Upload
onertank
View
1.027
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
Microsoft Excel, ifl hayat›nda en yayg›n kullan›ma sahipprogramlardan biridir. Günlük ifl hayat›nda, hemen hemen herkeshesaplama tablolar› yapmaya, verilerini listelemeye ve bu verileri
analiz etmeye ihtiyaç duymaktad›r. Microsoft Office paketinde yer alanExcel program› piyasaya ç›kt›¤› günden beri bu ihtiyaçlara cevap veren enkullan›fll› program olmufltur.
Her yeni Office sürümünde gelifltirilen Excel, Microsoft Office 2003sürümü ile de yeni özelliklere kavuflmufltur. Bu yeni özelliklerle di¤erprogramlarla veri al›flverifli gelifltirilmifl ve di¤er Office 2003 programlar›gibi Bilgi Haklar› Yönetimi (IRM) sistemine dahil edilerek flirketlerin bilgigüvenli¤ini üst düzeye tafl›m›flt›r.
Bu kitap ile sizlere Microsoft Excel’in nas›l kullan›laca¤›n› aktarmayaçal›flt›k. Excel dersleriniz s›ras›nda bu kitab› k›lavuz olarak alabilir, ayr›caher zaman bir baflvuru kayna¤› olarak da kullanabilirsiniz.
Do¤al olarak Microsoft Excel içerisindeki tüm kullan›m seçenekleri bukitapta size aktar›lamamaktad›r. Çünkü Excel çok genifl kullan›mseçeneklerine sahiptir ve her kullan›c› kendi ifline yarayacak özellikleri dahas›kça kullanmaktad›r. Örne¤in, finans departmanlar›nda çal›flanlar finansalfonksiyonlar› ve aritmetik ifllemleri, insan kaynaklar› departmanlar›ndaçal›flanlar ise veri arflivleme ve süzme ifllemlerini s›kça kullanmaktad›rlar.Di¤er yandan bir mühendis ise çözücü ifllemlerini ve mühendislikfonksiyonlar›n› tercih etmek zorundad›r. Fakat hangi ifli yaparsa yaps›n, herkullan›c› bu kitap ile Excel’i ileri derecede kullanabilece¤i düzeyegelecektir.
Bu kitab›n yaz›m›n› üstlenerek sizlere sunmam›z› sa¤layan Bilge AdamOffice Bölümü e¤itmenlerimizden Pelin Mergen ve Ebru D. Has›rc›o¤lu’na,kitab›n görselli¤ini üst düzeye ç›karmam›z› sa¤layan ve bütün sayfalar iletek tek u¤raflan Figen Çapan’a da teflekkür ediyorum.
Tu¤rul Kapucuo¤luBilge Adam Bilgi Teknolojileri AkademisiMicrosoft Office E¤itimleri Bölüm Baflkan›
Microsoft Excel-Bilge Adam 1
Girifl
Microsoft Excel-Bilge Adam 1
MICROSOFT EXCEL
Yay›n Yönetmeni:Tu¤rul Kapucuo¤lu
Yazarlar:Pelin MergenEbru D. Has›rc›o¤lu
Copyright © Bilge Adam, Eylül 2004
Kapak Tasar›m›:Selim fiahin
Görsel Yönetmen ve ‹ç Tasar›m:Figen Ç[email protected]
Bask›:Cem OfsetBeflyol Fabrikalar Cad. No: 21 Sefaköy-‹stanbulTel: (0212) 541 61 80 • Fax: (0212) 579 70 34
Kitab›n yay›n haklar› Bilge Adam Bilgi Teknolojileri Akademisi’ne aittir. Firmadan yaz›l› izin almadan k›smen veya tamamen al›nt› yap›lamaz, hiçbir flekilde kopya edilemez, ço¤alt›lamaz ve yay›mlanamaz.
Bilge Adam-Microsoft Excel2
Sembol Aç›klamalar›
Kitab›n içeri¤inde sizlereExcel program›n›n kullan›m›aktar›rken de¤iflik yöntemler
kulland›k. Anlat›m› sadece metinleyapmay›p, görsel yöntemlerle dekuvvetlendirdik. Örne¤in baz›ifllemlerin nas›l yap›laca¤›n› ad›mad›m, baz› pencerelerin kullan›m›n›üzerindeki dü¤me, denetim kutusugibi nesnelerin ne ifle yarad›¤› ile,önemli bölümleri ise renkli kutular
ile aktarmaya çal›flt›k.Bunun yan›nda her sayfada yer
alan küçük ipucu bölümleri ile desizlere çok önemli noktalar› çeflitlisembollerle gösterdik. Bu sembollerile Excel’i daha kolay anlaman›z›sa¤layacak küçük ipuçlar›, herzaman hat›rlaman›z gereken bilgilerve k›sa yollar verilmeye çal›fl›ld›. Busembollerin ne anlama geldi¤iafla¤›da aç›klanm›flt›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 3
‹PUCUBu sembol sayfadaki en önemli noktalar› kolayca görebilmeniz içinkullan›lm›flt›r. Sembolün alt›n› çizdi¤ibilgi finansla ya da programla ilgili olabilir.
BUNU HATIRLABu sembolün aktard›¤› bilgiler sizesürekli laz›m olacak bilgilerdir.
D‹KKATDikkat etmeniz gereken noktalaraiflaret eder.
KISAYOLGeçerli ifllem için daha k›sa bir yöntem oldu¤unu belirtir.
Sembol Aç›klamalar›
‹çindekiler
‹çindekiler
Bilge Adam-Microsoft Excel4
Bölüm3 - Biçimlendirme 30
Biçimlendirme Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Basit Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33Geliflmifl Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34Say›lar› Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35Özel Say› Türleri Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36Tarihleri Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37Yaz› Tipini Biçimlendirmek ve Hizalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38Hücrelere Kenarl›k ve Desen Vermek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39AutoFormat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40Conditional Formatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41Biçim Kopyalama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42Format Painter’› Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43Biçim Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
Bölüm1 - Excel’eGirifl 8
Excel Nedir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Genel Görünüm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Çal›flma Kitab› Yap›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Çal›flma Kitab›n› Kaydetmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Çal›flma Kitab›n› Kapatmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Çal›flma Kitab› Açmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Bölüm2 - VerilerleÇal›flmak 16
Veri Girifli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18-19Verileri Düzenlemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Veri ve Hücre Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21Seçim ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22Hücre ve Aral›k Adland›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23Sütun ve Sat›r ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24Sütun ve Sat›r Boyutlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25Tafl›ma Kopyalama ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26Auto Fill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27Custom List . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28Comment Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29
‹çindekiler
Microsoft Excel-Bilge Adam 5
Bölüm5 - Yazd›rma‹fllemleri 50
Bölüm4 - SayfalarlaÇal›flmak 44
Sayfa Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46Sayfay› Adland›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47Sayfay› Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48Sayfalar› Tafl›mak ve Kopyalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
Sayfay› Bask›ya Haz›rlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52Sayfa Bölümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53Kenar Boflluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54Header / Footer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55Çal›flma Sayfas› Bölümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56Print Preview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57Page Break Preview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58Yazd›rma Ayarlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
Formül Girifli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62Hesaplama Operatörleri ve ‹fllem S›ras› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63Formülleri Kopyalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64Fonksiyon Kullan›m› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65SUM Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Statistical Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67SQRT Fonksiyonu ve ROUND Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68Hücre Adresini Sabitlemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69‹fllemlerde Karfl›lafl›lan Hata Türleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70Formüllerde Hata Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71Formül Denetleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Text Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73-74Date & Time Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75Logical Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76IF Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77-78OR / AND Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79-80COUNTIF / SUMIF Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
Bölüm6 - Hesaplama‹fllemleri 60
‹çindekiler
‹çindekiler
Bilge Adam-Microsoft Excel6
Bölüm7 - Grafik‹fllemleri 82
Genel Kullan›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84Grafik Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85Pie Grafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86Grafi¤i Biçimlendirmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87Kullan›c› Tan›ml› Grafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88-89
Bölüm8 - Veri‹fllemleri 90
Sort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92AutoFilter Uygulamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93-94Advanced Filter Uygulamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95-96Form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97Subtotals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98-99Validation ‹fllemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100Validation - List Oluflturma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101Input Message Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102Error Alert Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103Table Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104Table Yorumlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105Text to Columns . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106Consolidate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107PivotChart Report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108PivotTable Yerleflimini Ayarlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109PivotTable Yorumlamak ve Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110PivotTable Alan Listesini Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111PivotTable Araç Çubu¤unu Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112PivotTable Raporunun Grafi¤ini Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
‹çindekiler
Microsoft Excel-Bilge Adam 7
Bölüm12 - Makrolar 138
Kullan›fll› K›sayol Tufllar› 144
Makro Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140Makro Kaydetmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141Makrolar› Çal›flt›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142Security . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143
Bölüm10 - Excel’iÖzellefltirmek 124
Bölüm9 - VeriÇözümleme 114
Goal Seek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116Scenarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117Add-Ins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118Solver Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119Solver Kullanarak Problem Çözme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120Solver Sonuçlar›n› Raporlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121Conditional Sum Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122Lookup Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
Araç Çubuklar›n› Özellefltirmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126Yeni Bir Araç Çubu¤u Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127Standart Excel Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128Çal›flma Kitaplar›n› Yan Yana Karfl›laflt›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129Çal›flma Sayfas›n› Bölmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130Sayfalar› Koruma ve Hücreleri Kilitleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131
Datebase Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134Lookup & Reference Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135-136Information Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137
Bölüm11 - GeliflmiflFonksiyonlar 132
Bölüm1
Bu bölümde Excel program› ile tan›flacak ve temelkavramlar› ö¤reneceksiniz.
Günlük ifl hayat›nda en s›kkullan›lan programlardanbiri olan Microsoft Excel
çok basit kullan›m ihtiyaçlar›nacevap verebilece¤i gibi karmafl›kçözümlemelere yönelik ileridüzey kullan›ma da oldukçaaç›kt›r. Excel program›n› yenikullanmaya bafllam›fl olsan›z bilebirçok iflinizi halledebilirsiniz.Örne¤in Excel’i bir adres defteriolarak kullanabilirsiniz ya dafiyat listelerinizihaz›rlayabilece¤iniz bir tabloprogram› olarak Excel’denyard›m alabilirsiniz.
Önemli olan ileri düzeyifllevlerine yetkin olarak çokbasit ifllemlerden karmafl›kifllemlere kadar her ifl için Excel’ikullanabilmektir. Ayr›ca tümprogramlarda oldu¤u gibi Excelde bir ifli yapman›n birden fazlayöntemi vard›r. En k›sa yöntemibilmek iflin tamamlanmazaman›n› oldukça k›salt›r.Örne¤in fareyi kullanmak yerineklavye k›sayollar› ile birçokiflinizi halledebilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel8
Excel’eGirifl
Excel’eGirifl
Bu bölümde Excel program› iletan›flacak ve temel kavramlar›ö¤reneceksiniz. Ayr›ca Excel’eilk ad›m olarak dosya ifllemlerinigerçeklefltireceksiniz. Yeni birdosya ile çal›flmay›, var olan birdosyan›z› açmay› vedosyalar›n›z› kaydetmeyi bilmekbir program› kullanmayabafllaman›n ilk ad›m›d›r.
Bu bölümden sonra Excel’i ad›mad›m kullanmaya bafllayacak veher ad›mda yeni özelliklerö¤renerek etkin yöntemler ile sizde ifllerinizi gelifltireceksiniz.
Excel program›nda tek bir dosyaile çal›flabilece¤iniz gibi ayn›anda birden fazla dosya ile deçal›flabilirsiniz. Çoklu dosyaifllemleri s›ras›nda klavyek›sayollar›n› kullanabilirsiniz. Herbiri dosya ayr› bir penceredegörüntülenecek ve yapt›¤›n›zifllemler birbirinden ba¤›ms›zolacakt›r.
Excel’i kullanmaya dosyaifllemleri ile bafllayal›m.
Exc
el’eGirifl
Bölüm1
Temel Tan›mlar
Excel Nedir?
Microsoft Excel, Windowsalt›nda çal›flan bir ElektronikTablolama program›d›r.
Veriler üzerinde ifllemler yapabilir,yeni biçimler ve de¤erler eldeedebiliriz. Verilerimizi, tabloyadönüfltürüp, tablolar›m›z› grafiklerile destekleyebiliriz. Veri Yönetimiile uzun zaman›m›z› alacak ifllemleriçok k›sa zamanda çözümleyerekraporlar›m›z› oluflturabiliriz.Microsoft Excel program›n›çal›flt›rmak için genel olarak StartMenüsü>> All Programmes>>Microsoft Office>> Microsoft Excelseçilir.
Masaüstünde oluflturaca¤›m›zk›sayol ile de MS Excel program›n›çal›flt›rabiliriz.
Run menüsüne Excelyazd›ktan sonra Entertufluna basarak da Excel’i bafllatabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel10
Excel’eGirifl
Temel Tan›mlar
Genel Görünüm
Microsoft Excel program›n›çal›flt›rd›¤›m›z zaman,Windows ‹flletim Sistemi
alt›ndaki pencerelere benzeyen,Microsoft Excel penceresi karfl›m›zaç›kar. Excel penceresi, bütünpencere özelliklerine sahiptir(Pencereyi simge durumuna
küçültme, ekran› kaplatma ve boyut-land›rma gibi). Di¤er pencerelerdebulunan, Bafll›k Çubu¤u, MenüÇubu¤u ve Toolbars Excel pro-gram›nda da bulunur.
Ayr›ca Microsoft Excelprogram›na özgü görünümlerdemevcuttur.
Microsoft Excel-Bilge Adam 11
S›k Kullan›lan AraçlarBafll›k Çubu¤u:Program ve dosyan›n
isminin yazd›¤› bölüm.
Name Box: Seçilenhücrenin ad›
görüntülenir.
Toolbars: Menüleriniçinde bulunan
seçeneklerin, kullan›c›taraf›ndan daha kolayeriflilmesini sa¤layan dü¤melerden oluflur. ‹lkaç›l›flta ekrana, Standard veFormating Toolbars gelir.
Scroll Bar: Pencere içinde,ekranda görünmeyen
bölümleri sa¤a sola, yukar›ve afla¤› kayd›rarak görünürhale getirir. Excel penceresindeYatay ve Dikey olarak iki tanekayd›rma çubu¤u bulunur.
Menü Çubu¤u: MSExcel program›n› kullanmam›z için gerekli
olan seçeneklerin bulundu¤ubölüm. Her Menü kendi ismiile adland›r›l›r.
Formula Bar: Seçilenhücreye yaz›lan veriler,formüller ve fonksiyonlar
görüntülenir.
Task Pane: Excelpenceresinin sa¤taraf›nda
bulunan çeflitli ifllemlerin k›sa yoldan yap›lmas›n›sa¤layan bölümdür.Tafl›ma, kopyalama,resim ekleme, Excelyard›m› gibi birçokifllemi Görev Bölmesiile kolayca uygulayabiliriz.
Status Bar: MicrosoftExcel penceresinin enalt›nda bulunan, o s›rada
yap›lan ifllemler ile ilgili bilgilerin verildi¤i bölümdür.
Araç çubuklar›n›nüzerindeki simgelerin
tamam› görünmüyorsa,çubu¤un sonunda
beliren küçük ok ile istenilen simgeye
ulaflabilirsiniz.
Bölüm1
Temel Tan›mlar
Çal›flma Kitab› Yap›s›
Çal›flma Kitab›, Excelkullan›l›rken üzerindeçal›flt›¤›m›z dosyay› ifade
eder. Bir Excel Çal›flma Kitab›nda,birbiri ile ayn› özellikte sayfalarbulunur. ‹lk aç›l›flta 3 tane Çal›flma
Sayfas› gelir. ‹stersek Çal›flmaSayfalar›n›n say›s›n› art›rabiliriz.
Bir Çal›flma Sayfas›, sat›r vesütunlardan oluflur.
Örnek: B sütununda bulunan 2. hücre seçilir. Seçilen hücre, B2hücresi olarak adland›r›l›r.
Bir Excel Çal›flmaKitab›’nda, en fazla255 tane Çal›flmaSayfas› bulunabilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel12
Sütun: Excel Çal›flma Sayfas›nda harflerle adland›r›lan alanlard›r. Bir Çal›flma Sayfas›nda, A dan IV ye kadar 255 sütun bulunur.
Sat›r: Excel Çal›flma Sayfas›nda, rakamlarla adland›r›lan alanlard›r. Bir Çal›flma Sayfas›nda65536 sat›r bulunur.
Hücre: Bir sütun ile bir sat›r›n kesiflmesinden oluflan, verilerin girildi¤i aland›r. Hücreler onlar›oluflturan sütün ve sat›r isimleri ile adland›r›l›r. Örne¤in; A sütunu ile 1. sat›r›n kesiflti¤i yere A1hücresi ad› verilir. Hücre adlar› ayn› zamanda hücrelerin adresini ifade eder.
Aktif Hücre: Hücrelere veri girifli yapmadan önce, hangi hücreye veri girilecek ise o hücreninseçilmesi gerekir. Seçilen hücreye Aktif Hücre ad› verilir. Bir hücreyi, Mouse ile hücre üzerine t›klayarak ya da klavye ok tufllar› ile seçebiliriz. Seçilen hücre etraf›nda di¤er hücrelerden farkl›kal›n bir çizgi oluflur. Bu çizgiye Hücre Göstergesi denir.
Klavuz Çizgileri: Sat›r ve Sütunlar› belirtmeye yarayan çizgilerdir.
Dosyalar›m›z› Ctrl + Sk›sa yolu ile de
yapabilirsiniz.
Öncedenkaydetti¤imiz
dosyalar›m›z›n kay›tyerini de¤ifltirmek yada dosyada yap›lande¤ifliklikleri baflka
bir isimde kaydetmekistedi¤imizde Save As
seçene¤ini kullanmam›z gerekir.
Excel’eGirifl
Çal›flma Kitab› ‹fllemleri
Çal›flma Kitab›n› Kaydetmek
MS Excel dosyas› içindeoluflturdu¤umuz de¤er,tablo ya da grafiklerimizi,
daha sonra kullanabilmek için,çal›flma kitab›m›z› kaydetmemizgerekir.
Bir Excel dosyas›n› ilk defakaydederken, File>> Save seçilir.Ekrana Save As penceresi gelir.Dosyan›n hangi klasörün alt›nakaydedilece¤ini ve isminin neolaca¤›n› bu pencerede belirtiriz.Böylece dosyalar›m›z› daha sonra
kullanmak istedi¤imizde rahatl›klabulabiliriz.
Dosya önceden kaydedilmifl ise,File>> Save seçildi¤inde, Save Aspenceresi ekrana gelmez. Dosyan›nüstüne kay›t yapar.
Standard Toolbar’daki Savedü¤mesine basarak kaydedebiliriz.
Microsoft Excel aç›ld›¤›ndaberaberinde gelen Book1.xlsdosyas›n›, masaüstündeki, personelklasörüne, personelbilgileri.xlsad›yla kaydetmek için;
Microsoft Excel-Bilge Adam 13
File>> Save seçilir.
Gelen iletiflim penceresinde afla¤›daki ifllemleryap›l›r:
Save In: Listeden, dosyan›n kaydedilece¤i klasör olan,Masaüstündeki personel klasörü seçilir.File Name: “Kitap1” olan dosya ad› silinip“personelbilgileri” yaz›l›r.Save As Type: ‹stenilen kay›t türü listeden seçilir.
Standart olan Microsoft Office Excel Çal›flma Kitab› kullan›l›rsa dosya uzant›s›otomatik olarak xls olur. Save dü¤mesine bas›l›r.
1
2
Bölüm1
Çal›flma Kitab› ‹fllemleri
Çal›flma Kitab›n› Kapatmak
Çal›flma kitab›n›z ile iflinizbitti¤inde onu kapatmak içinFile>>Close komutunu
vermelisiniz. Fakat dosyan›z›kapatmadan önce yapt›¤›n›zde¤ifliklikleri kaydetmek içinFile>>Save komutunu vermeyiunutmaman›z gerekir.
Çal›flma kitab›n›z› kapatmak içinpencerenizin sa¤ üst köflesindebulunan Close (X) simgesini dekullanabilirsiniz. Ancak hem Excelprogram›n›n penceresi, hem dedosyan›z›n penceresi iç içe çal›flt›¤›için iki tane Close simgesigöreceksiniz. Bu yüzden hangisinikullanaca¤›n›za dikkat etmelisiniz.Üst pencerede bulunan Close
simgesi Excel program›n›npenceresine aittir.
Alt pencerede bulunan Closesimgesi sadece o dosyaya aittir. E¤ersadece aktif olan dosyan›z›kapatmak istiyorsan›z bu simgeyikullanmal›s›n›z.
Dosyalar›n›z› kapatmadan öncekaydetmeyi unutmay›n›z!
Bilge Adam-Microsoft Excel14
Ayn› anda birden fazla çal›flma kitab›n› kullanabilirsiniz.
Ctrl + Tab tufl kombinasyonu ile aç›k olan excel dosyalar› aras›nda geçifl yapabilirsiniz.
Alt + Tab tufl kombinasyonu ile de aç›k olan programlar aras›nda geçifl yapabilirsiniz.
Ctrl + F4 tufl kombinasyonu aktif olan çal›flma kitab›n› kapat›r.
Alt + F4 tufl kombinasyonu excel program›n› tamamen kapat›r.
Birden Fazla Çal›flma Kitab› Kullanmak
Yeni bir dosya açmakiçin, Standard
Toolbars’tan, Newdü¤mesine bas›l›r.
Kaydedilmifl Çal›flma Kitab›n› Açmak
Excel program›n›açt›¤›m›z zamangelen bofl Çal›flma
Kitab› ile de¤il de dahaönceden kaydedilmifldosyam›z ile çal›flmakistedi¤imizde dosyay›açmak gerekir.
File>> Open seçilir.1. Look In: Dosyan›n kaydedildi¤i
klasör seçilir.
2. File Name: Dosyan›n ismiyaz›l›r.
3. Files of Type: Dosyan›n kay›ttürü seçilir.
4. Open dü¤mesine bas›l›r.
Kay›tl› dosyalar›m›z›açmak için, Standard
Toolbars’taki Opendü¤mesine bas›l›r.
Excel’eGirifl
Temel Tan›mlar
Yeni Bir Çal›flma Kitab› Açmak
Yeni bir Çal›flma Kitab› ileçal›flmak istedi¤imizde, Excelprogram›n› kapat›p açmam›z
gerekmez. Excel program›nda ayn›anda birden fazla Excel dosyas› ileçal›fl›labilir. Böylece aç›k olan Excel
dosyalar›m›z› kapatmadan da yenibir dosya açabiliriz.
1- File>> New seçilir.2- Ekran›n sa¤ taraf›nda aç›lan
Task Pane bölmesinden, BlankWorkbook seçilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 15
Bölüm2
Bu bölümde hem veri giriflini ö¤renecek hem deverilerle çal›flman›n nas›l oldu¤unu göreceksiniz.
Excel program›n› kullanmakistiyorsan›z ilk yapman›zgereken üzerinde çal›flmak
istedi¤iniz verileri bir Excelsayfas›na girmek olacakt›r. Exceltamamen verilerle çal›flan birprogramd›r. Bu nedenle sayfalarverileri girebilece¤inizhücrelerden oluflmaktad›r.
Sayfa içerisindeki küçük kutularhücre olarak adland›r›l›r. Birhücre hem bir sat›ra, hem de birsütuna aittir. Sayfada bulunanbinlerce hücrenin yerinibelirleyebilmek için onlar›adresleyebilece¤iniz sat›rlar vesütunlar bulunmaktad›r. Böyleceher hücre bir adrese sahip olurve siz de ona kolayca eriflebilirve o hücredeki veriyikullanabilirsiniz.
Bir hücre tek bir karakterdenoluflan bir veriyi kabul etti¤i gibisayfalarca tutacak metinleri dekabul edecektir. Fakat uzun
Bilge Adam-Microsoft Excel16
VerilerleÇal›flmak
VerilerleÇal›flmak
metinler için Excel hiç dekullan›fll› bir program de¤ildir.E¤er uzun metinlerle çal›flmakistiyorsan›z Word program›n›kullanman›z daha etkin birçözüm olacakt›r. Excel verilerleçal›fl›r ve metin de Excel için veriniteli¤inde olabilecek k›sa metinolmal›d›r, e¤er metinler uzunolursa, ileride yapaca¤›n›z birçokiflleme engel oluflturabilir. Verigirifli s›ras›nda Excel size kolayyöntemler de sunmaktad›r.Örne¤in otomatik doldurma veotomatik tamamlama özelli¤isaatlerce girmeniz gerekenverileri daha k›sa süredegirmenize olanak tan›r.
Bu bölümde hem veri girifliniö¤renecek hem de verilerleçal›flman›n nas›l oldu¤unugöreceksiniz. Girilen verilerleifllemler yapmak ve raporhaz›rlamak ise daha sonragörece¤iniz konular aras›nda yeralmaktad›r.
Ver
ilerl
eÇal›flmak
Bölüm2
Verilerle Çal›flmak
Veri Girifli
Bir çal›flma sayfas›ndahücrelere girece¤imiz herde¤er bir veri olarak
adland›r›labilir. Excel’in kullan›mamac› bu verileri düzgün bir tablohalinde görüntülemek ve bu verilerleistenilen hesaplamalar› yaparakrapor haline getirmektir.
Verilerle rahat çal›flabilmek içinveri s›n›fland›rmas›n› yapmakgerekir. Bu s›n›fland›rma veritürlerini oluflturacakt›r.
Hücreye girilen bir veri, metin,tarih, saat veya say› olabilir.
Hücreye girdi¤imiz metin otomatikolarak sola, say›lar ve tarihler isesa¤a hizalan›r. Çal›flma sayfas›ndakihücre göstergesi aktif olan hücreyigösterir. Mouse ile t›klayarak veyaklavyedeki yön tufllar› ile aktifhücreyi de¤ifltirebiliriz. Aktif hücrebelirlendikten sonra istedi¤imizverileri hücrelere girebiliriz. Girilenveriyi onaylamak için Enter,klavyedeki yön tufllar› veya Tabkullan›labilir. Enter, hücregöstergesini bir alt sat›ra, Tab tuflubir yan hücreye, yön tufllar› istenenyöne götürür.
Metinle birlikte say›içeren hücreler solahizalan›r ve metinkabul edilir.
Ondal›kl› say›lar “,” ilekullan›laca¤›ndan0.15 ifadesi metinkabul edilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel18
Hücrelere girdi¤imiz
metinler sola hizalan›r.
Hücrelere girdi¤imiz say›lar
sa¤a hizalan›r.
1
2
3Hücrelere girdi¤imiz
tarihler sa¤ahizalan›r.
Tablonun ilkgörünümü sizin içinaldat›c› olabilir. Bu
yüzden sütungeniflliklerini mutlaka
kontrol etmelisiniz.
VerilerleÇal›flmak
Verilerle Çal›flmak
Veri Girifli
Hücrenin geniflli¤i yazd›¤›m›ziçerik için yeterli de¤ilse,metinler bir sonraki hücreye
taflm›fl gibi görünecektir. Say›lar isehücre içinde ###### ifadesi ile veyaüslü görünecektir. Bu görünümüdüzeltmek için sütunlar›geniflletmemiz gerekecektir. Sütungeniflli¤ini ayarlamak için, Mouseile sütun s›n›r› üzerinde çift t›klan›rveya Format >> Column >> Widthseçilir.
Baz› durumlarda hücre içeri¤iningörüntüsü aldat›c› olabilir. Örne¤in,bir hücreye s›¤mayan bir metin,yandaki hücrenin bofl olupolmamas›na göre farkl› görünümesahip olur. E¤er yan hücre bofl isehücreye s›¤mayan metin o hücreninüzerinde devam edecek ve siz
metnin tamam›n› görebileceksiniz.Fakat bunun tersi olursa yaniyandaki hücre doluysa o zamanmetin bir yerde kesilecek ve metnintamam›n› göremeyeceksiniz.
Bu nedenle hücrelerin içindebulunan veri özellikle metinse ozaman sütun geniflliklerini herzaman kontrol etmekte fayda vardemektir.
Ayr›ca siz girilen verilerintamam›n› tek bir sayfadagöremeyebilirsiniz. Sayfalarcauzayan bir listede siz sadece ilksayfay› görebilirsiniz. Bu nedenletablonun göremedi¤iniz birbölümünde hücreye s›¤mayan verilerolabilir. Bu da sütun geniflliklerinikontrol etmek için geçerli bir nedenoluflturmaktad›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 19
A1 hücresindeki metin B1 ve C1 hücresine taflm›fl, B4 ve C4 hücresindekisay›lar ##### ifadesi ile veya üslü gösterilmifl.
Hücreler geniflletildikten sonra metin ve say›lar daha düzgün görünecektir.
1
2
Bölüm2
Verilerle Çal›flmak
Verileri Düzenlemek
Bir hücreye veri girildiktensonra hücre içerikleride¤ifltirilebilir, hatalar
düzeltilebilir. Özellikle verinin ve formülün
uzun olmas› durumunda veriyide¤ifltirmek gerekebilir. Hücreyegirdi¤imiz verinin içeri¤i formülçubu¤unda görüntülenir. Düzeltme
yapmak için formül çubu¤ukullan›labilir ya da hücre üzerindende¤ifliklik yap›labilir. Bunun içindüzeltme ifllemi yap›lacak hücreseçilir ve klavyeden F2 tuflunabas›l›r.
Düzeltme ifllemi yap›l›rken Escapetufluna basmak yap›lan de¤iflikli¤iiptal edecektir.
Yap›lan tüm düzenlemelerdensonra, yap›lande¤iflikli¤i onaylamakiçin Enter tuflunabas›lmal›d›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel20
Düzenleme yap›lacak hücre seçiliyken formülçubu¤unda Mouse ile bir kez t›klan›r.
Hücre seçiliyken klavyeden F2 tufluna bas›l›r.
Hücre üzerinde Mouse ile çift t›klan›r.
1
2
3
VerilerleÇal›flmak
Verilerle Çal›flmak
Veri ve Hücre Silmek
Hücrelerdeki veriyi silmek içinEdit>> Clear seçilir. Clearseçene¤i ile sadece veriyi,
biçimi, aç›klamay› silebiliriz. Allseçene¤i hücredeki veriyi ve biçimiyok eder.
E¤er amac›n›z sadece veriyisilmek ise o zaman klavyenizdekiDelete tuflunu da kullanabilirsiniz.Sadece biçimi veya tümünü silmek
istedi¤inizde Edit>> Clear seçene¤ikullanmal›s›n›z.
Hücre içeri¤ini temizlemek için
klavyeden Deletetufluna bas›labilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 21
Çal›flma sayfam›zda bulunan hücreleri tamamen silmek için, Edit >>Delete seçilir.
Hücrelerin silinmesi tabloda bofl alanlar yarataca¤›ndan karfl›m›za gelenpencereden uygun seçenek seçilmelidir.
Shift Cells Left: Hücreler silindikten sonra di¤er hücreleri solasürükler.
Shift Cells Up: Hücreler silindikten sonra di¤er hücreleri yukar›sürükler.
Entire Row: Seçili hücrenin bulundu¤u tüm sat›r› siler.
Entire Column: Seçili hücrenin bulundu¤u tüm sütunu siler.
Hücre Silmek
Bölüm2
Hücrelerle Çal›flmak
Seçim ‹fllemleri
Birden fazla hücre üzerindeherhangi bir ifllem yapmak için(biçimlendirme, silme vs.)
ifllem yap›lacak alan›n seçili olmas›gerekir. Bir hücre aral›¤›n› seçmekiçin, Mouse dü¤mesi bas›l› tutularakçal›flma sayfas› içinde sürüklenir. Birhücre aral›¤›n› seçti¤imizde seçili alanmavi, di¤er hücreler beyaz görünür.Seçime bafllad›¤›m›z ilk hücre debeyaz görünecektir. Bu hücreninseçilmedi¤i anlam›na gelmez. Seçimebafllanan hücreyi gösterir.
