ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผน�านกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทย

ตอนบนของประเทศไทยThe Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the

Upper Gulf of Thailand in 2013

บนยธร แคลวกลาง Boonyatorn Klaewklang

บทท

6

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 130 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 131 130

บทท 6

ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผน�านกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทย

ตอนบนของประเทศไทยThe Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the

Upper Gulf of Thailand in 2013

บนยธร แคลวกลาง 1 Boonyatorn Klaewklang

บทคดยอการศกษาเรอง ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผน�า

นกบรหารในพนทชายฝงทะเลดาน อาวไทยตอนบนของประเทศไทย มวตถประสงคหลกของงานวจย 3 ประการ คอ 1) เพอศกษายทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ 2) เพอศกษาคณลกษณะของผน�าและภาวะผน�า ในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง 3) เพอน�าเสนอรปแบบ (Model) ของยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล ทสอดคลองและเหมาะสมกบสภาวะการเปลยนแปลงภมอากาศของโลกในปจจบน และรองรบการเปลยนแปลงทอาจเกดขนไดในอนาคต โดยมพนทน�ารองในการศกษาครงน คอ กรงเทพมหานคร และ จงหวดสมทรปราการ ซงเปนพนทกดเซาะรนแรงล�าดบตน ๆ ของประเทศ ตงอยในสวนของ

1 นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาภาวะผน�าเชงยทธศาสตรความเปนเลศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (ผชวยศาสตราจารย) (อาจารยทปรกษาดษฎนพนธ รองศาสตราจารยดร.กนลา สขพานช-ขนทปราบ)

6บทท

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 131131

บทท 6

อาวไทยตอนบน ใชการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณมาใชในการศกษา โดยผลการวจยพบวา ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลทเหมาะสม ควรเปนยทธศาสตรแบบบรณาการ ระหวางระบบฐานขอมลทเชอถอได ขอมลทนสมย ทสามารถประมวลผลกระทบในรปแบบตางๆได โดยการระดมความรวมมอจากทก ภาคสวนเปนพลงในการขบเคลอนยทธศาสตร ซงท�าใหการตดสนใจใชเทคโนโลยททนสมยในการแกปญหา เหมาะสมกบพนท ไมมผลกระทบตอธรรมชาต ระบบนเวศ รวมถงวถชวตของชมชน โดยผน�าและภาวะผน�าในการแกปญหาการกดเซาะนนจะตองเปนผน�าทสามารถบรณาการชายฝงในทกมต สามารถน�าภมปญญาชาวบานมาผนวกเขากบหลกวชาการสเปาหมายของการแกปญหา มเอกภาพในการตดสนใจภายใตภายในประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตวหรอพรรคพวก ดงนนเมอน�าทงยทธศาสตรและคณลกษณะผน�ามาสรางแบบจ�าลองของงานวจยน สามารถสรปไดดงน จาก “ผปกปองชายฝงทะเลแนวภมปญญาทองถน” ส “อศวนผพทกษชายหาดแนวชมชนเชงปญญาควบกลไกไฮเทค”ค�าส�าคญ : ผน�า ยทธศาสตร การกดเซาะชายฝงทะเล การเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ

AbstractThe objectives of the study on the Coastal Erosion Prevention

Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand were as follows: 1) to identify the coastal erosion prevention strategy to sustain the stability of Natural Resources and Environmental Service Areas of Bangkok and Samut Prakan Province, 2) to analyze the concept and opinion on the leadership and on the strategy for the coastal erosion prevention service areas of Bangkok and Samut Prakan Province, and 3) to present the sustainable model on the coastal erosion prevention strategy of the provincial executives and local leaders as suitable for future world climate change. The study employed both the qualitative and quantitative research methodologies.

