa bir alttaki hcreye, TABtuuna baslrsa bir sadaki hcreye ve YN tularna baslrsa ilgiliyne doru ilk hcreye geilmi olur. Mouse kullanldnda isemouseun imleci hangi hcreye tklanrsa o hcreye gidilecektir.Ekrann genilii asndan o an grlemeyen hcrelere gei iinkaydrma ubuklarnn kullanlmas gerekmektedir. Bu sayede dierhcrelere de ulamak mmkn olacaktr. Aadaki tabloda Exceldehareket ilemleri iin kullanlabilecek klavye tular ve grevleriverilmitir. 14. Klavye Tuu Grevi ENTER Tuu lgili hcrede ilemi tamamlar ve bir aa hcreye geer. TAB Tuu lgili hcrede ilemi tamamlar ve bir sadaki hcreye geer. YN Tular Hcre seili iken, ilgili yne doru hcreler aras hareketi salar. Hcre iinde ise, karakterler aras geii salar. BACKSPACE Tuu Hcredeki ifadenin silinmesini salar. DELETE Tuu Hcrenin silinmesini salar. SHIFT Tuu Yn tular ile birlikte kullanldnda ilgili yndeki hcrelerin birlikte seilmesini salar. CTRL Tuu Yn tular ile birlikte kullanldnda ilgili yndeki dolu son hcreye hareketi salar. SHIFT tuu ve Yn tular ile birlikte kullanldnda ilgili yne doru etkin hcrelerin seilmesini salar. HOME Tuu allan hcrenin bulunduu satrn ilk hcresine hareketi salar. CTRL tuu ile birlikte kullanldnda, A1 hcresine hareketi salar. 15. Herhangi bir hcreye gitmenin dier bir yolu da Dzenmensndeki Git komutunun kullanlmasdr. Bu komutunkullanlmasyla alan penceredeki Bavuru kutucuuna gitmekistenen hcrenin adresi yazlr. Eer hcreye herhangi bir adtanmlanmsa, bu ad Git komutuyla alan pencerenin listesinde yeralacaktr. Bylece ad tanmlanm hcreye gitmek iin ilgili ad listedenseilerek Tamam dmesi tklanr. (Hcreye ad tanmlama ilemiHcre zerinde Uygulamalar blmnde aklanmaktadr.)zerinde allacak hcre eer dier alma sayfalarndanbirinde ise, ilk olarak ilgili alma sayfasnn ismi zerine tklanarakbu sayfaya geilir. Daha sonra bu sayfadaki ilgili hcre zerinde tklanr.Aadaki rnekte Kitap1 isimli alma Kitabnn, Sayfa2 isimlialma Sayfasnn C5 hcresinde ilem yaplmaktadr. Etkin olan,yani zerinde allan hcrenin kaln bir ereve ile evrili olduunadikkat ediniz 16. Stun zerinde Uygulamalar Stun Ekleme: zerinde allan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durumsebebiyle hazrlanm tablonun stunlar arasna eklenecek yeni bir stuna ihtiya duyulabilir. Budurumda stuna ihtiya duyulan yer seilerek Ekle mensnden Stun seenei iaretlenir. Byleceseili yere bal olarak bo yeni bir stun eklenmi olacaktr. Stun Silme: zerinde allan bir Excel tablosunda istenmeyen bir stun karlmakistenirse, ilgili stun ya da stunlar seilerek Dzen mensnden Sil seenei iaretlenir. Byleceseili stun ya da stunlar silinmi olacaktr. Stun Ayarlama: Stunlarn standart genilii 8,43 birimdir. Herhangi bir stunun standartgenilii deitirilmek (daraltmak ya da geniletmek) istenirse, menler ya da mouse kullanlmaldr. Stun geniliinin ayarlanmas iin Biim mens, Stun seenei altndaki Genilik ifadesikullanlr. Bylece alan penceredeki saysal deer istenen deerle deitirilir. Milimetrikhesaplamalarda bu ilem belki iyi bir seim olacaktr. Ancak almalarn ounda bu yntem yerine,daha etkili bir yntem olan mouse yardmyla stun geniliinin ayarlanmas tercih edilir. Buyntemde, ilgili stunun harflerle belirlenen stun bal zerine mouse yardmyla gelinerek StunAyar mleci sola ya da saa srklenir. mlecin yerine bal olarak sol tarafta kalan stun mouse solasrklenirse daralacak saa srklenirse genileyecektir. Aada B stununa yaplan ayarlama ilemigrlmektedir. Stun ayar imleci saa srklenerek B stunu geniletilmitir. C stununda herhangibir deime olmamtr. 