Hücre seçimi çok s›k yapaca¤›n›zbir ifllemdir. Hem hücreler üzerindeifllem yapmak için, hem de daha ileride bahsedece¤imiz formül ve
fonksiyon oluflturma s›ras›nda hücreseçim yöntemlerini kullanacaks›n›z.Hücre seçimi için birden fazlayöntem vard›r.
Her zaman sizin için en pratikolan› tercih etmelisiniz.
Çal›flma sayfan›zdakitabloyu seçmek için,tablonuzun ilk hücresine t›klay›p,Ctrl+* tufllar›n› kullanabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel22
Bir hücre aral›¤›n› klavye kullanarak seçmek için; ilk hücreye t›klan›r,Shift tuflu bas›l› tutularak yön tufllar› ile seçim yap›l›r.
Bitiflik olmayan hücreleri seçmek için; bir hücre aral›¤› seçildikten sonraCTRL tuflu bas›l› tutularak di¤er alanlar seçilir.
Tüm sat›r› veya sütunu seçmek için; sat›r numaras› veya sütun ad› üzerindet›klan›r.
Birden fazla sat›r› veya sütunu seçmek için; sat›r numaras› veya sütunismi üzerinde t›klan›r ve istenilen sat›r yada sütun kadar sürüklenir.
Tüm çal›flma sayfas›n› seçmek için; sol üstte sat›r ve sütun adlar›n›n kesiflti¤iyere t›klan›r.
VerilerleÇal›flmak
Microsoft Excel-Bilge Adam 23
Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak
Hücre ve Aral›k Adland›rmak
Hücrelere seçimyap›ld›ktan sonraName box’a isim
girilerek de adtan›mlamas›
yap›labilir.
Adland›r›lmak istenen hücre veya aral›k seçilir.
Insert>> Name>> Define seçilir.
Names in Workbook: Hücre ya da aral›¤›n yeni ismi yaz›l›r. OK dü¤mesinebas›l›r.
Hücreye, sütun ve sat›retiketlerinden oluflan ad›yerine yeni bir ad
tan›mlayabiliriz. Tan›mlanan buisim, hücre ad›n›n kullan›ld›¤› heryerde geçerli olacakt›r. Böylece,özelikle büyük tablolarlaçal›flmalar›m›z› kolaylaflt›rabiliriz.
Bir hücreye ad tan›mlanabilece¤igibi bir aral›¤a da ad tan›mlanabilir.Örne¤in personel bilgilerinizinbulundu¤u bir tablonun tamam›n›seçerek “Personel” tan›mlamas›n›yapabilirsiniz. Daha sonrakullanaca¤›m›z formül ve
fonksiyonlarda bahsedilecek olanhücre adresi yerine bu adtan›mlamalar›n› da kullanabilirsiniz.Ayr›ca hücre ya da aral›¤a bir adtan›mlamak yine daha sonrabahsedece¤imiz Hücre Sabitlemekiçin de geçerlidir.
Ad tan›mlamas› s›ras›nda dikkatetmeniz gereken boflluk karakterinive noktalama iflaretlerinikullanmamakt›r.
Tan›mlanan hücre ya da aral›kadlar› Insert»Name»Defineseçene¤indeki Delete dü¤mesikullan›lana kadar geçerli olacakt›r.
1
2
3
Bilge Adam-Microsoft Excel24
Bölüm2
Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak
Sütun ve Sat›r ‹fllemleri
Çal›flma sayfas›nda tablolarüzerinde çal›fl›rken baz› sütunya da sat›rlar›n silinmesi
gerekebilir. Hücrelerdeki verilerisilmek tablomuzda bofl hücrelereneden olur. Bu nedenle hücrelerinbulundu¤u sat›r› ya da sütunu silmeken do¤rusudur. Baz› çal›flmatablolar›nda ise, daha sonraeklenecek bilgi için yeni sat›r ya dasütün eklemek gerekir.
Sütun ve sat›reklerken veya silerkenseçim ifllemiyap›ld›ktan sonraMouse sa¤ tufl ilek›sayol menüsündende yararlan›labilir.
Bir sütun ya da sat›r silmek için; sütun etiketi ya da sat›r numaras› seçilir, Edit >> Delete seçilir.
Birden fazla sütun ya da sat›r› silmek için; sütun ve sat›rlar seçilir, Edit >> Delete seçilir.
Bir sütun eklemek için; eklenecek sütun konumunun sa¤›ndaki sütun veya o sütun-daki bir hücre seçilir, Insert >> Columns seçilir.
Bir sat›r eklemek için; eklenecek sat›r konumunun üzerindeki sat›r veya o sat›rdaki birhücre seçilir, Insert >> Rows seçilir.
Birden fazla sütun ya da sat›r eklemek için; eklenecek sütun ya da sat›rsay›s› kadar sat›r ve sütun seçilir, Insert >> Columns veya Insert >> Rows seçilir.
Bir sütun ya da sat›r› tafl›mak için; ilgili sütun ya da sat›r seçilir, kenarl›¤›ndanMouse ile hedefe sürüklenir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 25
Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak
Sütun ve Sat›r Boyutlar›
Bir çal›flma sayfas› ilk kezaç›ld›¤›nda, sütun geniflliklerive sat›r yükseklikleri standart
bir de¤ere sahiptir. Sütungeniflliklerini veya sat›ryüksekliklerini istedi¤imiz ölçüleregöre de¤ifltirebiliriz. Bu de¤iflikli¤imenüden istedi¤imiz bir say› girerekveya Mouse ile sürükleyerekgerçeklefltirebiliriz.
Çal›flma sayfas›ndaki sütun vesat›rlar›m›z› gizlemek istiyorsak,ilgili sütun ya da sat›r seçilir, Format>> Column >> Hide veya Format>> Row >> Hide seçilir.
Standart sat›r yüksekli¤i 12.75,standart sütun geniflli¤i ise 8.43’tür.
Hücre içerisine girilen verilen bude¤erlerin ne olmas› gerekti¤inibelirler. Bir sütunun geniflli¤i ya dabir sat›r›n yüksekli¤i Excel sayfas›n›tamam›n› kaplayabilir. Bu konudabir s›n›rlama yoktur.
Bu arada sütun ya da sat›r içinbelirleyece¤iniz bu de¤erler e¤ertüm hücreler için uygun de¤ilseyapt›¤›n›z ifllem yanl›fl sonuçverecektir. Örne¤in; yaln›zca birhücre için bu de¤erleri art›rmakyerine birden fazla hücrebirlefltirilerek istenilen boyutaulafl›labilir. Böylece di¤er hücrelerinbu de¤erden etkilenmemesisa¤lanm›fl olur.
Veriyi sat›ra veyasütuna s›¤acak
flekilde otomatikgeniflletmek ve
daraltmak için sütun,sat›r s›n›r›nda çift
t›klan›r.
VerilerleÇal›flmak
Sütun ya da sat›r geniflli¤ini/yüksekli¤ini de¤ifltirmek için, Mouse imlecinisütun/sat›r s›n›r›nda iken sürükleriz.
Sütunu ve sat›r› say›s› belli bir geniflli¤e/yüksekli¤e getirmek için Format>> Columns >> Width, Format >> Row >> Height seçilir.
1
2
Bilge Adam-Microsoft Excel26
Bölüm2
Çoklu Hücre ‹fllemleri
Tafl›ma Kopyalama ‹fllemleri
Çal›flma tablomuzda yer alanhücrelerdeki baz› verileribaflka bir tabloda
kullanmam›z ya da verilerin yerinide¤ifltirmemiz gerekebilir. Di¤eruygulamalarda da oldu¤u gibiExcel’de de Cut, Copy, Pastekomutlar›ndan yararlanabiliriz.Tafl›ma ifllemi için Cut, kopyalamaifllemi için Copy komutu
kullan›l›r. Her iki durumda da hedefhücre seçildi¤inde Paste komutuseçilmelidir. Hedef hücre veriiçeriyorsa tafl›nan veya kopyalananveri üzerine yaz›l›r.
Tafl›ma ve kopyalama ifllemleriiçin birden fazla yöntem vard›r.Windows ile çal›flan bütün program-larda ayn› oldu¤u için bildi¤inizyöntemler Excel için de geçerlidir.
Excel’de ve di¤er tümuygulamalarda Ctrl+X(Cut), Ctrl+C (Copy),Ctrl+V (Paste) klavyek›sayol tufllar› geçerlidir.
Tafl›nacak veya Kopyalanacak hücre aral›¤› seçilir.
Tafl›ma yap›lacaksa, Standard Toolbars’tan Cut dü¤mesi veya Edit >> Cutseçilir. Kopyalamak için ise Standard Toolbars’tan Copy dü¤mesi veya
Edit >> Copy seçilir.
Tafl›nacak veya kopyalanacak hedef belirlenir.
Standard Toolbars’tan Paste dü¤mesi veyaEdit >> Paste seçilir.
1
2
3
4
Microsoft Excel-Bilge Adam 27
Çoklu Hücre ‹fllemleri
Auto Fill
Çal›flma tablolar›n› olufltururkens›k s›k birbirini takip edenseriler veya tarihler girmemiz
gerekir. (S›ra No 1,2,3,… gibi) Bu serileri hücrelere otomatik yazd›rmakiçin Auto Fill özelli¤indenfaydalanabiliriz.
Seri olufltururken en önemli noktabafllang›ç say›s›n› ve art›fl say›s›n›girmektir.
1. Oluflturaca¤›m›z serininbafllang›ç say›s› girilir.
2. Bir alt hücreye kaçar artaca¤›n›gösteren say› girilir.
3. Her iki hücre de seçilir.4. Doldurma kulbundan afla¤›
sürüklenir. Sürükleme esnas›nda sar›bir kutu içinde say›lar görüntülenir.‹stedi¤imiz say›ya ulafl›nca Mouse
b›rak›l›r.Otomatik Doldur ifllemi bitti¤inde
son hücrenin sa¤ alt köflesinde AutoFill Options dü¤mesi görünür.
1. CopyCells: Seçilihücreleriniçeri¤ini sürükledi¤imizdi¤er hücrelere kopyalar.
2. Fill Series: Bafllang›ç ve ad›msay›s›na göre seri ile doldurur.
3. Fill Formating Only: Sadecebiçimlendirmeyi doldurur.
4. Fill without Formating:Biçimlendirme olmadan bafllang›ç vead›m say›s›na göre seri ile doldurur.
Edit >> Fill >> Series seçilerek ifllemin ayr›nt›lar›na kararverebiliriz.
1. Series in: Doldurulacak serininyönüne karar veririz.
2. Type: Doldurulacak verinintürüne karar veririz.
3. Date Unit: Tür tarih olarakbelirlendi¤inde serinin biriminekarar verebiliriz.
Listelerde bir sütunaAuto Fill uygulamakiçin sütunun sa¤ alt
köflesindekiDoldurma Kulbu’na
çift t›klan›r.
E¤er Auto Fill ilesay›lar
doldurulacaksa, Excel seçilen iki
hücrenin de¤erleriaras›nda mant›ksal bir
iliflki kurar (ard›fl›kart›fl› sa¤lamak için).
VerilerleÇal›flmak
Bilge Adam-Microsoft Excel28
Bölüm2
Listelerle Çal›flmak
Custom List
Daha h›zl› veri giriflleriyapabilmek için s›kkulland›¤›m›z listeleri özel
liste haline getirebiliriz. Kifli adlar›,firma adlar›, ürünler birer özel listehaline getirilebilir. Excel’de aylar vegünler özel liste olarak haz›r gelir.
Bir hücreye Ocak yaz›p doldurmakulbundan Mouse ilesürükledi¤imizde di¤er aylar›notomatik olarak hücrelere yaz›ld›¤›n›görürüz. Ayn› flekilde bir hücreyePazartesi yaz›p sürükledi¤imizdedi¤er günlerin yaz›ld›¤›n› görürüz.
Listeleri Mouse sa¤tufl ile sürükleyerek doldurdu¤umuzda,ç›kan k›sayol menüsünden istenilenseçenek seçilebilir.
Custom List YaratmakKendimize ait listeleri özel liste haline getirmek için Tools >> Options >> Custom Lists seçilir.
Custom Lists: Excel’de kay›tl› bulunan tüm özel listeleri görüntüler.
List Entries: Bu alana listeyi oluflturan tüm ifadeler Enter kullan›larakyaz›l›r.
Import List from Cells: Liste çal›flma sayfas›nda yaz›l› ise bu hücrelerinadresi girilir veya listeden seçilir.
Import: Seçilen hücreleri özel liste haline getirir.
Add: Liste girdilerinde oluflturdu¤umuz listeyi özel liste haline getirir.
Delete: Seçili özel listeyi siler.
1
2
3
4
5
6
Aç›klamalar dosyay›birden fazla kifliyle
paylaflt›¤›n›zdadi¤erlerini yol
gösterici bilgiler içermelidir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 29
Hücre ‹fllemleri
Comment Eklemek
Hücrelere girilen verilerle ilgilihat›rlatma, uyar› ve bilgilervermemiz gerekebilir. Stok
bilgileri ile ilgili bir çal›flmatablosunda herhangi bir ürün için“stokta kalmad›”, “siparifl ver” gibiveya verilen say›sal de¤erler ile ilgiliçeflitli uyar›lar ekleyebiliriz.Hücrelere aç›klama eklemek içinafla¤›daki ifllemleri yapabiliriz:
1. Comment eklenecek hücre seçilir.2. Insert >> Comment seçilir.
Hücrelerdeki aç›klamalar›ngörünüm özelliklerini ayarlamak içinTools >> Options >> View seçilir.
VerilerleÇal›flmak
None: Aç›klamay› gizler.
Comment IndicatorOnly: Hücrede
k›rm›z› bir noktabelirir. Aç›klama sadecehücre göstergesiüzerindeyken görüntülenir.
Comment &Indicator:Aç›klama görünür
hale gelir.
Bölüm3
Bu bölümde sizlere verilerin nas›l okunabilir liste vetablolar haline getirildi¤ini anlataca¤›z.
Verilerle çal›flmay›ö¤rendikten sonra buverileri nas›l
biçimlendirece¤iniziö¤renmelisiniz. Bu bölümdesizlere verilerin nas›l okunabilirliste ve tablolar halinegetirildi¤ini anlataca¤›z.
Sayfaya girilmifl veriler standartbiçim özelliklerine sahiptirler. Bustandartlar sizin taraf›n›zdande¤ifltirilebilir olsa da her zamantablo haline dönüfltürme ifllemis›ras›nda geçerliolmayacaklard›r.
Standart biçimlendirmeseçenekleri ile oluflturulan ilktablo ham verilerdenoluflmaktad›r. Bu verilerin görseletkisini art›rmak ve bakan kiflininiflini kolaylaflt›rmak için onlar›birçok ifllemden geçirmelisiniz.‹flte bu ifllemler dizisinebiçimlendirme diyoruz.
Bilge Adam-Microsoft Excel30
Biçimlendirme
Biçimlendirme
Biçimlendirme bir Excel sayfas›nda en çok zaman harcanan ifllemler aras›nda yer almaktad›r. Her kullan›c› e¤er haz›rlad›¤› sayfay› rapor olarak baflka gözlere sunacaksa bu raporun estetik görünümüne önem vermelidir. Bu yüzden bazen biçimlendirme ifllemleri di¤er ifl-lemlerden daha uzun sürmektedir.
Biçimlendirme ifllemlerinde pratikyöntemleri h›zla ö¤renmelisiniz.Böylece bu zamandan büyük birtasarruf yapm›fl olursunuz. Sizebiçimlendirme ifllemleri için ilkipucu: Verilerle ifliniz bitmedensadece veri türlerini ayarlay›n›z.Di¤er biçimlendirme seçeneklerinitablonuzun son hali ortayaç›kt›ktan sonra yap›n›z. Aksitakdirde tablonuzla çal›fl›rkenbiçimler de de¤iflecek ve gereksizzaman kaybetmifl olacaks›n›z.
Biç
imle
ndir
me
Bölüm3
Hücreleri Biçimlendirmek
Biçimlendirme Seçenekleri
Excel’de veri girilmiflhücrelerin kolay okunabilmesive anlafl›labilmesi için çeflitli
biçimlendirme seçenekleri kullan›l›r.Bu biçimler ile sat›rlardaki verilerile sütun etiketlerinin ve toplam, ortalama gibi özet bilgilerinbirbirinden ayr›lmas› sa¤lan›r.
Ayr›ca Excel’e girilen veriler, özelbir biçim verilmedi¤inde standart birbiçime sahip olur. Bu biçimlendirmeverinin okunmas›n› zorlaflt›rabilir.Hücreye say›sal bir veri girildi¤indebinler ayrac› ya da para birimiverilmeden genel birbiçimlendirmeye sahip olur.
(Örne¤in; 10000000 verisi gibi).Oysa bu verinin say›salbiçimlendirme seçeneklerikullan›l›rsa okunmas› daha kolayolacakt›r (10.000.000 TL gibi).
Biçimlendirmedeki seçeneklersadece hücrenin içerisindeki verilerile ilgili olmayabilir. Hücrenin kenar
çizgileri, zemin rengi, yaz›hizalamas› gibi hücreye özgübiçimlendirme seçenekleri de sözkonusudur.
Biçimlendirme seçeneklerininbirço¤u Formatting Toolbars’tabulunmaktad›r.
Bu araç çubu¤unda bulunansimgeler ile tablonuza basitbiçimlendirmeler uygulayabilirsiniz.En s›k kullan›lan biçimlendirmeseçenekleri bu araç çubu¤unda yeralmaktad›r. Formatting Toolbars’taveri türlerini de¤ifltirmek için,hizalama için, yaz› tipleri ve renkleriçin simgeler bulunmaktad›r.
Hücreleri biçimlendirirken verigiriflinin do¤ru yap›ld›¤›na dikkatetmeniz gerekir. Yanl›fl girilenverileri biçimlendirmeseçenekleriyle düzeltemezsiniz.Örne¤in; say›lar› girerkenkullanaca¤›n›z nokta karakteri say›y›metne dönüfltürür.
Hücreye, para birimibiçimi verildi¤inde,hücre içindeki verisola hizalanmaz.
Birlefltirilecek hücrelerde sadece ilkhücrede veriolmal›d›r. ‹lk hücred›fl›ndaki verilerotomatik olarak silinir.
Bilge Adam-Microsoft Excel32
Basit biçimlendirmeseçenekleri için en h›zl›yöntem Formatting Toolbar’›
kullanmakt›r. Bu araç çubu¤uüzerindeki simgeler en s›k kullan›lankomutlar›n k›sayollar›d›r.
Fakat detayl› biçimlendirmeifllemleri için bu simgelerin yeterliolmad›¤›n› farkedeceksiniz.Tablolardaki detayl› biçimlendirmeleriçin Format Cells penceresindeki seçenekleri tercih etmelisiniz.
Biçimlendirme
Hücreleri Biçimlendirmek
Basit Biçimlendirme
Autoformat, en h›zl›biçimlendirme
seçene¤idir.
Microsoft Excel-FocusGuide 33
Formatting Toolbars
Percent Style: Seçilihücrelerdeki, say›lara,
Yüzde biçimi uygular.
Fill Color, FontColor: Hücrenin
zemin rengini ve yaz› tipirengini de¤ifltirir.
Align Left, Center,Align Right: Seçili
hücredeki, say›lar, tarih-ler ve metinler, hücreiçinde hizalan›r.
Merge and Centre: Birdenfazla hücreyi tek bir hücre
haline getirir.
IncreaseDecimal,
DecreaseDecimal: Seçili hücrelerdeki,say›lar›n ondal›kbasamaklar›n›artt›r ve azalt›r.
Font ve FontSize: Seçili
hücredeki verinin,yaz› tipini veboyutunude¤ifltirir.
Currency: Seçilen
hücrelerdeki say›lara,para birimi simgesi ve 2 basamak ondal›kekler.
Bold, Italic veUnderline:
Seçili hücredekiverilere, kal›n, italik, alt› çizili biçimi verilir.
Hücreleri Biçimlendirmek
Geliflmifl Biçimlendirme
Formatting Toolbar iletablolar›m›z›biçimlendirmek her zaman
yeterli olmayabilir. Hücrelere farkl›renkte ve stiller de çerçeveler ekle-mek, verileri hücre içinde dikeyveya aç›l› hizalamak, hücreleredesenler verebilmek gibi dahaayr›nt›l› biçimlendirme ifllemlerini kullanmak isteyebiliriz.
Geliflmifl biçimlendirmeseçeneklerini uygulayabilmek için,
biçimlendirilecek hücrelerseçildikten, sonra Format>> Cellsseçilir.
Format Cellspenceresine, Ctrl+1k›sayol tufllar› ile deulaflabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel34
Bölüm3
Biçimlendirilecek hücreler seçilir.
Format>> Cells seçilir.
‹lgili bölüm seçilerek gerekli biçimlendirmeler yap›l›r.
1
2
3
Tarihlere Biçim uygulamak için: Format>> Cells, Number Bölümünden, Date kategorisi kullan›l›r.Say›lar›n yan›na, otomatik metinsel ifadeler eklemek için: Format>> Cells, Number, Custom kategorisikullan›l›r.Verileri hücre içinde dikey hizalamak için: Format>> Cells, Alignment bölümü kullan›l›r.Farkl› Stil ve Renkte kenarl›klar uygulamak için: Format>> Cells, Border bölümü kullan›l›r.Hücrelere Desen uygulamak için: Format>> Cells, Patterns bölümü kullan›l›r.
Hücreleri Biçimlendirmek
Say›lar› Biçimlendirme
Say›sal verilerimizibiçimlendirmek için,Formatting Toolbar
kullanm›flt›k. Örne¤in, say›lara parabirimi biçimi uygulamak için,Toolbar’dan Currency dü¤mesinikullan›r›z. Farkl› bir para birimiuygulama için, Format Cells>>Number bölümünü kullan›r›z.
Number bölümü, say›larla ilgiliayr›nt›l› biçimlendirmelerin yap›ld›¤›bölümdür.
Say›lara, Currency, Percentage,Fraction, Scientific görünümleriuygulamam›z› sa¤lar.
Number, Currency, Accounting,Date, Time, Percent ve Text gibiveri türlerinden biri seçilerekistenilen görünüm oluflturur.
Veri türünü do¤rubelirlemek ilerideyap›lacak bütün
matematiksel ifllemlerin do¤ruolmas› için çok
önemlidir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 35
Biçimlendirme
Sample: Seçilihücredeki
verinin, seçilenbiçimlendirme ilenas›l gözükece¤inibelirtir.
Category:Excel’ deki
veri türlerininbulundu¤u listedir.
Hücreleri Biçimlendirmek
Özel Say› Türleri Oluflturmak
Hücre içindeki say›salverilerin, veri türünün say›kalmas›n› ama say›lar›n
yan›na KG., ADET, SENE, K‹fi‹gibi metinsel ifadeleriningörüntülenmesi için özel say›biçimleri oluflturmak istiyorsak,Custom kategorisini kullanmal›y›z.
Bu tür veri girifllerinde s›kçayap›lan kullan›c› hatalar› daha sonraki ifllemlerde sorunoluflturmaktad›r. Örne¤in; “1.200TON” benzeri bir veri girifliniyaparken, “TON” ifadesinikullan›l›c›lar klavye ile kendileri
yazarlar. Bu tarz veri giriflisonras›nda Excel “1.200 TON”verisini metin olarak alg›lar ve dahasonra yap›lacak matematikselhesaplamalarda bu verilerikullanamaz. Bu nedenle veri girifliyap›l›rken hücreye yaln›zca “1.200”girilmeli, “TON” ifadesi ise FormatCells penceresinden Customkategorisi kullan›larak eklenmelidir.
Örne¤in; Çal›flma y›l› alan›ndakisay›sal verilerin yan›na SENEmetinsel ifadesini yazal›m.
Biçim uygulanacak hücrelerseçildikten sonra, Format>> Cellsseçilir.
Say›lar için noktalamaiflareti kullanmay›n›z.Örne¤in 15000de¤erini 15.000olarak girmeyiniz.Bunu yaparsan›z ode¤er art›k say› de¤ilmetin olacakt›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel36
Bölüm3
Number kategorisinden,
Custom seçilir.
Type metinkutusuna #
“SENE” yaz›l›r.
Say›lar›nyan›na
metinsel karakterler eklenir.Hücredeki verinin
türü say› olarakkal›r.
1
2
3
Hücreleri Biçimlendirmek
Tarihleri Biçimlendirme
Excel program›nda, standartolarak kulland›¤›m›z tarihbiçimi, Windows’un Bölgesel
ayarlar›ndaki tarih biçimidir. Farkl›ülkeler farkl› tarih biçimleri kullan›r.Örne¤in, Türkiye de tarih biçimi,gg/ aa/ yyyy (gün/ ay/ y›l) olarakgösterilir. 03/02/2004 olarakyazd›¤›m›z tarihi 03 fiubat 04 biçimiile de görüntüleyebiliriz.
Veri girifli yap›l›rken Excel,aralar›nda bölme (/) iflaretikullan›lan say›lar› tarih olarak alg›lar
Örne¤in; 1/4 say›s› 1 Nisan olarakalg›lanacak ve geçerli tarih biçimiotomatik olarak uygulanacakt›r. Bu
tip durumlar› yaflamamak için öncesay› biçimlendirmesini yapmal›,daha sonra verileri girmelisiniz. Herveri türü için bu geçerli de¤ildir.
E¤er girmekistedi¤imiz veri
matematiksel birifadeyse önce veri
girifli yap›lacakhücrenin say›
biçimlendirmesi kesirolarak ayarlanmal›,
daha sonra veri girifliyap›lmal›d›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 37
Biçimlendirme
Hücre seçilir.Format>>
Cells>> Number,Custom seçilir.
Seçilen tarihbiçimi hücreye
uygulan›r.
Farkl› bir tarihbiçimi listeden
seçilebilir.
1
2
3
Hücreleri Biçimlendirmek
Yaz› Tipini Biçimlendirmek ve Hizalamak
Verileri üst veya indis olarakkullanmak, farkl› alt çizgistilleri uygulamak, hücre
içinde yatay, dikey veya aç›l›görünümler vermek gibi geliflmiflbiçimlendirme ifllemleri için FormatCells penceresinden Alignment veFont bölümlerini kullanmam›zgerekir.
1. Text Alignment: Verinin, hücreiçindeki yatay ve dikey konumunubelirler.
2. Text Control: Bir hücre içinde,alt sat›ra geçme, hücrelerdeki enuzun veriye göre sütunun geniflli¤ini
otomatik ayarlama ve hücreleribirlefltirmek için kullan›l›r.
3. Orientation: Hücre içindekiverinin yatay, dikey ya da aç›l›görüntülenmesi için kullan›l›r.
Bir hücre içinde, altsat›ra geçmek için,ALT+ ENTER tufllar›kullan›l›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel38
Bölüm3
Font Style: VerileriKal›n ya da ‹talik
yapar.
Size: Verilerin Yaz›boyutlar› seçilir.
Font: Veriye uygulanacak yaz› tipi
seçilir.
Underline: Uygulanacakalt çizgi stili seçilir.
Effects: Verilerin üstünüçizer, karakterlerin üst ve
indis olarak görüntülenmesinisa¤lar.
Color: Yaz›yauygulanacak renk
seçilir.
Hücreleri Biçimlendirmek
Hücrelere Kenarl›k ve Desen Vermek
Çal›flma sayfam›zdaki k›lavuzçizgileri, sayfa yazd›r›ld›¤›ndagörünmez. Hücreleri
birbirinden ay›rmak ve daha belirginhale getirmek için kenarl›klar vedesenler kullan›l›r.
Hücrelere, de¤iflik renk vestillerde, kenarl›klar uygulamak vedolgu rengi ile birlikte desen vermekiçin Format Cells penceresindenBorder ve Patterns bölümükullan›l›r.
Verileri tablo haline getirmek,raporlamada sürekli yap›lan bir
ifllemdir. Tablolar›n daha kolayizlenebilmesi için ise sat›r vesütunlarda farkl› renkler desenolarak kullan›l›r. Ayr›ca bu ayr›m›ndaha net olabilmesi için Borderdedi¤imiz ara çizgiler kullan›l›r.S›kça düflülen kullan›c› hatalar›ndanbiri Gridlines’›n kenarl›k olarakdüflünülmesidir. K⤛t üzerine ç›k›flalmak istedi¤imizde bu çizgiler gerekli ayar yap›lmad›¤› süreceç›kmayacakt›r. Gridlines yaln›zcahücreleri ay›rmak için verilençizgilerdir.
Kenarl›klar belirlenirken, önce
renk ve stil belirlenmelidir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 39
Biçimlendirme
Biçimlendirilecekhücreler seçilir.
Format>> Cellsseçilir.
Border vePatterns
bölümlerindenistenilen biçimler
uygulan›l›r.
1
2
3
Hücreleri Biçimlendirmek
AutoFormat
Hücrelerimize biçimuygularken, Excel içindekihaz›r biçim kal›plar›ndan
yararlanabiliriz. Ayn› anda yaz› tipi,hizalama, kenarl›k, desen gibi toplubiçimlendirmeler yaparak zamankazanabiliriz. Ayr›ca, seçilen alanagöre sonuçlar›n bulundu¤u hücrelere
daha çarp›c› biçimler uygulayarakbasit, renkli finansal veya üç boyutlutablo biçimleri oluflturabiliriz.
Bir Haz›r biçim kal›b›ndaki bütünbiçimleri kullanmak zorunda de¤iliz.Number, Border, Font, Patterns,Alignment, Width/Height içerenbiçimleri kullanmak isteyipistemedi¤imizi belirtebiliriz.
AutoFormatuygularkentablonuzun örnektablolarla benzerolmas› daha iyigörünüm sa¤layacakt›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel40
Bölüm3
AutoFormatuygulanacak hücreler
seçilir.
Format>>AutoFormat… seçilir.
AutoFormatpenceresinden,
istenilen biçim örne¤i seçilir.
Seçilen biçimkal›b›nda
bulunan biçimlendirme
seçeneklerindenherhangi birini
kullanmak istemiyorsak, Options dü¤mesine bas›l›r.
Pencerenin alt›nda aç›lan yeni bölümde, seçilenbiçim kal›b›nda istenmeyen biçimlendirmelerin
kutucuktaki iflareti kald›r›l›r. OK dü¤mesine bas›l›r.
HücrelerinOtomatik
biçimlendirilmifl haliyandaki flekildekigibidir. Hücrelereverilen bütün biçimleri temizlemek için otomatik
biçimlendirmenin olmad›¤› None seçene¤ikullan›l›r.
1 4
5
2
3
Hücreleri Biçimlendirmek
Conditional Formatting
Hücrelerimizi, bir koflulauygun olarak otomatikbiçimlendirebiliriz. Hücreler
içinde özellikle vurgulamakistedi¤imiz de¤erler olabilir.Hücrelere vurgulamak istedi¤imizde¤erler yaz›l›nca, otomatik olarakbizim belirtti¤imiz biçimlere sahipolmas› için Conditional Formattingkullan›r›z. Böylece hücreler, içindekide¤erlere göre biçimlenecektir.Conditional Formatting uygulanacakhücreleri seçtikten sonra Formatmenüsünden Conditional Formattingseçiniz. Gelen penceredekiseçenekler afla¤›daki gibidir:
a) Cell Value Is: Hücreyi, içindeki
bir de¤ere göre biçimlendirmekistiyorsak kullan›l›r. Hücreyi, birde¤er ya da baflka bir hücredeki de¤erile karfl›laflt›r›r.
b) Condition: Eflittir, büyüktür,aras›nda gibi karfl›laflt›rma operatörlerden biri seçilir.
c) Values: Karfl›laflt›r›lacak de¤erya da hücre adresi seçilir.
d) Format: Koflula uyan hücrelereFont, Border ve Patterns biçimleriuygulamak için kullan›l›r.
e) Add: ‹stenilen 2. koflul vebiçim özelliklerini tan›mlayabiliriz.Conditional Formatting’te en fazla3 koflul kullan›labilir.
f) Delete: Silinmek istenen koflulya da koflullar seçilir.
