Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทท 5ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
: กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร Factors Affecting Work Quality of Authorized Tax Auditors
: Case Study in Bangkok
จนดา จอกแกว
150
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
บทคดยอ
งานวจยนเปนการศกษาปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
โดยมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาปจจยทมผลกระทบตอคณภาพงานของผสอบ
บญชภาษอากรในมมมองของปฏบตและผใชบรการ (2) ศกษาปญหาทเกดขนจากการ
ปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรขอมลทใชในการศกษาจะรวมรวมจากกลม
ตวอยาง 2 กลม คอกลมแรกเปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) รวม
รวมขอมลจากแบบสอบถามผสอบบญชภาษอากรในเขตกรงเทพมหานครทขน
ทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรตงแตป พ.ศ. 2544-2550 และกลมทสองเปนการ
วจยเชงคณภาพ ( Qualitative Research ) รวมรวมขอมลการสมภาษณแบบเจาะลก
จากผทำบญชของสำนกงานบญชในเขตกรงเทพมหานคร
ผลทไดจากการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษ
อากรมมมองของผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตพบวา ปจจยทมผลตอคณภาพ
งานของผสอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก” ตามลำดบดงน (1) การปฏบตงาน
ตามมาตรฐานการสอบบญช (2) ประสบการณการทำงานดานบญช (3) ปรมาณ
งานการตรวจสอบบญชตอ 1 รอบระยะเวลาบญช (4) ประสบการณการฝกงานดาน
การสอบบญช (5) ผชวยผสอบบญช นอกจากนพบวาปจจยทมผลตอคณภาพงานของ
ผสอบบญชภาษอากรในระดบ“ปานกลาง” ตามลำดบดงน (1) จำนวนปทขนทะเบยน
∫∑∑’Ë ปจจยทมผลตอคณภาพงาน
ของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร
Factors Affecting Work Quality of Authorized Tax Auditors : Case Study in Bangkok
จนดา จอกแกว
5∫∑∑’Ë
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 151
เปนผสอบบญชภาษอากร (2) คาตอบแทนทไดรบจากการตรวจสอบบญช ขณะท
ผลการวจยมมมองของผทำบญชสำนกงานบญชซงเปนผใชบรการตรวจสอบและ
รบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรพบวา ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบ
บญชภาษอากรมดงน (1) ความรความสามารถและความชำนาญในวชาชพ (2)
ขนตอน หลกเกณฑการปฏบตเกยวกบมาตรฐานการสอบบญช (3) คาธรรมเนยม
ในการใชบรการตรวจสอบ
ผลจากการวจยประเดนปญหาทเกดจากการปฏบตงานของผสอบบญชภาษ
อากรและผทำบญชสำนกงานบญชพบวาสำนกงานบญชซงเปนผทำบญชของหาง
หนสวนประสบปญหาพนกงานบญชหางหนสวนมความรความสามารถดานบญชนอย
การหมนเวยนพนกงานบญชมบอย (Tern over) และเจาของหางหนสวนไมเหนความ
สำคญของการทำบญช และผสอบบญชภาษอากรไมสามารถตดตอกบหางหนสวน
ไดโดยตรง มาตรฐานการตรวจสอบและรบรองบญชมขนตอนละเอยดมากเกนไป
คาธรรมเนยมในการตรวจสอบอยในเกณฑคอนขางตำ และจากการทไมมการกำหนด
คณสมบตผสอบบญชภาษอากรใหมการฝกงานดานบญชภาษอากรและดานการตรวจ
สอบบญชมากอนทำใหผใชบรการขาดความเชอมนในการใชบรการ สวนผปฏบต
ขาดความเชอมนในการรบงานตรวจสอบและรบรองบญชจงสงผลใหเกดปญหาใน
การตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากร
ขอเสนอแนะจากการวจย ควรกำหนดคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรท
จะขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรใหมการผานการฝกงานดานการตรวจ
สอบบางโดยไมจำเปนตองกำหนดจำนวนชวโมงทมากเกนไป ควรมการพฒนาขด
ความสามารถในการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรให
กวางขวางมากยงขนเพอสรางความเชอมนใหกบผใชบรการ สำนกงานบญชควรทำใหผ
ทำบญชของหางหนสวนตระหนกถงความมประสทธผลของการทำบญชซงจะสงผล
ใหผทำบญชไดรบความรตามหลกการบญชทรบรองทวไปเพอนำไปพฒนาองคความร
วชาชพการจดทำบญชใหกบตนเอง หนวยงานทมสวนเกยวของกำกบดแลการจดทำ
บญชของหางหนสวนควรจดอบรมการบรการใหความรแกเจาของหางหนสวน เพอให
152
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
เหนความสำคญของการจดเกบเอกสารหลกฐานและวธการบนทกบญชเพอลดปญหา
การตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากร
ABSTRACT
This research primarily concerns with a study of factors affecting the
work quality of authorized tax auditor with the objectives: (1) To study the
factors affecting the work quality of the authorized tax auditors from the
point of views of performing authorized auditors as well as those using the
tax auditing services; (2) To study the potential problems arising from
authorized tax auditors’ performance. The information used in this study
came from 2 sources – firstly, the quantity research conducted by collecting
and compiling questionnaires from the authorized tax auditors who have been
working in Bangkok from between 2001 and 2007, and secondly, the
quality research conducted by compiling the in-depth interviews among
accountants who have been working at various accounting offices in
Bangkok.
According the study, the following factors have been considered as
affecting “significantly” to the work quality of the authorized tax auditors
from the point of views of the performing authorized tax auditors: (1)
Compliance to the standard accounting practice, (2) Accounting experience,
(3) Overall quantity of auditing works as per one financial year, (4)
experience gained during training in accounting, and (5) The capability of
tax auditors’ assistants. Besides, it is found that the following factors have
been considered as affecting “moderately” to the work quality of the tax
auditors: (1) The number of years of registration as the authorized tax
auditors, and (2) The amount of audit related-fee. On the other hand, from
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 153
the point of views of the sample accountants who have been working at the
accounting offices that had used the auditing and accounting verification
services provided by tax auditors, findings of the research showed that
factors affecting the work quality of the tax auditors are as followings: (1)
Knowledge, skills and expertise in their professions, (2) Procedure,
principle and practice in relation to the auditing standard, and (3) The fee
for using the auditing services. Concerning the potential problems arising
from performance by tax auditors and the accountants working at the
accounting offices, the research findings showed that most accounting
offices, which have been hired to handle the accounting works mainly for
limited partnerships, have shared the problems of having recruited largely the
inexperienced accountants, frequent turnover of accountants, owners of the
limited partnerships seemed to give less importance to accounting matters,
the tax auditors fail to make a direct contact with such limited partnerships,
while at the same time the auditing standards, inspecting and verification are
too complex a process, the remuneration gained from auditing is relatively
low and a lack of requisite on the part of tax auditors’ qualifications that
they should gain the necessary prior training on tax accounting and auditing
has caused those planning to use the service to lack confidence to come and
use the auditors’ services. As a result, largely the inexperienced tax auditors
lack confidence to undertake the auditing and verification works for their
clients, resulting to errors in auditing and verification on the part of
authorized tax auditors.
Hence, the researcher would like to recommend that there should be a
qualification requisite for those to-be-registered as authorized tax auditors
that states that auditors should gain some audits trainings first but to do so
without requiring too much numbers of their training hours. Besides, there
154
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
should be a course for further improving and broadening the tax auditors’
auditing and verification capacity in order to help create confidence for those
coming to use the auditors’ services, while the accounting offices should
ensure that accountants handling the accounting statements for limited
partnerships are well aware of the needs to prepare the accounting statements
correctly and efficiently, thus there is a must for accountants to gain the
knowledge of the generally-accepted accounting principles needed for them
to develop the body of professional auditing knowledge and to put them into
use efficiently. Furthermore, agencies concerned with supervising
preparations of the accounting statements for such limited partnerships
should organize the training, services and to provide the knowledge to
owners of limited partnerships. By this manner, the owners would then give
greater importance to accounting documentations by collecting all the
financial statements and financial records properly in order to reduce the
likelihood of problems arising when it comes a time of auditing and
verifications by the authorised tax auditors.