17. Eer bir stunun genilii deitirilmise, o stuna aittm hcrelerin genilii ayn derecede deimi demektir. Yanibir stuna ait iki hcrenin genilii birbirinden farkl olamaz.Byle bir uygulama yaplmak istenirse, yani ayn stundaki ikiveya daha fazla hcrenin genilikleri birbirinden farkl olmasgerekiyorsa, Hcre zerinde Uygulamalar blmndeaklanacak olan hcre birletirme ilemi uygulanr.Stun Gizleme: alma sayfasnda baz stunlarngizlenmesi gerekebilir. Bu durumda ilgili stun ya da stunlarseilerek Biim mens, Stun seenei altndaki Gizle ifadesikullanlr. Gizli stunlar tekrar grebilmek iin almaSayfasnn tm seilerek, Biim mens, Stun seeneialtndaki Gster ifadesi iaretlenir 18. Satr zerinde UygulamalarSatr Ekleme: zerinde allan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durumsebebiyle hazrlanm tablonun satrlar arasna eklenecek yeni bir satra ihtiya duyulabilir. Budurumda satra ihtiya duyulan yer seilerek Ekle mensnden Satr seenei iaretlenir. Byleceseili yere bal olarak bo yeni bir satr eklenmi olacaktr.Satr Silme: zerinde allan bir Excel tablosunda istenmeyen bir satr karlmak istenirse,ilgili satr ya da satrlar seilerek Dzen mensnden Sil seenei iaretlenir. Bylece seili satr ya dasatrlar silinmi olacaktr.Satr Ayarlama: Satrlarn standart ykseklii 12,75 birimdir. Herhangi bir satrn standartyksekliini deitirilmek (arttrmak ya da azaltmak) istenirse, menler ya da mouse kullanlmaldr.Satr yksekliinin ayarlanmas iin Biim mens, Satr seenei altndaki Ykseklik ifadesikullanlr. Bylece alan penceredeki saysal deer istenen deerle deitirilir. Milimetrikhesaplamalarda bu ilem belki iyi bir seim olacaktr. Ancak almalarn ounda bu yntem yerine,daha etkili bir yntem olan mouse yardmyla satr yksekliinin ayarlanmas tercih edilir. Buyntemde, ilgili satrn rakamlarla belirlenen satr bal zerine mouse yardmyla gelinerek SatrAyar mleci yukar ya da aa srklenir. mlecin yerine bal olarak yukarda kalan satr ykseklii,mouse yukar srklenirse azalacak, aa srklenirse artacaktr. Aada 2 numaral satra yaplanayarlama ilemi grlmektedir. Satr ayar imleci aa srklenerek 2 numaral satrn yksekliiarttrlmtr. 3 numaral satrda herhangi bir deime olmamtr. 19. Eer bir satrn ykseklii deitirilmise, o satra ait tmhcrelerin ykseklii ayn derecede deimi demektir.Yani bir satra ait iki hcrenin ykseklii birbirinden farklolamaz. Byle bir uygulama yaplmak istenirse, yani aynsatrdaki iki veya daha fazla hcrenin ykseklikleribirbirinden farkl olmas gerekiyorsa, Hcre zerindeUygulamalar blmnde aklanacak olan hcrebirletirme ilemi uygulanr.Satr Gizleme: alma sayfasnda baz satrlarngizlenmesi gerekebilir. Bu durumda ilgili satr ya da satrlarseilerek Biim mens, Satr seenei altndaki Gizleifadesi kullanlr. Gizli satrlar tekrar grebilmek iinalma Sayfasnn tm seilerek, Biim mens, Satrseenei altndaki Gster ifadesi iaretlenir. 