ConditionalFormatting
tablolar içerisindearan›lan niteli¤e sahipde¤erlerin daha kolay
fark edilebilmesi içingerekli biçimleri
vermenizi sa¤lar.
Microsoft Excel-Bilge Adam 41
Biçimlendirme
ConditionalFormatting
uygulanacak hücreler seçilir.
Format>> ConditionalFormatting… seçilir.
Cell Value isseçilir.
Aç›lan kutudan
Between seçilir.
De¤er girilir.
Format dü¤mesine bas›larak istenilen biçimlendirmeler yap›l›r.
1
2
3
4
5
6
Hücreleri Biçimlendirmek
Biçim Kopyalama
Tablomuza uygulad›¤›m›zbiçimleri, farkl› bir tabloda dakullanmak istiyorsak, tekrar
biçimleri oluflturmak oldukçazaman›m›z› alacakt›r. Özellikle, ayn›tür veri içeren alanlar›biçimlendirmek için, daha önceoluflturdu¤umuz biçimlerikopyalayarak kullanabiliriz.
Birçok kullan›c› biçim kopyalamaözelli¤ini bilmedi¤i için her tabloyubafltan biçimlendirmekte ve bununla
gereksiz zaman kaybetmektedir.Oysa biçim kopyalama özelli¤i ilek›sa bir sürede tablolarbiçimlendirilebilir. Fakat biçimkopyalama özelli¤i kullan›l›rken,tablolar›n benzer özellikte olmas›nadikkat edilmelidir. Özellikle VeriTürleri ayn› olmal›d›r. Örne¤inkaynak olarak kulland›¤›n›zhücredeki veri türü Currency isebiçimin yap›flt›r›laca¤› hücredekiveri türü de Currency olmal›d›r.
Copy-Paste metoduile hücreleri kopyalad›ktan sonraiçeri¤ini temizlersenizbir tür biçim kopyalama yapm›flolursunuz. Fakat bunuverileri girmedenönce yapmal›s›n›z.
Bilge Adam-Microsoft Excel42
Bölüm3
Personel Bilgileritablosu seçilir.
Edit>> Copy seçilir.
Malzeme Listesitablosu seçilir.
Edit>> Paste Specialseçilir.
Formatsseçene¤i
iflaretlenir.
OKdü¤mesine
bas›l›r.
MalzemeListesi
tablosu, PersonelListesi tablosu ile
ayn› biçimsel özelliklere sahip
olur.
1
2
3
4
5
6
7
Hücreleri Biçimlendirmek
Format Painter’› Kullanmak
Biçim kopyalama iflleminiStandard Toolbar’dakiFormat Painter dü¤mesinden
de yapabiliriz.1. Biçimi al›nacak alan seçilir.2. Standard Toolbar’daki Format
Painter’a bas›l›r.3. Biçim uygulanacak alan seçilir.Sat›r ve Sütun geniflliklerini
kopyalayabilmek için ilgili tüm sat›rve sütunlar› seçmeliyiz.
Biçim kopyalama ile, Wrap Textözelli¤ini kopyalayamay›z.
Ayn› ifllemleri Mousesa¤ tufl ile gelen
k›sayol menüsündende yapabiliriz.
Edit>> Clearseçene¤i bir kere
kullan›ld›ktan sonra,di¤er hücrelere ayn›
temizleme iflleminiuygulamak için F4tufluna basabiliriz.
Biçim Silmek
Hücre içindeki veriyi klavyedekidelete tuflunu kullanarak silmekhücreye uygulanm›fl olan biçimi
temizlemez. Hücrenin sadece biçiminitemizlemek için, Edit>> Clear seçene¤inikullan›r›z.
Microsoft Excel-Bilge Adam 43
Biçimlendirme
Biçimi silinecek hücreler seçilir.
Tablomuzun bütün biçimlerinin temizlenmifl hali yandaki gibidir.
Edit>> Clear, Formats seçilir.
1
2
3
Bölüm4
Bu bölümde birden fazla sayfaya sahip bir çal›flmakitab› ile nas›l çal›flaca¤›n›z› ö¤renecekseniz.
Bu bölümde birden fazlasayfaya sahip bir çal›flmakitab› ile nas›l
çal›flaca¤›n›z› ö¤reneceksiniz.Excel dosyalar› genellikle tek birsayfadan oluflmazlar. Bir raporunya da bir veri analizi iflleminintamamlanabilmesi için birdenfazla sayfaya ihtiyaç duyulur.
Çal›flma sayfalar› birbirindenba¤›ms›z olabilece¤i gibibirbirine ba¤l› da çal›flabilir.Örne¤in bir çal›flma kitab›ndaveriler ayl›k olarak ayr› sayfalar-da tutuluyor diyelim. Son birsayfada ise bu ayl›k bilgilerintoplamlar›n› göstermekistiyorsunuz. Bu durumdatoplamlar› içeren sayfan›ndi¤erlerine ba¤l› olmas› gerekir.
Daha sonraki bölümlerdeinceleyece¤imiz formül vefonksiyon ifllemleri konusundabunu daha net anlayabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel44
Sayfalarla Çal›flmak
SayfalarlaÇal›flmak
Excel dosyalar›n›z üzerindesayfalarla yapabilece¤inizifllemler s›n›rl›d›r. Sayfa, di¤erbütün ifllemleri üzerindegerçeklefltirdi¤iniz bir zemindir.Bu nedenle fazla bir ifllem yapmaya gereksinim duymazs›n›z.
Sayfalar› adland›rma, ekleme,silme, gizleme ve tafl›ma-kopyalama ifllemleriyapabilece¤iniz ifllemleraras›ndad›r. Ayr›ca sayfa seçimide baz› durumlarda iflinizikolaylaflt›racak çözümleroluflturabilir. Örne¤in, tümsayfalarda ayn› biçim seçenekleriveya tüm bafll›klar ayn›olacaksa o zaman ifliniziyapmaya bafllamadan öncegeçerli olmas›n› istedi¤iniz bütünsayfalar› seçin ve daha sonraifllemlerinizi gerçeklefltirin. Birifllem ile bütün sayfalarda ayn›ifllemlerin geçerli oldu¤unugöreceksiniz.
Say
fala
rlaÇ
al›flmak
Çal›flmak
Bölüm4
Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri
Sayfa Eklemek
Bir Excel çal›flma kitab›standart olarak üç sayfadanoluflur. (Sheet1, Sheet2,
Sheet3) Her bir sayfay› kitab›m›z›nfarkl› bölümleri gibi düflünebiliriz.Her sayfa birbiri ile ayn› özellikleresahiptir. Kullan›lan sayfa kelimesi‹ngilizce “sheet” yani tablokelimesinin karfl›l›¤›d›r. Tek birsayfay› ifade etmez. Sayfalar aras›geçifl yapmak için, Sayfa Ad›üzerinde t›klan›r.
Haz›rlayaca¤›m›z çal›flma tablolar›için bu üç sayfa yeterli olmayabilir.6 ayl›k bir analiz raporuhaz›rlad›¤›m›z› düflünürsek, son 3 ayiçin sayfaya ihtiyac›m›z olacakt›r.Bu gibi durumlarda çal›flmakitab›m›za yeni sayfalarekleyebiliriz.
Yeni bir sayfa eklemek için Insert>> Worksheet seçilir.
Sayfa eklemenin bir di¤er yolu,sayfa ad› üzerinde Mouse sa¤ tufl,
Insert seçene¤ini seçmektir. Eklenecek sayfa standart bofl bir
Excel sayfas› olabilece¤i gibi, haz›rbir flablon da olabilir. Insertpenceresinde Bilanço, Fatura, KrediGeri Ödeme gibi SpreadsheetSolutions sekmesinde Exceltaraf›ndan haz›r flablon olaraksunulmufltur. Bu sayfalar ileExcel’in flablon özelliklerini deö¤renebilirsiniz. Ayr›ca Excel’iprogramlama düzeyinde kullananlariçin programc›l›k platformunukolaylaflt›racak Makro sayfalar› daeklenebilecek seçenekleraras›ndad›r.
Sayfalar aras› geçiflyapmak için klavyedenCtrl+PageUp,Ctrl+Page Downtufllar›n› da kullanabiliriz.
Bir çal›flma kitab›naen fazla 255 sayfaeklenebilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel46
SayfalarlaÇal›flmak
Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri
Sayfay› Adland›rmak
Çal›flma kitab›m›za sayfalarekledikçe bilgilerimizin hangisayfada oldu¤unu hat›rlamak
güçleflir. Bu nedenle sayfalaraiçeri¤ini hat›rlatacak isimlerverebiliriz.
Sayfalara verdi¤imiz isimler,içeri¤i hat›rlatacak özellikte etiketlerolmal›d›r.
Sayfa ismi üzerindegelen sa¤ tuflmenüsündeki,
Rename seçilerekveya sayfa ismi üzerine 2 kere
t›klayarak da sayfayaisim verebiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 47
Çal›flmasayfas›na
isim vermek içinFormat >> Sheet>> Renameseçilir.
‹sim bölümüaktif hale
gelir, yeni isim yaz›l›p Enter tufluna bas›l›r.
1 2
Sayfa Sekmesini RenklendirmekSayfalara farkl› renkler tan›mlayarak, içerikleri ile ilgili ortak bilgileri vurgulayabiliriz. Örne¤in, gelirler ileilgili sayfalar›m›z› k›rm›z›, giderler ile ilgili sayfalar›m›z› mavi renkte gösterebiliriz.Sayfa sekmesine renk vermek için, Format >> Sheet >> Tab Color seçilir.
Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri
Sayfay› Silmek
Çal›flma kitab›na bir sayfaekledikten sonra bu sayfay›kullanmak istemeyebiliriz
veya daha önce oluflturdu¤umuz birsayfay› tamamen çal›flma kitab›ndansilmek isteyebiliriz.
Bofl bir sayfay› silmek kullan›c›için bir sorun yaratmaz. Komut
seçildi¤inde sayfa silinmifl olur.Fakat verilerin bulundu¤u sayfalar›silerken bir uyar› mesaj› ilekarfl›lafl›r›z. Bu mesaj bize, bu ifllemsonucunda sayfadaki tüm verilerinsilinece¤ini ve Undo seçene¤i ilegeri alamayaca¤›m›z› hat›rlat›r.
Bir çal›flma sayfas›n› silmek içinsilinecek sayfa seçilir, Edit >>Delete Sheet seçilir.
Delete dü¤mesine bas›ld›¤›ndasayfa ve tüm sayfadaki veriler kal›c›olarak silinir. Cancel dü¤mesinebas›ld›¤›nda ifllem iptal edilir.
Sayfalar›, sayfa isimleri üzerindegelen sa¤ tuflmenüsündekiDelete seçene¤i ilede silebiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel48
Bölüm4
Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri
Sayfalar› Tafl›mak ve Kopyalamak
Sayfalarla çal›fl›rken, içerikbilgilerine göre sayfalar›nyerini de¤ifltirmemiz
gerekebilir ya da yeni bir sayfaekledi¤imizde sayfan›n eklendi¤ikonumu de¤ifltirmek isteyebiliriz.
Ayn› türden çal›flma sayfalar›olufltururken, sayfalar› bafltanoluflturmak yerine kopyalayabiliriz.Örne¤in, 2003 y›l›n›n bütçeleriyleilgili bir tablonun kopyas›n› al›p,de¤erlerini 2004 y›l› de¤erleri ilede¤ifltirebiliriz. Bu ifllem
çal›flmalar›m›zda bize zamankazand›r›r. Sayfalar› tafl›mak ya dakopyalamak için Edit >> Move orCopy Sheet seçilir.
Sayfalar› tafl›man›nk›sayolu, Mouse ile
isimleri üzerindenistenilen konuma
sürüklemektir.Kopyalamak içinsürüklerken ayn›
zamanda Ctrl tuflubas›l› tutulur.
Birden fazla sayfay›tafl›mak veya
kopyalamak için, Ctrltufluna basarak
sayfalar grup halindeseçilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 49
SayfalarlaÇal›flmak
To Book: Sayfalar›ntafl›naca¤› dosya ad›
seçilir.
Before Sheet: Sayfan›ntafl›naca¤› konum
belirlenir. Create a Copy:Seçenek
iflaretlenirse sayfakopyalanm›fl olur.
Bölüm5
Bu bölümde Excel’de haz›rlad›¤›n›z sayfalar›nbask›ya haz›r hale getirilme sürecini ö¤reneceksiniz.
Haz›rlad›¤›n›z Excelsayfalar› sizin ekrandagördü¤ünüz gibi k⤛t
üzerine yans›mayacakt›r.
Sizin gördü¤ünüz büyük sayfalarekrandaki küçük bir görünümayar› ile ekrana s›¤acak halegelebilir. K⤛t üzerinde de ayn›olaca¤›n› düflünmek yanl›flolacakt›r.
Excel sayfalar›n›n yaz›c›dandüzgün bir flekilde al›nabilmesiiçin Word, PowerPoint gibi di¤eruygulamalardan daha zahmetlibir bask›ya haz›rlama sürecininyaflanmas› gerekir.
En s›k yap›lan hatalardan biri,sayfan›n oluflturulduktan hemensonra Yazd›r komutununverilmesidir. Büyük bir ihtimalleo k⤛t at›lacak ve yazd›rmaayarlar› yap›ld›ktan sonra yenibir ç›k›fl alma ifllemiyaflanacakt›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel50
Yazd›rma‹fllemleri
Yazd›rma‹fllemleri
Bu bölümde Excel’dehaz›rlad›¤›n›z sayfalar›n bask›yahaz›r hale getirilme süreciniö¤reneceksiniz. Yazd›rma ifllemisadece Standard Toolbar’dabulunan Print simgesinet›klamaktan ibaret de¤ildir. Buyazd›rma iflleminin son ad›m›d›r.
Genellikle üniversitelerde ya daflirketlerde kullan›lan bir raporformat› vard›r. E¤er yoksa dak›sa zamanda bu sizdenistenecektir.
Bu rapor format› sizin Excel’dekullanaca¤›n›z bask› ayarlar›n›nbir bölümünü oluflturacakt›r.Örne¤in, kullan›lan bafll›klar,flirket logolar›, sayfaland›rma gibiseçenekler bahsetti¤imiz raporformat›n› oluflturan unsurlardanbirkaç›d›r.
Yazd›rma Seçenekleri sizinkulland›¤›n›z yaz›c›ya göre dede¤iflecektir. Yaz›c›n›z›n özelayarlar›n› da ö¤renmelisiniz.
Yaz
d›rm
a‹fllem
leri
Bölüm5
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Sayfay› Bask›ya Haz›rlamak
Genel görünüme sahip birçal›flma sayfas›nabakt›¤›m›zda k⤛t
bölümlemesi gibi görünmez. Büyükbir beyaz sayfa fleklindedir. Bunedenle bu görünüm aldat›c›olacakt›r. Çal›flma sayfan›z› k⤛tüzerine yazd›rmak istedi¤inizdesürprizlerle karfl›laflabilirsiniz.
Bir çal›flma sayfas›n› yazd›rmakistedi¤imizde bu sürprizler bizimiçin birçok sorun demektir. Çal›flmatablosu sayfaya s›¤mayabilir, kenarboflluk ayarlar›n›n yenidendüzenlenmesi gerekebilir, belli biralan›n yazd›r›lmas›, bafll›kayarlar›n›n yap›lmas› gerekebilir. Buayarlamalar büyük tablolarlaçal›flt›¤›n›zda çok zaman al›c›ifllemlerdir. Bu zaman› daha k›satutmak için baz› ipuçlar›n› bilmekgerekir. Örne¤in sayfan›n bir k⤛da
s›¤mas›n› sa¤lamak için sütun vesat›r geniflliklerini de¤ifltirmekyerine File >> PageSetup>>Page>>Fit to özelli¤inikullanmak daha k›sa zamandasorunu çözmek demektir. Çal›flmasayfalar› kopyaland›¤›ndaberaberinde yazd›rma ayarlar›n›tafl›r. Fakat herhangi bir çal›flmasayfas›n›n içindeki tabloyu baflka birsayfaya kopyalamak yazd›rmaayarlar›n› beraberinde tafl›maz.
Print komutunu vermeden öncetüm sayfa ayarlar›n›za dikkatetmeniz gerekti¤i gibi yaz›c›n›zlailgili ayarlara da dikkat etmelisiniz.Örne¤in, bir a¤ ortam›nda çal›fl›rkenyaz›c›n›n o an kullan›labilir olupolmamas›na dikkat etmelisiniz.
E¤er çal›flma kitab›ndaki tümsayfalar›n yazd›r›lmas›n› istiyorsan›z,bütün sayfalar› seçtikten sonra Printkomutunu vermelisiniz.
E¤er bilgisayar›n›zdabir yaz›c›tan›t›lmam›flsa, PageSetup ayarlamalar›n›göremezsiniz. En az›ndan biryaz›c›n›n geçici olaraktan›t›lmas› gerekir.
Bilge Adam-Microsoft Excel52
Tüm bu düzenlemeler için
File >> Page Setupseçilir.
Page Setuppenceresindekibölümler kullan›laraksayfa yaz›m ifllemine
haz›rlan›r.
1 2
Yazd›rma‹fllemleri
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Sayfa Bölümü
Sayfan›n düzenini, ölçekayarlar›n› ve bask› kalitesiniayarlad›¤›m›z bölümdür.
Sayfan›n karakteristik özellikleri bubölüm ile ayarlanacakt›r. Bir çal›flmasayfas› yazd›r›lmadan önce mutlakabu bölümdeki ayarlara dikkatetmelisiniz.
Genifl bir tablonuz varsa sayfay›yatay olarak kullanmak dahaokunabilir bir tablo olmas›n›sa¤layacakt›r. E¤er ayarlara
müdahale etmezseniz her sayfadikey kabul edilecektir.
E¤er bir sayfan›n ç›k›fl›n› taslakolarak almak ya da yazd›rmaiflleminin h›zl› olmas›n› istiyorsan›zbask› kalitesini düflürebilirsiniz.Fakat bu ifllem her yaz›c› içinoptimum çözüm olmayabilir.
Yaz›c› özellikleriniz de iflinkalitesini ve h›z›n› etkiler. Bunedenle yaz›c› özelliklerine dedikkat etmelisiniz.
Mürekkep püskürtmeliyaz›c›larda taslak
kalitesini kullanmakciddi bir kartufl
ve zaman tasarrufu sa¤layacakt›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 53
Orientation: Çal›flmasayfas›n›n sayfaya dikey
ya da yataybast›r›lmas›n› sa¤lar.
Print Quality:Görüntü kalitesinibelirlemek için
seçece¤imiz çözünürlüksay›s›d›r. Yüksekçözünürlü¤üdestekleyen yaz›c›lardayüksek çözünürlü¤üseçmek daha iyi sonuçverir.
Scaling: Çal›flmasayfas›n›n (veyaseçimin), yazd›r›l›rken
sayfaya s›¤acak flekildebüyültüp ya da küçülterekölçeklendirilmesini sa¤lar. Fitto, sayfa geniflli¤inidoldurmak veya gereken miktarda ka¤›t kullanmak içinseçilir.
First Page Number:Sayfalara verileceknumaran›n hangi
say›dan bafllayaca¤›na kararverilir.
Paper Size: Genellikleçal›flt›¤›m›z ka¤›t boyutuA4’tür. Farkl› boyutta bir
ka¤›t kullan›lacaksa listedenseçilir.
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Kenar Boflluklar› Bölümü
Kenar bofllu¤u sayfadakiyaz›lar ile kenarlar›aras›ndaki bofllu¤u belirler.
Bir anlamda k⤛t üzerine yazmaiflleminin bafllang›ç ve bitifls›n›rlar›d›r. Page Setup penceresindebulunan Margins bölümü, sayfan›ntop, bottom, left ve right boflluk,header-footer ayarlar›n›n yap›ld›¤›bölümdür. Center on page seçene¤iile verilerin sayfaya yatay veyadikey olarak ortalanmas› sa¤lan›r.
Çal›flma sayfas›ndaki tablolarsayfaya s›¤mad›¤›nda kenarboflluklar›n› azaltmak, tablonunorijinal görünümünü bozmadanyazd›r›labilmesini sa¤lar. Ayr›caküçük bir tablo, sayfan›n üst-solbölümünde kalacakt›r. Küçüktablolar›n k⤛t üzerinde ortalanmas›için sat›r ve sütun geniflliklerinide¤ifltirmek yerine bu bölümdebulunan ortalama seçenekleri dahaideal bir çözüm olacakt›r.
Header-Footer bofllukde¤erleri, Bottom-Top bofllukde¤erlerinden küçükolmal›d›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel54
Bölüm5
Header-Footer:Header-Footersayfadaki di¤er
metinlerden daha üstteveya daha alttaolmal›d›r. Bu bilgiler içingereken boflluklarayr›ca belirlenmelidir.
Top- Bottom- Left-Right: Sayfakenarlar›ndan
b›rak›lacak bofllu¤un cmcinsinden ölçüsünü küçükoklar› kullanarak de¤ifltirebilirsiniz.
Center on page: Çal›flmasayfas›ndaki tablolar›n k⤛tüzerinde ortalanmas›n› sa¤lar. Yatay
ya da dikey ortalama yapmak için, ilgiliseçenek kutusu iflaretlenir.
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Header-Footer Bölümü
Yazd›raca¤›m›z sayfalar›nhepsinde bulunmas›n›istedi¤imiz standart bafll›klar,
tarih ve saat bilgisi, sayfa numaras›gibi bilgiler Header - Footer olarakadland›r›l›r. Header - Footer özelli¤ibir kez tan›mland›¤›nda belgemizintüm sayfalar›na uygulan›r.
Her sayfada tekrarlanmas›n›istedi¤iniz bafll›klar için belgeiçindeki tablolara müdahale etmekçok yanl›fl bir ifllem olacakt›r.
Excel’de üstbilgi olarak genellikle,raporun ya da tablonun ad›, tarih,flirket ad› gibi bilgiler kullan›labilir.Bu kurum içerisinde kullan›lan genelrapor biçimiyle ilgilidir. Altbilgiolarak ise genellikle tarih, sayfanumaras›, haz›rlayan›n ad› gibi
bilgiler en çok kullan›lan seçeneklerdir. Örne¤in onlarca sayfa tutan bir
tabloyu inceleyen bir kiflinin raporuntoplam kaç sayfa oldu¤unu veinceledi¤i sayfan›n kaç›nc› sayfaoldu¤unu bilmesi gerekir.
Bu nedenle altbilgi olarak sayfanumaras› ve toplam sayfa say›s›kullan›labilir. Standart olarakraporlarda genellikle tablonun ya daraporun ad› üstbilgi olarak kullan›l›r.Sa¤ üstte ise raporun oluflturulmatarihi yer al›r. Altbilgi k›sm›nda isehaz›rlayan kiflinin ya da departman›nad›, e¤er bir teklif parças› iseflirketin ad› ve sa¤ alt bölümde iseözellikle çok sayfal› raporlarda sayfanumaras› s›k kullan›lan bilgiseçenekleridir.
Header - Footerk⤛d›n üst ve alt
kenar boflluklar›nayazd›r›l›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 55
Yazd›rma‹fllemleri
Header-Footer: Buseçenekler ile haz›r
olarak sunulan standartbilgiler seçilebilir.
Custom Header-Custom Footer:Bu dü¤meleri
kullanarak bafll›k, tarih,saat, dosya ad›,çal›flma sayfas› adlar›n›üstbilgi altbilgi halinegetirebilir, ya da metinolarak bir bafll›kbelirleyebiliriz. Üstbilgive altbilgi olarak resimde seçebiliriz.
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Çal›flma Sayfas› Bölümü
Bu bölüm sayfan›n iste¤e özelyazd›r›labilmesi veyinelenecek sat›rlar ve
sütunlar, s›ralama gibi ayarlar›nyap›labilmesini sa¤lar.
Çal›flma sayfas›ndaki listemizintamam›n› yazd›rmak yerine belli biralan› yazd›rmak isteyebiliriz. Buiste¤i yerine getirebilmek için sat›rya da sütun gizlemek yerine, bubölümde bulunan Print Areaseçene¤ini kullanabiliriz.
Uzun bir listeyi yazd›r›rken, sütunbafll›klar›n›n her sayfan›n bafl›na
yazd›r›lmas› gerekebilir. S›kçakarfl›lafl›lan kullan›c› hatalar›ndanbiri de sütun bafll›klar›n›n bulundu¤usat›r›n her sayfada ç›kmas› içintablonun içindeki di¤er sayfalara dabu sat›r› ekleyerek tablo yap›s›n›bozmakt›r.
Bu durumda birçok özelli¤ikullanabilmek için sürekli tabloyap›s›n› de¤ifltirmek zorunda kal›n›rve bu da gereksiz zaman kayb›d›r.Bu bölümde bulunan Print Titlesseçene¤i ise bu ifllem için en idealçözümdür.
Standard Toolbar’dabulunan Print Previewseçene¤inden PageSetup penceresiaç›ld›¤›nda Print Titlesbölümü aktif de¤ildir.File menüsündenPage Setup seçene¤iile bu pencereyiaçman›z gerekir.
Bilge Adam-Microsoft Excel56
Bölüm5
Print Area: Yazd›r›lacakhücrelerin adresi girilir
veya Mouse ile sayfadanseçilir.
Print Titles: Sat›rdaveya sütunda bulunanbafll›klar›n adresi girilir
veya Mouse ile seçilir.
Page Order: Sayfalaryazd›r›l›rken ilk sayfadansonra bast›r›lacak olan
sayfan›n yerini belirleriz.
Print: K›lavuz çizgilerini,sat›r ve sütun bafll›klar›n›,hücrelerde yer alan
aç›klamalar› yazd›rabiliriz. Hücrelerde görünen hücre hatalar›n›n görünümüne kararverebiliriz.
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Print Preview
Çal›flma sayfalar›m›z›yazd›rmadan önce k⤛da neflekilde bas›lacaklar›n› görmek
isteriz. Page Setup bölümündetan›mlad›¤›m›z kenar boflluklar›,yönlendirme, üstbilgi ve alt bilgi vedi¤er çal›flma sayfas› ayarlar›n›nk⤛ttaki uygulamas›n› görece¤imizseçenektir. Print Previw’dagördü¤ümüz sayfa görüntüsüçal›flma sayfas›n›n yazd›r›ld›¤›ndakigörüntünün ayn›s›d›r.
Print Preview görünümünde sayfaüzerinde hiçbir ayarlamayapmad›¤›n›zda dikey bir k⤛tgörünümü vard›r. Ayr›ca s›k
kullan›lan k⤛t boyutu A4 oldu¤uiçin bu k⤛t boyutu da standartayarlardan biridir.
Page Setup ayarlar›n› PrintPreview penceresindeki Setupdü¤mesini kullanarak daulaflabilirsiniz. Bu yöntemle sayfayap›s› ayarlar›n›z›gerçeklefltirdi¤inizde, yapt›¤›n›zayarlar›n k⤛t üzerindekigörünümünü de an›nda görmüflolursunuz.
Fakat tekrar edecek sütun ya dasat›r bafll›klar› bu penceredeneriflece¤iniz Page Setup ilegerçeklefltirilemez.
Microsoft Excel-Bilge Adam 57
Yazd›rma‹fllemleri
Çal›flma sayfas›ndagörünen k›lavuz çizgileri bask›da
yazd›r›lmaz. K›lavuzçizgilerinin de
yazd›r›lmas› için File>> Page Setup>>
Sheet seçene¤indenGridlines seçilmelidir.
File >> PrintPreview seçilir.
Print Preview komutunu StandardToolbar’dan da seçebiliriz.
Print Preview penceresinde;Next, Previous: Birden fazla sayfam›z varsa,
önceki ve sonraki sayfay› gösterir.Print: Yazd›rma seçenekleri penceresini açar.
Setup: Sayfa Yap›s› ayarlar›n› açar.Margins: Kenar boflluk ayarlar›n› yeniden düzenleyebilmek için, kenar boflluk
çizgileri ç›kar›r. Mouse ile sürükleyerek, kenar boflluklar› düzenlenebilir.
1
2
Bölüm5
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Page Break Preview
Çal›flma sayfan›z Normalgörünüme sahip oldu¤undabüyük bir beyaz alan gibidir.
Tablolar›n›z›n büyüklü¤ü ne olursaolsun, çal›flma sayfan›z›n tamam›n›görürsünüz. E¤er sadece yazd›rmakistedi¤iniz bölümün görünmesiniistiyorsan›z, Page Break Previewseçene¤ini kullanabilirsiniz. Buözellik, sadece yazd›r›lacakbölgenin ekranda kalmas›n›sa¤layacak, arka planda sayfanumaras›n› gösterecektir.
Sayfa s›n›rlar›ndan Mouse ile
sürükleyerek sayfa sonlar›n›de¤ifltirebiliriz. Böylece, Çal›flmasayfas›nda yazd›raca¤›m›z alanbelirlenmifl olur.
Page BreakPreview’da iken normal görünümegeçmek için View >> Normalseçilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel58
Standard Toolbar’dakiPrint dü¤mesine
t›klad›¤›m›zda yaz›mifllemi bafllar. Belli bir
sayfa aral›¤›n›yazd›rmak veya
birden fazla kopyaalmak için mutlaka
File >> Printseçene¤inden
gerekli komutlarseçilmelidir.
Yazd›rma‹fllemleri
Sayfa Yap›s› Ayarlar›
Print Ayarlar›
Haz›rlad›¤›m›z çal›flmasayfalar›n› yazd›rmak için,hangi sayfalar›n
yazd›r›laca¤›n›, kopya say›s›n›,çal›flma sayfas›ndaki hangi ö¤elerinyazd›r›laca¤›n› belirtmemiz gerekir.Standard Toolbar’da bulunan Printsimgesi ile yazd›rma ifllemibafllat›l›rsa standart yazd›rmaayarlar› kullan›larak ifllemtamamlanacakt›r. E¤er bask›iflleminin özelliklerine müdahaleetmek istiyorsan›z mutlaka ifllemiafla¤›daki gibi bafllatmal›s›n›z.‹fllemleri daha do¤ru yapmak için
yaz›c› özelliklerinizi bilmelisiniz.Böylece hem daha h›zl›, hem dahado¤ru bir yazd›rma ifllemigerçeklefltirmifl olursunuz. Yanl›flyap›lan yazd›rma ifllemleri,gereksiz k⤛t kullan›m› demektir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 59
Printer: Genellikle iflyerlerinde birden fazla
yaz›c› ile çal›fl›l›r. Bask›alaca¤›m›z yaz›c›y›seçece¤imiz bölümdür.
Properties: Seçiliyaz›c› ile ilgiliayarlar (ka¤›t
boyutu, bask› kalitesi,…gibi) yap›l›r.
Print range: Tümsayfalar› veya belli birsayfa aral›¤›n›
yazd›rmak için kullan›l›r.
Collate: Bir sayfan›nbirden çok kopyas›n›yazd›rd›¤›m›zda
numaral› sayfalar› düzenler.Bir sonraki sayfan›n ilk kopyas› yazd›r›lmadan öncetüm sayfalar› yazd›r›r.
Print what: Sadeceseçti¤imiz hücreleri,seçili sayfalar› veya tüm
çal›flma kitab›n› yazd›rmakiçin kullan›l›r.
Find Printer: A¤ortam›nda çal›flanherhangi bir
yaz›c›y› seçmemizisa¤lar.
Copies: Bir sayfdan kaç kopyabasaca¤›m›z›
seçeriz.
Bölüm6
Bu bölümde sizlere formül ve fonksiyon kullan›m›n›aktaraca¤›z.
Excel ile verilerin giriflini vebiçimlendirmesiniyapt›ktan sonra bu verileri
kullanarak çeflitli analizler vehesaplamalar yapabilirsiniz.Zaten Excel’in en büyük kullan›mamac› da bu hesaplamalar›yapmakt›r.
