Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara...Ho raisina an-tanan-droa ireo fanamarihana sy fanitsiana. Mba alefaso izany, miaraka amin’ireo zavatra diso, ao amin’ny: Birao Mpitantana

Fampianarana sy Fianarana ny FilazantsaraBoky Torolalana ho an’ireo Mpampianatra sy Mpitarika ao amin’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara

Fampianarana sy Fianarana ny FilazantsaraBoky Torolalana ho an’ireo Mpampianatra sy Mpitarika ao amin’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara

Navoakan’Ny Fiangonan’i Jesoa Kristy ho an’ny Olomasin’ny Andro Farany Salt Lake City, Utah

Ho raisina an-tanan-droa ireo fanamarihana sy fanitsiana. Mba alefaso izany, miaraka amin’ireo zavatra diso, ao amin’ny:

Birao Mpitantana ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara 50 E. North Temple Street, Floor 9

Salt Lake City, UT 84150-0024, USA E-mail: ces-manuals@ ldschurch .org

Soraty ao azafady ny anaranao feno, ny adiresinao, ny paroasy sy ny tsatòka misy anao. Ampidiro tsara ao ny lohatenin’ny boky, dia zarao ny fanamarihana avy aminao.

© 2012 an’ny Intellectual Reserve, Inc. Zo rehetra voatokana Natonta tany Etazonia

Fankatoavana ny teny Anglisy: 12/11 Fankatoavana ny Fandikana: 12/11

Fandikana ny Gospel Teaching and Learning Malagasy 10581 654

VotoatinyTeny Fanolorana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V

Mampianatra araka ny Fomban’ny Mpamonjy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VSasinteny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX

Ny Departemantan’ny Fampianarana an’ny Fiangonana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IXSeminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX

1. Ny Tanjona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Ny Andraikitsika [1.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Miaina [1.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Mampianatra [1.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Mitantana [1.4] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2. Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Hampianatra sy hianatra amin’ny alalan’ny Fanahy [2.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Manorina tontolo fianarana hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona [2.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Halalino isan’andro ny soratra masina ary mamakia ny lahatsoratra mifandray amin’ny lesona [2.3] . . . . . . . . . 24Manakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ary ireo tenin’ny mpaminany [2.4] . . . . . . . . . 29Mamantatra sy manakatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara, ary mahatsapa

ny fahamarinany sy ny lanjany, ary mampihatra izany [2.5] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Manazava, mizara, ary mijoro ho vavolombelona momba ny fotopampianarana sy ny fitsipiky ny

filazantsara [2.6] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Mifehy ireo andalan-tsoratra masina manan-danja sy ireo fotopampianarana fototra [2.7] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

3. Fampianarana ny Soratra Masina ao amin’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara . . . . . . . . . . . . . . . . 46Fampidirana Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara [3.1] . . . . . . . . 47Lioka 5: Ohatra iray [3.2]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

4. Miomana Hampianatra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Fiomanan’ny Tena Manokana [4.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Fiomanan’ny Mpianatra [4.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Fanomanana ny lesona [4.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

5. Fomba Fampianarana, Fahaiza-manao Enti-mampianatra ary Fitarihana ny Fampianarana . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Fanontaniana [5.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Fifanakalozan-kevitra ao am-pianarana [5.2] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Mamaky soratra masina miaraka ao am-pianarana [5.3] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Famelabelarana ataon’ny mpampianatra [5.4] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Tantara [5.5] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Fifanakalozan-kevitra sy asa asaina ataon’ny vondrona kely [5.6] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Asa atao an-tsoratra [5.7] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Solaitrabe na Tableau blanc [5.8] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Zavatra azo tsapain-tanana sy sary [5.9]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Famelabelarana amin’ny alalan’ny fitaovan’ny haino aman-jery sy solosaina [5.10] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Hira [5.11] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93Torohevitra sy fampitandremana amin’ny ankapobeny [5.12] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

6. Fanohizana ny fivoarana amin’ny maha-mpampianatra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96Ny fampanantenan’ny Tompo [6.1] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Fanoroana lohahevitra manaraka ny abidia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

V

Teny Fanolorana“Inona ilay ohatra tsaratsara kokoa mety hitantsika rehefa manomboka mandinika ny tenan-tsika isika sy maniry hampivoatra ny tenantsika amin’ny maha-mpampianatra antsika? Inona indray moa no fandalinana tsara kokoa azontsika atomboka mihoatra noho ny fandalinana ireo fenitra tsara indrindra sy tanjona ary fomba fiasantsika ary mampitaha azy ireo amin’ny natao-n’i Jesoa Kristy?” (Boyd K. Packer, Teach Ye Diligently, edisiona. nohavaozina. [1991], 22).

Mampianatra araka ny Fomban’ny MpamonjySaintsaino mandritra ny fotoana fohy ny zavatra fantatrao momba ny Mpamonjy. Afaka maka sary an-tsaina Azy—miaraka amin’ireo mpianany manodidina azy ve ianao? Afaka maka sary an-tsaina Azy mampianatra ireo vahoaka teo akaikin’ny Ranomasin’i Galilia na miresaka manokana amin’ilay vehivavy teo amin’ny fantsakana ve ianao? Inona no zavatra tsikaritrao amin’ny fomba fampianarany sy fitarihany? Ahoana no nanampiany ny hafa hianatra, hivoa-tra ara-panahy ary hiova fo ao amin’ny filazantsarany?

Nitia azy ireo Izy, nivavaka ho azy ireo ary nanompo tsy tapaka azy ireo. Nitady fotoana nia-rahana tamin’izy ireo Izy ary naneho ny fitiavany. Fantany ny zavatra mahaliana azy ireo, ny fanantenany sy ny faniriany ary ny zava-nitranga teo amin’ny fiainan’izy ireo.

Fantany hoe iza izy ireo ary afaka ho tonga manao ahoana izy ireo. Nahita fomba miavaka nanampiana azy ireo hianatra sy hivoatra Izy—fomba natokana ho azy ireo mihitsy. Rehefa sahirana izy ireo dia tsy mba nilavo lefona tamin’izy ireo Izy fa nanohy nitia sy nanompo azy ireo hatrany.

Nanomana ny tenany mba hampianatra tamin’ny alalan’ny fitokanana irery mba hivavaka sy hifady hanina Izy. Isan’andro, mandritra ireo fotoana tsy iarahany amin’iza na amin’iza, dia nikatsaka ny fitarihan’ny Rainy any an-danitra Izy.

Nampiasa ny soratra masina mba entina hampianarana sy hijoroana ho vavolombelona momba ny iraka nampanaovina azy Izy. Nampianatra ny olona hisaintsaina ny soratra masina ho an’ny tenan’izy ireo Izy ary hampiasa azy ireny mba hahazoana valiny amin’ireo fanonta-niana ananan’izy ireo. Nangorakoraka ny fon’izy ireo rehefa nampianatra ny tenin’Andriama-nitra tamin-kery sy fahefana Izy ary fantatr’izy ireo mivantana fa marina ny soratra masina.

Nizara tantara tsotra, fanoharana ary ohatra niseho marina teo amin’ny fiainana Izy izay takatr’izy ireo tsara ny dikany. Nampiany izy ireo hahita leson’ny filazantsara ao anatin’ny zavatra iainan’izy ireo manokana ary ao anatin’ny tontolo manodidina azy ireo. Niresaka momba ny fanaratoana, ny fahaterahan’ny zaza, ary ny fiasana eny an-tsaha Izy. Mba ham-pianarana mikasika ny fifampiahian’ny tsirairay dia nizara tantara mikasika ny famonjena ny ondry very Izy. Mba hampianarana ireo mpianany hatoky ny fiahiana feno fitiavana na-sehon’ny Ray any an-danitra dia namporisika azy ireo “[handinika] ny fanirin’ny voninkazo eny an-tsaha” Izy.

Nametraka fanontaniana izay nahatonga azy ireo hisaintsaina sy hikatsaka fahatsapana lalina Izy. Tena liana tamin-kitsimpo hahafantatra ny valintenin’izy ireo Izy ary nifaly tamin’ny fa-nehoan’izy ireo finoana. Nomeny fahafahana hametraka ny fanontaniany manokana izy ireo sy hizara ireo hevi-baovao izay tonga tao an-tsain’izy ireo, ary namaly ny fanontanian’izy ireo Izy sy nihaino ny zavatra niainan’izy ireo. Noho ny fitiavany dia nahatsapa ho nanana fahato-kian-tena nizara ny eritreriny sy ny zavatra tsapan’ny tenany manokana izy ireo.

VI

Nanasa azy ireo hijoro ho vavolombelona Izy ary rehefa nanao izany izy ireo dia nikasika ny fon’izy ireo ny Fanahy. “Fa hianareo kosa manao Ahy ho iza?” Hoy Izy nanontany. Nihana-tanjaka ny fijoroana ho vavolombelona nananan’i Petera rehefa namaly izy hoe: “Hianao no Kristy, Zanak’Andriamanitra velona.”

Natoky azy ireo Izy, nanomana azy ireo ary nanome azy ireo andraikitra manan-danja mba hampianatra, hitahy, ary hanompo ny hafa. Nodidiany izy ireo hoe: “Mandehana any amin’i-zao tontolo izao hianareo; ka mitoria ny filazantsara amin’ny olombelona rehetra.” Ny tan-jony dia ny hanampy azy ireo hiova fo amin’ny alalan’ny fanompoan’izy ireo ny hafa.

Nanasa azy ireo hampihatra finoana sy hiaina ireo fahamarinana nampianariny Izy. Nifan-toka tamin’ny fanampiana ireo mpanara-dia azy hiaina ny filazantsara amin’ny fony iray manontolo Izy tao anatin’ny fampianarany rehetra. Mba hanatanterahana izany dia nanome fahafahana ho azy ireo mba hianatra amin’ny alalan’ny zavatra mahery vaika iainana Izy. Re-hefa niseho tamin’ireo Nefita Izy dia nanasa azy ireo hanatona Azy tsirairay, mba hahafaha-n’izy ireo mahita, mitsapa ary mahafantatra Azy mivantana. Rehefa tsapany fa tsy takatr’izy ireo tsara ny hafany dia nasainy izy ireo mba hody any an-tranony sy hanomana ny tenany hiverina indray ary hianatra bebe kokoa.

VII

Ohatra sy mpanofana ho azy ireo tamin’ny zava-drehetra Izy. Nampianatra azy ireo hiva-vaka tamin’ny alalan’ny fiarahana mivavaka tamin’izy ireo Izy. Nampianatra azy ireo hitia sy hanompo araka ny fomba nitiavany sy nanompoany azy ireo Izy. Nampianatra azy ireo ny fomba ampianarana ny filazantsarany araka ny fomba nampianarany izany Izy.

Mazava ho azy fa hafa amin’ny fomba fampianaran’izao tontolo izao ny fomba fampiana-ran’ny Mpamonjy.

Dia izay izany ilay antso masina nomena anao—hampianatra araka ny fomba nampiana-ran’ny Mpamonjy. Rehefa manao izany ianao dia hanome toerana ny voan’ny filazantsara mba hovolena sy haniry ary hitombo ao am-pony ireo tanora. Izany dia hitarika any amin’ny fiovam-po—ilay tanjona faratampon’ny fampianaranao. Rehefa manampy ireo tanora hiova fo ianao dia manampy azy ireo hiomana amin’ny fanarahana ny Mpamonjy mandritra ny androm-piainan’izy ireo—hanao asa fitoriana, handray ireo ôrdônansin’ny tempoly, hano-rina fianakaviana miaina ny fahamarinana ary hanorina ny fanjakan’Andriamanitra mane-rana izao tontolo izao.

IX

SasintenyNy Departemantan’ny Fampianarana an’ny FiangonanaNy Departemantan’ny Fampianarana an’ny Fiangonana (DFF) an’Ny Fiangonan’i Jesoa Kristy ho an’ny Olomasin’ny Andro Farany dia miasa eo ambany fitarihan’ny Filankevim-pitantanan’ny Fampianarana sy ireo Filankevim-pitantanana an’Ny Fiangonan’i Jesoa Kristy ho an’ny Olomasin’ny Andro Farany. Ny ao anatin’izany Filankevim-pitantanan’ny Fampianarana izany dia ireo ao amin’ny Fiadidiana Voalo-hany, mpikambana voafantina ao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly Roambinifolo, ary ireo Manampahefana Ambony sy mpitondra ambony hafa ato amin’ny Fiangonana.

Ireo sampana manokana ao anatin’ny Departemantan’ny Fampianarana an’ny Fiangonana dia ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara, Oniversite Brigham Young, Oniversite Brigham Young–Idaho, Oniversite Brigham Young–Hawaii, ary ny LDS Business College.

Seminera sy Institiota Fianarana ny FilazantsaraNy Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara (S&I) dia manolotra fampia-narana ny filazantsara mandritra ny herinandro ho an’ireo zatovo sy tanora mbola tsy manambady sy efa manambady. Miahy ireo sekoly ambaratonga voalohany sy faharoa any amin’ny faritra sasantsasany ivelan’i Etazonia ihany koa ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara.

Ny andraikitsika ato amin’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara dia tsy fampianarana fotsiny ihany ireo tanora — fampianarana ny filazantsara izany. Ny fampianarana ny filazantsara dia manana fiantraikany mandrakizay ary mitaky ny fitarihan’ny Fanahin’ny Tompo. Rehefa niresaka tamin’ireo mpampianatra seminera sy institiota ny Filoha J. Reuben Clark zanany dia nampianatra hoe: “Manana iraka goavana hotontosaina ianareo mpampianatra. Amin’ny maha-mpampianatra ana-reo dia mijoro eo amin’ny tendrony avo indrindra ao amin’ny fampianarana ianareo satria karazam-pampianarana inona moa no azo ampitahaina amin’ny zavatra sa-robidy sy misy fiantraikany lalina mikasika ny zava-drehetra niainan’ny olombelona talohan’izao rehetra izao, sy iainany amin’izao fiainana eto an-tany ankehitriny izao ary hiainany amin’ny hoavy” (The Charted Course of the Church in Education, edisiona nohavaozina [1994], 9).

An’arivony ireo mpampianatra sy mpitarika ao amin’ny seminera sy institiota mane-rana an’izao tontolo izao no manampy ireo zatovo sy tanora mbola tsy manambady sy efa manambady ato am-piangonana hianatra ny filazantsaran’i Jesoa Kristy sy hiaina araka ny fitsipika ao anatin’izany.

Mba hanampiana ireo mpampianatra amin’ny ezaka ataon’izy ireo dia navoaka ity boky torolalana Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara ity. Boky misy loharanom-panampiana izany. Tokony ho hain’ireo mpampianatra ny votoatin’izany ary tokony hampiasa izany foana izy ireo, ka hifantoka amin’ireo lohahevitra izay ho fanampiana goavana ho azy ireo. Rehefa mandalina ity boky torolalana ity sy mikatsaka ny fita-rihan’ny Tompo ireo mpampianatra dia hanentana ny fanahin’izy ireo mandritra ny fiomanana ataon’izy ireo Izy, hanentana ny fanahin’izy ireo mba hanamafy orina ny fifandraisan’izy ireo amin’ny mpianany, hanandriana ny fampianaran’izy ireo ary ha-nome azy ireo ny Fanahy mba hanatontosana tsara ny asany.

X

Ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny FilazantsaraNy tanjontsika dia ny hanampy ny zatovo sy ny tanora manambady sy tsy manambady hahatakatra sy hiantehitra amin’ny fampianarana sy ny Sorompanavotan’i Jesoa Kristy, sy ho mendrika ny hahazo ireo fitahiana avy amin’ny tempoly, ary hiomana sy hano-mana ny fianakaviany, ary ny hafea ho amin’ny fiainana mandrakizay miaraka amin’ny Ray any an-danitra.

Mba hanatratrarana izany tanjontsika izany dia ilaina ny:

MiainaMiaina ao anatin’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy isika ary miezaka ny hanana ny Fanahy Masina ho namana. Ny fitondrantenantsika sy ny fifandraisantsika dia ohatra tsara ao an-tokantrano, any an-dakilasy, ary eo amin’ny fiaraha-monina. Mikatsaka hatrany isika ny hanatsara ny zava-bitantsika, ny fahalalantsika, ny fitondrantenantsika, ary ny toetrantsika.

MampianatraAmpianarintsika amin’ny mpianatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara hita ao amin’ny soratra masina ary ny tenin’ireo mpaminany. Ireo fotopampianarana sy fitsipika ireo dia ampianarina amin' ny fomba izay mitarika any amin' ny fahatakarana sy fiorenana mafy. Manampy ny mpianatra isika mba hanatontosan’izy ireo ny andraikiny ao anatin’ny dingan’ny fianarana sy manomana azy ireo hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa.

MitantanaMitantana ny fandaharam-pampianarana sy ireo loharano maro samihafa araka ny tokony ho izy isika. Ny ezaka ataontsika dia manampy ireo ray aman-dreny amin’ny andrai-kitr’izy ireo hanamafy ny fianakavian’izy ireo. Miara-miasa akaiky amin’ny mpitarika ao amin’ny fisoronana isika rehefa manasa ireo mpianatra handray anjara sy rehefa manam-boatra tontolo manentana ny ara-panahy mba hahafahan’ireo mpianatra mifandray sy miara-mianatra.

Notes

1

1 Ny TanjonaNomena andraikitra masina ireo mpampianatra ny filazantsaran’i Jesoa

Kristy. Ny tanjon’izy ireo dia mihoatra ny fampianarana fotsiny ihany ireo lesona. Nilaza ny Loholona Dallin H. Oaks hoe: “Tsy ho afa-po na oviana na oviana amin’ny fizarana hafatra iray na fitorian-teny fotsiny ny mpampianatra filazantsara iray. Ny mpampianatra ny filazantsara iray izay tena tsara dia ma-niry ny hitondra anjara biriky ao amin’ny asan’ny Tompo, dia ny hitondra ny zanany ho amin’ny fiainana mandrakizay izany” (“Gospel Teaching,” Ensign, Nôv. 1999, 80).

Ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara dia manome torolalana mazava ho an’ireo mpampianatra sy mpitarika mikasika ny ezaka ataon’izy ireo amin’ny fitondrana fanampiana ao amin’ny asan’ny Tompo.

Ny Andraikitsika [1.1]

Ny tanjontsika dia ny hanampy ny zatovo sy ny tanora manambady sy tsy manambady hahatakatra sy hiantehitra amin’ny fampianarana sy ny Sorompanavotan’i Jesoa Kristy, sy ho mendrika ny hahazo ireo fitahiana avy amin’ny tempoly, ary hiomana sy hanomana ny fianaka-viany, ary ny hafa ho amin’ny fiainana mandrakizay miaraka amin’ny Ray any An-danitra.

Maniry ny hahazoan’ny zanany tsirairay ny fiainana mandrakizay ny Ray any an-danitra (jereo ny Mosesy 1:39). Hoy ny Mpamonjy hoe: “Ary izao no fiainana mandrakizay, dia ny mahafantatra Anao, Izay Andriamanitra tokana sady marina, sy Jesoa Kristy, izay efa nirahinao” (Jaona 17:3). Noho izany, ny zavatra imasoan’ny fampianarana ny filazantsara dia ny hanampy ireo mpia-natra hahafantatra sy hitia ny Rain’izy ireo any an-danitra sy ny Zanany, Jesoa Kristy, ary hanampy ireo mpianatra hahatakatra ny fampianarana sy ny Sorompanavotan’ny Mpamonjy sy hiantehitra amin’izany.

Ny Sorompanavotan’i Jesoa Kristy no ivon’ny drafitry ny famonjena. Izany no fahamarinana fototra izay iorenan’ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara ary tokony ho ivon’ny fampianarana sy fia-narana ny filazantsara rehetra. Nijoro ho vavolombelona ny Loho-lona Boyd K. Packer fa ny Sorompanavotana “no tena fototry ny fotopampianarana Kristianina. Mety hahafantatra bebe kokoa momba ny filazantsara ianao rehefa misampana avy amin’i-zany ilay izy, kanefa raha ny sampany fotsiny no fantatrao ary ireo sampany ireo dia tsy mahakasika ny fakany, raha toa izy ireo ka tapahina hiala amin’ny fahamarinana, dia tsy hisy fiainana na zavatra mivaingana na famonjena ho azy ireo” (“The Mediator,” Ensign, Mey 1977, 56).

2

FAMPIANARANA SY F IANARANA NY F ILAZANTSARA

Fanamarihana Rehefa mianatra momba an’i Jesoa Kristy ireo mpianatra, manaraka ireo fampianarany sy ohatra nasehony ary mampihatra ny Sorompanavotany eo amin’ny fiainan’izy ireo dia afaka mahazo tanjaka sy miaina famelan-keloka sy fahasitranana ary fiovam-po. Nampianatra ny Loholona Henry B. Eyring hoe:

“Tsy maintsy mametraka tanjona ambony isika. Tsy maintsy mihazona ireo tanjona izay efa nananantsika hatrany isika: fisoratana anarana, fanatrehana tsy tapaka, fahavitan’ny fianarana, fahalalana ny soratra masina, fiainana ny fahatsapana ny Fanahy Masina manamarina ny fahamarinana. Ankoatra izany dia tsy maintsy mametraka tanjona hanampy ny mpianatra hiomana hanao asa fitoriana sy hiditra ny tempoly isika. Mila zavatra bebe kokoa anefa ireo mpianatsika mandritra ny fotoana maha-mpianatsika azy ireo. . . .

“Tokony ho latsa-paka ao am-pon’ireo mpianatra amin’ny alalan’ny herin’ny Fanahy Masina ny filazantsara madion’i Jesoa Kristy. . . . Ny tanjontsika ho azy ireo dia ny hanana fiovam-po marina ao amin’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy naverina tamin’ny laoniny mandritra ny fotoana iarahany amintsika” (“We Must Raise Our Sights” [CES conference on the Book of Mormon, 14 Aog. 2001], 2).

Ny fiovam-po marina dia mitondra any amin’ireo fita-hiana ambony indrindran’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy, izay tanteraka tamin’ny alalan’ireo ôrdônansin’ny tempoly. Rehefa mandray sy mitandrina amim-pahatokiana ireo fa-nekempihavanan’ny tempoly ireo ankizy dia ho mendrika ny handray ireo fitahiana izay ahitana ny fisandratana sy ny fianakaviana mandrakizay. Hiaina tanjaka ara-panahy fa-nampiny izy ireo, sy fiadanana bebe kokoa ary fanambarana fanampiny ho an’ny tena manokana.

Afaka mahazo fiarovana lehibe kokoa amin’ny fakam-pa-nahy sy ny famitahan’izao tontolo izao ny mpianatra izay mampifantoka ny fiainan’izy ireo amin’ny Mpamonjy sy ny tempoly ary ho vonona bebe kokoa hanatanteraka ny zava-drehetra izay mety angatahin’ny Ray any an-danitra azy ireo. Afaka manana ny tanjaka hijanonana mafy tsara eo

amin’ny lalana izay mitondra any amin’ny fiainana mandrakizay izy ireo ary afaka manampy tsara kokoa ny fianakaviany sy ireo hafa amin’ny fikarohana sy fanarahana izany lalan’ny maha-mpanara-dia izany.

Miaina [1.2]

Miaina ny filazantsaran’i Jesoa Kristy isika ary miezaka ny hanana ny Fanahy Masina ho namana. [1.2.1]

Ny iray amin’ireo anjara biriky tena lehibe azon’ireo mpampianatra entina eo amin’ny fanampiana ireo mpianatra hahatontosa ilay tanjona voafaritra ao amin’ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota dia ny fankatoavana tsy tapaka sy amim-pahatokiana ny filazantsaran’i Jesoa Kristy. Rehefa miezaka

“Rehefa mampianatra ny tanorantsika hitia ny Mpamonjy Jesoa Kristy isika dia ho tonga mpanara-dia marin’ny Tompo izy ireo. Izany dingana izany dia hano-mana azy ireo ho vady sy ray ary reny marin-toetra sy be fitiavana—mpitarika fianakaviana mandrakizay. Ho lasa ampahan-javatra mahazatra sy manan-danja eo amin’ny fiainan’izy ireo ny tempoly. Ho lasa misiônera izy ireo, hanompo ny Tompo ao anatin’ny fanaovana asa fitoriana rehefa tanora mbola tsy manambady ary any aoriana rehefa mpivady efa lehibe. . . . Rehefa mampatanjaka ireo tanorantsika isika amin’ny alalan’ny fitarihana azy ireo ho any ami-n’i Kristy dia manamafy orina ireo fianakaviana sy ny Fiangonana ihany koa.”

(Dieter F. Uchtdorf, “A Teacher of God’s Children” [takariva niarahana tamin’ny Filoha Dieter F. Uchtdorf, 28 Jan. 2011], 3)

3

NY TANjoNA

Fanamarihanamampivelatra ny toetra tahaka ny an’i Kristy sy mikatsaka ny hahafantatra sy hanome fahafaham-po ny Ray any an-danitra amin’ny lafiny rehetra eo amin’ny fiainany ireo mpampianatra dia hahazo ampahan-kery masina izy ireo izay afaka hisy fiantraikany eo amin’ny fomba fandraisan’ireo mpianatra sy fahatakarany ny hafatry ny filazantsara.

Rehefa miaina ny filazantsara amim-pahatokiana ireo mpampianatra dia ho mendrika hanana ny Fanahy Masina ho namana. Zava-dehibe eo amin’ny fahombiazan’ireo mpampianatra ao amin’ny seminera sy institiota ity fana-nana ny Fanahy ho namana ity. Manantitrantitra ny Tompo ao amin’ny Foto-pampianarana sy Fanekempihavanana manao hoe “raha tsy mandray ny Fanahy ianareo dia tsy hampianatra” (F&F 42:14). Nanoro hevitra ny Loho-lona Robert D. Hales hoe: “Maro ny andraikitr’ireo mpampianatra ao amin’ny seminera sy institiota fianarana ny filazantsara, kanefa mba hahafa-hana manatontosa ireo andraikitra ireo dia tsy maintsy miezaka miaina amim-pahamarinana aloha ireo mpampianatra. Amin’ny maha-mpampia-natra dia tsy maintsy miaina ny filazantsara amin’ny fomba izay hananana lalandava ny Fanahy hiaraka amintsika isika” (“Teaching by Faith” [takariva niarahana tamin’ny Loholona Robert D. Hales, 1 Feb. 2002], 1).

Ny fitondrantenantsika sy ny fifandraisantsika dia ohatra tsara ao an-tokantrano, any an-dakilasy, ary eo amin’ny fiaraha-monina. [1.2.2]

Ny mpampianatra dia manana andraikitra mba hitondra ny fiainany ao ana-tin’ny fahamarinana sy mba ho ohatra mendrika amin’ny fotopampianarana sy fitsipika izay ampianariny. Ny mpampianatra ao anatin’ny zava-miseho rehetra dia tokony hiresaka, hanompo ary hiaina amin’ny fomba izay mifa-naraka amin’ny hoe olona tia ny Tompo sy manana ny Fanahy Masina ho namany.

Zava-dehibe voalohany ny fomba fihetsik’ireo mpampianatra ao an-tokantranony sy ny fomba ifandraisany amin’ireo vady aman-janany. Ireo fifandraisana manan-danja indrindra ireo dia tokony haneho “ny fandresen-dahatra, ny fahari-po, ny hatsaram-panahy sy ny hamoram-po ary ny fitiavana tsy mi-hatsaravelatsihy” (F&F 121:41). Nilaza izao zavatra manaraka izao ny Filoha Ezra Taft Benson: “Manantena izahay fa tsy misy tomika ny fifandraisana eo aminareo mpivady. Manan-tena izahay fa ahatsapana ny fanahin’ny fiadanana sy fitia-van’ny Mpamonjy ny tokantranonareo ary miharihary izany ho an’ireo rehetra izay tonga ao an-tokantranonareo. Tokony tsy hisy fifamaliana sy fifandirana ao an-tokantranonareo. . . . Ianareo, amin’ny maha mpivady anareo, dia misolo tena ny Fiadidiana Voalohany amin’ny zava-drehetra izay ataonareo sy amin’ny fomba isehoanareo” (“The Gospel Teacher and His Message” [lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, 17 Sept. 1976], 7).

“Ianareo tsirairay avy dia mahafanta-tra, hatrizay ela izay fa mampianatra ny maha-ianareo anareo. . . . Ho tsaroana kokoa ireo toetranareo rehetra mitam-batra, noho ny fahamarinana miavaka

iray nampitaina nandritra ny lesona iray. . . . Satria raha tena mafy orina ny maha mpampianatra antsika dia ho hita izany ary ho tsaroan’ireo mpianatra. Ireo zavatra vinavinaina mikasika ny fomba hahatsiarovana anareo ireo, miampy ny fahamarinan-toetranareo manokana, dia hanome fahafahana anareo hitondra anjara biriky goavana eo amin’ny fiainan’ireo mpianatrareo.”

(Neal A. Maxwell, “But a Few Days” [lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, 10 Sept. 1982], 2)

4


Fanamarihana Ao am-pianarana, ny mpampianatra isan’andro dia manana fahafahana maneho toetra tahaka ny an’i Kristy toy ny fiantrana, faharetana, hatsaram-panahy, fanajana ary fanomezam-boninahitra ireo zavatra masina. Tokony hanana fifandraisana tsara sy araka ny tokony ho izy amin’ireo mpianatra ireo mpampianatra ary tsy tokony hiraiki-po diso tafahoatra na amin’iza na amin’iza izay mety hiteraka hevi-diso na fandikana vilana na fieritreretan-javatra na honohono tsy mitombina.

Tokony hiezaka haneho toetra tahaka ny an’i Kristy ireo mpampianatra re-hefa mandray anjara sy manatrika asa aman-danonana sy hetsika any am-pianarana, sy eo amin’ny fiaraha-monina ary any am-piangonana. Tokony hikatsaka ny hampivelatra sy hihazona fifandraisana araka ny tokony ho izy sy mifono fanohanana amin’ireo ray aman-dreny, mpiara-miasa, mpitarika ao am-piangonana ary ireo olona eo anivon’ny fiaraha-monina izy ireo. Amin’ny alalan’ny fanaovana tsy tapaka ireo zavatra ireo dia maneho fano-loran-tena anaty marina amin’ny fiainana ny filazantsaran’i Jesoa Kristy ireo mpampianatra, ary hitombo ny heriny hitondra zava-tsoa eo amin’ny fiai-nan’ny olona.

Mikatsaka hatrany isika ny hanatsara ny zava-bitantsika, ny fahalalantsika, ny fitondrantenantsika, ary ny toetrantsika. [1.2.3]

Amin’ny maha zanak’Andriamanitra azy dia manana ampahan-javatra avy any an-danitra ao anatiny ireo mpampianatra izay loharanon’ny faniriana te-hivoatra, hivelatra, ho tonga bebe kokoa tahaka ny Ray any an-danitra sy i Jesoa Kristy. Tokony hikolokolo tsy tapaka izany faniriana izany ny mpam-pianatra ary miaraka amin’ny fanampian’ny Tompo sy ireo hafa dia handray andraikitra rehefa mahazo fanentanam-panahy izay mitondra any amin’ny fivoarana. Nanantitrantitra ny ilana foana ny fivoaran’ny tena manokana ny Loholona Gordon B. Hinckley:

“Mino ny fivoarana aho. Mino ny fitomboana. . . .

“Mivoara hatrany ry rahalahy sy anabaviko, na telopolo taona ianao na fito-polo taona” (“Four Imperatives for Religious Educators” [lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, 15 Sept. 1978], 2).

Mitaky faniriana, zotom-po sy faharetana ary fanampiana avy amin’ny Tompo izay katsahina amin’ny alalan’ny fisaintsainana sy vavaka ny fivoa-rana. Nampianatra fitsipika manan-danja enti-mampivoatra ny tena mano-kana ny Loholona Henry B. Eyring: “Efa samy nanana traikefa mikasika ireo ezaka enti-mampivoatra ny tena manokana ny ankamaroantsika rehetra. Ny zavatra niainako dia nampianatra ahy ity zavatra ity mikasika ny fomba hi-voaran’ny olona sy ireo fikambanana: ny toerana tsara indrindra hikatsahana izany dia any amin’ireo fiovana kely azontsika atao amin’ireo zavatra ataon-tsika matetika. Misy hery amin’ny fikirizana sy famerimberenana. Ary raha afaka ny ho tarihan’ny fanentanam-panahy mba hisafidy ireo zavatra madi-nika tena tokony hovaina isika, dia hitondra fivoarana lehibe ny fankatoa-vana tsy tapaka” (“The Lord Will Multiply the Harvest” [takariva niarahana tamin’ny Loholona Henry B. Eyring, Feb. 6, 1998], 3).

Ireo mpampianatra ao amin’ny seminera sy institiota dia tokony hikatsaka tsy tapaka ny hampivoatra ny zava-bitany, ny fahalalany, ny toe-tsainy ary ny toetoetrany.

5

NY TANjoNA

FanamarihanaZava-bita. Tokony hikatsaka tsy tapaka ny hampivoatra ny zava-bitany ireo mpampianatra eo anatrehan’ireo andraikiny eo amin’ny fampianarana sy fi-tantanana. Afaka manao izany izy ireo amin’ny alalan’ny ezaka voalanjalanja sy mafy orina ary feno faharisihana mba hahatakatra sy hampihatra ireo fi-tsipika sy fahaiza-manao fototra. Ny fikatsahana fanampiana avy amin’ireo fitaovam-pampianarana ao amin’ny seminera sy institiota sy avy amin’ireo mpiandraikitra, mpiara-miasa, mpianatra, mpitarika ao amin’ny fisoronana ary ireo olon-kafa dia hanampy ireo mpampianatra sy mpitarika hanana tombantombana mari-pototra kokoa mikasika ny zava-bitany, ary koa ny fi-tarihana ilaina amin’ny fanampiana azy ireo hivoatra eo amin’ny lafiny izay tena ilana izany.

Fahalalana. Tokony hiezaka tsy tapaka handalina ny toe- javatra miseho, ny votoatiny ary ny fotopampianarana sy fi-tsipika hita ao amin’ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpa-minany ireo mpampianatra. Rehefa manao izany izy ireo dia hivoatra eo amin’ny fahatakarany ny filazantsara sy ny So-rompanavotan’ny Mpamonjy ary ho afaka kokoa hitahy ny fiainan’ireo mpianany. Ireo mpampianatra dia tokony hampi-velatra ny fahalalany sy ny fahatakarany mikasika ireo fitsi-pika sy fomba mahomby enti-mampianatra izay hita ao amin’ny soratra masina ary koa ao amin’ireo fitaovam- pampianarana ao amin’ny seminera sy institiota. Tokony hahafantatra tsara koa ireo fitsipika mikasika ny fitantanana araka ny tokony ho izy izy ireo (jereo ny fizarana 1.4, “Mitan-tana” ao amin’ny pejy 9) sy hahatakatra ireo lalàna sy fomba fanaon’ny seminera sy institiota.

Toe-tsaina. Ny toe-tsaina ananan’ireo mpampianatra dia mamaritra be dia be ny fifaliana ananany manokana sy ny fahafahana ananany mba hitarihana ny mpianatra amin’ny tsara. Ireo mpampianatra izay miezaka tsy tapaka ny hanana herimpo (jereo ny F&F 68:6), hikatsaka ny hanompo ny hafa, hiasa mba hisian’ny firaisan-kina ary hanao izay tsara indrin-dra vitany manoloana ireo toe-javatra sarotra dia hitahy ny fiainan’ireo mpianatra sy mpampianatra namana izay ifane-raseran’izy ireo.

Toetra. Ireo mpampianatra izay miezaka ny miaina ny fila-zantsara sy miezaka tsy tapaka ary amin-kitsimpo ny hampi-voatra ny zava-bitany, ny fahalalany ary ny toe-tsainy dia hampivelatra ho azy ireo toetra ilaina mba hanampiana amin’ny fanatontosana ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota. Nampianatra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Ho tonga amin’ilay karazan’olona izay irian-tsika hahatongavana isika amin’ny alalan’ny fanaovana tsy tapaka ny zavatra izay ataon'ilay karazan’olona tiantsika hahatongavana isan’andro. Ny toetra marina dia fanehoana sarobidy ny hoe lasa olona toy ny ahoana ianao. . . . Ny toetra marina dia zava-tsarobidy kokoa noho izay mety ho fananan’ny tena, na fahalalana azonao tamin’ny alalan’ny fandalinana, na tanjona izay efa tratranao” (“The Transforming Power of Faith and Character,” Ensign na Liahona, Nôv. 2010, 43).

“Tsy misy manam-pahalalana feno amintsika, ry rahalahiko sy anabaviko. Ny dingan’ny fianarana dia dingana tsy manam-pahataperana. Isika dia tsy maintsy mamaky, mandinika,

mampihatra ary tsy maintsy misaintsaina izay zavatra manoloana ny saintsika.”

(Gordon B. Hinckley, “Four Imperatives for Religious Educators,” 2)

“Ary raha manatona Ahy ny olona, dia hasehoko azy ny fahalemeny. . . . Ary ampy ho an’ ny olon-drehetra ny fahasoavako mba hanetreny tena eo

anoloako; fa raha manetry tena eo anoloako izy ary manam-pinoana Ahy, amin’ izany, ny zavatra malemy dia hataoko tonga matanjaka ho azy.”

(Etera 12:27.)

6


Fanamarihana Farany, ny fanalahidin’ny fikatsahana ny hampivoatra ny zava-bitantsika, ny fahalalantsika, ny toe-tsaintsika dia mitoetra ao anatin’ny fanarahana ny ohatra nataon’i Jesoa Kristy. Nilaza ny Filoha Howard W. Hunter hoe: “Ny fampianarana sy ny ohatra nasehon’ny Tompo Jesoa Kristy no mamolavola ny fitondrantenantsika ary mandrafitra ny toetrantsika amin’ny lafiny rehetra eo amin’ny fiainantsika—manokana, ao an-tokantranontsika, eo amin’ny asantsika sy ny fiaraha-monintsika, ary koa eo amin’ny fanoloran-tenantsika amin’ny Fiangonana izay mitondra ny anarany” (“Standing as Witnesses of God,” Ensign, Mey 1990, 60).

Mampianatra [1.3]

Ampianarintsika amin’ny mpianatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara araka izay hita ao amin’ny soratra masina ary ny tenin’ireo mpaminany. [1.3.1]

Ny fahalalana, fahatakarana, ary fijoroana ho vavolombelona mikasika ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsaran’i Jesoa Kristy dia hanome fi-tarihana ireo mpianatra sy hery ampy mba hanaovana safidy izay mifana-raka amin’ny sitrapon’ny Ray any an-danitra.

Ny fotopampianarana dia fahamarinana fototra sy tsy miovaova mikasika ny filazantsaran’i Jesoa Kristy. Nampianatra ny Loholona Boyd K. Packer fa:

“Ny fotopampianarana marina rehefa takatra dia manova ny toetra sy ny fitondran-tena.

Hanatsara haingana kokoa ny fitondran-tena ny fandalinana ny fotopampia-naran’ ny filazantsara noho ny fandalinana ny momba ny fitondran-tena mba ho entina hanatsarana ny fitondran-tena” (“Little Children,” Ensign, Nôv. 1986, 17).

Nanantitrantitra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Ireo fitsipika dia faha-marinana mitambatra, natambatra mba ho ampiharina amin’ny karazan- java-mitranga maro samihafa. Ny fitsipika marina iray dia mampazava ny fanapaha-kevitra na dia ao anatin’ny toe-javatra tena mampikorontan-tsaina sy feno faneriterena aza” (“Acquiring Spiritual Knowledge,” Ensign, Nôv. 1993, 86).

Ireo soratra masina sy tenin’ireo mpaminany dia ahitana ireo fotopampiana-rana sy fitsipiky ny filazantsara izay tokony ho katsahin’ireo mpampianatra sy mpianatra ny hahatakatra sy hampianatra ary hampihatra azy. Nanome toromarika an’ireo izay mampianatra ny filazantsara amin’ny andro farany ny Tompo hoe: “Hampiana[ro] ireo fitsipiky ny filazantsarako, izay ao amin’ ny Baiboly sy ny Bokin’ i Môrmôna izay ao aminy no misy ny fahafenoan’ ny filazantsara.” (F&F 42:12). Nanamafy koa ny maha-zava-dehibe ny fahata-karana sy ny fanarahana ireo fampianaran’ny mpaminanin’ny andro farany ny Tompo. “Hampandrianareo sofina amin’ ny teniny rehetra sy ny didy re-hetra izay homeny anareo araka ny andraisany azy ireny. . . . Fa ny teniny dia horaisinareo toa ireny avy amin’ ny vavako ireny” (F&F 21:4–5).

7

NY TANjoNA

FanamarihanaTamin’ny 1938, ny Filoha J. Reuben Clark zanany, raha nandray fitene-nana nisolo tena ny Fiadidiana Voalohany dia nanao lahateny mia-vaka niantefa tamin’ireo mpampianatra seminera sy institiota. Hoy izy tao anatin’izany lahateny izany hoe:

“Ny zavatra imasoanareo voalohany, ny andraikitrareo izay tena ilaina ary hany andraikitrareo, dia ny mampianatra ny filazan-tsaran’ny Tompo Jesoa Kristy araka izay nanambarana azy ami-n’izao andro farany izao. Ianareo dia natao hampianatra ity filazantsara ity, ka hampiasa mba ho loharanonareo sy fahefanareo, ireo so-ratra masina ankatoavin’ny Fiangonana sy ireo tenin’ireo izay nantsoin’An-driamanitra hitarika ny vahoakany amin’izao andro farany izao. . . .

“Ianareo, na ambony na ambany, dia tsy afaka ny hanova ireo fotopampia-naran’ny Fiangonana na hanitsy azy ireo araka ny nanambarana azy ireo ta-min’ny alalan’ny Fiangonana ary ao amin’ny soratra masina ankatoavin’ny Fiangonana ary araka ny nanambarana azy ireo tamin’ny alalan’ireo izay manana fahefana hilaza ny ao an-tsain’ny Tompo sy ny sitrapony mikasika ny Fiangonana” (The Charted Course of the Church in Education, edisiona no-havaozina [1994], 10; jereo koa ny F&F 42:12–13).

Ireo fotopampianarana sy fitsipika ireo dia ampianarina amin' ny fomba izay mitarika any amin' ny fahatakarana sy fiorenana mafy. [1.3.2]

Rehefa manapa-kevitra mikasika ny fomba hampianarana ny fotopampiana-rana sy fitsipiky ny filazantsara dia tokony hifantina fomba izay mitarika ireo mpianatra hahatakatra ireo fahamarinana manan-danja ireo mpampianatra ary hahazo hery ara-panahy amin’ny alalan’ny Fanahy Masina. Mahatakatra ireo fotopampianarana sy fitsipika ireo mpampianatra sy mpianatra rehefa azony ny dikan’izy ireo, rehefa hitany ny fifandraisan’izy ireo amin’ny fitsi-pika sy fotopampianarana hafa, ary rehefa takany ny maha-zava-dehibe azy ireo ao amin’ny drafitry ny famonjena, sy eo amin’ny fiainan’izy ireo mano-kana ihany koa. Ny fahatakarana marina ny fitsipika sy fotopampianarana mandrakizay dia tsy tonga raha tsy avy amin’ny fiainan’ny tsirairay ny fitsipiky ny filazantsara ihany sy rehefa hazavain’ny Fanahy Masina ny sain’izy ireo.

Tokony hiaraka amin’ny fahatakarana ny soratra masina ny fahazoana hery ara-panahy. Ny teny hoe mankahery ara-panahy amin’ny teny anglisy dia hoe edify ary avy amin’ny teny Latina hoe aedes, izany izay midika hoe fitoe-rana na tempoly, ary ny hoe facere dia midika hoe manao (jereo ny Collins English Dictionary—Complete and Unabridged [2003], “edify”). Noho izany, ny teny anglisy hoe edify dia misy ifandraisany amin’ny fanorenana ny tempoly ary midika hoe manorina na mankahery ara-panahy. Tafiditra ao anatin’ny fahazoana hery ara-panahy ny fifaliana, fiadanana, fahazavan-tsaina ary fa-niriana hiaina amim-pahamarinana. Nampanantena ny soratra masina fa raha samy manao asa eo ambany fitarihan’ny Fanahy ireo mpampianatra sy mpianatra ao anatin’ny dingan’ny fampianarana sy fianarana, dia “izay mitory sy izay mandray dia mifankahazo ka samy mahazo hery sy miara- mifaly” (F&F 50:22).

Notes linesCover up

8


Fanamarihana Manampy ny mpianatra isika mba hanatontosan’izy ireo ny andraikiny ao anatin’ny dingan’ny fianarana sy manomana azy ireo hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa. [1.3.3]

Ny fianarana ny filazantsara izay miteraka fiovam-po sy manampy amin’ny filatsahan’ny filazantsara lalina ao am-pon’ireo mpianatra dia mitaky mi-hoatra noho ny ezaka feno fahavitrihana avy amin’ny mpampianatra. Mitaky ezaka sy fampiharana ny fahafahana misafidy avy amin’ireo mpianatra ny fianarana ara-panahy. Nampianatra ny Loholona Henry B. Eyring hoe: “Ny fiovam-po marina dia miankina amin’ny fikatsahan’ny mpianatra amin-kahalalahana ao anatin’ny finoana ary miaraka amin’ny ezaka lehibe” (“We Must Raise Our Sights,” 4). Nanantitrantitra ny Loholona David A. Bednar fa ny ezaka izay ataon’ireo mpianatra dia manasa ny fitarihan’ny Fanahy Masina ho ao am-pon’izy ireo:

“Ny mpampianatra iray dia afaka manazava, mampiseho, mandresy lahatra ary mijoro ho vavolombelona ka manao izany miaraka amin’ny hery ara- panahy lehibe sy amim-pahombiazana. Kanefa, amin’ny farany, dia tsy tafiditra ao anatin’ny fo ny votoatin’ny hafatra iray sy ny fijoroana ho vavo-lombelona avy amin’ny Fanahy Masina raha tsy hoe avelan’ilay mpandray hiditra izany. . . .

“Ny mpianatra mampihatra fahafahana misafidy amin’ny alalan’ny fanaovana zavatra mifanaraka amin’ireo fitsipika marina dia manokatra ny fony amin’ny Fanahy Masina—ary manasa ny fampianarany, ny heriny mijoro ho vavolombe-lona ary ny fijoroany ho vavolombelona mifono fanamafi-sana” (“Seek Learning by Faith” [takariva niarahana tamin’ny Loholona David A. Bednar, 3 Feb. 2006], 1, 3).

Mampianatra ny soratra masina fa ireo izay mikatsaka fiana-rana ara-panahy dia tokony hanomana ny sainy sy ny fony handray torolalana; hazoto hikatsaka fahalalana sy fahata-karana amin’ny alalan’ny fandalinana, fisaintsainana sy vavaka; ary hanaraka ny fahatsapana voarain’izy ireo avy amin’ny Fanahy Masina (jereo ny Ezra 7:10; 1 Nefia 10:17–

19; F&F 138:1–11; Joseph Smith—Tantara 1:10–20). Ho an’ny ankamaroan’i-reo mpianatra dia mety toa tsy mahazatra sy somary sarotra ihany ny fanaovana ezaka toy izany mba hianarana ny soratra masina. Kanefa, ny mpampianatra dia afaka manampy azy ireo hahatakatra, hanaiky ary hana-tontosa ny anjara andraikiny amin’ny fianarana ny filazantsara. Ny mpam-pianatra dia afaka manampy ny mpianatra hianatra handray anjara mavitrika ao amin’ny fianaran’izy ireo ara-panahy amin’ny alalan’ny famporisihana azy ireo:

• Hanana fahazarana handalina ny soratra masina isan’andro.• Hanomana ny fony sy ny sainy amin’ny fitaoman’ny Fanahy.• Hikaroka sy haneho ireo fotopampianarana sy fitsipika izay manan-

danja eo amin’ny fiainan’izy ireo manokana.• Hanakatra lalina ny soratra masina amin’ny alalan’ny fandalinana,

fisaintsainana ary vavaka amim-pahazotoana.

“Ao anatin’ny fahamarinana sy ny tsy fahatapahan’ny asa avy amin’ny fitaoman’ny finoana izay ataontsika no hanehoantsika amin’ny Raintsika any an-danitra sy ny Zanakalahiny, Jesoa Kristy, ny fahavononantsika hianatra sy handray torolalana avy amin’ny Fanahy Masina.”

(David A. Bednar, “Seek Learning by Faith,” 3)

9

NY TANjoNA

Fanamarihana• Hametraka fanontaniana sy hikatsaka valiny izay hanampy azy ireo hahatakatra tsara kokoa ny filazantsara sy ny fomba hampiharana izany eo amin’ny fiainan’izy ireo.

• Hizara ny fomba fijery, zavatra niainana ary tsapa.• Hanazava ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara amin’ny

hafa sy hijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamarinan’izany.• Hampivelatra ny fahaiza-manao eo amin’ny fandalinana ny soratra

masina, toy ny fanasiana marika, fampifandraisana ny andinin-tsora-tra masina ary fampiasana ireo fitaovana fandalinana soratra masina.

Amin’ny alalan’ny fanatanterahany ny andraikiny eo amin’ny fianarana ara-panahy dia maneho ny fahavononany mba ho ampianarin’ny Fanahy Masina ireo mpianatra. Matetika izy ireo no manolo-tena sy mientanentana bebe kokoa mikasika ny soratra masina. Mahatakatra sy mahatsiaro mazava kokoa ireo fotopampianarana sy fitsipika mitondra famonjena izy ireo ary mampihatra kokoa izay nampianarina azy ireo. Re-hefa mahita fotopampianarana sy fitsipika ireo mpianatra, mametraka fanontaniana ary mizara ireo valinteniny dia mia-natra fahaiza-manao sarobidy ihany koa eo amin’ny fandali-nan’izy ireo manokana.