The findings revealed that with regard to the erosion prevention

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 132 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 133 132

บทท 6

strategy relating to the coastal areas in the upper gulf of Thailand, the executive leaders, both at the national and local levels, the performances, in the past and up to the present, in conducting the coastal erosion prevention strategy had profoundly shown the lack of visionary leadership, managerial inefficiency, low technical knowhow, bureaucratic red-tape, narrow-minded in terms of civic participation and unfriendly malpractices in dealing with the community stakeholders. Therefore, the “Proposed Model” of this dissertation can be summed up as the following: from “the Local Ingenuity Coastal Protectors” to “the Community-Wise Hi-Technological Mechanization Beach Champions.”Key words : Leader ; Strategy ; the Coastal Erosion ; Climate Change

บทน�าปจจบนทวโลกตางตระหนกถงความรนแรงอนเกดจากภยพบตธรรมชาต ซง

นบวนจะทวความรนแรงมากยงขนเรอย ๆ สาเหตส�าคญอนหนงทกลาวถงกนมากคอ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก ซงสงผลใหเกดภยพบตธรรมชาตในรปแบบตาง ๆ ไดแก พายเฮอรเคน พายไตฝน โคลนถลม การกดเซาะชายฝงทะเลและน�าทวม

ในการศกษาในครงนจะมงเนนทปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล ซงในปจจบนหลายประเทศก�าลงเผชญกบปญหาดงกลาว ซงถอเปนการสญเสยดนแดนพนทแผนดนจากการกระท�าของธรรมชาต ทไมสามารถปฏเสธวามผลจากการด�าเนนชวตของมนษยทไปเกยวของกบสมดลของธรรมชาตนน โดยการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลในปจจบน หลาย ๆ ประเทศยงมลกษณะของการแกปญหาแบบเชงรบมากกวาการแกไขปญหาในเชงรก กลาวคอ การแกทปลายเหตมากกวาการแกท ตนเหต เมอเกดพนทมการสญเสยแนวชายฝงเกดขน กมกใชโครงสรางแบบแขง เขาแกปญหา ไดแก การสรางเขอนหนกนคลน การใชก�าแพงคอนกรตกนคลน เปนตน แตการแกไขปญหาในระดบนโยบาย ในระดบมหภาคยงไมเกดขน อกทงการแกปญหาแบบ บรณาการหนวยงานทเกยวของ ยงไมสอดคลองและค�านงถงสมดลของธรรมชาต

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 133133

บทท 6

ดงนนผน�าในทกระดบจ�าเปนตองก�าหนดแนวทางทเปนรปธรรม โดยการศกษานมมมมองจากพนทในระดบทองถนทจะตองมสวนรวมของชมชนในการดแลแกไขปญหา แลวขยายผลตอไปในระดบประเทศ

ส�าหรบประเทศไทย ชายฝงทะเลของประเทศไทย มความยาวรวมประมาณ 3,148.23 กโลเมตร แบงเปนชายฝงทะเลดานอาวไทยม ความยาว 2,055.18 กโลเมตร ครอบคลมพนทชายฝงทะเลรวม 17 จงหวด (รวมกรงเทพมหานคร) ชายฝงทะเล ดานอนดามนมความยาว 1,093.05 กโลเมตร ครอบคลมพนทชายฝงทะเลรวม 6 จงหวด พนทกดเซาะชายฝงทมความรวม 830.09 กโลเมตร แยกเปนความรนแรงมากมความยาว 253.29 กโลเมตรและรนแรงปานกลางมความยาว 578.78 กโลเมตร โดยสาเหตหลกของการเกดปญหากดเซาะชายฝงคอคลนลมมรสมการขาดความสมดล ของตะกอนและกจกรรมของมนษย เชน เขอนกนทรายและคลน มาตรการทใชเพอแกไขปญหาในพนทวกฤตปจจบนนยมใชมาตรการแบบแขง เชน เขอนกนคลนนอกชายฝง ก�าแพงกนคลนรอดกทราย และตะกราหน ซงบางพนทเกดผลกระทบตอบรเวณขางเคยง สวนมาตรการแบบออนทสามารถน�ามาใชแกปญหาไดในบางพนทเนองจากไมมผลกระทบตอพนทขางเคยง ไดแก การบรณะหาดทราย การปลก ปาชายเลนและการก�าหนดระยะถอยรน เปนตน (กรมโยธาธการและผงเมอง, 2553)

งานวจยนจงเปนการศกษาวจยเพอวางแผนและก�าหนดยทธศาสตรการแกปญหา การกดเซาะชายฝงทะเลบรเวณกรงเทพมหานครและสมทรปราการ โดย บรณาการองคความรของภาวะผน�าในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงแบบบรณาการ เพอความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน โดยแนวการวจยเปนแบบผสมผสาน กลาวคอ มการวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ เพอใหไดองคความรใหมทเปนประโยชนตอสวนรวมและประเทศชาตตอไป