Excel ile bütün aritmetik ifllemleriyapabildi¤iniz gibi, metinsel veyatarihsel ifllemleri degerçeklefltirebilirsiniz.Hesaplama sözcü¤ü genelliklesay›sal ifllemleri hat›rlat›r. OysaExcel, sadece say›larla de¤iltarih ve metinlerle de ifllemyapabilir. Örne¤in, bir sütundayer alan, tümü küçük harfleyaz›lm›fl flehir adlar›n› büyükharfe dönüfltürme ifllemi içinverileri tekrar girmeye gerekyoktur. Bu tür ifllemler içinmetinsel fonksiyonlarkullanabilirsiniz. Bu ifllemin birsay›sal hesaplama olmad›¤›aç›kça ortadad›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel60
Hesaplama ‹fllemleri
Hesaplama‹fllemleri
Bu bölümde sizlereaktaraca¤›m›z formül vefonksiyonlarla hem hesaplamaifllemlerinizigerçeklefltirebileceksiniz.Excel’de kullan›labilecekfonksiyonlar›n say›s› oldukçafazlad›r. Fakat her kullan›c› bufonksiyonlar›n tamam›na ihtiyaçduymaz. Kullan›ma sunulanfonksiyonlar, bütün kullan›c›lardüflünülerek haz›rland›¤› içinihtiyaçlar›n tamam›n›kapsamaktad›r.
Biz bu bölümde en s›k kullan›lanfonksiyonlar›n nas›l kullan›ld›¤›n›aktarmaya çal›flt›k. Asl›ndahemen hemen bütünfonksiyonlar›n kullan›m› birbirinebenzemektedir. If fonksiyonununkullan›m›n›, mant›ksal olarakanlamak bütün fonksiyonlar›kullanabilmek demektir. ‹htiyaçduydu¤unuzda Help menüsüyleçal›fl›rsan›z, bütün fonksiyonlar›kullanabilirsiniz.
Hes
apla
ma‹fllem
leri
‹fllemleri
Bölüm6
Formül Kullan›m›
Formül Girifli
Say›larla çal›fl›rken, s›k s›khesaplamalar yapmakzorunda kal›r›z. Basit
ifllemlerden, karmafl›k hesaplamalarakadar bir çok ifllem Excel dekolayl›kla yap›labilir. Oldukçazaman›m›z› alacak raporlar› Excelsayesinde çok daha k›sa zamandahaz›rlayabiliriz.
Excel formül oluflturma özelli¤isayesinde hücreler aras›ndamatematiksel ve mant›ksal iliflkilerkurulmas›na ve bu iliflkilerikullanarak, yeni ifllenmifl verileroluflturulmas›na imkân verir.
Formül oluflturulurken dikkatedilmesi gereken en önemli nokta,bütün formüllerin eflittir (=) iflaretiile bafllamas› gerekti¤idir. Formüllergirilmeden önce (=) iflaretikullan›lmazsa veriler, formül kabuledilmeyece¤i için, bir sonuçüretmez. Formülü yazd›ktan sonraonaylamak için Enter’a bas›l›r.
Hücrelere yaz›lan formüllerinsonucu hücrede, formüller iseformül çubu¤unda görüntülenir.Yaz›lan formülü düzenlemek için,hücre veya formül çubu¤u aktif halegetirilir (bknz: bölüm2-veridüzenleme).
Formüller olufltururken say›lar da,say›lar›n bulundu¤u hücre adresleride kullan›labilir. Hücre adreslerini
kullanmak, verileri daha sonragüncellemek ve kopyalayabilmekiçin gereklidir.
Örnek tabloda, (=) eflittir iflareti ilebafllad›ktan sonra iki ifllemin de ayn›sonucu verdi¤ini görüyoruz.
Seçili hücredeki de¤erin(C3), nas›lelde edildi¤i formül çubu¤undagörüntülenir.
‹ki ifllemin fark›, say›lar›de¤ifltirmek veya formülükopyalamak istedi¤imizde ortayaç›kar.
Tabloda, 20 say›s›n› 40 ilede¤ifltirince, ilk ifllemin sonucude¤iflmez. Çünkü 20 say›s› ile 30say›s›n› toplam›flt›r. Di¤er ifllemdeyaz›lan formül, “C1 hücresindeyazan say› ile C2 hücresinde yazansay›y› topla” demektir. Hücreiçerikleri de¤ifltikçe sonuç dade¤iflecektir.
Formül veFonksiyonlar› kullanarak sonuçlarelde edildi¤inde, kullan›lan hücrelerdeki de¤erler de¤ifltirilirse, sonuçtaotomatik olarak güncellenecektir.
Formül girifllerindehücre adresi klavyeden girilebilece¤i gibi, (=) eflittir iflaretindensonra Mouse ile veyaklavyedeki yöntufllar›yla daseçilebilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel62
Formül Kullan›m›
Hesaplama Operatörleri ve ‹fllem S›ras›
Operatörler, veriler üzerindeyapaca¤›m›z hesaplamatürünü belirler. Aritmetik
operatörler toplama, ç›karma, çarpma ve bölme gibi temel matematikselifllemleri yapmak için ve say›salsonuçlar üretmek için kullan›l›r.
Excel, Aritmetik ifllemlerdematematiksel ifllem s›ras›n› kullan›r.Formülde birden fazla hesaplamaoperatörü kullan›l›yor ise,operatörlerin öncelik s›ras›matematikteki ile ayn›d›r. ‹fllemdevarsa ilk önce üs operatörükullan›l›r, daha sonra s›ras› ileÇarpma, Bölme, Toplama, Ç›karmakullan›lacakt›r. Önceliklerikendimize göre de¤ifltirmek için,parantez kullanabiliriz.
• Parantez içindekiler ilk olarakhesaplan›r.
• Üssel ifadeler, çarpmaiflleminden önce hesaplan›r.
• Çarpma ve bölme ifllemi toplamave ç›karma iflleminden öncehesaplan›r.
• Ayn› formülde toplama veç›karma ifllemi kullan›l›yorsa,soldan sa¤a ifllem yap›l›r.
Hesaplama‹fllemleri
Formüllerimiziyazarken, = iflaretiyerine + iflareti de
kullanabiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 63
Formül Kullan›m›
Formülleri Kopyalamak
Excel program›nda, verilerikopyalamak ile formüllerikopyalamak aras›nda önemli
bir fark vard›r. Sabit verilerkopyaland›¤›nda de¤erler ayn›kalmakta, fakat formüllerkopyaland›¤›nda de¤erlerde¤iflmektedir. Çünkü formülberaberinde, içerdi¤i adreslememant›¤›n› götürmektedir. Do¤alolarak formülün baflvurdu¤u hücreadresleri de¤iflece¤i için hesaplad›¤›de¤er de de¤iflecektir. Böylece, herhücre için formülü tekrar oluflturmakzorunda kalmay›z. Formülükullanaca¤›m›z di¤er hücrelerde de
ayn› ifllem yap›lacak ise, tek tekhücrelere formülü yazmak yerine,kopyalamak bize oldukça zamankazand›racakt›r (genellikle Excel’deoluflturulan formüller, di¤er sat›rveya sütunlarda da kullan›l›r).
Formül girilen hücrenin içeri¤i ikiflekilde düflünülmelidir:
1. Formül,2. Formülün hesaplad›¤› de¤er.E¤er amaç formülü kopyalamaksa,
yukar›daki sözlediklerimizgeçerlidir. Fakat formülünhesaplad›¤› de¤erleri kopyalamakiçin Edit» Paste Specialpenceresinden Values seçilmelidir.
E¤er, formülüolufltururken, hücreadresi kullan›yorsak,formülün bulundu¤uhücredeki, DoldurmaKulbundan afla¤› yada yana çekerekdi¤er hücrelere formülü kopyalayabiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel64
Bölüm6
Sonucu görmek istedi¤imiz hücrelere,
uygun formül yaz›l›r.
Formülün bulundu¤uhücre kopyalan›r ve
uygun hücrelere yap›flt›r›l›r.Formülün kopyaland›¤›hücrelerdeki de¤erler,otomatik olarak yaz›lacakt›r.
Formülkopyalanan
hücrelerincelendi¤inde,
hücre adreslerindenyararlan›ld›¤›
görülmektedir.
1
2
3
Fonksiyonlar
Fonksiyon Kullan›m›
Hesaplamalar›m›z› yaparkenkulland›¤›m›z formüller bizimtaraf›m›zdan, yap›lacak iflleme
göre oluflturulur. Ancak çok say›dahücre ile ifllem yapmak gerekti¤indeoluflturaca¤›m›z formüller oldukça uzun olacak ve zaman›m›z› alacakt›r.
Bu gibi ifllemler de formüloluflturmak yerine Excelfonksiyonlar›ndan yararlanabiliriz.Fonksiyonlar, önceden tan›mlanm›flformüllerdir. Birden fazla ifllemigerektiren (faiz hesaplamalar›,finansal ve istatistiksel ifllemler gibi)hesaplamalar› Excel’de tan›mlanm›flolan fonksiyonlarla olufltururuz.
Fonksiyon kullanman›n bir di¤eramac›, çok fazla say›da hücre ileifllem yapmakt›r. 100 tane say›y›toplatmak için tüm say›lar› içerenhücreleri tek tek yazmak yerine Sum fonksiyonu ile ifllemi gerçeklefltirebiliriz.
Excel’de kullan›lan birçokfonksiyon vard›r. Tüm fonksiyonlariçin, Insert >> Function seçilir.Fonksiyonlar›n genel yaz›l›fl›:• = ile bafllan›r.• Fonksiyonun ad› yaz›l›r.• Parantez aç›l›r.• Fonksiyonun parametreleri girilir.• Parantez kapat›l›r.
Fonksiyon kullan›m›nda önemliolan, her fonksiyonun gerekliparametrelerini yazmakt›r. Birhücreye fonksiyon ad› girilipparantez aç›ld›ktan sonra, hücreninalt›nda fonksiyon parametrelerinigösteren bir aç›klama görüntülenir.
Fonksiyonlar, kullan›m amaçlar›nagöre kategorilere ayr›lm›flt›r. Önceyap›lacak ifllemin kategorisi dahasonra fonksiyon belirlenir.
Fonksiyon kullan›m›na al›flt›ktansonra yeni fonksiyonlar› ö¤renmeksizin için zor olmayacakt›r.
Fonksiyon aç›klamalar›n›
göremiyorsan›z,Tools>> Options >>General bölümünde
Function Tooltipsseçene¤iniiflaretleyin.
Insert Functionpenceresinde Help
on This Functionseçene¤i t›klanarak,
kullan›lacak fonksiyonhakk›nda yard›m
al›nabilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 65
Hesaplama‹fllemleri
Fonksiyonlar
Sum Fonksiyonu
Daha önce iki hücredekisay›sal verileri toplatmakiçin “+” operatöründen
yararlanm›flt›k. Toplamayapaca¤›m›z hücre say›s› çok fazlaise, Sum fonksiyonundanyararlan›r›z. Sum fonksiyonu,belirtti¤imiz tüm hücre alan›ndakisay›sal verilerin toplam›n› hesaplar.
Standard Toolbar’daki AutoSum
dü¤mesi, bulundu¤umuz hücrekonumuna göre otomatik olarak birtoplam formülü oluflturur. Hücrekonumuna göre, bitifli¤indeki sat›rveya sütundaki hücreleri toplatanformülü oluflturur. Farkl› alanlardaki hücrelerde bulunan verileri toplatmakistedi¤imizde AutoSumdü¤mesinden yararlanamay›z.
AutoSum dü¤mesisadece toplamaifllemi yapmaz.AutoSumdü¤mesindeki okat›kland›¤›ndayap›lacak ifllem listeden seçilebilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel66
Bölüm6
Sum Fonksiyonunun Temel Kullan›m›= Sum (1. Say›; 2. Say›; 3. Say›;………) En fazla 30 tane Say› toplanabilir.= Sum(3; 5; 6;……) Say›lar hücrelerde yazm›yorsa.= Sum (A2;A3;A4;…..) Say›lar hücrelerde yaz›yorsa= Sum (A2:A4.) Say›lar bir hücre aral›¤›nda ise= Sum (A2:A4;C2:C4) Say›lar birden fazla hücre aral›¤›nda ise
Toplam al›nacak hücre seçilir.= iflaretinden sonra fonksiyonun ad›
yaz›l›r ve parantez aç›l›r. =SUM(
Hücre veya aral›k belirtmek için, hücreadreslerini klavyeden yazabilir, farenin
sol tuflu ile sürükleyerek seçebilir veyaklavyedeki yön tufllar›n› kullanabiliriz.
Hücre veya aral›kseçildikten sonra
parantez kapat›l›r “)” .Fonksiyonu sonland›rmakiçin Enter tufluna bas›l›r.
1
2 3
Fonksiyonlar
S›k Kullan›lan Statistical Fonksiyonlar
Statistical fonksiyonlar,karmafl›k hesaplar› kolayl›klayapabilmemizi sa¤lar.
Uzun bir liste içindeki say›lar›nortalamas›, en yüksek ve en düflükde¤erlerin bulunmas› gibi ifllemlerik›sa zamanda gerçeklefltirenfonksiyonlard›r.
Average Fonksiyonu, say›lar›nmatematiksel ortalamas›n›,
Max fonksiyonu, say›lar içindekien yüksek de¤eri,
Min fonksiyonu ise say›lariçindeki en düflük de¤eri verir.
• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n ortalamas›n›almak için;
=AVERAGE(C2:C8)
• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n en yüksekde¤erini bulmak için;
=MAX(C2:C8)
• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n en düflükde¤erini bulmak için;
=MIN(C2:C8)
Sum fonksiyonundakitemel kullan›mlar bu
fonksiyonlar içindegeçerlidir.
Fonksiyon isimleriyaz›l›rken büyük ya
da küçük harfkullan›labilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 67
Hesaplama‹fllemleri
Fonksiyonlar
SQRT Fonksiyonu
Pozitif bir say›n›n karekökünüverir. Fonksiyon için gerekensay› parantez içerisine sabit
olarak yaz›labilir ya da bir hücredenal›nabilir. Di¤er matematikselfonksiyonlardan farkl› olarak tek birsay› ile çal›flmas›d›r. Birden fazlasay› ile bu fonksiyon de¤erihesaplanamaz.
=SQRT(number)Karekökünü bulmak istedi¤imiz
say› negatifse, karekök fonksiyonu#NUM! Hata de¤eri verir.
Round ifllemini Excelfonksiyonu ileyapman›z hesaplamalar›n›z›ndo¤rulu¤unukesinlefltirecektir.
Bilge Adam-Microsoft Excel68
ROUND Fonksiyonu
Say›y› de¤ifltirmeden, sadecegörüntülenen ondal›k basamaksay›s›n› de¤ifltirmeyi
ö¤renmifltik (FormattingToolbar’dan Increase Decimal veyaDecrease Decimal dü¤meleri vb.).
Ondal›kl› say›lar› fonksiyonlardakullanmak, bir say›y› en yak›ntamsay›ya veya kesire yuvarlamakiçin Round Fonksiyonu kullan›l›r.
=Round(number;num_digits)
Num_digits parametresi;
1 tan›mlan›rsa, say›y› bir ondal›kbasamak olacak flekilde,
0 tan›mlan›rsa, say›y› en yak›ntamsay›ya (ondal›ktan sonrakibasamak 5 ve üstü ise bir basamakyukar›),
-1 tan›mlan›rsa, say›y› ondal›kvirgülün soluna yuvarlar.
Bölüm6
Fonksiyonlar
Hücre Adresini Sabitlemek
Formül ya da fonksiyonkullan›m› s›ras›nda hücrelerinsabitlenmesi her hücre için
formülün bafltan yaz›lmas›n›engeller. Bir hücredeki formülü,baflka bir hücreye tafl›d›¤›m›zda veyakopyalad›¤›m›zda, hücre adresitafl›d›¤›m›z veya kopyalad›¤›m›zkonuma göre de¤iflir. Örne¤in; C5hücresine yaz›lan =(B5*C1)+B5formülünü, bir alt hücreye kopyalad›¤›m›zda formül=(B6*C2)+ B6 olarak de¤iflecektir.
C2 hücresi bofl oldu¤unda, formülhatal› sonuç verir. Çünkü ilkformülde kullan›lan C1 hücresi(%15), di¤er hücrelerde dekullan›lacakt›r. Formülükopyalad›¤›m›zda C1 hücreadresinin de¤iflmemesi içinsabitlemek gerekir. Bu ifllemeMutlak Hücre Referans› ya da HücreSabitlemek denir.
Hücreyi sabitlemek için, sütun vesat›r isimlerinin bafl›na $ iflaretikonur =(B5*$C$1)+B5. Formül buflekilde yaz›l›rsa, afla¤› do¤rukopyaland›¤›nda C1 hücresininadresi de¤iflmez. Formülünkopyaland›¤› di¤er hücrelerdekiçarpan her zaman C1 hücresi olur.
Formülde kullan›lan hücreninkopyaland›¤› bölgelerde de geçerliolmas› durumunda hücre hem sat›r
olarak, hem sütun olarak sabitlenir.Buna bir anlamda hücre kilitleme dediyebiliriz.
Ama sat›r veya sütundan biri sabit,di¤eri de¤iflken olacaksa, o zamansat›r sabitleme ya da sütun sabitlemeile yapmam›z gerekir. Bunun için $iflaretinin nerede oldu¤u önemlidir.Örne¤in C1 hücresini tamamensabitlememiz gerekti¤inde $C$1fleklinde kullan›l›r. Sadece sat›rolarak sabit kalacak, sütunlarde¤iflebilecekse o zaman $ iflaretisat›r numaras›n›n, yani 1’in solundaolmal› (C$1). E¤er sütun olaraksabit, sat›r olarak de¤iflken olacaksao zaman $ iflareti sütun harfinin yaniC’nin solunda olmal› ($C1).
Hücre adresini sabitlemenin biryolu da hücreye ad tan›mlamakt›r.Fakat bu ifllem hücreyi tamamenkilitleyecektir. Sat›r veya sütunde¤iflimlerine izin verilmeyecektir.Ayn› kurallar hücre aral›klar› için degeçerlidir.
Formülü yazarken,sabitlenecek hücre
yaz›ld›ktan sonra F4tufluna bas›l›rsa, dolar
iflaretleri otomatikolarak yaz›l›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 69
Hesaplama‹fllemleri
Fonksiyonlar
‹fllemlerde Karfl›lafl›lan Hata Türleri
Excel’de hesaplamalaryaparken, hücrede baz› hataifadeleri ile karfl›lafl›r›z.
Hatan›n sebebine göre, hücredeyazan hata ifadesi de de¤iflecektir.Bu hatalarla bafledebilmenin ilkad›m›, hatan›n ne anlama geldi¤inibilmektir. Afla¤›da hata türlerininanlamlar› aç›klanm›flt›r.
En s›k yap›lan hata,fonksiyonun ad›n›yanl›fl kullanmakt›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel70
Bölüm6
Karfl›lafl›labilecek Hatalar›n Anlamlar›Ad Hatas›: Genellikle fonksiyonunu ad› yanl›fl yaz›ld›¤›nda oluflur. Ayr›ca, fonksiyonda kullan›lan metinselifadeleri t›rnak içine almad›¤›m›zda ya da adland›rd›¤›m›z hücre isimlerini yanl›fl yazd›¤›m›zda da görülür.
De¤er Hatas›: Birbirlerine uymayan iki veri türü ile ifllem yap›ld›¤›nda oluflur. Özellikle aritmetik ifllemlerde, metinsel bir veri türü kullan›l›rsa hücrede de¤er hatas› görülür.
S›f›ra Bölünme Hatas›: Bir say›y› s›f›ra böldü¤ümüz de ortaya ç›kan hata türüdür.
Baflvuru Hatas›: Formül ya da Fonksiyon içinde kullan›lan hücre silindi¤inde ya da sonucun bulundu¤uhücreyi baflka bir sayfaya kopyalad›¤›m›zda ortaya ç›kar.
Yok Hatas›: Arama fonksiyonlar›nda, belirtilen hücrede de¤er olmad›¤›nda ortaya ç›kan hata türüdür.
Bofl Hatas›: Özellikle, fonksiyonda kullan›lmas› gereken parametreler aras›na noktal› virgül (;) konulmad›¤›nda oluflan hata türüdür.
Say› Hatas›: Fonksiyon içinde uygun olmayan parametrenin kullan›lmas› sonucu oluflur. Örne¤in, SQRTfonksiyonu negatif saylar›n karekökünü almaz. E¤er negatif bir say› SQRT fonksiyonu içinde kullan›l›yorsaSay› hatas› oluflacakt›r.
Fonksiyonlar
Formüllerde Hata Denetimi
Excel, yazd›¤›m›z formülleribir dilbilgisi denetleyicisi gibidenetler. Yaz›lan
formülde bir hata buldu¤undahücrenin sol üst köflesinde yeflil birüçgen belirir.
Hücre üzerinet›klad›¤›m›zda,hata ile ilgiliyard›m
alabilece¤imiz, hata denetimiyapt›rabilece¤imiz bir k›sayolmenüsü aç›l›r.
Özellikle uzun formüllerde hatay›bulmam›za yard›mc› olur.
Bir çal›flmasayfas›nda hata
denetimi yapmak için,Tools >> Error
Checking seçene¤ide seçilebilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 71
Hesaplama‹fllemleri
Bu hata hakk›nda yard›m seçene¤iniseçti¤imizde, yap›lan hata ile ilgili bilgi
veren yard›m sayfas› aç›l›r. Yard›m sayfas›,hatan›n oluflumu ile ilgili olas›l›klar› ve çözümlerini gösterir.
Hesaplama ad›mlar›n› gösterseçene¤ini seçti¤imizde, Evaluate
dü¤mesine t›klayarak formül ad›m ad›mde¤erlendirilir.
De¤erlendirme sonucunda hatan›n
nerde oldu¤u gösterilir.
1
2
3
Fonksiyonlar
Formula Auditing
Hücrelere yazd›¤›m›zformülleri oluflturan hücreleriizlemek için Tools >>
Formula Auditing seçene¤ikullan›l›r. Bu seçenek, farkl›kullan›c›lar›n haz›rlad›¤› Exceltablolar›n› anlamam›za yard›mc›olur. Formüller sonucunda oluflmuflde¤erlerin hangi hücrelerle ilgilioldu¤unu ve yap›lacakde¤iflikliklerin hangi hücrelerietkileyece¤ini gösterir.
Formülü etkileyen hücreleriizlemek için;
1. Formülün bulundu¤u hücreseçilir.
2. Tools >> Formula Auditing >>Trace Precedents seçilir. Formülü
oluflturan hücreler oklarla gösterilir.Hücrenin etkileyece¤i fonksiyonu
izlemek için;1. Formülü oluflturan herhangi bir
hücre seçilir.2. Tools >> Formula Auditing >>
Trace Dependents seçilir. Hücreninyer ald›¤› formül okla gösterilir. Buifllem, hücredeki veri de¤ifltirildi¤indehangi formülün etkilenece¤inigösterir. Remove All Arrows seçene¤iile oklar› kald›rabiliriz.
Ayn› seçenekleriFormula Auditing araç çubu¤undan daseçebiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel72
Bölüm6
Fonksiyonlar
Text Fonksiyonlar
Text fonksiyonlar, metinleribüyük harf ve küçük harfedönüfltürmemizi,
parçalamam›z›, kodlar oluflturmam›z›
ve metinleri kullanarak koflullaroluflturmam›z› sa¤layanfonksiyonlard›r. S›k kullan›lanfonksiyonlar afla¤›da anlat›lm›flt›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 73
Hesaplama‹fllemleri
Upper Fonksiyonu: Belirtilen metni büyük harfeçevirir. =Upper(text)
Lower Fonksiyonu: Belirtilen metni küçük harfeçevirir. =Lower(text)
Proper Fonksiyonu: Metindeki ilk harfleri büyükharfe, di¤erlerini küçük harfe dönüfltürerek yaz›mdüzenine uygun hale getirir. =Proper(text)
Len Fonksiyonu: Bir metnin kaç karakterden olufltu¤unu gösterir. =Len(text)
Left Fonksiyonu: Bir metnin soldan, belirtilen say› karakteri kadar karakterini verir.=Left(text; num_chars)
Right Fonksiyonu: Bir metnin sa¤dan, belirtilen say› karakteri kadar karakterini verir.=Right(text; num_chars)
Concatenate Fonksiyonu: Birden fazla metni birlefltirir. =Concatenate(text1;text2;…)
Fonksiyonlar
Text Fonksiyonlar
Bilge Adam-Microsoft Excel74
Bölüm6
MID Fonksiyonu: Bir metnin, belirtilen bafllang›ç say›s›ndan itibaren istenen say›da karakterini gösterir. =MID(text; start_num; num_chars)
Search Fonksiyonu: Soldan sa¤aokuma s›ras›nda, özel veya belirtilen birkarakterin ilk geçti¤i yerin karakternumaras›n› verir. =Search(find_text;within text; start_num)Hesaplamalar›m›zda, tek bir fonksiyon kullanabilece¤imiz gibi, baz› durumlarda, ayn› ifllemde, birden fazlafonksiyonda kullanabiliriz.
Trim Fonksiyonu: Metinsel verilerde,metni oluflturan karakterler aras›na birden fazla boflluk bulunuyorsa, buboflluklar›n fazlal›klar›n› silerek tek birboflluk b›rak›lmas›n› sa¤lar. =Trim(text)
Text Fonksiyonu: Say›sal bir veriyi,metin flekline dönüfltürerek, istenilenbiçimde görünmesini sa¤lar. Böylece,sadece metin veri türlerinde kullan›lanbir fonksiyonu, say›sal veriler ile dekullanabiliriz. Text fonksiyonunda, #, ?gibi joker karakterlerde kullan›labilir.=Text(value; format_text)Text fonksiyonunun, biçimparametresinde kulland›¤›m›z ifadeyi mutlaka “ ’’(t›rnak) iflareti içinde yazmal›y›z.
Fonksiyonlar
Date & Time Fonksiyonlar
Tarih türündeki verileri,hesaplamalarda, fonksiyonlar-da kullanabilmek için tarihsel
fonksiyonlardan yararlan›r›z.Today Fonksiyonu: Sistem
tarihine göre, günün tarihini verir.Today fonksiyonu özellikle,herhangi bir tarih ile bugün aras›ndakaç gün oldu¤unu veya bugündenitibaren belli bir gün sonras›n›ntarihini hesaplamak için kullan›l›r.
=Today()Now Fonksiyonu: Güncel tarih ve
saati, tarih, saat, dakika biçimindeverir.
=Now()
Belli bir tarih ile günün tarihiaras›nda kaç gün oldu¤unuhesaplamak için iki tarih birbirindenç›kart›l›r. Sonuç tarih biçimindegelece¤i için, Format>>Cellsseçene¤inden General kategorisiseçilerek gün say›s› bulunur.
Day Fonksiyonu: Belirtilentarihteki gün say›s›n› gösterir. Sonuç
1 ile 31 aras›nda bir say› ç›kar.=Day(serial_number)Month Fonksiyonu: Hücredeki
tarihsel verinin ay numaras› verir.Sonuç 1 ile 12 aras›nda bir say›ç›kar.
=Month(serial_number)Year Fonksiyonu: Belirtilen
tarihteki y›l› gösterir. Sonuç 1900 ile9999 aras›nda bir say› ç›kar.
=Year(serial_number)Weekday Fonksiyonu: Verilen
tarihe göre haftan›n kaç›nc› günüoldu¤unu gösterir. 1 ile 7 aras›ndabir say› verir.
=Weekday(serial_number;return_type)
Return_type;
1 kullan›lm›fl veya belirtilmemiflise, Pazar günü haftan›n 1. günükabul edilir,
2 kullan›lm›fl ise, Pazartesi günühaftan›n 1. günü kabul edilir,
3 kullan›lm›fl ise, Pazartesi günühaftan›n 0. günü kabul edilir.
Excel, tarihsel verilerihesaplarda
kullanabilmek için hertarihe bir numara
verir. 1 Ocak 1900’akarfl›l›k gelen numara 1’dir.
Today ve Nowfonksiyonlar›, dosya
her aç›ld›¤›nda, güncellenir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 75
Hesaplama‹fllemleri
Mant›ksal Fonksiyonlar
Genel Kullan›m
Logical fonksiyonlar kararmekanizmalar› gerekti¤indekullan›l›r. Hücrenin alaca¤›
de¤er, baflka hücre/hücreler dekide¤erlere göre de¤iflecekse Logicalfonksiyon kullanmam›z gerekir.Burada önemli olan fonksiyonunyaz›ld›¤› hücrede oluflacak de¤erindi¤er bir hücrenin de¤erine görebelirlenecek olmas›d›r. Fakat hangidurumda de¤erin ne olaca¤›n› bizbelirleriz. Bu karar› vermek için isekoflullar› kullan›r›z. Önce di¤erhücredeki de¤erin durumunubelirlemek için koflul oluflturur, dahasonra bu koflula göre fonksiyonuyazd›¤›m›z hücredeki de¤eribelirleriz.
Yani Logical fonksiyonlar bir veyabirden fazla koflula ba¤l› olaraksonuç üretmek için kullan›l›r.
Logical fonksiyonlarda iki de¤erikarfl›laflt›rmak (koflul oluflturmak)için mant›ksal operatörler kullan›l›r.
Günlük hayat›n›zdaki kararmekanizman›z, Excel’deki mant›ksalifllemlere çok uzak de¤ildir.Herhangi bir karar süreciberaberinde bir ya da birden fazlakoflulu gerektirir. Örne¤in, bir iflegirebilmek için nas›l iflveren sizinbaz› flartlara uygun olman›zdurumunda sizin ifle kabuledilmenize karar veriyorsa, siz de
iflverenin size sundu¤u flartlar›de¤erlendirir ve olumlu ya daolumsuz bir karar verirsiniz.
‹flte bu süreç bir ya da birden fazlakoflulu de¤erlendirme, bununsonucunda ise önceden belirlenmiflsonuçlardan birine karar verirsiniz.Excel’de kullanaca¤›n›z Logicalfonksiyonlar›n iflleyifli de ayn›d›r.Farkl› olan bunun Excel dili ile ifadeetmektir.
Yukar›da da anlafl›laca¤› gibikoflullar sadece say›sal ifadeler içinoluflturulmaz. Yani hücrede¤erlerinin mutlaka bir say› ilekarfl›laflt›r›lmas›na gerek yoktur.Metinsel de¤erlerde karfl›laflt›rmayatabi tutulabilir. Aradaki fark Textfonksiyonlar›n genellikle eflitlikkarfl›laflt›r›lmas› ile kullan›lmas›d›r.Metinsel ifadelerin büyüklük ya daküçüklük karfl›laflt›rmas› genellikleExcel’de tercih edilmez. Tarihselde¤erler ise say›larla ayn› ifllemigörebilirler.
If fonksiyonunda vedi¤er tüm fonksiyonlarda,metinsel ifadelert›rnak iflareti (“ “)içinde yaz›l›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel76
Bölüm6
Mant›ksal Fonksiyonlar
If Fonksiyonu
If fonksiyonu, belirtti¤imiz koflulungerçekleflmesi durumunda birde¤er, gerçekleflmemesi
durumunda ise baflka bir de¤er olmaküzere iki ayr› sonuç üretir. Fonksiyon3 bölümden oluflur.
=If(logical_test; [value_if_true];[value_if_false])
Koflulun gerçekleflmesi durumunaTRUE, gerçekleflmemesi durumunaFALSE diyebiliriz.