20. Hcrelere Veri Girme lemleriHesap tablolarnda uygulanan ilemlerin temeli,verilerin ilgili hcrelere girilmesiyle balar. Her hesaptablosu hcrelerde bulunan veriler arasnda istenenmatematiksel ve mantksal ilikilerin kurulmasna imkantanr. Peki hcrelere ne tr bilgiler girilebilir? Temel olarakhcrelere saysal deerler, alfabetik deerler, formlyaplar, tarih ve zaman bilgileri girilebilir.Veri girii srasnda verinin girilecei hcre seilir veilgili deer girilir. Bu ilem Forml ubuu olarakadlandrlan alandan da izlenebilir. Excelde formlubuunun olduka nemli bir yeri vardr. Adndan daanlalaca zere hcrelere girilen forml yaplar bualandan takip edilecektir. 21. Saysal Deerler (Saylar):Excel temel itibariyle saysal ilemleri yapmak zeretasarlanmtr. Bu yzden Excelin saysal ve matematiksel hertrl bilgiye sahip olduunu ve bunun yaplacak uygulamalardaok byk bir yardmc unsur olaca unutmamaldr.Saysal verilerin ilgili hcreye girii srasnda, deergirilecek hcre seilir ve saysal deer yazlr. lemtamamlandnda ENTER, TAB ya da YN tularna baslarakveri giri ilemi tamamlanr.Eer herhangi bir hcrede ##### veya 1,2E+08 eklindeEli bir ifade ile karlalrsa, hcreye girilen saysal deerinhcreye smad anlalmaldr. Bu sorunun giderilmesi iinstun geniliinin arttrlmas gerekmektedir. 22. Alfabetik Deerler (Metinler): Excelde alfabetik deerler yani metinler genellikleisim, aklama, balk gibi amalar iin kullanlr. Her nekadar Excel saylarla ilgili ilemleri yapmak iintasarlanmsa da, metinler de eitli ilemlere tabitutulabilir.Alfabetik verilerin ilgili hcreye girii srasnda,deer girilecek hcre seilir ve alfabetik deer yazlr. lemtamamlandnda ENTER, TAB ya da YN tularnabaslarak veri giri ilemi tamamlanr.Eer hcreye girilen deer hcre geniliinden uzunbir yapya sahipse, hcrenin bulunduu stungeniletilerek deerin hcreye smas salanr. 23. Tarih ve Zaman Deerleri: Aslnda grn itibariyle saysal, yap itibariyleszel birer deer olan tarih ve zaman bilgileri ilgilialmalarda farkl bir uygulamaya tabi tutulmalarnedeniyle giri ilemleri srasnda baz kurallara uymakgerekir.Bunun iin veri girii srasnda deer girilecek hcreseilir ve tarih deeri arasnda nokta (.) ya da tire (-),zaman deeri arasnda ise iki nokta stste (:) kullanlr. Bubir zorunluluktur. Aksi halde deerler tarih ya da zamanzellii tamayacaktr. lem tamamlandnda ENTER,TAB ya da YN tularna baslarak veri giri ilemitamamlanr. 24. Forml Yaplar (Hesaplamalar): Excel hcrelerine, temel matematiksel kurallarn uyguland formllerin yan sra, Exceldehazr bulunan karmak fonksiyonlar da girilerek her trl hesaplama yaptrlabilir. Hazrfonksiyonlar aracl ile saylar matematiksel ilemlere, metinler de mantksal ilemlere tabitutularak sonular alnabilir. Bylece forml oluturulduktan sonra formle dahil edilen hcrelerdeyaplan deiiklikler, otomatik olarak sonuca etki eder. Forml yaplarnn ilgili hcreye girii srasnda mutlaka eittir (=) iareti ile balamak gerekir.lem tamamlandnda ENTER, TAB ya da YN tularna baslarak veri giri ilemi tamamlanr.Eittir (=) ile balanmadan yazlan bir forml, program tarafndan metin olarak kabul edilir. Excelde temel olarak drt ilem kullanlr. Ancak, bunun yan sra Excelde yaklak 400 adethazr fonksiyon bulunmaktadr. Bunlar sayesinde drt ilemin yapamad kark algoritmalar dazme ulatrlr. rnein, sins, kosins, logaritma gibi matematiksel ilemler, ortalama, standartsapma gibi istatistiksel