Amin’ny alalan’ny fandraisana anjara toy izany dia ho afaka ny hampianatra ny filazantsara amim-pahombiazana kokoa amin’ny fianakaviany sy ny namany ary ny olon-kafa ireo mpianatra. Ho vonona kokoa hampianatra ireo fotopampia-narana sy fitsipiky ny filazantsara ihany koa izy ireo amin’ny ho avy rehefa ho lasa misiônera, mpampianatra ary mpitarika ao am-piangonana.

Mitantana [1.4]

Mitantana ny fandaharam-pampianarana sy ireo loharano maro samihafa araka ny tokony ho izy isika. [1.4.1]

Ny hoe fitantanana dia azo faritana amin’ny hoe fitarihana sy fanompoana ny olona ary koa fitarihana sy fandrindrana ireo fandaharam-pampianarana sy ireo loharano samihafa. Amin’ny maha ohatra tonga lafatra azy amin’ny zava-drehetra dia naneho ireo toetra masina ananan’ny mpitarika marina iray i Jesoa Kristy. Na inona na inona mety ho andraikitra sahanin’ireo mpi-tarika sy mpampianatra ao amin’ny seminera sy institiota amin’izao fotoana izao dia manana fahafahana sy andraikitra ny hitarika sy hitantana araka ny fomban’i Kristy izy ireo.

Ireo toetra ahitana fiantrana, fahitana ary fanetren-tena dia mamela antsika hanatontosa ny asan’ny Tompo araka ny faniriany. Ny Fiantrana, na ny fitia-vana madion’i Kristy, no tokony ho fototry ny fifandraisan’ny mpampianatra amin’ireo mpianatra, mpitarika ao amin’ny fisoronana, ray aman-dreny, mpampianatra namana ary mpiandraikitra. Ny fiantrana dia tsy hoe zavatra tsapa fotsiny ihany fa fihetsika sy toetra (jereo ny Môrônia 7:45).

“Ny fanapahan-kevitr’[ireo mpiana-tra] handray anjara dia fampiasana ny fahafahana misafidy izay mamela ny Fanahy Masina hampita hafatra mivantana ho an’ny tena manokana

izay mifanaraka amin’ny zavatra ilain’ny tenan’izy ireo tsirairay. Ny fandrindrana tontolo ahafahana mandray anjara dia mampitombo ny fahafahan’ny Fanahy ham-pianatra ireo lesona manan-danja kokoa izay azonao ampitaina.

“Izany fandraisana anjara izany dia hitondra ny fitari-han’ny Fanahy eo amin’ny fiainan’izy ireo.”

(Richard G. Scott, “To Learn and to Teach More Effectively,” tao amin’ny Brigham Young University 2007–2008 Speeches [2008], 4–5)

10


Fanamarihana Ny mpitarika iray izay manana fahitana dia manome torolalana avy amin’ny fanentanan’ny fanahy, mampisy lanjany ny fananana tanjona ary mandro-tsaka fientanentanana eo amin’ireo izay manodidina azy. Mampianatra ny soratra masina fa “raha tsy misy fahitana, dia atondraka hanaram-po amin’i-zay tsy mety ny olona” (Ohabolana 29:18). Ny fanetren-tena dia mamela ireo mpitantana sy mpampianatra hiaiky ny fiankinany amin’ny Tompo sy mam-porisika azy ireo hiara-hiasa amin’ny hafa mba hanatratrarana ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota. Hoy ny Tompo: “Ary tsy misy afaka manampy amin’ ity asa ity, raha tsy manetry tena izy ary feno fitiavana, manana finoana, fa-nantenana ary fiantrana, mahonon-tena amin’ ny zava-drehetra na inona na inona hankinina hotandremany” (F&F 12:8).

Ireo mpampianatra sy mpianatra tsirairay dia manana faha-fahana sy andraikitra hitarika sy handrindra ny fandaharam-pampianarana sy ireo loharano maro samihafa araka ny tokony ho izy. Manana tanjona ara-panahy ireo andraikitra mikasika ny fitantanana, dia ny hitahy ny olona tsirairay. “Manan-danja daholo ao anatin’ny andraikitra mikasika ny fitantanana ny fanomanana teti-bola, famenoana ireo tatitra, fitandrovana ny fananan’ny Fiangonana sy ireo loharanom-pitaovana, fakana antoka ny fisian’ny fiarovana, ary ny fana-raha-maso ny fandaharam-pampianarana, . . . fandraisana anjara amin’ny filankevitra, [ary fifandraisana amin’ireo mpianatra, ray aman-dreny, ary mpitarika ao amin’ny fisoro-nana] (Administering Appropriately: A Handbook for CES Leaders and Teachers [2003], 2). Nampianatra ny Loholona

Henry B. Eyring hoe: “Aza ambaniana velively ny lanja ara-panahin’ny fa-naovana tsara ny zavatra ara-nofo ho an’ireo izay tompoinao” (“The Book of Mormon Will Change Your Life” [Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Bokin’i Môrmôna, 17 Aog. 1990], 7).

Ny ezaka ataontsika dia manampy ireo ray aman-dreny amin’ny andraikitr’izy ireo hanamafy ny fianakavian’izy ireo. [1.4.2]

Ny andraikitra voalohan’ny ray aman-dreny dia mampianatra ireo zanany ny filazantsaran’i Jesoa Kristy, manara-maso ny fivoarany ara-tsôsialy, ny fi-fandraisana amin’ny tsirairay, ny fitsipika arahina eo amin’ny akanjo sy bika aman’endrika, ary mamaly ireo fanontaniana mikasika ny fotopampiana-rana. Manampy ireo ray aman-dreny amin’izany andraikitra izany ireo mpi-tarika ao amin’ny Fiangonana.

Ireo mpitarika sy mpampianatra ao amin’ny seminera sy institiota dia ma-nao ho lohalaharana ny fanampiana ireo ray aman-dreny amin’ny alalan’ny fampianarana ireo mpianatra ny filazantsaran’i Jesoa Kristy araka izay hita ao amin’ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpaminany, ka manamafy ny maha-zava-dehibe ara-potopampianarana ny fianakaviana ary ny tokony haha-lohalaharana ambony indrindra ny fiaraha-mientan'ny mpianakavy hataon’ireo olona ao fianakaviana (jereo ny Administering Appropriately, 4). Ny mpampianatra dia tokony hamporisika ireo mpianatra hanaja ny ray aman-dreniny sy hikatsaka torohevitra ary fitarihana avy amin’ny aman- dreniny. Afaka mizara amin’ireo ray aman-dreny ny zavatra nampianarina tany an-dakilasy koa ireo mpampianatra.

“Ny fiantrana dia mahari-po sady malemy fanahy, ary tsy mialona sy tsy mieboebo, tsy mikatsaka ny ho azy, tsy mora hantsina, tsy mihevitra ratsy, tsy mifaly amin’ ny tsy fahamarinana fa mifaly kosa amin’ ny fahamarinana, mizaka ny zavatra rehetra, mino ny zavatra rehetra, manantena ny zavatra rehetra, miari-tra ny zavatra rehetra”

(Môrônia 7:45)

11

NY TANjoNA

FanamarihanaMiara-miasa akaiky amin’ny mpitarika ao amin’ny fisoronana isika rehefa manasa ireo mpianatra handray anjara sy rehefa manamboatra tontolo manentana ny ara-panahy mba hahafahan’ireo mpianatra mifandray sy miara-mianatra. [1.4.3]

Ireo fandaharam-pampianarana rehetra ao amin’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara dia sahanina eo ambany fitarihan’ny mpitarika ao amin’ny fisoronana eo an-toerana sy maneran-tany izay mihazona ny fana-lahidin’ny fisoronana mifanentana amin’izany.

Ao anatin’ny ezak’izy ireo hitahy ny zatovo sy ny tanora mbola tsy manam-bady sy efa manambady, dia zava-dehibe ho an’ireo mpampianatra sy mpi-tarika ao amin’ny seminera sy institiota ny fiarahana miasa akaiky sy ao anatin’ny fifarimbonana amin’ireo mpitarika ao amin’ny fisoronana eo an-toerana. Eo ambany fitarihan’ny mpitarika ao amin’ny fisoronana dia mivory sy miara-miasa izy ireo mba hanaovana izay hanasana sy hamporisihana ny zatovo sy ny tanora mbola tsy manambady sy efa manambady tsirairay mba hisoratra anarana, hanatrika ary hahavita ireo taranjam-pianarana tokony hatao. Tokony hiara-hiasa mavitrika amin’ireo mpitarika ao amin’ny fisoro-nana ireo mpampianatra sy mpitantana amin’ny alalan’ny fikatsahana hano-ratra anarana sy hihazona ireo mpianatra ao amin’ny seminera sy institiota ary tsy tokony hionona hampianatra ireo mpianatra izay tonga manatrika ny fotoam-pampianarany fotsiny.

Miaraka amin’ireo lalàna sy dingana voapetraka ireo, dia miara-miasa akaiky koa amin’ireo mpitarika ao amin’ny fisoronana ireo mpitarika sy mpampia-natra ao amin’ny seminera sy institiota mba hanomezana toerana sy fitao-vana ho an’ireo kilasy ary tontolo hivelarana ara-panahy sy ara-tsôsialy araka ny tokony ho izy, ka afaka ny hatanjaka ny fijoroana ho vavolombe-lona ary hitombo ny fahalalana ny filazantsara ao anatin’izany. Tokony hanaraka ny lalàna manan-kery arahan'ny seminera sy institiota ireo mpam-pianatra sy mpitantana ary tokony hila hevitra amin’ireo mpitarika ao amin’ny fisoronana eo an-toerana mikasika ny karazany sy ny isan’ireo fiaraha-mientana ara-tsôsialy sy miompana amin’ny fanompoana, mba hanohana izany fa tsy hanohitohina ny fiaraha-mientana efa voarindra sy tarihin’ireo mpitarika ao amin’ny fisoronana sy ireo mpitarika ao amin’ny vondrona fanampiny.

Tokony hiara-hiasa ao anatin’ny fifarimbonana amin’ireo mpitariky ny Zatovolahy sy Zatovovavy koa ireo mpampianatra sy mpitantanana ary mamporisika araka ny tokony ho izy ny tanora handray anjara amin’ny fan-daharan’asa Adidy amin’Andriamanitra (Devoirs Envers Dieu) sy ny Fivoa-rana ho an’ny Tena Manokana (Mon Progrès Personnel). Raha azo atao dia tokony hila hevitra amin’ireo mpampianatra ny tanora, mpanoro hevitra azy ireo ary mpitarika azy ireo hafa mikasika ny zavatra ilain’izy ireo ny mpam-pianatra ao amin’ny seminera.

(Mba hahazoana fampahalalana amin’ny antsipiriany kokoa momba ireo fitsipika sy fomba fanao eo amin’ny fitantanana ny seminera sy institiota dia jereo ny boky torolalana Administering Appropriately.)

Notes

12

Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny FilazantsaraNy Tanjon’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara dia manolotra

tanjona telo fototra izay tokony ho ezahin’ireo mpitantana sy mpampia-natra ny hanatratrarana azy mba hahafahana manatontosa ny tanjon’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara:

1. Ampianarintsika ny mpianatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny fi-lazantsara hita ao amin’ny soratra masina ary ny tenin’ireo mpaminany.

2. Ireo fotopampianarana sy fitsipika ireo dia ampianarina amin' ny fomba izay mitarika any amin' ny fahatakarana sy fiorenana mafy.

3. Manampy ny mpianatra isika mba hanatontosan’izy ireo ny andraikiny ao anatin’ny dingan’ny fianarana sy manomana azy ireo hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa.

Mba hanatratrarana ireo tanjona ireo dia amporisihana manokana ireo mpampianatra sy mpianatra ao amin’ny seminera sy institiota mba hampiha-tra Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Fila-zantsara.

Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny FilazantsaraIreo mpampianatra sy mpianatra dia tokony—

• Hampianatra sy hianatra amin’ny alalan’ny Fanahy.• Hanorina tontolo fianarana hanjakan'ny fitiavana sy ny fifana-

jana ary misy tanjona.• Handalina ny soratra masina isan’andro ary mamaky ny lahatso-

ratra mifandray amin’ny lesona.• Hahatakatra ny tantara sy ny votoatin'ny soratra masina sy ny

tenin' ireo mpaminany.• Hamantatra sy hahatakatra ary hahatsapa ny fahamarinana sy

ny maha-zava-dehibe an' ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara ary hampihatra izany.

• Hanazava, hizara, ary hijoro ho vavolombelona momba ny foto-pampianarana sy ny fitsipiky ny filazantsara.

• Hifehy ireo andalan-tsoratra masina manan-danja sy ireo foto-pampianarana fototra.

Ireo fitsipika sy fomba fanao ary ny vokany ireo dia mifandray. Miteraka fana-nan’ny mpianatra fahafahana mahatakatra ny soratra masina sy ireo fotopam-pianarana ary fitsipika hita ao anatiny ireo zava-manan-danja ireo raha ampiharina amim-pahendrena sy ampifandrindrana tsara. Mamporisika ireo

2

13

IReo ZAVATRA MANAN-dANjA Ao AMIN’NY FAMPIANARANA SY F IANARANA NY F ILAZANTSARA

Fanamarihanampianatra koa izy ireo mba handray anjara mavitrika amin’ny fianaran’izy ireo ny filazantsara sy hampitombo ny fahafahan’ireo mpianatra miaina ny fila-zantsara sy mampianatra izany amin’ireo hafa.

Hampianatra sy hianatra amin’ny alalan’ny Fanahy [2.1]

Ny fampianarana sy fianarana ny filazantsara dia miseho amin’ny alalan’ny herin’ny Fanahy Masina. Mitranga ny fampianarana sy fianarana amin’ny alalan’ny Fanahy rehefa manao ny anjara asany na ny andraikiny miaraka amin’ireo mpampianatra sy mpianatra na miaraka amin’izy roa ny Fanahy Masina. Amin’ny alalan’ny fampia-narana sy fianarana amin’ny alalan’ny Fanahy ihany no ahafahan’i-reo mpianatra mahatakatra sy miantehatra amin’ny fampianaran’i Jesoa Kristy sy ny Sorompanavotany amin’ny fomba izay ahafaha-n’izy ireo mahazo ny fiainana mandrakizay.

Nanantitrantitra ny anjara toerana lehibe hazonin’ny Fanahy Masina ao amin’ny fianarana ara-panahy ny Filoha Henry B. Eyring rehefa nampianatra izy hoe: “Raha tsy ampianarina amin’ny alalan’ny Fanahy Masina ireo mpianatsika dia tsy afaka mahafantatra an’Andriamanitra ary noho izany dia tsy afaka mitia araka ny tokony itiavan’izy ireo Azy. Amin’ny alalan’ny Fanahy ihany no ahafahan’izy ireo mahafantatra fa tia antsika tokoa Andriamanitra ka nandefa ny Zanakalahiny ho avotra noho ny fahotantsika ary i Jesoa no Zanakalahin’Andriamanitra, ary nanonitra ny saran’ny otantsika i Kristy. Amin’ny alalan’ny Fanahy ihany no ahafahan’izy ireo mahafantatra fa niseho tamin’i Joseph Smith ny Ray any an-danitra sy ny Zanakalahiny efa nitsangana tamin’ny maty sy be voninahitra. Amin’ny alalan’ny Fanahy ihany no ahafahan’izy ireo mahafantatra fa tena tenin’An-driamanitra ny Bokin’i Môrmôna. Ary amin’ny alalan’ny fanentanam-pa-nahy ihany no ahafahan’izy ireo mahatsapa ny fitiavan’ny Ray sy ny Zanaka azy ireo tamin’ny alalan’ny fanomezana antsika ireo ôrdônansy ilaina mba hahazoana ny fiainana mandrakizay. Amin’ny alalan’ny fahazoana ireo fijoroana ho vavolombelona ireo ihany, izay mitoetra lalina ao am-pony amin’ny alalan’ny Fanahy Masina, no ahafahan’izy ireo miorim-paka ao amin’ny fototra azo antoka mba hijoroana mafy rehefa miatrika fakam- panahy sy fitsapana eo amin’ny fiainan’izy ireo” (“To Know and to Love God” [takariva niarahana tamin’ny Filoha Henry B. Eyring, 26 Feb. 2010], 2).

Ity lisitra manaraka ity dia ahitana ny asan’ny Fanahy Masina sasantsasany izay mifandray mivantana amin’ny anjara asany eo amin’ny fampianarana sy fianarana ny filazantsara:

• Mijoro ho vavolombelona momba an’Andriamanitra Ray sy ny Zana-kalahiny, Jesoa Kristy Izy (jereo ny 1 Korintiana 12:3; Etera 12:41).

• Mankahery (mampitraka na mamolavola ara-panahy) an’ireo mpampianatra sy mpianatra Izy (jereo ny 1 Korintiana 14:12; F&F 50:22–23; 84:106).

• Mandrotsaka ny “vokatry ny Fanahy” Izy, izay ahitana ireo zavatra toy ny fifaliana, fitiavana, fiadanana, faharetana, ary hatsaram- panahy (jereo ny Galatiana 5:22–23; Romana 15:13; F&F 6:23; 11:12–13).

14


Fanamarihana • Manome hery ny olona iray hiresaka miaraka amin’ny fahefana sy fahasahiana Izy (jereo ny 1 Nefia 10:22; Almà 18:35; Môrônia 8:16).

• Mijoro ho vavolombelona momba ny fahamarinan’ireo fotopampia-narana sy fitsipiky ny filazantsara Izy (jereo ny Jaona 15:26; F&F 21:9; 100:8).

• Manome fahamarinana, fahalalana, hevi-baovao, fahatakarana ary fahazavan-tsaina Izy (jereo ny Jaona 16:13; 1 Korintiana 2:9–11, 14; F&F 6:14; 11:13–14; 76:5–10, 116).

• Manampy ireo mpampianatra sy mpianatra hahatsiaro ireo hevitra, fisaintsainana na fitsipiky Izy (jereo ny Jaona 14:26).

• Manentana ny fanahin’ny olona iray momba ny zavatra tokony holazaina na tsy tokony holazaina Izy (jereo ny Lioka 12:11–12; 2 Nefia 32:7; F&F 84:85; 100:5–6).

• Mitondra ny fahamarinana ao am-pon’ireo olona Izy (jereo ny 2 Nefia 33:1).

• Manalefaka ny fon’ireo olona Izy (jereo ny 1 Nefia 2:16; Almà 24:8).• Manome fampionona Izy (jereo ny Jaona 14:26; F&F 88:3).• Manamasina sy manova ny fo Izy (jereo ny Môsià 5:2; 3 Nefia 27:20;

Môrônia 6:4).

Raha vao mahatakatra ny anjara asa manan-danja tanterahin’ny Fanahy Masina eo amin’ny fianarana ara-panahy izy ireo dia hanao izay azony ha-tao ireo mpampianatra mba hanasana ny Fanahy hanatanteraka ireo anjara asany ireo. Mba hanaovana izany dia hiezaka ny hanana fahamendrehan’ny tena manokana ireo mpampianatra. Hanolotra “vavaky ny finoana” izy ireo (F&F 42:14) ary hikatsaka ny ho vonona tanteraka ho an’ny lesona tsirairay. Hikatsaka ny hifantoka amin’ny traikefa ara-pianaran’ireo mpianany izy ireo ary hanana fahatoniana ao am-pony fa tsy hahatsapa fiahiahiana na fitebitebena mikasika ny zavatra hafa. Haneho fanahin’ny fikatsahan-javatra amim-panetren-tena izy ireo. Hamporisika ireo mpianany hanasa ny Fanahy Masina ao anatin’ny fotoana ianarany koa izy ireo.

Afaka manampy amin’ny fanorenana tontolo iray ahafahana mahatsapa ny Fanahy Masina ireo mpampianatra sy mpianatra amin’ny alalan’ny:

• Fanaovana fivoriam-bavaka manentana ny fanahy.• Famakiana sy fampianarana ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpa-

minany.• Fifantohana amin’ireo ohatra sy fifanakalozan-kevitra mikasika ny

Mpamonjy sy ny fananana fijoroana ho vavolombelona momba Azy.• Filazana ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara amin’ny

fomba tsotra sy mazava.• Fakana fotoana hisaintsainana lalina mandritra ireo fotoam-pahan-

ginana tena tsara.• Fizarana zavatra niainan’ny tena manokana araka ny tokony ho

izy sy fijoroana ho vavolombelona amin’ireo fotopampianarana sy fitsipika.

• Fampiasana hira mamelona ny fanahy.• Fanehoana fitiavana sy fankasitrahana eo amin’ny tsirairay sy ho

an’ny Tompo.

15


FanamarihanaAfaka mahatsapa ireo mpampianatra raha toa ka mitranga na tsia ao amin’ny kilasin’izy ireo ny fiasan’ny Fanahy amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana toy ireto manaraka ireto:

• Moa ve mahatsapa fitomboam-pitiavana ho an’ny Mpamonjy, sy ny filazantsara ary ny soratra masina ireo mpianatra?

• Moa ve mahatakatra mazava tsara ireo fitsipika nampianarina ireo mpianatra?

• Moa ve mahazo hery ireo mpianatra ary mahatsapa fa mahazo fa-nentanam-panahy mba handray andraikitra eo anatrehan’ireo fitsi-pika izay nianarany?

• Moa ve mitombo ny firaisan-kinan’ny mpianatra?• Moa ve zaraina sy mihamatanjaka ny fijoroana ho vavolombelona?• Moa ve liana sy mandray anjara amin’ny dingan’ny fianarana ireo

mpianatra?• Moa ve misy “fitiavana, fifaliana, fiadanana, fahari-po, fahamoram-

panahy, hatsaram-panahy ary finoana” (Galatiana 5:22) ao am- pianarana?

Zava-dehibe ny fahatsiarovana fa tsy misy mpampianatra afaka mahasolo ny asan’ny Fanahy, na dia manana talenta sy mahatoky toy ny ahoana aza. Indraindray ireo mpampia-natra dia mety manandrana mamorona zava-miseho iray ara-panahy. Nampianatra ny Loholona Boyd K. Packer hoe: “Tsy azonareo terena ny zavatra ara-panahy. . . . Ny Fanahy dia tsy azonareo terena mba hiasa bebe kokoa mihoatra ny tsy fahafahanareo manery ny tsaramaso mba hitsimoka, na ny atody mba ho foy alohan’ny fotoanany. Afaka manorina tontolo iray hisian’ny fivoarana, fikarakarana ary fiarovana ianareo saingy tsy afaka ny hanery na hibaiko: tsy main-tsy miandry ny fivoarana ianareo” (“Candle of the Lord,” Ensign, Jan. 1983, 53).

Ireo mpampianatra izay mikatsaka ny hampianatra amin’ny alalan’ny Fanahy dia tsy tokony hiantehitra voalohany indrindra amin’ny faharani-tan-tsainy, na ny fahaizany mampianatra, na ny maha izy azy fa tokony hiantehitra kosa amin’ny fitarihan’ny Fanahy Masina (jereo ny 2 Nefia 4:34). Tokony hialan’izy ireo ny manamboamboatra fiontanam-po na manandrana amim-panahy iniana mampitomany ho fanehoana fa manatrika eo ny Fa-nahy. Nampitandrina ny Filoha Howard W. Hunter hoe: “Mihevitra aho fa raha tsy mitandrina isika amin’ny . . . maha-mpampianatra antsika izay mampianatra isan’andro ao an-dakilasy, dia mety manomboka manandrana maka tahaka ny tena fitarihana marin’ny Fanahin’ny Tompo isika amin’ny alalan’ny fomba tsy mendrika sy mifono fanerena hanaraka ambokony. Lasa miahiahy aho rehefa ampitoviana amin’ny fanatrehan’ny Fanahy ny fisehoan’ny fiontanam-po mahery vaika na ny fitomaniana be. Marina fa afaka mitondra fahatsapana mahery vaika ny Fanahin’ny Tompo, isan’izany ny ranomaso, kanefa izany fisehoana ivelany izany dia tsy tokony hafangaro amin’ny fanatrehan’ny Fanahy mivantana” (“Eternal Investments” [takariva niarahana tamin’ny Filoha Howard W. Hunter, 10 Feb. 1989], 4).

“Ny tontolo voaomana tamim-pilami-nana tsara dia zava-dehibe tokoa raha tianareo ny hanatrehan’ny Fanahin’ny Tompo mandritra ny fotoam-pianara-nareo.”

(Jeffrey R. Holland, “Teaching and Learning in the Church” [worldwide leadership training meeting, 10 Feb. 2007], Ensign, Jiona 2007, 91)

16


Fanamarihana Tokony hitandrina ireo mpampianatra amin’ny fampiasana andian-teny toy ny hoe “Nilaza tamiko ny Fanahy fa . . .” na “Nilaza tamiko ny Fanahy fa tokony. . . .” Ireo andian-teny ireo na atao fanahy iniana na tsia, dia azo raisina ho toy ny fanindrahindrana ny tena sy azo lazaina fa fanambonimbo-niana tafahoatra ny ara-panahy ary mety hiteraka fanerena ny olona hanao zavatra noho ny fiainam-panahinareo. Amin’ny ankapobeny dia ampy ho an’ireo mpampianatra ny manao zavatra araka ny bitsiky ny Fanahy ary tsy ilain’izy ireo ny milaza fa manao izany izy ireo.

Nanolotra izao torohevitra izao ny Loholona Henry B. Eyring: “Ny fanao-vana izay ahatsapan’ny mpianatra ny Fanahy dia zava-dehibe lavitra noho ny firesahana mikasika izany. Ary fantaro fotsiny fa ny olona tsirairay dia mahatsapa ny Fanahy amin’ny fomba samihafa. . . . Mihevitra aho fa zavatra an’ny tena manokana mihitsy izany ka aleoko mitandrina ihany eo amin’ny fanandramana hilaza amin’ny antsipiriany loatra momba izany. Ataoko fa ny zavatra iainana miaraka amin’izany . . . dia ho tsaratsara kokoa noho ny filazana foana hoe: ‘Mahatsapa ny Fanahy ve ianareo?’ Mieritreritra aho fa mety tsy hahomby loatra izany” (“Dinidinika niarahana tamin’ny Loholona Richard G. Scott sy ny Loholona Henry B. Eyring” [CES satellite training broadcast, Aog. 2003], 8).

Tokony hitazona ao an-tsainy ireo mpampianatra fa ny fampianarana araka ny Fanahy dia tsy manaisotra ny andraikitr’izy ireo hanomana lesona amim-pahavitrihana sy amim-pitandremana, ary tafiditra ao anatin’izany ny fam-piasana ny fandaharam-pampianarana izay natolotra. Etsy ankilan’izany, ny fampianarana araka ny Fanahy dia mitaky mihoatra ny fanarahana fotsiny ny torolalana araka ny fandaharam-pampianarana rehetra fa mila arahana vavaka sy fandinihana na fampifanarahana ny lesona amin’ny zavatra izay mety ilaina. Ankoatra izany dia tsy tokony hifantoka be amin’ny fanarahana amin’ny fomba henjana ny rindran-damin’ny lesony ireo mpampianatra ka lasa tsy misokatra handray sy hanaraka ny fitarihana avy amin’ny Fanahy mandritra ny fotoam-pampianarana.

Mandrindrà toeram-pianarana hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona [2.2]

Mivoatra ny fianarana rehefa tia sy manaja ny Tompo ireo mpampianatra ary mifankatia sy mifanaja ary tia sy manaja ny tenin’Andriamanitra. Ny faha-tsapana iraisan’ny rehetra fa te-hanatratra tanjona dia mampifantoka ami-n’ireo ezaka sy zavatra antenaina ary manome fitarihana mikasika ny zavatra iainana ao am-pianarana. Sady andraikitry ny mpampianatra no an’ireo mpianatra ny manorina sy mikolokolo toeram-pianarana ahitana fitiavana, fanajana ary tanjona toy izany ary manasa ny fitarihan’ny Fanahy Masina izay manome hery.

Fitiavana sy ny Fanajana [2.2.1]

Manalefaka ny fo sy manasa ny fitarihan’ny Fanahy Masina ny fitiavana. Re-hefa mitia tahaka ny nitiavan’ny Mpamonjy ireo mpampianatra dia mahita ny hafa toy ny fahitan’ny Mpamonjy azy ireo. Mitaona ny mpampianatra iray tsy hilavo lefona amin’ny fanampiana ny zatovolahy sy zatovovavy tsi-rairay hiova fo tanteraka ny toetra tahaka ny an’i Kristy. Nampianatra

17


Fanamarihanany Loholona Dallin H. Oaks hoe: “Rehefa nantsoina hampianatra isika dia tokony hanaiky ny antsontsika ary hampianatra noho ny fitiavantsika an’An-driamanitra Ray Mandrakizay sy ny Zanakalahiny, Jesoa Kristy. Ankoatra izany, dia tokony hampianatra amim-pitiavana hatrany an’ireo mpianatra ny mpampianatra ny filazantsara. . . . Ny fitiavana an’Andriamanitra sy ny fitia-vana ny zanany no antony faratampony hanaovana asa fanompoana. Ireo izay mampianatra amim-pitiavana dia handrianina ho toy ny fitaovana eo am-pelatanan’ilay tompoin’izy ireo” (“Gospel Teaching,” Ensign, Nôv. 1999, 79).

Ireo mpampianatra sy mpianatra izay tia ny Tompo sy ma-hafantatra ny fitiavany azy ireo dia manana faniriana marina ny te-ho akaiky Azy sy ho tonga bebe kokoa tahaka Azy. Izy ireo dia maneho fanajana sy voninahitra ny teniny sy ny te-nin’ireo mpaminaniny amin’ny fomba izay mamporisika azy ireo handalina ny soratra masina amim-pahazotoana, ham-pihatra ny zavatra nianarany ary hizara ny zavatra ianarany amin’ny hafa.

Rehefa tsapan’ireo mpianatra fa tian’ny mpampianany sy ireo mpianatra hafa izy ireo ary hajainy dia tena ho tonga ao an-dakilasy ary ho vonona hianatra. Ny fandraisana sy fitia-vana tsapan’izy ireo avy amin’ny hafa dia afaka manalefaka ny fony, mampihena ny tahotra ao aminy, ary miteraka fani-riana ao anatiny sy fahatokian-tena ilaina mba hizarana amin’ny mpampianany sy ireo mpianatra hafa ao an-dakilasy ireo zavatra niainany sy ireo fahatsapana ananany.

Afaka mikolokolo ny fahatsapan’ireo mpianatra fitiavana sy fanajana ho an’ny Tompo ireo mpampianatra amin’ny alalan’ny fanampiana azy ireo ha-hatakatra ny Sorompanavotana, sy amin’ny alalan’ny fampianarana azy ireo an’ireo toetra masina ananany sy ny maha-sarobidy mandrakizay azy ireo ho an’ny Ray any an-danitra sy ny Zanakalahiny, ary amin’ny alalan’ny fire-sahana sy fijoroana ho vavolombelona momba Azy Ireo amin’ny fomba feno fanajana sy mifanentana amin’izany.

Tokony hampitombo ny fitiavany sy ny fanajany an’ireo mpianany ireo mpampianatra. Hanampy azy ireo hampiseho ny fitiavana madion’i Kristy ho an’ireo mpianany sy hanampy azy ireo hampianatra amim-paharetana sy amim-pangorahana ny fanaovana izany. Ireo mpampianatra dia afaka mamantatra ny anaran’ireo mpianatra ary mikatsaka ny hahafantatra ny zava-mahaliana azy ireo, ny talentany, ny fanamby atrehiny ary ny fahazai-manaony. Afaka mivavaka ho an’ireo mpianany izy ireo, ho an’izy rehetra mitambatra sy ho an’ny tsirairay avy amin’izy ireo. Afaka mandray ny mpia-natra tsirairay ao am-pianarana ireo mpampianatra ary manome fahafahana ny mpianatra tsirairay mba handray anjara. Tokony hihaino tsara izy ireo re-hefa mametraka fanontaniana na mizara ny eritreriny sy ny zavatra tsapany ireo mpianatra. Ankoatra izany, ireo mpampianatra dia afaka manatrika fampisehoana, fifaninana ara-panatanjahan-tena na hetsika hafa izay an-draisan’ireo mpianany anjara. Ao anatin’ny ezaka ataon’izy ireo mba haneho fitiavana an’ireo mpianany dia tsy tokony hanandrana haka ny toeran’ireo ray aman-dreny na mpitarika ao amin’ny fisoronana na ho tonga mpanoro hevitra manokana ho an’ireo mpianatra ny mpampianatra.

Notes linesCover up

18


Fanamarihana Ny ankamaroan’ireo mpampianatra dia hanana mpianatra ao an-dakilasiny izay, amin’ny ampahany, dia voafetra ny fa-hafahany manao zavatra na manana fahasembanana ara-batana na ara-tsaina. Zanaky ny Ray any an-danitra koa izy ireny ary mila mianatra ny filazantsara na manao ahoana na manao ahoana ny olana na ny tsy fahafaha-manao zavatra sasantsasany atrehany eto amin’ny fiainana an-tany. Nam-pianatra ny Mpaminany Joseph Smith hoe: “Ireo saina sy fanahy rehetra nalefan’Andriamanitra tety amin’izao tontolo izao dia heverina fa afaka hivoatra” (Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith [2007], 210). Mila antra fo amin’ny mpianatra rehetra sy mahafantatra ny zavatra ilain’ny tsirairay sy ny fahaiza-manaony ireo mpampianatra rehefa manomana sy mizara ny lesony.

Ny iray amin’ireo zavatra tena manampy indrindra azon’ireo mpampianatra atao mba hananana fitiavana marina an’ireo

mpianany dia ny fikatsahana ny fanomezam-pahasoavan’ny fiantrana amin’ny alalan’ny vavaka amin-kitsimpo. Nampianatra ny mpaminany Môrmôna hoe: “Mivavaha amin’ny Ray amin’ny herin’ny fo manontolo mba hahazoana mameno anareo amin’izany fitiavana [fiantrana] izany, izay efa natolony ireo rehetra izay mpanara-dia marina an’i Jesoa Kristy zanany” (Môrônia 7:48).

Fahatsapana Te-Hanatratra Tanjona [2.2.2]

Ny fahatsapana te-hanatratra tanjona izay samy ananan’ny mpampianatra sy mpianatra dia afaka mampitombo ny finoana sy manome fitarihana sy lanja ny zavatra iainana ao am-pianarana. Tokony hahatakatra ireo mpiana-tra fa manatrika ny fianarana izy ireo mba hahafahany mahafantatra ny Ray any an-danitra sy ny Zanakalahiny, Jesoa Kristy ary mba hivoarany mankany amin’ny fiainana mandrakizay amin’ny alalan’ny fandalinana ny soratra ma-sina sy ny tenin’ireo mpaminany. Tokony hino izy ireo fa amin’ny alalan’ny fanatonana ny Tompo ao anatin’ny toe-tsaina vonona hangataka sy hivavaka no ahafahan’izy ireo ho ampianarina sy ho atanjahana amin’ny alalan’ny Fanahy Masina. Rehefa manao ny fandalinana ny soratra masina miaraka amin’ny fanantenana hianatra amin’ny alalan’ny Fanahy sy avy amin’izy samy izy ireo mpampianatra sy mpianatra dia mandrindra tontolo izay ma-nasa ny fahazoana fanambarana izy ireo.

Afaka mamporisika ny hisian’ny fahatsapana te-hanatratra tanjona ao am-pianarana ireo mpampianatra amin’ny alalan’ny fanaovana izao manaraka izao:

• Manantena ny mpianatra hahatontosa ny anjara asany amin’ny maha-mpandranto fahalalana azy. Misy ny fahatsapana te-hanatratra tanjona ao am-pianarana rehefa manantena ny hahatontosan’ireo mpianatra ny andraikiny amin’ny maha-mpianatra azy ireo mpam-pianatra sy manampy azy ireo amin’ny fanaovana izany ary rehefa hatokisana ny mpianatra fa hitondra anjara biriky manan-danja. Ireo mpampianatra izay manana fahatsapana te-hanatratra tanjona, izay tia marina ny mpianany, dia handray an-tanana tokoa ny fivoaran’izy ireo sy ny fahombiazan’izy ireo ka tsy ho afa-po amin’ny ezaka kely monja. Ny mpampianatra toy izany dia hamporisika ireo mpianany

“Na dia miteny amin’ny fitenin’ny olona sy ny anjely aza aho, kanefa tsy manana fitiavana, dia tonga varahina maneno sy kipantsona mikarantsana aho.

“Ary na dia manana faminaniana aza aho ka mahalala ny zava-miafina rehetra, sady manana ny fahalalana rehetra, ary na dia manana ny finoana rehetra aza aho ka mahafindra tendrombohitra, kanefa tsy manana fitiavana dia tsinontsinona aho.”

(1 Korintiana 13:1–2)

19


Fanamarihanaamim-pitiavana sy hampahery azy ireo mba hanatratrarany ny za-vatra mety ho vitany amin’ny maha-mpianatra sy mpanara-dia an’i Jesoa Kristy azy ireo.

• Aoka ianareo hahitsy fo, entanim-pitiavana sy hahery mikasika ny sora-tra masina sy ny filazantsara. Manana faniriana bebe kokoa hianatra miaraka amin’ny fananana tanjona ireo mpianatra amin’ny anka-pobeny rehefa tsapany ny fientanentanan’ny mpampianany sy ny finoany mikasika ilay zavatra resahina.

• Manomana lesona mankahery. Rehefa tonga ao am-pianarana miaraka amin’ny lesona tsara omana sy mankahery ireo mpampianatra ary manana fahatokian-tena amin’ilay torolalana izay nasaina naraha-n’izy ireo dia mampita fahatsapana te-hanatratra tanjona izy ireo izay mora fantatry ny mpianatra.

• Manomana ireo zavatra sy fitaovana ilaina. Tokony ho tonga ao am-pianarana alohan’ireo mpianatra ny mpampianatra mba hanomana ireo zavatra sy fitaovana ilaina. Manome fahafahana ho an’ireo mpampianatra handray tanana tsirairay ireo mpianatra izany eo am-pahatongavan’izy ireo. Tokony hiezaka ny ho tonga ara-potoana ao am-pianarana ireo mpianatra ary hanana ireo fitaovana ilaina—toy ny soratra masina, pensilihazo fanasiana marika, sy diary—eo am-bony latabany rehefa manomboka ny fampianarana.

• Misoroka ny fandaniam-potoana. Rehefa manomboka ara-potoana ny fotoam-pianarana ary rehefa tsikaritr’ireo mpianatra fa tsy misy fotoana lanilaniana fotsiny amin’izao dia hahatsapa te-hanatratra tanjona izy ireo.

• Mametraha fomba fiasa mahazatra ao am-pianarana. Mitondra faha-tsapana filaminana sy fahatsapana te-hanatratra tanjona ny fame-trahana fomba fiasa mahazatra ho an’ireo asa atao miverimberina matetika ao am-pianarana. Mamporisika ny fandraisana anjaran’ny mpianatra tsirairay ireo fomba fiasa mahazatra ary manampy ireo mpampianatra sy mpianatra hahomby kokoa amin’ny fampiasana ny fotoam-pianarana izay sarobidy. Azo atao ny mametraka fomba fiasa mahazatra ho an’ireo asa atao toy ny fakana sy famerenana amin’ny toerany ireo soratra masina sy fitaovam-pianarana, fandrindrana sy fanasiana fivoriam-bavaka mankahery ary fizarana sy fanangonana ireo taratasy sy fitaovana. Ny fanaovana filazana, firaketana ny ana-ran’ireo mpianatra manatrika, fijerena ireo asa nampanaovina ary fanatanterahana asa hafa atao dia tena tsara raha atao alohan’ny fivoriam-bavaka sy ny lesona.

Torohevitra Fanampiny Mikasika ny Fandrindrana Toeram-pianarana Mifanaraka amin’ny Tokony Ho Izy [2.2.3]

Ankoatra ny fitiavana, fanajana ary tanjona, ny tontolo tena enti-mandalina ny filazantsara koa dia ahitana filaminana, fanomezam-boninahitra ary fa-hatsapana fiadanana. Nampianatra ny Loholona Boyd K. Packer fa “tonga mora foana ao amin’ny toerana milamina ny fitaomam-panahy,” ary “mam-pirotsaka fanambarana ny fanehoam-panajana” (“Reverence Invites Revela-tion,” Ensign, Nôv. 1991, 21–22). Voatanisa manaraka eto ireo torohevitra fanampiny sasantsasany izay azon’ny mpampianatra ampiasaina hanore-nana sy hihazonana tontolo iray izay mandrisika ny fianarana ny filazan-tsara.

20


Fanamarihana Alamino ireo fitaovana enti-mandalina.Afaka hisy fiantraikany eo amin’ny zavatra iainan’ireo mpianatra ao amin’ny fandalinany ny filazantsara ireo fitaovana manodidina azy. Tokony hanao izay rehetra vitany hanomanana ny efitrano fianarana ireo mpampianatra mba hahazoan’ireo mpianatra aina tsara sy hahafahany mifantoka amin’ny lesona. Ireo zavatra sasantsasany tokony hojerena dia mety ahitana ny:

Seza. Tokony hanana seza fipetrahana tsara ny mpianatra tsirairay, toerana ho an’ireo soratra masiny sy fitaovana fandalinana ary latabatra hanoratana, afa-tsy amin’ny toe-javatra tena tsy azo anoarana ihany. Ny lamin’ireo seza dia tokony hamela ireo mpianatra hahita mora foana ny mpampianatra sy ireo fitaovana jeren’ny maso izay ampiasain’ny mpampianatra. Raha mety dia azo arindra amin’ny fomba samihafa ny fomba fipetrahana mba hanoha-nana ireo asa fandalinana samihafa. Ny fametrahana ny mpianatra amin’ny seza efa voarindra dia afaka manampy ireo mpampianatra hahalala hain-gana ny anaran’ireo mpianatra, handamina ny mpianatra ho vondrona kely na hanao fifehezana soratra masina, ary hanasaraka ireo mpianatra izay be resaka mandritra ny fotoam-pianarana. Tokony hanampy ireo mpianatra izay mety tsy afa-mihetsika firy na tsy mahita tsara ireo mpampianatra amin’ny alalan’ny fikarakarana fipetrahana izay mamporisika ny fandraisan’izy ireo anjara mandritra ny fotoam-pianarana.

Zavatra manelingelina. Tokony hiezaka hanala izay zavatra manelingelina mety hampiato ny dingan’ny fampianarana sy ny fianarana ireo mpampia-natra. Raha any an-trano no atao ny fampianarana dia mety hisy olana ma-nokana vitsivitsy, kanefa na dia ao anatin’izany toerana izany aza dia afaka mampihena ny fampiatoatoana ireo mpampianatra raha manao drafitra tsara.

Endriky ny efitrano fianarana. Afaka manatsara ny toeram-pianarana ireo sary mikasika ny filazantsara, sarisary ary peta-drindrina sy zavatra ampiran-tiana hafa. Mamporisika ny fisian’ny fanehoam-panajana ihany koa ny efi-trano fianarana madio sy milamina ary miteraka tontolo iray izay ahazoana ny fitarihan’ny Fanahy.

Bika aman’endriky ny mpampianatra. Ho vonona haha-tsapa bebe kokoa ny lanjan’ny zavatra iainana ara-pianarana ireo mpianatra raha toa ka maotina sy mifanaraka amin’ny tokony ho izy ny akanjo sy ireo kojakoja anaovan’ny mpam-pianatra ary maneho ny toetra masin’ny hafatry ny filazan-tsara.

Asao ny Fanahy amin’ny alalan’ny fivoriam-bavaka mahomby.Tokony hanomboka amin’ny fivoriam-bavaka fohy ny fo-toam-pianarana. Afaka ho fomba tena tsara hampiraisana hina ireo mpianatra ny fivoriam-bavaka amin’ny alalan’ny fampitodihana ny eritreriny sy ny fony amin’ny zavatra ara-panahy. Afaka manampy ireo mpampianatra sy mpianatra hahatsapa ny Fanahy sy ho vonona ny hianatra izany. Amin’ny ankapobeny ny fivoriam-bavaka dia ahitana fihirana, vavaka ary vatsim-panahy avy amin’ny soratra masina. Tena mahomby izany rehefa mizara ny zavatra tsapany sy ny hevi-baovao izay azony avy tamin’ny fandalinany manokana ny

Notes linesCover up

21


Fanamarihanasoratra masiny ireo mpianatra sy mizara ny fijoroan’izy ireo ho vavolombe-lona. Ireo fivoriam-bavaka lava sy be antsipirian-javatra loatra dia tsy vitan’ny hoe maka ny fotoana izay natokana ho an’ny lesona fotsiny fa mety hampisi-taka ny Fanahy koa. Ireo fivoriam-bavaka izay ahitana fandrosoana ody am-bava fo dia azo antoka fa hahatonga toe-tsaina goragora sy te hifalifaly fa tsy toe-tsaina mikatsaka ny ara-panahy akory. Tokony hanokana fotoana hiresa-hana amin’ireo mpianatra ireo mpampianatra, indrindra amin’ireo mpitarika ao an-dakilasy, mikasika ny tanjon’ny fivoriam-bavaka, ny zavatra azon’izy ireo atao mba hahatonga azy ireo ho olona tsara kokoa ary ny fomba ahafaha-n’izy ireo mamporisika ny fandraisana anjaran’ny tsirairay.

Ifanakalozy hevitra ireo fitsipiky ny fandalinana ara-panahy.Afaka mampandray anjara ireo mpianatra hifanakalo hevitra mikasika an’i-reo fepetra ilaina hampisy fandalinana ara-panahy ireo mpampianatra any amin’ny fanombohan’ny taona (jereo ny 1 Korintiana 2:10–11; F&F 50:17–22; 88:121–26). Ireo fifanakalozan-kevitra ireo dia azo ampifantohana ami-n’ireo toetra izay manasa ny Fanahin’ny Tompo hiaraka amin’izy ireo mandritra ny fandalinana ny filazantsara ary koa ireo toetra izay mahatonga ny Fanahy hisitaka. Ireo mpampianatra sy mpianatra dia tokony hifampori-sika tsy tapaka hampihatra ireo zavatra eken’izy ireo fa hanasa ny Fanahy. Ny ezaka toy izany dia afaka manampy ny mpianatra sy ny mpampianatra hahatakatra sy hanatontosa ny anjara asany eo amin’ny fanasana ny Fanahy mandritra ny dingan’ny fandalinana.

Safidio amim-pitandremana ireo asa fandalinana atao.Tokony ho fantatr’ireo mpampianatra fa ireo asa fandalinana samihafa dia miteraka toe-tsaina sy toe-panahy samihafa eo amin’ireo mpianatra. Ohatra, taorian’ny fanatanterahana kilalao mampitabataba iray izay mifono fampiana-rana tany amin’ny fiandohan’ny fotoam-pianarana dia sorisorena ny mpam-pianatra iray rehefa tsy afaka namarana ara-panahy kokoa ny lesona izy. Hitan’ny mpampianatra iray fa nitombo ny tsy fanarahana ny fitsipi-pifehe-zana rehefa nizara ody am-bava fo nandritra ny fotoam-pianarana izy.

Diniho tsara ny fihetsiky ny mpianatra ary mandraisa andraikitra mifanaraka amin’izany.Tokony ho hitan’ireo mpampianatra ny zavatra mitranga mandritra ny le-sona ary tokony handray andraikitra mifanentana amin’izany izy. Raha toa ka monamonaina na mikofokofoka ireo mpianatra dia satria mety tsy am-pandraisina anjara izy ireo na tsy takany ny zavatra ampianarina na ny fomba fiantefan’ny lesona amin’izy ireo. Mba hanampiana ireo mpianatra hifantoka dia mety ilain’ny mpampianatra ny manova zavatra eo amin’ny fa-nolorana ny lesona. Raha toa ka manao fihetsika tsy mety loatra ireo mpia-natra ary mahatonga ny Fanahy hisitaka mandritra ny fotoam-pianarana dia mila mikatsaka fanentanam-panahy mba hiatrehana ilay olana ny mpam-pianatra fa tsy hoe minia tsy mahita izany. Tokony handray an-tanana an’i-reo mpianatra izay tsy mifandray amin’ireo mpianatra hafa na toa manirery koa ireo mpampianatra. Mety mila fiahiana manokana fanampiny avy amin’ny mpampianatra na avy amin’ireo mpianatra hafa ao am-pianarana ireo mpianatra ireo. Ao anatin’ny toe-javatra toy izany dia afaka miresaka amin’ny ray aman-dreny sy ny mpitarika ao amin’ny fisoronana ireo mpam-pianatra mba hamantarana raha misy anton-javatra na fepetra hafa izay to-kony ho fantatr’izy ireo.

22


Fanamarihana Ahitsio ireo fihetsika mikorontandrotana sy tsy araka ny tokony ho izy.Misy fitsipika sasantsasany amin’ny ankapobeny tokony hatao ao an-tsaina izay hanampy ny mpampianatra iray hampanjaka ny filaminana sy ny fana-jana ao am-pianarana. Ny hoe milamina dia tsy midika ho fahanginana tanteraka ary tsy midika koa izany hoe tsy mahafinaritra sy tsy mahafaly ny fotoam-pianarana iray. Kanefa mety hisy fiantraikany ratsy eo amin’ny din-gan’ny fandalinana sy hanakana ny fitarihan’ny Fanahy Masina ny fisian’ny mpianatra na vondron’ny mpianatra manakorontana na tsy maneho fanajana.