บทนำ
ในป พ.ศ. 2540 ไดเกดวกฤตทางบญชขนในประเทศสหรฐอเมรกาเกยวกบ
การลมละลายของธรกจ ซงไดมการลงความเหนวาสาเหตของปญหาการลมละลาย
สาเหตหนงเกดจากการทผสอบบญชปฏบตหนาทไมถกตองและเหมาะสม (วารสาร
บรหารธรกจ ปท 28 ฉบบท107) สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหง
ประเทศไทยไดมแนวคดเพอพฒนาระบบบญชไทยใหสอดคลองกบลกษณะการบนทก
บญชของระบบประเทศไทยจงไดมการทบทวนมาตรฐานการสอบบญช มาตรฐาน
การบญช และรางแมบทเกยวกบการปรบปรงมาตรฐานการบญชฉบบตาง ๆ เพอ
ใหนกบญชยดถอปฏบตบนทกบญชใหเปนแนวเดยวกน โดยมงเนนแนวทางตาม
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 155
สหพนธนกบญชระหวางประเทศ (International Federation of Accountants : IFAC)
ดงนน กระทรวงพาณชย กรมพฒนาธรกจการคาจงไดเสนอรางพระราชบญญต
การบญช พ.ศ. 2543 แทนประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 285 ทำใหกจการท
จดตงขนในรปแบบของหางหนสวนจดทะเบยนบางประเภททจดตงขนตามกฎหมาย
ไทย ซงไดแกหางหนสวนจดทะเบยนทมทนจดทะเบยนไมเกน 5 ลานบาท มสนทรพย
รวมไมเกน 30 ลานบาทและมรายไดรวมไมเกน 30 ลานบาทไมตองมการตรวจสอบ
และแสดงความเหนโดยผสอบบญชรบอนญาต (Certified Public Accountants : CPA)
ดงนนอธบดกรมสรรพากรจงไดกำหนดหลกเกณฑในการตรวจสอบและรบรอง
บญชซงบรษทและหางหนสวนนตบคคลจะตองจดทำและยนพรอมกบแบบเแสดง
รายการภาษเงนไดตามประมวลรษฎากร มาตรา 69 กำหนดใหหางหนสวนนตบคคล
ยนรายการซงจำเปนตองใชในการคำนวณภาษตาม 65 มาตรา 65 ทว มาตรา 66
และมาตรา 67 ทเกยวกบรายรบรายจาย กำไรสทธ และรายการอน ๆ ตอเจาพนก
งานประเมนตามแบบทอธบดกรมสรรพากรกำหนด พรอมดวยบญชงบดล บญช
ทำการและบญชกำไรขาดทน บญชรายรบรายจาย หรอบญชรายรบกอนหกราย
จายทมบคคลตามมาตรา 3 สตต ตรวจสอบและรบรองงบการเงนใหกระทำไดโดย
บคคลซงเรยกวา “ผตรวจสอบและรบรองบญช” ตามพระราชบญญตการบญช
พ.ศ. 2543 “ผตรวจสอบและรบรองบญช “ ทกรมสรรพากรไดกำหนดเพมขนเพอ
ตรวจสอบและรบรองงบการเงนเฉพาะหางหนสวนจดทะเบยนทมทนจดทะเบยน
ไมเกน 5 ลานบาท มสนทรพยรวมไมเกน 30 ลานบาท และมรายไดรวมไมเกน
30 ลานบาท เพอใหขอมลในงบการเงนผานการกลนกรองความถกตองตามมาตรฐาน
การบญช อนจะเปนประโยชนตอการเสยภาษอากรใหแกรฐบาล จงกอใหเกด
วชาชพใหมแกนกบญชเพมขนอกวชาชพหนง ปจจบนเรยกกนโดยทวไปวา “ผสอบ
บญชภาษอากร (Tax Auditor)” ผสอบบญชภาษอากรทไดผานการทดสอบเปนผ
สอบบญชภาษอากรมจำนวนเพมมากขนบทบาทของผสอบบญชภาษอากรกมไมนอย
ไปกวาผสอบบญชรบอนญาต แตจากขอวพากษวจารณเกยวกบปญหาทเกดจาก
การปฏบตงานและปญหาคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทไมมการผานการ
ปฏบตงานดานการตรวจสอบมากอนกสามารถปฏบตงานสอบบญชภาษอากรได
156
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
ทนท ซงในการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรอาจจะประสบกบปญหามากมาย
นาจะมผลกระทบตอคณภาพงานตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากร
การปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรตองมความเปนอสระจากหางหนสวนทตนจะ
ใหความเหน มาตรฐานการสอบบญชเปนเพยงกรอบในการตรวจสอบงบการเงน
วธการตรวจสอบและผลประโยชนอนทไดจากการตรวจสอบของผสอบบญชภาษอากร
แตละคนอาจเหมอนหรอแตกตางกนออกไปขนอยกบความสามารถและประสบการณ
รวมถงดลพนจการตความในมาตรฐานการบญชเพอนำไปใชของแตละคน วชาชพ
สอบบญชภาษอากรเปนวชาชพวชาชพหนงทตองอาศยความรความชำนาญทาง
วชาชพ ความนาเชอถอ ความเปนอสระจากหางหนสวนทตนจะตรวจสอบและให
ความเหน ดงนนการปฏบตงานสอบบญชของผสอบบญชภาษอากรจงเปนเรองหนง
สำหรบวชาชพบญชทมผใหความสนใจเปนอยางมาก และเกดประเดนเปนขอสงเกต
เกยวกบปญหาในการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรซงอาจสงผลกระทบตอ
คณภาพงานการตรวจสอบรบรองงบการเงนของผสอบบญชภาษอากร
จากความสำคญของปญหาผวจยจงสนใจทจะทำวจยขนเพอใหทราบถงปจจยท
จะมผลกระทบตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร รวมถงปญหาตางๆ ทเกดขน
จากการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากร ทงนเพอใหผทประกอบวชาชพสอบ
บญชภาษอากรสามารถใชเปนพนฐานและแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานดาน
การสอบบญชภาษอากรใหมประสทธภาพมากยงขน เพอนำเสนอขอมลงบการเงน
ใหผใชงบการเงนและบคคลทเกยวของไดอยางนาเชอถอ ลดปญหาความผดพลาดท
อาจจะเกดขนจากการตรวจสอบและสงผลเสยหายตอผใชงบการเงน และเพอเปน
ประโยชนตอผทเกยวของในการกำหนดคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรใหมความ
เหมาะสมและรวมถงไดทราบปญหาในการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากร และ
นำไปปรบปรงพฒนาหลกเกณฑการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรใหสอดคลอง
กบความตองการของหางหนสวนนตบคคล หรอสำนกงานบญชซงอยในฐานะผใช
บรการการตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากร อนจะสงผลใหเกด
ประโยชนเกยวกบวธปฏบตในการจดเกบภาษของกรมสรรพากรใหบรรลตาม
วตถประสงคทงในปจจบนและอนาคต
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 157
วตถประสงคของการวจย
การศกษาปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมวตถประสงคท
จะศกษา
1.ศกษาปจจยทมผลกระทบตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมมมอง
ของปฏบตและผใชบรการ
2. ศกษาปญหาทเกดขนจากการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากร
• กรอบแนวคดในการวจย
ภาพท 1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย
คณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
ผปฏบตงานสอบบญชภาษอากร
- จำนวนปทขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากร
- ประสบการณการทำงานดานบญช
- ประสบการณการฝกงานดานการสอบบญช
- การปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญช
- จำนวนผชวยผสอบบญช
- คาตอบแทนจากการตรวจสอบ
- ปรมาณงานการสอบบญชตอ
1 รอบระยะเวลาบญช
ผใชบรการผสอบบญชภาษอากร
- ความรความสามารถและความชำนาญ
ในวชาชพ
- การใหคำปรกษาและแกไขปญหา
- การปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญช
- ระยะเวลาทใชในการตรวจสอบ
- คาธรรมเนยมในการตรวจสอบ
158
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
ขอบเขตของการวจย
การศกษาปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบภาษอากรมขอบเขตของการ
วจยมดงน
ขอบเขตพนท : กลมประชากรทศกษาเปนกลมประชากรทขนทะเบยนเปน
ผสอบบญชภาษอากรกบกรมสรรพากรในเขตกรงเทพมหานครชวงปพ.ศ.2544-
2550 และผทำบญชของสำนกงานบญชในเขตกรงเทพมหานคร
ขอบเขตเวลา : การศกษาในชวง 1 ป ระหวางเดอนสงหาคม 2550 ถงเดอน
สงหาคม 2551
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
การวจยนมงหวงวาผลทไดจากการศกษาจะสามารถมสวนรวมในการพฒนา
วชาชพดานการสอบบญชของผสอบบญชภาษอากรและกอใหเกดประโยชนตอผ
ปฏบตและผใชบรการ กลาวคอทำใหทราบถงปญหาทเกดจากการปฏบตงานของผ
สอบบญชภาษอากรอนจะสงผลกระทบตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
และทำใหไดแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานของผสอบบญชภาษอากรใหม
ศกยภาพเพอเปนการเพมขดความสามารถในการปฏบตงานใหมากยงขนรวมทง
หนวยงานทเกยวของสามารถนำผลทไดจากการวจยใชเปนประโยชนในการ
กำหนดคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรใหมความเหมาะสมทงในปจจบนและ
ในอนาคต
แนวคดเกยวกบวชาชพ
ฮอล (Hall อางใน วงเดอน สวรรณคร, 2544:22) ไดกลาววาวชาชพทแท
จรงควรประกอบดวย 12 ประการ ดงน
1. ตองสามารถใหบรการแกสงคมดวยความรความชำนาญ
2. ตองมความรและขวนขวายหาความรเพมเตมเพอใหบรการนน ๆ ดยงขน
3. ตองสามารถถายทอดความร และสอนผทอยในกลมการปฏบตดวยกนได