วตถประสงคในการวจย 1. เพอศกษายทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ

เพอเสรมสรางความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ในเขตพนทจงหวดกรงเทพมหานคร และจงหวดสมทรปราการ

2. เพอศกษาคณลกษณะของผน�าและภาวะผน�า ในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง บรเวณพนทชายฝงทะเลจงหวดกรงเทพมหานครและจงหวดสมทรปราการ

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 134 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 135 134

บทท 6

3. เพอน�าเสนอรปแบบ (Model) ของยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล แบบบรณาการของผน�านกบรหารระดบจงหวดและระดบชมชน ทสอดคลองและเหมาะสมกบสภาวะการเปลยนแปลงภมอากาศของโลกในปจจบน และรองรบการเปลยนแปลงทอาจเกดขนไดในอนาคต

วธการวจย1. การวจยเชงคณภาพใชการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) กบกลมผใหขอมลส�าคญ

(key informants) ซงเปนผทรงคณวฒและเชยวชาญ ในดานตางๆ รวมทงสน 49 คน จาก 6 กลม คอ 1. กลมผน�านกบรหาร ผแทนกลมผน�าจากภาคการเมองระดบชาต 2. กลมผน�านกบรหาร ผแทนกลมผน�าองคกรปกครองสวนทองถน 3. กลมผน�า นกบรหาร ผ แทนจากภาคราชการ 4. ผ แทนจากผเชยวชาญ นกวชาการดานสมทรศาสตรและทรพยากรน�า 5. ผแทนองคกรภาคประชาสงคม และผเกยวของ 6. กลมผน�านกบรหาร ผแทนกลมธรกจเอกชน สอมวลชน นกวชาการ องคกรอสระ องคกรการกศล และผน�าทางศาสนา

2. การวจยเชงปรมาณใชกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ประกอบดวย หวหนา

สวนราชการระดบจงหวด ผบรหารขององคกรปกครอง สวนทองถน และผมสวนไดเสยใน 2 จงหวด ประกอบไปดวย จงหวดสมทรปราการ จงหวดกรงเทพมหานคร ซงผวจยก�าหนดขนาดของกลมตวอยาง โดยการเปดตารางเลขสมของ ทาโร ยามาเน (Yamane, Taro. Statistics : An Introductory Analysis, 1973) ทระดบความเชอมน รอยละ 95 ไดขนาดของกลมตวอยางเทากบ 408 คน แลวจงท�าการก�าหนดขนาดกลมตวอยางในแตละจงหวดโดยการใชตารางเลขสมของ ทาโร ยามาเน และใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบขอมลการวจยเชงปรมาณ โดยผวจยจะน�าผลจากการสมภาษณมาวเคราะหแนวคด ยทธศาสตร และน�ามา สรางเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ไดแบงระดบของความคดเหนออกมาเปน 5 ระดบ คอ เหนดวยมากทสด เหนดวยมาก เหนดวยปานกลาง เหนดวยนอย เหนดวยนอยทสด

การตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย โดยผเชยวชาญ จ�านวน 5 ทาน ใน

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 135135

บทท 6

การตรวจสอบความเทยงตรงของแบบสอบถามตามจดม งหมายทตองการวด (Item Objective Congruence : IOC) ผวจยไดท�าหนงสอถงหนวยงานตาง ๆ ในพนทจงหวดกรงเทพมหานครและสมทรปราการ เพอประสานทอดแบบสอบถาม ลวงหนา และไดทอดแบบสอบถามดวยตนเอง จ�านวนทงสน 408 ฉบบ ไดรบแบบสอบถามกลบคนจ�านวน 408 ฉบบ คดเปนรอยละ 100

การอภปรายผลการศกษา1. ดานยทธศาสตร การแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ เพอความมนคงของ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในเขตพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบน ของกรงเทพมหานคร และจงหวดสมทรปราการ ผลการวจย พบวา ปญหาการ กดเซาะชายฝงทะเล จะตองสรางยทธศาสตรทเปนการบรณาการในดานตาง ๆ 4 ดานรวมกน ดงนน

ดานขอมล ตองมมาตรฐานและทนสมยสามารถประมวลขอมลในสถานการณตางๆไดโดยเฉพาะพนทวกฤตเพอเปนแนวทางในการปองกนในอนาคต