Rehefa misy mpianatra na vondron’ny mpianatra manao fihetsika tsy mety dia mety hahasorena ny mpampianatra sy ireo mpianatra hafa izany. Amin’ny fotoana toy izany dia zava-dehibe ho an’ireo mpampianatra ny mi-fehy ny fihetseham-pony ary mikatsaka ny fitarihan’ny Fanahy. Angamba zava-dehibe kokoa noho ilay toe-javatra miseho ny fahaizan’ireo mpampia-natra miatrika izany ary afaka mampitombo na mampihena ny fanajana sy fahatokian’ireo mpianatra. Rehefa manitsy ireo fihetsika tsy mety ny mpam-pianatra dia mila hentitra izy ireo saingy mila feno fitiavana sy tsy miangatra ary maneho fiahiana, ary avy eo dia miverina manohy ny lesona haingana.

Ny fanalana baraka mpianatra iray ampahibemaso dia mety hanova ny fihetsiky ny mpianatra iray mandritra ny fotoana fohy fa tsy hampahery na ny mpampianatra na ny mpiana-tra. Mety hiteraka fahatahorana na tsy fahatokiana ny mpampianatra eo amin’ireo mpianatra hafa koa izany. To-kony ho tsaroan’ireo mpampianatra ny fitarihana marin’ny fandresen-dahatra, ny fahari-po, ny hatsaram-panahy sy ny hamoram-po ary ny fitiavana tsy mihatsaravelatsihy, ary ny halemem-panahy (jereo ny F&F 121:41–42).

Misy dingana sasantsasany manokana azon’ireo mpampianatra arahana mba hiatrehana ireo olana rehefa mitranga izy ireo. Ireto misy fomba fiatre-hana azo atao mba hamahana ireo olana izay mety tsy hitovy ny fomba fia-sany amin’ny mpianatra na ny toe-javatra tsirairay:

• Banjino tsara izy ireo. Matetika ireo mpianatra no mifampiresaka amin’ny fotoana tsy tokony hanaovana izany satria mieritreritra izy ireo fa tsy hahatsikaritra izany ny mpampianatra. Afaka manopy ny maso any amin’ireo mpianatra ny mpampianatra ary mibanjina tsara azy ireo mandritra ny fotoana fohy mba hahafahantaran’izy ireo fa fantatry ny mpampianatra ny zava-mitranga.

• Mijanona tsy miteny. Raha toa ka miresaka ireo mpianatra nefa to-kony hihaino dia afaka mijanona tsy miteny ny mpampianatra, na dia eny anelanelan’ny fehezanteny iray aza raha ilaina. Tsy hahavaha ny olana amin’ny ankapobeny ny fampiakarana mafy ny feo hanaro-nana ny feon’izy ireo.

• Manatòna akaikikaiky kokoa. Ny fihetsika iray hafa azon’ireo mpam-pianatra atao mba hanitsiana ny fihetsika nefa tsy voatery manitsy mivantana mpianatra iray dia ny manatona sy mijoro eo akaikin’ilay mpianatra mampiseho toetra tsy mety. Afaka manohy ny lesona ilay mpampianatra kanefa mazàna ilay mpianatra dia hahatsapa ny fijo-roan’ny mpampianatra eo ary hanajanona ny zavatra ataony.

“Aza avela velively hisy olana iray mila vahana ho lasa manan-danja kokoa noho ny olona iray mila tiavina.”

(Thomas S. Monson, “Finding Joy in the Journey,” Ensign na ny Liahona, Nôv. 2008, 86)

23


Fanamarihana• Mametraha fanontaniana. Afaka ametrahan’ilay mpampianatra fa-nontaniana mifandraika amin’ny lesona ilay mpianatra manakoron-tana ka tsy aseho azy hoe tsikaritra ilay fihetsika tsy mety ataony. Tsy natao hanalana baraka ilay mpianatra akory izany fa mba hanam-piana azy hiverina indray ao anatin’ny fifanakalozan-kevitra.

Mety hisy fotoana tsy hanarahan’ireo mpianatra ireo ezaka atao tsy tonga dia mivantana ireo ary hanohizany ny fanakorontanana ny fotoam-piana-rana. Ireto manaraka ireto misy dingana fanampiny sy mivantana kokoa izay azon’ny mpampianatra iray atao hitandroana ny filaminana:

• Miresaha mitokana amin’ilay mpianatra. Nilaza ny Tompo fa raha misy olona nanafintohina olona iray hafa dia tokony hiresaka amin’ilay olona nanafintohina ilay olona tafintohina ary “halainao izy ary hitokana ianareo” (F&F 42:88). Afaka mifanakalo hevitra amin’ilay mpianatra ny mpampianatra mikasika ny antony hanaovany izany fihetsika tsy mety izany ary mampahafantatra azy fa tokony hovaina izany fihetsika izany na hisy dingana fanampiny horaisina. Tokony hataon’ireo mpampianatra izay hanavahana ilay fihetsik’ilay mpia-natra amin’ilay fananany ny maha izy azy manokana. Zava-dehibe tokoa ho an’ireo mpampianatra ny mitadidy fa “lehibe ny hasarobi-din’ ny olona eo imason’Andriamanitra” (F&F 18:10). Tokony am-pahafantarin’izy ireo an’ilay mpianatra fa na dia tsy azo ekena aza ilay fihetsika tsy mety dia manan-danja izy. Ireo mpampianatra dia tokony hahatsiaro hanaraka ny torohevitry ny Tompo sy hampiseho “fitiavana sesehena amin’ ilay nitsinao” (F&F 121:43).

• Saraho toerana ireo mpianatra mahatonga ny tsy filaminana.• Miresaha amin’ireo ray aman-dreny na ny mpitarika ao amin’ny fiso-

ronana. Raha mbola mitohy ny fihetsika tsy azo ekena dia matetika manampy ireo mpampianatra ny firesahana amin’ny ray aman-dre-nin’ilay mpianatra. Mazàna ireo ray aman-dreny no afaka manome fomba fijery sy hevitra fanampiny izay hanampy amin’ny fanitsiana ilay olana. Ao anatin’ny toe-javatra sasantsasany dia mety afaka ha-nampy ny evekan’ilay mpianatra.

• Alao tsy hanatrika ilay fotoam-pianarana ilay mpianatra. Nanome izao torohevitra manaraka izao ho an’ireo mpampianatra ny Filoha David O. McKay: “Raha toa ka tsy mahomby ny [ezaka ataonareo], dia afaka mitodika any amin’ireo ray aman-dreny ianareo ary milaza hoe: ‘Raha mbola mitohy izao fihetsiny izao dia tsy maintsy hanatsa-hatra ny fanatrehany ny fianarana izahay.’ Fanapahan-kevitra tena fara-tampony izany. Afaka manala [mpianatra] iray ny mpampiana-tra rehetra, saingy tokony hataonareo daholo aloha ireo fomba hafa rehetra alohan’ny hahatongavana amin’izany. Kanefa tsy maintsy mitandro ny filaminana isika!—ilaina eo amin’ny fivoaran’ny fanahy izany, ary raha tsy manaiky ny [mpianatra] iray, na raha tsy manaiky ny [mpianatra] anankiroa mba hanao izany zavatra takiana izany dia tsy maintsy miala izy ireo. Tsara kokoa ny hampanoana ara-panahy ny [mpianatra] iray mihoatra ny fanapoizinana tsikelikely ny mpia-natra rehetra” (“Guidance of a Human Soul—The Teacher’s Greatest Responsibility,” Instructor, Sept. 1965, 343).

24


Fanamarihana Tokony hila hevitra amin’ny ray aman-dreny, tompon’an-draikitry ny seminera sy institiota, ary ireo mpitarika ao amin’ny fisoronana mifanentana amin’izany ny mpampia-natra alohan’ny hampitsaharana mpianatra iray tsy hana-trika ny fianarana mandritra ny fotoana voafetra. Ao anatin’ny toe-javatra toy izany dia zava-dehibe ny fanam-pian’ny mpampianatra ireo mpianatra sy ireo ray aman-dreny hahatakatra fa nisafidy ny hiala amin’ny seminera ilay mpianatra tamin’ny tsy fisafidianany haneho fomba amam-panao azo ekena. Ilay fanakorontanana no tsy azo ekena fa tsy ilay mpianatra akory. Rehefa misafidy ny hanao izany ilay mpianatra dia horaisina hiverina hanatrika ny fotoam-pianarana indray izy.

Halalino isan’andro ny soratra masina ary mamakia ny lahatsoratra mifandray amin’ny lesona [2.3]

Halalino isan’andro ny soratra masina [2.3.1]

Ny fandalinana ny soratra masina isan’andro dia manome fahafahana tsy tapaka ho an’ireo mpampianatra sy mpianatra hianatra ny filazantsara, ham-pitombo ny fijoroany ho vavolombelona ary hihaino ny feon’ny Tompo. Hoy ny Tompo ao amin’ny Fotopampianarana sy Fanekempihavanana hoe: “Ny soratra masina dia omena amin’ ny alalako ho fianaranareo” (F&F 33:16). Nampianatra ny mpaminany Nefia fa ireo izay “mibosesika handroso . . . ka mivoky amin’ ny tenin’ i Kristy ary maharitra hatramin’ ny farany, . . . dia hahazo ny fiainana mandrakizay” (2 Nefia 31:20) ary “ny tenin’ i Kristy; . . . [dia] hilaza aminareo ny zava-drehetra tokony hataonareo” (2 Nefia 32:3).

Nanantitrantitra ny maha-zava-dehibe ny fandalinana isan’andro ny soratra masina ireo mpaminanin’ny andro farany. Nampitandrina ny Filoha Ha-rold B. Lee hoe: “Raha tsy mamaky ny soratra masina isan’andro isika dia hihamanify ny fijoroantsika ho vavolombelona, tsy hiorim-paka ny ara-pa-nahintsika” (Teachings of Presidents of the Church: Harold B. Lee [2000], 66). Nampianatra koa ny Loholona Howard W. Hunter hoe: “Azo antoka fa ny olona izay mandalina ny soratra masina isan’andro dia hahatontosa zavatra bebe kokoa noho ny olona izay manokana fotoana ela hanaovana izany ao anatin’ny iray andro ary avy eo dia tsy manao mandritra ny andro maro alo-han’ny hanohizany izany indray” (“Reading the Scriptures,” Ensign, Nôv. 1979, 64).

Niangavy ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Mba hareheto ao an-tsaina sy ao am-pon’ny tanora tsirairay izay sarobidy ny fitiavana ny soratra masina. Areheto ao anatin’ny tanora tsirairay ilay lelafo tsy mety maty izay mampo-risika an’ireo izay nahatsapa izany hanam-paniriana ny hahafantatra lalan-dava ny tenin’ny Tompo, hahatakatra ny fampianarany, hampihatra azy ireo ary hizara azy ireo amin’ny hafa. . . .

“Voalohany, miaraha manao dingana tsikelikely amin’ny mpianatrao amin’ny alalan’ireo andinin-tsoratra maron’ny teny masin’ny Tompo. Ampio

“Raha toa ka tsy miova ireo [mpia-natra] ireo dia angamba tsy afaka ny hampianatra azy ireo avy hatrany ianao fa afaka kosa mitia azy ireo. Ary raha tianao izy ireo androany dia angamba azonao ampianarina izy ireo rahampitso.”

(Jeffrey R. Holland, “Teaching and Learning in the Church,” 102)

25


Fanamarihanaizy ireo hahatsapa ny fientanentananao mikasika ny soratra masina ary ny fanajanao sy ny fitiavanao izany.

“Faharoa, ampio izy ireo hianatra hamaky, hisaintsaina, ary hivavaka mito-kana mba hahita ny hery sy fiadanana izay mirotsaka avy amin’ny soratra masina” (“Four Fundamentals for Those Who Teach and Inspire Youth” [ Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Testamenta Taloha, 14 Aog. 1987], 5).

Misy zavatra vitsivitsy azon’ireo mpampianatra atao izay ho fitaomana mahery vaika sy maharitra kokoa hitarika any amin’ny tsara eo amin’ny fiainan’ireo mpianany noho ny fa-nampiana azy ireo hianatra hitia ny soratra masina sy han-dalina azy ireo isan’andro. Izany matetika dia miantomboka amin’ny fanehoan’ireo mpampianatra ohatra amin’ny fanda-linana ny soratra masiny isan’andro eo amin’ny fiainany ma-nokana. Ahafahan’ireo mpampianatra manolotra fijoroana ho vavolombelona manokana amin’ireo mpianany mikasika ny lanjan’ny soratra masina eo amin’ny fiainan’izy ireo ma-nokana ny firobohana lalina sy manokana ao amin’ny fanda-linana isan’andro ny soratra masina. Ny fijoroana ho vavolombelona toy izany dia afaka ny ho tonga fomba ma-nan-danja hanampy ireo mpianatra hanolo-tena handalina mitokana ny soratra masina tsy tapaka.

Tokony hampianatra tsy tapaka ireo fotopampianarana sy fitsipika avy amin’ny fandalinana ny soratra masina manokana amin’ireo mpianatra ireo mpampianatra. Afaka mamporisika koa ny mpianatra tsirairay hanokana fo-toana iray isan’andro handalinana manokana ny soratra masina, manampy ireo mpianatra ho tompon’andraikitra amin’ny fandalinany isan’andro amin’ny alalan’ny fampiasana fomba fanaraha-maso mifanentana amin’i-zany izay ahafahana mandrefy ny zava-bitany ary manome fahafahana tsy tapaka an’ireo mpianatra ao am-pianarana mba hifampizara ireo zavatra nianarany sy tsapany tao anatin’ny fandalinany manokana ny soratra masina ireo mpampianatra. Rehefa mamporisika ny fandalinana ny soratra masina isan’andro ireo mpampianatra dia tokony hitandrina mba tsy hanao izay ha-hamenatra na hahakivy ireo mpianatra izay manana fahasarotana amin’ny fanatanterahana ny fandalinany manokana ny soratra masina.

Ireo mpianatra manana olana eo amin’ny famakiana na olana hafa eo amin’ny fandalinana dia tokony ho tolorana ny safidy handalinana ny soratra masina amin’ny endriny izay mety hi-fanentana kokoa amin’ny zavatra ilain’izy ireo, toy ny raki-peo, Teny Tanana, na ny Soratra ho an’ny jamba. Mahazo tombontsoa avy amin’ny fanarahana ireo pejy vita printy ireo mpianatra izay manana fahasarotana eo amin’ny famakiana rehefa misy olona hafa mamaky amin’ny feo mafy.

Ireo fomba enti-mandalina ny soratra masinaAfaka manampy ireo mpianatra hampivelatra sy hampiasa fomba enti-man-dalina ny soratra masina maro samihafa ireo mpampianatra mba hanam-piana azy ireo hahomby eo amin’ny fandalinany manokana ny soratra masina. Ireto fomba manaraka rehetra ireto, ary koa ireo hafa izay tsy voare-saka ao anatin’ity boky torolalana ity dia tokony hatao mba hanampiana ireo

“Alohan’ny hampahatanjahanao ny mpianatrao dia zava-dehibe ho anao ny mandalina ireo fotopampianaran’ny fanjakana sy mianatra ny filazantsara amin’ny alalan’ny fandalinana sy ny

finoana.”

(Ezra Taft Benson, “The Gospel Teacher and His Message” [lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, Sept. 17, 1976], 3)

“Raketo lalandava ao an-tsainareo ny tenin’ ny fiainana.”

(Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 84:85)

26


Fanamarihana mpianatra hianatra amin’ny alalan’ny Fanahy, hahatakatra ny soratra masina ary hahita sy hampihatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara eo amin’ny fiainan’izy ireo.

Ampiasao ireo fitaovana fandalinana soratra masina. Nanomana fitao-vana maro dia maro ho an’ny fandalinana ny soratra masina ny Fiangonana ary nampiditra azy ireo ao anatin’ny soratra masina ankatoavin’ny Fiango-nana ho an’ireo fiteny sasantsasany. (Ny Torolalana ho an’ny Soratra Masina dia amboaram-pitaovana enti-mandalina izay nomanina ho an’ireo fiteny hafa.) Ireo fanampiana ireo dia ahitana zavatra toy ny fanovozan-kevitra eny amin’ny farany ambanin’ny pejy, sasintenin’ny toko, lohahevitra araka ny abidia, ny Rakibolana ho an’ny Baiboly, ary ireo sarintany. Anisan’ireo fa-

nampiana tena sarobidy tokoa azon’ireo mpampianatra sy mpianatra izany rehefa mandalina ny soratra masina izy ireo. Afaka manampy ny mpianany hizatra hampiasa ireo fi-taovana enti-manampy amin’ny fandalinana sy loharano ireo ny mpampianatra amin’ny alalan’ny fampiasana azy ireo araka ny tokony ho izy mandritra ny fotoam-pianarana. Nametraka loharano enti-mandalina hafa izay manampy ao amin’ny tranonkala koa ny Fiangonana.

Mariho sy asio fanamarihana. Ny iray amin’ireo fomba tena manampy indrindra ahafahan’ireo mpampianatra sy mpianatra mahazo an-tsaina sy mitadidy ireo zavatra niana-rany dia amin’ny alalan’ny fanasiana marika sy fanamari-hana eo amin’ny soratra masina. Ny hoe manisy marika dia manondro, mampiavaka, manokana na misarika ny saina amin’ny zavatra iray. Izany dia azo atao amin’ny alalan’ny fanipihana, fanasiana loko na fanavahana ireo teny na andi-nin-teny manan-danja ao amin’ny soratra masina. Ny hoe manisy fanamarihana dia midika hoe manampy fanazavana na fanehoan-kevitra. Mety ho tafiditra ao anatin’ireo ohatra eo amin’ny fanamarihana ara-tsoratra masina ny fanoratana ny zavatra tsapan’ny tena, fanamarihana mifono famina-niana, andinin-tsoratra masina mifandray, famaritana teny, na hevi-baovao azo avy amin’ny fanamarihana nozarain’ny mpianatra izay soratana eny amin’ny faritra tsy misy soratra eny amin’ny sisin’ny pejy ho an’ireo andinin-tsoratra masina manokana.

Ny fanasiana marika sy fanamarihana ny soratra masina dia afaka manampy ireo mpianatra sy mpampianatra:

• Ataovy izay hanamorana ny fitadidiana sy ny fitadiavana ireo teny manan-danja, andian-teny, fahamarinana, olona ary zava-nitranga.

• Hazavao sy tadiavo ny dikan-javatra ao amin’ny lahatsoratry ny sora-tra masina.

• Hazony ireo zava-baovao hitan’ny tena manokana ary ireo izay azon’ny hafa.

• Miomana mba hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa.

Afaka mamporisika ireo mpianatra hanisy marika ny soratra masiny ireo mpampianatra amin’ny fitenenana hoe: “Eo am-pikarohanareo ireo andi-nin-tsoratra masina ireo dia manasa anareo aho hanisy marika ny fitsipika

Notes/linesCover up

27


Fanamarihanamanan-danja izay hitanareo ao,” na hoe “Ity izao misy andinin- tsoratra masina mifandray izay manan-danja. Azonareo atao ny manoratra izany eo amin’ny sisin’ny soratra masinareo izany.” Tsara kokoa ny mampia-natra, maneho an-tsary sy mampihatra ireo singa fototra hita ao amin’ny fanasiana marika ireo soratra masina mandritra ny taona noho ny mampia-natra fomba iray manokana fanasiana marika.

Saintsaino. Ny dikan’ny hoe misaintsaina dia mamakafaka na mieritreritra lalina mikasika ny zavatra iray, ary matetika arahina vavaka. Rehefa mianatra misaintsaina ireo mpianatra mandritra ny fandalinany manokana ny soratra masina dia matetika ny Fanahy no hanambara ny fahamarinana amin’izy ireo ary hanampy azy ireo hahafantatra ny fomba ahafahan’izy ireo ho lasa bebe kokoa tahaka an’i Jesoa Kristy.

Taorian’ny nampianarany ireo Nefita dia nilaza tamin’izy ireo ny Mpamonjy hoe: “Saintsaino ny zavatra izay efa nolazaiko” (3 Nefia 17:3). Fomba iray hanampiana ireo mpianatra handray anjara ara-panahy ao amin’ny lesona sy hamporisika azy ireo hampihatra sy hampahalalina ny fahatakarany ny zavatra nianarany ny fanomezana azy ireo fotoana hisaintsainana mikasika ny zavatra nianarany mandritra ny fotoam-pianarana. Amin’ny fotoana ta-hak’izany dia tokony hamporisika ireo mpianatra hangataka fanampiana avy amin’ny Tompo ireo mpampianatra.

Mametraha fanontaniana. Ny fianarana mametraka fanon-taniana sy ny fikatsahana valiny eo am-pandalinan’izy ireo ny soratra masina dia iray amin’ireo fomba manan-danja in-drindra enti-mandalina azon’ireo mpianatra ananana. Amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana, ireo mpianatra dia afaka mahazo fahatakarana tsara kokoa an’ireo tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny, ary hahita sy ha-hatakatra koa fotopampianarana sy fitsipika manan-dan-jan’ny filazatsara. Afaka mianatra mametraka fanontaniana izay hitarika azy ireo hahafantatra ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ny zavatra ianarany ary hahafantatra ny fomba ampiharana izay nianarany ireo mpianatra.

Farito ireo teny sy andian-teny sarotra. Afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra ireo teny sy andian-teny sarotra matetika ny rakibolana, ny boky fandalinan’ny mpianatra, ny fanovozan-kevitra eny amin’ny farany ambanin’ny pejy ary ireo fitaovam-panampiana amin’ny fandalinana ny soratra masina.

Makà sary an-tsaina. Mitranga izany rehefa alain’ny mpia-natra sary ao an-tsaina ny zava-mitranga ao amin’ilay tan-tara ao amin’ny soratra masina. Ohatra, azon’ireo mpianatra alaina sary an-tsaina i Petera mandeha eny ambony rano manatona ny Mpa-monjy (jereo ny Matio 14:28–29), na ny nanipazana an’i Sadraka sy Mesaka ary i Abednego tao anatin’ny lafaoro misy afo mirehitra (jereo ny Daniela 3:19–25). Ny fakana sary an-tsaina dia afaka manampy hahatonga ny tantara ao amin’ny soratra masina hazava kokoa sy ho toy ny nisy marina ho an’ireo mpianatra.

Mampihara ny soratra masina. Ny atao hoe mampihatra ny soratra ma-sina dia mampitaha ny zava-mitranga ao amin’ny soratra masina amin’ny

“Asao hamaky miadana kokoa sy amim-pitandremana kokoa ary miaraka amin’ny fanontaniana bebe kokoa ao an-tsaina [ireo mpianatrao]. Ampio izy ireo hisaintsaina, handinika ny teny

tsirairay sy ny zavatra sarobidy ara-tsoratra masina tsi-rairay. Ampianaro izy ireo mba hitaratra izany amin’ny hazavana ary hanodinkodina izany, handinika sy hijery hoe inona no hita taratra tsara ao ary inona no hita taratra mivilana. Ho an’ireo mpianatra sasany, ny fa-naovana fanadihadihana toy izany, amin’ny andro iray manokana noho ny zavatra ilaina manokana, dia mety ahafahana mahita zava-tsoa miafina ao amin’ny saha iray: voahangy lafo vidy iray; voahangy sarobidy iray.”

(Jeffrey R. Holland, “Students Need Teachers to Guide Them” [CES satellite broadcast, June 20, 1992], 4)

28


Fanamarihana fiainan’ny tena manokana. Afaka manontany tena ireo mpianatra hoe: “Inona ireo toe-javatra sy zava-mitranga eo amin’ny fiainako izay mitovy amin’ireo toe-javatra sy zava-mitranga ao amin’ity andinin-tsoratra masina ity?” na hoe “Ahoana no itoviako amin’ilay olona izay halalinina ato amin’ity soratra masina ity?” Rehefa hitan’ireo mpianatra ny fitoviana misy eo amin’ny zavatra iainan’izy ireo sy ireo voalaza ao amin’ny soratra masina dia ho afaka ny hamantatra tsara kokoa ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny fi-lazantsara izy ireo. Afaka mahita ny fomba ahafahana mampihatra ireo fitsi-pika ireo eo amin’ny toe-javatra mitovy izay mitranga eo amin’ny fiainany manokana koa izy ireo.

Soratra masina mifandray. Ny atao hoe soratra masina mifandray dia an-dinin-tsoratra masina fanampiny izay afaka manome fampahalalana sy hevi-baovao mikasika ilay andinin-tsoratra masina izay nohalalinina. Ny hoe mampifandray soratra masina na “mampitohy” dia fampifandraisana ireo andinin-tsoratra masina izay manampy ireo mpianatra hahatakatra andinin-tsoratra masina na fotopampianarana na fitsipika iray. Ireo soratra masina mifandray izay manampy dia mety ho hita eny amin’ny fanovozan-kevitra eny amin’ny farany ambanin’ny pejy ao amin’ny fitaovam-panampiana hafa enti-mandalina, ao amin’ny boky fampianarana sy fandalinan’ny mpianatra ary ao amin’ireo lahatenin’ny fihaonamben’ny Fiangonana. Afaka mahita soratra masina mifandray manan-danja ihany koa ireo mpampianatra sy mpianatra mandritra ny fandalinany manokana.

Manaova fampitahana sy fampifanoherana. Matetika no mazava ny an-dinin-tsoratra masina na fotopampianarana na fitsipika iray rehefa ampita-haina na ampifanoherana amin’ny zavatra hafa. Ny fanavahana ny fitoviana na ny fahasamihafana eo amin’ireo fampianarana, na olona, na zava-niseho dia afaka manome lanja lehibe kokoa ny fahamarinan’ny filazantsara. Oha-tra, ny fijerena ny zavatra mifanohitra teo amin’ny fitondran’ny Mpanjaka Benjamina sy ny an’ny Mpanjaka Noà dia ahafahan’ireo mpianatra mahita mazava tsara ny fitahiana avy amin’ny fananana mpitarika marina sy ireo voka-dratsy avy amin’ny mpitondra ratsy fanahy. Ny fampitahana ny fiai-nana, fampianarana, ary fijoroana ho vavolombelon’i Jakoba sy i Almà amin’ny fotokevitra sy ny fiainan’i Serema sy Kôrihôra dia afaka manampy ireo mpianatra hamantatra mora kokoa ny fampianaran-diso eto amin’izao tontolo izao ankehitriny ary hahita ny fomba hanoherana azy ireny. Ny fam-pitahana sy fijerena ny zavatra mifanohitra ao anatin’ireo dia maro samihafa tany amin’ireo tany nampanantenaina nataon’ny zanak’i Isiraely, i Lehia sy ny fianakaviany, ary ireo Jaredita dia afaka mampianatra fitsipika izay ha-nampy ireo mpampianatra sy mpianatra ao anatin’ny diany manokana eo amin’ny fiainany.

Manaova lisitra. Ny lisitra dia fitambaran’ireo eritreritra, hevitra na torola-lana mifandray. Afaka manampy ireo mpampianatra sy mpianatra hamanta-tra ny hevi-baventy izay tian’ny mpanoratra antitranterina ny fijerena ireo lisitra avy ao amin’ny soratra masina. Ohatra, ny Didy Folo dia lisitra iray (jereo ny Eksodosy 20). Azo raisina ho lisitra ihany koa ny toriteny momba ny Hasambarana (jereo ny Matio 5:3–12; 3 Nefia 12:3–11 ). Ny Fotopampia-narana sy Fanekempihavanana 4 dia ahitana ny lisitr’ireo fahamendrehana ho an’ireo izay voantso hanompo ny Tompo.

Tadiavo ireo fifampitohizana sy lamina, ary lohahevitra. Azo amporisi-hina hikaroka ireo fifampitohizana, lamina ary lohahevitra ireo mpianatra

29


Fanamarihanarehefa mandalina ny soratra masina. Nilaza ny Loholona David A. Bednar hoe: “Ny fikarohana fifampitohizana, lamina ary lohahevitra ao anatin’ny fa-nambarana dia mampiorim-paka ny fahalalantsika ara-panahy sy mampi-tombo izany . . . . Mampivelatra ny fomba fijerintsika sy ny fahatakarantsika ny drafitry ny famonjena izany” (“A Reservoir of Living Water” [CES fireside for young adults, Feb. 4, 2007], 2).

Hampiasa ny ankamaroan’ireo fomba ireo amin’ny ankapobeny ny mpam-pianatra sy ny mpianatra mandritra ny taona ao am-pianarana. Rehefa ma-nao izany izy ireo dia mety hiato kely indraindray ireo mpampianatra ary hifanakalo hevitra fohy amin’ireo mpianatra mikasika ilay fomba izay nam-piasaina ary hamporisika azy ireo hampiasa izany ao anatin’ny fandalinan’ny tenany manokana.

Vakio ny lahatsoratra mifandray amin’ilay Lesona [2.3.2]

Ireo soratra masina ankatoavina rehetra—ny Testamenta Ta-loha sy Vaovao, ny Bokin’i Môrmôna, ny Fotopampianarana sy Fanekempihavanana, ary ny Voahangy Lafo Vidy—dia ra-kitsoratra azo avy amin’ny fanentanam-panahy izay mitahiry ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara. Maneho ireo asan’Andriamanitra miaraka amin’ny olombelona izy ireo sy mampianatra mikasika ny Sorompanavotan’i Jesoa Kristy. Manan-danja izy ireo rehefa mandeha tsirairay, ary rehefa miaraka dia manome fahatakarana bebe kokoa mika-sika ny filazantsara sy ny drafitry ny famonjena izay noma-nin’ny Raintsika any an-danitra.

Tokony hamaky sy handalina ny boky soratra masina iray manontolo izay mifandray amin’ny taranja tsirairay ianarana ireo mpianatra sy mpampianatra (afa-tsy ireo ampahany no-fantenana avy ao amin’ny Testamenta Taloha, arak’izay voa-laza ao amin’ny fandaharam-pampianarana).

Manakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ary ireo tenin’ny mpaminany [2.4]

Manomana ireo mpampianatra sy mpianatra hahafantatra ny hafatr’ireo mpanoratra nentanim-panahy ny fahataka-rana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ary ireo tenin’ny mpaminany. Ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny dia mampazava sy maneho ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara voarakitra ao anatin’ireo zavatra niainan’ny olon-kafa sy ny fam-pianarany. Na dia entina ampianarana manokana mikasika ny fahatakarana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny aza ny ankamaroan’ny zava-boalaza manaraka eto dia azo ampiharina amin’ny fandalinana ireo teny sy hafatry ny mpaminanin’ny andro farany koa ny ankamaroan’ireo fi-tsipika sy hevitra.

“Tao anatin’ny vanimpotoana rehetra, ny Ray any an-danitra dia nanentana ny fanahin’ireo lehilahy sy vehivavy voafantina mba hahita, amin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy Masina,

vahaolana ho an’ireo olan’ny fiainana izay saro-ba-hana. Nanentana ny fanahin’ireo mpanompo nahazo lalana Izy mba hirakitra ireo vahaolana ireo ho toy ny karazana boky torolalana ho an’ireo zanany izay ma-nam-pinoana ao amin’ilay drafitry ny fahasambarany sy ao amin’ilay Zanaka Malalany Jesoa Kristy. Manana fahafahana hahazoana mora foana izany torolalana izany isika amin’ny alalan’ilay harena sarobidy izay antsointsika hoe soratra masina ankatoavin’ny Fiango-nana—dia ny Testamenta Taloha sy Vaovao, ny Bokin’i Môrmôna, ny Fotopampianarana sy Fanekempihava-nana, ary ny Voahangy Lafo Vidy.”

(Richard G. Scott, “The Power of Scripture,” Ensign na ny Liahôna, Nôv. 2011, 6)

30


Fanamarihana Tantara ao amin'ny soratra masina [2.4.1]

Ny tantara ao amin'ny soratra masina dia (1) ireo andalan-tsoratra masina izay mialoha na manaraka ny andinin-tsoratra masina iray na andian’andi-nin-tsoratra masina na (2) ny toe-javatra izay manodidina na toe-javatra izay manome fanazavana mikasika ny andinin-tsoratra masina, na zava-nitranga na tantara iray manokana.

Ny tantara ao amin'ny soratra masina dia fitaovana entina hahatakarana ny votoatin’ny soratra masina. Manome fampahalalana fototra izay manazava sy mitondra fahatakarana lalina ireo tantara, fampianarana, fotopampiana-rana, ary fitsipika ao amin’ny lahatsoratra ara-tsoratra masina izany. Samy nanoratra araka ny fitarihan’ny Fanahy Masina azy ireo mpanoratra soratra masina tsirairay, kanefa ireo rakitsoratra dia mifono sary sy ny kolontsain’ny mpanoratra. Mba hahatakarana ireo rakitsorany dia tokony “hiditra ao amin’ny tontolon’izy ireo” ao an-tsainy arak’izay tratrany ireo mpampiana-tra sy mpianatra mba hahitan’izy ireo an’ireo zavatra araka ny fahitan’ny mpanoratra azy. Ireto misy ohatra vitsivitsy ahitana karazana tantara ao amin'ny soratra masina.

Toe-javatra nisy ara-tantara. Ny fahafantarana fa tao amin’ny Fonjan’i Liberty i Joseph Smith nandritra ny fan-draisany sy fanoratany ireo fizarana 121, 122, sy ny 123 an’ny Fotopampianarana sy Fanekempihavanana dia ma-nome lanja sy hery fanampiny ho an’ireo fotopampianarana sy fitsipika nampianarina ao amin’ireo fizarana ireo izay ire-sahana zavatra toy ny fizahan-toetra sy ny fampiasana ny hery sy fahefana.

Toe-javatra nisy ara-kolotsaina. Ny fahalalana ny hevitra fototra momba ny andro firavoravoana sy ireo andro fetin’i Isiraely fahiny dia afaka manazava ny ifandraisan’izy ireo ara-tandindona amin’ny Mpamonjy sy ny Iraka nampanao-vina Azy. Ny fahalalana ny firazanan’ireo Samaritana sy ny

fomba nandraisan’ireo Jiosy azy ireo tamin’ny andron’i Kristy dia manampy antsika hahatakatra tsara kokoa ny fanoharana mikasika ilay Samaritana Tsara Fanahy ary manome lanja ny dikan’ny fihaonan’ny Mpamonjy tami-n’ilay vehivavy teo amin’ny fantsakana tao Samaria.

Ilay fanontaniana na toe-javatra izay niteraka ny fanoharana, na zava-nitranga, na fotopampianarana na fitsipika. Ny fahatakarana fa ny Foto-pampianarana sy Fanekempihavanana 9 dia tonga ho valin’ny fangatahan’i Oliver Cowdery mikasika ny tsy fahafahany mandika teny dia manazava ireo fitsipika mikasika ny fanambarana izay ampianarina ao amin’izany fizarana izany.

Iza no miresaka amin’iza ary nahoana? Misy dikany la-lindalina kokoa ny fampianaran’i Almà mikasika ny Sorom-panavotana, ny Fitsanganana amin’ny maty, ny Fitsarana, ny famindram-po ary ny fahamarinana rehefa fantatsika fa ny tantara ao amin'ireo fampianarana ireo dia vokatry ny fi-haonany tamin’i Kôriantona zanakalahiny, izay nanana olana mikasika ny voka-dratsin’ny fahotana goavana izay nataony.

“Fantaro ireo lesona ampianarin’ny soratra masina. Tokony hianaranao ny hevitra fototra sy ny toe-javatra miseho ao anatin’ireo fanoharan’ny Mpampianatra ary ny fampitandre-man’ireo mpaminany. Halalino izy ireny toy ny hoe miresaka aminao, satria ireny no fahamarinana.”

(Thomas S. Monson, “Be Your Best Self,” Ensign na ny Liahona, Mey 2009, 68)

“Manana fomba izay ahatakarako ny soratra masina aho. Manontany aho hoe inona moa ilay fanontaniana izay nahatonga ity valiny ity . . . ?”

(Joseph Smith, ao amin’ ny History of the Church, 5:261)

31


FanamarihanaToe-javatra nisy ara-toetany. Mampitombo ny fahatakarantsika mikasika ny toerana niainan’i Lota sy i Abrahama ny fahafantarana ny toetan’i Ka-nana, sy ny fomba niantraikan’izay teo amin’ireo safidy nataony ary ny fomba niantraikan’ireo safidy izay nataon’izy ireo teo amin’ny fianakaviany.

Ireo soratra masina, ireo fitaovana enti-mandalina hita ao amin’ny soratra masina ary ny fandaharam-pampianarana amin’ny ankapobeny dia ahitana fampahalalana mikasika ny tantara ao amin'ny zavatra iray mba hanam-piana ireo mpampianatra sy mpianatra hahatakatra ilay tantara ara-tsoratra masina.

Votoatiny [2.4.2]

Ny votoatiny dia ny mombamomba ny tantara, ny olona, ny zava-nitranga, ny toriteny ary ny fanazavana nentanim-panahy izay mandrafitra ny lahatso-ratra ara-tsoratra masina. Ny votoatin’ny soratra masina dia manome aina sy lanja an’ireo fotopampianarana sy fitsipika izay hita ao amin’ilay andian-tsoratra masina. Ohatra, ilay tantara mikasika ny nahazoan’i Nefia ny takela-barahina dia mampianatra ilay fitsipika hoe ny finoana ny Tompo sy ny fihainoana ny Fanahy dia afaka manampy ny olona tsirairay handresy ireo olona izay toa tsy hay vahana. Ny fahatakarana ireo zava-nitranga ao amin’ny Eksodosy dia mampazava ny hoe ny fahatokiana ny Tompo sy ny fanarahana mpaminany iray dia afaka mitarika ny vahoaka sy ny firenena handray ny fita-hiana nampanantenain’ny Tompo saingy ireo fitahiana ireo dia tsy hirotsaka raha toa ka mimonomonona sy tsy mankatò ny olona.

Ny fahafantarana ny olona voalaza ao amin’ny soratra masina dia afaka manainga sy mamporisika ireo mpianatra hiatrika ireo olana izay atrehiny amim-pinoana sy hiaina amim-pinoana. Toy izao no nampanantenain’ny Loholona Richard G. Scott momba ny Bokin’i Môrmôna hoe:

“Hahita finamanana sy ohatra mendrika avy amin’i Nefia, Jakoba, Enôsa, Benjamina, Almà, Amôna, Helamàna, Môrmôna, Môrônia ary ireo maro hafa ianao ao anatin’izany boky izany. Hamelona indray ny herimpo izy ireo sy hanoritra ny lalana mankany amin’ny fi-noana sy fankatoavana. . . .

“Fa ny zava-dehibe kokoa, izy rehetra ireo, tsy misy analana, dia hampitraka ny fahitanao ho any amin’ilay namana tsara indrin-dra—ny Mpamonjy sy Mpanavotra antsika, Jesoa ilay Kristy” (“True Friends That Lift,” Ensign, Nôv. 1988, 77).

Ireo toriteny izay voatahiry tamim-pitandremana tokoa ao amin’ny soratra masina dia ampahany hafa tena manan-danja ao amin’ny votoatiny. Ho an’ireo mpianatra izay voagejan’ny fa-hotana dia afaka ny ho loharanom-panantenana sy fankahere-zana ireo toritenin’i Paoly na Almà Zanany. Ny lahateny farany nataon’ny Mpanjaka Benjamina tamin’ny vahoakany dia mampianatra amin’ny fomba mahery vaika ny hery sy ny lanjan’ny Mpamonjy sy ny Sorompanavotany ary manazava ny tanjon’ny asa fanompoana, ireo fitahian’ny fankatoavana sy ny maha-zava-dehibe ny fanolorana tanana ireo izay mila fanampiana. Afaka mahazo hevitra vaovao manaitra ny saina amin’ny alalan’ny fandalinana sy fikatsahana ny

32


Fanamarihana hampihatra ny tenin’ny Mpamonjy ao amin’ny Toriteny teo An-tendrombo-hitra ireo mpianatra izay miezaka ny ho mpianatr’i Jesoa Kristy.

Ampahany tafiditra ao amin’ny fahatakarana ny votoatiny ny fianarana ny dikan’ireo teny sy andian-teny sarotra, ary koa ny dikan’ireo fanoharana, sa-riohatra sy ny sisa. Ohatra, ny fahafantarana ny dikan’ireo teny toy ny hoe fanasina (Matio 5:13) na ny mifikira (F&F 11:19; 45:48) ary ny andian-teny toy ny hoe “sikino ny valahanareo” (F&F 75:22), sy ny “kitapom-bola, na ki-tapom-batsy” (jereo ny Lioka 10:4) dia manampy amin’ny fanazavana ny la-hatsoratra ao amin’ny soratra masina. Lasa mora takatra kokoa ireo fitsipika nampianarina ao amin’ny fanoharan’ny Mpamonjy rehefa fantatra ny di-kan’ny sariohatra toy ny voahangy lafo vidy (jereo ny Matio 13:45–46), ny varim-bazaha sy ny tsimparifary (jereo ny Matio 13:24–30), ary ilay ondry very (jereo ny Lioka 15:4–7).

Eo anatrehan’ireo fampahalalana rehetra izay azo ianarana sy ampianarina, ny mpampianatra dia tokony hampiasa fahendrena amin’ny famaritana ny fotoana tokony hatokana ho an’ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ary ny fotoana holaniana amin’ny fandalinana ireo fotopampiana-rana sy fitsipiky ny filazantsara. Ireo mpampianatra dia tokony hanome fa-nazavana ampy mikasika ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny mba hanampiana ireo mpianatra hahatakatra ireo fahamarinana mandrakizay izay hita ao amin’ny lahatsoratry ny soratra masina, kanefa tsy tokony hanantitrantitra be loatra ny fampahalalana fototra sy antsipiriany toy izany ka hahatonga izany ho lasa votoatin’ny lesona.

Mamantatra sy manakatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara, ary mahatsapa ny fahamarinany sy ny lanjany, ary mampihatra izany [2.5]

Ny famantarana sy fahatakarana ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny fi-lazantsara dia manampy ireo mpampianatra sy mpianatra hampihatra ireo soratra masina sy tenin’ireo mpaminany eo amin’ny fiainan’izy ireo mano-kana ary hitarika azy ireo eo amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra. Ny fa-hatsapana ny fahamarinana sy ny lanjan’ ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara ary ny maha-laharam-pahamehana azy dia matetika hitarika any amin’ny fitomboan’ny faniriana hampihatra ny zavatra nianarana. Ny fampiharana ireo fitsipiky ny filazantsara dia mitondra ireo fitahiana nampa-nantenaina, mampitombo ny fahatakarana sy manamafy orina ny fiovam-po ary manampy ireo mpampianatra sy mpianatra ho tonga bebe kokoa tahaka ny Mpamonjy.

Ny fotopampianarana dia fahamarinana fototra sy tsy miova ao amin’ny fi-lazantsaran’i Jesoa Kristy. Ireo fahamarinana toy ny hoe manana vatana nofo sy taolana ny Ray any an-danitra, ilaina ny batisa mba hidirana ny fanjakan’An-driamanitra, ary hitsangana amin’ny maty ny olombelona rehetra dia ohatra amin’izany fotopampianarana izany.

Ny fitsipika dia fahamarinana maharitra na lalàna azon’ny olona iray am-piasaina mba hitarika azy eo amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra. Ny fitsipiky ny filazantsara dia natao ho an’ny rehetra ary manampy ny olona

33


Fanamarihanahampihatra ireo fotopampianaran’ny filazantsara eo amin’ny fiainana an-davanandro. Nampianatra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Ireo fitsipika dia fahamarinana mitambatra, natambatra mba ho ampiharina” (“Acquiring Spiritual Knowledge,” Ensign, Nôv. 1993, 86). Midika izany fa mazàna ny fitsipika irain’ny filazantsara dia manoro ny asa tokony hatao ary koa ny vo-katra aorian’izany. Ohatra: afaka manampy antsika handresy ny fakam-panahy ny fivavahana mandrakariva (jereo ny F&F 10:5), ary raha manaraka ny bitsiky ny Fanahy Masina isika dia hanampy antsika hahatontosa ny zavatra andi-dian’ny Tompo antsika Izy (jereo ny 1 Nefia 4).

Hisy fotoana izay mety hahasarotra ny hamantatra izay mampiavaka ny fotopampianarana iray amin’ny fitsipika iray. Nilaza izao manaraka izao ny Loholona Henry B. Eyring: “Raha ny marina dia tsy handany fotoana be loatra aho, hiezaka hanavaka ny fitsipika iray sy ny fotopampianarana iray. Efa nandre fifanakalozan-kevitra toy izany aho izay tsy nitondra vokatsoa loatra” (“Training Guidelines and Resources: Loholona Richard G. Scott sy ny Loholona Henry B. Eyring Discussion,” [Aog. 2003 CES satellite training broadcast], 10).

Mamantatra ireo fotopampianarana sy fitsipika [2.5.1]

Ny iray amin’ireo tanjona fototry ny soratra masina dia ny hampianatra ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara. Nanazava ny Filoha Marion G. Romney hoe: “Tsy afaka mandalina amin-kitsimpo ny soratra masina ny olona iray raha tsy mianatra ireo fitsipiky ny filazantsara satria nosoratana ny soratra masina mba hitehirizana ireo fitsipika ho tombontsoantsika” (“The Message of the Old Testament” [Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Testamenta Taloha, 17 Aog. 1979], 3). Nampianatra ny Loho-lona Boyd K. Packer hoe: “Ireo [fitsipika] dia hita ao amin’ny soratra masina. Izy ireo no singa sy tanjon’ireo fanambarana” (“Principles,” Ensign, Mar. 1985, 8). Ao amin’ity fotoampitantanana ity, ny Tompo dia nandidy ireo mpampianatra sy mpitarika ato am-piangonana mba hampianatra ireo fitsi-piky ny filazantsara izay hita ao amin’ny soratra masina: “Ary ankoatra izany, ny loholona, ny mpisorona ary ny mpampianatra ao amin’ity fiangonana ity dia hampianatra ireo fitsipiky ny filazantsarako, izay ao amin’ ny Baiboly sy ny Bokin’ i Môrmôna izay ao aminy no misy ny fahafenoan’ ny filazantsara” (F&F 42:12).

Mitaky ezaka sy fampiharana feno fahamatorana ny fianarana ny fomba ha-mantarana ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara hita ao amin’ny soratra masina. Raha niresaka izany ezaka izany ny Loholona Richard G. Scott dia nilaza hoe: “Katsaho ny hahazo ireo fitsipika. Saraho amim-pitan-dremana amin’ireo antsipiriany entina manazava azy ireo izy ireny” (“Acqui-ring Spiritual Knowledge,” 86).

Indraindray ao am-pianarana dia ho asehon’ny mpampianatra ireo foto-pampianarana sy fitsipika. Indraindray ny mpampianatra dia hitarika, ham-porisika ary hamela ireo mpianatra hikaroka manokana azy ireo. Tokony hanampy amim-pahavitrihana ireo mpianatra hahazo ny fahaiza-manao hamantarana irery ireo fotopampianarana sy fitsipika ny mpampianatra.

Ireo fotopampianarana sy fitsipika sasany dia mora fantarina satria ambara mazava tsara izy ireo. Ny fitsipika ambara toy izany dia matetika ialohavan’ny andian-teny toy ny hoe: “dia toy izany no ahazoantsika mahita,” “ary noho

34


Fanamarihana izany,” na “indro,” izay maneho fa angamba ilay mpanoratra ny soratra ma-sina mamintina ny hafany na mamarana.

Ohatra, ny Helamàna 3:27 dia milaza hoe: “ Toy izany no ahazoantsika mahita fa ny Tompo dia feno famindram-po amin’ ireo rehetra izay hiantso ny ana-rany masina amin’ ny fahatsoran’ ny fony.”

Milaza ny ao amin’ny Almà 12:10 hoe: “Ary noho izany, izay manamafy ny fony dia izy no mandray ny ampahany kely indrindra amin’ ny teny; ary izay tsy manamafy ny fony dia izy no omena ny ampahany betsaka indrindra amin’ny teny.”

Mampianatra ny ao amin’ny Efesiana 6:13 hoe: “ Ary noho izany, dia raiso avokoa ny fiadian’Andriamanitra, mba hahazoanareo hanohitra amin’ny andro mahory; ary rehefa vitanareo avokoa, dia hahafahatra hianareo.”

Voalaza ao amin’ny Almà 41:10 ny hoe: “Indro, lazaiko aminao, ny fahara-tsiana dia tsy fahasambarana na oviana na oviana.”

Maro ireo fitsipika izay tsy lazain’ny mpanoratra soratra masina mivantana fa voafono kosa ao anaty teny hafa. Ireo fitsipika voafono ireo dia mety avy amin’ny boky soratra masina iray manontolo, na toko iray, na andininy iray monja ary mety hipoitra ao anatin’ny tantara na zava-mitranga na fanoha-rana ao amin’ny soratra masina. Ny famantarana ireo fitsipika voafono dia ahitana ny fahafantarana ireo fahamarinana izay aseho ao amin’ny tantara ao amin’ny soratra masina ary ny filazana azy ireo amin’ny fomba mazava sy fohy. Matetika izany no mitaky fotoana sy fisaintsainana tsara. Nampianatra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Tsy hanenenana ny manao ezaka lehibe

amin’ny fandaminana ny fahamarinana izay voangontsika ho lasa fanambarana tsotra fitsipika iray” (“Acquiring Spiritual Knowledge,” 86).