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 159
4. ตองสามารถวดระดบมาตรฐานการศกษาการปฏบตได
5. ตองสามารถเปลยนแปลงการบรการใหตามความตองการ
6. ตองรบผดชอบเรองความปลอดภยในบรการทใหแกชมชน
7. ตองรจกประหยดแรงงานใหนอยลง แตใหประสทธภาพมากยงขน
8. สงเสรมสวสดการ และความเปนอยทดแกผปฏบตงาน และตองใหความ
สนใจอยางทวถง
9. ตองคำนงถงความผกพนทใหตอการบรการมากกวาผลประโยชนทจะไดรบ
10.ตองยดหลกจรรยาบรรณและธรรมประจำใจ
11.ตองมความสามคคในกลมเดยวกน
12.ตองเปนกจของตวเอง
จำเนยร จวงตระกล (2549 : 53) ไดพจารณากรอบแนวคดความเปนวชาชพ
และความเปนมออาชพตามแบบจำลองทไดปรบปรงจากแบบจำลองของ Marston
(1968) ดงน
1. การกำหนดความสามารถทางวชาชพ (A Defined Area of Competence)
2. การกำหนดองคความรทสำคญและจดเปนระเบยบ (An Organized and
Important Body of Knowledge)
3. ผประกอบอาชพตองระบตนเองกบวชาชพ (Identified with a Career
Field)
4. การควบคมการเขาสวชาชพ (Competence Individuals Enter the
Profession)
5. หลกการปฏบตงานทสนบสนนโดยการวจย (Principles and Practices
Supported by Research)
6. การนำเอาผประกอบวชาชพนน ๆ เขาไปมสวนรวมเกยวของในการจดการ
เรยนการสอนในวชาชพนนๆ (Involvement of Working Professionals in
Academic Programs)
160
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
7. โครงการศกษาตอเนองสำหรบผประกอบวชาชพ (Program of Continuing
Education)
8. ผสำเรจการศกษาในสาขาวชาชพนนตองสามารถใชดลพนจโดยอสระในการ
ประกอบวชาชพ (Graduates who Exercise Independent Judgment)
9. ตองมจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพเพอกำกบดแลการประพฤตปฏบต
ของผประกอบวชาชพนน ๆ (Code of Ethics)
10.ตองมวารสารวชาการหรอการวจยเพอเผยแพรงานวจยในวชาชพนนตอ
สาธารณะ (Journal)
ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2547:91) ทฤษฎพฒนาการทางอาชพของซเปอร
(Super’s Theory of Vocational Development) ซเปอรไดเสนอพนฐานทาง
ทฤษฎการพฒนาการทางอาชพไว 9 ประการคอ
1. มนษยมความแตกตางกนในดานความสามารถ ความสนใจและบคลกภาพ
2. ความแตกตางของบคคลแตละคนทำใหเขาเหมาะสมกบอาชพตางกน
ออกไป
3. ในงานแตละอาชพแมตองการบคคลทมลกษณะบางอยางกตาม แตกมความ
กวางมากพอทบคคลทมบคลกภาพใกลเคยงสามารถประกอบอาชพอนได
4. ความพงพอใจของบคคล ความสามารถ สถานการณทเขาดำรงอยตลอดจน
กระทงความคดรวบยอดเกยวกบตนเอง มการเปลยนแปลงไปตามเวลา
และประสบการณ
5. ชวตเปนกระบวนการไมหยดนง
6. องคประกอบทมอทธพลตอแบบแผนทางอาชพของบคคล คอ ระดบสถานภาพ
ทางเศรษฐกจและสงคมของพอแม ความสามารถทางดานสตปญญาลกษณะ
ของบคลกภาพ และโอกาสทเขาจะไดมประสบการณทางอาชพ
7. การพฒนาทางอาชพ เปนการพฒนาทางจตใจ และรางการผสมไปกบ
กระบวนการแสดงออกของความคดรวบยอดของบคคล
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 161
8. การเขาสอาชพของบคคล
9. ความพงพอใจในการทำงานขนอยกบ ความสามารถ ความสนใจ บคลกภาพ
และคานยมของเขามโอกาสไดแสดงออกมากนอยเพยงใดในงานททำ
รวมทง ประสบการณทไดรบจากการทำงานสอดคลองกบภาพพจนของ
ตวเขาเองมากนอยเพยงใด
จากความหมายของวชาชพทกลาวมา จงสรปไดวาวชาชพสอบบญชภาษ
อากรจดเปนวชาชพหนง เนองจากเปนวชาชพทสำคญและจำเปนเพอใชในการ
ตรวจสอบกจการของธรกจตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทอธบดกรม
สรรพากรกำหนด และมการควบคมมาตรฐานการใหบรการ โดยองคกรวชาชพ
และเปนวชาชพทมจรรยาบรรณและคณธรรม
แนวคดเกยวกบคณภาพงาน
เบอรเนท และกอร (Burnett และ Gore อางใน วงเดอน สวรรณคร ,2544:8)
ไดใหความหมายของคำวาคณภาพไว 4 ลกษณะ ดงน
คณภาพ หมายถง การมมาตรฐานความเปนเลศโดยทกำหนดมาตรฐานนน
ไวตายตว
คณภาพ หมายถง การพฒนาใหดยงขน
คณภาพ หมายถง ประสทธผลและการใชทรพยากรใหคมคามากทสด
คณภาพ หมายถง ความตรงตามวตถประสงคทตงไว
สมพงษ พรอปถมภ (2547 :58) กลาววาจากกระบวนการควบคมคณภาพ
งานสอบบญชในสหราชอาณาจกรจะพบวาการควบคมคณภาพงานในระดบวชาชพ
และในระดบสำนกงานสอบบญช ซงรวมทงหนสวนสำนกงานและผชวยสอบบญช
ทกคนนนจะมงเนนไปสการพฒนาความรความสามารถ และความเปนอสระในการ
ปฏบตงานตรวจสอบใหไดมาซงหลกฐานทเพยงพอ และความเหมาะสมในการสรปผล
การตรวจสอบเพอใชเปนหลกฐานในการแสดงความเหนของผสอบบญชตองบการ
เงนทตรวจสอบอยางถกตองและเหมาะสมดงนนการควบคมคณภาพจะมงเนนการ
162
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
พฒนาความรความสามารถของผสอบบญชดวยการฝกอบรม การประเมนผลการ
ทำงาน และการสอบทานจากหางหนสวนสำนกงาน เปนตน รวมทงการตรวจสอบ
ความเปนอสระในการทำงานและแสดงความเหนในรายงาน โดยเนนพจารณาใน
เรองของการไมตกอยภายใตแรงจงใจทางเศรษฐกจหรอขอสงสยททำใหผสอบ
บญชอาจขาดความเปนกลางและเสยความเปนอสระในการปฏบตงานและแสดง
ความเหนตองบการเงน และตองเนนการปฏบตงานตามขอกำหนดเกยวกบจรรยา
บรรณในวชาชพซงเปรยบเสมอนหนงสอธรรมะและคมอวาดวย เรองมารยาททาง
วชาชพของผสอบบญช
วคเตอร เอ รม (Victor A Vroom) (อางใน กงพร ทองใบ, 2548:19) กลาว
ไววา บคคลจะประพฤตหรอมการกระทำเมอรวาการกระทำนนนำไปสการบรรลเปา
หมายทคาดหวงไว แรงจงใจของบคคลใดบคคลหนงเปนผลทเกดขนจากการคาด
หวงทจะไดรบรางวลทมอย รางวลจะถกใชเปนสงจงใจกลมหรอบคคลใหปฏบตงาน
กลาวสรปไดวา คณภาพงานในวชาชพสอบบญชภาษอากร หมายถง
การตรวจสอบรบรองบญชของธรกจ ตลอดจนการใหบรการดานอน ๆ เชน
การบรการเปนทปรกษาทางบญช การบรการใหคำปรกษาเกยวกบภาษอากร
การวางระบบบญช ซงการปฏบตงานดงกลาวตองอาศยแนวคด ทฤษฎ ดงกลาว
จงจะใหผลการตรวจสอบบญชมคณภาพเปนไปตามเกณฑมาตรฐานหรอตาม
วตถประสงคทกรมสรรพากรกำหนดไว
แนวคดเกยวกบการสอบบญช
กว วงศพฒ (2545:41) กลาววาการบญชเปนวชาชพทตองใชความร
ความสามารถ ประสบการณของแตละบคคลทจะเรยนรววฒนาการตางๆ ทเกยวกบ
ธรกจรวมไปถงการเปลยนแปลงทางการสอสาร และเทคโนโลยทมความกาวหนาไปอยาง
มากการสอบบญชถอเปนธรกจการใหบรการอยางหนงทมความสำคญไมนอยเมอ
มพระราชบญญตตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกำหนดใหผสอบบญชตอง
แสดงความคดเหนในการรบรองงบการเงน หรอความคดเหนตองบการเงนนน รวมทง
เปดเผยขอมลอยางเพยงพอ ซงองคประกอบของทฤษฎการสอบบญช ดงน
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 163
1. ความเชอทเปนพนฐานเบองตน (Postulate) ประกอบดวยความรบผดชอบ
ในการจดทำขอมลทางการเงน ซงถอเปนการตงสมมตฐานในเรองการสอบบญช โดยผ
สอบบญชตองไมมผลประโยชนในกจการนน ๆ ความเชอในเรองพนฐานอน ๆ นนม
มาก เชน การเนนการตรวจสอบความถกตองอนเปนเรองสำคญ การรบผดชอบตอวชาชพ
การสอบบญช การพสจนวางบการเงนถกตอง การควบคมภายในทมประสทธภาพดวย
2. แนวความคดทางดานการตรวจสอบ (Auditing Concept) ถอเปนสงจำเปน
ในการสะสมความรดานการตรวจสอบ ในเรองมรรยาทแหงวชาชพ ความเปนอสระของ
ผสอบบญช ความระมดระวงของผประกอบวชาชพการสอบบญช หลกฐานในการตรวจ
สอบและความถกตองตามควร
3. มาตรฐานการสอบบญช (Auditing Standard) ถอเปนเกณฑหรอเปนตวกำหนด
คณภาพของงานสอบบญช ใหเปนไปตามมาตรฐานการบญช มาตรฐานการสอบบญช
โดยถอเปนมาตรฐานขนตำทจะตองทำ เพอใหงานสอบบญชนนมมาตรฐานและมคณภาพ
ดวยนนเอง
4. วตถประสงคในการสอบบญช (Auditing Objective) นบวาเปนเปาหมายหลก
ของการสอบบญชเพอใหสามารถแสดงความเหนตองบการเงนซงจะตองผานกระบวนการ
ตรวจสอบ
5. วธการตรวจสอบ (Auditing Procedures) ถอเปนสวนหนงของแผนการตรวจ
สอบเพอใหการตรวจสอบมคณภาพ
นมนวล วเศษสรรพ (2550:5) ทำการแปลและเรยบเรยง International Education
Standard 8 Competence Requirements for Audit Professionals เกยวกบทกษะ
การประกอบวชาชพสอบบญช ดงน
1. ขอกำหนดดานทกษะในโปรแกรมการศกษาและการพฒนาประกอบดวย
1.1 การประยกตทกษะการสอบบญชอยางมออาชพตอไปนในสภาพ