ดานการบรหารจดการ ตองยดหลกความสมดลทางธรรมชาต ไมใชสงกอสรางแกปญหา จะตองพจารณาถงผลกระทบตาง ๆ ทเชอมโยงกน โดยชมชนทอยตามแนวชายฝงสามารถสรางรายไดและพฒนาเปนแหลงทองเทยว

ดานการปองกน การเลอกวธปองกนการกดเซาะจะตองยดหลกขอมลดานวชาการ และใชเทคโนโลยททนสมย เมอท�าการปองกนไดแลวตองมความคมคา และการใชประโยชนไดในหลาย ๆ โอกาส

ดานการมสวนรวม จะตองปลกจตส�านกของชมชนชายฝงทะเล ใหรจกการอนรกษพนท ทกภาคสวน เพอสรางความเขาใจและความรวมมอในการผลกดนยทธศาสตร

จากการส�ารวจทผานมาการแกไขจดการกบชายฝ งทะเลไมไดค�านงถงกระบวนการเปลยนแปลงทางธรรมชาต คดเปน รอยละ 22.3 รองลงมา ไดแก การขาดขอมลพนฐานทางดานสมทรศาสตร สงผลใหการวเคราะห วจยตาง ๆ คลาดเคลอน คดเปนรอยละ 16.42 การมสวนรวมในการจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงยงขาดประสทธภาพ คดเปนรอยละ 13.48 การใชประโยชน

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 136 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 137 136

บทท 6

พนทชายฝงอยางไมเหมาะสมหรอผดประเภทท�าใหการแกปญหาการกดเซาะชายฝงไมไดผลและไมมประสทธภาพ คดเปนรอยละ 11.03 กระบวนการเปลยนแปลงสภาพธรรมชาตทเกดขนในปจจบน มการเปลยนแปลงมากกวาในอดต คดเปนรอยละ 9.56 ชมชนตองรวมใจตอสกบนายทนทมาท�าลายระบบนเวศนทางทะเล คดเปนรอยละ 7.60 และปญหาขอกฎหมายเกยวกบกรรมสทธทดนรมทะเลในพนทกดเซาะชายฝงตองมการแกไขโดยเรงดวน คดเปนรอยละ 7.11

การแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการในพนทดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย (จงหวดกรงเทพมหานครและจงหวดสมทรปราการ) ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนและทศนะในภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.04 , S.D. = 0.79 ) โดยเหนวายทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการจะตองมระบบและฐานขอมลทชดเจนและส�าคญ เพอใชในการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลไดอยางถกตองอยในระดบมากทสด การอาศยหลกความสมดลทางธรรมชาตถอเปนยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลทส�าคญ ทท�าใหการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทางทะเล สามารถบรหารจดการไดโดยไมเกดผลกระทบตอระบบนเวศ อยในระดบรองลงมา และอนดบ 3 การปลก จตส�านกใหชมชนชายฝงทะเลไดร จกการอนรกษชายฝงและเขาใจถงผลกระทบทตามมา จะท�าใหชมชนแหลมฟาผา บางป คลองดาน จงหวดสมทรปราการ และบางขนเทยน กรงเทพมหานคร เกดความรสกรนแรงขนในการหวงแหนพนทชายฝง และมการรวมมอกนเพอแกปญหาการกดเซาะชายฝงไดอยางดซงตองม การด�าเนนการอยางตอเนอง

2. ดานคณลกษณะผน�าและภาวะผน�าผน�าและภาวะผน�าของนกบรหารระดบจงหวดและระดบชมชน ในสภาพ

การเปลยนแปลงภมอากาศโลกโดยการใชยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ ดานอาวไทยตอนบนของกรงเทพมหานครและจงหวดสมทรปราการ ผลการวจยพบวา ผน�าทดในสภาพการเปลยนแปลงภมอากาศโลก ควรมคณลกษณะส�าคญคอ มความร ความสามารถในการเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงของโลกได มวสยทศนทกวางไกล มความซอสตยสจรต มคณธรรมประจ�าใจ มการพฒนาตนเองอยเสมอ และตองเปนนกพฒนาทมประสทธภาพ จงจะสามารถน�าองคกร/ชมชนไปสความส�าเรจไดอยางยงยน