=If(logical_test; True; False)Ö¤rencilerimizin ald›¤› nota göre,
Geçme ve Kalma durumlar›n›nhesapland›¤› bir tablo olufltural›m.Örne¤imizde 5 ö¤renciye göre ifllemyap›lacak ama, ö¤renci say›m›zyüzlerce de olabilirdi. Notu, 50’denbüyük olanlar›n Durum alan›naGEÇT‹, 50 den küçük olanlar›n iseKALDI yazd›rmak istiyoruz.Özellikle uzun listelerde, tek tekbütün ö¤rencilerin notlar›n› kontroledip Geçti ya da Kald› yazmakoldukça zaman›m›z› alacakt›r. Buifllemi If fonksiyonu ile çok k›sa birsürede gerçeklefltirebiliriz.
=If(C2>50;“GEÇT‹”; “KALDI”)Koflul: C2 hücresinde bulunan
say›s›n›n 50’den büyük olmas›,Koflul gerçeklefliyorsa hücrede
yazacak de¤er: GEÇT‹,Koflul gerçekleflmiyorsa hücrede
yazacak de¤er: KALDI.Koflulumuzu yazarken, 50’den
yüksek not alanlar› GEÇT‹ olarakbelirtmifltik. Dikkat edilmesi gereken,notu 50 olan ö¤rencilerin Durumalanlar›na ne yaz›laca¤›d›r.Fonksiyonu bu flekilde oluflturursak,50 alan ö¤rencileri KALDI olarakhesaplayacakt›r. Notu 50 olanö¤rencilerin de durum alanlar›ndaGEÇT‹ yaz›lmas›n› istiyorsak koflulude¤ifltirmemiz gerekir.
=If(C2>=50;“GEÇT‹”; “KALDI”)Örnek tablomuzda iki farkl› If
formülü gösterilmifltir;Formül 1 alan›nda; e¤er ö¤renci
50’den yüksek not alm›fl ise Geçti,50’den küçük not alm›fl ise Kald›,
Formül 2 alan›nda; e¤er ö¤renci 50 veya 50’den yüksek not alm›fl ise Geçti, 50’den küçük not alm›fl ise Kald›.
Bir koflul belirlemek Iffonksiyonu için iki
sonuç üretmekdemektir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 77
Hesaplama‹fllemleri
Mant›ksal Fonksiyonlar
‹ç içe If Kullan›m›
If fonksiyonu bir önceki sayfadaanlat›ld›¤› gibi bir koflulabakarak iki farkl› sonuçtan birine
karar verir. Karara varmakistedi¤imiz sonuç say›s› ikiden fazlaoldu¤unda ise durumfarkl›laflmaktad›r. Koflula ba¤l›olarak ikiden fazla sonuç üretmekistedi¤imizde, If fonksiyonunu iç içekullanmam›z gerekir.
Yukar›daki örnekte ö¤rencinin notuna göre verece¤imiz karar ikialternatif sonuçtan olufluyordu. Ya“GEÇT‹”, ya da “KALDI” karar›n›verebilirdik. Ancak ö¤rencinin notu yok ise, üçüncü bir sonuç belirtmemiz gerekecektir. Örne¤in Not yaz›lmam›fl ise SINAVA G‹RMED‹ yazd›rmam›zgerekebilir. Bu durumda iki tanekoflul belirtmemiz gerekir.
Sonuçlar›m›z;1. Sonuç: Ö¤rencinin notu 50’ye
eflit ve 50’den yüksek ise, Durumalan›nda GEÇT‹ yaz›ls›n,
2. Sonuç: Ö¤rencinin notu, 50’dendüflük ise KALDI yaz›ls›n,
3. Sonuç: Ö¤rencinin notu yokise, Durum alan›nda SINAVAG‹RMED‹ yaz›ls›n.
Üçüncü koflulu tek bir Iffonksiyonu içinde, sa¤lamakmümkün de¤ildir. Çünkü Iffonksiyonunda, 3 parametre bulunur.Bu durumda, ikinci bir Ifkullanmam›z gerekir. ‹kincikullan›lan If fonksiyonun, birinci Iffonksiyonunun yanl›fl k›sm› olacakt›r.
‹stedi¤imiz sonuçlar artt›kça, iç içekullanaca¤›m›z If fonksiyonun say›s›da artacakt›r.
If fonksiyonunda enfazla 9 sonuç eldeedebiliriz. Bu da ‹ç‹çe en fazla 8 tane Iffonksiyonuna karfl›l›kgelir. Ö¤rencilerinald›klar› notlar›, harfsel göstermekistedi¤imizde, Iffonksiyonunuafla¤›daki flekilde kullanabiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel78
Bölüm6
Mant›ksal Fonksiyonlar
OR - AND Fonksiyonlar›
Tek bir koflul karar vermemizeyetmiyorsa, birden fazlakoflula ayn› anda bakarak,
karar vermemiz gerekiyor ise,koflullar› birliktede¤erlendirebilece¤imiz birfonksiyona ihtiyac›m›z vard›r.
OR, AND fonksiyonlar› birdenfazla koflulun s›namas›n›n yap›ld›¤›fonksiyonlard›r.
Her iki fonksiyon TRUE veyaFALSE olarak iki farkl› de¤erdenbirini ç›kar›r.
=OR (Logical 1; Logical 2;...)OR fonksiyonunda; belirtilen
koflullardan en az biriningerçekleflmesi durumunda, sonuçTRUE ç›kar.
E¤er koflullardan hiçbirigerçekleflmiyorsa sonuç FALSEç›kacakt›r.
=AND (Logical 1; Logical 2;...)AND fonksiyonun da ise,
koflullar›n tamam›n›n gerçekleflmesidurumunda sonuç TRUE ç›kacakt›r.Koflullardan en az biriningerçekleflmemesi durumunda isesonuç FALSE ç›kar.
Bu fonksiyonlar hiçbir zaman tekbafl›na kullan›lmaz. Mutlaka di¤erbir Logical fonksiyonla beraberkullan›lmas› gerekir. Çünkü bu
fonksiyonlar› kulland›¤›m›zdaalaca¤›m›z sonuçlar “TRUE” veya“FALSE” olacakt›r.
Bir hücre içerisinde bu sonuçlar›nyazmas› sizin için bir anlam ifadeedebilir. Ama di¤er kullan›c›lar yada tabloyu k⤛t üzerinde görenkifliler için bir anlam ifadeetmeyecektir.
Bu nedenle bu fonksiyonlar› kararsürecinin bir parças› olarakkullanmal›s›n›z. Bu ifllem için en s›kkullanaca¤›n›z fonksiyon IFfonksiyonu olacakt›r. Birden fazlakoflulla iki sonuç üretebileceksiniz.
IF fonksiyonunda, bir koflula göreen az iki sonuç oluflturabiliriz.Ancak birden fazla koflula ba¤l›sonuçlar elde etmek istersek tek bafl›na IF fonksiyonunu kullanamay›z.
Birden fazla koflulumuz varsa,e¤er fonksiyonu içinde AND, ORfonksiyonlar›n› kullanabiliriz.
AND, ORfonksiyonlar›nda enfazla 30 tane koflul
kullan›labilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 79
Hesaplama‹fllemleri
Mant›ksal Fonksiyonlar
OR - AND Fonksiyonlar› Kullan›m›
Örne¤in flirketimizdeki ifle al›msürecini düflünelim. ‹fleal›nacak kiflilerde birden fazla
özelli¤in olmas›n› isteriz. Ö¤renimdurumu ve yafl en çok dikkat edileniki özelliktir. ‹fle almak için iki tanekoflulumuz olsun.
Logical 1: Yafl›n 25’den küçükolmas›,
Logical 2: Tahsilin üniversiteolmas›d›r. Adaylarda bu iki özelli¤ebak›larak karar verilecektir.
E¤er, kiflinin ifle al›nmas› için buiki koflulunda gerçekleflmesigerekiyor ise, IF fonksiyonu içindeAND fonksiyonunu kullanmam›zgerekir.
E¤er, ifle al›nmak için, bu iki
kofluldan herhangi biriningerçekleflmesi yeterli ise, IF fonksiyonu içinde OR fonksiyonunukullanmam›z gerekecektir.
Durum-1 alan›nda: Koflullar›m›z,Yafl 25 den küçük ve tahsilinÜniversite olmas›d›r. “Kabul Edildi”yazd›rabilmek için flartlardan herikisinin de gerçekleflmesi gerekiyorise IF fonksiyonu içinde ANDfonksiyonunu kullan›r›z.
Durum-2 alan›n da: Koflullar›m›z,Yafl 25’den küçük veya tahsilinÜniversite olmas›d›r. “Kabul Edildi”yazd›rmak için flartlardan herhangibiriningerçekleflmesi yeterli ise IFfonksiyonu içinde OR fonksiyonunukullan›r›z.
Bu tür fonksiyonlardamant›ksalkarfl›laflt›rmalar› yanl›flkurarsan›z, hiçbiruyar› gelmeyecek vefonksiyonlar yanl›flsonuç üretecektir.
Bilge Adam-Microsoft Excel80
Bölüm6
Mant›ksal Fonksiyonlar
COUNTIF Fonksiyonu
Count›f fonksiyonunu, birde¤erin belirtti¤imiz alandakaç tane oldu¤unu sayd›rmak
için kullan›r›z. Koflullu Saymaolarak da adland›raca¤›m›zfonksiyon iki parametreden oluflur.
=Count›f(range; criteria)Örne¤in, Personel Bilgilerinin
bulundu¤u tablomuzda, sadeceMuhasebe bölümünde çal›flanlar›nsay›s›n› ö¤renmek ya da 750Milyondan fazla maafl alanlar›nsay›s› gibi bir flarta ba¤l› olaraksayma ifllemi yapmak istiyorsak
Count›f fonksiyonunu flekildeki gibikullanabiliriz.
Sonuçta tablomuzda, tek tekkoflula uygun sonuçlar› bulupsaymak yerine, Count›f fonksiyonuile sonucu hemen görebiliriz.
Koflul, metinsel ya dasay›sal de¤er olabilir.Metinsel ve büyüktür,küçüktür iflaretleri ile
kullan›lan say›salkoflullar çift t›rnak
iflareti içinde yaz›l›r.
Koflullar, fonksiyondakullan›l›rken mutlaka,
hücrede yaz›ld›¤› gibikullan›lmal›d›r. Ancak
koflulda, büyük- küçük harf
kullan›lmas› sonucuetkilemez.
SUMIF Fonksiyonu
Sum›f Fonksiyonu, toplamaifllemini bir koflula ba¤l› olarakgerçeklefltirir.
Örne¤in, Personel Bilgileritablomuzda, sadece Muhasebebölümünde çal›flanlar›n maafllar›n›ntoplam›n› görmek için tek tekmuhasebe bölümünde çal›flanlar›bulup, onlar›n maafllar›n› toplamakoldukça zaman›m›z› alacakt›r. Sum›ffonksiyonu ile koflula ba¤l›toplamlara, çok k›sa sürede
ulaflabiliriz.=Sum›f(range; criteria;[sum_range]) Fakat Sum›f Fonksiyonu her
zaman tek bir koflula göre çal›fl›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 81
Hesaplama‹fllemleri
Bölüm7
Bu bölümde grafiksel gösterim yöntemlerini ö¤renecekve daha estetik raporlar oluflturabileceksiniz.
Karmafl›k bir tablonuniçerisinde rakamlar›anlamaya çal›flmak çok
zaman al›c› bir ifltir. Bir tabloyu,içerdi¤i analizlerle birlikteoluflturan kifliler bile o tablodakirakamlar› yorumlamakta güçlükçekerler. E¤er olay›nd›fl›ndaysan›z ve birçok say›dan,orandan, isimlerden oluflan birtabloya bak›yorsan›z ifliniz dahada zor demektir.
Oysa o de¤erlerin ve isimlerinanlam› görsel olarakgösterilebilse, herkesin ifli dahakolay olacakt›r. Örne¤in bir y›ll›ksat›fl analizini de¤erlendirdi¤inizbir tabloyu di¤er kiflilerlepaylafl›rken yaflayabilece¤inizs›k›nt›lar› düflünelim. Y›liçerisindeki sat›fl rakamlar›naaylara bölerek bak›lmas›n›sa¤lamal›s›n›z. Bu kadar çokde¤er y›¤›n› siz dahil olmaküzere herkesi bu ifltenuzaklaflt›r›r. Oysa ay baz›nda
Bilge Adam-Microsoft Excel82
Grafik‹fllemleri
Grafik‹fllemleri
oluflan bu de¤erlerin e¤iminigösteren çizgisel bir gösterimolsa, ya da sütunlar ile ayl›kde¤erler anlafl›labilse daha çekicibir ifliniz olacakt›r. Yapt›¤›n›zifllemlerin, yöntemlerindo¤rulu¤u ve ortaya ç›kan analizne kadar önemliyse, bunu sunumve yorumlama tarz›n›z da o kadarönemlidir. Kimsenin ilgilen-meyece¤i uzun de¤er y›¤›nlar›n›oluflturmak, hoflunuza gidecekbir sonuç olmayacakt›r.
Excel, oluflturdu¤unuz sonuçtablolar›n›, estetik ve çekicigörünüme kavuflturabilmek içinsizlere yeterli say›da grafikselgösterim seçeneklerisunmaktad›r. Verilerinizi veonlara uygun gösterim tarz›n›belirlemeniz bu ifl için yeterlidir.
Bu bölümde grafiksel gösterimyöntemlerini ö¤renecek ve busayede daha estetik raporlaroluflturabileceksiniz.
Gra
fik‹fllem
leri
Bölüm7
Grafiklerle Çal›flmak
Genel Kullan›m
Grafikler, çal›flma sayfas›nagirdi¤imiz veya hesaplamalarsonucunda oluflmufl verilerin
flekle dönüfltürülmüfl halidir.Grafikler, verilerin de¤iflimlerini,birbirine oranlar›n› görsel olarakyans›tan güçlü ve kullan›lmas› kolayaraçlard›r.
Excel’de bir grafik oluflturmak içinChart Wizard’dan yararlan›r›z.
Grafik oluflturmak için önce grafi¤içizilecek verilerin bulundu¤u hücre aral›¤› seçilmelidir. Chart Wizard’› bafllatmak için Standard Toolbar’dakiChart Wizard dü¤mesine t›klan›rveya Insert >> Chart seçilir.
Chart Wizard 4 ad›mdan oluflur.Her ad›mda ilgili seçenekleriflaretlenerek istedi¤imiz özellikte vetürde grafikler oluflturabiliriz.
Sayfaya ekledi¤imizgrafi¤i silmek için,grafik seçilir, Deletetufluna bas›l›r. Grafikbir çal›flmasayfas›nda ise,çal›flma sayfas› silinir.
Bilge Adam-Microsoft Excel84
Grafi¤i çizilecek verilerinbulundu¤u hücre aral›¤›
seçilir, Standard Toolbar’danChart Wizard dü¤mesinebas›l›r. ‹lk pencereden grafiktürü seçilir. ‹kinci ad›m için ‹leridü¤mesine bas›l›r.
‹kinci ad›mda, veriaral›¤›n› de¤ifltirebilir,
Series seçene¤i ile x eksenindeki yer alacak verilerbelirlenir. (Sat›r bilgileri veyasütun bilgileri..)
Üçüncü ad›m, Titles,Axes ve Gridlines,
Legend, Data labels ve DataTable’n›n tan›mland›¤›bölümdür.
Dördüncüad›mda
Place chartbelirlenir. Grafi¤iyeni bir çal›flmasayfas›na veya
kitab›m›zdaki herhangi bir
sayfaya nesneolarak
ekleyebiliriz.
Verilerimizingrafi¤i
çal›flma sayfas›naeklenir.
1 4
5
2
3
Grafik‹fllemleri
Grafiklerle Çal›flmak
Grafik Seçenekleri
Microsoft Excel-Bilge Adam 85
Titles bölümünden, grafi¤imize, x eksenine ve y eksenine bafll›k tan›mlayabiliriz.
Axes bölümünden, x ve y eksenlerini gizleyebilir, tekrar görünür hale getirebiliriz.
Gridlines, grafikteki verilerin okunmas›n› kolaylaflt›ran çizgilerdir. Sütunlar›nkarfl›l›k geldi¤i de¤erleri belirtir. Grafi¤imize, x eksenine veya y eksenineçizilmifl çizgiler ekleyebiliriz.
Legend, grafik üzerinde yer alan kategorilerin aç›klamas›d›r. Farkl› renkteki sütunlar›n hangi kategoriye ait oldu¤unu gösterir. Göstergeyi gizlemek için, Show Legend seçene¤i iptal edilir. Placement bölümündenise, göstergenin konumu belirlenir.
Data Labels, grafikteki sütunlar üzerine, kategori adlar›, de¤er ve yüzde ekler.
Data Table, grafik tablonun bulundu¤u sayfadan farkl› bir sayfaya eklenecekse,
veri tablosunu grafi¤in alt›na eklemek için kullan›l›r.
Grafik Türleri
Pie Grafik
Pie grafik, bir bütününparçalar›n› gösterir. Bunedenle Pie grafik
oluflturulurken tek bir veri sütunu yada veri sat›r› seçilmelidir. Örne¤in,2003 ve 2004 y›llar›nda aylara göresat›fllar› gösteren bir tabloda 2003 ve2004 senelerinin de¤erlerini beraber
tek bir grafikte görüntüleyemeyiz.Ayn› flekilde birden fazla aya görePie grafik oluflturamay›z.
Oluflturulacak grafik, ya 2003senesindeki aylar› göstermeli veyaOcak ay›n›n –veya tek tek di¤eraylar›n- 2003 ve 2004 de¤erlerinigöstermelidir.
Pie grafik her zamanbir toplam›n kategoriler içindekida¤›l›m›n› yüzde ya da de¤er olarakverir.
Bilge Adam-Microsoft Excel86
Bölüm7
2003’ün ilk dört ay›ndayap›lan sat›fllar› pie
grafik kullanarak gösterece¤iz.Bu nedenle sadece 2003 senesindeki aylara aitde¤erleri seçip, Chart Wizard’›ekrana getirdik.
Data Range bölümünden
istenen de¤ifliklik yap›labilir.Series de¤ifltirilmemelidir.
Grafikbafll›¤›
tan›mlan›r. Piegrafiklerde
gösterge yerineveri etiketi
kullanabiliriz.Percentage ve Category name seçenekleri
seçilerek her dilimin yan›na gösterdi¤i ay ve2003 senesinde yap›lan sat›fl›n yüzde hali
eklenir.
Son ad›mdagrafi¤in yeri
belirlenir vegrafi¤imiz
sayfam›za eklenir.
1 3
42
Grafi¤i Özellefltirme
Grafi¤i Biçimlendirmek
Grafikte yer alan tüm ö¤elerin,bafll›klar, gösterge, sütunlarveya dilimlerin biçim
özellikleri de¤ifltirilebilir. Grafiküzerinde biçimlendirmeler yapmak için Chart Toolbar kullanabilir ya da biçimlendirmek istedi¤imiz alanüzerinde çift t›klayarak biçimlendirmepenceresini açabiliriz.
Chart Area’ya çift t›klad›¤›m›zda,Format Chart Area penceresi gelir.Patterns bölümünden, grafi¤inkenarl›k stili, rengi de¤ifltirilebilir,grafik alan›na renk tan›mlanabilir.Font bölümünden, grafik alan›ndakimetinler biçimlendirilebilir. Ayn› fle-kilde grafi¤in di¤er ö¤eleri üzerindeçift t›klayarak, benzer biçimlendirmeseçeneklerine ulaflabiliriz.
Grafi¤imizdeki ölçeklendirmeyide¤ifltirmek için, y ekseninde çiftt›klayarak, Forma Axispenceresinden Scale bölümündenifllem yapabiliriz.
Grafi¤inizi biçimlendirmek içintek tek bütün iletiflim pencereleriniaçmak yerine, ilgili grafik bölümünüseçtikten sonra Format Toolbar’dakisimgeler ile de biçimlendirmeleriniziyapabilirsiniz.
Standart olarak verilen grafikbiçimlendirmesinde sizin için uygunolmayan birçok seçene¤i busimgeler ile de¤ifltirebilirsiniz. Fakatyukar›da bahsetti¤imizölçeklendirme gibi ifllemler ancakilgili bölüm üzerinde çift t›klama ileaç›lan iletiflim penceresindenyap›labilir. Ayn› zamanda grafikseçiliyken aç›lan Chart Toolbar’dasizlere istedi¤iniz bölümü seçmeyeve biçimlendirmeye olanak tan›r.
‹stedi¤iniz bölümü bu araççubu¤unda seçtikten sonra, yine ayn›araç çubu¤undaki Proporties simgesiile ilgili bölümün seçeneklerineeriflebilirsiniz.
Grafi¤iboyutland›rmak için
grafik seçiliyken,etraf›ndaki karelerden
Mouse ile sürükleriz.Grafi¤i tafl›mak için,grafik alan›ndayken
Mouse ile istedi¤imizalana sürükleriz.
Grafi¤i biçimlendirmek, grafiktürünü de¤ifltirmek vedi¤er seçenekler için
Chart Toolbar’dan yararlanabiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 87
Grafik‹fllemleri
Özel Grafikler
Kullan›c› Tan›ml› Grafik
Excel’de grafik oluflturmak çokfazla zaman›m›z› almaz.Fakat oluflturdu¤umuz grafi¤i
biçimlendirmek zaman alan birifllemdir. Oluflturaca¤›m›z tümgrafikleri tek tek biçimlendirmek
yerine, flablon gibikullanabilece¤imiz bir grafi¤i özelgrafik türlerine ekleyebiliriz.Böylece, her yeni oluflturdu¤umuzgrafi¤e standart biçimlendirmeleriuygulayabiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel88
Bölüm7
Chart Wizard’› kullanarak, grafi¤imizi
oluflturduk.
Grafik üzerinde istedi¤imiz
biçimlendirmeleriyapt›k.(bafll›¤›biçimlendirdik, grafik, çizimalan› ve sütunlara renkverdik)
Oluflturdu¤umuzgrafi¤i, kullan›c›
tan›ml› grafik olarak özelgrafik türlerine eklemek için,grafik alan›nda Mouse sa¤tufla bas›p, Chart Type’›seçeriz.
Custom typesbölümünden,
User-definedseçene¤i t›klay›p,
Add dü¤mesinebasar›z.
Grafik’e birisim veririz.Kullan›c›lara bilgi
vermek içintan›mlad›¤›m›zgrafikle ilgili bir
aç›klama ekleyebiliriz.
1 4
5
2
3
Özel Grafikler
Kullan›c› Tan›ml› Grafi¤i Kullanmak
Oluflturdu¤umuz grafiklerde,grafik türü olarak, Customtypes bölümündeki Sat›fllar
grafi¤ini seçersek, biçimlendirmeleryeni grafi¤imize otomatik olarakuygulanacakt›r.
Bu ifllem sonras›nda bütünbiçimlendirme seçeneklerinin ayn›olaca¤›na dikkat etmelisiniz.Bafll›klar›n›z, eksenleriniz tamamentan›mlad›¤›n›z grafikle ayn›olacakt›r.
Bafll›klar farkl› olmas› gerekti¤ihalde bu ifllemi unutmak s›kçayap›lan bir kullan›c› hatas›d›r.Yapt›¤›n›z ifllemi kontrol ederek
mutlaka do¤rulu¤undan eminolmal›s›n›z.
User-defined Grafikler’ide¤ifltirmek için yapaca¤›n›zifllemler eklemek için yapaca¤›n›zifllemlerle ayn›d›r. Sadece eklemeifllemi s›ras›nda ayn› ad› vermek veüzerine kay›t yap›lmas›na izinvermek yeterlidir.
Haz›rlad›¤›n›z bir grafikteki bütünbiçimlendirme seçeneklerinin,bundan sonra oluflturaca¤›n›zgrafiklerde standart biçimlendirmeolarak kabul edilmesini istiyorsan›z,Custom types bölümünde yer alan“Set as default chart” dü¤mesinikullanabilirsiniz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 89
Grafik‹fllemleri
Grafi¤i çizilecekhücre aral›¤›
seçilir. Chart Wizardseçilir. Grafik türü olarakCustom types bölümünden, User-defined seçene¤i seçilir.
Tan›mlad›¤›m›zSat›fllar grafi¤i
seçilir. Tüm biçimlendirmeler yenigrafi¤e uygulan›r.
Bafll›k de¤ifltirilir.
Grafi¤imiz tümbiçimlendir-
meleriyle k›sa zamandahaz›rlanm›fl olur.
1 3
42
Bölüm8
Bu bölümde verileri s›ralamak, süzmek ve s›n›rland›rmakgibi s›k kullan›lan ifllemleri anlataca¤›z.
Daha önceki bölümlerdeveri girifli,biçimlendirmeleri ve
hesaplamalar›n› inceledik. Fakatverilerle yap›lan ifllemler bunlarlas›n›rl› de¤ildir. Veri ifllemlerindenbahsederken bu bölümdeanlataca¤›m›z seçeneklerdenbahsediyorduk.
Adres ve telefon rehberi olarakkulland›¤›n›z bir sayfada bileverilerle basit ifllemlergerçeklefltirmek zorundakal›rs›n›z. Örne¤in, çok uzun biradres listesinde arad›¤›n›z kifliyibulmak sizin için zor bir ifllemhaline dönebilir. ‹sme göre s›ral›bir adres listesinde bu ifllemdaha k›sa sürecektir.
Günümüzde veri madencili¤iolarak adland›r›lan bu tarzifllemler farkl› programlarla dayap›labilmektedir.
Tüm dünyada en yayg›nkullan›lan program olan Excel ilede verileri s›ralayabilir, sadecegörmek istediklerinizi süzebilir,özet tablolar oluflturabilir vekategori toplamlar› alabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel90
Veri‹fllemleri
Veri‹fllemleri
Uzun listelerle çal›flankullan›c›lar bu bölümde anlat›lanifllemlere s›kça ihtiyaçduyacaklard›r. Bu ifllemlerebafllamadan önce bilmenizgereken en önemli nokta sütunbafll›klar› ile çal›flmakt›r. Veriifllemlerini kullanaca¤›n›z liste yada tablolar›n mutlaka sütunbafll›klar›n› içeren bir bafll›k sat›r›olmal›d›r. Bafll›k sat›r›n›z yoksabu ifllemleri yapmakta güçlükçekebilirsiniz. Ayr›ca bafll›ksat›r›, veriler üzerinde yanl›fl birifllem yapmaman›z için de siziuyaran bir önlemdir.
Veri ifllemlerini rahatça yapman›nen önemli ad›m› veri giriflidir.Do¤ru veri girifli sizinyapaca¤›n›z ifllemlerin de do¤ruolmas› demektir.
Örne¤in flehir isimlerinin girildi¤i bir sütunda herhangi bir s›n›rlama olmazsa, siz ya da veri girifliniyapan di¤er kullan›c›lar ayn›flehir için farkl› isimlerkullanabilir (‹stanbul, ‹st., Istan.v.b). Bu basit örnek veri giriflininne kadar önemli oldu¤unugöstermektedir. Ver
i‹fllemleri
Bölüm8
Verileri Sorgulamak
Sort
Tablolar›m›za veri girifliyaparken, ço¤unlukla verileribir alana göre s›ral› olarak
girmeyiz. Verilerin herhangi biralana göre s›ral› olmamas›, listeiçinde arad›¤›m›z kay›tlar›nbulunmas›n› güçlefltirecektir. Say›salverilerimizi büyükten küçü¤e ya daküçükten büyü¤e göres›ralayabilece¤imiz gibi, metinselverilerimizi de alfabetik olaraks›ralama ifllemine tabi tutabiliriz.Burada önemli olan verileris›ralarken, verinin bulundu¤ukayd›nda tablo içinde s›ralamaya göre yer de¤ifltirmesidir.
Tabloya s›ralama ifllemiuyguland›¤›nda, yeni veri giriflleriyap›l›rsa, bu veriler kendili¤indenotomatik olarak s›ralanmazlar. Buyüzden yeni kay›t eklendi¤inde,s›ralama ifllemini tekrar etmekgerekecektir.
S›ralama ifllemini tek bir alanagöre de¤il de birden fazla alana görede yapabiliriz. Örne¤in; ÜrünSat›fllar›n› takip etti¤imiz birtabloda, Ürün Ad›na göre s›ralamayap›labilir. Ayn› zamanda Ürün Ad›ayn› olanlar› kendi içinde Sat›flTarihine göre s›ralatabilece¤imizgibi, Sat›fl Tarihi ayn› olanlar› Sat›flAdedine göre s›ralayabiliriz.
Tablonun tamam›n›seçti¤imiz de, Headerrow, otomatik olarakiflaretli gelir.Tablomuzda bafll›ksat›r› yok ise, Noheader rowseçene¤iniiflaretlemeliyiz.
Bilge Adam-Microsoft Excel92
Tablo seçilir.
Data>>Sort seçilir.
Sort by’deki listeden Ürün Ad› alan› seçilir. Alfabetik olarak Ascendingseçilir. Ürün Ad› ayn› olanlar›, Sat›fl Tarihine göre s›ralamak için, Then by
bölümündeki listeden Sat›fl Tarihi alan› seçilir. Sat›fl Tarihi ayn› olanlar› da,Adet’e göre s›ralamak için, Then by bölümünden Adet seçilir. Ascending s›ralamaiflaretlenirse, küçük adetten büyü¤e do¤ru s›ralanacakt›r. OK dü¤mesine bas›l›r.
1
3
2
Veri‹fllemleri
Verileri Sorgulamak
AutoFilter Uygulamak
Özellikle fazla kay›t içerentablolarda veya baflka birprogramdan ald›¤›m›z
listelerde, istedi¤imiz koflullara uyankay›tlar› aray›p bulmak oldukçazaman›m›z› alacakt›r. Örne¤in Ürün Sat›fllar›m›z› tuttu¤umuz tablomuzda, sadece Buzdolab› ürününe ait kay›tlar›ya da sat›fl adedi 20 olan kay›tlar›görmek isteyebiliriz.
Bir tablo içinde belli bir koflulauyan kay›tlar›n raporunu haz›rlamak,Excel’deki filtre özelli¤i sayesindeoldukça kolay ve h›zl› olacakt›r.Sadece tek bir koflula de¤il, birden
fazla koflul kullanarak da istedi¤imizkay›tlara ulaflabiliriz.
AutoFilter, filtre uygulad›¤›m›ztablo üzerinde koflula uymayankay›tlar› gizler.
AutoFilter ifllemini kald›rmak için,Data>>Filter>AutoFilter seçilir.
AutoFilter uygulad›¤›m›zda,otomatik olarak tablodaki alanisimlerinin bulundu¤u hücrelerde,aç›lan kutular oluflur.
Alanda bulunan veri çeflitleri, aç›lankutu listesi içinde yer al›r. Koflulu,liste içinden seçerek, ilgili kay›tlar›görebiliriz.
Mavi renkli ok iflaretleri, o alana filtre
uyguland›¤›n› ifadeeder. Bir alandaki tüm
kay›tlar› görmek için,listeden All seçilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 93
Tablo içinde, bir hücreseçilir.
Data>>Filter>AutoFilteruygula seçilir.
Buzdolab› ürününe aitkay›tlar› görmek için,
Ürün Ad› alan›ndaki aç›lankutudan Buzdolab› seçilir.
Buzdolab›ürününe aitkay›tlar gelirken,
di¤er kay›tlar›nbulundu¤u sat›rlar
gizlenir.Ayn› flekilde, Adetalan›ndaki aç›lan kutudaki listeden 20 seçilerek,20 Adet sat›lan Buzdolab› Kay›tlar›n› görebiliriz.
Bir tablodaki bütün alanlar kullan›larak, filtreleme ifllemi yap›labilir.
1 4
3
2
Verileri Sorgulamak
AutoFilter’de Özel Koflullar Uygulamak
Özellikle say›sal verilerinbulundu¤u alanda, herhangi birsay›dan büyük ya da küçük
de¤erleri görmek istiyorsak aç›lankutudaki listeden Custom seçilir.Örne¤in adedi 15’den büyük olanürün kay›tlar›n› bulmak için; ShowRows Where listesinden büyüktürseçilir ve yan›ndaki metin kutusuna15 yaz›l›r.