แวดลอม การสอบบญชตางๆ
1.1.1 ทกษะการระบและแกไขปญหา
164
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
1.1.2 ทกษะการใชระเบยบวธวจยทเหมาะสม
1.1.3 ทกษะการทำงานเปนทมอยางมประสทธภาพ
1.1.4 ทกษะการเกบรวบรวมขอมลและการประเมนหลกฐาน
1.1.5 ทกษะการนำเสนอ การอภปราย การพดปองกนความ
คดเหนตอ บคคลทงในรปแบบทเปนทางการไมเปน
ทางการ และการนำเสนอ โดยการเขยน การพด
1.2 การพฒนาทกษะการสอบบญชขนสงในสภาพแวดลอมการสอบบญช
1.2.1 ทกษะการประยกตมาตรฐานและแนวทางการสอบบญช
1.2.2 ทกษะการประเมนการนำมาตรฐานการรายงานทางการเงนไปใช
อยางเหมาะสม
1.2.3 ทกษะการคนหาขอมล การคดเชงตรรกะ และการ
วเคราะห วจารณ
1.2.4 ทกษะเกยวกบการตงขอสงเกต ขอสงสยสงทพบจาก
การตรวจสอบ
1.2.5 ทกษะการใชดลยพนจ
1.2.6 ทกษะการรบมอและแกไขความขดแยง
ผทจะเขาสกระบวนการการประกอบวชาชพสอบบญช จะตองสามารถเขาใจ
หลกการและการประยกตหลกการของคณคาแหงวชาชพ จรรยาบรรณ และทศนคต
ในสภาพแวดลอมการตรวจสอบบญชตางๆ กอนทจะรบใบอนญาตใหประกอบวชาชพ
สอบบญช
ผทจะเขาสกระบวนการทางวชาชพสอบบญช จะตองไดรบการฝกหดงานดาน
การตรวจสอบบญชในชวงเวลาหนงซงนานพอทจะทำใหผนนมความรความเขาใจ
ความสามารถ และทกษะการตรวจสอบบญช ตลอดจนตระหนกถงความสำคญของการ
ดำรงไวซงคณคาแหงวชาชพ จรรณยาบรรณ และทศนคตทดตอวชาชพสอบบญช
ประเดนสำคญการฝกหดงานตรวจสอบบญช คอ จะตองไดรบการฝกหดงานไดอยาง
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 165
เหมาะสม มคณภาพ
ผทไดรบอนญาตใหประกอบวชาชพสอบบญช จะตองเขารบการอบรมสมมนาใน
โครงการพฒนาวชาชพสอบบญชอยางตอเนองตามทกำหนดใน IES ฉบบท 7 ขอ
กำหนดดานความสามารถของผสอบบญชภาษอากร
นมนวล วเศษสรรพ (2550: 7) ทำการแปลและเรยบเรยง International Education
Standard 8 Competence Requirements for Audit Professionals ขอกำหนดดาน
ความสามารถของผสอบบญชภาษอากรวาดวยเหตทผสอบบญชภาษอากรมสวน
ความรบผดชอบสงกวาผสอบบญชรบอนญาต จงกำหนดใหตองมการพฒนาความร
ทกษะ คณคาแหงวชาชพ จรรยาบรรณ และทศนคต มากกวา และจะตองสามารถ
แสดงใหเหนถงความสามารถในการประมวลความรตาง ๆดงกลาวในกระบวนการ
สอบบญช และอธบายหรอสอสารใหบคคลทเกยวของเขาใจได นอกจากน ผสอบบญช
ภาษอากรยงตองมคณสมบตทสามารถแสดงใหเหนถงความสามารถในสงตางๆ ตอไปน
1. สามารถรบผดชอบตอคณภาพของการสอบบญชในฐานะผนำ
2. สามารถทำใหรปแบบของการสรปผลการสอบบญชเปนไปตามขอกำหนด
ของความเปนอสระ
3. สามารถยอมรบและคงความสมพนธกบลกคา และผกพนตนตอความรบ
ผดชอบในการตรวจสอบบญช
4. สามารถมอบหมายงานใหทมงานสอบบญชทรบผดชอบในการตรวจสอบ
บญชลกคาเพอใหมนใจถงคณภาพและความสามารถของทมงานในตรวจ
สอบบญช และการรายงานผล
5. สามารถกำกบดแล การสงการ การแนะนำ และการปฏบตงาน ในการ
ตรวจสอบบญชใหเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญช ขอบงคบ ขอ
กำหนด และกฎหมายทเกยวของ
6. สามารถเปนทปรกษา ทบทวน และแสดงความคดเหนเกยวกบงานทรบ
ผดชอบรวมกน
166
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
7. สามารถพฒนารายงานผลการสอบบญชใหมความเหมาะสมและพรอมม
หลกฐานการตรวจสอบอยางเพยงพอ
วรพงษ เฉลมจระรตน (2545:14) กลาวถงการประเมนคณภาพของการบรการ
พจารณาจากระดบความพงพอใจทลกคาไดรบจากปจจยคณภาพ (Service Characteristics
and Service Attributer ปจจยคณภาพบรการจงประกอบดวย 2 คำคอ Characteristics
of Service Quality หมายถง ลกษณะจำเพาะตวของผใหบรการหรอตวบรการนน ๆ
และคำวา Attributer of Service Quality หมายถง ลกษณะของคณภาพบรการมงเนน
ถงหนวยวด หรอประเดนเปรยบเทยบ หรอมาตรวดทวไปทใชวดเปรยบเทยบระดบ
คณภาพบรการของหนวยงานบรการ 2 แหง เชน ความรวดเรว ความแมนยำ ความ
สะอาด เปนตน ถอเปน Attributer Factor ของคณภาพบรการในทนขอเรยกรวมกนวา
ปจจยคณภาพบรการ สวน Service Characteristics จากงานวจย Professor Berry
และคณะไดทำการศกษาวจยเกยวกบคณภาพของงานบรการเพอคนควาวาปจจย
อะไรบางทจดเปนตวตดสนระดบคณภาพของบรการในสายตาของผใชบรการหรอ
ลกคาสรปวามปจจยทลกคามกอางองอย 10 ปจจย
1. Reliability ความเชอถอไดในคณลกษณะ หรอมาตรฐานการใหบรการ
2. Responsiveness หรอความตอบสนอง การสนองตอบตอความตองการ
หรอความรสกของลกคา
3. Competence หรอความสามารถสมรรถนะในการใหบรการอยางรอบรถก
ตองเหมาะสม และเชยวชาญรจรง
4. Access หรอการเขาถงงาย การใชบรการไดอยางไมยงยาก
5. Courtesy หรอความสภาพเคารพนบนอมความออนนอมใหเกยรต และ
มมารยาททดของบรการ
6. Com munication หรอความสามารถและสมบรณในการสอความและ
สมพนธกบลกคา ทำใหลกคาทราบเขาใจและไดรบคำตอบในขอสงสย
หรอความไมเขาใจตาง ๆไดอยางกระจางชด
7. Creditability หรอความเชอถอได ความมเครดตของผใหบรการ
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 167
8. Security หรอความเขาอกเขาใจในลกคา อบอนสบายใจของลกคาใน
ขณะใชบรการ
9. Customer หรอความเขาอกเขาใจในลกคา เอาใจลกคามาใสใจตน
10. Tangible หรอสวนทสมผสได และรบรไดทางกายภาพของปจจยการ
บรการ
ผลงานวจยทเกยวของ
นลนรตน เดนดอนทราย (2547) ศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธ
กบพฤตกรรมททำใหคณภาพงานสอบบญชลดลง : มมมองของผชวยผสอบบญช
และผจดการงานสอบบญช” พบวาลกษณะของพฤตกรรมททำใหคณภาพงานสอบบญช
ลดลง ทเกดขนมากทสด 3 ลกษณะแรกคอ การรายงานจำนวนชวโมงทใชในการสอบ
บญชนอยกวาระยะเวลาทไดใชไปจรง การเพมขนาดของระดบความผดพลาดทยอมรบได
เพอใหรายการนนผานตามเกณฑทไดตงไว และการไมศกษาถงการทเกยวของและ
ขอมลทางเทคนคเพมเตม และจากการทดสอบความสมพนธระหวางพฤตกรรมดง
กลาวและปจจยตาง ๆทระดบนยสำคญ 0.05 พบวา ปจจยทมความสมพนธกบ
พฤตกรรมททำใหคณภาพงานสอบบญชลดลงมากทสดคอ การฝกอบรมอยางเพยงพอ
และการรบรถงความมประสทธผลของการสอบทานงานสอบบญช ปจจยทมความ
สมพนธรองลงมาคอ การรบรถงแรงกดดนทางเวลาและการเหนวาในการปฏบตงานสอบบญช
มขนตอนมากเกนไปและบางขนตอนไมจำเปน และปจจยทมความสมพนธนอยทสดคอ
ความตองการความสำเรจของผสอบบญชททำใหคณภาพงานสอบบญชลดลง
วรญญา ทองสรยพงศ (2546) ศกษาเรอง “ความตองการใชบรการผสอบ
บญชภาษอากรของหางหนสวนจำกดในเขตกรงเทพมหานคร” โดยมวตถประสงค
เพอศกษาความคดเหนของหางหนสวนจำกดตอการใหบรการของผสอบบญชรบ
อนญาตคนปจจบน ความคดเหนตอประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการใชบรการผสอบ
บญชภาษอากร และศกษาความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร ตลอดจน
ศกษาความสมพนธระหวางความคดเหนในการใหบรการของผสอบบญชรบอนญาต
คนปจจบนกบความตองการใชบรการใชผสอบบญชภาษอากร และศกษาความสมพนธ
168
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
ระหวางปจจยพนฐานของธรกจกบความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร และ
ศกษาความสมพนธระหวางประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการใชบรการผสอบบญช
ภาษอากรกบความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร โดยการเกบรวบรวมขอมล
โดยใชแบบสอบถามจากกลมตวอยางทเปนหางหนสวนจำกดในเขตกรงเทพมหานคร
จำนวน 133 ราย ผลการศกษาพบวา
1. หางหนสวนจำกดสวนใหญเหนดวยกบการใหบรการของผสอบบญชรบ
อนญาตคนปจจบน โดยเหนดวยทงในดานคณภาพการใหบรการ ดานราคา
และดานการใหบรการอน ๆ
2. หางหนสวนจำกดสวนใหญยงไมแนใจในประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการ
ใช บรการผสอบบญชภาษอากร
3. หางหนสวนจำกดตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร
4. ระดบความคดเหนในการใหบรการของผสอบบญชรบอนญาตคน
ปจจบน ไมมความสมพนธกบความตองการใชบรการผสอบบญชภาษ
อากรของหางหนสวนจำกดหรอกลาวไดวาไมวาหางหนสวนจำกดจะมความ
เหนตอการใหบรการของผสอบบญชรบอนญาตคนปจจบนเชนใดกตาม ก
ไมมผลตอความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร
5. ปจจยพนฐานของธรกจ ไดแก ประเภทธรกจ ขนาดธรกจ และประเภท
ภาษทเกยวของไมมความสมพนธกบความตองการใชบรการผสอบ
บญชภาษอากร กลาวคอ ไมวาจะเปนธรกจประเภทใด หรอมขนาดทน
จดทะเบยนมากนอยเทาไร หรอไมวาจะมประเภทภาษทตองชำระก
ประเภทกตาม กไมมผลตอความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากร
6. ระดบความคดเหนตอประโยชนทหางหนสวนจำกดคาดวาจะไดรบจาก
การใชบรการผสอบบญชภาษอากรไมมความสมพนธกบความตองการ
ใชบรการผสอบบญชภาษอากร หรอกลาวไดวา ไมวาหางหนสวนจำกด
จะมความเหนตอประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการใชบรการผสอบ
บญชภาษอากรเชนใดกตาม กไมมผลตอความตองการใชบรการผสอบ
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 169
บญชภาษอากร
7. ประโยชนทหางหนสวนจำกดคาดวาจะไดรบจากการใชบรการผสอบ
บญชภาษอากรประกอบดวย การเสยภาษทำไดถกตอง ไมถกประเมน
ภาษเพมโดยกรมสรรพากร ทำใหเสยภาษนอยลง ลดคาใชจายในการ
ตรวจสอบ ตลอดจนเหนประโยชนของผสอบบญชภาษอากรวาสามารถ
เปนตวแทนของหางหนสวนจำกดในการตดตอกบกรมสรรพากรได
8. มหางหนสวนจำกดเปนจำนวนมากถงรอยละ 45.1 ทไมรจกผสอบ
บญชภาษอากร และรอยละ 49.6 ไมทราบคณสมบตเบองตนของผ
สอบบญชภาษอากร
นงลกษณ พฒนบณฑต และคณะ (2542) ไดศกษา “ปจจยในการ
เลอกใชบรการจากสำนกงานสอบบญชของบรษทและหางหนสวนจำกดในเขต
กรงเทพมหานคร” โดยการสงแบบสอบถามไปยงบรษทและหางหนสวนจำกดใน
เขตกรงเทพมหานคร จำนวน 189 แหง พบวาปจจยทมผลตอการเลอกใชบรการ
คอ คณภาพงานและการใหบรการดานขอมลและวชาการทเกยวของความสมพนธ
ระหวางผใหบรการกบบคคลทเกยวของและอตราคาบรการ บคลกสวนตวของผให
บรการและภาพลกษณของสำนกงาน ความมชอเสยงของเจาของหรอสำนกงาน
Reckers, Wheeler และ Wing (1997) (อางใน นลนรตน เดนดอนทราย,
2547:10) ไดศกษาถงการละเวนไมปฏบตตามขนตอนการสอบบญชทจำเปน
อยางครบถวนของผสอบบญชทสงผลใหคณภาพของงานสอบบญชลดลง โดยมผ
สอบบญชอาวโสของสำนกงานสอบบญชขนาดใหญระดบนานาชาตแหงหนงเปน
กลมตวอยาง พบวาปจจยหนงททำใหเกดการละเวนไมปฏบตตามขนตอนการสอบ
บญชทจำเปนอยางครบถวน คอ การขาดการฝกอบรมอยางเพยงพอของผปฏบต
งานสอบบญช
Waggoner และ Calhell (1991)ไดศกษาผลกระทบของแรงกดดนทาง
ดานเวลาตอผลการปฏบตงานของผสอบบญช ผลการศกษาพบวาระยะเวลาทถก
170
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
กำหนดใหในการปฏบตงานมผลตอจำนวนรายการทผสอบบญชสามารถตรวจสอบ
ได และผสอบบญชอาจปฏบตงานไดดขนหากถกกำหนดใหปฏบตงานภายใตแรง
กดดนทางดานเวลาทเหมาะสม ดงนนสำนกงานสอบบญชควรจดสภาพแวดลอมการ
ปฏบตงานใหเหมาะสม เชนกำหนดระยะเวลาในการปฏบตงานใหสามารถปฏบต
งานไดจรง เนนใหผสอบบญชตระหนกถงความสำคญของคณภาพงานสอบบญช
และจดใหมเทคนคการสอบทานงานสอบบญชทจะทำใหตรวจพบพฤตกรรมของผ
สอบบญชทละเวนไมปฏบตตามขนตอนการสอบบญชททำเปนอยางครบถวน
Kelley, Marghiem และ Pattison (อางใน นลนรตน เดนดอนทราย
1997: 12) ไดศกษาถงผลกระทบของแรงกดดนทางดานเวลาของผสอบบญช
โดยศกษาจากผชวยผสอบบญชอาวโส และผปฏบตงานสอบบญช ซงผศกษาได
ทำการพจารณาเปรยบเทยบระหวางแรงกดดนจากวนกำหนดสงงาน กบแรงกดดน
ของระยะเวลาทไดกำหนดไวในการปฏบตงาน ผลจากการสำรวจพบวาทงผชวยผสอบ
บญชอาวโสและผปฏบตงานสอบบญชตางรสกถงแรงกดดนจากวนกำหนดสงงาน
มากกวาเรงกดดนของระยะเวลาทไดกำหนดไวในการปฏบตงาน อยางไรกตามทง
ผชวยผสอบบญชอาวโสและผปฏบตงานสอบบญชตางกเหนวาแรงกดดนของระยะ
เวลาทไดกำหนดไวในการปฏบตงานมความเกยวของอยางมากกบการลดลงของ
คณภาพงานสอบบญช
ทพารตน ลมวฒนะพนธ (2547) ไดศกษา “ความคดเหนของผสอบ
บญชรบอนญาตตอปจจยทมผลตอการรบงานสอบบญช” เพอศกษาระดบความ
คดเหนของผสอบบญชรบอนญาตตอปจจยตาง ๆ ในการรบงานสอบบญช เพอ
ศกษาถงความแตกตางของศกยภาพผสอบบญชรบอนญาตในการแสดงความเหน
ตอปจจยตาง ๆ ในการรบงานสอบบญช โดยประชากรในการศกษาครงนไดแก ผ
สอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย กลมตวอยางทใชในการศกษาคอ ผสอบ
บญชรบอนญาตแหงประเทศไทยทมสถตในการลงลายมอชอรบรองงบการเงน
ยอนหลง 2 ป และคาดวาจะลงรายมอชอรบรองในป 2546 จำนวน 967 ราย
และไดรบการตอบกลบจำนวน 215 ฉบบ คดเปน 22.23 % ของจำนวนสง
แบบสอบถามทงหมด ผลจากการศกษาพบวา จำนวนผชวยมผลใหคาเฉลยระดบ
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 171
ความคดเหนตางกน โดยทผสอบบญชรบอนญาตทมจำนวนผชวยมากกวาให
ความสำคญตอปจจยทมผลในการรบงานมากกวา ซงสวนใหญสำนกงานสอบบญช
มกคำนงถงพนกงานผชวยและปรมาณงานทสอดคลองกนเพอการตรวจสอบทม
ประสทธภาพสงสดเนองจากชวงเวลาทมงานตรวจสอบมากทสดคอ ชวงทตองยน
งบการเงนเพอเสยภาษตอกรมสรรพากร ดงนนผสอบบญชควรมการวางแผนการ
ตรวจสอบโดยคำนงถงพนกงานและปรมาณงานทกำลงพจารณารบตรวจสอบ เพอ
ใหงานตรวจสอบมประสทธภาพและประสทธผล
ปตชา ไมเกต (2546) ไดศกษา “คณสมบตของผสอบบญชภาษอากร
ทหนสวนผจดการพงประสงค ในเขตกรงเทพมหานคร” โดยมวตถประสงคดงน เพอ
ศกษาคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทหนสวนผจดการพงประสงคในแตละ
ประเภทธรกจ เพอเปรยบเทยบคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทหนสวนผจดการ
พงประสงคในแตละประเภทธรกจ ผวจยไดใชกลมตวอยางในเขตกรงเทพมหานคร
โดยแบงธรกจเปน 4 ประเภทคอ ธรกจขายปลกขายสง ธรกจโรงแรม ธรกจ
อตสาหกรรมการผลต ธรกจการคมนาคมและการขนสง โดยใชแบบสอบถามเปน
เครองมอในการศกษาโดยมตวอยางทศกษาจำนวน 200 ตวอยาง ผลการศกษา
พบวาคณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทหนสวนผจดการพงประสงคในแตละ
ประเภทธรกจพบวาผสอบบญชภาษอากรทหนสวนผจดการพงประสงคเปนเพศ
หญงมากกวาเพศชายและชวงอายของผสอบบญชภาษอากรอยในชวงตำกวา 40 ป
ผสอบบญชภาษอากรทหนสวนผจดการพงประสงคอยในชวง 6-10 ป การศกษา
ระดบปรญญาตรและประสบการณในการทำงานไมเกน 10 ป คณสมบตดานวชาชพ
ของผสอบบญชภาษอากร คอ การมความสามารถในการใหคำปรกษาทงทางดาน
บรหารและหลกการบญชรวมทงความสามารถในการแกไขปญหาดานการตรวจสอบ
และพบวาคณสมบตดานวชาชพ คณสมบตดานจรรยาบรรณของผตรวจสอบบญช
ภาษอากรเปนคณสมบตทหนสวนผจดการพงประสงค
อารยา เอยมแสง (2548) ไดศกษาเรอง “ความคดเหนของหางหนสวน
จำกดในเขตจตจกรกรงเทพมหานคร ทมตอการใหบรการของผสอบบญชภาษ
อากร พบวา หางหนสวนจำกดสวนใหญเหนดวยมากกบคณภาพการใหบรการใน
172
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
ดานความนาเชอถอ การตอบสนองตอลกคา การใหความมนใจตอลกคา และการ
เขาใจลกคาแตหางหนสวนจำกดสวนใหญ มระดบความคดเหนปานกลาง เกยวกบ
คณภาพการใหบรการในดานลกษณะทสมผสได คาธรรมเนยมในการตรวจสอบ
และรบรองงบการเงน และคาธรรมเนยมในการใหบรการอน ไนการแสดงความ
คดเหนพบวา หนสวนผจดการ ทมปจจยสวนบคคลแตกตางกน จะมระดบความ
คดเหน เกยวกบคณภาพการบรการในดานลกษณะทสมผสไดความนาเชอถอ การ
ใหความมนใจตอลกคา รวมถงคาธรรมเนยมในการบรการ แตกตางกนสวนความ
แตกตางของปจจยพนฐานของธรกจ ไมมผลทำใหความคดเหนแตกตางกนเกยว
กบคาธรรมเนยมการบรการ
วธการศกษา
การวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ในการวด
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมมมองของผสอบบญชภาษ
อากรซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชโดยเกบรวมรวมขอมลจากผ
สอบบญชภาษอากรเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครตามทผสอบบญชภาษอากรได
ขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรทกรมสรรพากร ตงแตป พ.ศ. 2544-2550 ซง
มจำนวนทงหมด 1,315 ราย และเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)
ในการวดปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมมมองของผทำ
บญชของสำนกงานบญชซงเปนผใชบรการตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบ
บญชภาษอากรโดยเกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณแบบเจาะลก (Indepth
Interview) ผทำบญชทเปนตวแทนของสำนกงานบญชในเขตกรงเทพมหานครท
ใชบรการตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรจำนวน 10 ราย
การวจยไดขอมลจากแหลงทมาของขอมลทใชในการศกษาครงนใชขอมลจาก 2
แหลง คอ
1. ขอมลทตยภม (Secondary data) ไดจากการศกษาคนควาขอมลจาก
เอกสารตาง ๆ เชน เอกสารของกรมสรรพากร กฎหมาย และกฎระเบยบตาง ๆ ท
เกยวของกบผสอบบญชภาษอากร บทความทางวชาการ รายงานการวจย วารสาร
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 173
เอกสารประกอบการสมมนา จากโครงการจดอบรมผสอบบญชภาษอากร และ
วทยานพนธ เปนตน
2. ขอมลปฐมภม ( Primary data)
มมมองของผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบและรบรอง
บญชไดจากแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยการเกบรวบรวมขอมลจากผสอบ
บญชภาษอากรเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครตามทผสอบบญชภาษอากรไดขน
ทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรทกรมสรรพากร ตงแตป พ.ศ. 2544-2550
ซงมจำนวนทงหมด 1,315 ราย โดยการจดสงแบบสอบถามแบบปลายเปดทาง
ไปรษณยผวจยจะสงแบบสอบถามแบบตอบกลบทกกรณ (Positive) ไปยงผสอบ
บญชภาษอากรตาม ชอ ทอย ทปรากฏตามขอมลของกรมสรรพากรโดยผวจยได
แนบซองตอบกลบทตดดวงตราไปรษณยกรแลวเพอใหเกดความสะดวกแกผตอบ
แบบสอบถาม
มมมองของผทำบญชของสำนกงานบญชซงเปนผใชบรการตรวจสอบและรบรอง
บญชของผสอบบญชภาษอากรไดจากการสมภาษณแบบเจาะลก (Indepth Interview)
ผทำบญชของสำนกงานบญชในเขตกรงเทพมหานคร จำนวน 10 ราย
การวเคราะหขอมล
สถตทใชในการวเคราะหขอมลปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษ
อากรมมมองของผสอบบญชภาษอากรการวเคราะหขอมลเบองตนโดยใชการวเคราะห
เชงพรรณนา ทำการวเคราะหสถานภาพทวไปของผทำบญชภาษอากร และปจจยท
มผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากร รวมทงปญหาและขอเสนอแนะตาง ๆ โดยใช
สถตเชงพรรณนาไดแก คาความถ คารอยละ (Percentage) คาเฉลยเลขคณต (Arithmetic
Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) การทดสอบปจจยทม
ผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร โดยแบงออกเปนระดบ คอ มากทสด
มาก ปานกลาง นอย นอยทสด จากนนจะมการแปลความหมายของแตละปจจยวา
มผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมากนอยเพยงใด โดยแบงคะแนน
เฉลยออกเปน 5 ระดบ โดยมอนตรภาคชนเทากนท 0.80
174
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
สวนการสมภาษณผทำบญชของสำนกงานบญชซงเปนผใชบรการตรวจสอบ
และรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรผวจยไดจดทำแบบสมภาษณเกยวกบ
ปจจยทมผลกระทบตอคณภาพงานสอบบญชและเปนคำถามเกยวกบปญหาและ
ขอเสนอแนะทเกดจากการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชซงเปนคำถาม
ปลายเปดตามกรอบแนวคดผวจยไดรวบรวมผลทไดจากการสมภาษณนำมาวเคราะห
สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) ขอมลเกยวกบปจจยทมผลตอคณภาพงาน
ของผสอบบญชภาษอากร
ผลการวเคราะหขอมล
วตถประสงคขอท 1 เพอศกษาปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญช
ภาษอากร
จากผลงานการวจยทไดศกษามาแลวขางตนผวจยพบวาปจจยทมผลตอ
คณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรมหลายปจจยดงน
จากผลการวเคราะหขอมลทไดจากกลมผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบต
งานตรวจสอบและรบรองบญชผวจยพบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงอาย
ระหวาง 36-50 ป มสถานภาพทงโสดและสมรสในจำนวนทใกลเคยงกน มระดบ
การศกษาทงระดบปรญญาตรและปรญญาโทจำนวนทใกลเคยงกน สวนจำนวนปท
ขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรสวนใหญอยในระหวาง 3-4 ป รองลงมาอย
ในชวงระหวาง 5-6 ป ซงขอมลทไดจากกลมผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบต
งานตรวจสอบและรบรองบญชเกยวกบปจจยตาง ๆไดผลการวเคราะหดงน
ผลการวเคราะหขอมลทไดจากผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตงาน
ตรวจสอบและรบรองบญชเกยวกบปจจยการปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบ
บญชมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรพบวากลมผสอบบญชภาษ
อากรในภาพรวมสวนใหญใหความสำคญปจจยการปฏบตงานตามมาตรฐานการ
สอบบญชมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก” โดยมคา
เฉลยของการแสดงความคดเหนเทากบ 4.06 สวนผลการวเคราะหขอมลทไดจาก
ผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชเกยวกบปจจย
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 175
ประสบการณการทำงานดานบญชมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
พบวากลมผสอบบญชภาษอากรในภาพรวมสวนใหญใหความสำคญตอปจจย
ประสบการณการทำงานดานบญชมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร
ในระดบ “มาก” โดยมคาเฉลยของการแสดงความคดเหนเทากบ 3.93นอกจากน
ผลการวเคราะหขอมลทไดจากผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบ
และรบรองบญชเกยวกบปจจยปรมาณงานการสอบบญชตอ 1 รอบระยะเวลา
บญชมผลตอคณภาพงานของของผสอบบญชภาษอากร กลมผสอบบญชภาษอากร
ในภาพรวมสวนใหญใหความสำคญตอปจจยปรมาณงานการสอบบญชตอ 1 รอบ
ระยะเวลาบญช มผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก”
โดยมคาเฉลยของการแสดงความคดเหนเทากบ 3.89 ในขณะทผลการวเคราะห
ขอมลทไดจากผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญช
เกยวกบปจจยประสบการณการฝกงานดานการสอบบญชมผลตอคณภาพงานของ
ผสอบบญชภาษอากรพบวา กลมผสอบบญชภาษอากรในภาพรวมสวนใหญให
ความสำคญปจจยประสบการณการฝกงานดานการสอบบญชมผลตอคณภาพงาน
สอบบญชของผสอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก” โดยมคาเฉลยของการแสดง
ความคดเหนเทากบ 3.75 ผลการวเคราะหขอมลทไดจากผสอบบญชภาษอากร
ซงเปนผปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชเกยวกบปจจยผชวยผสอบบญชมผล
ตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรพบวา กลมผสอบบญชภาษอากรในภาพ
รวมสวนใหญใหความสำคญตอปจจยผชวยผสอบบญชมผลตอคณภาพงานของผ
สอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก” โดยมคาเฉลยของการแสดงความคดเหน
เทากบ 3.62 สวนจำนวนปทขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรมผลตอ
คณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรพบวาในภาพรวมสวนใหความสำคญของ
ปจจยจำนวนปทขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรมผลตอคณภาพงานของผ
สอบบญชภาษอากรในระดบ “ปานกลาง” โดยมคาเฉลยของการแสดงความคด
เหนเทากบ 3.32 และผลการวเคราะหขอมลทไดจากผสอบบญชภาษอากรซงเปน
ผปฏบตงานตรวจสอบและรบรองเกยวกบปจจยคาตอบแทนทไดรบจากการตรวจ
สอบบญชมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร กลมผสอบบญชภาษ
176
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
อากรในภาพรวมสวนใหญใหความสำคญตอปจจยคาตอบแทนทไดรบจากการ
ตรวจสอบบญชมผลตอคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชภาษอากรโดยมคา
เฉลยของการแสดงความคดเหนเทากบ 2.83
ในขณะทผลจากการวเคราะหขอมลทไดจากผทำบญชของสำนกงานบญชซง
เปนผใชบรการตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรผวจยพบวา–
ปรญญาตรดานบญชและสวนใหญเปนเจาของสำนกงาน ซงผลการวเคราะหปจจย
ความรความสามารถและความชำนาญในวชาชพของผสอบบญชภาษอากรกรณทผ
สอบบญชภาษอากรขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรโดยไมมการฝกงาน ผทำ
บญชสำนกงานสวนใหญมความเหนตรงกนวาความรความสามารถและความชำนาญใน
วชาชพมผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรซงผสอบบญชภาษทจะขนทะเบยน
เปนผสอบบญชภาษอากรไดควรผานการฝกงานซงการฝกงานไมจำเปนตองกำหนด
ชวโมงการฝกงานในจำนวนชวโมงทสงมากนกเพยงแตตองการใหผสอบบญชภาษ
อากรไดลงมอปฏบตตามขนตอนการตรวจสอบและสามารถแกไขปญหาทเกดจาก
การตรวจสอบไดระดบหนงเพอเปนการสรางความเชอมนในตวเองสำหรบการทจะ
ไปรบงานตรวจสอบและรบรองบญชไดอยางมนใจและเพอเปนการสรางความเชอ
มนใหกบผใชบรการมากขนรวมทงผลจากการวเคราะหปจจยความเชอมนในการ
ใชบรการทมตอการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษ
อากรผทำบญชของสำนกงานบญชสวนใหญใหสมภาษณวาถงแมผสอบบญชภาษ
อากรไดผานการทดสอบในรายวชาตามเกณฑทกรมสรรพากรกำหนดกตาม แตทงนทง
นนการปฏบตงานในสายวชาชพควรมความเชยวชาญเฉพาะดานและประสบการณ
ในวชาชพระดบหนงพอสมควรในการอธบายขนตอนและวธปฏบตเกยวกบงาน
ตรวจสอบไดอยางมหลกเกณฑ ซงสำนกงานบญชสวนใหญเคยใชบรการผสอบบญช
รบอนญาตมากอนกอนทจะเปลยนมาใชบรการผสอบบญชภาษอากรในภายหลง
จงมการเปรยบเทยบระหวางผสอบบญชภาษอากรกบผสอบบญชรบอนญาตซงผ
ทำบญชสำนกงานบญชจะมความเชอมนตอการปฏบตงานตรวจสอบและรบรอง
บญชของผสอบบญชภาษอากรนอยกวาผสอบบญชรบอนญาตแตทเลอกใชบรการ
เนองจากคดคาธรรมเนยมการตรวจสอบในราคาทตำ อยางไรกตามผลการวเคราะหผล
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 177
การสมภาษณถงขนตอนหลกเกณฑการปฏบตเกยวกบมาตรฐานการสอบบญชผ
ทำบญชสำนกงานบญชไดมความคดเหนวาวธการเกยวกบมาตรฐานการสอบบญช
วามผลกระทบตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรกลาวคอขอกำหนดเกยวกบขน
ตอนหลกเกณฑการปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญชทใชกบหางหนสวนมขน
ตอนละเอยดมากเกนไปซงมผลกระทบตอการปฏบตงานของผสอบบญชภาษ
อากรเนองจากมขอมลบางรายการทสำนกงานบญชไมสามารถจดเตรยมเอกสาร
หรอหลกฐานทางบญชใหไดตามทผสอบบญชภาษอากรตองการใหเปนไปตามแนว
การตรวจสอบ ซงผสอบบญชภาษอากรตองใชดลพนจในการตรวจสอบสวนบคคล
ประกอบ ซงดลพนจแตละคนอาจแตกตางกนออกไปจงเปนสาเหตหนงททำใหม
ผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากร และผลการวเคราะหวธการพจารณาเลอกใช
บรการผสอบบญชภาษอากรมผลตอคณภาพงานสอบบญชเนองจากผทำบญช
สำนกงานบญชจะพจารณาเลอกใชบรการผสอบบญชภาษอากรจากอตราคาธรรมเนยม
ประกอบกบพจารณาความรความสามารถควบคกนไปเปนประเดนสำคญดงนนผ
สอบบญชภาษอากรกจะคดคาธรรมเนยมการสอบในราคาทตำเพอเปนการแยงลกคา
จากผสอบบญชรายอน การวเคราะหการปฏบตงานไดทนตามกำหนดเวลาไมละทง
งานกลางคน ผทำบญชของสำนกงานบญชทกคนมความเหนตรงกนวาผสอบบญช
ภาษอากรไมมการละทงงานกลางคน และบรหารเวลาทใชในการตรวจสอบได
เหมาะสมกบชวงเวลาทกำหนดสามารถบรหารเวลาไดดดงนนระยะเวลาทใชในการ
ตรวจสอบและรบรองบญชไมมผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรแตอยางไร
นอกจากนการใหคำปรกษาแนะนำและแกไขปญหาเกยวกบหลกการบญชและหลก
การดานบญชภาษอากร ผทำบญชสำนกงานบญชสวนใหญไดรบคำแนะนำเกยวกบ
วธปฏบตดานบญชตามมาตรฐานบญชและหลกการดานบญชภาษอากรตาม
ประมวลกฎหมายภาษอากรทออกใหมและปฏบตตามมาตรฐานตางๆ ตามหลก
เกณฑทกำหนดจงไมทำใหมผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรแตอยางไร
178
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
วตถประสงคขอท 2 ปญหาทเกดจากการปฏบตงานตรวจสอบและรบรอง
บญชของผสอบบญชภาษอากร
ผลการวจยเกยวกบปญหาทเกดจากการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญช
ของผสอบบญชภาษอากรและปญหาทเกดจากการสมภาษณผใชบรการปฏบตงาน
ตรวจสอบและรบรองบญช ผสอบบญชภาษอากรไดขอสรปกลาวคอผใชบรการของผ
สอบบญชภาษอากรไมไดเปนหางหนสวนโดยตรงแตหางหนสวนมกจะสงรายการคา
มอบใหสำนกงานบญชเปนผดแลงานทางดานบญชของกจการดงนนผใชบรการท
ตดตอกบผสอบบญชภาษอากรโดยตรงสวนใหญเปนสำนกงานบญช ซงสำนกงาน
บญชสวนใหญพบวาปญหาหลก ๆ คอเจาของหางหนสวนสวนใหญไมมความรดาน
บญช หรออาจมความรดานบญชบางเลกนอยแตเนองจากตองบรหารงานเพอความอย
รอดจง ใหความสำคญในผลประโยชนกำไรของตนเองเปนหลกและตองการเสยภาษ
ใหกบรฐใหนอยทสด ไมมเวลามาสนใจงานดานบญชจงเปนสาเหตใหไมเหนความ
สำคญของการทำบญชใหเปนไปตามมาตรฐานบญช และไมเขาใจในขบวนการทาง
บญชไดดเพยงพอ และหางหนสวนมกจะมการเปลยนบคคลากรในการทำบญชบอย
เกนไปทำใหการบนทกบญชไมมความตอเนอง มการปดบงขอมล การจดเกบเอกสาร
ทางบญชไมครบถวนเพยงพอตอการจดทำบญช ดงนนเมอผสอบบญชภาษอากรได
เขาไปตรวจสอบและรบรองบญชทสำนกงานบญชไดจดทำเมอมปญหาเกดขนผสอบ
บญชภาษอากรไมสามารถตดตอกบหางหนสวนไดโดยตรงแตตองตดตอประสานงาน
กบสำนกงานบญชจงสงผลใหเกดปญหาตอการตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบ
บญชภาษอากรตามมาคอหางหนสวนจะไมสามารถเกบรวบรวมเอกสารหลกฐานทาง
บญชไดครบถวน ขาดการใหขอมลเกยวกบหางหนสวนทครบถวน ในขณะทผสอบ
บญชภาษอากรจะไมสามารถตดตอกบหางหนสวนเพอแนะนำใหหางหนสวนจดทำ
บญชใหถกตองตามหลกการบญชและหลกการภาษอากรเพอลดปญหาในการ
ตรวจสอบและรบรองบญชได รวมทงระยะเวลาทไดเขาตรวจสอบและรบรองบญช
มอยางจำกดจงไมมเวลามากพอทจะตดตามเอกสารหลกฐานทางการบญชใหไดมา
เพอรองรบการตรวจสอบและรบรองบญชไดอยางถกตอง ในขณะทกรมสรรพกร
ไดกำหนดใหผสอบบญชภาษอากรปฏบตตามมาตรฐานการสอบคอนขางละเอยด
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 179
และเครงครดรวมทงความรบผดชอบเกยวกบขอกำหนด กฎหมายภาษอากรของผสอบ
บญชภาษอากรทมตอการรบรองงบการเงนสงมาก ทำใหไมมความสอดคลองในการ
ปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชใหถกตองตามมาตรฐานการสอบและกฎหมาย
ทเกยวของทำใหการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรไม
เปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชและไมเปนไปตามวตถประสงคตามทกรม
สรรพากรกำหนดไวเทาทควร
นอกจากนคาตอบแทนทผสอบบญชภาษอากรไดรบจากการใหบรการตรวจ
สอบและรบรองบญชอยในเกณฑคอนขางตำเนองจากหางหนสวนเปนกจการขนาดเลก
ระบบการควบคมภายในไมชดเจน พนกงานทรบผดชอบไมมความรดานบญชและดาน
ภาษอากรทถกตอง แตขนตอนแนวการตรวจสอบมขนตอนยงยากซบซอน และผ
สอบบญชภาษอากรกมจรรยาบรรณและมความเทยงธรรมในการปฏบตงานตรวจสอบ
และรบรองบญชตามมาตรฐานการสอบอยางเพยงพอ แตความรบผดชอบตอการ
รายงานงบการเงนคอนขางสงในขณะทคาตอบแทนคอนขางตำบางครงผสอบบญช
ภาษอากรทขนทะเบยนใหม ๆ ไมคอยมประสบการณ หรอมประสบการณนอยไม
กลารบงานตรวจสอบ บางรายรบงานตรวจสอบเฉพาะกจการทมรายการคาไมซบซอน
จงเปนอปสรรคและปญหาในการรบงานตรวจสอบและในการปฏบตงานของผสอบ
บญชภาษอากรอนสงใหมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากรได
สรปผลการวจย
ผลการวจยมมมองของผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตพบวา ปจจยทมผล
ตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรในระดบ “มาก” โดยมคาเฉลยอยระหวาง 3.41-
4.20 ตามลำดบดงน (1) การปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบบญช (2) ประสบการณ
การทำงานดานบญช (3) ปรมาณงานการตรวจสอบบญชตอ 1 รอบระยะเวลาบญช
(4) ประสบการณการฝกงานดานการสอบบญช (5) ผชวยผสอบบญช นอกจาก
นพบวาปจจยทมผลตอคณภาพงานสอบบญชภาษอากรในระดบ “ปานกลาง” โดย
มคาเฉลยระหวาง 2.61-3.40 ตามลำดบดงน (1) จำนวนปทขนทะเบยนเปนผสอบ
บญชภาษอากร (2) คาตอบแทนทไดรบจากการตรวจสอบบญช
180
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
ขณะทผลการวจยมมมองของผทำบญชสำนกงานบญชซงเปนผใชบรการตรวจ
สอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรพบวา ปจจยทมผลตอคณภาพงาน
สอบบญชภาษอากรมดงน
1. ความรความสามารถและความชำนาญในวชาชพ ผใชบรการมความเหนวาผ
สอบบญชภาษอากรทมประสบการณและผานการฝกงานดานการตรวจสอบมา