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 137137

บทท 6

ผน�าตองสามารถบรณาการขอมลพนฐานของชายฝงทกมตสการวางแผนแกไขฟนฟ ปรบปรงพนทกดเซาะชายฝง คดเปนรอยละ 17.89 รองลงมา ไดแก ตองสามารถน�าเอาภมปญญาชาวบานมาผนวกกบหลกวชาการสเปาหมายของการแกปญหา คดเปนรอยละ 17.65 มเอกภาพในการตดสนใจภายในประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตวหรอพรรคพวก คดเปนรอยละ 15.93 เขาใจปญหา มวสยทศน และจรงใจตอการแกปญหาการกดเซาะชายฝง คดเปนรอยละ 14.95 ท�างานรวดเรวทนตอสถานการณของการเปลยนแปลงของธรรมชาต คดเปนรอยละ 13.48 มแนวคดสมยใหมเขาใจโครงสรางปองกนชายฝงรปแบบตาง ๆ อยางด คดเปนรอยละ 10.54 เชงรกในการตดตามและตรวจสอบสถานการณเปลยนแปลงของชายฝง คดเปนรอยละ 9.56

โดยผน�านกบรหารไดตอบแบบสอบถามมแนวคดและทศนะในภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.94 , S.D. = 0.78 ) โดยเหนวา การจดการแกไขปญหาใหสอดคลองกบรปแบบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก เพอใหสอดคลองกบสภาพปญหาในปจจบนและอนาคต เปนคณสมบตทผน�านกบรหารควรมและตองพฒนาใหเขมแขงขน อยในระดบมากทสด และความสามารถในการเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกของชมชน ผน�านกบรหารของชมชนแหลมฟาผา บางป คลองดาน จงหวดสมทรปราการ และชมชนบางขนเทยน กรงเทพมหานคร ตองมความมงมน อกทงตองมคณสมบตพเศษในการมความสามารถทนแรงกดดนในสภาวะการท�างานได จงจะแกปญหาไดอยางยงยน

3.การน�าเสนอรปแบบ (Model) ดานยทธศาสตรการเสรมสรางความมนคงทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอ

ความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ของผน�านกบรหารระดบจงหวดและระดบชมชน ในเขตพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของกรงเทพมหานครและจงหวดสมทรปราการ ทสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพการณปจจบน ผลการวจยพบวา ยทธศาสตรการแกไขปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลตองค�านงถงหลกวชาการและเทคโนโลยททนสมย อกทงควรอยบนพนฐานของความสมดลในธรรมชาต ยดวธธรรมชาต เชน การฟนฟปาชายเลน ชายหาด รวมถงปะการงและหญาทะเล เพอใหเกดความสมบรณในระบบนเวศ ยทธศาสตรการแกปญหาทยงยน ตองเรมจากการปลกจตส�านกใหประชาชนมความรก หวงแหนในทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน ของประเทศและของโลก มการสรางความเขาใจ

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 138 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 139 138

บทท 6

เกยวกบปญหาการกดเซาะชายฝง รวมถงแนวทางการปองกน มการประชาสมพนธทมประสทธภาพ ตองอาศยการมสวนรวมของทกภาคสวนในการจดการปองกนและแกไขปญหาทดเพอความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

การปลกปาชายเลนบรเวณชายฝงทะเลดวย อาวไทยตอนบนมความส�าคญมากตอความสมดลของธรรมชาตบรเวณชายฝงในอนาคต คดเปนรอยละ 29.66 รองลงมา ไดแก ควรมระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System-DSS) คดเปนรอยละ 20.10 ควรมการสนบสนนการวจยรวมกนระหวางภาครฐ สถาบนวชาการและชมชนในพนทชายฝงคดเปนรอยละ 14.95 ควรมการจดเวทการแลกเปลยนขอมล คดเปนรอยละ 11.52 ชายฝงขนสมทรจน การปกไมไผมสวนท�าใหระบบนเวศ และการประมงทางทะเลอยได คดเปนรอยละ 8.58 ชายฝงขนสมทรจน ควรใชโครงสรางกบคลนแบบเสาเขมกลางคลน เพราะพบวาไดผลด คดเปนรอยละ 7.84 และมการ เผยแพรองคความรแกผเกยวของและสาธารณชน คดเปนรอยละ 7.35