ilemler, faiz hesaplar, yatrm analizleri, amortisman gibi mali ilemler, birhcrenin ieriini snayan mantk ilemleri, tarih ve zamanla ilgili ilemler Excel yardmyla kolaylklazme ulatrlacak problemlerdir.Aada bir hcreye girilebilecek en basit matematiksel ilemlerle ilgili iki rnek verilmitir. Excelin her hcresini bir hesap makinesi gibi dnmek mmkndr. Hcreleri direk saylarve yaplacak ilemleri yazarak kullanabileceiniz gibi, hcre adreslerini yazarak da kullanabilirsiniz.rnein, A1 hcresine =240-20*10+5/2 ileminin sonucunu almak zere ilgili forml girelim.Forml yazlp, ENTER tuuna basldnda A1 hcresinde 42,5 deeri grlecektir. Tekrar A1 hcresiseildiinde hcrede formln sonucu olan 42,5 deeri, forml ubuunda ise forml yaps grlr.Buradan da anlalaca zere, hcredeki deerin direk girilmi bir veri mi yoksa bir formlsonucunda ortaya kan bir deer mi olduu forml ubuu yardmyla anlalacaktr. 25. Yukardaki rnekte sadece saysal deerler arasnda bir formluygulanm ve sonu alnmtr. Eer daha nceden, dier hcrelere girilmiveriler arasnda ilem yaplmak isteniyorsa forml o hcrelerin adreslerikullanlarak yazlmaldr. Bu ilem sayesinde hcrelerdeki deerlerde meydanagelecek bir deiiklik forml ile ortaya kan sonucu da etkileyecektir.Aadaki rnekte hcre adresleri kullanlarak yazlan bir formlnoluturulma ilemi grlmektedir. Burada, B1 hcresine =A1-A2*A3+A4/A5forml yazlm ve sonu olarak 42,5 deeri alnmtr. Bu sonucunalnmasnda etken A hcrelerine yazlm olan deerlerdir. Bu hcrelerdebulunan deerler formln sonucunu direk olarak etkilemitir. Grldzere bir formle, direk saysal deerlerin yazlmasyla ortaya kan sonu ileiinde ayn deerlerin yazl olduu hcre adreslerinin yazlmasyla ortaya kandeer arasnda hibir fark yoktur. Hcre adreslerinin kullanlmas her zamaniin avantaj salayacaktr. yle ki, forml oluturan deerlerden bir ya da birkann deimesi sonucunda, sadece ilgili hcredeki deerin deitirilmesiyetecek ve formle mdahale gerekmeyecektir. Aksi halde her seferindeformln yeniden dzenlenmesi gerekir. 26. Hcre zerinde Uygulamalar Hcre Belirtme: Getiimiz konularda hcrelerin isimlerinibulunduklar stun ve satr isimlerinin bileiminden aldn ve bunada hcre adresi ad verildiini belirtmitik. rnein, C stunu ile 5.satrn kesitii hcre C5 hcresidir. Eer anlatm olarak tek bir hcre deil de, birden fazla hcreifade edilmek istenirse balang ve biti hcrelerinin arasnda ikinokta stste (:) kullanlr. Buna hcre aral ad verilir. rnein,B2:D5 eklindeki bir ifadenin anlam, B2 hcresinden D5 hcresinekadar olan erevedeki btn hcrelerdir. Eer anlatmlar srasnda iki hcre adresi arasnda noktal virgl(;) kullanlrsa hcreler birbirinden tamamen bamsz dnlr. Birnceki rnekteki B2 hcresi ile D5 hcresi arasnda bu sefer noktalvirgl (;) kullanrsak; yani B2;D5 eklindeki bir anlatm, sadece B2 veD5 hcreleri ifade eder. 27. Eer anlatmlar srasnda iki hcre adresi arasnda noktal virgl (;) kullanlrsahcreler birbirinden tamamen bamsz dnlr. Bir nceki rnekteki B2 hcresi ileD5 hcresi arasnda bu sefer noktal virgl (;) kullanrsak; yani B2;D5 eklindeki biranlatm, sadece B2 ve D5 hcreleri ifade eder.Yukarda anlatlan ilemler sadece iki hcre arasnda deil, hcreler topluluuarasnda da kullanlabilir. rnein, A1:C3;D2:E5 eklinde bir kullanm dammkndr. Burada A1 hcresinden