Özel koflul haz›rlarken? ve * Joker karakterleri ile belli birkarakter ile bafllayanmetinsel verileri görebiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel94
AND / OR Operatörü
Belli bir aral›ktaki kay›tlar›görmek için AND operatörükullan›l›r. Örne¤in, 15 ile 30
aras›ndaki adetlere ait kay›tlar için;2 filtre ölçütü ile AND operatörünükullan›r›z.
Eflittir operatörü ile koflul olarak,ayn› alanda iki adet metinsel veri
kullan›labilir.E¤er ayn› alandaki de¤erlerden iki
tanesini koflul olarak kullanmakistiyorsak OR operatörünükullan›r›z. Örne¤in, Adedi hem 14hem de 20 olan kay›tlar› görmek içiniki filtre ölçütü ile birlikte ORoperatörü kullan›l›r.
Bölüm8
Verileri Sorgulamak
Advanced Filter Uygulamak
AutoFilter uygulad›¤›m›zda,ayn› tabloda koflula uyankay›tlar› listeleriz. Koflulla
uymayan di¤er kay›tlar ise gizlenirve tabloda yer almazlar.
E¤er koflula göre istedi¤imizkay›tlar› tablo d›fl›nda bir yerdegörmek istersek, AutoFilter
özelli¤ini kullanamay›z.Advanced Filter özelli¤i ile,
istenilen özelli¤e sahip kay›tlar›,ayn› sayfa veya baflka bir sayfaiçinde görebiliriz.
Ayr›ca, birden fazla ölçüte uyankay›tlar›n listesini k›sa zamanda alabiliriz.
Filtre ifllemini sonucunu hangi sayfada görmek
istiyorsak, AdvancedFilter’i o sayfada
bafllatmam›z gerekir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 95
Veri‹fllemleri
Advanced Filterözelli¤ini uygulamak için
filtre iflleminin sonucundagörmek istedi¤imiz ve koflullar›tan›mlayaca¤›m›z alanlar›tablo d›fl›nda herhangi bir yereyazar›z.
Koflulu, uygun alana yazar›z. Örne¤in, sadeceBuzdolab› kay›tlar›n› görmek için, Ürün ad› alan›n›n
alt›na Buzdolab› yazar›z.
Sonuçlar› Sayfa 2’degörmek için; Sayfa 2
seçilir.
Data>>Filter>AdvancedFilter seçilir.
Advanced Filter penceresinden, Copy to another location seçilir.
Filtreiflleminde
kullan›lacak alan,List rangebölümüne
t›klad›ktan sonraseçilir.
Ölçütün bulundu¤u alan Criteria rangebölümüne t›klad›ktan sonra seçilir.
Copy to bölümüne t›klad›ktan sonra,koflula uyan kay›tlar›n bulunaca¤› hücre
seçilir.
1 6
7
83
4
2
5
Verileri Sorgulamak
Advanced Filter ‹flleminde Birden FazlaKoflul Kullan›m›
Advanced Filter’da sadece tekbir alana göre, koflulkullanmak yerine birden
fazla alan ve koflul kullanabiliriz.Örne¤in, tablomuzdaki Buzdolab›
ve F›r›n kay›tlar›n› görmek için;Ürün Ad› alan›na Buzdolab› ve F›r›nyaz›l›r. Ayn› alanda alt alta yaz›lan
de¤erler ya da anlam›na gelir (ürünad› Buzdolab› ya da F›r›n olanlar).
Birden fazla alana kofluluygulayabiliriz. Örne¤in, Nisanay›ndan itibaren sat›lan F›r›nlar›görmek için, Ürün Ad› alan›na F›r›n,Sat›fl Tarihi alan›na ise >31/03/2004yazmam›z gerekir.
E¤er tablomuzda,ayn› kay›tlardan birden fazla varsa,Advanced Filterpenceresinde,Yaln›zca benzersizkay›tlar seçene¤iiflaretlenerek ayn›kay›tlar›n filtre sonucunda gelmemesi sa¤lan›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel96
Bölüm8
Veri Girifl ‹fllemleri
Tablolar›n Form Görünümü
Form özelli¤i, tablomuzdakikay›tlar› Form görünümündekullanmam›z› sa¤lar.
Özellikle çok say›da alan ismi içerentablolarda, form özelli¤inikullanarak kay›tlara ait tüm alanlar›bir arada görebiliriz. Ayr›ca, Formpenceresini kullanarak daha h›zl›veri girifli yapabiliriz.
Form görünümünde kullanmakistedi¤imiz tablo seçilir. Tablonuntamam›n› kullanacak ise tablo içindetek bir hücreyi seçmek yeterlidir.Daha sonra Data>>Form seçilir.
Tablomuzda, Form penceresinikullanarak kay›tlar aras›nda gezintiyapabilir, yeni kay›t ekleyebilirveya kay›t silebiliriz. Tablomuzdakialan isimleri, sol tarafa otomatik
olarak yerleflir. Sa¤ tarafta ise, herkay›t için, alanlara ait verilerinbulundu¤u Metin Kutusu yer al›r.Metin Kutusu içindeki de¤erleride¤ifltirebilir veya silebiliriz.Yap›lan de¤ifliklikler tabloyayans›yacakt›r. E¤er alandaki de¤erbir formül ya da fonksiyonun sonucuise Metin Kutusu içinde yer almazve form penceresinden de¤erde¤ifltirilemez.
Form özelli¤ini kullanmak için
mutlaka alan isimlerinin
bulundu¤u bir tabloolmal›d›r.
Formlar bir defada enfazla 32 alan
görüntüleyebilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 97
Veri‹fllemleri
New: Listeye yenibir kay›t ekler,
eklenen kay›t tablonunen son kayd› olarakyerleflir.
Criteria: Kay›t aramakiçin kullan›l›r. Ölçüt
dü¤mesine bas›ld›ktansonra, arad›¤›m›z kay›ttakikoflullara ait de¤erleri, ilgilialanlara yazar›z.
Delete: Penceredegözüken kayd› siler,
ayn› kay›t tabloda dasilinir.
Find Prev - FindNext: Bir önceki ve
bir sonraki kayda gider.
Veri Analizi
Tabloya Subtotal Uygulamak
Subtotal’lar, mevcut tablomuzude¤erlere göre gruplanm›fltoplamlar›n› ve genel toplam›
gösteren yeni bir tablo haline getirir.Subtotals sayesinde, tablomuzdakibelirtilen alandaki bütün de¤erlergruplan›r ve toplamlar her grubunalt›na yaz›l›r. Böylece raporlar›m›z›haz›rlamak oldukça k›sa zaman›m›z›alacakt›r. Örne¤in, Ürün Bilgilerininbulundu¤u tablomuzda, her ürüne ait
adet toplam›n› ve bütün ürünlerinadet toplamlar›n› görmek isteyelim.Tabloya, Subtotal uygularken dikkatedilmesi gereken en önemli nokta,tablonun Subtotal al›nacak alanagöre s›ral› olmas›d›r. E¤er Ürünadlar›na göre adet toplam›istiyorsak, tablonun Ürün Ad›alan›na göre s›ralanmas› veSubtotal’›n daha sonra al›nmas›gerekir.
Subtotal özelli¤i ile,sadece gruplar›ntoplam› de¤il, ayn›zamanda gruplar›nortalamas›, en büyükve en küçük de¤erleride hesaplayabiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel98
Bölüm8
Tablo ürün ad›na göres›ralan›r.
Tablo içinde her hangibir hücre seçilir.
Data>>Subtotals seçilir.
At each change in bölümündeki aç›lan kutu listesinden; Ürün Ad› alan›seçilir.
Use function bölümünden; SUM seçilir. (E¤er ortalama al›nacak iselisteden Average seçilir.)
Add Subtotal to bölümünden; Adet iflaretlenir.
OK dü¤mesine bas›l›r.
Subtotalözelli¤i
uygulanan tablomuzun yeni
görünümü yandakigibidir.
Tablodakide¤erler de¤iflince, otomatik olarak Subtotal
de¤erleri de de¤iflecektir.
1 8
5
4
2
3
6
7
Veri Analizi
Subtotal Özellefltirmek
Tablomuza Subtotaluygulad›¤›m›zda, Ürün Ad›alan›ndaki de¤erler gruplan›r
ve adetlerinin toplamlar›, her grubunilgili alanlar›n›n alt›na yaz›l›r.
En sonda ise gruplar›n adettoplamlar›, tablonun en altsat›r›ndaki Grand Total bölümüneyaz›l›r.
Subtotals’› iptal etmek için;Subtotal penceresinden Remove Alldü¤mesine bas›l›r ve tablo eskihaline gelir.
Raporumuzu, yazd›r iflleminikullanarak ka¤›da aktarabiliriz. E¤erher grubun kay›tlar›n› vetoplamlar›n› ayr› ayr› sayfalardagörmek istiyorsak, Subtotalpenceresindeki, Page Break betweengroups kutucu¤unu iflaretleyerekyazd›rabiliriz.
Summary below data seçene¤ininiflaretini kald›r›rsak, sonuç sat›rlar›
verilerin üstünde yer al›r.Subtotals iflleminin sonucunda,
listenin sol taraf›nda her ürün grubuiçin, ayr›nt›lar› gizleyipgösterebilece¤imiz bir alan bulunur.Alanda bulunan + ve – dü¤melerinikullanarak, ayr›nt›lar› gizleyipgösterebiliriz.
Ürün gruplar›na ait eksidü¤melerine bas›ld›¤›nda detaylargizlenirken di¤er alanlardaki verilerde gizlenir. En alt sat›rda bulunanGrand Total’›n eksi dü¤mesinebasarak, sadece Grand Total’›ngörünmesini sa¤layabiliriz.
Ayn› ifllemleri sol üst köfledebulunan 1, 2, 3 yazan dü¤melerebasarak da yapabiliriz.
1 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; sadeceGenel Toplam›,
2 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; Ürünbazl› toplamlar ile Genel Toplam›,
3 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; tümdetaylar› ve toplamlar› görebiliriz.
Bu dü¤meler ile detaylar sadecegizlenir, silinmez.
Ayn› anda birdenfazla alan›n toplam›al›nabilir. Örne¤in,
Ürün ad›na göre Adetve Toplam alan›n›ntoplamlar›n› almak
için, Subtotalpenceresinde Add
Subtotal tobölümünde, Adet ve
toplam alanlar›iflaretlenir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 99
Veri‹fllemleri
Veri Girifli
Validation ‹fllemi
Verilerle çal›flmayabafllamadan önce, onlar›nbize do¤ru ve standart bir
flekilde gelmesini sa¤lamal›y›z.Öncelikle veriler do¤ru girilmelidir.Ayr›ca baz› sütunlar için standartde¤erler kullan›lmal›d›r. Örne¤in,yanl›fll›kla bir s›f›r›n fazla ya daeksik yaz›lmas› çok kolayyap›labilecek bir hatad›r. Fakat buhata bir de¤erin tamamen yanl›flolmas›na, dolay›s›yla ona ba¤l›olarak de¤iflen hesaplamalar›ndayanl›fl olmas›na yol açar.
Veritaban› programlar›n›ntamam›nda bu veri giriflinin do¤ruve standart olmas›n› sa¤layacak
özellikler vard›r. Excel’de bu türs›n›rland›rmalar için Validationseçene¤ini kullan›r›z.
Hücrelere girilen veriyi, kontroletmek amac› ile Validation iflleminikullan›r›z. Validation ifllemi ile,hücre içindeki veriyi k›s›tlayabilir,hücreye girilmesi istenen veriyiaç›klayan girifl mesaj› ya da yanl›flveri girildi¤inde kullan›c›y› uyaranbir hata mesaj› oluflturabiliriz.Böylece, hem h›zl› veri girifliyapabilir hem de hücre içindeyaz›lan verinin k›s›tlanmas›n›sa¤layabiliriz.
Validation ifllemi için, k›s›tlanacakhücreler seçildikten sonraData>>Validation seçilir.
Do¤ru veri girifli,do¤ru veri analizidemektir.
Bilge Adam-Microsoft Excel100
Bölüm8
K›s›tlama SeçenekleriSay›sal veriler için; Whole number veya Decimal seçilir.
Tarih ve Saat verileri için; Date veya Time seçilir.
Aç›lan Liste oluflturmak için; List seçilir.
Metinsel veriler için; Text length seçilir.
Formül kullanarak k›s›tlama vermek için; Custom seçilir.
Veri Girifli
List Oluflturma
Tablomuzda, bir alandakihücrelere girilen de¤erler belliise, bu de¤erleri hücreye
yazmak yerine, hücredeoluflturaca¤›m›z aç›lan kutulistesinden seçebiliriz. Hücredeoluflturaca¤›m›z aç›lan kutu ile, hemistenmeyen veri giriflleriniengelleyerek k›s›tlama sa¤layabilirhem de h›zl› veri girifli yapabiliriz.Örne¤in Ürün Bilgilerininbulundu¤u tablomuzda, Ürün Ad›alan›n da bulunacak de¤erleri,
yazmak yerine hücrelereuygulayaca¤›m›z aç›lan kutudanseçelim. Ürün Ad› alan›ndakihücrelerde yaz›labilecek de¤erler,Buzdolab›, Çamafl›r Makinesi veF›r›n olsun. E¤er bu de¤erleri birlisteden seçtirmezsek, veri giriflindestandard› sa¤layamay›z. Çamafl›rMakinesi yerine “Çam. Mak.”,“Çamafl›r Mak.” gibi birçok farkl›yaz›m ile karfl›laflabiliriz. Dahasonra yap›lacak s›ralama ve süzmeifllemlerinde bu de¤erler karfl›m›zahep bir sorun olarak ç›kacakt›r.
Hücrelere, Aç›lanKutu listesinde
bulunmayan bir de¤eryaz›ld›¤›nda, bir uyar›yaz›s› karfl›m›za gelir.
Listedeki bir de¤erseçilmeden ya da
yaz›lmadan hücreyeveri girifline izin
verilmez.
Microsoft Excel-Bilge Adam 101
Veri‹fllemleri
Aç›lan kutu oluflturulacak hücreler
seçilir.
Data>>Validation seçilir.
Allow listesinde Listeseçilir.
Source bölümüne, aralar›na noktal› virgül (;) koyularak, Buzdolab›, Çamafl›r Makinesi, F›r›n yaz›l›r.
OK butonuna bas›l›r.
Hücrelerin,sa¤
k›s›mlar›ndaoluflan liste
kutucu¤u aç›larak,de¤erler listeden
seçilir.
Listede olmas›n› istedi¤imiz de¤erler,zaten di¤er hücrelerde yaz›lm›flsa,
de¤erleri yazmak yerine, Source bölümünet›klar ve de¤erlerin bulundu¤u hücreleri seçeriz.
1
2
3
5
64
Veri Giriflini S›n›rland›rma
Input Message Eklemek
Özellikle, haz›rlad›¤›m›zlistelere veri giriflinibaflkalar› yapacak ise,
verilerin bulundu¤u alanlarak›s›tlama eklemek ve bu k›s›tlamalarhakk›nda veri girifli yapan kiflileriuyarmak do¤ru veri girifli içingereklidir.
Validation ifllemi kullan›larakk›s›tlama getirilen hücrelere, verigirifli yap›lmadan önce uyar› mesaj›görüntülemek için kullan›l›r.Validation uygulanan hücre
seçildi¤inde, bizim belirleyece¤imizbir Aç›klama mesaj› ekrana gelir.
Ürün Listemizin bulundu¤utablomuzda, Ürün Ad› alan›ndakihücrelere Aç›lan Kutu uygulayarak,ürünlerin listeden seçilmesinisa¤lam›flt›k. Bu özelli¤i vermifloldu¤umuz hücrelerden herhangi biriseçildi¤inde “Listeden Bir ÜrünSeçiniz” mesaj›n› görüntüleyelim.
Yazd›¤›m›z Input Message, DataValidation penceresinden silerekiptal edebiliriz.
Data Validationpenceresindeki, ClearAll dü¤mesi,hücrelere uygulanm›fl,k›s›tlamalar, InputMessage ve ErrorAlert tamam›n› siler.Herhangi birini silmekiçin, ilgili bölümegeçip yaz›lanlar silinir.
Bilge Adam-Microsoft Excel102
Bölüm8
Input Messageuygulanacak hücreler
seçilir.
Data>>Validation>InputMessage seçilir.
Title bölümüne; Aç›klaman›n bafll›¤› yaz›l›r.
Input Message bölümüne;aç›klama yaz›l›r.
OK butonuna bas›l›r.
Hücre seçildi¤inde,
Input Messagegörüntülenir.
1
2
3
5
4
Veri Giriflini S›n›rland›rma
Validation Uygulanm›fl Hücrelere, Error Alert Eklemek
Validation ifllemi kullan›larakk›s›tlama verilmifl hücrelere,belirtilen veriler d›fl›nda veri
girifli yap›ld›¤›na bir uyar› mesaj› ilekarfl›lafl›r›z. Örne¤in Aç›lan Kutuözelli¤i uygulad›¤›m›zhücrelerimize, liste haricinde birde¤er yazd›¤›m›zda, ekrana uyar›mesaj› gelir. Liste belirtilen birde¤er hücreye girilmedi¤i sürece,Hücreye veri girifline izinvermeyecektir. Uyar› mesajlar›n›n
metinlerini veya tiplerinide¤ifltirebiliriz.
A2 hücresine, listede olmayanTelevizyon verisini girmeyeçal›flal›m. Veriyi yaz›p hücredenç›kmak istedi¤imizde yukar›dakimesaj görüntülenir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 103
Veri‹fllemleri
Error Alert verilecek hücreler seçilir.
Data>>Validation>Error Alertseçilir.
Uyar› mesaj›n›n bafll›¤›, Titlebölümüne, mesaj ise Error
Message bölümüne yaz›l›r.
Style listesinden, k›s›tlamad›fl›nda de¤er girilmek
istendi¤inde ekrana gelecek ileti stiliseçilir.
1
2
3
4
Stop: Belirlenen de¤erler aras›nda veri girifline asla izin vermez.
Warning: YES dü¤mesinde bas›l›r ise listeden olmayan de¤er hücreye yaz›labilir.
Information: OK dü¤mesine bas›larak de¤er hücreye girilebilir.
Geliflmifl Veri ‹fllemleri
Table Oluflturmak
Table özelli¤ini kullanarak,formülde kullan›lan de¤erlerde¤iflti¤inde, sonuçlar›n
de¤iflimini bir arada gösteren birtablo oluflturabiliriz. Böyleceolas›l›klar› ve bunlardan oluflacaksonuçlar› ayn› anda görebilece¤imizbir tablo elde ederiz. Örne¤in,15.000 TL’den al›p, 17.000 TL’densatt›¤›m›z 20 Adet ürünümüz olsun.Sat›lan 20 Adet üründen elde edilenkâr› =(Sat›fl fiyat›- Al›fl
Fiyat›)*Sat›lan Adet formülü ilehesaplayabiliriz.
Hemen akl›m›za gelen bir soru;acaba ürünün tanesini 15.000TL’den al›p 19.000 TL den satarsakya da 17.000 TL’den al›p 21.000TL’den satarsak 20 adet ürün içinkâr›m›z ne olur?
“E¤er öyle olsayd›, sonuç neolurdu?” türündeki senaryolar içinverileri de¤ifltirmek yerine en pratikyöntem veri tablolar›n› kullanmakt›r.
Table özelli¤ini kullan›rken dikkat edilmesigereken nokta; mutlaka sonuçhücresindeki de¤erinbir formül ile eldeedilmifl olmas›d›r.Ayr›ca görmek istedi¤imiz olas›l›klar›formülün bulundu¤uhücrenin, yan›na ve alt›na yazmam›zda gerekmektedir.
Bilge Adam-Microsoft Excel104
Bölüm8
Kar, Al›fl, Sat›fl veAdet de¤erleri
kullanarak elde edilir.Formülün kullan›ld›¤›hücrenin sa¤›ndaki
hücrelere, di¤er Al›fl fiyatlar›n›, alt›ndaki hücrelere Sat›flfiyatlar›n› yazar›z.
Formülün bulundu¤uhücreden itibaren,
Al›fl ve Sat›fl fiyatlar›n›n bulundu¤u hücreleri seçeriz.
Data>>Table seçilir.
Tablepenceresinden,
Row Input Cellbölümüne t›klayarak,
Sat›rlardakulland›¤›m›z de¤erin
bulundu¤u hücreyi seçeriz. Sat›rda Al›fl Fiyatlar›kullan›ld›¤›ndan, C1 hücresi seçilir.
Column Input Cell bölümüne t›klayarak, sütunda kulland›¤›m›z de¤erin bulundu¤u hücre olan C2
hücresini seçeriz.OK dü¤mesine bas›l›r.
1
2
3
5
4
Geliflmifl Veri ‹fllemleri
Table Yorumlamak
Tablomuzu oluflturmak kadar,yorumlamakta önemlidir.Hücrelerde oluflan de¤erler,
Al›fl ve Sat›fl fiyatlar›na göre 20 adetüründen oluflan kâr› belirtmektedir.Örne¤in, ürünü 17.000 TL’den al›p,17.000 TL’den satt›¤›m›zdakâr›m›z›n olmayaca¤›n› veya 17.000
TL’den al›p 21.000 TL’densatt›¤›m›zda 80.000 TL kâredebilece¤imizi rahatl›klagörebiliyoruz. Bunun için tekyapmam›z gereken, Al›fl fiyat› ileSat›fl fiyat›n›n bulundu¤u hücrelerikesifltirerek buldu¤umuz hücredekikâr de¤erini okumakt›r.
Veri tablolar› sadecesat›r ya da sadece
sütun olarak tekde¤iflkenli
kullan›labilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 105
Veri‹fllemleri
Verileri Özellefltirmek
Text to Columns
Bir sütundaki verileri, iki ya dadaha fazla sütuna ay›rmakiçin, Text to Columns
özelli¤ini kullan›r›z. Örne¤in,Personel Telefonlar›n›n yaz›ld›¤›listede, telefon numaralar›, kodnumaras› ile birlikte yaz›lm›fl olsun.Kod numaras› ile telefon numaras›n›birbirinden ay›rarak iki ayr› sütunda
yaz›lmas›n› istiyoruz. Tabiî ki, Kodve Telefon No ad›nda alanlaroluflturup tek tek numaralar› bu alan-lara yazabiliriz. Ama bu ifllemoldukça zaman›m›z› alacakt›r.Bunun yerine Telefon numaralar›n›nbulundu¤u, sütunu iki sütun halinegetirerek çok k›sa bir sürede yenilistemizi oluflturabiliriz.
Text to Columns özelli¤ini, sadece tekbir sütun için kullan-abiliriz. Bu sütundabulunan ve ay›rmakistedi¤imiz verileraras›nda mutlaka bir ay›rmaiflareti olmas› gerekir.
Bilge Adam-Microsoft Excel106
Bölüm8
Birden fazla sütunaay›rmak istedi¤imiz
sütun seçilir.
Data>> Text toColumns seçilir.
Sütundaki ayr›lacakveriler aras›na
konulan iflaret belirlenir.Örne¤imizde, (-) Karakteri ileayr›ld›¤› için, Delimitedseçene¤i iflaretlenir. NextDü¤mesine bas›l›r.Kullan›lan karakter seçilir.
Kullan›lan karakterseçenekler aras›nda
yok ise, Other seçene¤iiflaretlenerek, kutucu¤akarakter girilir. Nextdü¤mesine bas›l›r.
Veri biçimini belirlemek
istedi¤imiz bir sütunvar ise seçilir.Column Data
Format bölümünden istenilen biçim
seçilir. Verilerin say› olmas› isteniyor ise Generalveri biçimi seçilir. Finish dü¤mesine bas›l›r.
Telefon numaralar›,
kod numaralar›ndanayr›lm›fl olarak, ayr›bir sütuna yerleflir.
Tarih biçiminde görüntülenen, Kod numaralar›na Genel biçimi uygulan›r.
Alanlar›n ismi belirlenerek gerekli düzenlemeler yap›l›r.
1
2
3
4
5
6
7
Verileri Özellefltirmek
Consolidate
Farkl› çal›flma kitaplar› ya dasayfalar›nda bulunan çal›flmatablolar›m›z› birlefltirebiliriz.
Consolidate özelli¤i ile, ayn›özellikteki tablolar aras›nda ifllemlerkullanarak elde edilen sonuçlar›, ayr›bir tabloda oluflturabiliriz. Örne¤in,
Ocak, fiubat ve Mart aylar›na aitstok bilgilerimizin yer ald›¤› birçal›flma kitab›m›z var. Bu üç ay›nbilgileri üç farkl› çal›flma sayfas›ndatutuluyor. Üç aya ait toplam sto¤uyeni bir sayfada oluflturmak içinConsolidate özelli¤ini kullan›r›z.
Her çal›flmasayfas›ndaki tablo,ayn› sat›r ve sütun
etiketlerine sahipolmal›d›r. Ayr›cakay›tlar›nda ayn›
s›rada olmas› gerekmektedir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 107
Veri‹fllemleri
Genel Toplam sayfas›na geçilir ve
sonuçlar› görmek istedi¤imizhücre seçilir.
Data>>Consolidateseçilir.
Function bölümündenyap›lacak ifllem seçilir.
(Örne¤in SUM)
Consolidatepenceresinde,
Reference bölümüne t›klan›r.
Ocak sayfas›ndaki tablonun tamam› seçilir.
Add dü¤mesine bas›l›r. (Yanl›fl bir alan eklenmifl iseDelete dü¤mesi ile iptal edilebilir.)
Ayn› ifllemler, fiubat ve Mart sayfalar› için de tekrarlan›r.
Use Labels in seçene¤i ile, toplam sayfas›nda görüntülenecek sat›r ve/veya sütun etiketleri
belirlenir. Top row ve Left column etiketlerini seçeriz.
Sayfalardaki veriler
de¤iflti¤inde, GenelToplam sayfas›ndaki
verilerin de¤iflmesi için,Create links to source
data seçene¤iiflaretlenir. OK
dü¤mesine bas›l›r.
Genel Toplamsayfas›nda,
3 ayl›k stoklar›n toplamadetlerini görebiliriz.
Tablo istenir ise biçimlendirilebilir.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable ve PivotChart Report
PivotTable Report, çok say›daveriyi h›zl› bir flekildebirlefltiren ve karfl›laflt›rmaya
yarayan dinamik bir tablodur. Exceltablolar› ile veriler, yaln›zca listebiçiminde görüntülenirken,PivotTable Report kullanarak, çeflitlibilgileri gruplara ay›rabilir ve bugruplar› tafl›yarak birbirleri ileiliflkilerini görebiliriz. Verilerigruplayarak alt toplamlar›n› alabilirve Sum, Count, Average gibibelirleyebilece¤imiz fonksiyonlar›
kullanarak veriyi özetleyebiliriz.Verilerin farkl› özelliklerini görmekiçin sat›rlar›n ve sütunlar›n yerlerinide¤ifltirebilir ve ilgilendi¤imizalanlar›n ayr›nt›lar›n› oluflturabiliriz.
Listemizin ilk sat›r›ndaalan isimleri bulunmal›d›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel108
Bölüm8
Liste seçilir.
Data>> Pivot Tableand PivotChart Report
seçilir.
Bir Excel sayfas›ndaki veriyi çözümleyece¤imiz için,Microsoft Office Excel list or database seçene¤ini
iflaretlenir.
Sadece Pivot Table Report’u istedi¤imiz için PivotTable seçene¤i iflaretlenir. E¤er Pivot Table ile birlikte
Pivot Table’n›n grafi¤i de isteniyor ise, PivotChart Reportiflaretlenir.
Next dü¤mesine bas›l›r.
“Where is thedata that you
want to use?”bölümünde, tablo
aral›¤› belirtilir.Next dü¤mesine
bas›l›r.
Pivot Table’y›yeni bir sayfadaoluflturmak için, New
çal›flma sayfas› seçilir.
Oluflacak özettablomuzun
yerleflimini oluflturmak için, Layout dü¤mesine bas›l›r.
Yerleflimi oluflturduktan sonra, Finish dü¤mesinebas›l›r.
1
2
3
4
510
6
7
8
9
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable’›n Yerleflimini Ayarlamak
PivotTable’m›zda hangi alanlar›kullanmak istedi¤imiziyerleflim penceresinde belirtir
ve bu alanlar›n yerleriniayarlayabiliriz.
Örne¤in,• Temsilci adlar›n›, sat›rlarda• Aylar› sütunlarda,• Adetleri Veri alan›nda
kullanal›m. Bu düzenlemeyi yapmak için,
pencerenin sa¤ bölümündeki alanisimlerinin bulundu¤u dü¤meleri,Row, Column, Data’lar›n neredeolaca¤›n› gösteren kutucuklarasürükleyerek b›rakmam›z yeterliolacakt›r. OK dü¤mesine bas›ld›ktansonra, üçüncü ad›mdaki Finishdü¤mesine basarak PivotTable’m›z›olufltururuz.
PivotTable’›n yerleflimi s›ras›ndadikkat edilmesi gereken baz›noktalar vard›r. Öncelikle veriniziPivotTable ile çok boyutlu biranalize tabi tutabilmeniz için onlar›gruplayabilece¤iniz alanlar›n›z›nolmas› gerekir. Burada alan tan›m›her bir sütunu kapsamaktad›r. fiehir,Cinsiyet, Tarih, Departman, Bölge,Görev gibi alanlar verilerigruplayabilece¤iniz alanlard›r.
Bu alanlar›n alaca¤› de¤erlergenellikle standartt›r. Örne¤in,Do¤um Yeri alan› için Türkiye’deki
iller bir standart olmaktad›r. Bu türalanlar› PivotTable’›n row, columnya da page bölümlerini olufltururlarve verileri kendi içlerinde toplayarakgrupland›r›rlar (Do¤um Yeri Ankaraolanlar v.b). Di¤er yandan,grupland›r›lm›fl bu veriler üzerindeifllem yap›labilecek say›sal alanlaraihtiyaç vard›r. Örne¤in, Marmarabölgesini grupland›rd›¤›n›zda, bubölgede de¤er olarak göstermenizgereken bir alan da olmal›. Aksitakdirde grupland›rman›n bir anlam›olmayacakt›r. Marmara bölgesininToplam Sat›fllar’›n› göstermekistedi¤imizde ifllemtamamlanmaktad›r. Bu tür de¤erlerioluflturan alanlar ise PivotTable’›nData bölümünde bulunmal›d›r.
Basit bir örnekle bir PivotTable’dakiveriler flu flekilde okunabilmelidir:Ege Bölgesi’nde, Ocak Ay›’nda,Zeytinya¤› 15.000 lt sat›lm›fl.PivotTable içerisindeki her hücre butarz bir yorum verebilmektedir.
PivotTableyerleflimini, sihirbaz›
sonland›rd›ktan sonra,Field List’i
kullanarak da yapabiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 109
Veri‹fllemleri
Bölüm8
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable’› Yorumlamak ve Kullanmak
PivotTable’m›z›yorumlayabilmek için tekyapmam›z gereken sat›r ve
sütunlar› kesifltirerek hücredekide¤eri okumakt›r. ‹lk bak›fltagörebilece¤imiz bilgiler;• Her ay, hangi temsilci, kaç adet
sat›fl yapm›fl,• Temsilcilerin toplam sat›fl
adetleri,• Aylara göre toplam sat›fl adetleri,• Adetlerin Genel Toplam›.