โดยผน�านกบรหารในพนทชายฝงทะเลตอนบนของประเทศไทย (กรงเทพ มหานครและจงหวดสมทรปราการ) ผตอบแบบสอบถามมแนวคดและทศนะในภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.75 , S.D = 0.85 ) โดยเหนวา ในการบรหารควรตองมการมความเชยวชาญ มการตงเปาหมายวถทางทชดเจน มเครองมอ และรเทาทนการเปลยนแปลงของโลกโดยเฉพาะดานการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล อยในระดบมากทสด และ หากการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลมผลสมฤทธอยางชดเจนตอการอนรกษพนทชายฝงแหลมฟาผา คลองดาน บางป และบางขนเทยน ดวยโครงสรางผสมผสานระหวางการอนรกษปาชายเลนและใชโครงสรางเขอนกนคลน ผน�าของจงหวดและชมชนจะตองผนกก�าลงกนในการเผยแพรแนวทางทถกตองนใหกบชมชนและจงหวดทวประเทศดวย อยในระดบมาก เปนอนดบ 2 และอนดบ 3 ในการเสรมสรางความมนคงทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอใหเกดความยงยนนน ผน�านกบรหารทงระดบจงหวดและชมชนควรตองมการจดท�าแผนยทธศาสตรทสามารถระดมความรวมมอระหวางภาครฐ เอกชน และชมชน และควร สงเสรมใหชมชนมอ�านาจเตมทในการน�าเอาขอตกลงไปใชในการพฒนาอยางยงยนตอไป

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 139139

บทท 6

ดงนนจากผลการศกษา พบวามแนวคดและทศนะในภาพรวมอยในระดบมากทงสามดานดงตารางขางลางน

ล�าดบ รายการ X S.D. ความหมาย

1. ดานยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล 4.04 0.79 มาก

2. ดานคณลกษณะผน�าและภาวะผน�า 3.94 0.78 มาก

3. ดานการน�าเสนอรปแบบ (Model) ดานยทธศาสตร 3.75 0.85 มาก

ดงนน การอภปรายผลการวจยครงน จงสรปไดวา ผลการวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณมความสอดคลองกน และแบบจ�าลอง (Model) การวจยครงน คอ จาก “ผปกปองชายฝงทะเลแนวภมปญญาทองถน” ส “อศวนผพทกษชายหาดแนวชมชนเชงปญญาควบกลไกไฮเทค” From… “The Local Ingenuity Coastal Protectors.” To “The Community wise Hi-Tech Mechanization Beach Champions.” ซงอธบายทมาของรปแบบ (Model) ไดดงน

From “The Local Ingenuity Coastal Protectors”

L Link เชอมโยงเครอขายในการท�างาน

O Opinionated ยดมนในความคดของตนเอง

C Community Rights สทธของชมชน

A Academic ดานวชาการ

L Loss ความสญเสย สญหาย

I Introspection มองการณไกล

N Network เชอมโยงเครอขาย

G Goal ยดเปาหมายเปนหลก

E Extreme vision วสยทศนทกวางไกล

N New blood คนรนใหม

U Understanding ความร ความเขาใจ

I Integrated ท�างานแบบบรณาการรวมกบหนวยงานอน บคคลอน

T Trust ไววางใจ จรงใจ ศรทธาซงกนและกน

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 140 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 141 140

บทท 6

Y Yield ด�ารงรกษา อนรกษ และฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท

สวยงาม

C Compromise การประนประนอม

O Observe สงเกต

A Available ใชประโยชนได

S Share รวมมอ รวมงาน รวมคด

T Tolerant ยอมรบฟงความคดเหนของผอน

A Action ลงมอปฏบต

L Lucidity ความกระจาง

P Participate มสวนรวม

R Relationship มความเปนมตร

O Organize Operation องคกรแหงการปฏบตการ

T Thorough ละเอยดถถวน

E Efficiency ความมประสทธภาพ

C Communicate ตดตอสอสาร

T Technology มความสามารถในการใชเทคโนโลย

O Organization องคกรทจดการอยางเปนระบบ

S Sincerity มความจรงใจ

C Corporation ความรวมมอรวมในเปนหมคณะ

O Operate ปฏบตการใหเกดผล

M Manage การจดการทด

M Maturity มวฒภาวะ

U Upbeat มความหวงและมองโลกในแงด

N Natural ธรรมชาต

I Integration บรณาการ

T Technician ผเชยวชาญเฉพาะเรอง

Y Yearn ความอยาก ปรารถนา หวนหา

W Willing มความตงใจ

I Information Base ระบบฐานขอมล

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 141141

บทท 6

S Stability มเสถยรภาพ

E Effective ผลกระทบ

H Holistic การแกปญหาแบบองครวม

I Impart ตดตอสอสาร สอขอมล ใหความร สอน น�าขาวสาร / ความรไปให

T Team การท�างานเปนกลม

E Eagerness ความกระตอรอรน

C Certifiable ซงสามารถพสจนได

H Heroically กลาหาญ

M Mechanics กลศาสตร ระบบเครองยนตกลไก เครองทนแรงตางๆ

E Empiricism หาความรจากประสบการณ

C Cabal กลมคนทรวมกลมกนอยางลบๆ เพอจดประสงคทางการเมอง

H Hub เปนศนยกลาง

A Aim มเปาหมายชดเจน

N Negotiation การเจรจาตอรอง

I Infrastructure พฒนาโครงสรางพนฐานใหมความสมบรณและเพยงพอ

Z Zeal ความกระตอรอรน ความขยนขนแขง ความมใจจดจอ

A Awareness ความตระหนก

T Tactful มไหวพรบด มปฎภาณด ฉลาด เชยวชาญ

I Idea ความนกคด ความคดเหน ความเชอ แงคด มมมอง มโนคต

O Originator ผคดคน

N Naivety ความซอตรง

B Benchmark มเกณฑมาตรฐาน

E Ecology ระบบนเวศ

A Animus ตงใจ

C Cachet คณสมบตพเศษทไดรบการชนชมและเปนทยอมรบ

H Habile เชยวชาญ คลองแคลว

C Central ศนยกลาง

H Hand ความมสวนรวม ความสามารถ ความชวยเหลอ

A A posteriori จากผลถงเหต จากประสบการณ จากการสงเกต

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 142 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 143 142

บทท 6

M Mutation การเปลยนแปลงตามธรรมชาต

P Professionally อยางมออาชพ

I Ideological เกยวกบระบบความคดอนเปนรากฐานของสงคม เศรษฐกจ

การเมองเกยวกบลทธเกยวกบอดมการณ

O Omni parity มความเสมอภาค

N National Agenda วาระแหงชาต

S Supreme ระดบสงสด

จากรายละเอยดขางตนทมาของแบบจ�าลองดงกลาว อาจกลาวไดวา การแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลจะตองวางยทธศาสตร โดยก�าหนดใหวาระแหงชาตในปจจบน และการควบคมผลกดนยทธศาสตรนจ�าเปนตองมผน�าทกลาหาญและมเอกภาพ มคณธรรม โดยใชองคความรทผสมผสานระหวางภมปญญาชาวบาน ทองถน หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ทเกยวของ รวมกบเทคโนโลยททนสมยในปจจบน โดยค�านงสภาพทางสงคมสงแวดลอมรวมดวย

สรปผลการศกษาผลการศกษายทธศาสตรการแกปญหา การกดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ

เพอความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในเขตพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบน ของกรงเทพมหานคร และจงหวดสมทรปราการ พบวา

ปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล ถอเปนปญหาระดบชาต เปนวาระเรงดวน กระบวนการจดท�ายทธศาสตรตองใหความส�าคญกบปจจยแวดลอมดงน

l ดานขอมล ตองมหลกการ คอตองมมาตรฐานและทนสมยสามารถประมวลขอมลสถานการณ เพอใชในการจดการพนทชายฝงทะเล โดยเฉพาะพนทวกฤตเพอเปนแนวทางในการปองกนในอนาคต

l ดานการจดการ ยดหลกความสมดลทางธรรมชาต เพอใหชมชนสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยว

l ดานการปองกน ตองค�านงถงหลกวชาการและเทคโนโลยททนสมย อกทงควรอยบนพนฐานของความสมดลในธรรมชาต ยดวธธรรมชาต เชน การฟนฟ ปาชายเลน ชายหาด รวมถงปะการง และหญาทะเล เพอใหเกดความสมดลใน

บทท6ยทธศาสตรการแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลของผนำานกบรหารในพนทชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนของประเทศไทย The Coastal Erosion Prevention Strategy of the Executive Leaders in the Coastal Areas of the Upper Gulf of Thailand in 2013 143143