C3 hcresine kadar olan hcrelerle D2hcresinden E5 hcresine kadar olan hcreler anlatlmak istenmitir.Hcre Kopyalama: Hcre kopyalamaktaki ama, hcreyi deil, iindeki deerlerikopyalamaktr. Bu ilem birka yntemle yaplabilir. Aada bunlardan sadece birianlatlmtr.1. Kopyalanmak istenen deerin bulunduu hcre veya hcreler seilir.2. Kopyala komutu verilir. (Kopyala komutu vermenin birka yolu vardr. Bunlar;(i) Dzen mensnden, Kopyala komutu iaretlenir. (ii) Ara ubuu zerindekiKopyala dmesi tklanr. (iii) Seili hcrede sa mouse tuu ile alan mendenKopyala komutu iaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+C tuuna birlikte baslr.) Bu ilemsonunda seili hcrelerin evresi yanp snen izgiler eklinde grlecektir.3. Kopyalanma ilemi yaplacak ilk hcre seilir. 28. 4. Yaptr komutu verilir. (Yaptr komutu vermenin birkayolu vardr. Bunlar; (i) Dzen mensnden, Yaptr komutuiaretlenir. (ii) Ara ubuu zerindeki Yaptr dmesi tklanr. (iii)Seili hcrede sa mouse tuu ile alan menden Yaptr komutuiaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+V tuuna birlikte baslr.) Yaptrma ve zel Yaptrma: Bir nceki Hcre Kopyalamaanlatmnda hcre kopyalama ileminin ardndan Yaptr komutununverildiinden bahsedilmiti. Direk yaplan bu ilem sonucunda Excel,kopyalanan hcrenin tm zelliklerini dikkate alarak bir yaptrmailemi yapmaktadr. Ancak, zaman zaman yaptrma ileminde bazzelliklerin dikkate alnmamas ya da sadece bir zelliin yaptrmayauygulanmas istenebilir. Bu durumda zel Yaptr komutu kullanlr.Aada bu durum deiik alardan rneklendirilmitir: 29. Yukardaki tabloda A1:A3 ve B1:B3 aralndakihcrelere saysal deerler, C1:C4 aralna da metindeerleri girilmitir. A4 hcresine =A1*A2*A3 formlyazlm ve hcre Kaln, 12 punto, Ortala olarakbiimlendirilmitir. a) Yaptr: A4 hcresi kopyalanp normal bir ekilde B4hcresine yaptrlrsa, sonu 120000 ve biim olarak Kaln,12 punto, Ortala eklindedir. b) zel Yaptr: A4 hcresi kopyalanp B4 hcresinezel Yaptr komutu kullanlarak yaptrlmak istenirse,ilk olarak ne tr bir yaptrma ilemi yaplacannbelirlenecei, zel Yaptr Penceresinden seimyaplmas gerekir. 30. Bu pencerede bulunan seenekler yaptrma ileminintrn belirleyecek seeneklerdir. Buradaki Tmn seeneiiaretlenirse, normal Yaptr komutu ile alnan 120000 vebiim olarak Kaln, 12 punto, Ortala sonucu elde edilecektir.imdi srasyla dier seeneklerin verecei sonulara bir bakalm. I-) rneimizden hareketle A4 hcresi seilerek Kopyalakomutu verildikten sonra, B4 hcresine zel Yaptr komutuuygulanp alan pencereden Formlleri seenei iaretlenirseaadaki sonu elde edilir. Burada, A4 hcresindeki =A1*A2*A3 formlnn karl, Bstununa gre simetrik olan B4 hcresinde =B1*B2*B3formlnn sonucu olarak ortaya kmtr. Dikkat edilirse,hibir biim zellii sz konusu deildir. 31. V-) Aadaki tablodan hareketle A1:F1 hcre aral seilerek Kopyala komutu verildikten sonra, A2 hcresinezel Yaptr komutu uygulanp alan pencereden Ba yaptr seenei iaretlenirse aadaki sonu elde edilir.Burada, A1:F1 hcre aralndaki deerler deitii srece A2:F2 hcre aralndaki deerler de deiecektir.A2:F2 hcre aral artk birer forml halini almtr. Bu ilemi, bir hcre ya da hcre grubunda meydana gelendeiiklikleri baka bir hcre ya da hcre grubunda da izlemek istediinizde kullanabilirsiniz.Hcre Tama: Hcre tamaktaki ama, hcreyi deil, iindeki deerleri tamaktr. Bu ilem birka yntemleyaplabilir. Aada bunlardan ikisi anlatlmtr.