Tabloda tüm bilgileri görmekistemiyorsak, alan isimlerininhücrelerinde oluflan listeden, görmekistedi¤imiz ay ya da temsilciisimlerini seçebiliriz. Sadece Ocak ay›na ait bilgileri görmek için, listede bulunan di¤er aylar›n seçimini iptalederiz. Listeden Show All iflaretlenirise o alana ait tüm veriler gösterilir.PivotTable’›n üzerindeki alanlarda yapaca¤›m›z her ifllem yeni yorumlar getirecektir. Sat›r bölümünde ay ad›
de¤il de tarihler gün olarakkullan›lsayd›, daha çok grup ile kar-fl›laflacakt›k. Bu da yorumlaman›nzorlaflmas›na neden olacakt›. Günlüksat›fl takibinin yap›ld›¤› tablolardabu tür bir PivotTable kullanmakzorunda kalabilirsiniz. Oysa tarihformat›nda girilen verilerPivotTable’›n basit bir özelli¤i ileay, çeyrek ya da y›l olarak grup-land›r›labilmektedir. Önce Tarihalan›n› sat›r ya da sütun bölümünegetirdikten sonra sa¤ tufl ile gelenk›sayol menüsünden Group andShow Details seçene¤inikullan›rsan›z, karfl›n›za tarihleri gru-pland›r penceresi gelecektir. Bupencerede bulunan Months, Quaters(3 Months), Years seçenekleriniteker teker ya da hepsini birdenkullanabilirsiniz. Böylece günlüksat›fl raporunuz bir anda ayl›k, 3ayl›k veya y›ll›k sat›fl raporunadönüflebilir.
Tüm biçimlendirmeifllemleri, PivotTableiçinde uygulanabilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel110
Veri‹fllemleri
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable Field List’i Kullanmak
PivotTable ile birlikte,PivotTable Toolbar vePivotTable Field List gelir.
PivotTable Field List’de,tablomuzdaki alan isimleri bulunur.Field List’i kullanarak, sat›r vesütunlara yerlefltirdi¤imiz alanlar›nyerini de¤ifltirebiliriz. Ayr›ca, di¤er
alanlar› ekleyebilir veyakald›rabiliriz.
Field List PivotTable içindeherhangi bir hücreyi seçti¤inizdegelir. E¤er daha önce bu listeyikapatm›flsan›z PivotTable üzerindegelen sa¤ tufl menüsünden Field Listseçene¤iyle tekrar aktif hale getire-bilirsiniz.
PivotTable içinde her-hangi bir hücre seçili
de¤ilse, PivotTableField List görüntülen-
mez.
Microsoft Excel-Bilge Adam 111
PivotTable içindeki bir alan› kald›rmak; Ay alan›n› kald›rmak için, Ayalan›n›n hücresi sürüklenerek Field List içine b›rak›l›r.
PivotTable’a yeni bir alan eklemek; Tabloya Sat›lan Ürün alan›n› eklemek için, Field List’den, Sat›lan Ürün sürüklenerek ilgili hücreyeb›rak›l›r.
PivotTable’m›zda yapm›fl oldu¤umuz yeni düzenleme ile Temsilcilerin hangiüründen kaç adet satt›¤›n› ve sat›lan ürün toplamlar›n› görebiliriz.
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable Toolbar’› Kullanmak
PivotTable Toolbar ile,PivotTable Report’umuzuOtomatik Biçimlendirebilir,
Verileri Otomatik Güncelleyebilir,Field List’i gizleyebilir veyagösterebiliriz. Ayr›ca Alan Ayarlar›dü¤mesini ile, kullan›lan fonksiyonude¤ifltirebiliriz.
Adet toplamlar›n› ald›¤›m›zraporumuzda, adetlerin ortalamas›n›görmek isteyelim;
PivotTable Toolbar’›ndan, FieldList dü¤mesine bas›l›r.
PivotTable Alan› penceresinden,Average seçilir. OK dü¤mesinebas›l›r.
PivotTable alan›penceresi ile hesaplanan verilerinsay› türündede¤ifltirebilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel112
Bölüm8
PivotTable: Tabloözelliklerini
de¤ifltirmeyi sa¤layanmenüyü açar.
Format Report:PivotTablen›n otomatik
biçimlendirilmesini sa¤lar. Field Settings: ‹lgilialan›n özelliklerini
de¤ifltirmek için kullan›l›r.
Field List: Sütunbafll›klar›n›n
gösterilip gizlenmesinisa¤lar.Chart Wizard:
PivotTable’dan grafiküretilmesini sa¤lar.
Hide detail - Showdetail: Alt düzey bilgilerin
gösterimini belirler.
Refresh data: Tabloyuoluflturan verilerdeki
de¤iflikliklerin tabloyaan›nda yans›mas›n› sa¤lar.
Çok Boyutlu Analizler
PivotTable Report’un Grafi¤ini Oluflturmak
Oluflturdu¤umuz PivotTable’›grafik biçiminde degöstererek raporumuzu
destekleyebiliriz. Grafi¤i iki flekilde oluflturabiliriz.1. PivotTable’› olufltururken ilk
ad›mda, Pivotchart Report (withPivotTable Report) seçene¤iniiflaretleyerek,
2. PivotTable’› oluflturduktansonra, PivotTable Toolbar’›ndaki,
Chart Wizard dü¤mesini kullanarak.Her iki flekilde de ayr› bir sayfada
grafi¤imiz oluflacakt›r. PivotTable’daki verileri gizledi¤imizde veyakald›rd›¤›m›zda, Grafikte tabloya görede¤iflecektir. Tersi de do¤rudur.
Temsilci Ad› ve Ay alanlar›n›kullanarak adetlerin toplam›n›ald›¤›m›z, PivotTable’m›z›ngrafi¤ini oluflturmak için afla¤›dakiifllemler yap›l›r.
Toolbar’›ndaki,Refresh Data
dü¤mesi ile, tablodakiveriler de¤iflti¤inde
Grafik de¤erlerinin degüncellenmesini
sa¤layabiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 113
Veri‹fllemleri
PivotTable Toolbar’›ndaki, Chart Wizard dü¤mesine bas›l›r.
Yeni bir sayfada, Grafi¤imiz oluflur.
Tabloda oldu¤u gibi, Temsilci Ad› ve Ay etiketlerindeki listeden seçerek,verilerin baz›lar›n› gizleyip, gösterebiliriz.
PivotTable Toolbar’›ndaki Chart Wizard dü¤mesine basarak, Grafi¤imizi 4ad›mda biçimlendirebiliriz.
1
4
2
3
Bölüm9
Bu bölümde model çözümleme ve büyük tablolardakullan›lacak sihirbazlardan bahsedece¤iz.
Veri çözümleme ifllemine birönceki bölümde PivotTableve Subtotal ile bafllam›flt›k.
Bu bölümde ise modelçözümleme ve büyük tablolardakullan›lacak sihirbazlardanbahsedece¤iz.
‹lk bölümlerde Excel’i kullanmaamac›n›n ve sonuç olarakkullan›m tercihlerinin kullan›c›yagöre de¤iflti¤inden bahsetmifltik.E¤er ifliniz sadece basithesaplama ve raporlamaifllemlerinden ibaretse modelçözümlemeleri sizin için çokönemli olmayacakt›r.
Bu tür geliflmifl çözümlemeseçenekleri çeflitli ‹statistiksel veEkonometrik tekniklere dayal›çözüm üretmek için kullan›l›r.Daha çok üretim planlama,lojistik, stratejik planlama gibiileriye dönük tahmin yap›lmas›gereken ifllerde modelçözümlemeleri oldukça s›kkullan›l›r.
Örne¤in Solver seçene¤i,karmafl›k bir probleminYöneylem Araflt›rmas› ve
Bilge Adam-Microsoft Excel114
VeriÇözümleme
VeriÇözümleme
Benzetim tekniklerine göreçözümlenmesini, ileriye dönüktahmin ya da do¤ru hamlelerinyap›lmas›n› sa¤lar. Tüm bude¤erler sizin belirledi¤inizölçütlere ve önceden belirlenmiflistatistiksel yöntemlere görehesaplan›r.
Ayr›ca bunlar›n d›fl›nda çok dahabasit çözümleme teknikleri devard›r. Bu tekniklerde isetahminleri siz yapars›n›z, Excelsize sonuçlar› verir.
S›k yap›lan ifllemlerden biri“E¤er öyle olsayd›…”analizleridir. Bu tür analizler içinScenarios ya da Goal Seek gibiseçenekleri kullanabilirsiniz. Örne¤in, “Bütün ifllerim yolundagiderse ve ben X birim ürünsatarsam ne kadar kâr ederim?”ya da “Bütün koflullar aleyhimeolursa ve Y birim ürün satarsamne kadar kâr-zarar ederim?”sorular›n›n cevaplar›n› bu araçlaryard›m› ile verilerinizide¤ifltirmeden alabilirsiniz.Böylece hem bu de¤iflimleriraporlayabilir, hem de güncelverilerinizi koruyabilirsiniz. Ver
iÇöz
ümleme
Bölüm9
Model Çözümleme
Goal Seek
Verilerle çal›fl›rken, s›k s›kgelece¤e iliflkin tahminleryapmam›z gerekir. Bu ay
1.000.000.000 TL kâr etmek için,sat›fl fiyat›m ne olmal›? 500.000.000TL prim almak için kaç adet ürünsatmal›y›m? gibi…
Bu ifllemleri hesap makinesi ileyapsak oldukça zaman›m›z› al›r.Excel’de bu tip olas›l›k
çözümlemelerini Goal Seek komutuile gerçeklefltiririz. Goal Seekkomutu, belirli bir sonucu eldeetmek için, di¤er bir de¤erin nekadar de¤iflmesi gerekti¤inihesaplar.
Goal Seek komutu seçildi¤inde tekbir hücre için ifllem yapar, di¤erhücrelerde de sonuç üretmek için herdefas›nda Goal Seek komutu seçilip,de¤erler girilmelidir.
Hedef hücre, bir formül sonucundaoluflmufl olmal›d›r,aksi takdirde GoalSeek komutu sonuçüretmeyecektir.
Bilge Adam-Microsoft Excel116
Tablomuzda,sat›fl
temsilcilerininsatt›klar› tek birüründen kazançlar›,toplam sat›fl adet vekazançlar›
listelenmifl. Her bir sat›fl temsilcisinin kazançhedefi var. Bu hedefe ulaflabilmeleri için kaç adetürün satmalar› gerekiyor?
De¤iflmesiniistedi¤imiz
hücre üzerindeyken,Tools>> Goal Seekseçilir.
Goal Seekpenceresinde;
Set Cell; formül içeren sonucu görmek
istedi¤imiz hücre (D4 hücresi)To value; ulaflmak
istedi¤imiz sonuç (200000000)By changing cell; sonuca ulaflmak için de¤iflmesini
istedi¤imiz hücre (C4) Seçim ifllemleri yap›ld›ktan sonraOK dü¤mesine bas›l›r.
Karfl›m›za, Goal Seek komutunun çözümbuldu¤unu gösteren bir
pencere gelir. OK dü¤mesinebas›l›rsa, çözüm tabloya
uygulan›r, Cancel dü¤mesinebas›l›rsa tablo eski de¤erleri
ile saklanm›fl olur.
1 3
42
VeriÇözümleme
Model Çözümleme
Scenarios
Gelece¤e iliflkin tahminyapabilece¤imiz di¤er biruygulama scenario
oluflturmakt›r. Scenarios, farkl›durumlar› karfl›laflt›rmak içinkullan›l›r. Örne¤in; ürünler için kâroran› belirlerken, birden fazlascenario oluflturarak de¤iflik kâroranlar›n›n kazanc›m›z› ne kadaretkileyece¤ini görebiliriz.
Örnek: Çamafl›r makinesi almay›
planl›yoruz. Peflin mi, vadeli miödeyece¤iz? Taksit say›lar› artt›kçaödeyece¤imiz tutar›n de¤ifliminigörebilece¤imiz ve karfl›laflt›rmayapabilece¤imiz scenariosolufltural›m.
Microsoft Excel-Bilge Adam 117
Tools>>Scenarios
seçilir.
Scenariotan›m›
yapmak için Adddü¤mesine bas›l›r.
Scenario’a ad verilir.
Changing Cellsbölümüne Taksitsay›s›n›n bulundu¤u hücre (D4) seçilir.OK dü¤mesinebas›l›r.
Scenario de¤eri girilir.OK dü¤mesine bas›l›r.‹lk senaryomuzu oluflturduk.
Show dü¤mesi ilesonuçlar› sayfada
görebiliriz. Scenario Report’uayr› bir çal›flma sayfas›nda
görmek için ise Summarydü¤mesine bas›l›r.
Scenario Summaryseçilir, Result Cellsbölümünde, Vadeli Fiyathücresi seçilir. (E4) OK
dü¤mesine bas›l›r.
Scenario Summaryayr› bir çal›flma
sayfas›nda ekrana gelir.Ayn›ifllemi 6, 12 taksit için de tekrarlayabilir, ScenarioPivotTable Report’unda
sonuçlar› karfl›laflt›rabiliriz.
1
4
3
5
6
7
2
Bölüm9
Model Çözümleme
Add-Ins Yüklemek
Add-Ins, Microsoft Excel’eyeni komutlar, özelliklerekleyen uygulamalard›r.
Örne¤in, karmafl›k istatistiksel veyamühendislik analizleri yapabilmekiçin Add-Ins’e ihtiyaç duyar›z.Add-Ins, standart menülerde yeralmazlar. Program› bafllatt›ktansonra yüklenmeleri gerekir. Baz›eklentiler menülerden, baz›lar› iseMicrosoft Office Web sitesindenyüklenir. Eklenti dosyalar›n›nuzant›s› .xla’dir.
Add-Ins’›n tamam›n› yüklemekher kullan›c› için gerekli de¤ildir.Kullanmak zorunda oldu¤unuzeklentiyi yüklemek yeterlidir.
Finansal fonksiyonlar›n tamam›n›kullanabilmek ve istatistiksel veriçözümleme teknikleri için ToolPakÇözümleyicisi, arama ve toplamifllemlerini sihirbaz ile yapmak içinLookup Wizard ve Conditional SumWizard eklentileri yüklenebilir.
‹leri düzey Excel kullan›c›lar›Visual Basic For Applications(VBA) programlama dili yard›m› ilekendi fonksiyonlar›n› içeren eklentidosyalar›n› oluflturabilir ve bupencere içerisine seçenek olarakyerlefltirebilirler. Tabii bunlar›yapabilmek için iyi bir Excelbilgisinin yan› s›ra Visual Basicprogramlama diline de hakim olmakgerekir.
Add-Ins, MicrosoftOffice klasöründekiLibrary klasöründeveya AddInsklasöründe saklan›r.
Bilge Adam-Microsoft Excel118
Tools >> Add-Ins seçilir.
Eklemek istedi¤imiz
eklentiler seçilir. OKdü¤mesine bas›l›r.
Toolsmenüsünü
tekrar açt›¤›m›zdayeni uygulamalar›n
menümüzeeklendi¤ini görürüz.
1 3
2
VeriÇözümleme
Çözücü
Solver Nedir?
Solver uygulamas›, k›s›tl›kaynaklar›n en uygun flekildepaylaflt›r›lmas›n› sa¤lar.
Kaynaklar, bir ürün, zaman, paraveya k›s›tl› kaynak anlam›ndaherhangi bir fley olabilir. En iyi veuygun çözüm, maksimum kâr,minimum maliyet veya mümkünolan en iyi kaliteye ulaflmak olaraktan›mlanabilir.
Bu nedenle Solver en çok finans,üretim ve da¤›t›m alanlar›ndakullan›l›r. Solver çözümlemelerihesaplarken belirli istatistiksel veekonometrik modeller kullan›r.
PlanlamaSolver uygulamas›na bafllarken;
• Set target cell: Ulaflmakistedi¤imiz sonucu, maksimum,minimum veya sabit bir de¤er iletan›mlamal›y›z.
• By changing cells: Sonucaulaflmak için de¤iflmesi gerekende¤erleri belirlemeliyiz.
• Subject to the constraints:Kullan›lan kaynak ile gerekenk›s›tlamalar› tan›mlamal›y›z.
Örnek: Üç üretim biriminden beflbölgesel depoya ürün nakliyesiyapan bir firmada çal›fl›yoruz.Amac›m›z, en az nakliye maliyeti ileürünlerin nakliyesinigerçeklefltirmek. Ürünler, istenen
üretim biriminden istenen depoyayap›labilir ancak nakliyede uzunmesafelerin k›sa mesafelerden dahapahal› oldu¤u unutulmamal›d›r.
Sonuç olarak amaç; eldeki stoklar›aflmadan, her bir üretim birimindenen az nakliye maliyeti ile bölgeseltalebi karfl›lamak için depolara ürüngönderilmesidir.
Hedef: Nakliye maliyetinin en azaindirilmesidir.
De¤iflkenler: Her bir fabrikadandepolara ayr› ayr› gönderilecekmiktar.
K›s›tlamalar:• Gönderilen toplam miktar, üretim
birimindeki stok miktar›na eflit yada ondan az olmal›d›r.
• Depolara gönderilen miktarlar›ntoplam›, depo talebine eflit ya daondan büyük olmal›d›r.
• Gönderilecek miktar 0’a eflit yada büyük olmal›d›r.
Solver, bir Exceleklentisidir.
Bu nedenle önceeklentilerden
yüklememiz gerekir.(bknz: Add-Insi
Yükleme)
Microsoft Excel-Bilge Adam 119
Çözücü
Solver Kullanarak Problem Çözme
Hedefi, de¤iflkenleri vek›s›tlamalar› belirlemekmodeli oluflturmak demektir.
Daha sonra Solver uygulamas›nabafllayabiliriz. Solver’› bafllatmakiçin Tools >> Solver seçilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel120
Bölüm9
Solver parametreleri
penceresinde, Set Target Cellbelirlenir. (Nakliye maliyetinin bulundu¤u hücre, B21). Equalto bölümünden min seçilir.(Hedef en az maliyet)
By Changing Cells belirlenir. (Her bir
depodan ayr› ayr› fabrikalara gönderilecek miktar›n bulundu¤u hücreler, C8:G10)
Constra-ints, Add
dü¤mesinebas›larak tek tek
belirlenir.
1 3
2
K›s›tlamalar›n Aç›klamas›• B8:B10<=B17:B19: Gönderilecek toplam ürün say›s› sto¤a eflit veyaküçük olmal›d›r. Stokta bulunan ürün say›s›ndan fazlas› gönderilemez.• C12:G12>=C13:G13: Depolara gönderilen ürün miktar› talebe eflit veyabüyük olmal›d›r. Amaç, talebi karfl›lamak ise, talep edilenden az ürüngönderemeyiz.• C8:G10>=0: Depolara gönderilecek ürün say›s› 0’a eflit veya büyükolmal›d›r. Ürün gönderilmez veya gönderilir. Negatif de¤er almayacak.
Çözücü
Solver Sonuçlar›n› Raporlamak
Solver uygulamas›n›n sonunda,hedefledi¤imiz en az maliyeteulaflmak için hangi depodan
hangi üretim birimine kaç adet ürüngönderilmesi gerekti¤i hesaplanm›fl olur. Bu sonuçlar› çal›flma tablomuza uygulayabilir ya da özgün de¤erlerini yükleyerek çözücü sonuçlar›n› raporhalinde saklayabiliriz.
Rapor seçenekleri elde edilensonucun yans›t›ld›¤› Answer
seçene¤i olabilir. Ayr›ca model tasar›m› s›ras›nda
kullan›lan Sensitivity düzeyleri derapora dahil edilebilir. Son raporseçene¤i olan Limits ise kullan›lank›s›tlamalar›n elde edilen sonuçlarlabirlikte rapora eklenmesidir.
Solver’›n elde etti¤i sonuçlar› birsenaryo olarak saklayabilirsiniz. Budurumda kendi tahminlerinizide¤ifltirmek zorunda kalmazs›n›z.
Solver sonuçlar›Scenorio ile birlikte
kullan›labilir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 121
VeriÇözümleme
Tüm seçenekler belirlendikten sonra,
Solve dü¤mesine bas›larak de¤ifliklikler çal›flma sayfas›ndagösterilir. Solver resultspenceresinde, Keep solversolution seçilirse, de¤ifliklikler
çal›flma tablosuna uygulan›r. Restore original valuesseçilirse, tablonun ilk de¤erleri yüklenir.
Bizi hedefe ulaflt›ransat›fl adetlerini bir rapor
olarak saklamak istersek,Reports bölümünden Answerseçilir, OK dü¤mesine bas›l›r.
AnswerReport
ayr› bir çal›flmasayfas›nda
oluflur. Rapordahücrelerin ilk ve
son de¤erlerikarfl›laflt›rmal›
olarak gösterilir.
1 3
2
Sihirbazlar
Conditional Sum Wizard
Uzun Excel tablolar›nda,belirli koflullara uygunverileri toplamak için
kullanaca¤›m›z sihirbazd›r.Daha önce koflula uygun verileri
toplamak için Sum›f fonksiyonunukullanm›flt›k. Conditional Sum
Wizard’›n fark›, birden fazla koflultan›mlayabilmemizdir.
Örne¤in, beyaz eflya stok ve sat›flfiyatlar›n› gösteren tablomuzdaArçelik marka f›r›nlar›n toplamfiyatlar›n› hesaplamak için afla¤›dakiad›mlar› izleriz.
Tools menüsündeWizard komutu yeralm›yorsa, Wizard’›Add-Ins’den yüklememiz gerekir.(bknz. Add-Ins’›Yüklemek)
Bilge Adam-Microsoft Excel122
Bölüm9
ConditionalSum Wizard’›
bafllatmak için,Tools >>ConditionalSum Wizard seçilir.
Wizard’›n ilkad›m›nda
verilerin bulundu¤uhücreler tan›mlan›r.(A1:E30) ‹leridü¤mesine bas›l›r.
Toplanacaksütün ad›
seçilir. (Peflin) ‹stenen k›s›tlamalarAdd Conditiondü¤mesinebas›larak tan›mlan›r.
Marka = Arçelik, Ürün = F›r›n Next dü¤mesine bas›l›r.
Wizard sonucu
hesaplar. Bu sonucusadece de¤er olarak
veya etiketi ileberaber çal›flma
sayfas›nda herhangibir hücreye
kopyalayabiliriz.
Yaln›zca formülü
Copy seçene¤iseçtikten sonra son
ad›mda kopyalanacak hücre
belirlenir(G2), Finish dü¤mesine
bas›l›r.
1 4
5
2
3
Sihirbazlar
Lookup Wizard
Lookup Wizard büyük birtabloda istenilen de¤erigetirmek için kullan›l›r.
Sütunlar aras›nda aranan bir de¤erinkaç›nc› sütunda oldu¤unu, sat›rlararas›nda aranan bir de¤erin kaç›nc›sat›rda oldu¤unu bulur, bulunan sat›rve sütun kesiflimindeki hücreninde¤erini sonuç olarak getirir. Do¤rusat›r ve sütun numaras›n›
bulabilmesi için ilk sat›r ve ilksütunda de¤erler aranmal›d›r.Afla¤›daki örnekte 1992 de¤eri ilksütunda aranarak tablonun kaç›nc›sat›r› oldu¤u, May›s de¤eri ilksat›rda aranarak tablonun kaç›nc›sütununda oldu¤u bulunmufl, sonuçolarak bu sat›r ve sütununkesiflimindeki May›s 1992 sat›flrakam› getirilmifltir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 123
VeriÇözümleme
1- Tools>>Lookup
seçilir.
Aramayap›lacak
tablo seçilir.
Sütunnumaras›n›
bulmak için ilksat›rda aranacakde¤er seçilir(May›s).
Sat›r numaras›n›bulmak için ilk
sütunda aranacak de¤erseçilir (1992).
‹stenilen kopyala-ma ifllemi seçilir.Sadece sonucu bulan
formül mü, yoksaaranan de¤erler de
sonuç olarak getirilecek mi?
Sonucunyap›flt›r›laca¤›hücre seçilir. Wizard
tamamland›¤›nda istenilen sonucu getiren
formül bu hücredeoluflturulmufltur.
1 4
5
6
2
3
Bölüm10
Bu bölümde Excel’in standart ayarlar›n› kendi kullan›mtarz›n›za uygun hale getirmeyi göreceksiniz.
Bu bölüme kadarinceledi¤imiz konularExcel’in en çok kullan›lan
seçeneklerini içeriyordu. Buseçenekleri aktar›rken baz›bölümlerde standart ayarlar›noldu¤unu söylemifltik. Birçokkullan›c› Excel’in standartayarlar›n› kendisi için kabul eder.Di¤er yandan her ifllemde bustandart ayarlar› de¤ifltirmekzorunda kal›r.
Bu bölümde Excel’in standartayarlar›n› kendi kullan›mtarz›n›za uygun hale getirmeyigöreceksiniz. Bu seçenekler,sizin her seferinde ayn› ifllemleriyapman›z› engelleyecektir.Ayr›ca araç çubuklar› ve menülerde kendi iste¤inize görede¤ifltirilebilece¤inizseçeneklerdir. Araç çubuklar›üzerinde bütün komutlar için k›sayol simgeleri bulunmamaktad›r. Sürekli kulland›¤›n›z komutlariçin birkaç ad›m yerine araççubu¤una ekleyece¤iniz birsimgeyi kullanabilirsiniz. Hattatamamen kendinize ait bir araççubu¤u oluflturabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel124
Excel’i Özellefltirmek
Excel’iÖzellefltirmek
Son bölümde inceleyece¤imizMakrolar konusu ile araççubuklar› ve menüleri kendimakrolar›n›z ile düzenlemeyibirlefltirmifl olacak ve Exceliçerisinde haz›r olmayankomutlar oluflturabileceksiniz.
E¤er programlama ve VBAbilginiz varsa bu seçenekleri çokdaha karmafl›k ifllemler içinkullanabilirsiniz.
Pencere ifllemleri ile görünüm-lerinizi üzerinde çal›flt›¤›n›zdosyalar› da de¤ifltirebilirsiniz.
Dosyalar›n›z› sürekli olarakkaydetmek istedi¤iniz klasörden,standart biçimlendirmeseçeneklerine ve yazd›rmaayarlar›na kadar birçok seçeneksizin için de¤ifltirilebilir.
Dikkat etmeniz gereken nokta,e¤er bir de¤ifliklik yap›yorsan›z,bu de¤iflikli¤i geri alabilmek içinnas›l yapt›¤›n›z› unutmamakt›r. Excel içerisinde çok fazla menüve komut oldu¤u için izledi¤inizad›mlar› hat›rlamayabilirsiniz. Exc
el’iÖ
zellefltirm
ek
Özellefltirmek
Bölüm10
Görünümleri Düzenlemek
Toolbars’› Özellefltirmek
Bir Excel kitab› açt›¤›m›zdakarfl›m›za Standard veFormatting Toolbars gelir.
Excel’de bu Toolbars d›fl›nda dahabirçok Toolbars bulunur.Kullan›labilecek Toolbars’› görmekiçin View >> Toolbars seçilir.‹stenen Toolbars bu listeden seçilir.Örne¤in, grafik ile ilgili bir ifllemyapacaksak, Chart Toolbars’›seçebiliriz. Fakat s›kçabaflvurmayaca¤›n›z Toolbars’›
görüntülemeniz pencerenin verilerleilgili bölümünü küçültecektir.
Bilge Adam-Microsoft Excel126
Excel menülerinde yeralan her komutla ilgili bir
araç dü¤mesi mevcuttur.Kullanaca¤›m›z komutun araçdü¤mesini istedi¤imiz birToolbars’a eklemek için, View>> Toolbars >> Customizeseçene¤i seçilir.
Customize penceresindeCommands bölümünde
solda menüler yer al›r.Komutun yer ald›¤› menü seçildi¤inde, sa¤daki ekrandaaraç dü¤meleri listelenir.Eklenecek araç dü¤mesiniMouse ile sürükleyerek,istedi¤imiz Toolbars’a b›rakabiliriz.
Menüeklemek
için, Categoriesbölümünde
soldaki listedenBuilt-in Menusseçilir. ‹stenen
menü ayn› yolla menü çubu¤una eklenir.Eklenen araç dü¤meleri ve menüleri
Toolbars’dan veya menü çubu¤undanCommands bölümüne geri sürükleyerek
kald›rabiliriz.
1 3
2
Standard veFormatting Toolbarstek bir sat›rda görüntüleniyorsa Toolbars’›n en sonundaki afla¤› ok(Toolbars seçenekleri) t›klan›r,Show Buttons on onerow seçilir.
Excel’iÖzellefltirmek
Görünümleri Düzenlemek
Yeni Bir Toolbars Oluflturmak
Excel’de var olan araççubuklar›n›n d›fl›ndaistedi¤imiz araç dü¤melerini
yerlefltirebilece¤imiz yeni Toolbarsyaratabiliriz. Özellikleoluflturdu¤umuz makrolar›ndü¤meleri yeni bir Toolbars’ayerlefltirilebilir ve kendimize aitkomutlar› simge haline getirebiliriz.
Yeni bir Toolbars oluflturmak için,View >> Toolbars >> Customizeseçilir.
Bu pencerede Excel içerisindekullan›labilecek bütün komutlarbulundu¤u gibi haz›rlad›¤›n›zmakrolar da bulunur. Customizepenceresi aktif oldu¤unda hiçbirmenü seçene¤i ve toolbarsçal›flmaz. E¤er bu pencereyiaçmazsak, menü ve toolbarsüzerinde de¤ifliklik yapamay›z,çünkü seçim yapmak istedi¤imizdet›klad›¤›m›z komut hareketegeçecektir.
Toolbars’›n üzerindeMouse sa¤ tufl ile
ç›kan k›sayolmenüsünden de
Customize penceresini açabiliriz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 127
Customizepenceresinden
Toolbars bölümü seçilir.
New dü¤mesinet›klan›r,
Toolbars’›n ad› yaz›l›r.
Commandsbölümünet›klan›r, istenen
araç dü¤meleri YeniToolbars’a Mouse
ile sürüklenir.
Olufltur-du¤umuz
Toolbars’› silmekiçin, Toolbars bölümünden
Toolbars seçilir,Delete dü¤mesine
bas›l›r.
1 3
24
Görünümleri Düzenlemek
Standart Excel Seçenekleri
Excel’de Toolbars’›özellefltirmenin yan› s›ra, yaz›tipi, renk, görünüm, kaydetme
veya güvenlik ile ilgili birçokstandart ayar› de¤ifltirebiliriz. Tümbu düzenlemeler için, Tools >>Options komutu kullan›l›r.
Tools >> Options komutuseçildi¤inde, birçok bölümdenoluflan Options penceresi ekranagelir. Bu pencerede yer alan CustomLists konusunu Veri Giriflibölümünde aç›klam›flt›k.
View bölümünde Excelaç›ld›¤›nda görmek istedi¤inizseçenekleri iflaretleyebilir ve k›lavuzçizgilerin rengini belirleyebilirsiniz.Örne¤in sat›r ve sütun bafll›klar›,formül çubu¤u veya sayfasekmelerinin gösterilipgösterilmeyece¤ine bu bölüm ilekarar verebilirsiniz.
General bölümündeki seçeneklerile standart yaz› tipi, dosyalar›nkaydedilmesi için kullan›lacakklasör ve yeni bir çal›flma kitab›n›nkaç sayfa ile aç›laca¤› gibi genelkullan›m tercihleri ayarlanabilir.
Edit bölümündeki seçenekler iseveri girifli s›ras›ndaki tercihler,kopyalama-tafl›ma ifllemleri ile hücredüzenleme tercihleri gibi veri düzeniile ilgili ayarlar› kapsar. Örne¤in,veri girifli s›ras›nda Enter tufluna
bas›ld›¤›nda seçimin afla¤›daki hücreyerine sa¤daki hücreye geçmesinisa¤layabilirsiniz.
Security bölümündekiseçenekler ile dosyan›z›n aç›lmas› yada de¤ifltirilmesi için parolabelirleyebilirsiniz. Fakat bu ifllemdosyan›z›n silinmesiniengellemeyecektir. Yaln›zca açmave de¤ifltirme yetkisini alabilmekiçin geçerli dosya flifresioluflturacakt›r.
Error Checking bölümü ile,formül ve fonksiyonlar›nhaz›rlanmas›, verilerin girilmesi vedüzenlenmesi s›ras›nda yap›lacakhata denetiminin ve bu denetimlerinkurallar›n› belirleyebilirsiniz. Sürekliç›kan hata mesajlar› ve etiketlerisizin için önemli de¤ilse bu seçene¤ipasif hale getirebilirsiniz.