Ireo fitsipika voafono dia matetika mety ho hita avy amin’ny fifandraisan’ny antony sy ny vokany ao anatin’ny andian-tsoratra masina. Hiharihary kokoa ireo fitsipiky ny filazan-tsara amin’ny alalan’ny fanadihadiana ireo asa ataon’ny olona tsirairay na vondron’olona ao amin’ny soratra masina ary ny toe-tsainy, ny fihetsiny, sy amin’ny alalan’ny famanta-rana ireo fitahiana na vokatra naterak’izany.

Mety ho hita koa ireo fitsipika voafono amin’ny alalan’ny fa-metrahana fanontaniana toy izao:

• Inona no lohahevitra na votoatin’ny tantara?• Nahoana no nampidirin’ny mpanoratra ao ireo zava- nitranga na andinin-tsoratra ireo araka ny eritreritrao?• Inona no tian’ny mpanoratra hianarantsika?• Inona ireo fahamarinana fototra sasantsasany ampiana-rin’ity andinin-tsoratra masina ity?

Ireo ohatra sasantsasany amin’ireo fitsipika voafono dia ahi-tana izao:

Avy amin’ireo zava-nitranga teo amin’ny fiainan’i Almà Za-nany na i Paoly: Afaka mitarika ny hafa hahazo ny fitahian’ny

35


Fanamarihanafilazantsara ny olona iray izay nanaiky ny fahamarinana sy nibebaka tamin’ny fahotany (jereo ny Almà 36:10–21; Asan’ny Apôstôly 9:4–20).

Avy amin’ny fanoharana mikasika an’ireo virijiny folo: Raha toa ka niomana ara-panahy tamim-pahatokiana isika dia ho vonona rehefa ho tonga ny Tompo; na tsy ho raisin’ny Tompo amin’ny Fiaviany ireo izay tsy niomana ara-panahy (jereo ny Matio 25:1–13).

Avy amin’ny tantaran’i Davida sy Goliata: Afaka ny handresy ireo olana lehibe eo amin’ny fiainantsika isika raha manao asa amin-kerimpo sy amim-pinoana an’Andriamanitra (jereo ny 1 Samoela 17:40–51).

Ireto misy fomba sasantsasany hanampiana ireo mpianatra hianatra haman-tatra ireo fitsipika sy fotopampianarana:

• Asao ireo mpianatra hanoratra ny zavatra ianaran’izy ireo ao ana-tin’ny fanambarana mifandray amin’ny alalan’ny: “raha toa . . . dia.”

• Asao ireo mpianatra hanoratra ireo fanambarana ahitana ny “ary dia izany no ahazoantsika mahita” mba hamintinina ireo fahamarinana izay nianarany.

• Asao ireo mpianatra hamantatra ireo zavatra nataon’ny olona tsirai-ray ao anatin’ilay andian-tsoratra masina ary tadiavo ireo fitahiana na vokatra naterak’izany.

• Amporisiho ireo mpianatra mba hanipika ao amin’ny soratra masiny ireo teny na andian-teny manan-danja izay maneho fanambarana fitsipika sy fotopampianarana.

• Soraty eny amin’ny solaitrabe ny fotopampianarana na fitsipika iray avy ao amin’ny andian-tsoratra masina iray. Angataho ireo mpiana-tra hikaroka izany andian-tsoratra masina izany ary hitady ny porofo manamarina izany fitsipika izany.

Rehefa hita ireo fotopampianarana sy fitsipika dia zava-dehibe ny filazana azy ireo amin’ny fomba mazava sy amin’ny fomba tsotra. “ ‘Mba hahafanta-rana azy dia tsy maintsy lazaina ilay fahamarinana ary rehefa voalaza amin’ny fomba mazava kokoa sy feno bebe kokoa izany dia hanana fahafa-hana tsara kokoa ny Fanahy Masina hijoro ho vavolombelona amin’ny fana-hin’ny olombelona fa marina ity asa ity’ [New Witnesses for God, 3 vols. (1909), 2:vii]” (B. H. Roberts, ao amin’ny James E. Faust, “What I Want My Son to Know before He Leaves on His Mission,” Ensign, Mey 1996, 41; Preach My Gospel [2004], 182).

Fomba iray manampy mba hampazava ireo fahamarinana ireo ao an-tsain’i-reo mpianatra ny fanoratana ireo fitsipika na fotopampianarana hita eo amin’ny solaitrabe na ny fanasana ireo mpianatra hanoratra na hanipika izany ao amin’ny soratra masiny.

Mahatakatra ireo fotopampianarana sy fitsipika [2.5.2]

Ny hoe mahatakatra fotopampianarana na fitsipika iray dia midika fa ireo mpianatra dia mahatakatra ireo fahamarinana hita sy ny fifandraisan’izy ireo amin’ireo fitsipika sy fotopampianarana hafa ao amin’ny drafitry ny Tompo ary ny toe-javatra mety ahafahana mampihatra izany eo amin’ny fiainan’izy ireo. Rehefa mahatakatra fotopampianarana na fitsipika iray ny mpampiana-tra na mpianatra iray dia tsy mahafantatra fotsiny ihany ny dikan’ny teny izy ireo fa mahafantatra koa ny fomba ahafahan’izany hisy fiantraikany eo

36


Fanamarihana amin’ny fiainan’izy ireo. Raha vantany vao hita sy takatra ny fotopampiana-rana na fitsipika iray dia azo ampiharina mora kokoa izany.

Afaka mampitombo ny fahatakarany ny fotopampianarana na fitsipiky ny fi-lazantsaza ireo mpampianatra na mpianatra amin’ny alalan’ny fikarohana ny soratra masina mba hahitana fampianarana mifandray amin’izany na hevi-baovao fanampiny, amin’ny alalan’ny famakiana ireo teny sy fampianaran’ny mpaminany sy apôstôlin’ny andro farany, amin’ny alalan’ny fanazavana amin’ny hafa ireo fahamarinan’ny filazantsara izay nianaran’izy ireo, ary amin’ny alalan’ny fivavahana mba hahazo ny fanampian’ny Fanahy Masina. Mihamitombo hatrany ny fahatakarana rehefa ampiharina ireo fitsipika.

Afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra ireo fotopampianarana sy fitsi-pika ireo mpampianatra amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana izay mitarika ireo mpianatra hamakafaka ny dikany. Ohatra, avy amin’ny tantara-n’ireo zatovolahy miaramila miisa 2.000 ao amin’ny Bokin’i Môrmôna dia afaka mianatra fitsipika isika hoe raha tsy miahiahy isika dia havotan’Andria-manitra (jereo ny Almà 56:47–48). Mba hananana fahatakarana lehibe kokoa ny amin’ny hevitra ambaran’ity fitsipika ity, ireo mpampianatra sy mpianatra dia tokony hametraka ireto fanontaniana ireto:

• Nahoana no tsy niroanahana ireo zatovolahy miaramilan’i Hela-màna?

• Inona no porofo hita eo fa tsy niroanahana ireo miaramila tanora ireo?

• Ahoana no nanavotan’Andriamanitra ireo zatovolahin’i Helamàna ireo?

• Inona ireo karazana “ady” atrehin’ireo tanoran’ny Fiangonana anke-hitriny?

• Inona avy ireo fomba sasantsasany entin’Andriamanitra hanavotany azy ireo amin’ny ady toy izany?

• Inona no ampianarin’ny zavatra niainan’i Abinadia, i Joseph Smith, na i Sadraka, i Mesaka sy i Abed-nego antsika mikasika ny hoe inona no dikan’ny fanavotana?

Avy amin’ny tantaran’i Namana sy i Elia ao amin’ny Testamenta Taloha dia afaka mianatra fitsipika isika hoe raha manetry tena sy vonona ny hanaraka ny torohevitry ny mpaminany isika dia afaka ny ho sitrana (jereo ny 2 Mpanjaka 5:1–14). Mba hahatakarana ny dikan’izany fitsipika izany, ireo mpampianatra sy mpianatra dia tokony hametraka fanontaniana toy izao:

• Ahoana no hanampian’ny fanetren-tena antsika hanaraka ny toro-hevitry ny mpaminany?

• Amin’ny fomba ahoana no hanampian’ny fanetren-tenan’i Namana “hidio impito” antsika hahatakatra ny tena dikan’ny hoe manaraka ny torohevitry ny mpaminany?

• Inona koa ireo zavatra hafa ilaintsika fanasitranana ankoatry ny are-tina ara-batana amin’izao fotoana izao?

• Inona avy ireo zavatra sasantsasany nangatahin’ireo mpaminany mba hataontsika izay hanasitrana antsika ara-panahy kanefa mety tsy ho takatr’izao tontolo izao?

37


FanamarihanaMahatsapa ny fahamarinan’ireo fotopampianarana sy fitsipika sy ny maha-zava-dehibe azy ireo [2.5.3]

Na dia mety mahita sy mahatakatra ireo fitsipika sy fotopampianaran’ny fi-lazantsara aza ireo mpianatra dia matetika tsy ampihariny izy ireo raha tsy efa mahatsapa ny fahamarinany sy ny maha-zava-dehibe azy ireo amin’ny alalan’ny Fanahy izy ireo ary raha tsy efa mahatsapa fitomboan’ny fahame-hana hampiditra ilay fitsipika eo amin’ny fiainan’izy ireo manokana. Nana-zava ny Loholona Robert D Hales hoe: “Ny tena mpampianatra marina, rehefa avy nampianatra ny zava-miseho [ao amin’ny filazantsara] . . . , dia mitondra [ireo mpianatra] hiroso hanao dingana mba hahazo fijoroana ho vavolombelona ara-panahy sy fahatakarana ao am-pon’izy ireo izay mite-raka andraikitra tokony ho raisina sy fanaovana izany” (“Teaching by Faith” [takariva niarahana tamin’ny Loholona Robert D. Hales, 1 Feb. 2002], 5).

Afaka hanamafy ao an-tsain’ireo mpianatra sy ao am-pony ny lanjan’ny fotopampianarana na fitsipika iray ny Fanahy Masina ary afaka manome an’ireo mpianatra faniriana mba hampihatra ilay fitsipika sy afaka manome hery hanaovana izany. Ny mpampianatra dia tokony hanao ny ezaka rehetra mba hanamorana ny fiatrehan’ny mpianatra tsirairay ao amin’ny kilasiny izany zavatra izany. Namporisika ireo mpampianatra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Hivavaka ve ianareo mba hahazo fitarihana eo amin’ny fanaovana izay hampitoetra lalina ao an-tsain’ireo mpianatrareo sy ao am-pony ny fahamarinana mba ho ampiasainy mandritra ny fiai-nany manontolo? Raha mikatsaka ombam-bavaka ireo fomba mba hanaovana izany ianareo dia fantatro fa hitarika anareo ny Tompo” (“To Understand and Live Truth,” [taka-riva niarahana tamin’ny Loholona Richard G. Scott, 4 Feb. 2005], 2).

Ny iray amin’ireo fomba mahomby indrindra mba hanam-piana ireo mpianatra hanasa ny fitarihan’ny Fanahy ao am-pon’izy ireo sy hanomanana azy ireo hampihatra ny fitsipika nianarany dia ny famporisi-hana azy ireo handinika an’ireo zavatra niainan’izy ireo manokana izay misy ifandraisany amin’izany fitsipika izany (jereo ny fizarana 5.1.3, “Fanonta-niana izay miteraka fahatsapan-javatra sy fijoroana ho vavolombelona” ao amin’ny pejy 77). Izany dia manampy ireo mpianatra hahafantatra ny fian-traikan’izany fitsipika izany teo amin’ny fiainan’izy ireo na teo amin’ny fiai-nan’ny hafa. Ohatra, aorian’ny fifanakalozan-kevitra momba ny lalàn’ny fahafolonkarena dia mety hametraka fanontaniana ny mpampianatra hoe: “Inona avy ireo fitahiana hitanareo teo amin’ny fiainanareo na ny fiainan’ny hafa avy amin’ny fanajana ny lalàn’ny fahafolonkarena?” Rehefa misain-tsaina fanontaniana toy izany ireo mpianatra sy mizara zavatra niainana mi-fandray amin’izany amin’ireo mpiara-mianatra dia afaka manampy azy ireo hahita mazava kokoa ireo fitahiana izay noraisiny sy noraisin’ny hafa ta-min’ny alalan’ny fiainana fotopampianarana na fitsipiky ny filazantsara izy ireo. Ny Fanahy koa dia hanampy ireo mpianatra hahatsapa faniriana lehibe kokoa hampihatra ireo fahamarinana ireo eo amin’ny fiainan’izy ireo. Ireo mpampianatra koa dia afaka mizara tantara marina avy amin’ny fiainany manokana na avy amin’ny fiainan’ny olon-kafa mba hanampiana ireo

“Ny fomba fampianarantsika ny filazantsara dia tokony hanamafy, mihoatra noho ny teo aloha, ny faha-marinan’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy naverina tamin’ny laoniny, ny lanjany,

ary ny maha tena laharam-pahamehana azy. Ireo lafin-javatra telo ao anatin’ny tanjon’ny fampianarana ireo dia manan-danja tokoa satria ny heriny dia hanafain-gana ny fiovam-po tanteraka.”

(Neal A. Maxwell, “Those Seedling Saints Who Sit before You” [Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Testamenta Taloha, Aog. 19, 1983], 2)

38


Fanamarihana mpianatra hahatsapa ny fahamarinana sy ny lanjan’ny fiainana ny fitsipika izay ifanakalozana hevitra.

Ny mpampianatra dia afaka manome fahafahana ho an’ireo mpianatra mba hijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamarinan’ireo fitsipika sy fotopam-pianarana. Tokony hitady fotoana ahafahana mizara ny fijoroany ho vavo-lombelona koa ireo mpampianatra. Ankoatra izany, ireo mpampianatra dia afaka manampy ireo mpianatra hahatsapa ny fahamarinana sy ny lanjan’ireo fotopampianarana sy fitsipika amin’ny alalan’ny fampisongadinana ireo fijo-roana ho vavolombelona nozarain’ny olona ao amin’ny soratra masina sy amin’ny alalan’ny famakiana na fihainoana ireo fijoroana ho vavolombelo-na’ireo mpaminany sy apôstôlin’ny andro farany.

Mampihatra ireo fotopampianarana sy fitsipika [2.5.4]

Miseho ny fampiharana rehefa misaintsaina, miteny ary miaina arak’ireo fitsipika izay nianarany ireo mpianatra. Na-nazava ny maha-zava-dehibe ny fampiharana ny Loholona Richard G. Scott raha nilaza hoe: “Ny fomba fandrefesana tsara indrindra ny fahombiazana izay mitranga ao am-pia-narana dia amin’ny alalan’ny fahitana fa takatra sy nampi-harina teo amin’ny fiainan’ny mpianatra ireo fahamarinana” (“To Understand and Live Truth,” 3).

Rehefa mampihatra ireo fitsipiky ny filazantsara eo amin’ny fiainany ireo mpianatra dia handray ireo fitahiana nampa-nantenaina. Hahazo fahatakarana lalindalina kokoa sy fijo-

roana ho vavolombelona mikasika ny fotopampianarana na fitsipika izay nampihariny izy ireo. Ohatra, ireo mpianatra izay mihazona ny andro Sabata ho masina dia hanana fahatakarana feno kokoa ny tena dikan’izany noho ireo mpianatra izay tsy mitandrina izany. Ireo mpianatra izay mahatoky ny Tompo amin’ny fony manontolo (jereo ny Ohabolana 3:5) sy nampatanja-hana sy nahazo fankaherezana tao anatin’ny fotoam-pahoriana na fitsapana dia manana fahatakarana mazava kokoa mikasika izany fitsipika izany noho ireo izay tsy manao izany.

Ny mpampianatra dia tokony hanome fotoana an’ireo mpianatra mandritra ny fampianarana mba hisaintsainana, handalinana, na hanoratana mikasika ny zavatra takany sy tsapany ary handinihany an’ireo andraikitra tokony ho-raisiny mba hampiharana izany eo amin’ny fiainany. Amin’ny fotoana toy izany, ireo mpampianatra dia tokony hamporisika ireo mpianatra mba han-gataka fitarihana sy torolalana avy amin’ny Tompo. Afaka mifanakalo hevitra mikasika ireo toe-javatra izay mety iainan’ireo mpianatra koa ny mpampia-natra ary manasa azy ireo hizara hevitra mikasika ny fomba hitahian’ny fampiharana ireo fitsipiky ny filazantsara ireo ao anatin’ireo toe-javatra ireo ny fiainan’izy ireo. Izy ireo dia afaka mandroso hevitra ny mba hametraha-n’ireo mpianatra tanjona izay afaka hanampy azy ireo hiaina ny fitsipika izay nampianarina. Ireo mpampianatra dia afaka manomana soratra masina iray, na teny nindramina iray, na tononkalo, na ampahan’ny fihirana iray mba hozaraina ka ho azon’ireo mpianatra entina mody ho toy ny mpampaha-tsiahy izany fitsipika izany.

Mety hisy fotoana ao am-pianarana hanoloran’ny mpampianatra na mpia-natra fomba ahafahana mampihatra ireo fitsipiky ny filazantsara. Ny ohatra toy izany dia afaka manome fanampiana mahasoa ireo mpianatra mikasika

“Ny tanjon’ny fampianarana ny filazan-tsara . . . dia tsy ny ‘handrotsaka fam-pahalalana’ ao an-tsain’ireo mpianatra. . . . Ny tanjona dia ny hanentana ny fa-nahin’ny tsirairay hisaintsaina mikasika ny fiainana ny fitsipiky ny filazantsara, sy hahatsapa izany ary avy eo handray andraikitra mikasika izany.”

(Thomas S. Monson, tao amin’ny Conference Report, Ôkt. 1970, 107)

39


Fanamarihanaireo fomba ampiharana ireo fitsipiky ny filazantsara eo amin’ny fiainany an-davanandro. Na izany aza anefa dia tokony hitandrina ireo mpampianatra mba tsy hanery loatra eo amin’ny fanomezana fampiharana manokana ho an’ireo mpianatra. Tsarovy fa ny fitarihana manan-danja indrindra ho an’ny fampiharan-javatra ataon’ny tena manokana dia tonga amin’ny tsirairay amin’ny alalan’ny aingam-panahy na fanambarana avy amin’ny Tompo amin’ny alalan’ny Fanahy Masina. Nampianatra ny Loholona Dallin H. Oaks hoe: “Ireo mpampianatra izay nodidiana mba hampianatra ‘ny fitsipiky [ny] filazantsara’ sy ‘ny fotopampianaran’ ny fanjakana’ (F&F 88:77) dia tokony hiala amin’ny fampianarana lalàna na fomba fampiharana manokana. . . . Raha vao nampianatra ilay fotopampianarana sy ireo fitsipika mifandraika amin’izany avy ao amin’ny soratra masina sy avy amin’ireo mpaminany ve-lona ny mpampianatra iray, dia amin’ny ankapobeny andraikitry ny tsirairay sy ny fianakaviana ny fomba fampiharana na lalàna manokana toy izany” (“Gospel Teaching,” 79).

Manazava, mizara, ary mijoro ho vavolombelona momba ny fotopampianarana sy ny fitsipiky ny filazantsara [2.6]

Manazava ny fahatakaran’ny olona iray ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara ary mampivoatra ny fahaiza-manaony eo amin’ny fampiana-rana ny filazantsara amin’ny hafa ny fanazavana ireo fotopampianarana sy fitsipika, fizarana hevi-baovao sy zavatra niainana manokana ary fijoroana ho vavolombelona mikasika ny fahamarinana masina. Rehefa manazava sy mizara ary mijoro ho vavolombelona ny mpianatra dia matetika izy ireo voa-tarika amin’ny alalan’ny Fanahy Masina hahazo fijoroana ho vavolombelona lehibe kokoa mikasika ireo zavatra izay nozarainy. Afaka hisy fiantraikany manan-danja ao am-po sy ao an-tsain’ireo tanora mitovy taona aminy na ireo hafa izay mihaino azy ireo koa ny teniny sy ny hafany amin’ny alalan’ny herin’ny Fanahy Masina.

Ireo mpampianatra izay mandalina, manomana ary mampianatra lesona iray amim-pahamatorana sy ombam-bavaka dia lasa mianatra zavatra goavana iray. Izany fitsipika izany dia mahomby koa ho an’ireo mpianatra. Rehefa mandalina sy mifampianatra ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazan-tsara naverina tamin’ny laoniny izy ireo dia hahazo fahatakarana lehibe ko-koa ary hampatanjaka ny fijoroan’izy ireo ho vavolombelona.

Manazava [2.6.1]

Mitombo ny fahatakarana ny soratra masina rehefa mifanazava ny soratra masina ireo mpianatra sy mpampianatra. Ny fanomanana mba hilaza amin’ny fomba mazava sy tsotra ny dikan’ny andinin-tsoratra masina iray na fotopampianarana na fitsipika iray dia mamporisika ireo mpampianatra sy mpianatra hisaintsaina ireo andinin-tsoratra masina ireo, handrindra ny he-vitra ao an-tsainy ary hanasa ny Fanahy Masina hampianatra azy ireo.

Nampianatra ny Filoha Spencer W. Kimball hoe: “Mianatra manao zavatra iray isika amin’ny alalan’ny fanaovana izany. Raha mandalina ny filazantsara isika mba hampianatra izany dia nahazo fahalalana, satria na aiza na aiza toerana hitondrantsika ny fanala mba hanazavana ny lalan’ny hafa dia ma-nazava ny antsika manokana koa isika. Rehefa mamakafaka sy nandamina

40


Fanamarihana ny soratra masina isika mba hizarana lesona mirindra ho an’ny hafa dia efa nanazava ny saintsika manokana isika. Rehefa manazava izay zavatra efa fantatsika isika dia toa tonga eo amintsika ireo fahamarinana fanampiny izay misokatra ho antsika, sy ny fivelaran’ny fahatakarantsika, ary ny fifan-draisan-javatra vaovao sy fomba fampiharana vaovao” (The Teachings of Spencer W. Kimball [1982], 530).

Ny fanomezana fahafahana ho an’ireo mpianatra hanazava fotopampianarana na fitsipika iray amin’ny olon-kafa dia mamporisika azy ireo hisaintsaina lalina kokoa sy hikatsaka fahatakarana bebe kokoa alohan’ny hampianarany ny hafa ny zavatra nianarany. Ny mpampianatra dia afaka manga-taka ireo mpianatra hanazava ny antony maha-zava-dehibe ny fananana finoana, ny fanaovana batisa na ny fankatoa-vana ny lalàn’ny fahafolonkarena. Azo asaina ny mpianatra mba hizara amin’ny hafa mikasika ny Fahariana, ny Fahala-voana, na ny antony inoany fa ny fianakaviana dia ivon’ny drafitry ny Ray any an-danitra. Izany dia azo atao mandeha tsiroaroa na ao anatin’ny amin’ny vondrona kely, na ao ana-tin’ny tantara lalaovina, na miaraka amin’ny mpianatra re-hetra, na amin’ny alalan’ny fanoratana lahatsoratra. Azo atao ihany koa ny manasa ny mpianatra indraindray mba hanazava andinin-tsoratra masina na mampianatra foto-

pampianarana na fitsipika iray amin’ny ray aman-dreny, na amin’ny raha-lahy na anabavy, na namana iray, na olona miray trano amin’izy ireo.

Mizara [2.6.2]

Tokony ho samy hanana fahafahana hizara ny heviny sy ny fahatakarany sy ireo zavatra niainany manokana koa mikasika ny fotopampianarana na fitsipika iray ireo mpampianatra sy mpianatra. Afaka mitantara ireo zava- nitranga izay hitany teo amin’ny fiainan’ny hafa koa izy ireo.

Nilaza ny Filoha J. Reuben Clark Zanany hoe: “Zara raha misy ny tanora izay nahavita ny seminera na institiota izay tsy nandray fitahiana ara-pa-nahy, na tsy nahita ny herin’ny vavaka, na tsy nanatri-maso ny herin’ny fi-noana manasitrana ny marary, na tsy nahita ireo fitahiana ara-panahy izay tsy tsapan’izao tontolo izao amin’izao andro izao” (The Charted Course of the Church in Education, edisiona nohavaozina [1994], 9). Tokony homena faha-fahana hizara ny zavatra niainana toy izany amin’ireo mpiara-mianatra ny mpianatra. (Mety mila manampy ireo mpianatra ny mpampianatra hahata-katra fa ny sasantsasany amin’ireo zavatra niainana dia masina loatra na to-kony hijanona ho an’ny tena manokana ka tsy azo zaraina any amin’ny toerana toy ny ao am-pianarana; jereo ny Almà 12:9; F&F 63:64.)

Mijoro ho vavolombelona [2.6.3]

Rehefa avy nanazava ireo fitsipiky ny filazantsara sy nizara ny zavatra niai-nany tamin’ny fampiharana azy ireo teo amin’ny fiainany ireo mpianatra dia matetika voaomana tsara kokoa hijoro ho vavolombelona mikasika ny zava-tra ninoany.

Notes linesCover up

41


FanamarihanaNanazava ny iray amin’ireo fitahiana avy amin’ny fizarana ny fijoroana ho vavolombelona ny Loholona Boyd K. Packer: “Raha izao aho mba afaka mampianatra anareo ity fitsipika iray ity: Ny fijoroana ho vavolombelona dia azo avy amin’ny fizarana azy! . . .

“Zavatra iray ny mahazo fijoroana ho vavolombelona avy amin’ny zavatra novakianareo na nolazain’ny olona iray; ary fanombohana tena ilaina izany. Zavatra iray hafa koa anefa ny manana ny Fanahy manamafy ao an-tratra-nareo fa ny zavatra izay nijoroa nareo ho vavolombelona dia marina” (“The Candle of the Lord,” 54–55).

Ny fizarana ny fijoroana ho vavolombelona dia tsy mitahy fotsiny ilay olona izay nizara izany fa afaka mampatanjaka koa ny finoana sy fijoroana ho vavolombelon’ny hafa. Ny fijoroana ho vavolombelona dia manome fahafahana ny Fa-nahy Masina hijoro ho vavolombelona mikasika ny fotopam-pianarana sy fitsipiky manokana an’ny filazantsara naverina amin’ny laoniny. Ny fijoroana ho vavolombelona dia tsy voa-tery hiantomboka amin’ny fehezan-teny hoe: “Te-hizara ny fijoroako ho vavolombelona aho.” Mety ho fanambarana tsotra ataon’ny olona iray mikasika ny zavatra fantany fa ma-rina izany, izay lazaina amin-kitsimpo sy amim-paharesen-dahatra izany. Mety ho filazana tsotra fotsiny mikasika ny zavatra tsapan’ny olona iray momba ny fotopampianarana na fitsipiky ny filazantsara izany ary ny fiovana nentin’izany teo amin’ny fiainany. Ny mpianatra dia afaka maha-takatra tsara kokoa ny fomba ahafahana mampihatra ny fitsipiky ny filazan-tsara ary mahatsapa ho entanim-panahy bebe kokoa hampihatra azy ireo eo amin’ny fiainany rehefa mandre ny mpampianatra na ny mpianatra hafa mi-zara ny fijoroany ho vavolombelona mikasika ny lanjan’ireo fitsipika ireo.

Afaka mamporisika ireo mpianatra hijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamarinan’ny filazantsara ny mpampianatra amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana izay manasa azy ireo hizara ny zavatra niainany sy ny zavatra inoany (je-reo ny fizarana 5.1.3, “Fanontaniana izay miteraka fahatsa-pan-javatra sy fijoroana ho vavolombelona” ao amin’ny pejy 77). Afaka manome fahafahana ho an’ireo mpianatra mba hijoro ho vavolombelona amin’ireo tanora mitovy taona aminy koa izy ireo. Tokony hahatakatra ny maha-masina sy maha-an’ny tena manokana ny fijoroana ho vavolombelona ny mpampianatra ary afaka manasa kanefa tsy tokony hitaky amin’ireo mpianatra hizara ny fijoroan’izy ireo ho vavolom-belona. Ireo mpampianatra dia tokony haka fotoana mba hijoroana ho vavo-lombelona matetika mikasika ny fitiavany manokana ny Ray any an-danitra sy ny Zanakalahiny, Jesoa Kristy, ary mikasika ny fahamarinana sy ny lan-jan’ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara. Tokony ho hain’ireo mpampianatra, ary ho ampiasainy, ireo fijoroana ho vavolombelona na-taon’ny Mpamonjy sy ireo avy amin’ny mpaminany sy apôstôlin’ny andro farany koa.

“Ny fijoroana ho vavolombelona—ny tena fijoroana ho vavolombelona, izay nateraky ny Fanahy ary namafisin’ny Fanahy Masina—dia manova fiainana.”

(M. Russell Ballard, “Pure Testimony,” Ensign na ny Liahona, Nôv. 2004, 40)

“Mitranga ny toe-javatra manamafy ny finoana mandritra ny fampianarana re-hefa mandray anjara amin’ny fampia-narana sy fijoroana ho vavolombelona manoloana ireo tanora mitovy taona

aminy ny mpianatra.”

(Robert D. Hales, “Teaching by Faith,” 4)

42


Fanamarihana Mifehy ireo andalan-tsoratra masina manan-danja sy ireo fotopampianarana fototra [2.7]

Rehefa mihazona ho sarobidy ireo fahamarinana mandrakizay ao an-tsainy sy ao am-pony ny olona iray dia hampahatsiahy ireo fahamarinana ireo amin’izy ireo ao anatin’ny fotoam-pahasahiranana ny Fanahy Masina sy manome azy ireo herim-po hanao zavatra amim-pinoana. Nampianatra ny Filoha Howard W. Hunter hoe:

“Mamporisika anareo tanteraka aho mba hampiasa ny soratra masina ao anatin’ny fampianaranareo ary hanao izay rehetra vitanareo mba hanampy ireo mpianatra hampiasa azy ireo sy ho zatra azy ireo. Tiako ny hananan’ireo tanorantsika fahatokiana amin’ny soratra masina. . . .

“Voalohany, tiantsika hanana fahatokiana amin’ny tanjaka sy ny fahama-rinan’ny soratra masina ireo mpianatra, sy fahatokiana fa ny Rain’izy ireo any an-danitra dia miresaka marina amin’izy ireo tokoa amin’ny alalan’ny soratra masina, ary fahatokiana fa afaka manokatra ny soratra masina izy ireo ary mahita valiny mikasika ny olan’izy ireo sy valin’ny vavaka nataon’izy ireo. . . .

“. . . Manantena isika fa tsy hisy amin’ireo mpianatrareo handao ny efitrano fianarana amim-patahorana na amin-kenatra na ao anatin’ny fahatsapana ho afa-baraka fa tsy nahita fanampiana izay nilainy izy ireo satria tsy maha-fantatra tsara ny soratra masina ka tsy mahita ireo andinin-tsoratra masina tokony hotadiavina” (“Eternal Investments,” 2).

Mba hanampiana ireo mpianatra hitahiry fatratra ireo fahamarinana man-drakizay sy hampitombo ny fahatokiany ny soratra masina dia nifantina andinin-tsoratra masina fehezina maromaro ny S&I ary nanomana lisitry ny fotopampianarana fototra. Ny fandalinana ireo andinin-tsoratra masina fehezina sy ireo fotopampianarana dia tokony ho ampiarahana mba hahafa-han’ireo mpianatra mianatra manazava ireo fotopampianarana ireo amin’ny alalan’ny fampiasany ny teniny manokana sy mampiasa ireo andinin-tsora-tra masina fehezina mba hanampy azy ireo hanazava sy hijoro ho vavolom-belona mikasika ireo fahamarinana ireo.

Soratra Masina fehezina [2.7.1]

Ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara dia nifantina andinin-tsoratra masina fehezina miisa 25 ho an’ny taranjam-pianarana efatra ao amin’ny seminera. Manome fototra iorenana manan-danja ara-tsoratra ma-sina mba hahatakarana sy hizarana ny filazantsara sy hampatanjahana fi-noana ireo andinin-tsoratra masina ireo. Amporisihana ireo mpianatra seminera mba hampivelatra ny “fifehezana” an’ireo andinin-tsoratra masina ireo araka ny famaritana izany etsy ambany. Tokony hamporisihana ireo mpianatra institiota mba hiorina eo ambonin’ny fototr’ireo andinin-tsoratra masina fehezina 100 ireo ary mba hampivelatra bebe kokoa ny fahatakarana ireo andinin-tsoratra masina manan-danja hafa.

Ny fifehezana ny andinin-tsoratra masina dia ahitana ny:

• Fitadiavana ny toerana misy ireo andininy amin’ny alalan’ny faha-lalana ireo andinin-tsoratra masina hafa mifandray amin’izany.

43


Fanamarihana• Fahatakarana ny tantara ao amin'ny andinin-tsoratra masina sy ny votoatin’izany.

• Fampiharana ny fitsipika sy fotopampianaran’ny filazantsara izay ampianarina amin’ilay andinin-tsoratra masina.

• Fanaovana tsianjery an’ireo andinin-tsoratra masina.

Afaka ho fitaovana tsara entina hanampiana ireo mpianatra hahafantatra sy hitia ireo andinin-tsoratra masina voafantina ny fanaovana tsianjery. Nanazava ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Rehefa ampiasaina araka ny nasain’ny Tompo hi-raketana azy ireo ny soratra masina dia manana hery mifono anaty izay tsy voampita izy ireo raha vao hazavaina amin’ny fomba tsotsotra izany” (“He Lives,” Ensign, Nôv. 1999, 88). Na izany aza anefa dia tokony hisy fitandremana, mba hano-vana ny zavatra andrandraina hifanaraka amin’ny fahaiza-manao sy toe-javatra iainan’ny mpianatra tsirairay. Tsy tokony hatao izay hahatsapan’ny mpianatra fahamenarana na hakiviana raha toa ka tsy mahavita manao tsianjery sora-tra masina izy ireo.

Ho afaka hanampy bebe kokoa ireo mpianatra ny mpampia-natra raha toa ka mahafehy ireo andinin-tsoratra masina ireo koa izy. Rehefa mampiasa tsy tapaka ireo andinin-tsoratra masina fehezina ireo ny mpampianatra, sy mihazona ny zavatra andrandraina araka ny to-kony ho izy, ary mampiasa ireo fomba izay miteraka fomba fianarana sami-hafa dia hahita fahombiazana bebe kokoa izy ireo eo amin’ny fanampiana ireo mpianatra hifehy ireo andinin-tsoratra masina manan-danja. Mandritra ny lesona dia tokony hampiasaina mba hanazavana fotopampiana-rana sy fitsipika mifandray ireo andinin-tsoratra masina fehezina. Azo ampiasaina ho lohahevitra mandritra ny fanaovana fivoriam- bavaka na apetaka eny amin’ny faritra iray ao amin’ny efitrano fiana-rana izy ireo. Tokony hamporisihana koa ireo mpianatra mba handa-lina sy hampihatra azy ireo any ivelan’ny efitrano fianarana.

Any amin’ny toerana izay ahitana mpampianatra maromaro mia-raka manompo ao amin’ny toeram-pampianarana iray dia hivoa-tra ny fianaran’ireo mpianatra rehefa mampiasa fomba mitovy amin’ny fampianarana ny fifehezana ny soratra masina ireo olona ao amin’ilay toeram-pampianarana. Ireo mpampiana-tra indraindray dia afaka misafidy ny hanao famerenana an’ireo andinin-tsoratra masina fehezina nampiasaina tany amin’ireo taona teo aloha mba hahafahan’ireo mpianatra mihefy an’ireo soratra masina voafantina rehetra.

Na dia ampahany manan-danja eo amin’ny fandaharam-pianarana aza ny soratra masina fehezina dia tokony ho fanampiny ihany izany, fa tsy hibahan-toerana ao anatin’ilay fandalinana soratra masina voafantina isan’andro. Tokony handanjalanja tsara ireo mpampianatra eo amin’ny fotoana laniana ho

“Misy hery lehibe azo avy amin’ny fanaovana tsianjery ny soratra masina. Toy ny manomboka finamanana vaovao ny fanaovana tsianjery soratra masina. Toy ny fiezahana mamantatra

olona iray vaovao izany izay afaka manampy amin’ny fotoana ilana fanampiana, sy afaka manome fanenta-nam-panahy sy fankaherezana, ary ho loharano haha-zoana risim-po hanaovana fanovana izay ilaina.”

(Richard G. Scott, “Ny Herin’ny Soratra Masina,” 6)

44


Fanamarihana an’ny fifehezana soratra masina. Tsy maintsy mitandrina tsara ireo mpam-pianatra ny mpianatra mianatra any an-tranony mba tsy ho lasa herinandro fifehezana soratra masina ny herinandro fandalinana any an-trano. Ny mpampianatra dia tokony hisafidy fomba, asa atao ary hira izay mifanaraka amin’ny fahamendrehana sy tanjona ary fanahin’ny soratra masina ary mi-soroka ny fifandirana.

Fotopampianarana Fototra [2.7.2]

Voafaritra fa tokony ho antitranterina mandritra ireo fotoam-pianarana ao amin’ny seminera sy institiota ireo fotopampianara fototra. Ny mpampiana-tra dia tokony hanampy ireo mpianatra hamantatra, hahatakatra, hino, ha-nazava ary hampihatra ireo fotopampianarana fototry ny filazantsara ireo. Hanampy ireo mpianatra hampatanjaka ny fijoroany ho vavolombelona sy hampitombo ny fankasitrahany ny filazantsaran’i Jesoa Kristy naverina ta-min’ny laoniny ny fanaovana izany. Ny fandalinana ireo fotopampianarana ireo dia hanampy azy ireo koa hiomana bebe kokoa amin’ny fampianarana ny hafa ireo fahamarinana manan-danja ireo.

Zava-dehibe ny mahatsiaro fa hisy fotopampianarana manan-danja ha-fan’ny filazantsara koa ho ampianarina, na dia tsy voatanisa ao amin’ny lisi-try ny fotopampianarana fototra aza izy ireo.

Ireto avy ireo Fotopampianarana Fototra voafantina ho an’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara:

• Ny Andriamanitra• Drafitry ny famonjena• Sorompanavotan’i Jesoa Kristy• Fotoampitantanana, Apôstazia, ary Famerenana amin’ny laoniny• Mpaminany sy fanambarana• Fisoronana sy fanalahidin’ny fisoronana• Ôrdônansy sy Fanekempihavanana• Fanambadiana sy Fianakaviana• Didy

Rehefa mandalina sy mahatakatra manokana ireo fotopampianarana ireo ny mpampianatra dia tonga dia mandeha ho azy kokoa ny fampiasany azy ireo ary hijoro ho vavolombelona mikasika azy ireo izy ireo rehefa mampianatra. Na izany aza anefa dia tsy tokony hiala amin’ny fampianarana ireo ampa-han-tsoratra masina voafantina izy ireo ka dia hifantoka tanteraka amin’ireo fotopampianarana ireo. Fa tokony hifantoka tsara sy tsy tapaka kosa amin’i-reo fotopampianarana ireo ny mpampianatra rehefa miseho matetika ao amin’ny lahatsoratra ara-tsoratra masina sy ao amin’ny taranja ianarana izy ireo. Amin’izay ilay lisitry ny fotopampianarana fototra dia ho lasa mpampa-hatsiahy mikasika ny tokony hifantohana amin’ireo fahamarinana mandra-kizay izay mahasoa indrindra ireo mpianatra sy ny tokony hanantitranterana azy ireo ao anatin’ny taranja ianarana. Afaka hampiasaina ho lohahevitra di-nihana mandritra ny fotoambavaka koa ireo Fotopampianarana Fototra ireo.

Ny mpampianatra hendry dia hahatsiaro koa fa ny faharetana sy ny fanao-vana tsy tapaka zavatra iray dia manan-danja tokoa eo amin’ny fanampiana ireo mpianatra hahatakatra ireo fotopampianarana ireo. Tsy takiana akory ny hahatakaran’ny mpianatra tanteraka indray mandeha ny zava-drehetra.

45


Fanamarihana

Nampianatra ny zanany ny Tompo hoe “andalan-tsoratra anampy andalan-tsoratra, fitsipika anampy fitsipika” (F&F 98:12). Ireo mpampianatra sy mpianatra dia tokony handray ny fahatakarana ireo fotopampianarana ireo ho toy ny dingana mitranga mandritra ny efa-taona ao amin’ny seminera ary mitohy mandritra ny taom-pianarana ao amin’ny institiota.

Notes

Notes/linesCover up

Fampianarana ny Soratra Masina ao amin’ny Seminera sy Institiota fianarana ny FilazantsaraMba hanampiana ireo zatovo sy ny tanora mbola tsy manambady sy efa

manambady hahatakatra sy hiantehatra amin’ny fampianarana sy So-rompanavotan’i Jesoa Kristy, ireo mpampianatra ao amin’ny seminera sy insti-tiota dia nampandraiketina ny hampianatra ireo mpianatra ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara araka ny hita ao amin’ny soratra masina. Mba hahatanteraka izany, ny birao fitantanana ny S&I dia nanapa-kevitra fa ao amin’ny fandaharam-pampianarana ny soratra masina ao amin’ny seminera sy institiota, ireo boky sy tokon’ny soratra masina dia to-kony hampianarina araka ny fizarazarana isehoany ao amin’ny soratra masina ankatoavin’ny Fiangonana. Na dia tsy midika aza izany hoe tsy maintsy am-

pianarina araka ny filaharany marina izay isehoany ny andininy tsirairay, ny lesona tsirairay kosa dia tokony hanaraka amin’ny ankapobeny ny fi-zotran’ny tantara sy ny filaharana tsotra fotsin’ireo andininy. Ny fandali-nana ny soratra masina arak’izany fomba izany dia manome ireo fototra entina hahatakarana ny hevitra fenon’ilay hafatra izay tian’ilay mpano-ratra nentanim-panahy ho ampitaina, ary manome fahafahana ny han-dalinana ireo fitsipika sy fotopampianaran’ny filazantsara araka ny fisehony sy fanehoana azy amin’ny alalan’ny lahatsoratra ara-tsoratra masina.

Ny fandalinana ny soratra masina araka ny fizarazarany dia:

• Ahafahan’ny mpampianatra sy mpianatra mandalina ny fahamarinan’ny filazantsara mifanaraka amin’ireo fahama-rinana hafa sy amin’ny fifandraisany amin’ireo votoatiny hafa ao amin’ny soratra masina. Izany dia ahafahan’ireo mpampianatra sy mpianatra mahita sy mahatakatra amin’ny fomba mazava sy amin-kery ireo hafatra lehibe ao amin’ny soratra masina.

• Manome fanamafisana sy famerimberenana araka ny tokony ho izy an’ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara araka ny fisehony ao amin’ny soratra ma-sina.

• Manampy ireo mpianatra sy mpampianatra hamanta-tra amin’ny fomba mora kokoa ny fifandraisana misy eo amin’ny “antony sy ny vokatra.”

• Manampy ireo mpianatra amin’ny fikarohana sy fahatakarana fitsipiky ny filazantsara maromaro, eny fa na dia tsy ifanakalozana hevitra amin’ny antsipiriany aza izany mandritra ny lesona. Ho an’ny mpianatra tsirairay, ireo fahamarinana ireo

3

47

FAMPIANARANA NY SoRATRA MASINA Ao AMIN’NY SeMINeRA SY INSTIT IoTA F IANARANA NY F ILAZANTSARA

Fanamarihana

Notes/linesCover up

dia afaka ny ho takatra amin’ny alalan’ny Fanahy Masina ary avy eo azo volavolaina hifanaraka amin’ny toe-javatra manokana iainan’ny tsirairay.

• Ahafahan’ny mpampianatra sy mpianatra mandalina sy mifanakalo hevitra mikasika ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara araka ny votoatin’ny fiainan’ireo izay niaina tamin’ny andro taloha sy ny traikefan’izy ireo. Izany dia manampy ireo mpianatra hahita mora kokoa ireo fitsipika sy fotopampianarana eo amin’ny toe-javatra iai-nany manokana.

• Manampy amin’ny fanaovana izay ahafantarana bebe kokoa ny so-ratra masina tsirairay ankatoavin’ny Fiangonana amin’ny endriny manontolo.

Nampianatra ny Loholona David A. Bednar fa ny famakiana bokin-tsoratra masina iray “hatrany amin’ny fiantombohany ka hatramin’ny farany dia mampiantomboka ny firotsahan’ilay rano velona eo amin’ny fiainantsika amin’ny alalan’ny fampahafantarana antsika ireo tantara sy fotopampiana-ran’ny filazantsara manan-danja ary ireo fitsipika maharitra mandrakizay. Izany fomba izany koa dia ahafahantsika mianatra mikasika ireo olona malaza voalaza ao amin’ny soratra masina sy ny fizarazarana, ny fotoana ary ny vo-toatiny ara-java-niseho sy ara-pampianarana. Ny famakiana ireo teny voaso-ratra araka ity fomba ity dia mampisokatra eo anatrehantsika ilay endrika mivelatra lehiben’ny boky soratra masina iray. Izany no fomba voalohany sy tena manan-danja ahazoana ny rano velona” (“A Reservoir of Living Water” [Takarivan’ny DFF ho an’ireo tanora efa manambady sy tsy manambady, 4 Feb. 2007], 2).

Fampidirana Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara [3.1]

Ny lesona tsirairay izay mifototra amin’ny soratra masina ao amin’ny semi-nera na institiota dia mifantoka amin’ny andian-tsoratra masina iray fa tsy amin’ny hevitra iray, na fotopampianarana na fitsipika iray. Ny fandaharam-pampianarana dia mizara ny soratra masina ho andian-tsoratra masina, izay mety ho kely toy ny toko iray (na fizarana iray), na lehibe toy ny boky ananki-ray manontolon’ny soratra masina. Ahitana fizarazarana mandeha ho azy ny ankamaroan’ny andian-tsoratra masina ka ahitana fiovan’ny zava-nitranga na lohahevitra eo amin’izany. Araka ireo fiovana ireo, ny andian-tsoratra ma-sina dia voazara ho kantsana na vondron’andinin-tsoratra masina kely ko-koa. Ny fandaminana ny fandalinana ny andian-tsoratra masina manontolo ao anatin’ireo kantsana kely kokoa ireo dia manome rafitra entina hahataka-rana sy hampianarana ny hafatr’ilay mpanoratra nentanim-panahy.

Rehefa mandalina ireo kantsan’andian-tsoratra masina ireo ny mpampia-natra sy mpianatra dia mampiditra maro amin’ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara izy ireo. Ireo Zava-tra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara, toy ny fahakatarana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny, famantarana, fahatakarana ary fahatsapana ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ho azy ary ny fampiharana ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara dia tsy fomba arahina fa zavatra tokony ho tratrarina. Ireo zavatra manan-danja ireo dia mirindra tsara eo amin’ny izy samy izy ary

48


Fanamarihana mametraka lamina fototra izay azon’ny mpampianatra sy mpianatra arahina mba hampidirana ny filazantsara ao an-tsainy sy ao am-pony. Izany lamina izany dia voafaritra toy izao manaraka izao:

1. Mahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoa-tiny. Dingana fototra eo amin’ny fampianarana ny soratra masina ny fanampiana ireo mpianatra hahatakatra ny tantara ao amin'ny andian-tsoratra masina sy ny votoatiny. Ny fahatakarana ny fampahalalana toy izany tahaka ny fampahalalana fototra sy ny fizotran’ny tantara dia manorina fototra eo amin’ny fikarohana ireo fitsipika sy fotopampia-naran’ny filazantsara ary manome koa fomba fanehoana sy fanazavana an’ireo fahamarinana hita ao anatin’ny andian-tsoratra masina. Ny fa-hazavana sy halalin’ny fahatakarana entin’izany fampahalalana fototra izany dia matetika tsy tsikaritra na tsy hita rehefa andininy iray na roa monja ao amin’ny andian-tsoratra masina no ampianarina.

2. Mamantatra ireo fotopampianarana sy fitsipika. Ny fahatakarana ny votoatin’ny soratra masina dia manomana ireo mpianatra sy mpam-pianatra hamantatra ireo fitsipika sy fotopampianarana hita ao amin’ny andian-tsoratra masina. Indraindray ny mpanoratra ara-tsoratra masina iray dia hilaza mivantana ny fitsipika na fotopampianarana iray izay tiany ho ampitaina. Misy fotoana hafa, ireo fahamarinana ireo dia voafono tsotra fotsiny rehefa voafaritra ao anatin’ny tantara ara-tsoratra masina izy ireo, ka mahatonga filana haneho ny fampianaran’ny filazantsara ao anatin’ny fanambarana fahamarinana amin’ny fomba tsotra.

3. Mahatakatra ny dikan’ireo fotopampianarana sy fitsipika. Raha vao hita ireo fitsipika sy fotopampianarana dia mikatsaka ny hahazo fa-hatakarana tsaratsara kokoa mikasika an’ireo fahamarinana ireo amin’ny alalan’ny famakafakana sy fifanakalozana hevitra mikasika ny dikany ireo mpianatra sy mpampianatra. Matetika ilay andian-tsoratra masina mihitsy no ahitana fanamarihana mazava izay afaka afaka manampy ireo mpianatra hahazo ny dikan’ny fanambarana fotopampianarana na fitsi-pika iray. Ho fanampin’izany, ny fampiharana ny soratra masina amin’ny toe-java-mitranga amin’izao fotoana izao dia manampy ireo mpianatra hahatakatra tsaratsara kokoa ny dikan’ireo fitsipika sy fotopampianarana eo amin’ny fiainany. Rehefa mitombo ny fahatakaran’ireo mpianatra ny fotopampianarana na fitsipika iray dia manampy hanamafy orina sy hampatanjaka kokoa ny fahatakarany manokana ny fananana fahafa-hana hanazava ireo fahamarinan’ny filazantsara amin’ny hafa.