(a.) Menler yardmyla tama ilemi:1. Tanmak istenen deerin bulunduu hcre veya hcreler seilir.2. Kes komutu verilir. (Kes komutu vermenin birka yolu vardr. Bunlar; (i) Dzen mensnden, Kes komutuiaretlenir. (ii) Ara ubuu zerindeki Kes dmesi tklanr. (iii) Seili hcrede sa mouse tuu ile alan mendenKes komutu iaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+X tuuna birlikte baslr.) Bu ilem sonunda seili hcrelerin evresiyanp snen izgiler eklinde grlecektir.3. Tanma ilemi yaplacak ilk hcre seilir.4. Yaptr komutu verilir. (Yaptr komutu vermenin birka yolu vardr. Bunlar; (i) Dzen mensnden,Yaptr komutu iaretlenir. (ii) Ara ubuu zerindeki Yaptr dmesi tklanr. (iii) Seili hcrede sa mouse tuuile alan menden Yaptr komutu iaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+V tuuna birlikte baslr.)(b.) Mouse yardmyla tama ilemi:Tanmak istenen hcre veya hcreler seilir. Mouse imleci seili blgenin erevesi zerine getirildiinde okeklini alacaktr. Bu durumda ilgili hcre veya hcreler tutularak istenen yere doru srklenir.Hcre Ekleme: zerinde allan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durum sebebiylehazrlanm tablonun hcreleri arasna eklenecek yeni bir hcreye ihtiya duyulabilir. Bu durumda yeni hcreye ihtiyaduyulan yer seilerek Ekle mensnden 32. Hcreler seenei iaretlenir. Alan pencereden hcrenin eklenecei duruma gre ilgili seenek iaretlenir. Bylece seili yere bal olarak bo yeni bir hcre eklenmi olacaktr 33. Hcreleri Doldurma: Bu ilem iin ilk olarakDoldurma Elemann tanmamamz gerekir. DoldurmaEleman, seili olan hcre ya da hcrelerin sa alt kesinde yeralan siyah noktadr. Mouse ile Doldurma Eleman zerinegelindiinde, mouseun imleci siyah ince bir art eklini alacaktr.Bylece birbirine komu hcreleri, seili hcrenin ieriidorultusunda doldurmak mmkn olacaktr. (Bundan sonra buileme Kulandan Tutup ekme lemi adn vereceiz.) Hcre doldurma ileminde kural olarak, seili hcrenin(ya da hcrelerin) ierii, serinin balang deeri olarak kabuledilmektedir. Bunu birka durumla rneklendirelim. (A.) Saysal ve Szel Deerlerde Hcre Doldurma lemi: 34. (a.) Yukardaki tabloda, B stununda bir HcreDoldurma ilemi uygulanacak olursa, B1 hcresi seilir vekulandan tutup aa doru ekilir. Bu ilem hcreninyerine bal olarak saa, sola ya da yukar doru dayaplabilir. Seili hcre tek olduu iin ve hcrelerin ierii1 olduundan, uygulamann yapld hcreye kadar tmhcrelerin deeri 1 olacaktr.(b.) Yukardaki tabloda D stununa bir HcreDoldurma ilemi uygulanacak olursa, D1 hcresi seilir vekulandan tutup aa doru ekilir. Bu ilem hcreninyerine bal olarak saa, sola ya da yukar doru dayaplabilir. Seili hcre tek olduu iin ve hcrelerin ieriiA olduundan, uygulamann yapld hcreye kadar tmhcrelerin deeri A olacaktr. 35. (b.) Yukardaki tabloda D stununa bir HcreDoldurma ilemi uygulanacak olursa, D1 hcresiseilir ve kulandan tutup aa doru ekilir. Builem hcrenin yerine bal olarak saa, sola ya dayukar doru da yaplabilir. Seili hcre tek olduu iinve hcrelerin ierii A olduundan, uygulamannyapld hcreye kadar tm hcrelerin deeri Aolacaktr. 