บทท 6

ระบบนเวศ ยทธศาสตรการแกปญหาทยงยน ตองเรมจากการปลกจตส�านกใหประชาชนมความรก หวงแหนในทนทรพยากรและสงแวดลอมของชมชน ของประเทศและของโลก มการสรางความเขาใจเกยวกบปญหาการกดเซาะชายฝง รวมถงแนวทางการปองกน มการประชาสมพนธทมประสทธภาพ ตองอาศยการมสวนรวมของทกภาคสวนในการจดการปองกนและแกไขปญหาทดเพอความมนคงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

l ดานการมสวนรวม ไดแก ตองใหปลกจตส�านกของชมชนชายฝงทะเล ใหรจกการอนรกษพนท ทกภาคสวนเขามามสวนรวมเพอสรางความเขาใจและ ความรวมมอในการผลกดนยทธศาสตร

ผลการศกษาคณลกษณะของผน�า ในการใชยทธศาสตรการแกปญหาการ กดเซาะชายฝงทะเลแบบบรณาการ ดานอาวไทยตอนบน ของกรงเทพมหานครและจงหวดสมทรปราการ พบวา ผน�าทดควรมคณลกษณะส�าคญคอ มความร ความสามารถ มวสยทศนทกวางไกล มความซอสตยสจรต มคณธรรม มการพฒนาตนเองอยเสมอ จงจะสามารถน�าองคกร/ชมชนไปสความส�าเรจไดอยางยงยน

ขอเสนอแนะ1. ควรมการศกษารปแบบของการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล แยก

เปนกรณศกษาตามลกษณะการใชประโยชนทดน อาทเชน พนทชมชน พนทแหลงทองเทยว พนทอนรกษ พนทปารกราง และพนทเกษตรกรรม

2. ควรมการศกษาทดลองในหองปฏบตการเกยวกบแนวทางการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแยกตามประเภทโครงสรางปองกนรปแบบตาง ๆ โดยใช ยดหลกใหมสภาพและวธใกลเคยงกบธรรมชาตมากทสด

วารสารรมพฤกษ มหาวทยาลยเกรก 144 ปท 33 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 144

บทท 6

เอกสารอางอง

กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง. “การปองกนการกดเซาะชายฝงประเทศไทย.” วารสารทรพยากรทางทะเลและชายฝง 1 (2551) : 70-78.กรมอตนยมวทยา. “สภาพภมอากาศของประเทศไทย.” วารสารอตนยมวทยา 11,2 (2555) : 18.กรมโยธาธการและผงเมอง. 2553. “โครงการศกษาออกแบบปองกนการกดเซาะ ตลงรมทะเล.” โดย กลมบรษททปรกษา ไฟนอล ดไซน คอนซลแตนท จ�ากด และคณะ. ส�านกพฒนาและสนบสนนตามผงเมอง.รตตกาล สทธพนธ. 2552. “การสอสารกบการสรางการมสวนรวมและการจดการ ปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล : กรณศกษาชมชนบานขนสมทรจน จงหวดสมทรปราการ.” วทยานพนธวารสารศาสตรมหาบณฑต สาขาสอสาร มวลชน คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.สน สนสกล และคณะ. 2545. การเปลยนแปลงพนทชายฝงทะเลดานอาวไทย. กรงเทพมหานคร : กองธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ. ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2550. สถานการณ การกดเซาะชายฝงอาวไทยทมความวกฤต. ปทมธาน : ส�านกงานนโยบาย และแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กองตดตามประเมนผล. อรวรรณ ทศนน. 2554. “ปจจยวกฤตทมผลกระทบตอการด�าเนนการกอสรางเขอน ปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลในจงหวดนครศรธรรมราช.” วทยานพนธ สาขาวศวกรรมชลศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. Peter R. Scholtes. 1998. The Leader’s Handbook. New York : McGraw-Hill.Yamane, Taro. 1973. Statistics : An Introductory Analysis. 3rd ed. New York : Prentice Hall.Yukl & Falbe. 1991. Organizational behavior and human decision processes. New Jersey : Academic. Yukl, G. 1989. Leadership in organizations. 4th ed. Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice-Hall. Yukl & Tracey. 1992. Leadership in Organizations Upper Saddle River. New Jersey : Prentice-Hall.