4. Mahatsapa ny fahamarinan’ny fotopampianarana na fitsipika sy ny maha-zava-dehibe azy amin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy. Manomana ireo mpianatra hahatsapa ny fahamarinana sy ny maha- zava-dehibe azy ny fahatakarana mazava ny fitsipika na fotopampia-narana iray. Rehefa mahatsapa amin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy ny fahamarinan’ilay fitsipika na fotopampianarana sy ny maha-zava-dehibe azy ary ny maha-laharam-pahamehana azy ireo mpianatra dia hitombo ny fananan’izy ireo faniriana hampihatra izany fahamarinana izany eo amin’ny fiainan’izy ireo. Ny mpampianatra dia afaka manampy ireo mpianatra hanasa sy hikolokolo ireo fahatsapana ny Fanahy ireo amin’ny alalan’ny fanomezana azy ireo fahafahana hizara ny traikefa izay nananany teo amin’ny fiainana fitsipiky ny filazantsara iray sy hijoro ho

49


Fanamarihanavavolombelona mikasika ny fahamarinany. Afaka mizara koa ny fijoroany ho vavolombelona sy ny traikefany ireo mpampianatra. Misy ohatra maro koa izay ahitana ny mpanoratra soratra masina mijoro ho vavolombelona mikasika ny fitsipika na fotopampianarana izay nampianarina. Tokony hijery ireo fijoroana ho vavolombelona maneho fanamafisana ireo ao anatin’ireo andinin-tsoratra masina ny mpampianatra sy mpianatra.

5. Mampihatra ireo fotopampianarana sy fitsipika. Ny fahatsapana ny fahamarinan’ilay fitsipika na fotopampianarana iray sy ny maha-zava-dehibe azy dia manokatra varavarana ho an’ny mpianatra mba hampihatra izany eo amin’ny fiainany. Na dia matetika any ivelan’ny toeram-pianarana aza no hitrangan’ny fampiharan’ny tena manokana ireo fitsipiky ny filazantsara dia misy zavatra manan-danja izay afaka hitranga mandritra ny lesona izay manampy amin’ny fampitomboana ny fanoloran-tenan’ireo mpianatra sy ny fahafahany mampihatra izay za-vatra nianarany amin’ny fomba manan-danja. Afaka manome fotoana ahafahan’ireo mpianatra misaintsaina ny toe-javatra iainany mano-kana ireo mpampianatra ary mieritreritra fomba miavaka ahafahan’izy ireo mampihatra ilay fitsipika na fotopampianarana. Rehefa omena fotoana handinihana sy hisaintsainana ny fomba hampiharana ireo fitsipika ireo eo amin’ny fiainan’izy ireo manokana ny mpia-natra dia afaka mitondra fitarihana ho an’ny tena manokana ao an-tsainy ny Fanahy. Raha mety dia afaka manasa ireo mpianatra hizara hevitra mikasika ny fomba ahafahan’izy ireo mampihatra ilay fitsipika amin’ny ho avy ireo mpam-pianatra.

Izany lamina fototra izany dia averimberina amin’ny endriny feno na amin’ny ampahany mandritra ny lesona rehefa mandalina ny vondron’andinin-tsoratra masina tsirairay ao amin’ilay andian-tsoratra masina ireo mpampia-natra sy mpianatra.

Ireo kantsana sasantsasany amin’ny andian-tsoratra masina dia ho hamafisina mandritra ny lesona, raha somary tsy dia omen-danja kosa ny hafa satria tsy dia manan-danja ao anatin’ilay hafatra feno ampitain’ilay mpanoratra nentanim-panahy na tsy dia manan-danja ho an’ny zavatra manokana ilain’i-reo mpianatra. Ho an’ireo kantsana sasantsasany dia fo-toana sy ezaka bebe kokoa no hatokana ho an’ny fahata-karana ny hevitra

50


Fanamarihana manodidina izany sy ny votoatiny, ho an’ny fitadiavana ireo fitsipika sy foto-pampianaran’ny filazantsara ao amin’izany, ary fotoana sy ezaka bebe kokoa no hatokana mba hanohizan’ireo mpampianatra ny fitarihana ny mpianatra mandritra ny dingana manontolon’ny fahatakarana, fahatsapana ny faha-marinana sy ny maha-zava-dehibe azy, ary ny fikatsahana hampihatra ny fitsipika.

Any amin’ireo ohatra hafa dia ho halalinina sy ho takarina tsara ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny mba hamantarana fitsipika na fotopampianarana iray alohan’ny hidirana ao amin’ilay kantsana manaraka ao amin’ny andian-tsoratra masina. Rehefa miresaka fohifohy mikasika ny fotopampianarana na fitsipika iray izay miharihary eo amin’ny lahatsoratra ireo mpampianatra sy mpianatra, dia manome fahafahana ho an’ny Fanahy Masina izany mba hampianatra sy handrindra an’ireo fahamarinan’ny fila-zantsara hifanojo amin’ny zavatra ilain’ny mpianatra tsirairay izany, na dia mety tsy dia nifanakalozana hevitra be loatra aza ireo fahamarinana ireo nandritra ny lesona.

Ho an’ny kantsana hafa kosa anefa dia mety ho ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny fotsiny no ho halalinin’ireo mpampianatra sy mpianatra, na mety ho fintinin’ireo mpampianatra tsotra fotsiny ny fi-zotran’ny tantara na ny votoatiny alohan’ny hidirana amin’ny vondron’an-dinin-tsoratra masina manaraka. Ny dikan’ny hoe mamintina dia milaza fohifohy ny zavatra hita ao amin’ny toko na andininy izay tsy dia mila ha-mafisina loatra mandritra ny fotoam-pianarana. Ahafahan’ny mpampianatra miroso haingana miditra any amin’ireo ampahan’ny andian-tsoratra masina ny famintinana. Ny famintinana ireo kantsan’andian-tsoratra masina fa tsy ny fandinganana azy ireo dia manampy ireo mpianatra hahatakatra mazava tsara ny fizotran’ny tantara sy ny votoatiny ao an-tsainy sy manome fototra iray ho an’ny fikarohana sy fahatakarana ireo fitsipika na fotopampianarana izay horesahina any aoriana ao amin’ny andian-tsoratra masina. Manampy koa amin’ny fiarovana ny fahamarinana sy firotsahan’ny hafatry ny mpano-ratra nentanim-panahy ny famintinana.

Rehefa mandroso tsikelikely araka izay fomba izay ao amin’ny kantsan’an-dian-tsoratra masina tsirairay ireo mpampianatra sy mpianatra dia afaka ny hahatakatra tsaratsara kokoa ny fomba ifandraisan’ny vondron’andinin-tsoratra masina iray amin’ireo hafa izy ireo. Ny fahitana ny fifandraisana eo anivon’ireo ampahany samihafa ao amin’ny andian-tsoratra masina dia tsy manampy fotsiny ireo mpampianatra sy mpianatra hahatakatra ny foto-pampianarana na fitsipika tsirairay amin’ny fomba lalindalina kokoa fa koa manampy azy ireo hanana fomba fijery mivelatra kokoa amin’ny zavatra ampianarin’ny soratra masina.

51


FanamarihanaLioka 5: Ohatra iray [3.2]

Ny ohatra manaraka dia mampiseho ny fomba mety ampianaran’ny mpam-pianatra iray ny andian-tsoratra masina iray amin’ny alalan’ny fampidirana ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Fila-zantsara.

Ny andian-tsoratra masina ao amin’ity ohatra ity, izay Lioka 5, dia azo za-raina ho vondron’andinin-tsoratra masina na kantsana vitsivitsy mifototra amin’ireo fiovana ao anatin’ny fizotran’ny tantara na ny lohahevitra:

Lioka 5:1–11 Taorian’ny fahazoana trondro maro tamin’ny fomba ma-hagaga dia nantsoin’ny Tompo hanarato olona i Petera, Jakoba ary i Jaona.

Lioka 5:12–26 Nanasitrana olona maro izay nanana fahasembanana ara-batana sy namela fahotana i Jesoa.

Lioka 5:27–35 Niara-nisakafo tamin’ny mpamory hetra sy mpanota i Jesoa, izay nahatonga ireo mpanora-dalàna sy Fariseo hametraka fanontaniana taminy.

Lioka 5:36–39 Nizara ny fanoharana mikasika ny divay vao ao anaty siny hoditra tonta i Jesoa.

Ny tabilao manaraka dia ho ampiasaina mba hanehoana ny fivoaran’ity sombin-desona ity ao anatin’ny tsirairay amin’ireo kantsana ireo. Izany koa dia haneho hoe hatraiza ny fomba handrafetan’ny mpampianatra ny fampi-dirany ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara ao amin’ny vondron’ny andinin-tsoratra masina tsirairay.

Zava

tra M

anan

-dan

ja a

o am

in’n

y Fa

mpi

anar

ana

sy

Fian

aran

a ny

Fila

zant

sara

Fampiharana ireo fotopampianarana

sy fitsipika

Fahatsapana ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe an’ireo

fotopampianarana sy fitsipika

Fahatakarana ireo fotopampianarana

sy fitsipika

Famantarana ireo fotopampianarana

sy fitsipika

Fahatakarana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy

ny votoatiny

Fandalinana tsikelikely ny andian-tsoratra masina

36–3927–3512–26andininy 1–11Lioka 5

52


Fanamarihana Andininy 1–11Taorian’ny fahazoana trondro maro tamin’ny fomba mahagaga dia nantsoin’ny Tompo hanarato olona i Petera, Jakoba ary i Jaona.Hanomboka amin’ny alalan’ny fanampiana ireo mpianatra hahatakatra ny tantara sy ny votoatin ’ny Lioka 5:1–11 ireo mpampianatra. Rehefa manda-lina ireo andininy ireo izy ireo dia hianatra ireo mpianatra fa i Petera dia na-sain’i Jesoa “[nandroso] ho any amin’ny lalina, dia [handatsaka] ny harato[ny] [hahazoana] hazandrano” (andininy 4). Ho hitan’izy ireo fa na dia nanarato nandritra ny alina manontolo ka “tsy nahazo na inona na inona” aza izy ireo (andininy 5), i Petera dia nankato ny Tompo ary gaga fa nahazo hazandrano maro dia maro. Ny mpianatra avy amin’io zavatra niai-nan’i Petera io dia afaka mamantatra ny fitsipika hoe: Raha manao izay an-gatahin’ny Tompo amintsika isika eny fa na dia tsy takatsika aza ny antony dia afaka mandrotsaka fitahiana lehibe kokoa noho izay mety ho antenaintsika Izy. Ny mpampianatra dia afaka mampianatra ny mpianatra hahatakatra tsara-tsara kokoa ity fitsipika ity sy ny dikan’izany ho azy ireo amin’ny ala-lan’ny fifanakalozana hevitra miaraka amin’izy ireo mikasika ny hoe inona no itovian’ny zavatra niainan’i Petera amin’ny fiainan’izy ireo manokana na amin’ny alalan’ny fizarana zavatra nolazain’ny mpaminany na apôstôlin’ny andro farany izay mifandray amin’izany.

Ny fanirian’ny mpampianatra, ao amin’ireo andininy ireo, dia tsy hanampy fotsiny ireo mpianatra hamantatra sy hahatakatra ity fitsipika manan-danja ity, fa koa hanampy azy ireo hahatsapa ny fahamarinany sy ny maha- zava-dehibe azy amin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy. Mba hanaovana

Zava

tra M

anan

-dan

ja a

o am

in’n

y Fa

mpi

anar

ana

sy

Fian

aran

a ny

Fila

zant

sara


sy fitsipika




sy fitsipika


sy fitsipika


ny votoatiny


36–3927–3512–26andininy 1–11Lioka 5

53


Fanamarihanaizany dia azon’ny mpampianatra angatahina ireo mpianatra hizara ny fomba nitahiana azy ireo tamin’ny fanarahany ny torolalan’ny Tompo, na dia tsy ta-katr’izy ireo tanteraka aza ny antony hanaovana izany. Rehefa mijoro ho va-volombelona mikasika ny fahitan’izy ireo ny porofon’izany fitsipika izany teo amin’ny fiainan’izy ireo ny mpianatra sy ny mpampianatra dia afaka mijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamarinan’izany sy hanentana azy ireo ha-nao zavatra tsara ny Fanahy. Afaka omen’ireo mpampianatra minitra vitsivi-tsy ireo mpianatra mba hisaintsaina sy hanoratra ny fomba ahafahan’izy ireo mampihatra izany fitsipika izany.

Ny tabilao ankehitriny dia mampiseho hoe inona ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara izay nampidirina ao amin’ity kantsan’ny andinin-tsoratra masina ity.

Andininy 12–26Nanasitrana olona maro izay nanana fahasembanana ara-batana sy namela fahotana i Jesoa.Mba hanampiana ireo mpianatra hahatakatra ny votoatin’ ireo andinin-tsoratra masina ireo dia asain’ny mpampianatra mianatra ny fizotran’ny tantaran’ilay boka sy nalemy izay nositranin’ny Tompo aloha izy ireo. Mba hahatakaran’izy ireo lalindalinana kokoa ny votoatiny dia tokony ho asain’ny mpampianatra mamakafaka ny zavatra mampitovy sy ny mahasa-mihafa ireo fanasitranana roa ireo ny mpianatra. Mba hanampiana azy ireo hanao izany dia azon’ny mpampianatra atao ny mangataka azy ireo handi-nika ny anjara toeran’ny finoana tao anatin’ireo fanasitranana roa ireo.

Zava

tra M

anan

-dan

ja a

o am

in’n

y Fa

mpi

anar

ana

sy

Fian

aran

a ny

Fila

zant

sara


sy fitsipika




sy fitsipika


sy fitsipika


ny votoatiny


36–3927–3512–26andininy 1–11Lioka 5

54


Fanamarihana Aorian’ny fahitana fa nilaina ny finoana tao anatin’ireo ohatra roa ireo, ny mpianatra dia afaka mamantatra ny fitsipika hoe: Rehefa mampihatra fi-noana sy manatona ny Mpamonjy isika dia afaka ny hanasitrana antsika Izy. Amin’ny alalan’ny famakafakana ny fahasamihafana eo amin’ireo tantara roa ireo dia ho hitan’ireo mpianatra fa raha toa ka afaka nanatona ny Tompo mivantana ilay boka, ilay lehilahy nalemy kosa dia nila ny fanampian’ny hafa. Afaka mamantatra fitsipika fanampiny ireo mpianatra avy amin’izany: Afaka manampy ny hafa hanatona ny Mpamonjy isika mba hahafahan’izy ireo ho sitrana.

Afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra ireo fitsipika ireo ny mpam-pianatra amin’ny alalan’ny fangatahana azy ireo hamaritra zavatra hafa an-koatry ny fahasembanana ara-batana eo amin’ny olona izay azo sitranina. Ny fifanakalozan-kevitra dia afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra fa ny fahasitranana ara-batana ao amin’ireo andininy ireo dia afaka maneho ny fahafahan’ny Tompo manasitrana antsika ara-panahy koa. Izany dia mety ahitana zavatra toy ny hoe famelana ny fahotantsika, fankaherezana antsika ao anatin’ny alahelo, na fampitoniana amin’ny tahotra ananantsika na ny ahiahintsika.

Mba hahafahana manampy ireo mpianatra hahatsapa ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ireo fitsipika ireo, dia azo angatahin’ireo mpam-pianatra ny mpianatra mba hizara zavatra iray niainany izay nahasitranan’izy ireo na olon-kafa ara-panahy na ara-batana ireo mpampianatra. Azo anga-tahina koa ireo mpianatra hizara ohatra izay nahitan’izy ireo olona iray ni-tondra olona iray hafa hanatona ny Tompo mba handray ny fanasitranana avy amin’ny Mpamonjy. (Rehefa mizara ohatra tahaka izany ireo mpianatra dia tokony hampahatsiahivina izy ireo mba tsy hilaza ny anaran’ireo olona resahina.) Afaka manasa ireo mpianatra hijoro ho vavolombelona mikasika ny fitiavan’ny Mpamonjy sy ny hery ananany hanasitranana antsika ireo mpampianatra.

Mba hamporisihana ireo mpianatra hanao fampiharana, dia tokony ho asain’ny mpampianatra mieritreritra zavatra manokana azony atao ireo mpianatra mba hampiharany ny finoana ho sitrana, hahazo famelan-keloka, na fankaherezana, na mieritreritra fomba izay mety ahafahan’izy ireo miton-dra namana na olon-kafa hanatona ny Mpamonjy.

Alohan’ny hidirana ao amin’ny andininy 27–35, ny mpampianatra dia afaka mangataka ny mpianatra mba hizara ny zavatra nianarany mikasika ny Mpamonjy avy amin’ireo andininy ireo. Mety hitondra fahatsapana fane-hoana fankasitrahana sy fiaikena ny fangorahan’ny Mpamonjy ny fanekena izany fanasana izany.

Andininy 27–35Niara-nisakafo tamin’ny mpamory hetra sy mpanota i Jesoa, izay nahatonga ireo mpanora-dalàna sy Fariseo hametraka fanontaniana taminy.Miomana ny hanampy ireo mpianatra fotsiny hahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ny mpampianatra eto amin’ity kantsana ity. Amin’ny alalan’ny fandalinana ireo andininy ireo, ny mpiana-tra dia hianatra mikasika ny niantsoana an’i Levy mpamory hetra, na i Matio

55


Fanamarihanaary mikasika ny nisakafoanan’i Jesoa niaraka tamin’ireo mpamory hetra sy mpanota (votoatiny). Ireo mpampianatra dia afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra fa ireo mpamory hetra dia noraisina ho mpandika lalàna sy mpanota eo imason’ireo Jiosy (tantara). Ity tantara ao amin'ny soratra ma-sina ity dia hanampy ireo mpianatra hahatakatra ny maha-zava-dehibe ny antson’i Matio amin’ny ho avy ho tonga mpianatry ny Tompo. Izany koa dia hanome lanja fanampiny mikasika ireo fifanakalozan-kevitra izay nitranga ao amin’ireo andininy ireo teo amin’ireo Fariseo sy ny Tompo mikasika ny “fiarahany mihinana sy misotro miaraka amin’ireo mpamory hetra sy mpa-nota” ary mikasika ny iraka nampanaovina Azy mba hanampy ireo mpanota hibebaka (jereo ny andininy 30–32).

Andininy 36–39Nizara ny fanoharana mikasika ny divay vao ao anaty siny hoditra tonta i Jesoa.Mba hanampiana ireo mpianatra hahatakatra ny tantara ao amin'ny sora-tra masina sy ny votoatin’ ity fanoharana ity dia azon’ny mpampianatra asaina mijery ny fanovozan-kevitra eny amin’ny farany ambanin’ny pejy ho an’ny andininy 37 izy ireo (izay manazava fa vita tamin’ny hoditra ilay siny) ary azo ifanakalozana hevitra ny mikasika ny fahasamihafana misy eo amin’ny siny hoditra vaovao izay malefaka sy azo aforitra sy ny hoditra izay lasa henjana be sy mora rovitra. Afaka manazava avy eo ny mpampianatra fa niresaka ho an’ireo Fariseo i Jesoa (tantara), ary ny “akanjo taloha” sy ny

Zava

tra M

anan

-dan

ja a

o am

in’n

y Fa

mpi

anar

ana

sy

Fian

aran

a ny

Fila

zant

sara


sy fitsipika




sy fitsipika


sy fitsipika


ny votoatiny


36–3927–3512–26andininy 1–11Lioka 5

56


Fanamarihana “siny hoditra tonta” ao amin’ity fanoharana ity dia maneho ireo Fariseo izay tsy nanam-paniriana ny hiova sy hanaiky ny fotopampianaran’i Kristy. Ny mpampianatra koa dia afaka manamafy fa ny “akanjo vaovao” sy ny “siny hoditra vaovao” dia maneho ireo olona izay manam- paniriana ny hiova sy hanaiky ny Mpamonjy sy ny fampianarany.

Dia azon’ny mpampianatra atao avy eo ny mangataka ireo mpianatra mba hamantatra fitsipika iray mifototra amin’ity fanoharana ity. Ny fahamari-nana iray izay mety ho hitan’ny mpianatra dia hoe: Mba hanekena ny Mpa-monjy sy ny filazantsarany, dia tsy maintsy manetry tena sy manam-paniriana ny hiova isika. Azon’ny mpampianatra asaina mamerina mamaky ilay toko ny mpianatra rehefa avy eo, mba hikaroka ireo ohatra ahitana fa nanamafy ny fony ny olona ary naneho toetra miavonavona tamin’ny Mpamonjy sy ny fampianarany, ary koa hikaroka ohatra izay ahitana olona naneho fanetren-tena sy faniriana ny hiova. Hanampy ireo mpianatra hahatakatra tsaratsara kokoa ity fitsipika ity ny fanaovana izany.

Afaka mamarana ny lesona amin’ny alalan’ny fanasana ireo mpianatra hi-zara hevi-baovao na fahatsapana fanampiny izay azon’izy ireo nandritra ny fandalinany ny Lioka 5 ny mpampianatra. Ny mpampianatra koa dia afaka mijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamarinana izay avy nampianarina ary mamporisika ireo mpianatra hampihatra ireo fitsipika sy fotopampiana-rana izay vao hitan’izy ireo.

Zava

tra M

anan

-dan

ja a

o am

in’n

y Fa

mpi

anar

ana

sy

Fian

aran

a ny

Fila

zant

sara


sy fitsipika




sy fitsipika


sy fitsipika


ny votoatiny


36–3927–3512–26andininy 1–11Lioka 5

Notes

57

Notes/linesCover up

Miomana HampianatraFiomanan’ny Tena Manokana [4.1]

Nilaza ny Loholona Boyd K. Packer hoe: “Ho tonga ny hery rehefa nanao izay azony natao rehetra ny mpampianatra mba hiomanana, ka tsy ho

an’ny lesona manokana fotsiny ihany izany fa amin’ny fihazonana ny fiainany mba hifanaraka amin’ny Fanahy. Raha toa izy ka mianatra miantehitra amin’ny Fanahy mba hahazo fanentanam-panahy dia afaka hiatrika ny fam-pianarany izy . . . miaraka amin’ny fananana fahalalana fa afaka ny hampiana-tra miaraka amin’ny fanentanam-panahy” (Teach Ye Diligently, edisiona nohavaozina [1991], 358–59).

Ny ampahany manan-danja sy tena lehibe eo amin’ny fiomanan’ireo mpam-pianatra filazantsara dia ny fiomanany ara-panahy. Ireo zavatra manan-danja sasantsasany ao anatin’izany fiomanana izany dia ny fiainana ny filazantsara, fivavahana mba hahazoana fanampiana sy fitarihana, fampiasana finoana ary fandraisana anjara amin’ny fiofanana ho an'ny mpampianatra.

Miaina ny filazantsara [4.1.1]

Ny fiainan’ny mpampianatra amim-pahatokiana ny filazantsara dia misy fiantraikany eo amin’ny lafiny rehetra ao amin’ny fampianarany. Tsy misy fiomanana lehibebe kokoa mety hiseho noho ny fananana fiainana men-drika ny fitarihan’ny Fanahy Masina sy ahafahana manana Azy ho na-mana lalandava (jereo ny fizarana 1.2, “Miaina” ao amin’ny 6).

Mivavaka mba hahazo fanampiana sy fitarihana [4.1.2]

Tafiditra tanteraka anatin’ny fiomanana hampianatra ny vavaka (jereo ny F&F 42:14; 104:79, 82). Ny mpampianatra iray dia afaka mivavaka mba hangataka ny fanampian’ny Fanahy hahatakarana ireo soratra masina sy fitsipiky ny filazantsara, mba hangataka fahendrena en-tina hanapahan-kevitra hoe ahoana no fomba tsara indrindra hampianarana ireo fitsipika amin’ny alalan’ny Fanahy, sy mba hangataka fanampiana sy fitarihana alohan’ny hanombohan’ny fotoam-pampianarana tsirairay ary mba hangataka ny hanana-n’ireo mpianatra fahavononana ny hahatsapa sy ho ampiana-rin’ny Fanahy. Ny mpampianatra dia afaka mangataka amin’ny Tompo mba hahazo ny fanomezan’ny famantarana entina hahatakarana tsara kokoa ny mpianatra tsirairay, sy mangataka fanampiana mba ho afaka ny hanampy mpia-natra manokana izay manana olana, ary mangataka ny fa-nomezan’ny fiantrana mba hahaizana mitia ireo mpianatra izay mety ho sarotsarotra kokoa ny hitia azy (jereo ny Môrônia 7:48).

4

58


Fanamarihana

Notes linesCover up

Mampihatra finoana [4.1.3]

Ny andinin-tsoratra hoe “mampianatra” ao amin’ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota dia maneho fa ny mpampianatra mahay dia tokony hanana faha-tokiana ny herin’ny tenin’Andriamanitra, ny finoana ny Tompo sy ny Fanahy Masina ary fahatokiana an’ireo mpianany. Raha tsy mahita fahombiazana ireo mpampianatra dia matetika noho ny tsy fahatanterahana ny iray amin’i-reo singa ireo.

Fahatokiana ny herin’ny tenin’Andriamanitra. Mety ho alaim-panahy hino ireo mpampianatra fa tsy ho tia ny handalina ny soratra masina ireo mpianatra, na tsy afaka ny hampianatra ny soratra masina isan’andro isa-n’andro izy ireo sy tsy afaka hahatazona ny fahalianan’ireo mpianatra. To-kony ho tsaroan’ireo mpampianatra anefa fa mitahiry “ny tenin’ ny fiainana” (F&F 84:85) ny soratra masina ary ny teny dia manana “fiantraikany mahery kokoa” ao an-tsaina “noho ny sabatra, na zavatra hafa” (Almà 31:5).

Nilaza ny Loholona Henry B. Eyring hoe: “Miangavy anareo aho, ho anareo manokana sy ny mpianatra, mba hanana finoana fa te-hamaky [ny soratra masina] izy ireo, ary tsy mila manery azy ireo hanatona izany ianareo, fa izany ihany no hisintona azy ireo ho eny aminy. . . . Nosoratan’ny Tompo ilay boky. Nasehony an’i Nefia ny fomba hanaovana izany amin’ny fomba izay hisintonany anareo. Ary dia hisintona ny mpianatrareo izany” (“The Book of Mormon Will Change Your Life” [Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Bokin’i Môrmôna, 17 Aog. 1990], 2).

Finoana ny Tompo sy ny Fanahy. Mety ho fanamby sy havesatra ilay an-draikitra mba hampianatra ireo fitsipiky ny filazantsara amin’ireo zatovo sy ny tanora mbola tsy manambady sy efa manambady. Kanefa dia asan’ny Tompo izany: Hanampy ireo izay mitodika any Aminy amim-pinoana Izy. Nampianatra i Môrmôna hoe: “Ary efa niteny i Kristy hoe: Raha manam-

pinoana Ahy ianareo dia hanana ny fahefana hanao na inona na inona zavatra mahasoa ao Amiko” (Môrônia 7:33).

Tokony hanana finoana ireo mpampianatra fa ho takatry ny Tompo ny zavatra ilain’ny mpianatra tsirairay ary te-hitahy azy ireo Izy. Tokony hanana finoana ireo mpampianatra fa ny Fanahy Masina dia hitondra ny hafatry ny filazantsara any amin’ny mpianatra tsirairay ary hitarika azy ireo hampi-hatra ireo fitsipiky ny filazantsara araka ny zavatra ilainy sy ny toe-javatra iainany. Tokony ho tsaroan’ireo mpampianatra fa “ilay Mpampionona [no] nalefa hampianatra ny fahama-rinana” (F&F 50:14).

Mahatoky ireo mpianatra. Tokony hanana finoana ireo mpampianatra fa rehefa miaraka amin’ny fitarihana sy fam-porisihana araka ny tokony ho izy ireo mpianatra, dia afaka ny hahatakatra ny soratra masina, hianatra hamantatra ireo fotopampianarana sy fitsipika, hanazava ny filazantsara amin’ny hafa ary hampihatra ireo fampianaran’ny filazan-

tsara eo amin’ny fiainany. Nofaritan’ny Filoha J. Reuben Clark Jr. ireo toetra sasantsasany ananan’ireo mpianatra seminera sy institiota:

59

MIoMANA HAMPIANATRA

Fanamarihana“Mangetaheta ny zavatra mikasika ny ara-panahy ireo tanoran’ny Fiango-nana. Maniry mafy ny hianatra ny filazantsara izy ireo ary te-hahazo izany mivantana sy tsy misy fangarony. . . .

“. . . Tsy mila manafin-javatra amin’izany tanora manana traikefa ara-panahy izany ianareo ary tsy mila mibitsibitsika momba ny finoana eo amin’ny sofiny. Afaka mifanatrika aminy mivantana ianao ary miresaka aminy. Tsy mila afe-nimpeninao amin’ny kapaotin’ny zavatr’izao tontolo izao ireo fahamarinana ara-pivavahana fa azonao zaraina aminy malalaka tsara ireo fahamarinana ireo” (The Charted Course of the Church in Education, edisiôna nasiam-pana-vaozana [1994], 3, 9).

Indraindray ny endriky ny mpianatra ety ivelany na ny fihetsiny na ny fan-draisany andraikitra eo anatrehan’ny fianarana ny filazantsara dia mety toa maneho fa tsy “mangetaheta ny zavatra ara-panahy” izy ireo. Zava-dehibe tokoa ho an’ireo mpampianatra ny mampihatra finoana araka ny fampiana-ran’ny Filoha Clark manoloana ireo toe-javatra ireo. Nanolotra ity fampanan-tenana izay manome antoka ity ny Loholona Henry B. Eyring: “Mety tsy fantatr’ireo mpianatsika fa matin’ny hanoanana izy ireo, ka ny tenin’Andria-manitra dia hampanala hetaheta azy izay tsy tsapany akory hoe nianjady ta-miny ary ny Fanahy Masina dia handrotsaka izany ao am-pon’izy ireo” (“We Must Raise Our Sights” [CES conference on the Book of Mormon, 14 Aog. 2001], 3).

Ireo mpampianatra mikatsaka ny hanatanteraka ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota amin’ny alalan’ny fampiharana finoana ny herin’ny teny, ny Tompo sy ny Fanahy, ary ny mpianatra dia tokony hanontany tsy tapaka hoe:

Moa ve ny fampianarako:

1. Miteraka fahatakarana lalindalina ny tenin’Andriamanitra sy fitiavana an’izany?

2. Manasa ny Fanahy Masina sy mitondra hatsaram-pitondrantena? 3. Mamporisika ny mpianatra tsirairay hianatra sy hiaina ny filazantsara

amim-pinoana? 4. Manampy ireo mpianatro hahafantatra, hitia sy hanaraka kokoa an’i

Jesoa Kristy?

Mandray anjara amin’ny Fanofanana ny mpampianatra [4.1.4]

Manao fanofanana natokana ho an’ireo mpampianatra sy mpitarika ny se-minera sy institiota. Ny tanjona voalohan’ny fanofanana ny mpampianatra dia ny hanatsara ny fampianarana, hampitombo ny fahalalana ny filazan-tsara ary hanampy ireo mpampianatra hianatra ny fomba hitantanana ny seminera sy institiota.

Ny lafiny iray ao anatin’ity fiofanana ity dia ireo fivoriana manan-danja mia-raka amin’ny mpampianatra. Ny fanofanana ny mpampianatra dia atao tsy tapaka, ary andrasana hanatrika izany ireo mpampianatra sy mpitarika. Mandritra ireo fivoriana ireo dia mandalina soratra masina sy mifanakalo hevitra momba izany ny mpandray anjara mba hampitombo ny fahatakara-n’izy ireo. Mianatra sy mampihatra ireo fomba fampianarana tena tsara izy ireo. Mizara hevitra mba hampitomboana ny fisoratan’anaran’ireo

60


Fanamarihana mpianatra, sy ny fanatrehany, ary famitany ny taom-pianarana koa izy ireo ary miara-mifanakalo hevitra momba ireo zavatra ilaina amin’ilay fotoana ary mianatra ny fomba hanatontosana ireo andraikitra eo amin’ny fitanta-nana.

Ny lafiny iray hafan’ny fanofanana ny mpampianatra dia ny fitsidihana ny efitrano fianarana sy ny fanatrehana ny fampianarana. Mahazo tombony le-hibe tokoa ireo mpampianatra avy amin’ny fanasana ny tompon’andraikitra iray, na tale, na namana mpampianatra hafa hanatrika ny fampianarany ary hizara hevitra avy amin’ny zavatra hita. Matetika dia azo angatahina ilay mpanatrika mba hizara hevitra manokana avy amin’ny zavatra hita mikasika ny fomba fampianarana iray manokana izay ezahin’ny mpampianatra iray hatsaraina. Raha misy ny fotoana toy izany dia afaka ny hahazo tombontsoa koa ny mpampianatra iray amin’ny alalan’ny fanatrehana ny fampianaran’i-reo mpampianatra hafa.

Ireo izay mandray ny fiofanana omena ny mpiasa amim-pinoana sy miaraka amin’ny faniriana amin-kitsim-po izany mba hianatra sy hivoatra dia hahita fivoarana sy fitomboana hatrany.

Fiomanan’ny Mpianatra [4.2]

Miresaka mikasika ilay toetry ny fiomanana na fahavononana ao am-po sy ao an-tsain’ireo izay mikatsaka ny hianatra zavatra ara-panahy ny soratra masina. Ohatra, i Ezra, izay mpisorona sy mpanoratra tao amin’ny Testa-menta Taloha dia “nampiomana ny fony hitady ny lalàn’i Jehovah ka han-katò izany” (Ezra 7:10). Ny bokin’ny Asan’ny Apôstôly dia mamaritra ireo Olomasina matoky izay “nandray ny teny tamin’ny zotom-po indrindra” (Asan’ny Apôstôly 17:11). Nandritra ny fitsidihany ireo vahoaka Nefita dia namporisika azy ireo ny Mpamonjy mba: “[hanomana] ny sain’[izy ireo] ho amin’ ny ampitso, ary hankaty aminareo indray Aho” (3 Nefia 17:3).

Mba hahafahan’ireo mpianatra mahatsapa ny fitarihana mankahery avy amin’ny Fanahy Masina mandritra ny fotoam-pianaran’izy ireo dia tokony koa “[hiomana . . .] handre ny teny” izy ireo (Almà 32:6). Vonona ny hia-natra ireo mpianatra, ao am-pianarana, rehefa mifoha tsara ny sainy, rehefa mifantoka amin’ny fotoam-pianarana ny sainy ary rehefa maneho ny fani-riany ho ampianarin’ny Fanahy izy ireo. Ao anatin’ireo zavatra maro azon’ny mpampianatra atao mba hanampiana ireo mpianatra hanomana ny fony sy ny sainy amin’ny fianarana filazantsara dia ahitana ireto manaraka ireto:

Mivavaka ho an’ireo mpianatra. Afaka mangataka ny Tompo ny mpam-pianatra mba handrotsaka ny Fanahy eo amin’ireo mpianatra mba “hano-mana ny fony handray ny teny . . . amim-pifaliana” (Almà 16:16–17).

Manorina tontolo hahatsapana fitiavana sy fifanajana. Ireo mpianatra izay mahatsapa ho tiana, atokisana ary omen’ny mpampianany lanja dia ho tonga ao am-pianarana miaraka amin’ny fahavononana bebe kokoa handray ny fitarihan’ny Fanahy sy miaraka amin’ny faniriana mahery vaika mba han-dray anjara.

61

MIoMANA HAMPIANATRA

FanamarihanaMametraka ny fahatsapana hanatratra tanjona. Ny mpampianatra dia tokony hanampy ireo mpianatra hahatakatra fa manatrika ny fotoam-pia-narana izy ireo mba hahafahany mahafantatra ny Ray any an-danitra sy ny Zanakalahiny, Jesoa Kristy, ary hivoatra mankany amin’ny fiainana mandra-kizay amin’ny alalan’ny fandalinana ny filazantsarany izay hita ao amin’ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpaminany.

Mizara lesona mahaliana, manan-danja ary mankahery. Rehefa ma-nomana sy mizara lesona mankahery tsy tapaka ireo mpampianatra dia hitombo ny fiandrandran’ireo mpianatra fa hianatra zavatra manan-danja izy ireo isaky ny manatrika ny fotoam-pianarana. Nampianatra ny Loholona Boyd K. Packer hoe: “Raha mampianatra kilasy iray ianareo . . . , dia tsy hi-verina amim-pahavitrihana ao ireo [mpianatra] raha tsy hoe nampianarina zavatra izy ireo tao. Tokony mianatra zavatra izy ireo mba hananany fani-riana hiverina. Izy ireo dia ho tonga amim-pahavononana, eny amim-pien-tanentanana mihitsy ao am-pianarana . . . izay hamahanan-javatra azy ireo” (Teach Ye Diligently, 182).

Asao ny Fanahy Masina eo am-panombohana ny fotoam-pianarana. Manasa ny Fanahy, mampiray hina ary manomana ny saina sy ny fon’ireo mpianatra hanao fandalinana ara-panahy matetika ny fivoriam-bavaka voaomana tsara sy tarihin’ny mpianatra izay ahitana vavaka, fihirana hira ary vatsim-panahy avy amin’ny soratra masina.

Sariho sy hazony ny fahalianan’ireo mpianatra. Ny mpampianatra dia afaka mampifantoka ny sain’ireo mpianatra amin’ny fandalinana ara-panahy amin’ny alalan’ny fanombohana ny lesona tsirairay amin’ny fomba iray izay hisarihana ny fifantohan’ireo mpianatra sy hitarihana azy ireo hikaroka ny soratra masina ao anatin’ny fananana tanjona lehibe kokoa. Ohatra, afaka manoratra fanontaniana manitikitika ny saina eo amin’ny solaitrabe ny mpampianatra na mametraka zavatra na sary iray izay misarika ny fahalia-nan’ny mpianatra rehefa tonga ao am-pianarana izy ireo.

Satria maro ireo mpianatra no tsy manana fifantohan-tsaina maharitra, dia mitady fomba maro ahafahana mamerina indray izany fahalianany sy faha-vitrihany izany ny mpampianatra hendry mandritra ny fotoam-pianarana. Izany fomba izany dia tokony hatao amin’ny fomba izay ahafahana mampifantoka ny sain’ny mpianatra amin’ireo soratra ma-sina ho halalinina.

Manomana ireo mpianatra ho mpianatra mahomby. Alohan’ny hanasana ireo mpianatra handray anjara, ireo mpampianatra dia tokony hanazava tsara ny zavatra han-gatahina amin’izy ireo, ary manome ohatra sy manome fotoana mba hiomanana sy hanaovana fampiharana, dia avy eo manome fankaherezana sy fankasitrahana ny nataon’ireo mpianatra tamin’ny fanatanterahany ny anjara andraikiny nandritra ny fandalinana. Ireo mpampianatra izay manomana ny mpianatra hahatontosa ny anjara andraikiny amin’ny ma-ha-mpianatra azy dia hahita fahombiazana bebe kokoa eo amin’ny fanatanterahana ny Tanjon’ny Seminera sy Institiota.

Notes/linesCover up

62


Fanamarihana Fanomanana ny lesona [4.3]

Ireo loharanom-pitaovana ho an’ny fanomanana ny lesona [4.3.1]

Soratra MasinaMifototra amin’ny fandalinana ireo soratra masina ankatoavin’ny Fiango-nana ny taranjam-pianarana efatra an’ny seminera sy ny ankamaroan’ireo taranjam-pianarana ankatoavina ao amin’ny institiota. Ny loharanom-pitao-vana voalohany ahafahana mamaritra ny zavatra ampianarina ao amin’ireo taranjam-pianarana ireo dia ny soratra masina. Nandritra ny lahateny na-taony ho an’ireo mpampianatra seminera sy institiota dia nampianatra ny Filoha Ezra Taft Benson hoe: “Tsarovy mandrakariva fa tsy misy mahasolo ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpaminany velona. Ireo no tokony ho loha-rano fototra ho anareo” (“The Gospel Teacher and His Message” [lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, 17 Sept. 1976], 3).

Mifantoka amin’ny lohahevitra ara-pilazantsara ny sasantsasany amin’ireo taranjam-pianarana ao amin’ny institiota fa tsy amin’ny fandalinana ny so-ratra masina ankatoavin’ny Fiangonana. Tokony hampiasa ireo boky natolo-tra ao amin’ny fandaharam-pampianaran’ny institiota (ary koa ny soratra masina) ireo mpampianatra ho toy ny loharano fototra ho an’ny fanoma-nana. Tokony hikaroka tsy tapaka ireo fotoana ahafahana mampiasa hatrany ny soratra masina sy ny tenin’ireo mpaminany mba hanazavana sy hane-hoana an-tsary ireo fotopampianarana sy fitsipika ao amin’ireo taranjam-pianarana ireo ny mpampianatra.

Boky fampianarana ao amin’ny seminera sy institiotaNomena mba hanampy ireo mpampianatra hanomanana sy hampianarana lesona amim-pahombiazana ireo boky fampianarana ao amin’ny seminera sy institiota. Manolotra fampahalalana fototra mikasika ny soratra masina sy ny mombamomba azy ny boky fampianarana, ary manolotra fanazavana ireo teny sy andian-teny sarotra, ahitana fanehoan-kevitry ny Manampahefana Ambony mikasika ny fotopampianarana sy fitsipika ampianarina ao amin’ny soratra masina, ary sosokevitra mikasika ny hoe inona no votoatiny sy foto-pampianarana ary fitsipika tokony ho ampianarina. Manolotra sosokevitra mikasika ny fomba enti-mampianatra koa izany. Rehefa ampiasain’ireo mpampianatra miaraka amin’ny andian-tsoratra masina ny boky fampiana-rana dia afaka manentana ny fanahin’izy ireo ny Fanahy Masina rehefa mandrindra ny lesona hifanaraka amin’ny zavatra ilain’ireo mpianatra izy ireo.

Nanome fanazavana mikasika ny fanomanana sy ny fampiasana ny boky enti-mampianatra ny Loholona Henry B. Eyring: “Ireo izay nantsoin’ny mpaminany mba haka antoka ny fahamarinan’ny fotopampianarana izay ampianarina ato am-piangonana dia mamerina mijery ny teny tsirairay, ny sary tsirairay ary ny fanazavana an-tsary rehetra ao amin’izany boky fampia-narana izay raisinareo izany. Afaka mamoha ny hery entin’izany boky fam-pianarana izany isika amin’ny alalan’ny fampiasana ny finoantsika fa avy amin’Andriamanitra izany. . . .

63

MIoMANA HAMPIANATRA

Fanamarihana“Ny fanarahana ny votoatin’ny boky fampianarana ary koa ny filaharany dia hamaha ireo fahazai-mampianatra miavaka ananantsika fa tsy hampihena izany” (“The Lord Will Multiply the Harvest” [takariva niarahana tamin’ny Elder Henry B. Eyring, 6 Feb. 1998], 4–5).

Loharanom-pitaovana fanampinyAfaka mampiasa loharanom-pitaovana fanampiny ny mpampianatra toy ny gazetibokin’ny Fiangonana, indrindra ireo mirakitra ny fampianarana avy amin’ny fihaonamben’ny Fiangonana, raha toa izy ireo ka manampy amin’ny fahatakarana mazava kokoa ilay andian-tsoratra masina. Ireo loha-ranom-pitaovana hafa dia tsy tokony ho ampiasaina mba hamoahana hevi-tra sy fomba fanao vaovao, mba hampitolagaga, na hampianarana hevitra izay tsy mbola nandraisan’ny Fiangonana fanapahan-kevitra mazava. Na dia misy zavatra efa nohamarinina na navoaka aza taloha dia mety mbola tsy mety ny hampiasana izany any am-pianarana. Tokony hanorina ny finoana sy fijoroana ho vavolombelon’ireo mpianatra ny lesona.

Tapaho izay tokony ho ampianarina sy ny fomba hampianarana azy [4.3.2]

Rehefa manomana lesona iray ny mpampianatra rehetra dia tsy maintsy ma-napa-kevitra hoe: “Inona no ho ampianariko?” ary “Ahoana no hampiana-rana azy?” Ny hoe Inona no ho ampianarina dia mifototra amin’ny mombamomba ny soratra masina (ao anatin’izany ny fampahalalana fototra, ny kolontsaina, ary ny toe-java-miseho), ny votoatiny (toy ny fizotran’ny tantara, olona, zava-nitranga, toriteny sy fanazavana avy amin’ny fanenta-nam-panahy), ary ireo fahamarinana manan-danja ara-pilazantsara izay hita ao amin’ilay andian-tsoratra masina. Ny hoe: Ahoana no hampianarana azy dia mifototra amin’ny fomba fampianarana, ny fitarihana ny fampianarana ary ireo asa atao izay ampiasain’ireo mpampianatra mba hanampiana ireo mpianatra hianatra (toy ny fifanakalozan-kevitra ao am-pianarana, ireo lo-harano avy amin’ny haino aman-jery, ny asa atao an-tsoratra ary ireo asa ia-rahan’ny vondrona atao). Ny fanapahana hoe inona no ho ampianarina dia mila ialohavan’ny fisafidianana ny ahoana no hampianarana azy mba hihazo-nana ny fifantohana voalohany amin’ny soratra masina, fa tsy amin’ny fomba fampianarana na ny teknika ampiasaina.

Mandritra ny fanomanana ny lesona ireo mpampianatra dia tokony hano-kana fotoana sy ezaka ampy tsara eo amin’ny fanapahana ireo zavatra roa ireo dia ny hoe inona no ho ampianarina ary ahoana no hampianarana azy. Raha toa ka saika maka ny fifantohana rehetra mandritra ny fanomanana ny lesona ny inona no ho ampianarina dia tsy hanana fotoana ampy hifantohana amin’ny fomba hanampiana ny mpianatra handray anjara amin’ny fandali-nana ny mpampianatra. Matetika izany dia hiteraka lesona mampamona-monaina sy mifantoka loatra amin’ny mpampianatra. Raha toa kosa ka mifantoka loatra amin’ny ahoana no fomba hampianarana azy ny mpampiana-tra dia hikorontana ny lesona ary tsy hanana tanjona sy hery.

64


Fanamarihana Tapaho hoe inona no ho ampianarina [4.3.3]

Misy dingana efatra lehibe lalovan’ny mpampianatra rehefa manomana ny zavatra ho ampianariny izy ireo: Voalohany, mikatsaka ny hahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatin’ny andian-tsoratra masina izy ireo. Faharoa, mamantatra sy manakatra ireo fotopampianarana sy fitsi-pika hita ao amin’ny andian-tsoratra masina izy ireo. Fahatelo, manapa-ke-vitra izy ireo hoe inona ireo fitsipika izay manan-danja indrindra tokony hianarana sy hampiharin’ireo mpianany, ary fahaefatra, manapa-kevitra mi-kasika ny halehiben’ny fifantohana tokony homena ny kantsana tsirairay ao amin’ilay andian-tsoratra masina.

1. Manakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatin’ny andian-tsoratra masina izay ampianarina.Ny mpampianatra dia tokony hikatsaka ny hahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina, na ny fampahalalana fototra mikasika ny andian-tsoratra masina sy hampifantoka tanteraka ny sain’izy ireo ao anatin’izany mandrapahafantatr’izy ireo tanteraka ny votoatiny. Ny dikan’ny hoe mifan-toka tanteraka ao amin’ny soratra masina dia mamaky, mandalina, ary miva-vaka mba hahazo fanentanam-panahy sy fahatakarana mikasika ny zavatra novakiana.

Ny iray amin’ireo zavatra manampy indrindra azon’ny mpampianatra atao mba hahatakarana ny votoatin’ny soratra masina dia ny mamantatra ireo fi-zarazarana mazava ao amin’ny andian-tsoratra masina izay hitrangan’ny fio-vana lohahevitra na zava-miseho. Amin’ny alalan’ny fampiasana ny boky fampianarana sy ny hevi-baovaony manokana, ny mpampianatra dia afaka mizara ny andian-tsoratra masina ho kantsana kelikely kokoa na ho vondro-n’andinin-tsoratra masina mifototra amin’ireo fizarazarana mazava ireo. Ireo kantsana kelikely ireo dia ho tonga andian-tsoratra masina na singa manan-danja izay ho ampiasain’ny mpampianatra any aoriana ao anatin’ny fano-manany mba handrindrana ny fisosan’ny lesony ary ahafahan’izy ireo farafahakeliny mba maneho fifantohana ihany amin’ireo votoatin’ny zavatra rehetra hita ao amin’ny andian-tsoratra masina.

Rehefa mandrindra ny andian-tsoratra masina arak’io fomba io, ny mpam-pianatra dia tokony hikatsaka koa fomba hafa mba hampivelarana ny faha-takarany ny olona resahina, ny toerana ary ny fifandraisan’ny antony sy ny vokany izay toa manan-danja ao amin’ny andian-tsoratra masina, ary koa ny dikan’ireo teny na andian-teny sarotra. Ny fahazoana fahatakarana ampy mikasika ny votoatiny dia matetika mitaky famakiana ny andian-tsoratra masina mihoatra ny indray mandeha.

2. Mamantatra sy manakatra ireo fotopampianarana sy fitsipika.Miaraka amin’ny fahatakarana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny dia tokony hamantatra sy hanakatra tsara ireo fotopampianarana sy fitsipika ao amin’ny andian-tsoratra masina ireo mpampianatra ary ha-merina hijery ireo natolotra ao amin’ny boky fampianarana. Tokony miezaka manoratra amin’ny fomba mazava sy voafintina ireo fotopampianarana sy fi-tsipika ny mpampianatra raha tsy hoe efa voatanisa ao anatin’ny boky fam-pianarana izany. Ny fanaovana izany dia hampazava ny fitsipika sy ny dikany ao an-tsain’ny mpampianatra. Hanampy amin’ny asa fandalinana atao mandritra ny fotoam-pianarana koa izany ary ahafahan’ireo mpianatra hampivelatra ny fahatakarana sy fampiharana mifantoka kokoa.