36. c.) Yukardaki tabloda C stununa bir Hcre Doldurma ilemi uygulanacak olursa, C1 ve C2 hcreleri birlikte seilir kulandan tutup aa doru ekilir. Seili hcrelerin ierii birbirini takip eden 1, 2 diye balayan bir seri olduundan, uygulamann yapld hcreye kadar olan hcrelerin deeri bu seriyi takip eden 3, 4, 5, 6, 7 olacaktr. Seri 2, 4 eklinde balasayd, hcre doldurma ilemiyle, takip eden deerler otomatik olarak 6, 8, 10,... eklinde olacakt. 37. e.) Yukardaki tabloda B stununa ters ynde bir Hcre Doldurma ilemi uygulanacak olursa, B6 veB7 hcreleri birlikte seilir ve kulandan tutup bu sefer yukar doru ekilir. Bylece balangdeerleri 2, 1 olan hcreler, ters ynde bir hcre doldurma uygulamasna tabi tutulmu olur ki, busefer 0, -1, -2, -3, -4 eklinde bir sonu alnacaktr. Yukardaki ilemlerde uygulamalarn tamam stun baznda yaplmtr. Ayn uygulamalar satresas alnarak da yaplabilir. Bylece seili hcreler aa yerine saa, yukar yerine sola ekilerek ilgilisonulara ulalabilir. Hcre doldurma ilemini ksaca zetleyecek olursak; balang deerlerini ieren hcreyi veyahcreleri sein. Doldurma tutamacn doldurmak istediiniz araln stnde artan srayladoldurmak iin, aa veya saa doru, azalan srayla doldurmak iin, yukar veya sola dorusrkleyin. (B.) Forml Yaplarnda Hcre Doldurma lemi: Hcre doldurma ilemi uygulanacak hcre iinde saysal ya da alfabetik deer deil de,herhangi bir forml varsa durum ne olacaktr? Burada hcre simetriklii n plana kar. Konunundaha iyi anlalmas iin aadaki tabloda bu konu rneklendirilmitir. rnekte C stununa A ve B stunundaki deerlerin arpm hesaplanmak isteniyor. Her satriin bu ilemi ilgili hcreye hesaplatmak, yazlacak forml ile mmkndr. Ancak forml her hcreiin ayr ayr ilgili hcrelere yazlacak olursa, ayn ilemin satr says kadar tekrarlanmas gerekir.Bunun yerine, tablonun forml yazlacak stundaki ilk hcresine ilgili forml yazlr. Takip edenhcrelere de simetrik olarak ayn forml uygulanacaksa, formln yazl olduu hcre seilir vehcrenin Doldurma Eleman yardmyla formln uygulanaca dier hcrelere doru srklemeilemi yaplr. Bylece her hcre, kendine ait satrdaki ilgili hcrelere bal olarak formln sonucunuverecektir. 38. rnekte C stununa A ve B stunundaki deerlerinarpm hesaplanmak isteniyor. Her satr iin bu ilemiilgili hcreye hesaplatmak, yazlacak forml ilemmkndr. Ancak forml her hcre iin ayr ayr ilgilihcrelere yazlacak olursa, ayn ilemin satr says kadartekrarlanmas gerekir. Bunun yerine, tablonun formlyazlacak stundaki ilk hcresine ilgili forml yazlr. Takipeden hcrelere de simetrik olarak ayn formluygulanacaksa, formln yazl olduu hcre seilir vehcrenin Doldurma Eleman yardmyla formlnuygulanaca dier hcrelere doru srkleme ilemiyaplr. Bylece her hcre, kendine ait satrdaki ilgilihcrelere bal olarak formln sonucunu verecektir. 39. 1. Hcreye Ad Tanmlama ilemi iin adtanmlanacak hcre seilir. 2. Ekle mensnden Ad seenei altndakiTanmla ifadesi iaretlenir. 3. Alan Ad Tanmla penceresine hcreye verilecekad yazlr ve Ekle dmesi tklanr. Bylece verilen adlisteye eklenmi olur. 4. Tamam dmesine tklanarak ilem sonlandrlr.Bylece seilen hcreye bir ad tanmlanm olur. imdi, rneimize bu ilemi uygulayalm. B2hcresini seelim. Ekle mensnden Ad seenei altndakiTanmla ifadesini iaretleyelim. 