กอนจะสามมารถปฏบตงานไดดดงนนกรณทผสอบบญชภาษอากรสามารถขนทะเบยน
เปนผสอบบญชภาษอากรไดทนทโดยไมผานการฝกงานจะทำใหความเชอมนในการใช
บรการนอยลง และจะทำใหความเชอมนนอยกวาผสอบบญชรบอนญาต ในขณะท
ผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตกจะขาดความเชอมนในตนเองมความเชอมนในการ
ปฏบตงานนอยลง บางรายไมกลารบงานหางหนสวนขนาดใหญทมรายการคาซบซอน
2. ขนตอน หลกเกณฑการปฏบตเกยวกบมาตรฐานการสอบบญช เนองจาก
มการกำหนดใหผสอบบญชภาษอากรตองปฏบตงานตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบ
บญชซงมกฎระเบยบเกยวกบหลกเกณฑการปฏบตทมขนตอนละเอยดมากเกนไป
ทำใหผใชบรการไมสามารถจดหาขอมลและหลกฐานตางๆ ทตองใชประกอบในการ
ตรวจสอบไดครบถวนซงผสอบบญชภาษอากรตองใชดลพนจสวนบคคลพจารณาถง
ความเหมาะสมซงดลพนจของผสอบแตละคนอาจแตกตางกนไป จงเกดการอะลมอลวย
หรอการยดหยน ในการพจารณาหลกฐานประกอบการตรวจสอบได
3. คาธรรมเนยมในการใชบรการตรวจสอบและรบรองบญช ผทำบญชสำนกงาน
บญชซงเปนผใชบรการจะพจารณาเลอกใชบรการผสอบบญชภาษอากรจากการคด
คาธรรมเนยมควบคกบความรความสามารถ โดยเลอกใชบรการผสอบบญชภาษอากร
ทคดคาธรรมเนยมตำและไมเขมงวดมาก ซงทำใหผสอบบญชภาษอากรรสกวาผล
ตอบแทนทไดรบไมเหมาะสมกบปรมาณงานทตรวจสอบในขณะทความรบผดชอบ
ดานภาษอากรคอนขางสง
และผลจากการวจยประเดนปญหาทเกดจากการปฏบตงานของผสอบบญช
ภาษอากรและผทำบญชสำนกงานบญชพบวาสำนกงานบญชซงเปนผทำบญชของ
หางหนสวนประสบปญหาพนกงานบญชหางหนสวนมความรความสามารถดาน
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 181
บญชนอย การหมนเวยนพนกงานบญชมบอย (Tern over) และเจาของหางหนสวน
ไมเหนความสำคญของการทำบญชจงทำใหขอมลทางการบญชและหลกฐานประกอบ
การบนทกบญชไมครบถวนตามความตองการของผสอบบญชภาษอากร และผสอบ
บญชภาษอากรไมสามารถตดตอกบหางหนสวนไดโดยตรง มาตรฐานการตรวจสอบ
และรบรองบญชมขนตอนละเอยดมากเกนไป คาธรรมเนยมในการตรวจสอบอย
ในเกณฑคอนขางตำ และจากการทไมมการกำหนดคณสมบตผสอบบญชภาษอากร
ใหมการฝกงานดานบญชภาษอากรและดานการตรวจสอบบญชมากอนทำใหผใช
บรการขาดความเชอมนในการใชบรการ สวนผปฏบตขาดความเชอมนในการรบงาน
ตรวจสอบและรบรองบญชจงสงผลใหเกดปญหาในการตรวจสอบและรบรองบญชของ
ผสอบบญชภาษอากร
ขอเสนอแนะ
1. ผลทไดจากการวจยมมมองของผสอบบญชภาษอากรซงเปนผปฏบตและมม
มองของผทำบญชของสำนกงานบญชมความเหนตรงกนเกยวกบปจจยดานความร
ความสามารถและประสบการณของผสอบบญชภาษอากรเกยวกบการขนทะเบยน
เปนผสอบบญชภาษอากรโดยไมผานการฝกงานกอนปฏบตงานจรงดงนนควรกำหนด
คณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทจะขนทะเบยนเปนผสอบบญชภาษอากรใหม
การผานการฝกงานดานการตรวจสอบบางโดยไมจำเปนตองกำหนดจำนวนชวโมง
ทมากเกนไป เพยงเพอใหมประสบการณในการวเคราะห แกไขปญหาจากปญหาของกจการ
ทมกเกดขนเบองตน เพอเพมคณภาพงานและสรางความเชอมนในการปฏบตงาน
ผปฏบตและผใชบรการ
2. จากการศกษาผใชบรการจะใหความเชอมนตอการปฏบตงานของผสอบบญช
ภาษอากรนอยกวาผสอบบญชรบอนญาตดงนนควรมการพฒนาขดความสามารถใน
การปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากรใหกวางขวางมาก
ยงขน โดยอาจจะใหสามารถรบงานตรวจสอบของบรษทไดบางโดยกำหนดขอบเขต
ของบรษททจะทำการตรวจสอบเพอเปนการลดปญหาตาง ๆ ทเกดจากการปฏบตงาน
ของผสอบบญชภาษอากร
182
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
3. สำนกงานบญชควรทำใหผทำบญชของหางหนสวนตระหนกถงความม
ประสทธผลของการทำบญชซงจะสงผลใหผทำบญชไดรบความรตามหลกการบญช
ทรบรองทวไปเพอนำไปพฒนาองคความรวชาชพการจดทำบญชใหกบตนเองตอ
ไปในภายหนาซงจะสงผลอนดตอการปฏบตงานตรวจสอบและรบรองบญชของผ
สอบบญชภาษอากรตอไป
4. หนวยงานทมสวนเกยวของกำกบดแลการจดทำบญชของหางหนสวนควร
จดอบรมการบรการใหความรแกเจาของหางหนสวน เพอใหมความรและเหนความ
สำคญของการจดเกบเอกสารหลกฐานและวธการบนทกบญชเพอลดปญหาการ
ตรวจสอบและรบรองบญชของผสอบบญชภาษอากร
5. การวจยมมมองของผสอบบญชภาษอากรควรมการพฒนาการวจยเปนการ
สมภาษณแบบเจาะลกและศกษาถงปจจยดานอน ๆ ทมผลตอคณภาพงานผสอบ
บญชภาษอากร
6. การวจยครงนมกลมประชากรคอ ผสอบบญชภาษอากรทขนทะเบยนเปน
ผสอบบญชภาษอากรทกรมสรรพากรเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครและผทำบญช
ของสำนกงานบญชในเขตกรงเทพมหานครในการวจยครงตอไปควรเพมจำนวนกลม
ประชากรใหครอบคลมทวประเทศ
ปจจยทมผลตอคณภาพงานของผสอบบญชภาษอากร : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร
จนดา จอกแกว 183
บรรณานกรม กงพร ทองใบ. 2548. การจดทำโครงสรางคาตอบแทน. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลย
สโขทยธรรมาธราช.
กว วงศพฒ. 2545. การสอบบญชการตรวจสอบกจการสหกรณออทรพย.กรงเทพมหานคร:
บเค อนเตอรปรนท.
กฎกระทรวงออกตามความในพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543.
กฎกระทรวงฉบบท 4 (พ.ศ.2543) ออกตามความในพระราชบญญตผสอบบญช พ.ศ.
2505
จำเนยร จวงตระกล. 2549. HR มอโปร 40 ปสมออาชพ. กรงเทพมหานคร: สมาคม
การจดการงานบคคลแหงประประเทศไทย.
ทพารตน ลมวฒนะพนธ. 2547. ความคดเหนของผสอบบญชรบอนญาตตอปจจยทม
ผลในการรบงานสอบบญช. กรงเทพมหานคร: การศกษาคนควาอสระนกศกษา
ปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
นมนวล วเศษสรรพ . 2550. International Education Standard 8 Competence
Requirements for Audit Professionals เกยวกบทกษะการประกอบวชาชพ
สอบบญช. กรงเทพมหานคร: สภาวชาชพบญช.
นลนรตน เดนดอนทราย. 2547. ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมททำใหคณภาพ
งานสอบบญชลดลง : มมมองของผชวยผสอบบญชและผจดการงานสอบบญช.
วทยานพนธ, คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
นงลกษณ พฒบณฑต, ศลพร ตรยะประเสรฐพร, และสมชาย วงศทรพยสน. 2542.
ปจจยในการเลอกใชบรการจากสำนกงานบญชของบรษทและหางหนสวนจำกด
ในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร:โครงการวจยสำหรบนกศกษาปรญญาโท,
มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ปตชา ไมเกต. 2546. คณสมบตของผสอบบญชภาษอากรทหางหนสวนผจดการพง
ประสงคในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร: บรหารธรกจมหาบณฑต
มหาวทยาลยหอการคาไทย.
ปรยาพร วงศอนตรโรจน. 2547. จตวทยาการบรหารงานบคคล. กรงเทพมหานคร:
ศนยสอสาร กรงเทพมหานคร.
184
ปท 26 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2551
วงเดอน สวรรณครและคณะ. 2550. คณภาพการบรการปฏบตงานของผสำเรจการศกษา
หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑตโครงการรวมผลตระหวางกระทรวงสาธารณสข
กบมหาวทยาลยนเรศวร. คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.
วรพงษ เฉลมจระรตน. 2542. คณภาพในการบรการ. กรงเทพมหานคร: สมาคมสง
เสรมเทคโนโลย (ไทยญปน)
วรญญา ทองสรยพงศ. 2546. ความตองการใชบรการผสอบบญชภาษอากรของหางหน
สวนจำกด ในเขตกรงเทพมหานคร. การศกษาคนควาดวยตวเอง, มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร.
สมพงษ พรอปถมภ. 2547. การสอบบญช. กรงเทพมหานคร: บรษทธรรมนต เพรส.
อารยา เอยมแสง. 2548. ความคดเหนของหางหนสวนจำกดในเขตจตจกรงเทพมหานคร
ทมตอการใหบรการของผสอบบญชภาษอากร.การศกษาคนควาอสระ,มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร.
Victor H.Vroom.1990. Manage people not personnel / With a Preface. America:
a Harvard Busimess Review Book,c.
Waggoner, J.B., and Cashell, J.D. The impact of time pressure on auditors’performance.
Ohio CPA Journal 50 (1991) : 27-32.
http:// www.rd.go.th ( 9 / 8 / 2550)
http:// www.rd.go.th ( 2 / 10 / 2550)
http:// www.rd.go.th ( 16 / 2 / 2551)