65

MIoMANA HAMPIANATRA

Fanamarihana3. Manapa-kevitra hoe inona ireo fitsipika sy fotopampianarana izay manan-danja indrindra tokony hianaran’ny mpianatra sy hampihariny.Ao amin’ny andian-tsoratra masina tsotra iray dia saika hisy foana ny fitao-vana bebe kokoa izay azo hifanakalozana hevitra tsara mandritra ny fotoam-pianarana. Rehefa avy nandalina ny soratra masina sy ny boky fampianarana ireo mpampianatra dia mila manapa-kevitra izy ireo hoe inona ireo fitsipika sy fotopampianarana izay tena manan-danja tokony ho takarin’ny mpianany sy tokony hampihariny. Rehefa mandray izany fanapahan-kevitra izany ireo mpampianatra dia tokony handinika ireto zavatra manaraka ireto.

Bitsiky ny Fanahy Masina. Tokony hikatsaka ny fitarihan’ny Fanahy Ma-sina hatrany ireo mpampianatra eo am-pandraisana fanapahan-kevitra hoe inona avy ireo fitsipika sy fotopampianarana tokony hamafisina ao amin’ny lesona.

Ny tanjon’ilay mpanoratra nentanim-panahy. Tokony hikatsaka hamanta-tra ny zavatra tian’ilay mpanoratra mandray faminaniana hampitaina ireo mpampianatra. Hoy ny Filoha Ezra Taft Benson hoe: “Raha toa ka nahita izao androntsika izao izy ireo [ireo mpanoratra], ary nisafidy ireo zavatra izay hanan-danja indrindra ho antsika, moa va tsy ho ny fomba tokony handali-nantsika ny Bokin’i Môrmôna izany? Tokony hanontany tena tsy tapaka isika hoe: “Inona no antony nitaoman’ny Tompo fanahy an’i Môrmôna (na Môrô-nia na Almà) hampiditra izany ao amin’ny rakitsorany? Inona no lesona azoko ianarana avy amin’izany izay hanampy ahy eo amin’ny fiainako ami-n’izao andro izao sy amin’izao vanimpotoana izao?” Inona no lesona azoko ianarana avy amin’izany mba hanampy ahy hiaina amin’izao andro sy fo-toana izao?’” (“The Book of Mormon—Keystone of Our Religion,” Ensign, Nov. 1986, 6). Tokony hieritreritra fanontaniana mitovy amin’izany ireo mpampianatra mandritra ny fanomanany lesona ho an’izay mety ho taranja ianarana ao amin’ny fianarana ny soratra masina ampianariny.

Tokony hihazona ao an-tsainy koa ireo mpampianatra fa ny tanjona fototry ny mpaminany ao amin’ny soratra masina dia ny hijoro ho vavolombe-lona momba an’i Jesoa Kristy foana. Hoy i Nefia hoe: “Fa ny tena fika-sako dia ny hahazoako mandresy lahatra ny olona hanatona ny Andriamanitr’ i Abrahama sy ny Andriamanitr’ i Isaka ary ny Andria-manitr’ i Jakoba mba hovonjena”(1 Nefia 6:4). Noho izany ny mpampianatra dia tokony hametraka fanontaniana hoe: “Inona no ampianarin’ity andian-tsoratra masina ity mikasika an’i Jesoa Kristy izay hanampy ny mpianatra hahatakatra ny fampianarany sy ny Sorompanavotany sy hiantehitra amin’izany?”

Rehefa mikatsaka ny hamantatra ny tanjon’ilay mpanoratra nen-tanim-panahy ireo mpampianatra dia tokony hitandrina tsara izy ireo mba tsy hihoatra ny zavatra hita mazava ao amin’ny la-hatsoratra. Nampitandrina ny Loholona Henry B. Eyring hoe: “Tsy tokony hisehoseho aho fa mahafantatra ny zavatra rehetra tian’ny mpanoratra holazaina, na ny tsy tiany holazaina” (“‘And Thus We See:’ Helping a Student in a Moment of Doubt” [taka-riva niarahana tamin’ny Loholona Henry B. Eyring, 5 Feb. 1993], 6).

Notes/linesCover up

66


Fanamarihana Ireo fitsipika sy fotopampianarana fototra mitondra fiovam-po. Rehefa manapa-kevitra ny mpampianatra hoe inona no tokony ho ampianarina, dia tokony handinika izy hoe: “Amin’ireo fahamarinana rehetra azo antitrante-rina ao amin’ity andian-tsoratra masina ity dia inona no hanampy ny mpia-natro hanatona akaiky kokoa ny Ray any an-danitra sy ny Mpamonjy ary hitondra any amin’ny famonjena?” Nanoro hevitra ny Loholona Henry B. Eyring hoe: “Rehefa manomana lesona ianareo dia tadiavo ao anatin’izany ireo fitsipika mitondra fiovam-po. . . . Ny fitsipika mitondra fiovam-po dia ireo izay mitarika any amin’ny fankatoavana ny sitrapon’Andriamanitra” (“Converting Principles” [lahateny nandritra ny takariva niarahana tamin’ny Loholona L. Tom Perry, 2 Feb. 1996], 1).

Tokony hamaritra koa ireo mpampianatra raha toa ilay an-dian-tsoratra masina halalin’izy ireo ka mampianatra izay mety ho fotopampianarana fototra nosafidian’ny S&I mba ho antitranterina. Ireo fotopampianarana ireo dia manome ireo mpianatra fahakatarana ny drafitry ny Ray any an-dani-tra sy finoana fototra mikasika ny Fiangonana (jereo ny fiza-rana 2.7.2, “Fotopampianarana Fototra,” ao amin’ny pejy 41).

Ireo zavatra ilaina sy fahaiza-manaon’ny mpianatra. Raha mahafantatra sy mahatakatra tsara kokoa ny mpianany ny mpampianatra, dia ho mora kokoa ny hamantarana sy hanamafisana an’ireo fitsipika manan-danja izay mora am-piharina. Rehefa mandalina andian-tsoratra masina iray ny mpampianatra dia mety hahita hevitra na fomba fisainana maro izay manaitra azy mivantana na manana lanjany ma-nokana ho an’ny tenany, kanefa ireo mety tafahoatra ny fa-havononana sy fahatakarana ara-panahin’ny mpianatra (jereo, ohatra, ny torohevitr’i Paoly mikasika ny hena sy ny ronono ao amin’ny 1 Korintiana 3:2). Mety hanana lanjany lehibe ho an’ny mpianatra ireo fitsipika sasantsasany izay mety tsy ho vaovao na tsy mahaliana ny mpampianatra. To-kony ho tsaroan’ny mpampianatra fa mampianatra mpiana-tra izy ireo fa tsy lesona fotsiny. Manorina tontolo iray ahafahana mianatra izy ireo fa tsy manomana ireo hevi-de-hiben’ny lesona fotsiny. Afaka manampy ireo mpampianatra tokoa ny boky fampianarana eo am-pamaritana izay mety ho fitsipika sy fotopampianarana manan-danja indrindra ho an’ireo mpianatra.

Nampianatra ny Loholona Richard G. Scott hoe: “Farito, araka ny fahaizan’ny tsirairay sy ny zavatra ilain’ireo mpia-natra, izay laharam-pahamehana indrindra. Raha takatra ireo fitsipika manan-danja, tafalatsaka anaty ary tafiditra ao amin’ny boky torolalam-piainan’ireo mpianatra, dia

tanteraka izany ilay tanjona manan-danja indrindra” (“To Understand and Live Truth” [takariva niarahana tamin’ny Loholona Richard G. Scott, 4 Feb. 2005], 2–3).

Rehefa manapa-kevitra hoe inona ireo fahamarinana tokony ho antitrante-rina dia afaka manao drafitra koa ny mpampianatra mba hitanisa fohifohy ny fitsipika na fotopampianarana iray izay tsy kasain’izy ireo hivalamparana

“Misy fomba fijery roa mikasika ny filazantsara—izay samy marina. Hiton-dra fiovana lehibe eo amin’ny herin’ny fampianaranareo izy ireo. Ny fomba fijery voalohany dia hoe fahamarinana ny filazantsara. Tena marina izany. Fahamarinana ny filazantsara. Amin’ny alalan’izany fomba fijery izany dia afaka mampianatra tsara izay zavatra marina re-hetra ao am-pianarana aho, ary dia ny filazantsara no ho ampianariko amin’izany. Ilay fomba fijery iray hafa dia hoe fitsipika, didy ary ôrdônansy ny filazantsara ka raha tandrovana, arahina ary ekena dia hitarika any amin’ny fiainana mandrakizay. Marina koa izany.

“Rehefa misafidy aho hoe inona amin’ireo fomba fijery ireo no entiko hibahan-toerana ao amin’ny fampianarako dia mandray dingana lehibe aho izay. Raha toa aho ka maka ilay fomba fijery hoe ny filazantsara dia fahamari-nana rehetra, fa tsy ilay hoe izany dia ôrdônansy sy fitsi-pika ary didy izay raha tandrovana, arahina sy ekena dia hitarika amin’ny fiainana mandrakizay dia efa mamily ny tenako sahady hiala amin’ny fanampiana ireo mpianatra hanohitra ny ranomasimben’ny fahalotoana aho.”

(Henry B. Eyring, “Eyes to See, Ears to Hear” [Fivorian’ny manam-pahaizana ao amin’ny DFF momba ny Testamenta Vaovao, 16 Aog. 1984], 6)

67

MIoMANA HAMPIANATRA

Fanamarihanarehefa mandroso ao anatin’ny fandalinana ny andian-tsoratra masina. Izany dia manome fahafahana ny Fanahy Masina mba hampifanaraka amin’izay ilan’ny olona azy ny fitsipika iray, izay na dia tsy zavatra lehibe ifantohana ao anatin’ny lesona aza, dia mety hanan-danja ho an’ny mpianatra iray. Tokony ho ataon’ny mpampianatra ao an-tsaina koa fa ireo mpianatra dia mety hahita fahamarinana ara-pilazantsara sasantsasany sy hanam-pani-riana ny hifanakalo hevitra mikasika an’izany ary mety tsy tsikaritry ny mpampianatra na nokasainy horesahana izany.

Ao anatin’ireo zavatra rehetra ireo dia tokony hikatsaka ny fanamafisana avy amin’ny Fanahy ny mpampianatra. Ny Fanahy dia hanampy azy ireo hahatakatra tsara kokoa ny tanjon’ny mpanoratra soratra masina izay nentanim-panahy, sy ny zavatra ilain’ny mpianatra, ary izay fahamarinana ara-pilazantsara hanampy ireo mpianatra hanatona akaiky kokoa ny Rain’izy ireo any an-danitra sy ny Mpamonjy.

4. Manapa-kevitra mikasika ny halehiben’ny fifantohana tokony homena ny kantsana tsirairay ao amin’ilay andian-tsoratra masina.Ireo mpampianatra ankehitriny dia afaka manapa-kevitra mikasika ny hale-hiben’ny fifantohana tokony homena ny kantsana tsirairay ao amin’ilay an-dian-tsoratra masina rehefa manana ny fahatakarana mikasika ny tantara sy ny votoatin’ny andian-tsoratra masina, sy nizarazara izany ho kantsana keli-kely sy mifandray ny votoatiny, ary rehefa nahita ireo fahamarinana manan-danjan’ny filazantsara mba hianaran’ireo mpianatra sy hampihariny. Amin’ny ankapobeny ireo kantsana izay ahitana fotopampianarana sy fitsi-pika izay tian’ny mpampianatra ho antitranterina ao amin’ny lesona dia handaniana fifantohana be. Midika izany fa ho an’ireo vondron’andinin-tso-ratra masina ireo, ny mpampianatra dia hitarika ireo mpianatra hahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny, hamantatra sy hana-katra ireo fotopampianarana sy fitsipika manan-danja ao amin’izy ireo, ha-hatsapa ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe an’ireo fotopampianarana sy fitsipika ao am-pony, ary hanampy azy ireo hahita ny fomba ahafahan’izy ireo mampihatra ireo fahamarinana ireo eo amin’ny fiainany.

Ireo kantsana hafa ao amin’ny andian-tsoratra masina dia tsy dia mifandray loatra amin’ireo fahamarinana hamafisina ao amin’ny lesona, kanefa tsy to-kony ho dinganina na hoe tsy ho jerena. Farafaharatsiny tokony hamintina ireo vondron’andinin-tsoratra masina ireo koa ny mpampianatra.

Fanamarihana: Mahalana ny hoe manana fotoana tsy voafetra hanomanana ny lesona. Ny fahadisoana mateti-pitranga ataon’ireo mpampianatra dia ny fandaniana fotoana be loatra amin’ny famakiana sy fandalinana ary fieza-hana manapa-kevitra ny amin’ny hoe inona no ho ampianarina ka tsy ampy intsony ny fotoana hanomanana amim-pahamatorana ny hoe ahoana no fomba hampianarana azy. Tonga eto ilay ao anatin’ny fanomanana ny lesona rehetra izay tsy maintsy ilazan’ny mpampianatra iray hoe: “Tsapako fa ma-nana fahatakarana ampy mikasika ny zavatra ho ampianariko aho. Ankehi-triny aho mila manapa-kevitra hoe ahoana no fomba hampianarako izany amim-pahombiazana.”

68


Fanamarihana Manapa-kevitra ny fomba hampianarana izany [4.3.4]

Mateti-pitranga amin’ireo mpampianatra ny mientanentana mikasika ireo andian-tsoratra masina izay ho ampianariny sy ireo fahamarinana izay hi-tany. Amin’ny alalan’ny ezaka mafy atao mba handalinana sy hahatakarana ary mba ho ampianarin’ny Fanahy dia mahazo hery ary manam-paniriana ho azy ny hizara ny zavatra nianarany nandritra ny fotoana fanomanana ireo mpampianatra. Rehefa azo atao aza izany dia tokony ho tsaroana fa ny tan-jon’ny lesona tsirairay dia ny hahatakaran’ny mpianatra ny soratra masina, ny mba hampianaran’ny Fanahy Masina azy ireo ary hahatsapany famporisi-hana mba hampihatra ny zavatra nianarany. Izany dia saika mitaky foana za-vatra bebe kokoa mihoatra ny filazan’ny mpampianatra fotsiny amin’ireo mpianatra ny zavatra nianaran’izy ireo avy amin’ny soratra masina sy ny an-tony hahatsapan’izy ireo fa manan-danja izany. Izany koa dia mitaky zavatra mihoatra ny famakian’ny mpampianatra andinin-tsoratra masina iray, sy fa-nomezany fanamarihana mikasika izany, ary famakiana andinin-tsoratra masina iray hafa indray avy eo.

Mahazo hery ireo mpianatra rehefa tarihina izy ireo ao anatin’ilay dingan’ny fianarana izay mitovy amin’ny zavatra niainan’ny mpampianatra nandritra ny fanomanana ny lesona. Tokony ho tarihina ny mpianatra hikaroka ny so-ratra masina mba hahatakatra zavatra ary mba hahita amin’ny alalan’ny te-nanin’izy ireo ny fahamarinan’ny filazantsara. Tokony homena fahafahana manazava ny filazantsara amin’ny alalan’ny fampiasany ny teniny manokana izy ireo ary hizara zavatra izay fantany sy tsapany sy hijoro ho vavolombe-lona mikasika izany. Izany dia hanampy amin’ny fitondrana ny filazantsara miala avy ao an-tsainy mankany am-pony.

Rehefa mianatra tsy tapaka ny filazantsara araka izany fomba izany ny mpianatra dia hanana fahatokian-tena eo amin’ny fahaizan’izy ireo manda-lina ny soratra masina ho an’ny tenany sy hianatra amin’ny alalan’ny Fa-nahy. Manana faniriana ny hampihatra ny zavatra nianaran’izy ireo eo amin’ny fiainany izy ireo. Ho vonona tsara kokoa izy ireo hanazava ny zava-tra inoany amin’ny olon-kafa ary hijoro ho vavolombelona mikasika ny foto-pampianarana sy fitsipiky ny filazantsara.

Tokony hanomana fomba izay hanampy ireo mpianatra hiaina ity dingan’ny fandalinana ity ireo mpampianatra rehefa miaraka mandroso ao anatin’ny soratra masina izy ireo mandritra ny fotoam-pianarana. Rehefa mandrindra ny drafitry ny lesony ireo mpampianatra, ny valin’ireto fanontaniana mana-raka ireto dia manome ireo zavatra fototra hanapahan-kevitra hoe inona no ho ampianarina:

1. Inona no fomba na asa fandalinana atao izay hanampy ireo mpianatro hahatakatra ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny izay ilain’izy ireo ho fantatra?

2. Inona no fomba izay hanampy ireo mpianatro hamantatra sy haneho amin’ny alalan’ny teny ireo fotopampianarana sy fitsipika manan-danja ary hanome azy ireo fahafahana hahita ireo hafa?

3. Inona no fomba tsara indrindra izay hanampy ny mpianatro hahataka-tra ireto fitsipika sy fotopampianarana ireto?

4. Inona no fomba na fitarihana izay hitarika ny mpianatro hahatsapa ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ireo fitsipika ireo ary hanasa azy ireo hizara sy hijoro ho vavolombelona mikasika azy ireo?

69

MIoMANA HAMPIANATRA

Fanamarihana 5. Inona no fomba mahomby izay hanampy azy ireo hahita ny fomba aha-fahany mampihatra ireo fitsipika ireo eo amin’ny fiainany sy hampori-sika azy ireo hanao izany?

Ireto misy zavatra vitsivitsy tokony hodinihina ao anatin’ny fanapahana he-vitra mikasika ny fomba hampianarana.

Maka antoka fa mifanaraka tsara amin’ny hafatra izay ampianarina sy mampitombo ny fitarihan’ny Fanahy ireo fomba fampianarana. In-draindray noho ny fiezahana hampifalifaly ny mpianatra na fiezahana hiha-zona ny fahalianany, dia misafidy fomba na teknika izay tsy mitondra any amin’ny fahatakarana sy fivoaran’ny toe-tsaina ny mpampianatra. Rehefa mifantina ny fomba fampianarana dia tokony hojeren’ny mpampianatra raha toa ilay fomba fampianarana ka mifandray na manalavitra ny hafatra izay natao hanampiana ny mpianatra hampiditra zavatra ao anatiny. Ohatra, ny kilalao enti-mampianatra dia mety hahafinaritra sy fomba mahomby hampitana fampahalalana (toy ny filaharan’ny boky ao amin’ny Baiboly), ka-nefa mety tena tsy hitondra vokany izany raha toa ny tanjona farany ka hoe fananana fahatsapan-javatra ara-panahy. Mety mahomby ny miasa ao ana-tin’ny vondrona kely kanefa noho izany somary mandany fotoana ihany dia mety tsy izany no fomba tsara indrindra hamantarana fitsipika tsotra nam-bara iray.

Tokony haka antoka ilay mpampianatra fa mifanaraka amin’ny tontolo enti-mandalina ny filazantsara ny fomba fampianarana sy asa atao sy tsy hana-fintohina na handratra na iza na iza, ary hitondra ny fitarihan’ny Fanahy.

Mampiasà boky fampianarana. Ny boky fampianarana ao amin’ny seminera sy institiota dia manolotra sosokevitra mi-kasika ny hoe inona no ho ampianarina izay mampiditra ireo zavatra manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara. Rehefa manomana ny lesona tsirairay ireo mpampianatra dia tokony hamerina hamaky tsara ny boky fampianarana ary hifantina izay fampahalalana sy fomba fampianarana ho ampiasain’izy ireo mba hampianarana ilay andian-tsoratra masina. Afaka misafidy ireo sosokevitra re-hetra ao amin’ny boky na ny ampahan’izany mba hampiana-rana andian-tsoratra masina iray ireo mpampianatra na afaka mampifanaraka ireo sosokevitra amin’ny zavatra ilaina sy ny zava-misy ao am-pianarany.

Mametraka ny fijerena ny fiantefan-javatra sy mame-traka tanjona. Rehefa hitan’ny mpianatra ny fiantefan’ny zavatra halalini-n’izy ireo ao amin’ilay andian-tsoratra masina eo amin’ny toe-javatra iainany manokana dia hazoto kokoa hianatra sy hampihatra ny fampiana-ran’ny filazantsara izy ireo amin’ny ankapobeny. Izy ireo koa dia afaka ny hahita ny fomba hitondran’ny soratra masina valiny sy fitarihana izay afaka ny hitarika azy ireo ao anatin’ny zava-misy marina mitranga eo amin’ny fiainany.

Noho izany, rehefa manomana ny hoe ahoana no hampianarana azy ny mpampianatra, dia tokony hanam-pahendrena handinika ireo fahamarinana mandrakizay voarakitra ao amin’ilay andian-tsoratra masina sy hieritreritra ny fomba mety hahatongavan’izany ho mahasoa sy manan-danja eo amin’ny fiainan’ireo mpianatra. Miaraka amin’izany ao an-tsainy, ireo

“Ny mpampianatry ny filazantsara mahay iray dia hampianatra avy ao amin’izay zavatra voafaritra ao amin’ny fitaovana enti-mampianatra, miaraka amin’ny fifantohana tena le-

hibe eo amin’ny fampianarana ireo fotopampianarana sy fitsipika ary fanekempihavanan’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy.”

(Dallin H. Oaks, “Gospel Teaching,” Ensign, Nôv. 1999, 79)

70


Fanamarihana mpampianatra dia hanomboka matetika ny lesony amin’ny alalan’ny fame-trahana fanontaniana manan-danja na firesahana toe-javatra miseho na olana iray izay hitarika ireo mpianatra hikaroka ny soratra masina mba hahi-tana ireo fitsipika sy fotopampianaran’ny filazantsara izay hitantana sy hita-rika azy ireo. Rehefa manomana lesona ny mpampianatra dia tokony handrafitra koa fomba ahafahana mihazona ny fahalianana sy mamporisika hatrany ireo mpianatra hirotsaka ao amin’ny dingan’ny fandalinana.

Mandamina ny halavam-potoana. Ny mpampianatra dia tokony hanao ezaka tsy tapaka mba handalina ny andian-tsoratra masina manontolo. Ka-nefa ao anatin’ny fandinihana ny habetsaky ny fotoana ho laniana amin’ireo fizarazarana samihafa ao amin’ny lesona, dia zava-dehibe ho an’ireo mpam-pianatra ny mahatsiaro fa mampianatra mpianatra izy ireo, fa tsy lesona. To-kony tsy hifantoka be fotsiny amin’ny fanarahana amin’ny fomba hentitra ny drafitry ny lesona ireo mpampianatra ka tsy hanome toerana ny fahafahana mety handray fanentanam-panahy na fandraisana anjara tsy ampoizina avy amin’ireo mpianatra mandritra ny fotoam-pianarana izay mety hahatonga filana ny hanovana ny lesona.

Ny iray amin’ireo hadisoana mateti-pitranga eo amin’ireo mpampianatra dia ny fandaniana fotoana be loatra amin’ny ampahan’ny voalohan’ny lesona ary avy eo hafainganina ny ampahany faran’ny lesona. Rehefa manomana ireo mpampianatra dia ilain’izy ireo ny mandanjalanja ny fotoana holaniana mba hamitana ny fizarana tsirairay ao anatin’ny lesona amin’ny alalan’ny fampiasana ny fomba fampianarana nosafidiany. Satria ny mpampianatra iray dia tsy maintsy hanana zavatra bebe kokoa ho ampianarina foana amin’ny ankapobeny mihoatra ny fotoana ananana enti-mampianatra izany, dia mila faritan’izy ireo hoe inona avy ireo ampahany ao amin’ny andian-tsoratra masina tokony ho antitranterina ary inona tokony ho fintinina.

Miantefa any amin’ny taranjam-pianarana feno sy amin’ny lesona tsirairay ny filana fandaminana ny halavam-potoana. Ohatra, ao amin’ny taranjam-pianarana Testamenta Vaovao, raha toa ka mandany fotoana be loatra amin’ny Filazantsara efatra ireo mpampianatra dia tsy afaka ny hampita araka ny tokony ho izy ireo fahamarinana manan-danjan’ny filazantsara hita ao amin’ireo boky hafa any aoriana.

Ny ankamaroan’ny boky fampianarana ho an’ny seminera sy institiota dia manolotra sosokevitra eo amin’ny fandaminana ny halavam-potoana sy fan-daharam-potoana entina hamitana ny taranja iray manontolo.

Mifantoka amin’ny fanampiana ireo mpianatra hanatontosa ny anjara andraikiny. Rehefa manomana ny fomba hampianarany ny mpampianatra dia tokony hifantoka foana amin’ny mpianatra fa tsy amin’ny zavatra ho ataon’ny mpampianatra. Raha tokony hanontany fotsiny hoe: “Inona no ho ataoko any am-pianarana androany?” na ny “Inona no ho ampianariko ny mpianatro?” ny mpampianatra iray koa dia tokony hanao ny fanomanana ny lesona amin’ny alalan’ny fieritreretana hoe: “Inona no ho ataon’ny mpiana-tro any am-pianarana androany?” “Ahoana no fomba hanampiako ny mpia-natro hahafantarany ny zavatra tokony ho fantany?”

71

MIoMANA HAMPIANATRA

FanamarihanaMampiasa fomba fampianarana sy fitarihana vaovao enti-mampianatra isan-karazany. Na ny teknika fampianarana mandresy lahatra iray aza dia mety tsy hahomby intsony sy hankaleo raha ampiasaina foana. Raha tsy to-kony hifantina fomba fampianarana noho ny fitiavana hanovaova ny zavatra atao fotsiny ny mpampianatra, dia maro ireo mpampianatra mahomby no manovaova ireo fomba fampianarany mandritra ny lesona tsirairay ary koa mety ho isan’andro isan’andro. Tokony ho vonona hanova ireo fomba fam-pianarana mandritra ny lesona ireo mpampianatra raha toa ka manomboka tsy dia liana ireo mpianatra na raha toa ka tsy manampy loatra ireo mpiana-tra hanatratra ny vokatra tadiavina ny zavatra ataon’izy ireo.

Afaka manampy koa ireo mpianatra izay mandalina amin’ny fomba sami-hafa ny fampiasana fomba maro isan-karazany entina mampianatra. Afaka manampy hanatsara ny fandraisan’anjaran’ny mpianatra sy ny fitadidiany ny zavatra nampianarina ireo fomba fampianarana na asa fandalinana atao izay mitaky ny fampiasan’ireo mpianatra retsipamantarany samihafa, toy ny fahi-tana, ny fihainoana ary ny fahatsapana.

Raha toa ka tokony hifantina ireo fomba izay ahazoany aina sy hainy mam-piasa ny mpampianatra amin’ny ankapobeny dia tokony ho vonona hanan-drana ireo fomba fampianarana na fitarihana ny fampianarana vaovao izy ireo mba hampahomby azy ireo bebe kokoa.

Ny fizarana manaraka ao amin’ity boky torolalana ity dia miresaka mikasika ireo fomba fampianarana sy fitarihana ny fampianarana isan-karazany izay azon’ireo mpampianatra dinihina rehefa manapa-kevitra hoe ahoana no fomba ampianarana izy.

Notes

72

Fomba Fampianarana, Fahaiza-manao enti-mampianatra ary Fitarihana ny FampianaranaAndraikitra sarotra sy ahitana lafiny maro ny fampianarana. Ny lisitra

irain’ny fomba fampianarana sy ny teknika enti-mampianatra dia ho ahi-tana hevitra sy ohatra maro ary hameno boky maro ny fifanakalozan-kevitra mikasika azy ireo. Na izany aza anefa dia azo atao ny mampivondrona azy ireo ho ao anatin’ny sehatra amin’ny ankapobeny ahitana fomba fampiana-rana, fahaiza-manao enti-mampianatra ary fitarihana ny fampianarana izay ilaina ho an’ny fampianarana mahomby. Hiresadresaka mikasika ny sasany amin’ireo sehatra manan-danja ireo ity fizarana ity.

Rehefa manapa-kevitra mikasika ireo fomba fampianarana ho ampiasaina dia zava-dehibe ny mahatsiaro fa ireo fomba fampianarana sy fahaiza-manao en-ti-mampianatra dia dingana arahana hanatratrarana tanjona fotsiny ihany, fa tsy ireo no tanjona akory. Ny mpampianatra dia tokony hifantina ireo fomba izay tena hanampy ireo mpianatra hahatakatra ny votoatin’ny andian-tsoratra masina iray, ny fotopampianarana ary ny fitsipika ao aminy ary hanamora ny fivoaran’ny toe-tsaina sy ny fampiharana. Ny fihazonana an-tsaina ny tanjona amin’ny fampiasana fomba na teknika fampianarana manokana dia hanampy ireo mpampianatra hampiasa izany amin’ny fomba mitondra voka-tsoa ko-koa. Zava-dehibe ihany koa ny mahatsiaro fa raha tsy misy ny Fanahy dia tsy hahomby na dia ireo fomba fampianarana sy fitarihana ny fampianarana tena mahomby indrindra aza.

Fanontaniana [5.1]

Iray amin’ireo fahaiza-manao manan-danja indrindra azon’ny mpampia-natra hatsaraina ny fametrahana fanontaniana mahomby. Ny fanontaniana dia afaka mamporisika ireo mpianatra handray anjara ao amin’ny dingan’ny fahatakarana ny soratra masina ary afaka manampy azy ireo hamantatra sy hanakatra ireo fahamarinana manan-danjan’ny filazantsara. Ny fanonta-niana koa dia manampy ireo mpianatra hisaintsaina ny fiantefan’ny filazan-tsara teo amin’ny fiainan’izy ireo ary manampy azy ireo handinika ny fomba ahafahany mampihatra ireo fitsipiky ny filazantsara amin’izao fotoana izao sy amin’ny hoavy. Ny fametrahana fanontaniana mahomby dia afaka mam-porisika ireo mpianatra hanasa ny Fanahy Masina ao anatin’ny fotoam-pan-dalinan’izy ireo amin’ny alalan’ny fampiharana ny fahafahany misafidy sy ny fanatanterahany ny anjara andraikiny ao anatin’ny dingan’ny fandalinana.

5

FoMbA FAMPIANARANA, FAHAIZA-MANAo eNTI -MAMPIANATRA ARY F ITARIHANA NY FAMPIANARANA

FanamarihanaTsy hanenenana ny manao ezaka lehibe eo amin’ny fandra-fetana amim-pitandremana fanontaniana mandritra ny fano-manana ny lesona izay hitondra any amin’ny fahatakarana sy hahaliana ny saina sy ny fon’ireo mpianatra eo am-pandali-nany. Rehefa manomana fanontaniana dia tokony hamaritra ny antony hametrahany izany fanontaniana manokana izany ny mpampianatra (ohatra, mety ho tian’ny mpampianatra hahita fampahalalana avy ao amin’ny hafatry ny andinin-tso-ratra masina ireo mpianatra, na tiany hieritreritra ny dikan’ny andinin-tsoratra masina iray na hizara ny fijoroany ho va-volombelona mikasika ny fahamarinan’ny fitsipika iray). Tokony handrafitra ilay fanontaniana miaraka amin’izany tanjona izany ao an-tsainy ny mpam-pianatra. Ny teny vitsivitsy nosafidiana tamim-pitandremana tsara dia afaka manova zavatra lehibe eo amin’ny hoe hitondra ilay vokany tadiavina ve sa tsia ilay fanontaniana.

Tokony hiezaka hanomana sy hametraka fanontaniana izay miteraka fieri-treretana sy mampisy fahatsapan-javatra ny mpampianatra. Amin’ny anka-pobeny dia tokony hisoroka ny fanontaniana azo valiana amin’ny “eny” na “tsia” izy ireo na fanontaniana izay mazava be ny valiny ka tsy mazoto ireo mpianatra hieritreritra ny valiny. Ny mpampianatra koa dia tokony hisoroka ireo fanontaniana izay mety hiteraka tsy fitovian-kevitra satria mety hanori-sory ny mpianatra izany sy hiteraka fifandirana ao am-pianarana, ka hampa-lahelo ny Fanahy (jereo ny 3 Nefia 11:29).

Rehefa mametraka fanontaniana ao am-pianarana dia zava-dehibe ho an’i-reo mpampianatra ny manome fotoana mba hieritreretan’ireo mpianatra ny valiny. Indraindray dia mametraka fanontaniana iray ny mpampianatra, miato kely segondra iray na roa, ary raha tsy misy mamaly avy hatrany, dia mikorontan-tsaina izy ary manome ny valiny avy hatrany. Matetika anefa ny fanontaniana mahomby dia mitaky fieritreretana sy fandinihana, ary mety mila fotoana ireo mpianatra hahitany ny valiny ao amin’ny soratra masina na handrindrany ao an-tsainy valiny mafonja kokoa. Mety hanampy kokoa indraindray ny fanomezana fotoana an’ireo mpianatra mba hanoratana ny valintenin’izy ireo alohan’ny hanomezana izany.

I Jesoa Kristy, ilay Tompo Mpampianatra, dia nampiasa karazam-panonta-niana mba hamporisihana ny hafa hisaintsaina sy hampihatra ireo fitsipika nampianariny. Niovaova arakaraka ny zavatra tiany hampitaina mikasika ny fiainan’ireo izay nampianariny izany fanontaniana izany. Ireo fanonta-niana sasantsasany dia nanentana ireo mpihaino Azy hieritreritra sy hika-roka ny valiny ao amin’ny soratra masina, toy ny tamin’ny nametrahany fanontaniana hoe: “Inona no voasoratra ao amin’ny lalàna? Manao ahoana no famakinao azy?” (Lioka 10:26). Ireo fanontaniana hafa dia natao mba hanaovana fanoloran-tena, raha nanontany Izy hoe: “Tokony ho karazana olona toa inona moa ianareo?” (3 Nefia 27:27).

Raha toa ka maro karazana tokoa ireo fanontaniana azo apetraky ny mpam-pianatra dia misy karazam-panontaniana fametraka efatra izay manan-danja manokana ho an’ny fampianarana sy fianarana ny filazantsara:

“Ivon’ny fianarana sy fampianarana rehetra ny fametrahana sy famaliana fanontaniana.”

(Henry B. Eyring, “The Lord Will Multiply the Harvest” [takariva niarahana tamin’ny Loholona

Henry B. Eyring, 6 Feb. 1998], 5–6)

74


Fanamarihana 1. Fanontaniana izay manasa ireo mpianatra hikaroka fampahalalana 2. Fanontaniana izay mitarika ireo mpianatra hanao fanadihadiana mba

hahatakaran-javatra 3. Fanontaniana izay miteraka fahatsapan-javatra sy fijoroana ho vavolombe-

lona 4. Fanontaniana izay mitaona any amin’ny fampiharana

Fanontaniana izay manasa ireo mpianatra hikaroka fampahalalana [5.1.1]

Ireo fanontaniana mamporisika ny fikarohana dia manampy ireo mpianatra hanorina fahatakarana fototra an’ilay soratra masina amin’ny alalan’ny fana-sana azy ireo hikaroka ireo antsipirian-javatra manan-danja izay mifandray amin’ny votoatin’ilay andian-tsoratra masina. Noho ireo fanontaniana mamporisika ny fikarohana manosika ny mpianatra hitady fampahalalana ao amin’ny lahatsoratry ny soratra masina, dia manampy tokoa ny fametra-hana fanontaniana toy izany alohan’ny hamakiana ireo andininy izay ahi-tana ny valiny. Mampifantoka ny sain’ny mpianatra izany ary mamela azy ireo hahita ny valiny ao anatin’ny tantara ara-tsoratra masina.

Ireo fanontaniana mamporisika ny fikarohana matetika dia ahitana ny teny toy ny hoe: iza, inona, rahoviana, ahoana, aiza, ary nahoana. Ireto misy ohatra sasantsasany ahitana fanontaniana izay mitaona ny mpianatra hikaroka fam-pahalalana:

• Araka ny voalazan’ny Matio 19:22, nahoana ilay zatovo mpanan- karena no niala tamin’alahelo?

• Ao amin’ny 1 Samoela 17:24, nanao ahoana ny fihetsik’ireo lehila-hin’i Isiraely rehefa nahita an’i Goliata? Nanao ahoana ny fihetsik’i Davida ao amin’ny andininy 26?

• Inona no torohevitra nomen’i Almà ny zanany lahy Siblôna ao amin’ny Almà toko 38, andininy 5–15?

Ny valin’ny fanontaniana mamporisika ny fikarohana dia tokony hanorina fahatakarana fototra izay azon’ireo karazam-panontaniana hafa iorenana mba hisian’ny fahatakarana sy fampiharana bebe kokoa. Ilay fanontanian’ny Mpamonjy manao hoe: “Ataon’ny olona ho iza moa ny Zanak’olona?” ( Matio 16:13) dia manome fampahalalana fototra. Ny valinteny izay no-men’ny mpianany dia nanomana azy ireo tamin’ilay fanontaniana lalinda-lina sy nampitaintaina kokoa: “Fa hianareo kosa manao Ahy ho iza?” (Matio 16:15).

Fanontaniana izay mitarika ireo mpianatra hanao fanadihadiana mba hahatakaran-javatra [5.1.2]

Mazàna ireo fanontaniana mamporisika ny fanaovana fanadihadiana dia apetraka aorian’ny fahafantaran’ireo mpianatra tsara ireo andininy izay iana-rany. Afaka manasa ireo mpianatra izy ireo mba hikatsaka fahatakarana le-hibe sy lalindalina kokoa mikasika ny soratra masina. Afaka manampy ireo mpianatra izy ireo hanadihady ireo fifandraisan-javatra sy ireo lamina na ha-hita ny fifanoheran-javatra ao anatin’ny soratra masina. Ireo fanontaniana mamporisika ny fanaovana fanadihadiana dia saika ahitana valiny mihoatra ny iray foana.

75


FanamarihanaAmin’ny ankapobeny ireo fanontaniana mamporisika ny fanaovana fanadi-hadiana dia natao hanatanterahana tanjona telo farafahakeliny. Izy ireo dia afaka manampy ny mpianatra mba:

• Hahatakatra tsara kokoa ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny.

• Hamantatra ireo fitsipika sy fotopampianaran’ny filazantsara.• Hampivelatra ny fahatakarana lalina kokoa an’ireo fitsipika sy foto-

pampianarana.

Manampy ireo mpianatra hahatakatra tsara kokoa ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny. Ireo fanontaniana mamporisika ny fanaovana fanadihadiana dia afaka manampy ireo mpianatra hampivela-tra ny fahatakarany ny lahatsoratra ara-tsoratra masina sy ny zava-nitranga amin’ny alalan’ny fanampiana azy ireo handinika ireo andinin-tsoratra amin’ny alalan’ny zavatra hita ao anatin’ny zava-niseho ara-tantarany sy ara-kolontsainy, na amin’ny alalan’ny fifandraisany amin’ireo andinin- tsoratra masina hafa. Ny fanontaniana toy izany dia afaka ma-nampy mpianatra koa hahazoana fanazavana momba ny dika-n’ireo teny na andian-teny ary manampy azy ireo hanadihady ny antsipirian’ny fizotran’ny tantara mba hahatakaran-javatra bebe kokoa. Izany dingana izany dia manomana ireo mpianatra mba ho afaka hamantatra ireo fitsipika sy fotopampianarana.

Ireto misy ohatra ahitana karazam-panontaniana toy izany:

• Ahoana no hanampian’ny fanazavan’i Jesoa tao amin’ny Matio 13:18–23 antsika hahatakatra ny fampianarany ao amin’ny andininy 3 ka hatramin’ny 8?

• Inona no fahasamihafana hitanao eo amin’ny valintenin’i Lamana sy i Lemoela amin’ny valintenin’i Nefia mi-kasika ny torolalan’ilay anjely? (jereo ny 1 Nefia 3:31; 4:1–7).

• Inona no nitarika ny fahaverezan’ny pejy miisa 116 izay nahatonga ny Tompo hanoro hevitra an’i Joseph Smith fa “tsy tokony ho natahotra ny olona mihoatra noho Andriamanitra” izy? (F&F 3:7).

Manampy ireo mpianatra hamantatra ireo fitsipika sy fotopampianaran’ny filazantsara. Rehefa mitombo ny fahatakaran’ireo mpianatra ny tantara ao amin'ny sora-tra masina sy ny votoatin’izany dia ho afaka hamanta-tra bebe kokoa ireo fitsipika sy fotopampianarana ao anatin’izany izy ireo. Ireo fanontaniana mampori-sika ny fanaovana fanadihadiana dia afaka ma-nampy ireo mpianatra hisintona fehin-kevitra na hanazava tsara ireo fitsipika na fotopampianarana hita ao amin’ilay andian-tsoratra masina (jereo ny fiza-rana 2.5.1, “Mamantatra ireo fotopampianarana sy fitsi-pika” ao amin’ny pejy 32).

Notes/linesCover up

76


Fanamarihana Ireto misy ohatra sasantsasany ahitana fanontaniana toy izany:

• Inona no fitsipika naseho tamin’ny fahombiazan’i Nefia teo amin’ny fahazoana ny takela-bolamena na dia teo aza ny olana lehibe natre-hany? (Jereo ny 1 Nefia 3–4).

• Inona amin’ireo fotopampianarana mikasika ny toetoetran’Andria-manitra no azontsika ianarana avy amin’ny Fahitana Voalohany? (jereo ny JS—T 1:15–20).

• Inona no lesona azontsika ianarana avy amin’ny ezaka nataon’ilay vehivavy izay nanana aretina mikasika ny ra hikasika ny Mpamonjy, ary ny fihetsika nasehony tamin’ilay vehivavy vokatr’izany? (jereo ny Marka 5:24–34).

Manampy ireo mpianatra hanana fahatakarana lalindalina kokoa mi-kasika ireo fitsipika sy fotopampianarana. Ankoatra ny famantarana ireo fitsipika sy fotopampianarana dia mila mahatakatra azy ireo koa ny mpiana-tra alohan’ny ahafahana mampihatra azy ireo amim-pahombiazana. Ma-nampy tanteraka ireo fanontaniana izay mitarika any amin’ny fahatakarana lalindalina kokoa ny dikan’ny fitsipika na fotopampianarana iray manokana, izay mamporisika ireo mpianatra hieritreritra mikasika ny fitsipika iray ami-n’izao vaninandro izao, na izay manasa ny mpianatra hanazava ny fahataka-rany mikasika ny fitsipika iray. Ohatra amin’izany ireto manaraka ireto:

• Inona no porofo mivaingana fa tia an’Andriamanitra amin’ny “herin[tsika], ny sain[tsika] ary ny tanja[tsika]” rehetra isika? ( Môrônia 10:32).

• Nahoana no manampy anao hatrany hahazo ny tanjaka ara-panahy ilaina hanoherana ny fakam-panahy toy ny fanaratsiana ny hafa na fandraisana anjara amin’ny fialam-boly izay manafintohina ny Fanahy ny fivavahana? (jereo ny F&F 10: 5).

• Inona ireo toetra izay mety ho hitanao eo amin’ny fiainan’ny olona izay nanorina ny fototra ijoroany amin’i Kristy? (jereo ny Helamàna 5:1–14).

• Amin’ny alalan’ny fampiasana ny zavatra nianarantsika ao amin’ny Almà 40, dia ahoana no hanazavanao ny fotopampianaran’ny fitsan-ganana amin’ny maty amin’ny namana iray izay tsy miray finoana amintsika?

Fanontaniana izay miteraka fahatsapan-javatra sy fijoroana ho vavolombelona [5.1.3]

Manampy ireo mpianatra hieritreritra mikasika ny fitsipika sy fotopampiana-rana ary hanakatra izany ireo fanontaniana sasany, raha toa kosa ny hafa ka ahafahan’izy ireo misaintsaina zavatra iainana ara-panahy sy mitarika ireo mpianatra hahatsapa lalindalina kokoa ny fahamarinana sy ny lanjan’ny fitsi-pika na fotopampianaran’ny filazantsara eo amin’ny fiainan’izy ireo. Mate-tika miteraka faniriana lalina ao am-pon’ireo mpianatra hiaina ny fitsipiky ny filazantsara amim-pahatokiana kokoa ireo fahatsapana ireo. Ao amin’ny lahateny natao ho an’ireo mpampianatra ny filazantsara ao amin’ny DFF, ny Loholona Henry B. Eyring dia niresaka mikasika ireo fanontaniana ireo rehefa niteny izy hoe:

77


Fanamarihana“Manentana ny fanahy ny fanontaniana sasany. Mametraka ireo fanonta-niana ireo ny mpampianatra mahay. . . . Indro misy fanontaniana izay mety tsy manentana ny fanahy: ‘Ahoana no ahalalana ny mpaminany marina?’ Izany fanontaniana izany dia mitaky fitanisana, notsoahina avy amin’ny fita-didiana ireo soratra masina sy tenin’ny mpaminany velona. Maro ireo mpia-natra afaka mandray anjara amin’ny famaliana izany. Afaka manome farafaharatsiny sosokevitra tsotsotra ny ankamaroan’izy ireo. Ary dia hitarika fampiasan-tsaina izany.

“Kanefa afaka mametraka koa ilay fanontaniana tahaka izao isika, izay so-mary misy fanovana kely fotsiny: ‘Oviana ianareo no nahatsapa ho teo ana-trehan’ny mpaminany?’ Izany dia hanasa ny tsirairay hikaroka ao anatin’ny fahatsiarovany ahitana ireo zavatra tsapany. Aorian’ny fametrahana fanonta-niana dia mety raha miandry kely isika alohan’ny hanondroana olona iray hamaly. Na dia ireo tsy mpiteny firy aza dia hieritreritra zavatra niainany ara-panahy. Hanasa ny Fanahy Masina izany” (“The Lord Will Multiply the Harvest,” 6).

Ny fanontaniana toy izany dia hanasa ireo mpianatra hisaintsaina ny lasa, “hikaroka ao anatin’ny fahatsiarovany ahitana ireo zavatra tsapany,” ary hie-ritreritra ny zavatra niainany ara-panahy izay mifandray amin’ny fotopam-pianarana na fitsipiky ny filazantsara izay nifanakalozana hevitra. Matetika ireo fanontaniana ireo dia mitarika ireo mpianatra hizara ireo zavatra tsapa sy niainana na fijoroana ho vavolombelona mikasika ny fotopampianarana na fitsipika iray. Ireo fanontaniana ireo dia manampy amin’ny fitondrana ny filazantsara miala avy ao an-tsain’ireo mpianatra midina mankany amin’ny fony. Ary rehefa mahatsapa ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ny fo-topampianarana na fitsipiky ny filazantsara iray ao am-pony izy ireo dia hampihatra izany kokoa eo amin’ny fiainany.

Indreto misy ohatra sasantsasany amin’ireo fanontaniana ireo izay miteraka fahatsapan-javatra sy fijoroana ho vavolombelona:

• Oviana ianao no nahatsapa fiadanana sy fifaliana avy amin’ny fame-lana heloka ny hafa?

• Eritrereto ny fotoana iray izay nitarihan’ny Tompo ny fanapahan- kevitrao satria nahatoky Azy ianao fa tsy niantehitra tamin’ny faha-takaranao manokana fotsiny (jereo ny Ohabolana 3:5–6). Ahoana no nitahiana anao tamin’ny fanaovana izany?

• Raha toa ka afaka maneho fankasitrahana mivantana amin’ny Mpa-monjy ianao noho ny sorona nataony ho anao dia inona no mety holazainao Azy?

• Inona no niova teo amin’ny fiainanao vokatry ny zavatra nitranga tao amin’ny Ala kely masina?

• Oviana ianao no nahita olon-kafa niatrika tamim-pahatokiana ireo fitsapana? Inona no fiantraikan’izany teo aminao?

Teny fampitandremana kely: Ny valin’ny karazam-panontaniana toy izany dia mety tena hahakasika ny tena manokana sy ho sarotra zaraina. Tokony haka antoka ny mpampianatra fa tsy terena velively hamaly fanontaniana sy hi-zara ny zavatra tsapany na zavatra niainany na hizara ny fijoroany ho vavo-lombelona ireo mpianatra. Ankoatra izany, ny mpampianatra dia tokony hanampy ireo mpianatra hahatakatra ny toetra maha-masina ny zavatra niainana ara-panahy manokana sy hamporisika azy ireo hizara ireo traikefa ireo araka ny tokony ho izy (jereo ny F&F 63:64).

78


Fanamarihana Fanontaniana izay mitaona any amin’ny fampiharana [5.1.4]

Ny tena tanjona faratampon’ny fampianarana ny filazantsara dia ny ha-nampy ireo mpianatra hampihatra ireo fitsipika sy fotopampianarana hita ao amin’ny soratra masina ary hanampy ireo mpianatra ho mendrika ny han-dray ireo fitahiana nampanantenaina ho an’ireo mahatoky sy mpankato. Ireo mpianatra izay afaka mahita ny fomba nitahiana azy ireo tamin’ny ala-lan’ny fiainany ireo fitsipiky ny filazantsara taloha dia hanana faniriana bebe kokoa sy ho vonona tsaratsara kokoa hampihatra amim-pahombiazana azy ireo any amin’ny fiainany ho avy. Ny fanontaniana dia mitana anjara toerana manan-danja amin’ny fanampiana ireo mpianatra hahita fomba ahafaha-n’izy ireo mampihatra ireo fitsipika ireo eo amin’ny toe-javatra iainany an-kehitriny sy hitady fomba ahafahany mampihatra azy ireo any amin’ny fiainany ho avy.