40. EXCELDE FORML VE FONKSYONLARTemel zelliklerini rendikten sonra, Excel hakknda bilinmesi gereken ikinci konu, Excelde hazr bulunanfonksiyon yaplarnn kullanmdr. Kullancnn oluturaca tablolar, ne kadar dzenli, anlalr ve dinamik bir yapyasahip olursa olsun, sonu elde etmede nemli bir faktr de zamandr. te Excelin sunduu imkanlar iinde kolaykullanm salayan ve zamandan kazandran fonksiyonlar, bu blmn konusunu oluturmaktadr. Forml ve Fonksiyon KavramExcelde, bir alma sayfasna girilen veriler zerinde, zmleme ve iliki kurma gibi ilemler yaplabilir. Bubalamda, Excel hcrelerine, temel matematiksel kurallarn uyguland formllerin yan sra, hazr bulunan karmakyapdaki fonksiyonlar da girilerek her trl hesaplama yaptrlabilir. Anlatmlarmzda, kullancnn matematikselkurallar erevesinde drt ilem aracl ile kendisinin hazrlad yaplar forml, Excelde hazr bulunan ve uyulmaszorunlu bir formata sahip yaplar da fonksiyon (Exceldeki adyla ilev) olarak ifade edeceiz. Kullanclar tarafndanoluturulan formller, sadece matematiksel ilemlerin sonularn hesaplayabilirken, fonksiyonlar, matematiksel vemantksal elerin dahil olduu bir ok karmak yapya sonu retebilme yeteneine sahiptir.Elektronik bir hesap tablosunu, hesap tablosu yapan sadece verilerin girilmesi ile oluan statik yapdaki tablogrnts deil, forml ve fonksiyonlarla desteklenen dinamik bir ilemler topluluu olmasdr. rnein, Excelderahatlkla iki saysal deeri birbiriyle toplar, baka bir say ile arpar, kan deeri bir baka saydan karabilir ve sonolarak elde edilen sayy belirli bir deere blebilirsiniz. Burada da grld gibi, Excel, bir hesap makinesiningrevini stlenebiliyor. Ancak, yukardaki rnekte, ayn ilemler farkl deerlere uygulanmak istense idi, bir hesapmakinesinde deerleri deitirerek ayn ilemleri tekrar yapmak gerekirdi. Burada Excelin avantaj, deerleri veformlleri bir kez girdikten sonra, deien deerlere gre elde edilen sonularn annda alnabilmesidir. 41. Excel gibi bir program, sadece drt ilem deil, istatistikselanaliz, fizibilite, mali deerlendirme gibi uygulamalar da ksa sredeve hatasz yapmanz salar. Exceli kullanmann en nemli sebebi,deiik amalara hizmet edebilen hesap tablolarnn, kullancnnistedii gibi dzenleyebilecei bir yapda olmasdr. Forml OluturmaYukardaki anlatmda da ifade edildii zere, kullancnn temelmatematik kurallarn dikkate alarak kendi oluturduu yaplaraforml adn vereceiz. Bahsi geen, fonksiyon ve formlkavramlarnn temel anlam iinde, ilemleri otomatik ve kolay olaraksonuca ulatrma ifadesi yatmaktadr. Zaten forml denince, belirlideerleri baz ilemlerden geirerek zme ulatran eitlik aklagelmektedir. Excelde bir forml oluturmann belirli kurallar vardr. 42. Excelde Forml Oluturma Kurallar:1. Forml yaplarnn ilgili hcreye girii srasnda mutlaka eittir (=) iareti ile balamakgerekir. Eittir (=) ile balanmam bir forml yaps Excel tarafndan alfabetik bir deer olarak kabuledilecektir.2. Bir forml oluturulurken, saysal bir deer, hcre adresi, tanmlanm hcre ad ve formleanlam katacak olan operatrler kullanlr. Operatrler: Matematikte kullanlan ve hesaplama ilemine anlam katan iaretlerdir. Buna gre birhesaplama ileminde kullanlabilecek operatrler ve anlamlar aada verilmitir: 1. Toplama + 9. Eit = 2.kartma -10. Eit deil 3.arpma *11. Byk > 4.Blme / 12. Kk < 5.Parantez ()13. Byk Eit >= 6.Yzde %14. Kk Eit