Ireto manaraka ireto misy ohatry ny fanontaniana izay afaka hanampy ireo mpianatra hieritreritra manokana mikasika ireo fomba ahafahan’izy ireo mampihatra ireo fitsipika sy fotopampianarana eo amin’ny fiainan’izy ireo manokana:

• Inona ireo fanovana ilainao hatao mba hahafahana hihazona ho ma-sina kokoa ny andro Sabata ka ahafahanao ho tsy hisy pentipentin’i-zao tontolo izao kokoa? (jereo ny F&F 59:9–13).

• Inona ny zavatra natoron’ny mpaminany anao fa azonao arahina amin’ny antsipiriany? (jereo ny Almà 57:1–27).

• Ahoana no ahafahan’ilay fitsipika manao hoe: raha mikatsaka ny fan-jakan’Andriamanitra aloha isika dia hotahiana eo amin’ny sehatra hafa eo amin’ny fiainantsika hanampy anao hanao laharam-pahamehana ireo tanjona sy asa atao ho an’ny roa na telo taona manaraka? (jereo ny Matio 6:33).

Fifanakalozan-kevitra ao am-pianarana [5.2]

Mitana anjara toerana manan-danja eo amin’ny fampianarana sy fianarana ny filazantsara ny fifanakalozan-kevitra mafonja ao am-pianarana. Mitranga

ny fifanakalozan-kevitra ao am-pianarana rehefa mifampi-resaka amin’ireo mpianatra ny mpampianatra ary mifampi-resaka amin’izy samy izy koa ireo mpianatra amin’ny fomba izay miteraka fianaran-javatra. Ny fifanakalozan-kevitra tsara dia afaka manampy ireo mpianatra hianatra ny maha-zava-dehibe ny fitadiavana valiny ho an’ireo fanontaniana manan-danja sy hianatra ny maha-sarobidy ny fihainoana sy ny fianarana zavatra avy amin’ireo fanehoan-kevitry ny hafa sy heviny ary ny zavatra niainany. Izany koa dia afaka manampy ireo mpianatra hihazona ny fifantohan-tsaina sy fandraisana anjara ao am-pianarana izay matetika miteraka fahatakarana lalindalina ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara izay ifanakalozana hevitra, ary koa miteraka faniriana marina ao am-pony mba hampihatra ireo zavatra ianarany sy tsapany.

79


FanamarihanaIreto manaraka ireto misy hevitra sasantsasany izay hanampiana ireo mpampianatra hitarika fifanakalozan-kevitra manentana ny fanahy sy mam-porisika ny fandraisana anjara:

Omano ny fifanakalozan-kevitra. Tahaka ireo fomba hafa ao amin’ny fampianarana dia mila omanina tsara ny fifanakalozan-kevitra, dia atao eo ambany fitarihan’ny Fanahy. Ny mpampianatra dia mila mieritreritra ny fomba hanampian’ny fifanakalozan-kevitra ireo mpianatra hahatakatra hoe inona no zavatra ilainy ianarana, inona avy ireo karazam-panontaniana izay hitondra any amin’ilay tanjona, ahoana no fomba fametrahana ireo fanonta-niana ireo amin’ny fomba mahomby indrindra, ary ahoana no atao raha toa tarihin’ny mpianatra any amin’ny zavatra tsy ampoizina ilay fifanakalozan-kevitra.

Ialao ireo fanehoan-kevitra tafahoatra avy amin’ny mpampianatra. Ireo mpampianatra izay manao fanehoan-kevitra tafahoatra mikasika ny loha-hevitra dinihina dia mety hahakivy ireo mpianatra eo amin’ny fanaovany ezaka mba handray anjara satria ho tsapan’izy ireo fa matetika te-hanome ny valiny avy hatrany ny mpampianatra azy. Ny fanehoan-kevitra tafahoatra dia mety hahatonga ireo mpianatra hahatsapa fa tsy dia ilaina loatra ny fan-draisany anjara ary hahatonga azy ireo tsy ho liana izany.

Asao handray anjara ny mpianatra rehetra. Tokony hiezaka hikaroka fomba hanasana tsara ireo mpianatra rehetra handray anjara amin’ny fi-fanakalozan-kevitra mafonja ireo mpampianatra, eny hatramin’ireo izay misalasala ny handray anjara aza noho ny antony maro samihafa. Ny mpampianatra dia tokony hitandrina mba tsy hanao izay hahamenatra ireo mpianatra amin’ny fanondroana azy ireo rehefa hitan’izy ireo fa tsy vonona ny hamaly fanontaniana ilay mpianatra.

Indraindray dia mitady hibahan-toerana ao anatin’ny fifanakalozan-kevitra ao am-pianarana ny mpianatra iray na ny vondrona kelin’ny mpianatra iray. Afaka miresaka mitokana amin’ny olona toy izany ny mpampianatra, misao-tra azy ireo amin’ny fahazotoany mandray anjara, maneho fa zava-dehibe ny mamporisika ny mpianatra rehetra handray anjara ary manazava ny antony mety tsy hanondroana azy ireo isaky ny manangan-tanana hamaly izy ireo.

Antsoy amin’ny anarany ny mpianatra. Miteraka tontolo fianarana ahi-tana fitiavana sy fifanajana ny fiantsoana ireo mpianatra amin’ny anarany rehefa hamaly fanontaniana iray.

Aza matahotra ny fahanginana. Indraindray rehefa hametrahana fanon-taniana mahomby ireo mpianatra dia mety tsy mamaly avy hatrany. Tokony tsy hanakorontan-tsaina ny mpampianatra izany fahanginana izany raha toa ka tsy maharitra lava loatra. Indraindray ny mpianatra dia mila fananana fa-hafahana hieritreretana ny zavatra nanontaniana azy sy ny fomba ahafahany mamaly ilay fanontaniana. Ny fieritreretana toy izany dia manamora ny fam-pianarana amin’ny alalan’ny fitarihan’ny Fanahy Masina.

Ovao ny fomba fametrahana ny fanontaniana. Indraindray mety sahirana amin’ny famaliana fanontaniana iray ny mpianatra satria tsy mazava izany. Mety mila manova ny fametrahana ilay fanontaniana ny mpampianatra na manontany ireo mpianatra raha takany ny zavatra anontaniana azy ireo. Tokony ho sorohan’ny mpampianatra ny fametrahana fanontaniana maro

80


Fanamarihana mifanesisesy nefa tsy manome fotoana ampy hieritreretan’ireo mpianatra lalina mba hanomezany valiny araka ny tokony ho izy.

Mihainoa tsara ary mametraha fanontaniana fanaraha-maso ny zavatra izay natao. Indraindray ireo mpampianatra dia miahiahy amin’ny zavatra hotenenina na hatao manaraka ka tsy dia henoin’izy ireo tsara akory ny zavatra lazain’ireo mpianatra. Amin’ny alalan’ny fifantohana sy fihainoana tsara ireo mpianatra dia afaka mamantatra ny zavatra ilainy ireo mpampia-natra ary mitarika ilay fifanakalozan-kevitra eo ambany fitarihan’ny Fanahy Masina. Afaka maka antoka ireo mpampianatra fa azony tsara ny valinteni-n’ireo mpianatra amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana toy ny hoe: “Azonao hazavazavaina ve ny tianao ho lazaina amin’izany?” na hoe “Afaka manome ohatra amin’ny zavatra nolazainao ve ianao?” Ny fametrahana fanontaniana fanaraha-maso ny zavatra izay natao toy izany dia hanasa ireo mpianatra hizara bebe kokoa ny zavatra eritreretiny sy tsapany ary matetika manasa ny fanahin’ny fijoroana ho vavolombelona ao anatin’ilay valinteny. Tokony ampahatsiahivin’ny mpampianatra ireo mpianatra mba hifampi-haino ary koa tsy tokony hiresaka rehefa misy olon-kafa miteny.

Ampifanitsio ireo fanehoan-kevitra na fanontanian’ny mpianatra. Mazàna ny fifanakalozan-kevitra ao am-pia-narana dia manaraka lamina ka mametraka fanontaniana ny mpampianatra, dia mamaly ny mpianatra ary avy eo manampy ny fomba fijeriny amin’ilay valintenin’ny mpia-natra ilay mpampianatra alohan’ny hametrahana ny fanon-taniana manaraka indray. Mety hanan-danja, hanaitaitra ary hahomby kokoa ny fifanakalozan-kevitra raha ampi-fanitsian’ny mpampianatra amin’ny hevitry ny mpianatra hafa ireo valinteny na fanehoan-kevitry ny mpianatra iray. Ireo fanontaniana tsotra toy ny hoe: “Inona no azonareo anampiana izany?” na “Inona no eritreritrareo mikasika

izany fanehoan-kevitra izany?” dia afaka hanorina lamina izay ahafahan’ireo mpianatra mifandinika. Mampivelatra be ny traikefa eo amin’ny fandalinana izany matetika. Raha ny mahazatra dia tokony homena fahafahana hiteny ireo mpianatra rehetra izay maniry ny handray fitenenana, raha tsy hoe efa tsy ampy ny fotoana.

Ankasitraho amin’ny fomba tsara ny valinteny. Rehefa manome valin-teny ny mpianatra iray dia mila maneho fankasitrahana araka izay azo atao ny mpampianatra. Mety hoe “misaotra” tsotra fotsiny izany na fanehoan-kevitra momba ilay valinteny. Raha toa ka diso ny valinteny nomena dia tokony hitandrina tsara ny mpampianatra mba tsy hanala baraka ilay mpia-natra. Ny mpampianatra mahomby iray dia afaka maka hevitra avy amin’ny ampahan’ny valintenin’ilay mpianatra izay diso na mametraka fanontaniana fanaraha-maso ny zavatra izay natao, izay ahafahan’ny mpianatra miverina mandinika ny valinteniny.

Mamaky soratra masina miaraka ao am-pianarana [5.3]

Ny famakiana ny soratra masina ao am-pianarana dia afaka manampy ireo mpianatra hahafantatra sy hahatakatra tsara kokoa ireo andinin-tsoratra masina halalininy. Afaka manampy azy ireo koa hanana fahatokian-tena

“Manendre mpampianatra iray eo anivonareo, ary aoka tsy indray ho mpitondra teny ny rehetra; fa aoka hiteny tsirairay ary hihaino izay lazaina ny rehetra, ka rehefa avy miteny ny rehetra, dia ho azo aorina ny rehetra amin’ ny alalan’ ny rehetra.”

(Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:122)

Notes/linesCover up

81


Fanamarihanabebe kokoa eo amin’ny fahaizany mamaky soratra masina manokana izany. Tokony hitandrina ny mpampianatra mba tsy hanala baraka ireo izay tsy dia mahay mamaky tsara na somary menamenatra. Ireo mpianatra izay tsy te-hamaky dia tsy tokony ho terena hanao izany, kanefa afaka mamporisika azy ireo handray anjara amin’ny fomba izay tsy mahasadaikatra azy loatra ny mpampianatra. Ohatra, mety ho fomba tsara ahafahan’ny mpianatra mandray anjara ao am-pianarana ny fanomezana azy andinin-tsoratra ma-sina fohy mialoha mba hahafahany mizatra mamaky izany araka ny tokony ho izy.

Misy fomba maro isan-karazany hamakiana miaraka ny soratra masina ao am-pianarana:

• Asaivo mamaky mafy ireo mpianatra, na izany mandeha tsirairay na miaraka.

• Asaivo mifampamaky teny ny mpianatra.• Asaivo mamaky amim-pahanginana andinin-tsoratra masina iray

ireo mpianatra.• Omeo andraikitra ny mpianatra samihafa mba hamaky ny tenin’ireo

olona manokana maro ao amin’ny tantara.• Mamakia mafy ho an’ny mpianatra rehefa manaraka ny soratra ma-

siny izy ireo.

Famelabelarana ataon’ny mpampianatra [5.4]

Raha toa ny fandraisan’ireo mpianatra anjara mavitrika eo amin’ny din-gan’ny fandalinana ka zava-dehibe eo amin’ny fahatakarany sy fampiharany ny soratra masina, dia tsy mahasolo ny famelabelaran’ireo mpampianatra araka ny tokony ho izy ny fampahalalana amin’ny fotoana samihafa akory izany rehefa mihaino ny mpianatra. Ato amin’ity boky torolalana ity dia antsoina hoe: “famelabelarana ataon’ny mpampianatra” ireo fotoana izay iresahan’ny mpampianatra ka ihainoan’ireo mpianatra. Rehefa ampiasaina araka ny tokony ho izy ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra dia afaka hampivelatra ireo fomba fampianarana hafa izany. Raha toa kosa anefa ka diso tafahoatra ny fampiasana izany dia hampihena ny fahombiazan’ny fam-pianarana sy hampihena ny fahafahan’ireo mpianatra hia-natra zavatra amin’ny alalan’ny fandalinana sy finoana izany fibahanan-toeran’ny mpampianatra izany.

Afaka ny hahomby ny famelabelarana ataon’ny mpam-pianatra rehefa hamintinana zavatra lava be ao anatin’ny fitaovana maro, hanolorana fampahalalana vaovao ho an’ny mpianatra, hanaovana fanohizana an’ireo fizarana maro ao amin’ny lesona na hisintonana famintinana. Ilain’ny mpam-pianatra ny manazava sy maneho an-tsary mba hahafaha-n’ireo mpianatra mahatakatra mazava kokoa ny tantara ao amin'ilay andian-tsoratra masina. Mety ilain’ny mpampia-natra koa ny manamafy fotopampianarana na fitsipika ma-nan-danja ary mamporisika ireo mpianatra hampihatra azy ireo. Fa ny tena manan-danja indrindra, ny mpampianatra dia afaka mijoro ho vavolombelona mikasika ny fahamari-nan’ny filazantsara sy maneho ny fitiavany ny Ray any an-danitra sy ny Zanany lahy.

82


Fanamarihana

Notes/linesCover up

Rehefa mampiasa ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra, toy ny re-hefa mampiasa fomba fampianarana hafa dia tokony hanombantombana tsy tapaka ny fahazoa-mandrain’ny mpianatra ny mpampianatra amin’ny alalan’ny fametrahana fanontaniana toy izao: “Moa ve liana sy mifantoka ny mpianatro?” sy ny hoe “Azonareo ve ny zavatra velabelariko?” Amin’ny farany, ny fahombiazan’ity fomba fampianarana ity na izay mety ho fomba hafa dia voafaritra amin’ny hoe mianatra na tsy mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy ny mpianatra, mahatakatra ireo soratra masina ary maniry ny ham-pihatra izay nianarany.

Afaka manampy ny mpampianatra hampiasa ity fomba ity amim-pahombia-zana kokoa ireto hevitra manaraka ireto.

Omano ny ampahan’ny lesona hanaovana ilay famelabelaran’ny mpampianatra. Indraindray ireo mpampianatra manomana tsara ireo am-pahany hafa ao amin’ny lesona hafa saingy tsy manao toy izany ho an’ireto ampahan’ny lesona ireto izay izy ireo no hiresaka betsaka indrindra. Ny iray amin’ireo olana mikasika ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra dia mety mora lasa mpandray anjara malaina fotsiny ny mpianatra ao anatin’ny dingan’ny fandalinana. Noho izany dia mila fanaovana drafitra sy fanoma-nana amim-pitandremana koa ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra, izay ahitana ny fanapahana mikasika ny hoe ahoana no fomba hanombo-hana sy ny fomba hamelabelarana ny fampianarana amin’ny fomba mora andraisana azy.

Rehefa manao drafitra ny hampiasa ny famelabelarana ataon’ny tenany ny mpampianatra dia tokony handinika tsara momba ny mpampianatra hoe aiza no fotoana manokana tokony tena handraisan’ireo mpianatra anjara mavitrika. Amin’ny ankapobeny, ny lesona rehefa mizotra mankany amin’ny fahatakarana ny tantara sy ny votoatin’ny andian-tsoratra masina, ny fifana-kalozan-kevitra sy ny fampiharana ireo fitsipika sy fotopampianarana dia mi-tombo ny maha-zava-dehibe ny fandraisan’ny mpianatra anjara mavitrika.

Ampiaraho amin’ny fomba fampianarana hafa ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra. Ny fomba mahomby iray amin’ny fampiasana ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra ao am-pianarana dia ny fampiasana izany ho ampahan’ny drafitra fampitana ny lesona manontolo izay ahitana ireo fomba fampianarana sy fitarihana ny fampianarana hafa ao anatin’ilay torolalana. Tokony ho azo ovaina tsara ilay famelabelarana rehefa hita fa monamonaina na mikorontan-tsaina ireo mpianatra. Amin’izay, na dia mire-saka aza ny mpampianatra dia mifantoka sy mianatra foana ireo mpianatra, ary afaka mampifanaraka ny fampianarana amin’izay ilaina ny mpampiana-tra. Nisy olona iray indray mandeha nampitaha ny famelabelarana ataon’ny mpampianatra ho toy ny tady mihazona ireo voahangy maron’ny rojo iray. Ireo voahangy dia ireo fomba maro isan-karazany ampiasain’ny mpampia-natra (fanontaniana, fifanakalozan-kevitra, fampiasana fitaovana jeren’ny maso, sns), kanefa voafatotra sy atambatry ny tadin’ny torolalana sy fana-zavan’ny mpampianatra izy ireo. Raha tady fotsiny ilay izy dia tsy ho rojo manaitra mihitsy izany.

83


FanamarihanaAmpiasao araka ny tokony ho izy ny karazam-pampianarana. Misy fomba maro ahafahana mampiditra karazan-javatra ao anatin’ny famela-belarana ataon’ny mpampianatra. Afaka miala amin’ny fiverimberenan’ny zavatra mitovy ny mpampianatra amin’ny alalan’ny fomba firesaka, ny haavon’ny feo sy ny hamafiny ary amin’ny alalan’ny fivezivezena eran’ny efitrano rehefa mandeha ny famelabelarana. Afaka ny hisy zavatra samihafa koa ao anatin’ireo karazam-pitaovana velabelarina. Ohatra, afaka mitantara tantara ny mpampianatra, mampiasa zavatra tsara mampihomehy, mam-piasa sary na zavatra hafa hita ao am-pianarana, mamaky teny nambara, mampiasa solaitrabe na mijery sarimihetsika ary mijoro ho vavolombelona. Tokony hampivelatra ny fahatakarana sy fampiharan’ny mpianatra ny soratra masina ny karazam-pamelabelarana ataon’ny mpampianatra.

Tantara [5.5]

Afaka manampy amin’ny fanorenana ny finoan’ny mpianatra ny filazan-tsaran’i Jesoa Kristy ny tantara. Miteraka fahalianana izy ireo ary manampy ireo mpianatra hahatakatra ny filazantsara amin’ny alalan’ny fihainoana na famakiana zavatra niainan’olona fa tsy niainan’ny mpianatra mivantana. Fomba mahomby manokana koa ny tantara eo amin’ny fanampiana ireo mpianatra hahatakatra ireo fitsipiky ny filazantsara izay hita ao amin’ny andian-tsoratra masina iray. Amin’ny alalan’ny fampisehoana ny fitsipiky ny filazantsara iray ao anatin’ny toe-javatra iainana amin’izao fotoana izao, ho fanampin’ny tantara ao amin'ny soratra masina, dia afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra ny fomba ifandraisan’ny fitsipiky ny filazantsara iray amin’ny fiainany ny tantara, ary koa manampy azy ireo hanana faniriana hampihatra izany.

Nampianatra ny Loholona Bruce R. McConkie hoe: “Tsy misy mahadiso mihitsy ny fitantarana tantara iray hampitomboana finoana izay niseho ta-min’izao andro izao, tantara iray izay nitranga tamin’izao fotoampitantanana izao. . . . Raha ny marina dia tokony hatao mihitsy aza izany. Tokony hanao ny ezaka rehetra isika mba hampisehoana fa mitranga eo amin’ny fiaina-n’ireo Olomasina ankehitriny ireo zava-nitranga tamin’ireo olona mahato-kin’ny andro fahiny ireo. . . .

“Angamba ny lamina tsara indrindra entina hizarana tantara hampitom-boana finoana dia ny fampianarana ny zavatra hita ao amin’ny soratra masina ary avy eo manamafy ny fisian’izany marina amin’ny alalan’ny fiza-rana zavatra mifanaraka na mitovy amin’izany izay nitranga tao amin’izao fotoampitantanantsika izao sy tamin’ireo vahoakantsika ary —ny tsara in-drindra—tamintsika mivantana” (“The How and Why of Faith-Promoting Stories,” New Era, Jolay 1978, 4–5).

Afaka mizara ireo tantara avy amin’ny fiainan’ny mpaminany sy avy amin’ny tantaran’ny Fiangonana ireo mpampianatra, ary koa ireo tantara hita ao amin’ny lahatenin’ny fihaonamben’ny Fiangonana sy ireo gazetibokim-piangonana. Afaka mizara tantara marina nitranga teo amin’ny fiainany koa ny mpampianatra. Ny sasany amin’ireo fianaran-javatra tena manan-danja sy misy fiantraikany dia mitranga rehefa manasa ireo mpianatra hizara tan-tara avy amin’ny fiainany manokana ny mpampianatra izay mampiseho ny fomba nitahiana azy ireo tamin’ny alalan’ny fiainany ny fitsipiky ny filazan-tsara iray.

84


Fanamarihana Ireto misy fampitandremana sy torolalana tokony hodinihina mikasika ny fampiasana tantara.

• Raha toa ka lasa fomba na teknika fampianarana mibahana loatra ny fitantarana tantara dia mety ho lasa ilay tantara no ifantohan’ny lesona, ka manamaivana ny fotoana tokony holaniana amin’ny sora-tra masina sy lasa manakona ireo fotopampianarana sy fitsipika izay ampianariny.

• Ny fampiasana tantara be loatra avy amin’ny fiainan’ny mpampia-natra manokana dia mety hiteraka ny fanambonian-tena ary maha-tonga ireo mpampianatra “[hametraka] ny tenany ho fahazavan’ izao tontolo izao” (2 Nefia 26:29).

• Raha toa ny tantara ka afaka manazava sy mampientanentana ny fampianarana soratra masina ary manampy ireo mpianatra haha-tsapa ny herin’ny Fanahy dia tsy tokony ho ampiasaina velively mba handemena ny fihetseham-po izany.

• Tokony hitandrina ny mpampianatra mba tsy hanitatra ny zava- nitranga ao amin’ny tantara marina iray mba hahatonga izany ham-pitaintaina na hisy fiantraikany kokoa.

• Raha toa ka tsy marina ny tantara iray, toy ny tantara mampihomehy iray mba hanehoana lohahevitra iray dia tokony holazaina mazava any am-panombohana ny tantara izany hoe tsy tena nisy.

Fifanakalozan-kevitra sy asa asaina ataon’ny vondrona kely [5.6]

Indraindray dia manampy ny fizarana ny mpianatra ho tsi-roaroa na ho vondrona kely vitsivitsy mba hahafahan’ny mpianatra miaraka mandray anjara ao anatin’ny asa fan-dalinana atao na amin’ny fifanakalozan-kevitra. Matetika ny asa atao ao anatin’ireo vondrona kely dia ahafahan’ny mpianatra maromaro mandray anjara sy ahafahana ma-nome tontolo azo antoka izay ahafahan’ny mpianatra mi-fampizara ny fahatsapany, ny eritreriny ary ny fijoroany ho vavolombelona. Izany asa atao izany dia afaka koa manome fahafahana ireo mpianatra hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa sy hanampy azy ireo hiomana hampianatra ny filazantsara amin’ny hoavy. Ny fifanakalozan-kevitra ao anatin’ireo vondrona kely dia ahafahana mampandray an-jara amim-pahombiazana ireo izay toa tsy dia liana sy tsy mifanto-tsaina loatra ary ahafahan’ireo mpianatra mampi-

velatra ny fahaizana miserasera sy manamafy ny fifandrasaina ara-tsôsialy sy ara-panahy araka ny tokony ho izy. Afaka mampisy fahatokian-tena eo amin’ireo mpianatra tsy tia misokatra loatra koa izany ka hitarika azy ireo handray anjara bebe kokoa.

Rehefa ampanaovina asa tsiroaroa na ao anatin’ny vondrona kely ny mpia-natra dia tsara raha atao ao an-tsaina izao manaraka izao:

• Alohan’ny hizarana ireo mpianatra ho vondrona kely dia tokony hanome toromarika mazava ny mpampianatra mikasika ny zavatra andrasana mba ho ataon’ireo mpianatra mandritra ilay asa atao.

85


FanamarihanaMatetika tena manampy raha soratana eo amin’ny solaitrabe na atao printy amin’ny taratasy zaraina izany toromarika izany mba hahafa-han’ny mpianatra miverina mijery azy ireo mandritra ny fanaovana ny asa.

• Mampitombo ny fahalianana sy ny fandraisana anjara bebe kokoa amin’ny ankapobeny ny asa fandalinana atao ao anatin’ireo von-drona kely izay manan-danja eo amin’ny fiainana sy toe-javatra iai-nan’ireo mpianatra.

• Ny fanendrena mpianatra mpitarika ho an’ny vondrona tsirairay sy ny fanomezana fotoana voafetra dia manampy ilay vondrona hanatontosa ny andraikiny. Ireo asa lava loatra atao ao anatin’ireo vondrona dia matetika miteraka ny fahavitan’ireo vondrona ny asany amin’ny fotoana samihafa sy mety hitarika fikorontanana ao am-pia-narana.

• Amin’ny ankapobeny dia handray anjara amim-pahalianana kokoa ireo mpianatra raha asain’ny mpampianatra mialoha ireo mpianatra mba hiomana hizara na hampianatra ny zavatra nianarany avy ta-min’ilay asa natao. Izany koa dia hanome fahafahana ny mpianatra hizatra hampianatra ny filazantsara amin’ny hafa.

• Mahay miasa kokoa ireo mpianatra rehefa ao anatin’ireo vondrona izay hikarohany soratra masina, na hamakiany teny nambara iray na hanatanterahana asa ampanaovina ny tsirairay alohan’ny hiaraha-n’izy ireo miasa.

• Mety ho lasa sarotra ho an’ny tsirairay ny mandray anjara mavitrika raha miisa dimy na mihoatra izany ireo mpianatra ao anaty vondrona. Ankoatra izany, dia sarotra kokoa ho an’ny vondrona lehibebe kokoa amin’ny ankapobeny ny mifantoka amin’ny asa ampanaovina azy.

• Mety tsy ho fomba tsara indrindra ny fiasana ao anatin’ny vondrona kely raha hamaliana fanontaniana tsotra noho ny fotoana ilaina mba handaminana ireo mpianatra ho ao anaty vondrona.

• Raha diso ampiasaina foana koa ny asa fandalinana atao ao anaty vondrona dia lasa tsy hahomby loatra izany.

Mandritra ny fifanakalozan-kevitra na asa atao ao anatin’ireo vondrona kely dia mety ho lasa tsy mifantoka amin’ny tanjon’ny asa ampanaovina ireo mpianatra, na hanao zavatra manokana ho an’ny tenany na tsy dia hanao ezaka mba handalina. Ny mpampianatra izay mitoetra ho mavitrika amin’ny alalan’ny fivezivezena eny amin’ny vondrona tsirairay sy fanaraha-maso an’ilay asa fandalinana atao dia afaka manampy ireo mpianatra hanatontosa ny andraikitra ampanaovina azy sy hahazo tombontsoa avy amin’izany.

Asa atao an-tsoratra [5.7]

Ireo mpianatra dia tokony hamporisika ny mpianatra handray anjara amin’ny asa atao an-tsoratra toy ny fandraisan-javatra an-tsoratra, fano-ratana ao anaty diary, taratasy fanoratana ny fampiasana, firaketana ny fisaintsainana manokana ary ireo famelabelarana an-tsoratra. Indraindray ny fanasana ireo mpianatra hanoratra ny valin’ny fanontaniana mitaky fi-sainana lalina iray dia manampy azy ireo handalina sy hanazava ny anaty eritreriny. Ny fanasana ny mpianatra hamaly an-tsoratra ny fanontaniana iray alohan’ny hizarany ny eritreriny amin’ny ao am-pianarana dia manome

86


Fanamarihana fotoana ireo mpianatra handrindrana ny heviny sy handraisany ny fitarihana avy amin’ny Fanahy Masina. Mety hanaiky kokoa hizara ny eritreriny ireo mpianatra rehefa nosoratany mialoha izany ary hisy lanjany kokoa matetika ny zavatra zarain’izy ireo. Ankoatra ireo zavatra hafa, ny asa atao an-tsora-tra dia manome fahafahana ny mpianatra mba handray anjara manokana, handray fanentanam-panahy ary hiomana hampianatra sy hizara ny fa-hatsapany amin’ny hafa, ary hanaiky ny fitantanan’ny Tompo eo amin’ny fiainany sy hizara fijoroana ho vavolombelona. Rehefa manapa-kevitra ny mpampianatra hoe inona no asa atao an-tsoratra mahomby ho an’ny fo-toam-pandalinana iray dia tokony hodinihin’izy ireo tsara ity fitsipika noza-rain’ny Loholona David A. Bednar ity: “Ny fanoratana an-tsoratra ny zavatra nianarantsika, eritreretintsika ary tsapantsika eo am-pandalinana ny soratra masina dia endrika iray hafan’ny fisaintsainana ary fanasana mahery vaika ny Fanahy Masina hanohy hanome torolalana” (“Because We Have Them before Our Eyes, New Era, Apr. 2006, 6–7).

Ny asa atao an-tsoratra ho an’ny mpianatra tanora na voafetra kokoa ny fahafahany manao zavatra dia tokony ampifanarahana amin’izay ilaina mba hanampiana azy ireo hahomby. Ohatra, afaka manomana ilay fampiasana hoe fenoy ny banga ny mpampianatra izay ahitana fampahalalana bebe koa ho an’ireo mpianatra ary kely kokoa ny zavatra anontaniana azy ireo. Ny mpampianatra dia afaka manampy ireo mpianatra ireo amin’ny alalan’ny fampifantohana ilay asa atao an-tsoratra amin’ireo andinin-tsoratra masina fohy na fanontaniana manokana sy amin’ny alalan’ny fanomezana fotoana ampy ho azy ireo hanatontosana ny asa ampanaovina.

Mahazo tombontsoa kokoa avy amin’ny asa atao an-tsoratra amin’ny anka-pobeny ireo mpianatra rehefa:

• Manome toromarika an-tsoratra mazava ireo mpampianatra izay azon’ny mpianatra jerena foana mandritra ny fanatanterahana ny asa ampanaovina.

• Mampifantoka ny eritreriny amin’ny fahamarinan’ny filazantsara izay manan-danja eo amin’ny toe-javatra iainany manokana ilay asa atao.

• Manampy azy ireo hampihatra manokana ireo fahamarinana ireo ilay asa ampanaovina.

• Tohanana sy ampian’ny mpampianatra azy ireo mpianatra mandritra ilay asa atao an-tsoratra.

• Misy fameram-potoana eny anelanelany eny izay mifanentana amin’ny hasarotry ny asa atao.

• Asaina manazava, na mizara na mijoro ho vavolombelona mikasika ny zavatra nianarany avy tamin’ilay asa natao ireo mpianatra.

• Mahazo antoka ireo mpianatra fa ireo asa atao an-tsoratra izay mi-fantoka amin’ny fahatsapan’ny tena manokana na fanoloran-tena manokana dia tsy ho zaraina amin’ny hafa, tafiditra ao anatin’izany ny mpampianatra, raha tsy nahazoana lalana avy tamin’ilay mpiana-tra izany.

87


Fanamarihana• Ampahany mafonja ao amin’ilay drafitra hitondrana ny lesona ilay asa ampanaovina ary tsy natao mba “hahabe ny asa atao” na ho toy ny fanasaziana vokatry ny toetra tsy mendrika.

• Misy ny fanomezana fomba hafa firaketana ny eritreritra sy ny hevi-tra ho an’ireo izay manana fahasahiranana eo amin’ny fanoratana. Izany dia mety ahitana ny fampiasana mpianatra iray ho mpitantso-ratra na fanaovana fandraisam-peo sy ny sisa.

• Tsy lany andro ny asa atao an-tsoratra.

Solaitrabe na Tableau blanc [5.8]

Manaporofo ny fiomanan’ny mpampianatra sy manampy amin’ny fahatsapana fisiana tanjona ao am-pianarana ny fisian’ny solaitrabe na tableau blanc tsara omana. Ny fam-piasana amim-pahombiazana ny solaitra be mandritra ny lesona dia afaka manomana ireo mpianatra hianatra ary manasa ny fandraisan’izy ireo anjara mavitrika, indrindra ho an’ireo izay mirona kokoa amin’ny fandalinana avy amin’ny zavatra jeren’ny maso. Rehefa mampiasa solaitrabe dia to-kony ho tsaroan’ny mpampianatra ny manoratra mazava tsara sy manao izay hahalehibe tsara ny tarehintsoratra mba ho hitan’ny rehetra, ary misy elanelany tsara sy milamina ary mora vakiana ilay zavatra nosoratana. Raha tsy misy ny so-laitrabe na tableau blanc dia azo anoloana izany ny taratasy lehibe iray na zavatra lehibe azo hametahana soratra na sary.

Eo amin’ny solaitrabe, ny mpampianatra dia afaka mampi-songadina ireo lohahevitra na fitsipika lehibe mikasika ny lesona, na maneho amin’ny alalan’ny sary ny fotopampia-narana iray na zava-nitranga iray, na manao sarintany, na mamelabelatra rindran-damina, na mampiseho na manao ny sarin’ny zavatra hita ao amin’ny soratra masina, na mamo-rona tabilao izay mampiseho ireo zava-nitranga ara-tantara, mitanisa ireo zavatra hita ao amin’ny soratra masina araka ny hitan’ny mpianatra na manao zavatra hafa izay hampivelatra ny fandalinana.

Zavatra azo tsapain-tanana sy sary [5.9]

Matetika no sarotra ny mampianatra ireo lafin-javatra tsy azo tsapain-ta-nana ao amin’ny filazantsara. Ny fampiasana zavatra azo tsapain-tanana sy sary dia afaka ny ho fomba mahomby entin’ny mpampianatra manampy ireo mpianatra hahatakatra ireo fitsipika ara-panahy. Ohatra, ny fitaovana maha-zatra toy ny savony dia afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra fitsipika saro-takarina kokoa toy ny fibebahana. Matetika ny Mpamonjy no miresaka zavatra misy eto an-tany (toy ny mofo, rano, labozia ary vata famarana) mba hanampiana ireo mpihaino Azy hahatakatra ireo fitsipika ara-panahy.

Notes/linesCover up

88


Fanamarihana Azo ampiasaina ireo zavatra azo tsapain-tanana sy sary mba hanampiana ireo mpianatra haka sary an-tsaina ny endrikendriky ny olona, ireo toerana, ireo zava-nitranga, ary ireo fitaovana sy ireo tandindona nampiasaina izay hita ao amin’ny soratra masina. Raha tokony hiresaka fotsiny momba ny zioga ny mpampianatra (jereo ny Matio 11:28–30), dia afaka mitondra zioga ao am-pianarana izy, na mampiseho sary irain’izany na manao sary an’izany eo amin’ny solaitrabe. Afaka mamofona sy mikasika voninkazo iray ireo mpianatra rehefa miresaka mikasika ireo “voninkazo any an-tsaha” (Matio 6:28–29) izy ireo. Afaka manandrana mofo tsy misy masirasira izy ireo.

Ireo zavatra azo tsapain-tanana sy sary, tafiditra ao anatin’izany ny sarintany sy tabilao dia mahomby eo amin’ny fanampiana ireo mpianatra hahazo sary an-tsaina, sy hamakafaka ary hahatakatra ny soratra masina, indrindra rehefa ampiasaina mba hampandeha tsara ny fifanakalozan-kevitra izany. Ny fisian’ny zavatra azo tsapain-tanana na sary iray efa miseho eo rehefa miditra ny mpianatra dia afaka mampivelatra ny tontolon’ny fandalinana ary mamporisika ny fananana fanahy te-hanadihady ao anatin’ireo mpianatra.

Misy lafiny roa tokony hotandremana rehefa mampiasa zavatra azo tsapain-tanana na sary: Voalohany, tokony hanamafy ny tanjon’ny lesona foana izy ireo fa tsy hampivaona an’izany. Faharoa, ny tantara ara-tsoratra masina dia tokony ho loharanom-pifanakalozan-kevitra ao am-pianarana mikasika ny toerana sy ny antsipirian’ny zava-nitranga iray fa tsy fanazavan-kevitry ny mpahaikanto iray mikasika ilay zava-nitranga na tantara iray.

Famelabelarana amin’ny alalan’ny fitaovan’ny haino aman-jery sy solosaina [5.10]

Ny soratra masina dia rakotr’ireo tantaran’ny Tompo manampy ny zanany hahatakatra ny fampianarany amin’ny alalan’ny zavatra jerena sy henoina (jereo ny 1 Nefia 11–14; F&F 76; Mosesy 1:7–8, 27–29). Afaka manampy ireo mpianatra hahatakatra tsaratsara kokoa ny soratra masina sy hianatra ary hampihatra ireo fahamarinan’ny filazantsara ireo loharanom-pitaovana avy amin’ny haino aman-jery sy teknôlôjia hafa raha toa ka ampiasaina araka ny tokony ho izy sy amin’ny fomba mahomby izany.

Ireo loharanom-pitaovana avy amin’ny haino aman-jery dia azo entina hanehoana ireo zava-nitranga manan-danja ao amin’ny soratra masina sy ahafahana manampy ireo mpianatra hahazo an-tsaina sy hiaina ireo zava-nitranga ireo. Ireo loharanom-pitaovana ireo dia afaka maneho amin’ny endrika sarimihetsika ny fomba nampiharan’ny olona ireo fitsipiky ny filazantsara mba handresena ireo fanamby sy olana natrehany ary afaka manome fahafahana ny Fanahy mba hijoro ho vavolombelona ny fahamari-nana.

Ny teknôlojia ampiasaina ao amin’ny solosaina dia manome fahafahana ny mpampianatra hampiseho ampahan-tsarimihetsika, fanontaniana ma-nan-danja na sary, na teny iray nambaran’ny Manampahefana Ambony na hampisongadina fitsipika na fotopampianarana hita nandritra ny lesona. Ny famelabelarana amin’ny alalan’ny solosaina dia azo atao mitovy amin’ny nampiasana ny solaitrabe na tableau blanc —hamariparitana ireo loha-hevitra manan-danjan’ny lesona, hampisehoana andinin-tsoratra masina ary hanomezana toromarika jeren’ny maso ho an’ny asa fandalinana atao

Notes linesCover up

89


Fanamarihanatsiroaroa, na ao anatin’ny vondrona na ataon’ny tsirairay. Ny fampiasana teknôlôjia araka io fomba io dia hahasoa ireo mpianatra izay mianatra amin’ny alalan’ny zavatra jeren’ny maso ary ahafahana manampy ireo mpianatra han-damina sy hahatakatra tsara kokoa ny zavatra nianaran’izy ireo.

Ny fampiasana loharanom-pitaovana ao amin’ny haino aman-jery, na solosaina na fitaovana hafa dia tokony ha-naovana izay hahatonga ny lesona ho mazava, mahaliana sy tadidy foana, ary tsy tokony hampanalavitra ny fahatsa-pan’ny mpianatra ny fitarihan’ny Fanahy.

Ny famelabelarana amin’ny alalan’ny haino aman-jery dia afaka tena manampy tsara ny mpianatra hianatra sy ham-pihatra ireo fitsipiky ny filazantsara rehefa ampiasaina mba hampivoaka ny eritreritra sy ny zavatra tsapan’ny mpianatra izy ireo sy mba hampifantohana ny mpianatra ao anatin’ny lahatsoratra ara-tsoratra masina. Mety tsara raha soratana eo amin’ny solaitrabe ireo zavatra manokana mety tadiavin’ny mpianatra na ireo fanontaniana mety hana-nany rehefa mijery na mihaino ilay famelabelarana izy ireo. Azo atao koa ny mampiato kely ny famelabelarana mba hametrahana fanontaniana na hanehoana fampahalalana izay hanampy ireo mpianatra. Matetika ny am-pahan’ny horonantsary ihany no ilaina hanatratrarana ny tanjon’ny mpam-pianatra. Ireo mpampianatra izay mampiasa fomba fampianarana hafa, toy ny fifanakalozan-kevitra sy asa atao an-tsoratra, ampiarahana amin’ny fam-piasana haino aman-jery sy teknôlôjia dia hanome antoka fa ho takatra sy tafalentika ao anatin’ireo mpianatra ireo fitsipiky ny filazantsara. Raha mety dia ny fampiasana ny fanampin-dohateny hita eo amin’ny horonantsary dia hampitombo ny fahatakaran’ireo mpianatra sy ny fihazonany zavatra ao an-tsainy, indrindra ho an’ireo izay manana fahasahiranana eo amin’ny fihainoana.

Tokony ho karakarain’ny mpampianatra alohan’ny hiantombohan’ny fo-toam-pianarana ireo fitaovan’ny haino aman-jery na ny teknôlôjia ao amin’ny solosaina izay ilaina ao anatin’ny lesona iray ary tokony maka an-toka izy ireo fa mandeha tsara izany. Tokony haka antoka izy ireo fa haheno ny fampisehoana sy hahita izany avy eny amin’ny toerany ny mpianatra re-hetra. Alohan’ny fampianarana dia tokony hanomana ilay loharanom-pitao-vana ao amin’ny haino aman-jery na solosaina ka hanomboka avy hatrany eo amin’ny zavatra tokony hojerena izany rehefa ilaina amin’ny lesona. Mety ho hevitra tsara koa ho an’ireo mpampianatra ny mizatra mampiasa ireo teknôlôjia ho an’ny famelabelarana alohan’ny ampiasaina izany ao amin’ny lesona.

Torolalana [5.10.1]

Angamba ny fampiasana ireo loharanom-pitaovan’ny haino aman-jery na ny teknôlôjia dia ahitana fanamby sy olana be kokoa noho ireo fomba fam-pianarana hafa ao anatiny. Tokony handanjalanja tsara ny mpampianatra re-hefa manapa-kevitra hoe mety sy tsara ho an’ilay fotoam-pandalinana ve ilay famelabelarana atao amin’ny alalan’ny haino aman-jery na solosaina. Ny fianteherana be loatra amin’ny teknôlôjia dia mety hitondra any amin’ny hoe lesona mifototra tanteraka amin’ny teknôlôjia sy ny haino aman-jery fa

90


Fanamarihana tsy lesona mifototra amin’ny soratra masina sy amin’ireo mpianatra. Ireto fanontaniana manaraka ireto dia afaka manampy ireo mpampianatra amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra hendry eo amin’ny fampiasana ireo loharanom-pitaovan’ny haino aman-jery na ny teknôlôjia:

1. Moa manampy ireo mpianatra hianatra ny zava-manan-danja ve ireo fitaovana ireo? Mety hampiala voly na hahaliana ireo mpianatra tokoa ny famelabelarana amin’ny alalan’ny haino aman-jery kanefa moa mi-tondra mivantana any amin’ny tanjon’ny lesona sy ny zavatra tokony ianaran’ireo mpianatra ve izany? Ny fampiasana ireo fitaovana ireo ho toy ny fialam-boly sy famenoana fotoana dia tsy antony ampy ampia-sana azy ireo. Ny mpampianatra dia tokony hijery na hihaino ny zavatra aseho tsirairay alohan’ny fampianarana ary maka antoka fa manamafy na manohana ny soratra masina sy ireo fotopampianarana sy fitsipika nampianarina tao amin’ny lesona izany.

2. Moa ve izany fitaovana manampy amin’ny lesona sa zavatra fototra hi-fantohan’ny lesona? Nanome torohevitra ny Loholona Boyd K. Packer hoe: “Ny fampiasana haino aman-jery ao am-pianarana dia mety ho fitahiana na ozona, arakaraka ny fampiasana azy ireo. Azo oharina amin’ny mpampatsiro sakafo sy hanitra atao amin’ny sakafo izy ireo. Tokony ho kely fotsiny no ampiasaina mba hanamafisana ny lesona sy mba hahatonga izany ho mahaliana” (Teach Ye Diligently, edisiona no-havaozina [1991], 265).

3. Moa ve mety izany ary mifanaraka amin’ny fitsipiky ny Fiangonana? Mankahery ve izany? Maro ireo vokatra vokarina eto amin’izao tontolo izao no mety mitondra hafatra tsara saingy matetika tsy dia tsara loatra ny ao anatiny ka mety hanafintohina ny Fanahy na hanohana hevitra izay tsy mifanaraka amin’ny fampianaran’ny filazantsara. Tsy tokony ho ampiasaina ny ampahan’ny horonantsary na horonam-peo iray, na dia azo atao aza, raha avy amin’ny loharanom-pitaovana tsy mifanaraka amin’ny tokony ho izy izany. Mazàna no tsy manorina ny finoana sy ny fijoroana ho vavolombelona ireo fitaovana ahitana zavatra izay tsy azo-kazon’ny olon-drehetra na mampitolagaga.

4. Moa handika ny zo rehetra voatokana ve izany na ireo lalàna hafa manan-kery? Horonantsary maro sy hira ary fitaovana jerena hafa na henoina no ahitana fameran-jo mifanaraka amin’ny lalàn’ny zo rehetra voatokana na zo manokan’ny mpampiasa. Zava-dehibe tokoa ny ha-narahan’ireo mpampianatra sy mpitarika seminera sy institiota rehetra ny lalàn’ny fameran-jo eo amin’ny firenena izay ampianaran’izy ireo ary tokony hanaraka ny lalàna manan-kery sy fepetra izy ireo ka tsy ho voarakaraka eo ambanin’ny lalàna na izy ireo na ny Fiangonana.

Ireto torolalana manaraka ireto dia mihatra amin’ireo mpampianatra sy mpi-tarika ao amin’ny seminera sy institiota any amin’ny firenena rehetra.

Ny fampiasana ireo fitaovana novokarin’ny Fiangonana [5.10.2]

Ireo mpampianatra sy mpitarika dia afaka manao tahadika sy mampiseho ny horonantsary, sary ary raki-kira izay novokarin’ny Fiangonana mba ho am-piasaina tsy itadiavam-bola ary mba ho ampiasain’ny seminera sy institiota, raha tsy hoe misy fanamarihana manakana izany eo amin’ireo fitaovana no-vokarin’ny Fiangonana. Azo ampiasaina tsy itadiavam-bola sy azo ampia-saina ao amin’ny seminera sy institiota ireo hira avy amin’ny Fihirana, ny

91


FanamarihanaChants pour les enfants, ary avy amin’ny gazetibokim-piangonana, raha tsy hoe misy fameran-jo voamarika eo amin’ilay fihirana na hira. Afaka maka amin’ny internet ary mampiseho ireo fitaovana novokarin’ny Fiangonana ao am-pianarana ireo mpampianatra sy mpitarika ao amin’ny seminera sy ins-titiota, raha tsy hoe ahitana fameran-jo milaza zavatra mifanohitra amin’i-zany ireo fitaovana ireo.

Ny fampiasana ireo fitaovana tsy novokarin’ny Fiangonana [5.10.3]

Araka ny lalàna amin’ny ankapobeny dia tsy tokony halaina avy amin’ny Internet na haseho ao am-pianarana avy amin’ny Internet ireo fandaharana, na logiciel ary ireo fitaovan’ny haino aman-jery raha tsy efa voavidy ara- dalàna ny fahazoan-dalana ho an’izany. Raha tsy hoe an’ny Fiangonana ny horonantsary, na hira iray na fitaovana hafan’ny haino aman-jery iray dia mety hitera-doza, ary any amin’ny firenen-drehetra mihitsy, ny fampise-hoana ny fitaovana toy izany ao am-pianarana izay mety handika ny la-làn’ny fameran-jo. Noho izany, araka ny lalàna ankapobeny, dia tsy tokony hampiseho ao am-pianarany ireo fitaovana izay tsy novokarin’ny Fiango-nana ireo mpampianatra sy mpitarika ao amin’ny seminera sy institiota.

Ny fanaovana tahadika ny fitaovan’ny haino aman-jery izay ahitana hira misy fameran-jo (toy ny taratasy misy ireo mari-peon’ny hira na raki-kira) dia fandikana mivantana ny lalàn’ny fameran-jo raha tsy hoe nahazoana lalana an-tsoratra avy amin’ilay tompon’ny fameran-jo izany. Tsy manara- dalàna koa ny fanaovana tahadika ireo tononkira misy fameran-jo.

Ireto torolalana manaraka ireto dia mamariparitra manokana ny fisian’ny za-vatra miavaka vitsivitsy mikasika ny lalàn’ny fameran-jo any Etazonia izay mamela ireo mpampianatra sy mpitarika ao amin’ny seminera sy institiota hampiseho horonantsary ao am-pianarana izay tsy hitakiana ny fahazoan-dalana avy amin’ny tompon’ilay fameran-jo. Na dia misy zavatra miavaka mitovy amin’izany aza any amin’ny firenena hafa dia tokony hifandray amin’ny Birao Misahana ny Fanomezana ny Zo Rehetra Voatokana ny mpampianatra sy mpitarika ao amin’ny seminera sy institiota mba hamari-tana ny lalàna manokana sy ireo zavatra miavaka izay ampiharina ao amin’i-lay fireneny manokana alohan’ny hampisehoana horonantsary novokarina mba hamidy na fandaharana nalaina tamin’ny fahitalavitra na onjam-peo na tamin’ny Internet.

Fampiasana ireo horonantsary novokarina mba hamidy. Ny lalàn’i Eta-zonia dia ahitana zavatra miavaka iray izay mamela ny mpampianatra sy mpianatra hampiasa ao am-pianarana ireo horonantsary novokarina mba hamidy ka tsy mila mividy ny fahazoan-dalana hanaovana izany. Mikasika izany indrindra, anefa, ireo horonantsary novokarin’ny mpamokatra horo-nantsary hamidy dia tsy azo ampiasaina raha tsy eo ambanin’io lalàna io raha toa ka voahaja ireto fepetra manaraka ireto. Ilay horonantsary naseho dia tsy maintsy: (a) avy amin’ny tahadika nahazoana lalana; (b) ampiasaina amin’ny fampianarana mivantana, izany hoe tokony ho eo ny mpampianatra na mpitarika ao amin’ny seminera sy institiota rehefa alefa ilay horonan-tsary; (d) alefa ao am-pianarana na amin’ny toerana natokana ho an’ny fam-pianarana; (e) asehon’ny fikambanam-pampianarana tsy mitady vola, toy ny kilasin’ny seminera na institiota; ary (f) alefa ho an’ny tanjona ara-pampia-narana izay mifandray mivantana amin’ny taranjam-pampianarana fa tsy natao hialana voly. Mandika lalàna sy ratsy ny fampisehoana fitaovan’ny

92


Fanamarihana haino aman-jery izay nofaina na novidiana izay atao mialohan’ny fotoam-pianarana, na mandritra izany na aorian’izany. Toy izany hatrany no saika mitranga rehefa mampiseho horonantsary iray manontolo.

Fampiasana ireo fandaharana noraisina an-tsary sy feo avy amin’ny fa-hitalavitra. Any Etazonia, ny fandaharana amin’ny fahitalavitra iray izay tsy handoavam-bola ho an’ny rehetra ary nalaina avy amin’ny fahitalavitra na avy amin’ny câble dia azo ampiasaina ao am-pianarana raha toa ka voahaja ireto fepetra manaraka ireto: (a) Hazonina tsy mihoatra ny 45 andro ilay ta-hadika ary avy eo tsy maintsy fafana avy hatrany izany. (b) Tsy maintsy am-piasaina ao am-pianarana mandritra ny 10 andro voalohany taorian’ny daty nanaovana ny tahadika ilay tahadika (aorian’ilay 10 andro voalohany, kanefa ao anatin’ilay 45 andro voalohany, ilay tahadika dia tsy azo ampiasaina afa-tsy ho an’ny fanombatombanan’ny mpampianatra na fandraisana fanapa-han-kevitra raha tokony ho ampiasaina amin’ny lesona hoavy na tsia ilay fandaharana). (d) Indray mandeha ihany no alefa ilay tahadika (indroa raha toa ka ilaina ny fanamafisana ny fampianarana). (e) Ao am-pianarana na any amin’ny toerana natokana ho an’ny fampianarana ihany no aseho ilay tahadika. (f) Tsy novaina ny hafatra na votoatin’ilay fandaharana. (g) Tsy azo atao tahadika indray mba hozaraina amin’ny hafa ilay tahadika. (h) Izay mety ho tahadika rehetra dia tsy maintsy ahitana ny fampahafantarana ny fameran-jo ho an’ilay fandaharana rehefa atao ny firaketana ny sary sy feo. (h) Ilay fandaharana dia tsy natambatra ao anatin’ny ampaham-pandaha-rana hafa mba hanamboarana amboaram-pampianarana na vokatra hafa.

Ho fanampin’ireo fepetra takiana teo aloha, ireo horonantsary novokarin’i-reo mpamokatra horonantsary hamidy sy ireo fandaharana noraketina an-tsary sy feo avy amin’ny fahitalavitra na onjam-peo na Internet dia tokony: (a) hampiseho fotsiny ny ampahan’ilay horonantsary; (b) hampiasaina fa tsy asiam-panovana na nampidirana zavatra hafa; (d) tsy tokony ho ampiasaina amin’ny fomba izay maneho fa ilay mpamokatra ny fandaharana na tom-pony dia manaiky ny zavatra ataon’ny Fiangonana, na ny zavatra atao ao amin’ny seminera sy institiota na ny fampianarany, na amin’ny fomba izay maneho fa ny Fiangonana na ny seminera sy institiota dia manaiky ny zavatra voarakitra ao anatin’ilay fandaharana na ny tompony na ilay mpa-mokatra; (e) tsy tokony ho ampiasaina amin’ny fomba izay hanaovana dokam-barotra ny Fiangonana na seminera na institiota; ary (f) ho ampia-saina mifanaraka amin’ny votoatin’izay fameran-jo sy fitsipiky ny Fiango-nana fantatra.

Raha toa ka manana fanontaniana izay tsy voavaly tamin’ny alalan’ireo toro-lalana ireo ny mpampianatra sy mpitarika ny seminera sy institiota dia jereo ny Manuel d’instruction de l’Église (Manuel 2: Administration de l’Église [2010], 21.1.12) ao amin’ny fizarana 21.1.12, “Directives concernant l’utilisa-tion de documents protégés par le Copyright.” Raha ilaina dia azo atao ny mifandray amin’ny:

Intellectual Property Office 50 E. North Temple Street, Room 1888 Salt Lake City, UT 84150-0018 Laharana an-tariby: 1-801-240-3959 or 1-800-453-3860, extension 2-3959 Fax: 1-801-240-1187 E-mail: cor-intellectualproperty@ ldschurch .org

93


FanamarihanaHira [5.11]

Afaka mitana anjara toerana manan-danja amin’ny fanampiana ireo mpia-natra hahatsapa ny fitarihan’ny Fanahy Masina mandritra ny fotoam-pan-dalinany ny filazantsara ny hira, indrindra ireo fihiran’ny Fiangonana. Ao amin’ny sasintenin’ny boky fihiran’ny Fiangonana dia nilaza toy izao ny Fia-didiana Voalohany: “Ireo hira manentana ny fanahy dia ampahany manan-danja ao anatin’ny fivoriam-piangonantsika. Manasa ny Fanahin’ny Tompo ireo fihirana, miteraka fahatsapana fanajana, mampiray hina ireo mpikam-bana ary manome fomba iray ho antsika mba hiderana ny Tompo.

“Ny sasany tamin’ireo toriteny lehibe indrindra izay notoriana dia natao tamin’ny alalan’ny fihirana. Ny fihirana dia manentana antsika hibebaka sy hanao asa tsara, hanorina fijoroana ho vavolombelona sy finoana, hampa-hery ireo trotraka, hampionona ireo malahelo ary hanentana antsika haha-ritra hatramin’ny farany” (Hymns, ix). Nampianatra ny Loholona Dallin H. Oaks hoe: “Manontany tena aho raha mba ampiasaintsika araka ny tokony ho izy ity fitaovana avy any an-danitra ity mandritry ny fivoriantsika, sy fo-toam-pianarantsika ary any an-tokantranontsika. . . .

“Fiomanana mahery vaika amin’ny vavaka sy ny fampianarana ny filazan-tsara ny hira masintsika” (“Worship through Music,” Ensign, Nôv. 1994, 10, 12). Ny mpampianatra dia tokony hanampy ireo mpianatra hahatakatra ny lanjan’ny hira ao anatin’ny fitsaohana sy ny fomba ahafahan’izany mano-rina tontolo izay ahafahan’ny Fanahy miasa amim-pahombiazana kokoa.

Ireto misy fomba sasantsasany izay ahafahan’ny mpampianatra mampiasa ny hira entina hanatsarana ny fotoam-pandalinan’ny mpianatra ny filazantsara:

• Mandefasa hira manentana fanahy eo am-pidiran’ny mpianatra ao am-pianarana na mandritra ny fotoam-pianarana rehefa manao asa atao an-tsoratra izy ireo.

• Asao sy amporisiho ireo mpianatra handray anjara mavitrika rehefa miaraka mihira hira ao amin’ny fihirana ny iray kilasy.

• Mamerena mijery ireo fitsipiky ny filazantsara ary manomeza hevitra vaovao fanampiny mandritra ny lesona amin’ny alalan’ny firedonana ny fihirana iray na andininy iray ao amin’ilay fihirana izay mifandray mivantana amin’ny zavatra izay ampianarina amin’izany andro izany. Sady ahitana fizahan-takila araka ny abidia ho an’ny soratra masina no ahitana ireo lohahevitra any amin’ny faran’ny boky fihirana izay afaka manampy mikasika izany.

• Omeo fahafahana hanorina sy haneho ny fijoroany ho vavolombe-lona mikasika ny fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara ireo mpianatra rehefa mamaky ny tonon’ireo fihirana.

• Asao ireo mpianatra hanao fampisehoana an-kira izay mifanentana amin’ny tokony ho izy ao am-pianarana.

Rehefa manapa-kevitra ny hampiasa hira ao am-pianarana noho ny antony iray (toy ny hira alefa moramora mandritra ny lesona, soratra masina fehe-zina, na fanaovana tsianjery soratra masina) dia zava-dehibe ny fahatsiaro-vana ity fampitandremana manaraka avy amin’ny Loholona Boyd K. Packer ity: “Maro ireo ezaka natao mba hakana lohahevitra masina mikasika ny filazantsara ary hanambarana izany amin’ny hira maoderina mba hisarihana ireo ny sain’ireo tanorantsika any amin’ilay hafatra. . . . Tsy fantatro hoe

Notes linesCover up

94


Fanamarihana ahoana no ahafahana manao izany ary ahoana no ahazoana fitomboana ara-panahy avy amin’izany. Mieritreritra aho fa tsy ho tanteraka izany” (That All May Be Edified [1982], 279). Farany dia andraikitry ny mpampianatra ny maka antoka fa ny hira rehetra ampiasaina mandritra ny fotoam-pandali-

nana dia mifanaraka amin’ny fitsipiky ny Fiangonana ary tsy manafintohina ny Fanahin’ny Tompo mihitsy izany.

Torohevitra sy fampitandremana amin’ny ankapobeny [5.12]

Raha toa ka azo ekena ny faniriana hanana fifandraisana tsara amin’ireo mpianatra, ny faniriana hahazo dera kosa, indrindra fa raha tsy tsapa na tsikaritra izany, dia mety ha-hatonga ilay mpampianatra hieritreritra kokoa mikasika ny fandraisan’ny mpianatra azy fa tsy hieritreritra mikasika ny fomba hanampiany ireo mpianatra hianatra sy hivoatra. Matetika izany dia mitarika ireo mpampianatra hanolo ireo fomba fampianarana natao mba hanasana ny Fanahy Ma-sina amin’ireo fomba fampianarana entina hanatsaratsarana ny momba azy ireo eo imason’ny mpianatra. Ireo mpampia-natra izay milatsaka ao anatin’izany fandrika izany dia ho meloka amin’ny komiberaky ny mpisorona satria “mame-

traka ny tenany ho fahazavan’ izao tontolo izao [izy ireo] mba hahazoany harena sy laza avy amin’ izao tontolo izao” (2 Nefia 26:29). Tokony hitan-drina ireo mpampianatra mba tsy ho entina hanalana voly, na hanaitairana na hahazoana dera avy amin’ireo mpianatra ny fanaovana fampihomehe-zana na ny fitantarana tantara na ireo fomba fampianarana hafa. Fa ny zava-tra tokony ifantohan’ireo mpampianatra filazantsara rehetra dia ny hanome voninahitra ny Ray any an-danitra sy hitarika ny mpianany any amin’i Jesoa Kristy.

Nampianatra ny Filoha Howard W. Hunter hoe: “Azoko antoka fa fantatra-reo tsara ny loza lehibe mety hitranga rehefa tena mahasarika sy maharesy lahatra ianareo satria ny mpianatrareo dia haneho tokim-panoavana anareo fa tsy amin’ny filazantsara. Olana iray goavana izay tokony horesena izany ankehitriny ary manantena izahay fa ianareo rehetra dia mpampianatra manana herim-panahy manintona tokoa. Kanefa tena misy loza goavana ao amin’izany. Izany no antony tokony hanasanareo ny mpianatrareo handalina ny soratra masina, fa tsy tokony homenareo fotsiny ny fanazavan-kevitrareo sy ny famelabelaranareo izy ireo. Izany no antony tsy maintsy hanasanareo ireo mpianatra hahatsapa ny Fanahin’ny Tompo, fa tsy hoe hizaranareo fo-tsiny ny zavatra tsapanareo mikasika izany izy ireo. Izany no antony, amin’ny farany, tsy maintsy hanasanareo ny mpianatrareo hanatona an’i Kristy, fa tsy hanatona an’ilay olona iray izay mampianatra fotsiny ihany ny fotopampia-narany, na dia mahay mampianatra aza izy. Tsy ho afaka ny hanampy ireo mpianatra ireo foana ianareo. Tsy afaka ny hitantana ny tanan’izy ireo ia-nareo rehefa mandao ny sekoly ambaratonga faharoa na ny sekoly ambony izy ireo. Ary tsy mila mpanara-dia ho an’ny tenanareo manokana ianareo” (“Eternal Investments” [takariva niarahana tamin’ny Filoha Howard W. Hunter, 10 Feb. 1989], 2).

Notes linesCover up

95


FanamarihanaHo fanampin’izany, ireto torohevitra sy fampitandremana manaraka ireto dia miantefa amin’ireo fomba fampianarana sy toe-javatra miseho isan- karazany:

• Fanaovana fifaninana. Tokony hitandrina tsara ireo mpampianatra amin’ny fanaovana fifaninana ao am-pianarana, indrindra rehefa ampifaninanana ireo mpianatra. Mety hiteraka fifandirana, na fa-hakiviana, na fanalam-baraka sy fahamenarana ary mahatonga ny Fanahy hisitaka ny fifaninana.

• Fanamarihana ratsy. Tokony handanjalanja tsara ny mpampianatra rehefa maneho fahadisoam-panantenana amin’ny mpianatra rehetra na amin’ny tsirairay. Maro amin’ireo mpianatra no mahatsapa fa tsy ampy ny fahalalany ary mila fanohanana sy fankaherezana izy fa tsy fanamafisana ny fahalemeny.

• Fanebahana. Ny fanebahana na izany ataon’ny mpampianatra amin’ny mpianatra iray na izany ifanaovan’ny samy mpianatra dia ratsy sy mandratra fo foana ary mitarika any amin’ny fanalana ba-raka sy ny fisitahan’ny Fanahy.

• Fihetsika sy fiteny tsy mendrika. Tokony hosorohan’ny mpampianatra ny fivazavazana na fifandirana amin’ny mpianatra. Ny teny ratsy sy ny fiteny mirefarefa amin’ny tany dia tsy azo ampiasaina any amin’ny toerana fampianaran-javatra ara-pinoana.

• Fampiasan-kery. Tsy tokony hampiasa ny herim-batany sy ny tanjany na oviana na oviana ireo mpampianatra mba hampitahorana na hanerena mpianatra iray hipetraka tsara. Na ireo kilalao fitsapana herim-batana aza dia mety hivadika zavatra hafa na ho raisina hoy toy ny tena izy tokoa. Ny hany tokony hampiasan’ireo mpampiana-tra herim-batana amin’ny mpianatra iray dia rehefa entina hiarovana mpianatra iray hafa.

• Fiteny manondro ny maha-lahy na ny maha-vavy. Tokony ho fantatr’i-reo mpampianatra sy ho tandremany ireo fiteny manondro ny maha-lahy na ny maha-vavy ao amin’ny soratra masina. Ny soratra masina sasany dia ambara amin’ny alalan’ny fiteny manondro ny lahy noho ny karazan’ilay fiteny izay niaviany. Tokony hampahatsiahivin’ireo mpampianatra ny mpianatra fa ny sasany amin’ireo teny manondro ny lahy dia sady miantefa any amin’ny lahy no any amin’ny vavy. Rehefa nolazaina i Adama fa “ny olona rehetra, na aiza na aiza, dia tsy maintsy mibebaka” (Mosesy 6:57), dia azo antoka fa niresaka momba ireo lehilahy sy vehivavy ny Tompo. Misy fotoana kosa izay mampiavaka sy mampahitsy ilay endri-piteny manondro ny lahy. Ohatra, ny olona ao amin’Ny Andriamanitra dia lehilahy ary ireo andinin-tsoratra masina mikasika ireo adidin’ny fisoronana dia miantefa amin’ireo rahalahy.

Notes

96

Fanohizana ny fivoarana amin’ny maha-mpampianatraRehefa miezaka mampihatra ireo fitsipika sy fomba fampianarana nofari-

tana ao amin’ity boky torolalana ity ireo mpampianatra dia tokony hiezaka tsy tapaka kanefa amim-paharetana ny hivoatra izy ireo. Tokony hianatra ireo fitsipiky ny fampianarana mahomby ireo mpampianatra ary hifehy ireo fahai-za-manao mahomby eo amin’ny fampianarana, ka atao andalana anampy andalana izany amin’ny alalan’ny fandalinana, finoana, fampiharana ary fa-nandramana. Maro ireo fomba hanombantombanana ny fahombiazana eo amin’ny fampianarana sy hahazoana hevitra avy amin’ny olona hafa mikasika ny zavatra natao ary fanampiana mikasika ny fomba tokony hivoarana. Ireo zavatra sasantsasany hanampy ireo mpampianatra hivoatra dia fomba ara- dalàna sy voalamina toy ny fanaraha-maso sy fanehoan-kevitra avy amin’ireo mpampianatra namana, lehibe na mpianatra mikasika ny zavatra izay natao. Misy koa ireo fomba tsotsotra toy ny fihainoana ireo mpianatra, fijerena ny ataon’ny mpampianatra hafa na fizarana hevitra sy traikefa amin’ireo mpiara-miasa.

Ny iray amin’ireo loharano sarobidy hahazoana hevitra mikasika ny zavatra izay natao dia ny fanombantombanana ny ataon’ny tena manokana eo ambany fita-rihan’ny Fanahy Masina. Nampianatra ny Loholona Henry B. Eyring hoe:

“Aorian’ny fampianarana dia mety hikaroka fotoana kely hivavahana ianao mba hahitanao mazava ny zava-nitranga nandritra ny fampianarana sy ny za-va-nitranga teo amin’ny fiainan’ireo mpianatra. Azonao atao ny manao izany araka izay tianao fa ny fomba itiavako hanaovana izany dia toy izao manaraka izao: Manontany tena aho hoe: ‘Moa ve nisy zavatra nolazaiko na nataoko, na nolazain’izy ireo na nataony ka nankahery azy ireo?’ . . .

“Raha mametra-panontaniana ao anatin’ny vavaka, ary amim-panetren-tena sy amim-pinoana ianao dia hanana indraindray ary —angamba matetika—mihitsy fotoana izay hahatsiarovanao zavatra niseho nandritra izany fotoam-pianarana izany toy ny endriky ny mpianatra iray, na ny feon’ny mpianatra iray, na ny fomba fipetraky ny mpianatra iray sy ny fanetsehany ny vatany mba handroso tao anatin’ny fotoana iray nandritra ny lesona izay hanome toky anao fa nahazo fankaherezana izy ireo.

“Fa ny zava-dehibe kokoa noho izany dia ny fanomezan’izany anao fahafa-hana hianatra. Afaka mamantatra ny zava-nitranga tao am-pianarana ianao ary vokatr’izany dia afaka mamantatra ny zavatra azonao atao mba hiton-drana foana ireo traikefa mankahery ireo any amin’ny mpianatrao” (“Conver-ting Principles” [lahateny nandritra ny takariva niarahana tamin’ny Loholona L. Tom Perry, 2 Feb.1996], 2).

Rehefa manam-paniriana ny hivoatra sy hiezaka tsy tapaka hampianatra amin’ny fomba izay ankasitrahan’ny Ray any an-danitra ireo mpampianatra dia hanentana ny fanahin’izy ireo Izy ao anatin’ny fiomanan’izy ireo,

6

97

FANoHIZANA NY F IVoARANA AMIN’NY MAHA-MPAMPIANATRA

Fanamarihanahanamafy orina ny fifandraisan’izy ireo amin’ny mpianatra, hampahomby ny ezaka nataony ao am-pianarana ary ha-nome azy ireo ny Fanahy mba hanatanterahan’izy ireo bebe kokoa ny Asany. Izy koa dia hanampy azy ireo hahita ireo sehatra izay ilan’izy ireo fanatsarana eo am-piezahana mampianatra amin’ny fomba izay mitarika ireo mpiana-tra hahatakatra ny fampianaran’i Jesoa Kristy sy ny Sorompanavotany ary hiantehitra amin’ izany.

Farany, ny tanjon’ny mpampianatra filazantsara tsirairay dia tokony hoe hisolo tena araka izay tratra ny Mpa-monjy an’izao tontolo izao amin’ny maha-“mpampiana-tra avy amin’Andriamanitra” azy ireo (Jaona 3:2). Raha niresaka tamin’ny vondron’ny mpiasan’ny seminera sy institiota ny Loholona Boyd K. Packer dia nilaza hoe: “Ireo toetra izay tombontsoako manokana ny mahita azy ireny eny aminareo ry rahalahy sy rahavavy nandritra ireo taona maro dia tsy inona fa ny endrik’ilay Tompo Mpampia-natra izay miseho amin’ny alalanareo. Mino aho fa raha ny halehiben’ny asa vitanareo, araka ny fanamby sy andraikitra atrehinareo dia tena misoritra eny amin’ny tarehinareo ny endrik’i Kristy. Ary mba hahatrarana ireo tanjona azo tante-rahina rehetra, ao amin’izany kilasy izany amin’izany fo-toana izany sy ao anatin’ilay fihetsika aseho miaraka amin’ilay fanentanam-panahy dia ianareo no Izy ary Izy dia ianareo” (“The Ideal Teacher” [lahateny natao ho an’ireo mpiasan’ny seminera sy institiota, 28 Jiona 1962], 5–6).

Ny fampanantenan’ny Tompo [6.1]

Ny fampianarana ny filazantsara dia asan’ny Tompo ary tiany hahita fahombiazana ao amin’izany an-draikitra izany ireo mpampianatra seminera sy institiota. Rehefa miantso Azy isan’andro ireo mpampianatra sy mpitarika dia hahatsapa ny fahatongavan’izany fanampiana izany. Na-nome fampanantenana ireo izay miezaka ny hiaina sy hampianatra ny filazantsarany Izy:

“Asandrato amin’ ity vahoaka ity ny feonareo; teneno ny eritreritra izay hapetrako ao am-ponareo, dia tsy hangaihay eo anoloan’ ny olona ianareo;

“Fa homena anareo amin’ izany ora izany indrindra, eny, amin’ izany fotoana izany indrindra izay holazainareo.

“Nefa didy iray no omeko anareo dia ny hanambaranareo ny zavatra rehetra ambaranareo amin’ ny anarako, amin’ ny fahononam-po, amin’ ny fanahin’ ny fahamorana, amin’ ny zava-drehetra.

“Ary omeko anareo izao fampanantenana izao fa raha manao izany ianareo, dia halatsaka ny Fanahy Masina ho vavolombelona hanambara ny zavatra rehetra izay holazainareo” (F&F 100:5–8).

Notes/linesCover up

99

A

Am-po, mampitoetra ny filazantsara ao ..................vii, 1, 7, 13, 37, 38, 47, 68, 77–78, 78–79

Jereo koa ny Fiovam-poAnjara asan’ny

an’ny mpianatra .............. 7, 18–19, 22, 62, 68, 71, 72–73, 83

Fanahy MasinaJereo ny Fanahy Masina,

Mampianatra sy mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy

An-tsoratra .................. 34–35, 40, 39–40asa atao .........................68–69, 88–89

B

Ballard, M. Russellmanova ny fiainana ny fijoroana ho

vavolombelona .....................40–41Bednar, David A.

famakiana ny soratra masina hatrany amin’ny fiantombohany ka hatramin’ny farany ..................... 47

ireo fifandraisana, lamina, ary lohahevitra ................................ 29

manasa ny Fanahy Masina ny fanoratana ........................... 85–87

maneho faniriana ny asa araka ny fitaoman’ny finoana .....................7

mitoetra ao am-po ny Fanahy Masina ............................7

Benson, Ezra Taftfifandraisana eo amin’ireo

mpivady ................................. 3–4nahita ny androntsika ireo

mpanoratra ny soratra masina ..... 65tokony ho loharano fototra

ny soratra masina....................... 62zava-dehibe ho an’ireo mpampianatra

hianarana ny filazantsara ............ 25

C

Clark Jr., J. Reubenmampianatra ny filazantsara araka ny

ampianaran’ny soratra masina azy ...6manana tanjona goavana ianareo

mpampianatra ............................ ixmangetaheta ny zavatra mikasika

ny Fanahy ny tanora ................... 58nandray fitahiana ara-panahy ny

tanora ................................. 39–40

D

Departemantan’ny Fampianarana an’ny Fiangonana .............................. ixDiary .......................................... 85–87

E

Endriky ny efitrano fianarana ........ 19–20Endriky ny toeram-pianarana ........ 19–20Eyring, Henry B.

amin’ny alalan’ny Fanahy ihany ...... 13fanaovana fanombantombanana ny

ataon’ny tena manokana amin’ny alalan’ny vavaka ........................ 96

fanaovana tsara ny zavatra ara-nofo ... 11fomba fijery roa mikasika ny

filazantsara ............................... 66hampanatona ireo mpianatra akaiky

kokoa ny soratra masina ............. 58hanafaka ny hetaheta ny soratra

masina ..................................... 58hanavaka ny fitsipika iray sy ny

fotopampianarana iray........... 32–33hitondra fivoarana lehibe ny

fankatoavana tsy tapaka ........... 3–4ivon’ny fianarana sy fampianarana

rehetra ny fanontaniana ......... 72–73jereo ireo fitsipika mitondra

Fiovam-po ................................ 66manaraka ny votoatin’izay voalaza

ao amin’ny boky fampianarana .... 62manasa ny fanentanam-panahy ny

fanontaniana sasany................... 76mitandrema tsara amin’ny firesahana

mikasika ny Fanahy ............... 16–17mpianatra mikatsaka

amim-pahalalahana ao anatin’ny finoana .......................................7

ny tanjontsika amin’ny maha-mpampianatra antsika ........1

tsy mahafantatra ny zava-drehetra tian’ny mpanoratra lazaina .......... 65

F

Fahafahana misafidyasa araka ny fitaoman’ny finoana ... 8–9mpianatra mampihatra ............... 8, 72

Fahamendrehana ................. 2, 13, 57–58Jereo koa ny Miaina ny filazantsara

Fahanginana .......................... 15, 78–79

Fahasembanana, mpianatra manana ...................17–18, 25, 87, 88–89Fahavitana ny taranjam-pianarana ... 11, 59Fahavononana, mpianatra ............ 18–19, 60, 66, 87–88

Jereo koa ny Mpianatra, miomana ny hianatra

Famelabelarana amin’ny alalan’ny haino aman-jery sy solosaina ........ 87–89

torolalana ................................ 89–90Famelabelarana amin’ny alalan’ny solosaina .................................... 88–89Famintinana ................. 50–51, 68, 71, 81Fampanarahana ny lesona amin’ny zavatra izay ilaina ......16, 21, 62, 69, 70, 83Fampianarana filazantsara ............... ix, 1fampianarana soratra masina araka ny fizarazarany

Jereo ny Mampianatra soratra masina araka ny fizarazarany

Fanadihadiana ..... 34, 36, 39, 49, 53, 74, 87Jereo koa ny Fanontaniana izay

mitarika ireo mpianatra hanadihady hahatakaran-javatra

Fanahy, mampianatra amin’ny alalan’nyJereo ny Fanahy Masina, Mampianatra

sy mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy

Fanahy Masinaandrakitra eo amin’ny fandalinana ..1–3,

7, 14–18, 18–19, 40, 41–42, 46, 58, 68fampitomboana ny

hatsaram-pitondrantena amin’ny alalan’ny ........................7

fanampiana amin’ny fanomanana ... 62, 66–67, 96

fiasan’ny ...................................... 13manasa ny fitarihan’ny ............ 7, 9, 16,

16–17, 18–19, 22, 38, 40, 50–51, 59, 62, 70, 72–73, 76, 78–79, 85–87, 94

miezaka hanana ny fananana ny . . . ho namana ........................2

Fanambarana sy fanentanam- panahy ..........18–19, 19–20, 40, 76, 97–98

Jereo koa ny Fanahy Masina, manasa ny fitarihan’ny

Fanantitranterana ......... 50, 66–67, 68, 71Fanaraha-maso ........................... 59, 96Fanasiana marika sy fanamarihana..... 26, 34–35, 97–98Fandaharam-pampianarana ..........16–17, 29–30, 47, 62, 63, 66, 70, 71

Fanoroana lohahevitra manaraka ny abidia

100

fandaharan’asa Adidy amin’Andriamanitra .......................... 11fandaharan’asa Fivoaran’ny Tena Manokana ....................................... 11fandalinana manokana ny soratra masina ................... 21–24, 31–32Fandalinana ny soratra masina isan’andro ...................... 9, 12–13, 24–25Fandemena na fanerena ara-panahy ................................. 15–16Fandraisana anjaran’ireo mpianatra .... 8–9, 11, 27, 62, 63, 78–79, 87Fanebahana ..................................... 95Fanehoan-kevitra mikasika ny zavatra natao .......................... 59, 96Fanitsiana ireo fihetsika miteraka korontana na tsy araky ny tokony ho izy .............................. 21–22Fankaherezana .................x, 7, 12–13, 13, 18–19, 62, 68, 79Fanomanana ny lesona .......16–17, 18–19, 80–86, 94

loharano ho an’ny ......................... 62manapa-kevitra momba ny fomba

hampianarana .............. 7, 63, 84–86manapa-kevitra ny zavatra ho

ampianarina ......................... 81–84Fanomezana torohevitra ireo mpianatra .............. 17–18, 22, 94–95Fanontaniana ....... V, 27, 37, 62, 71, 87–91

izay mamporisika ireo mpianatra hikaroka fampahalalana ............. 88

izay mamporisika ny fanaovana ny fampiharana .................... 77–78

izay mitarika ireo mpianatra hanadihady mba hahatakaran-javatra ......... 37, 77–78

izay miteraka fahatsapan-javatra sy fijoroana ho vavolombelona ... 38, 40–41, 77–78

Farito ireo teny sy andian-teny sarotra ...27, 31–32, 63Faust, James E.

tsy maintsy voalaza ny fahamarinana (nambaran’i B. H. Roberts) ..... 34–35

Fiadidiana Voalohanymanasa ny Fanahin’ny Tompo ireo

fihirana ..................................... 94Fianakaviana, fanampiana ny ............. 11Fianarana

amin’ny alalan’ny Fanahy ......... 12–13, 22, 25, 68, 94

toerana ................................... 16–17Jereo koa ny Fanahy Masina,

Mampianatra sy mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy

Fiantrana ................ 3–4, 9, 17–18, 57–58

Fifanakalozan-kevitra .........78–80, 88–89Fifandraisana

amin’ny hafa ............................ 2, 3–4amin’ny mpianatra .......3–4, 15–16, 62,

94–95, 96amin’ny mpitarika ao amin’ny

fisoronana..................... 3–4, 10–11fifandraisana eo amin’ny “raha toa ka . . . dia” ..................... 34–35Fifandraisan’ny antony sy ny vokany ..................... 33–34, 46, 63Fifaninanana ............................... 94–95Fihirana

Jereo ny HiraFijoroana ho vavolombelona, fanamafisana ................................... VI, 23–24, 40–41, 44, 46–47, 77–78, 84–86

Jereo koa ny Am-po, mampitoetra ny filazantsara ao, Fiovam-po

Fikarakarana ny efitrano fianaranaJereo ny Mandrindra toeram-pianarana

hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona

Filalaovana tantara ....................... 39–40Filankevim-pitantanan’ny Fampianarana ................................... ixFinoana ...................................... 58–60

ao amin’ireo mpianatra ............. 59–60ao amin’ny teny ....................... 58–60ao amin’ny Tompo ......................... 58asa atao araky ny

fitaomam-panahy ....................vi, 7Jereo koa ny Anjara andraikitry

ny mpianatra, Fanahy Masina, manasa ny fitarihan’ny

Fiofanana eo an-dalam-piasana .. 57–58, 59Fiomanana

amin’ny lesonaJereo ny Fanomanana

amin’ny lesonampianatra ............................. 7, 62–63tena manokana ........................ 58–60

Fiovam-po .......... v, vii, 2, 7, 16–17, 32–33Jereo koa ny Am-po, mampitoetra

ny filazantsara ao, Tanjon’ny S&I, Tanjon’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara

Firaisan-kina ........................ 4–5, 15, 62Jereo koa ny Mandrindra

toeram-pianarana hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona

Fisoratana anarana ....................... 11, 59Fiteny manondro ny lahy na ny vavy ... 96Fitiavana sy fanajana

ho an’ireo mpianatra ................16–17, 18–19, 22, 57–58, 62, 78–79

ho an’ny Tompo ................... 2, 13, 16, 16–17, 40–41, 94

Jereo koa ny Fiantrana, Mandrindra toeram-pianarana hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona

FitsipikaJereo ny Fotopampianarana sy fitsipika

Fitsipika mitondra fiovam_po ............. 66Fitsipika nolazaina ....................... 27–28Fitsipika voafono .............................. 34Fitsipi-pifehezana ........................ 21–22Fomba fiasa mahazatra ao am-pianarana ......................... 18–19Fomba hampianarana, famaritana ny.... 7, 63, 84–87Fotoam-bavaka....15, 18–19, 19–20, 44, 62Fotopampianarana Fototra ....... 43–44, 66Fotopampianarana sy fitsipika ........................... 6, 32–33, 46

filazana .......... 15, 34–35, 65, 87, 88–89mampianatra ..................... 6, 7, 47–56

Fototra niavian’ny ........................ 29–30

H

Hales, Robert D.mampitombo finoana ny mpianatra

mampianatra sy mijoro ho vavolombelona .....................40–41

manampy ireo mpianatra hahazo fijoroana ho vavolombelona ara-panahy ............................... 37

miezaka hiaina amim-pahamarinana...2Hinckley, Gordon B.

mitombo hatrany ........................ 3–4tsy misy manana fahalalana

ampy isika .............................. 4–5Hira ................................. 15, 44, 62, 94Holland, Jeffrey R.

manasa ireo mpianatra hanadihady ny soratra masina....................... 27

mitia ireo mpianatra tsy mandray anjara .................................. 23–24

zava-dehibe ny tontolo nomanina tsy natao maimaika .................... 15

HoronantsaryJereo ny Famelabelarana amin’ny

alalan’ny haino aman-jery sy solosaina

Hunter, Howard W.aza maka tahaka ny fitarihan’ny

Fanahy ..................................... 15fampianaran’i Jesoa Kristy

sy ohatra nasehony .................. 4–5halalino isan’andro ny

soratra masina ...................... 23–24

101

loza mety hitranga ho an’ireo mpampianatra manana herim-panahy ...................... 94–95

tanora manana fahatokiana ao amin’ny soratra masina ......... 41–42

I

Inona no ho ampianarina, manapa-kevitra ........................... 81–84Ireo Zavatra Manan-danja ao amin’ny Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara .......................14–45, 48–50

J

Jesoa Kristyfampanantenana ho an’ireo izay

mampianatra ny filazantsarany ..... 91fanamafisana ny fahamarinana izay

manampy ireo mpianatra hanakaiky kokoa ny ................... 66

fanirian’ny mpampianatra ho tonga tahaka an’i .............................. 3–4

fitahiana azon’ireo mpianatra izay mianatra sy manaraka ..................1

hita eny eo amin’ny tarehin’ireo mpampianatra ny endrik’i ........... 96

mampianatra tahaka an’i .....V–VI, 3–4, 4–5, 16–17, 87–88

manampy ireo mpianatra hianatra amin’ny alalan’ny fisaintsainana mba ho tonga tahaka an’i ........... 27

manampy ny filazantsara ho tonga tahaka an’i ........................... 32–33

manasa ny Fanahy amin’ny alalan’ny fifantohana amin’ireo ohatra sy fifanakalozan-kevitra mikasika ny .. 15

mandeha any am-pianarana ny mpianatra mba hahafantarana ................. 18–19, 62

mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy Masina mikasika ny ................... 13

mikolokolo ny fitiavan’ireo mpianatra an’ny ................... 17–18

mpaminany mijoro ho vavvolombelona mikasika ny ....... 65

ny mpampianatra dia tokony hijoro ho vavolombelona momba ny fitiavany an’i ........................40–41

ny zavatra tokony hifantohan’ireo mpampianatra dia ny hitarihana ireo mpianatra any amin’ny .......... 94–95

soratra masina manome fahitana ny ........................... 31–32

K

Kantsan’andian-tsoratra masina .................................. 47, 63, 68Karazany .................................... 71, 83Kimball, Spencer W.

mianatra amin’ny alalan’ny fampiharana ......................... 39–40

Komiberaky ny mpisorona ............ 94–95

L

Lalàn’ny fameran-jo ..................... 89–90Lamina entina mampianatra ny soratra masina .............................. 47Lee, Harold B

mihamanify ny fijoroana ho vavolombelona ..................... 23–24

Lioka 5: Ohatra iray .......................... 51Lisitra, manao . . . ny soratra masina .... 29

M

Mahatakatrafotopampianarana sy fitsipika .......... 7,

36–37, 39–40, 50, 52–53, 55, 65, 70, 76, 83, 87–88

ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny ary ireo tenin’ny mpaminany ....... 12–13, 32–34, 41–42, 47, 49–50, 52–55, 63, 84–85, 87–89, 94

Mahatsapa ny fahamarinan’ny fotopampianarana sy fitsipika sy ny maha-zava-dehibe azy ireo ..... 14, 32–33, 36–37, 50, 53, 70Mamaky

lahatsoratra ho an’ny lesona ........... 29soratra masina miaraka ao

am-pianarana....................... 80–81Mampianatra

amin’ny alalan’ny FanahyJereo ny Mampianatra sy mianatra

amin’ny alalan’ny Fanahyaraka ny fomban’ny Mpamonjy ........ Vfandinihana sy fihainoana ary

famantarana .17–18, 22, 57–58, 79, 98fomba, fahaiza-manao

ary fitarihana ................. 70, 88–107fotopampianarana sy fitsipika ...6, 47–56manapa-kevitra ny fomba

hampianarana .............. 7, 63, 84–86manapa-kevitra ny zavatra ho

ampianarina ......................... 81–84misoroka ny famandrihana ............. 62

soratra masina ao amin’ny Seminera sy Institiota fianarana ny Filazantsara .......................... 47–56

soratra masina araka ny fizarazarany 46torohevitra sy fampitandremana

amin’ny ankapobeny ............. 88–89Mampianatra sy mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy ... 7, 14–18, 18–19, 57–58

Jereo koa ny Fanahy MasinaMampifanaraka amin’izay ilain’ilay olona ny lesona .............. 9, 49–50, 62, 66Mampihatra ireo fotopampianarana sy fitsipika .................................13, 25, 32, 37–38, 49, 52, 69, 78, 83, 87–88

Jereo koa ny Fanontaniana izay mitaona any amin’ny fampiharana

Mampihatra ny soratra masina ...... 27, 50Mampitaha sy mampifanohitra ........... 27Manan-danja ......................... 62, 85–86Manangona andinin-tsoratra masina

Jereo ny Kantsan’andian-tsoratra masina

Manao tsianjery andinin-tsoratra masina ....................................... 41–42Manazava ............... 36–37, 39–40, 50, 68

manazava, mizara, ary mijoro ho vavolombelona momba ny fotopampianarana sy ny fitsipiky ny filazantsara ......................38–40

Mandalina ny soratra masina isan’andro ary mamaky ny lahatsoratra mifandray amin’ny lesona ............................ 24–28Mandeha miadana ............................ 71Mandrindra toeram-pianarana hanjakan’ny fitiavana, sy ny fanajana, ary ny tanjona .......... 12–13, 16–24, 62, 78–79Maxwell, Neal A.

mampianatra ny maha-anao anao ianao .............................. 3–4

ny fahamarinana sy ny maha-zava-dehibe ny Fiovam-po ary ny fahemahana hanatanteraka izany ........................................ 38

McConkie, Bruce R.amin’izao andro izao, tantara

mampitombo finoana ................. 83McKay, David O.

tsy maintsy manana filaminana isika .................... 23–24

Miaina ny filazantsara ....... x, 2, 13, 57–58Mifehy ireo andinin-tsoratra masina manan-danja sy ireo fotopampianarana fototra ........................................ 42–44Mihaino ireo mpianatra ........... 17–18, 79

102

manampy ireo mpianatra hiomana hanatanteraka ny zavatra angatahina amin’ny alalan’ny ........2

manampy ireo tanora hiomana amin’ny fiainana mandrakizay miaraka amin’ny .......................x, 1

manome voninahitra amin’ny fampianarana ....................... 94–95

mianatra amin’ny alalan’ny Fanahy Masina mikasika ny ................... 13

mianatra ireo mpianatra mba hahafantarana ................. 18–19, 62

miresaka amin’ireo mpianatra amin’ny alalan’ny soratra masina ........ 41–42

mpampahatsiahy fa ireo mpianatra manana fahasembanana dia zanaka ........................... 17–18

nanentana ny fanahin’ireo lehilahy sy vehivavy voafantina hanoratra ny soratra masina ........................... 29

Roberts, B. H.fahamarinana tsy maintsy

voalaza ................................ 34–35Romney, Marion G.

miaro fitsipika ny soratra masina ..32–33

S

Scott, Richard G.fanambarana tsotra ny fitsipika ...33–34fanaovana tsianjery soratra masina

tahaka ny manamafy ny finamanana ............................... 44

fanombantombanana ny fampianarana mahomby ............. 38

mampiasa ny soratra masina araky ny voarakitra ............................. 44

mampivelatra toetra tsara ............. 4–5manampy ireo tanora ho tia

ny soratra masina....................... 25manampy izay hilatsahan’ny

fahamarinana lalina ao amin’ireo mpianatra ................................. 38

manasa ny Fanahy ny fandraisan’anjaran’ny mpianatra ....9

manavaka ny fitsipika amin’ireo antsipiriany .......................... 32–33

namana ao amin’ny soratra masina ................................ 31–32

ny fitsipika dia fitambaran’ny fahamarinana ....................6, 32–33

ny soratra masina dia karazana boky torolalana .......................... 29

tanjona manan-danja indrindra eo amin’ny fampianarana ........... 66

Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara .................................. ix, 11

tsy mampianatra fomba fampiharana manokana ................................ 40

Ody am-bava fo ................................ 22Ohatra ataon’ny mpampianatra .. 2, 25, 44

P

Packer, Boyd K.Endriky ny Mpamonjy eny amin’ny

tarehin’ireo mpampianatra .......... 96fijoroana ho vavolombelona azo avy

amin’ny fizarana izany ...........40–41fitaovan’ny haino aman-jery maso—

fitahiana na ozona ................ 89–90fotopampianarana marina takatra ......6hery avy amin’ny fihazonana ny

fiainana hifanaraka amin’ny ... 57–58manakambana ny lohahevitry

ny filazantsara amin’ny hira maoderina ................................ 93

Mitondra fanambarana ny fanajana .......................... 19–20

Ny Mpamonjy no mpampianatra fakan-tahaka .............................. V

Sorompanavotana dia fototry ny fotopampianarana Kristianina .......1

tonga amim-pahazotoana ny mpianatra rehefa vokisana ara-panahy ............................... 62

tsy afaka manery ny zavatra ara-panahy ............................... 15

zavatra ao anatin’ny soratra masina sy ny tanjony ........................ 32–33

R

Ray aman-drenin’ireo mpianatra .... x, 11, 17, 21Ray any An-danitra

fanirian’ny mpampianatra hoy toy ny ..................................... 3–4

fitahiana avy amin’ny fampianarana izay ankasitrahana ..................... 96

ireo mpampianatra dia tokony hijoro ho vavolombelona mikasika ny fitiavana an’ .........................40–41

mahazo tanjaka ireo mpianatra hanaovana safidy izay mifanaraka amin’ny sitrapon’ .........................6

mampianatra ireo mpianatra mikasika ny fananany lanja tsy manam-petra .................. 17–18

manamafy ireo fahamarinana izay manampy ireo mpianatra hanatona akaiky kokoa an’ny .................... 66

manampy ireo mpianatra hahafantatra sy hitia ..................x, 1

Mijery zavatra ......................... 27, 87–88Mijoro ho vavolombelona ........VI, 15, 38, 35, 50, 68, 77–78Mikaroka fanontaniana

Jereo ny Fanontaniana izay manasa ireo mpianatra hikaroka fampahalalana

Miomana hampianatra ................. 57–62Misaintsaina................. 27, 40, 50, 76–77Mitantana ..........................................9

fandaharam-pampianarana sy loharano .....................................9

Mivoatra amin’ny maha- mpampianatra ............ 3–4, 58–60, 90–91Mizara ..................... V, 15, 38, 39–40, 50, 49–52, 77–78, 85–87

zavatra masina iainan’ny tena manokana ........................... 77–78

Monson, Thomas S.manan-danja noho ny

olana ny olona ........................... 22mianatra ny fampahalalana fototra

mikasika ny soratra masina .... 29–30tanjon’ny fampianarana

ny filazantsara ........................... 38Mpampianatra

endrika ety ivelany ................... 19–20famelabelarana ........................ 82–83ivo ........................... 63, 68, 71, 73–74

MpianatraJereo ny Andraikitry ny mpianatra

Mpianatraanjara andraikitra eo amin’ny

fandalinanaJereo ny Anjara andraikitry ny

mpianatrafiomanana hianatra ...7, 60–61, 71, 87–88mampianatra ny filazantsara

amin’ny hafa ....... 7, 9, 39–40, 83–84zavatra ilaina sy fahaiza-manao...... 11,

17–18, 50, 57–58, 62, 66Mpitarika ao amin’ny fisoronana, miara-miasa amin’ny ........... 9, 11, 21, 23

O

Oaks, Dallin H.fihirana ho toy ny

loharanom-pitaovana avy any an-danitra................................. 94

mampianatra am-pitiavana ........ 16–17manamafy fotopampianarana, fitsipika

ary fanekempihavanana .............. 70manampy amin’ny asan’ny Tompo ireo

mpampianatra .............................1

103

Seza ........................................... 19–20Smith, Joseph

fanalahidin’ny fahatakarana ny soratra masina ................................ 29–30

ireo fanahy rehetra dia afaka ny hivoatra ............................... 17–18

Solaitrabe na tableau blanc ... 34–35, 86–87Soratra Masina

andian-tsoratra masina voafaritra sy nohazavaina .......................... 47

dia loharano voalohany ho an’ny fanomanana ny lesona ............... 62

fahaiza-manao enti-mandalina sy fomba fandalinana ............ 20–22

fanampiana ho an’ny fandalinana .......................... 20–21

fehezina .................................. 42–43fotopampianarana sy fitsipika avy

amin’ny ....................... 6, 32–33, 65mampianatra ......................... V, 6, 46

Soratra masina mifandray .................. 27Sorompanavotan’i Jesoa Kristy ......... x, 2, 12–13, 17–18, 29, 31–32

T

Tableau blancJereo ny Solaitrabe na tableau blanc

Tadiavofotopampianarana sy fitsipika ... 35–38,

47, 53, 65, 70, 76mahatakatra, mahatsapa ny

fahamarinan’ ireo fotopampianarana sy fitsipiky ny filazantsara sy ny maha-zava-dehibe azy, ary mampihatra azy .................... 32–40

Tanjonaan’ny S&I ................... 1, 12–13, 65, 96manorina tontolo ........... 18–19, 62, 70Jereo koa ny Am-po, mampitoetra

ny filazantsara ao, Fiovam-po, Jesoa Kristy

Tanjon’ny mpanoratra soratra masina ... 29, 29–30, 33–34, 46, 47, 65Tanjon’ny Seminera sy Institiota Fianarana ny Filazantsara ............ x, 1–11, 12–13, 18–19, 57–58, 62Tantara .............................. V, 38, 83–84Tantara sy votoatiny ................ 29–30, 63

Jereo koa ny Fahatakarana ny tantara ao amin'ny soratra masina sy ny votoatiny

Tapaho izay ampianarina sy ny fomba ampianarana azy ......................... 63–71Tatitra, manatanteraka miaraka amin’ireo mpianatra .............................. 10–11, 62Tenin’ny mpaminany sy apôstôly ......... 6, 37, 38, 40–41

Toe-javatra nisehoara-jeografia ............................ 29–30ara-kolotsaina .......................... 29–30ara-tantara .............................. 29–30

Toetran’ireo mpampianatra .............. 4–5Toe-tsaina ananan’ireo mpampianatra ................................ 4–5

U

Uchtdorf, Dieter F.mitarika ny tanora ho any

amin’i Kristy ...............................2

V

Vavaka ........................3–4, 13, 16–17, 96ao anatin’ny fiomanana

hampianatra....... V, 16–17, 57–58, 63ho an’ireo mpianatra ........ V, 17–18, 62

Vondrona, miasa ao anatin’ny ....... 39–40, 85–86

Z

Zavatra azo tsapain-tanana sy sary ..... 62, 87–88Zavatra jeren’ny maso

Jereo ny Famelabelarana amin’ny alalan’ny haino aman-jery sy solosaina, Zavatra azo tsapain-tanana sy sary

Zavatra manelingelina, fanafoanana ................................ 19–20

Documents

Fampianarana sy Fianarana ny Filazantsara...Ho raisina an-tanan-droa ireo fanamarihana sy fanitsiana. Mba alefaso izany, miaraka amin’ireo zavatra diso, ao amin’ny: Birao Mpitantana