Options penceresinde bulunan buseçenekler Excel’in birçokseçene¤ini size özgü halegetirecektir.
Options penceresi, Excel’instandart ayarlar›n›kendi tarz›n›za göredüzenlemenizi sa¤lar.
Bilge Adam-Microsoft Excel128
Bölüm10
Karfl›laflt›rmak
Çal›flma Kitaplar›n› Yan Yana Karfl›laflt›rmak
Farkl› çal›flma kitaplar›ndabulunan verileri karfl›laflt›rmakiçin, karfl›laflt›rmak istedi¤imiz
çal›flma kitaplar› aç›l›r, Window >>Compare side by side with seçene¤iseçilir. Her iki çal›flma kitab›ndakifarkl›l›klar› saptamak için, birçal›flma kitab›ndan kayd›rmayapt›¤›m›zda di¤er çal›flma sayfas›da kayar. Böylece sat›r sat›r de¤erlerkarfl›laflt›r›labilir.
Karfl›laflt›rmay› sonland›rmak için,Compare side by side withToolbars’dan, Close side by sidedü¤mesi t›klan›r.
Bir Çal›flma kitab›nda bulunansayfalar› ayn› penceredegörüntülemek için, Window >> NewWindow seçilir. Yeni pencereyegeçip istedi¤imiz sayfay›
t›klayabiliriz. Böylece ayn› çal›flmakitab›nda bulunan farkl› sayfalar›inceleyip, karfl›laflt›rma yapabiliriz.
Ekranda yer alan çal›flma kitab›n›gizlemek için, Window >> Hideseçilir. Tekrar görünür hale getirmeiçin, Window >> Unhide seçilir.
Yan yana karfl›laflt›rma seçene¤idaha önceki Office sürümlerindeolmayan bir özelliktir.
Her iki çal›flma sayfas›nda kayd›rma
yapmak istemiyorsak,Compare side to side
with Toolbars’dan,Synchronous scrolling
dü¤mesi t›klan›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 129
Excel’iÖzellefltirmek
Ayn› Çal›flma Kitab›nda Farkl› Sayfalar› GörüntülemekBir Çal›flma kitab›nda bulunan sayfalar› ayn› pencerede görüntülemek için,Window >> New Window seçilir. Yeni pencereye geçip istedi¤imiz sayfay› t›klayabiliriz. Böylece ayn› çal›flma kitab›nda bulunan farkl› sayfalar› inceleyip, karfl›laflt›rma yapabiliriz.
Sayfalar› Özellefltirmek
Çal›flma Sayfas›n› Bölmek
Özellikle çok fazla verigiriflinin yap›ld›¤› çal›flmatablolar›nda, kayd›rma ifllemi
yap›ld›¤›nda sat›rda ve/veya sütundayer alan bafll›klar kaybolur. Sayfay›kayd›rd›¤›m›zda bafll›klar›n sabitkalmas›n› istiyorsak, bafll›klar›nbulundu¤u sat›r›n bir altsat›r›ndayken veya bafll›¤›nbulundu¤u sütunun bir yansütunundayken, Window >> Splitseçilir. Çal›flma sayfas›nda, sat›r
ve/veya sütundaki bafll›¤›kay›tlardan ay›ran bir bölme çizgisigörüntülenir. Bölme çizgisininüstündeki, solundaki bilgilerkayd›rma yapt›¤›m›zda hareketetmez. Böylece kay›tlar ilerlese de,bafll›klar sabit kalacakt›r. Bu ifllemile verilerinizi takip etmek dahakolay olacakt›r. Bilmeniz gerekenbir nokta da; bölme noktas›n›n art›kbafllang›ç oldu¤udur. YaniCtrl + Home tufllar›na bast›¤›n›zdabu noktaya dönülür.
Bölme çizgisinikald›rmak için, çizgiüzerinde çift t›klayabiliriz.
Bilge Adam-Microsoft Excel130
Bölüm10
Sabit kalmas›n›istedi¤imiz
bafll›¤›n bir alt hücresine t›klar›z.
Window >> Splitseçilir.
Bafll›¤›n alt›nda bölmeçizgisi belirir.
Kayd›rmaçubu¤undan
kay›tlar› de¤ifltirdi¤imizde
bafll›klar sabit kal›r.
Bölmeyikald›rmakiçin, Window >>
Remove Splitseçilir.
1 3
2 4
Sayfalar› Özellefltirmek
Sayfalar› Koruma ve Hücreleri Kilitleme
Uzun zaman içerisindehaz›rlanm›fl bir dosyan›niçeri¤indeki formüllerin ve
biçimlerin yanl›fll›kla bozulmas›sizin için önemli bir sorunoluflturacakt›r. Ayn› sorunlarla tekrartekrar u¤raflmak yerine sayfalar›n›z›koruma alt›na alabilirsiniz. Ayn›
zamanda di¤er kullan›c›lar›ngörmesini istemedi¤iniz formül yada fonksiyonlar› gizleyebilirsiniz.
Bunun için öncelikle de¤ifltirilebile-cek, de¤ifltirilemeyecek ve gizlenecek hücreleri belirlemelisiniz. Daha sonra Hücre Kilitleme ifllemini gerçeklefltirip, Sayfa Koruma iflleminin gerekliad›mlar›n› tamamlayacaks›n›z.
Microsoft Excel-Bilge Adam 131
Excel’iÖzellefltirmek
De¤ifltirilebilecekhücreler seçilir ve
Format Cells penceresiaç›l›r.
Protectionbölümünden
Locked özelli¤i kald›r›l›r.Varsay›lan olarak buseçenek bütün hücreleriçin aktiftir.
E¤er hücreiçeri¤indeki
formüllerin görünmesini istemiyorsan›z, FormülleriHidden seçene¤ini iflaretlemelisiniz.
Kilitlemeifllemleri
tamamland›ktansonra Tools >>
Protection >>Protect Sheet seçilir.
Protect Sheetpenceresindepassword verilir ve
password’›bilmeyen
kullan›c›lar›n yapabilecekleri
seçenekleriflaretlenir.
Password onaylanmas›için tekrar girilir ve
OK dü¤mesi ilepencere kapat›l›r.
1 4
2
3
5
6
Bölüm11
Bu bölümde Excel’in farkl› fonksiyonlar› ile çözümgelifltirmeyi ö¤renceksiniz.
Fonksiyonlarla çal›flmay›art›k ö¤renmifl oldu¤unuzagöre, bu konudaki
da¤arc›¤›n›z› geniflletebilir veyetkinli¤inizi art›rabilirsiniz. Baz›durumlarda bildi¤iniz fonksiyon-lar›n sizin için yeterli olmad›¤›n›düflünür ve baflka yöntemlerebaflvurmak zorunda kal›rs›n›z.
Ama Excel içerisindekifonksiyonlar›n baz›lar›, hemenhemen her kullan›c›n›n ihtiyac›n›karfl›lad›¤› halde fazla bilinmeyenfonksiyonlard›r.
Bu fonksiyonlar›n kullan›m›di¤erlerine göre farkl› ve zoroldu¤u için bilinirlikleri azd›r.Birçok kullan›c› bu fonksiyonlar›bilmedikleri için çok k›sa süredeoluflturabilece¤i tablolar› farkl›yöntemleri kullanarak daha uzunsürede oluflturmaktad›r. Ayr›cabu yöntemler ço¤u zaman kal›c›çözümler olmamaktad›r.
Örne¤in, SUMIF fonksiyonununyaln›zca bir koflul ileçal›flabildi¤ini söylemifltik. Ayn›anda iki koflula birden uyanverilerin toplam›n› nas›l
Bilge Adam-Microsoft Excel132
Geliflmifl Fonksiyonlar
GeliflmiflFonksiyonlar
alaca¤›n›z› belirtmemifltik. ‹flte butip durumlarda kullan›c›lar kendiyöntemlerini gelifltirmektedirler.Verileri süzdükten sonra onlar›baflka bir sayfada bir arayagetirip, yeni bir toplam tablosuoluflturmak buna örnek olarakverilebilir. Bu kal›c› bir çözümolmad›¤› gibi uzun ifllemlerzinciri demektir.
Büyük listeleri birbiriylekarfl›laflt›rmak ya da bir tablonuniçinde baflka bir tablodaki verilerikullanmak da kullan›c›lar›n en s›kkarfl›laflt›¤› problemler aras›ndayer almaktad›r.
Excel’in geliflmifl fonksiyonlar›bu tarz s›k›nt›lara çözümoluflturmaktad›r. Hatta bunlar›kullan›rken oluflabilecek hatalarada önceden önlem alabilece¤inizbaflka fonksiyonlar dabulunmaktad›r.
‹leri düzey Excel kullan›c›lar›mant›ksal fonksiyonlar›, veriçözümleme tekniklerini vegeliflmifl fonksiyonlar› etkinolarak kullanarak çok k›sasürede kendileri için kal›c›çözümler üretebilmektedirler. G
elifl
miflFo
nksiyo
nlar
Fonksiyonlar
Bölüm11
Kullan›fll› Fonksiyonlar
Database Fonksiyonlar›
Excel’de oluflturdu¤umuz uzunlisteleri çözümlememizisa¤layan fonksiyonlard›r.
Database fonksiyonlar›, bir listedeölçüte uyan kay›tlar üzerinde ifllemyapmam›z› sa¤lar. Daha önce Sum›ffonksiyonu ile bir ölçüte uyankay›tlar›n toplam›n› alm›flt›k.Database fonksiyonlar›n›n Sum›f vebenzer fonksiyonlardan fark›,birden fazla ölçüttan›mlayabilmemiz ve sadece Sumde¤il, Average, Max, Minfonksiyonlar›n› da ölçüte uyankay›tlara uygulayabilmemizdir.
Bu gruba ait tüm fonksiyonlar›nkullan›m› ayn›d›r. Fonksiyon
parametreleri üç tanedir; Database,field ve criteria.
Örnek: Bölgelere göre illerdekigelir, gider ve net kazançlar›gösteren tablomuzda, illere göretoplam, ortalama, en büyük ve en küçük gideri Databasefonksiyonlar›n› kullanarakhesaplatabiliriz.
Field alan›ndakullan›lan alan ad›,tablodaki adla ayn›olmal›d›r. Formülsonucunda hataoluflmamas› için fieldalan› alan ad›ndankopyalanabilir.
Bilge Adam-Microsoft Excel134
=DSUM(Database; Field;Criteria)Database, üzerinde ifllem yap›lacak tüm listeyi, Field, ifllem yap›lacak (örne¤in toplanacak) sütunu,Criteria, ifllemin uygulanmas›n› istedi¤imiz kay›tlar›n tan›m›n›n yap›ld›¤› alan› ifade eder.
DCOUNT: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar aras›nda say› içeren hücreleri sayar.
DSUM: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar›n toplam›n› verir.
DAVERAGE: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar›n ortalamas›n› verir.
DMAX: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar içindeki en yüksek de¤eri verir.
DMIN: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar içindeki en düflük de¤eri verir.
GeliflmiflFonksiyonlar
Kullan›fll› Fonksiyonlar
Lookup & Reference Fonksiyonlar›
Uzun listelerde, bir bilgiyeulaflmam›z› kolaylaflt›ranfonksiyonlard›r.
VLOOKUP FonksiyonuBir tablonun en solundaki belli bir
de¤eri arar, bu de¤ere karfl›l›k gelensat›r de¤erini verir. Sabit birtablonun içindeki bilgilere,hesaplama tablolar›nda ya da baflkalistelerde ihtiyaç duyabiliriz. Di¤erbir kullan›m amac› da listekarfl›laflt›rmalar›d›r. Benzer ikilistede farkl› olan verileri bulmakiçin VLOOKUP fonksiyonu siziniçin en pratik seçenek olacakt›r. Bunedenle VLOOKUP, Excelfonksiyonlar› içinde en çok ihtiyaçduyulan fonksiyonlardan biridir.Tablolarda belli bir de¤ere görearama yapmam›z› sa¤lar.
HLOOKUP FonksiyonuBir tablonun en üst sat›r›ndaki
belli bir de¤eri arar, bu de¤erekarfl›l›k gelen sütun de¤erini verir.VLOOKUP fonksiyonu de¤erisütunda, HLOOKUP fonksiyonusat›rda arar. Kulland›¤›m›z tablodade¤erler sütunlarda ise VLOOKUP,sat›rlarda ise HLOOKUP fonksiyonukullan›l›r. Her iki fonksiyonun dakullan›m amac› ayn›d›r.
VLOOKUP’da bak›lande¤er bulunamazsa;
Range Lookup 0tan›mlanm›flsa #N/Ahata de¤erini verir,
Range Lookup 1tan›mlanm›flsa aranan
de¤erden küçük enyak›n de¤eri kullan›r.
Microsoft Excel-Bilge Adam 135
VLOOKUP (Lookup_value; table_array; col_index_num; range_lookup)HLOOKUP (Lookup_value; table_array; col_index_num; range_lookup)
Lookup_value: Arama yapaca¤›m›z tabloda aranan de¤erdir. Bu de¤er ait oldu¤u tablonun ilk sütunundaolmal›d›r.Table_array: ‹çinde verinin aranaca¤› tablodur. Tablo seçimi aranan de¤er için önemlidir. E¤er arad›¤›n›zde¤er bu tabloda ilk sütun de¤ilse tablo s›n›rlar›n› bu sütundan itibaren seçerek onu ilk sütun yapa-bilirsiniz.Col_index_num: Bulunacak de¤ere karfl›l›k gelen de¤erin bulundu¤u sütun numaras›d›r. Range_lookup: 1 ve 0 de¤erlerini alabilir, 1 de¤eri verilirse, de¤eri arad›¤›m›z sütunun A’dan Z’ye veyaZ’den A’ya s›ral› olmas› gerekir. 0 de¤eri verilirse, s›ralama gerekmez.
Kullan›fll› Fonksiyonlar
Lookup & Reference Fonksiyonlar›
Lookup ifllemlerinde sadecebelirli bir de¤ere göre aramayap›lmaz. Bazen arad›¤›m›z
de¤er de net de¤ildir.
Lookup FonksiyonuBir sat›r ya da sütun aral›¤›ndaki
de¤eri arar. Aranan de¤er sat›r veyasütunda hücre aral›¤› seçilerektan›mlan›r. VLOOKUP veHLOOKUP fonksiyonlar› aranande¤eri, sol sütun veya üst sat›rdaararken, Lookup fonksiyonu di¤ersat›r ve sütunlarda da arar.
=Lookup(lookup_value;lookup_vector; result_vector)
Lookup_value; arad›¤›m›z say›salveya metinsel de¤er, Lookup_vector;araman›n yap›laca¤› sütun veya sat›raral›¤›, Result_vector; aranan de¤erekarfl›l›k gelen de¤erin bulundu¤usütun veya sat›r aral›¤›d›r.
Index FonksiyonuSat›r ve sütun numaras›n›
verdi¤imiz hücrede bulunan de¤erigösterir.
=Index(array; row_num;column_num)
Array, arad›¤›m›z hücreninbulundu¤u tablo, Row_num; seçilentabloya göre sat›r›n bulundu¤ukonum, Column_num; seçilentabloya göre sütunun bulundu¤u
konumdur.
Match FonksiyonuBelirtilen tabloda, aranan de¤erin,
konumuna göre sat›r veya sütunnumaras›n› verir. Bulmakistedi¤imiz de¤erin kaç›nc› sat›rveya sütunda oldu¤unu gösterir.Genellikle Index fonksiyonu ileberaber kullan›l›r.
=Kaç›nc›(lookup_value;lookup_array; match_type)
Lookup_value; tablodabulunmas›n› istedi¤imiz de¤er,Lookup_array; de¤eri içeren sat›rveya sütun aral›¤›, Match_type; -1, 0ya da 1 olabilir.
-1: Aranan de¤erden büyük ya daeflit olan en küçük de¤eri bulur.
0: Aranan de¤ere eflit olan ilkde¤eri bulur, eflleflen bir de¤erbulamazsa #N/A hata de¤erini verir.
1: Aranan de¤erden küçük ya daeflit olan en büyük de¤eri bulur.
Bu fonksiyonlar ileyapabileceklerinizinbaz›lar›n› LookupWizard ile de gerçeklefltirebilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel136
Bölüm11
Hata fonksiyonlar›hiçbir zaman tek
bafl›na kullan›lamazlar.
Kullan›fll› Fonksiyonlar
Information Fonksiyonlar›
Information fonksiyonlar›hücrelerdeki verilerin türlerini yada hatalar› denetleyen
fonksiyonlard›r ve genellikle tekbafllar›na kullan›lmazlar. Baflka birfonksiyonun içindekullan›ld›klar›nda daha çok ifleyararlar. Informationfonksiyonlar›n›n ortak özelli¤i,bunlardan birini kulland›¤›n›zdagelecek sadece iki sonuç olmas›d›r –TRUE ve FALSE- . Bunlar birers›nama fonksiyonlar›d›r. Bir hücreya da fonksiyon hakk›nda, bufonksiyonlar› kullanarak Excel’e birsoru sorars›n›z. Excel’de sorunuzaTRUE ya da FALSE olarak cevapverir. Bu karakteristik özellikInformation fonksiyonlar›n›n dahaçok karfl›laflt›rma gerektirenfonksiyonlar›n içerisindekullan›lmas›n› sa¤lar
(IF, SUMIF, COUNTIF, AND, OR v.b).
ISERROR (Value): Birfonksiyonun sonucunun hatal› olupolmad›¤›n› denetler. Fonksiyonsonucu hatal› ise, (#N/A, #VALUE!,#REF!, #DIV/0!, #NUM!, #NAME?,ya da #NULL!) TRUE de¤eriniverir. ISERROR fonksiyonundaparantez içerisine baflka birfonksiyon ya da fonksiyonu içeren
bir hücre adresi yaz›labilir.
ISBLANK (Value): Bir hücreniniçinde veri olup olmad›¤›n› denetler.Bak›lan hücre boflsa TRUE de¤eriniverir. Kullan›m› oldukça basittir.Parantez içerisine denetlenecekhücre adresi yaz›l›r.
ISTEXT (Value): Fonksiyoniçerisinde kullan›lan ya da birhücrede bulunan de¤erin metin olupolmad›¤›n› denetler. De¤er metinseTRUE sonucunu verir. Paranteziçerisine bir de¤er yaz›labilir ya dabir hücre adresinden de¤er al›nabilir.
ISNUMBER (Value): Bufonksiyon parantez içerisindeyaz›lm›fl ya da verilen hücreadresindeki de¤erin say› olupolmad›¤›n› denetler. Bak›lan de¤ersay› ise TRUE de¤erini verir.
Microsoft Excel-Bilge Adam 137
GeliflmiflFonksiyonlar
Bölüm12
Bu bölümde, Excel ile Makrolar oluflturmay› ve kullanmay› ö¤renece¤iz.
Microsoft Excel ileçal›fl›rken sürekliyapt›¤›n›z ifllemleri
otomatik hale getirebilirsiniz.Bunun için Excel’de makrolaroluflturmal›s›n›z. Daha sonra bumakrolar›n nas›l çal›flaca¤›n›belirlersiniz. Böylece sadecemakronuzu çal›flt›rarakistedi¤iniz eylemlerin tek komutile yap›labilmesini sa¤lars›n›z.
Makro, eylemlerinizin ad›m ad›m kaydedilmesi ve komut dizimlerineçevrilmesi ile oluflanprogramc›klar anlam›nagelmektedir. Yani Excel Makrokaydetme ifllemi s›ras›nda, sizinverdi¤iniz komutlar› Visual Basicprogramlama diline çevirmekte ve bunlar› bir arada saklamaktad›r. Kay›t durdu¤u anda Makrotamamlanm›fl demektir.
Makrolar hakk›nda bilinen baz›yanl›fllar vard›r. Makro için VisualBasic programlama dilini bilmeyegerek yoktur. Visual Basic ileModule dedi¤imiz, tamamen size özgü programlar› oluflturursunuz. Makro ile Module kavram›n›nkar›flt›r›lmamas› gerekir. Elbette
Bilge Adam-Microsoft Excel138
Makrolar
Makrolar
sizin yazd›¤›n›z programlar da birModule içerisinde saklan›r. Amagenellikle sizin bu programlara,programc›l›k bilgisi ile müdahaleetmenize gerek yoktur.
Module yazabilecek düzeydeprogramc›l›k bilgisine sahipiseniz, çok daha karmafl›kifllevlere sahip programlaryapabilirsiniz. Makrolar ise dahabasit ifllemler için kullan›l›r ve bukullan›m oldukça basittir.
Bu bölümde, Excel ile Makrolaroluflturmay› ve kullanmay›ö¤renece¤iz. Bütün makroifllemleri Tools menüsündebulunan makrolar alt menüsündebulunan seçenekler ilegerçeklefltirilir. E¤er programc›l›kbilgisine sahipseniz VBA (VisualBasic For Applications)programlama dili ile Excel’dehaz›rlad›¤›n›z makrolaramüdahale edebilir ve istedi¤inizeylemleri ekleyebilirsiniz.
Makrolar ile çal›flmaya önceMakrolar penceresinin kullan›m›ile bafllayaca¤›z. Sonra MakroKaydetme ve Makro Çal›flt›rma ifllemlerini gerçeklefltirece¤iz. M
akro
lar
Bölüm12
Makrolar ile Çal›flmak
Makro Seçenekleri
Excel dosyalar›nda Makrolarotomatik ifllemyapt›rabilece¤iniz komut
dizimleridir. Makrolar, Tools-Macro-Macros seçene¤i ileeriflece¤iniz Macros penceresindenkontrol edilir. Bu pencere Excel ileoluflturdu¤unuz tüm makrolar›çal›flt›rman›z›, silmenizi ya dadüzenlemenizi sa¤lar. Pencere ilegelen listede aktif dosyan›zda geçerli
olan makrolar›n bir listesi yer al›r.Bu listede üzerinde ifllem yapmakistedi¤iniz makroyu seçtikten sonraiflleminizi gerçeklefltirebilirsiniz.
Listede yer almayan makrolar aktifdosyada yer alm›yor demektir. E¤erarad›¤›n›z makrolar› baflka bir dosyada oluflturduysan›z, o makrolara eriflmek için önce dosyay› açmal›s›n›z. Böylece istedi¤iniz ifllemleri o pencere üzerinde gerçeklefltirebilirsiniz.
Alt+F11 tufllar› ileVisual Basiceditörünü açabilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel140
Macro Name: Seçti¤iniz makronun ad› bu
bölümde görüntülenir.
Macro List: Üzerindeifllem yap›labilecek
makrolar› listeler. ‹fllemyapmak istedi¤inizmakroyu bu listeden seçeceksiniz.
Step into: Seçili olanmakronun Visual Basic
editörü ile ad›m ad›mçal›flt›r›lmas› sa¤lan›r.Hata denetimi içinkullan›lan bir seçenektir.
Edit: Visual BasicEditörü ile makronun
görüntülenmesini sa¤lar.Aç›lan kod penceresindemakroya müdahale edebilirsiniz.
Delete: Makroyu siler.E¤er bu makronun
çal›flt›r›lmas› için bir menüya da dü¤me oluflturduysan›z onlar art›kçal›flmayacakt›r.
Options: Makronunçal›flt›r›lmas› için geçerli
k›sayolun görüntülenmesinive de¤ifltirilmesini sa¤lar.
Run: Seçili olan makroyuçal›flt›r›r. Tasar›m aflamas›
d›fl›nda makrolar genellikle buradançal›flt›r›lmazlar.
Makrolar
‹fllemleri Otomatiklefltirmek
Makro Kaydetmek
Makro, bir anlamda videokay›t cihaz› gibi çal›fl›r.Otomatiklefltirmek
istedi¤iniz ifllemleri Record Macrokomutundan sonra bir kezyapars›n›z. Kay›t durduruluncayakadar Excel sizin yapt›¤›n›z bütünifllemleri kaydeder.
‹fllemleri kaydetme s›ras›ndadikkat edece¤iniz en önemli nokta
hücrelerin seçimidir. Ayr›ca makrolara isim verirken de
dikkat etmelisiniz. Verece¤inizisimler, harfle bafllamal›, Türkçekarakter, boflluk veya noktalamaiflareti içermemelidir. E¤erverece¤iniz isim iki kelimedenolufluyorsa ( _ ) karakteri ilebirlefltirebilirsiniz (Kayit_Silme,Veri_Girisi, TumunuKaydet vb.).
Makroyu kaydederken
hücreleri klavyeyle ya da Relative
Reference dü¤mesiaktif iken seçiniz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 141
Makroyu oluflturmakistedi¤iniz dosya
içerisinde Tools-Macro-Record New Macroseçene¤ini t›klay›n›z.
Record Macropenceresinde
Makronun ad› ve k›sayol tuflubelirlenir. Baflka bir eylem içinkullan›lan k›sayol tuflu verilmez.
Makronunçal›flt›r›lmas›n›
istedi¤iniz dosya seçene¤iniseçiniz. E¤er tüm dosyalar ileçal›flmas›n› istiyorsan›zPersonal Macro Work book’›seçiniz. OK dü¤mesinebas›n›z.
Yapaca¤›n›zbütün ifllemler
kaydedilmeyebafllanm›flt›r.
‹fllemlerinizi s›raylayap›n›z.
StopRecording
dü¤mesine bas›n›z.
Kay›t ifllemitamamlan-
m›flt›r. Makroyuçal›flt›rma komutunu
vermezseniz birde¤ifliklik
olmayacakt›r.
1
2
3
4
5
6
‹fllemleri Otomatiklefltirmek
Makroyu Çal›flt›rmak
Makronuzu kaydettiktensonra siz onu çal›flt›ranakadar dosyan›z üzerinde
hiçbir etkisi olmayacakt›r.Makronuzun do¤rulu¤undan eminolmak için onu bir kere çal›flt›rman›zgerekir. E¤er makronuz bir hataveriyorsa, ifllemleri bafltankaydetmeniz ya da Visual Basicyard›m›na baflvurman›z gerekir. Ziramakrolar bazen hatal› ifllemleriçerebilirler. Makrolar› çal›flt›rmakiçin farkl› seçeneklere sahipsiniz:
1. Makrolar Penceresinde Rundü¤mesine basarak,
2. Makroya atad›¤›n›z k›sayol tuflkombinasyonuna basarak,
3. Bir komut dü¤mesi yard›m› ile,4. Toolbars’a ekleyece¤iz bir
simge ile,5. Menüler aras›na makronuz için
ekleyece¤iniz bir seçenek ile.Bu seçeneklerden herhangi birini
seçebilirsiniz. E¤er dosya içerisindeayn› tarz ifllemleri yapan (Örne¤inveri analizinin çeflitli aflamalar›)makrolar›n›z varsa menü çubu¤uüzerinde kendinize ait bir menüseçene¤i ya da bir Toolbarsoluflturabilirsiniz.
Biz burada sizlere Makrolar ile birToolbars oluflturmay› anlataca¤›z.Menü seçene¤i eklemek de pekfarkl› de¤ildir.
Customize penceresiaç›kken dü¤megörünümünü, dü¤meüzerinde sa¤ tufl ilede¤ifltirebilirsiniz.
Bilge Adam-Microsoft Excel142
Bölüm12
Toolbars üzerindesa¤ tufl ile gelen
k›sayol menüsündenCustomize’› seçiniz.
Commandsbölümünden Özel
Dü¤me seçene¤ini farenizin sol tuflu ileToolbars üzerine sürükleyip istedi¤iniz birToolbars üzerineb›rak›n›z.
Ekledi¤inizdü¤me üzerinde
sa¤ tufl ile gelen menüden Assing Macro
seçene¤ini seçiniz.
Assing Macropenceresinden
dü¤menin çal›flt›rmas›n›istedi¤iniz makroyu
seçiniz. OK dü¤mesinebas›n›z.
1
2
4
5
Makrolarla Çal›flmak
Security
Office programlar›n›ntamam›nda bulunanMakrolar seçene¤i ile küçük
programlar oluflturursunuz. Buprogramlar her zaman haz›rlad›¤›n›zbelgelerle birlikte hareket edecektir.Baflka bir kaynak taraf›ndanhaz›rlanm›fl bir Excel dosyas›nda dasizin haz›rlayabilece¤iniz türdemakrolar olabilir. Bu küçükprogramlar›n içerisinde programc›l›kbilgisi iyi olan kullan›c›larbilgisayar›n›z›n ya da dosyalar›n›z›nyap›s›n› bozacak kodlar (virüs)ekleyebilir. Korunmas› zor virüslerbu tür dosyalar ile dolaflabilir.
Bu nedenle Makrolar için Excel’debir güvenlik menüsüoluflturulmufltur. Bu güvenli¤inamac› sizin yazd›¤›n›z makrolar›engellemek de¤il, d›flar›dan gelendosyalardaki virüs içerebilecekmakrolar› engellemektir.
Tools-Macro-Security seçene¤i ileSecurity penceresini açt›¤›n›zda dörtSecurity Level’› göreceksiniz. E¤erbu pencereyi ilk defa aç›yorsan›z,Security Level High seçili olarak gelecektir. Bu düzeylerin aç›klamalar›yanlar›nda belirtilmifltir.
Bu aç›klamalarda kullan›lanimzalanm›fl terimi çok fazlabilinmemektedir. Dijital imza, Birmakro veya belge üzerindeki
elektronik, flifreleme tabanl›, güvenliorijinallik damgas› anlam›nagelmektedir. Bu imzay› oluflturmakiçin kullan›lan sertifika, makro veyabelgenin imzalayan taraf›ndanoluflturuldu¤unu ve imzan›nde¤ifltirilmedi¤ini do¤rular. Yanimakronun kayna¤› belirlenmifloldu¤u için zararl› olma ihtimaliyoktur.
Makrolar›n›z›n çal›flabilmesi içingüvenlik düzeyini Medium ya daLow düzeye getirmelisiniz. MediumSecurity Level’› seçti¤inizde makroiçeren dosyalar aç›l›rken sizemakrolar›n çal›flt›r›lmas›n›onaylaman›z için bir uyar› penceresigelir. Low Security Level ise sizinonaylaman›za gerek kalmadan bütünmakrolar› çal›flt›racakt›r. Bugüvenlik düzeyini kullanmaman›z›tavsiye ederiz.
D›flar›dan gelen Exceldosyalar›n› açmadan
önce mutlaka Security seçene¤ini
en az Mediumdüzeyine getiriniz.
Microsoft Excel-Bilge Adam 143
Makrolar
Klavye K›sayollar›
Veri Girifli ve Hareket ‹fllemleri
ALT+ENTER Ayn› hücrede yeni bir sat›ra bafllar. CTRL+ENTER Seçili hücre aral›¤›n› geçerli giriflle
doldurur. SHIFT+ENTER Hücre giriflini tamamlar ve
yukar›daki bir önceki hücreyi seçer. TAB Hücre giriflini tamamlar ve sa¤daki
bir sonraki hücreyi seçer. SHIFT+TAB Hücre giriflini tamamlar ve soldaki bir
önceki hücreyi seçer. Ok tufllar› Bir karakter yukar›, afla¤›, sola veya
sa¤a gider. HOME Sat›r›n bafl›na gider. F4 veya CTRL+Y Son eylemi yineler. CTRL+D Afla¤›ya do¤ru doldurur. CTRL+R Sa¤a do¤ru doldurur. CTRL+ALT+K Köprü ekler. CTRL+; Tarihi girer. CTRL+: Saati girer. ALT+AfiA⁄I OK Aral›¤›n geçerli sütunundaki
de¤erlerin aç›l›r listesini görüntüler. CTRL+Z Son eylemi geri al›r.
CTRL+ok Geçerli veri alan›n›n kenar›na gider. CTRL+HOME Çal›flma sayfas›n›n bafl›na gider. CTRL+END Sayfada, en sa¤daki kullan›lan
sütunun en alttaki kullan›lan sat›r›ndaki son hücreye gider.
ALT+PAGE DOWN Bir ekran sa¤a gider. ALT+PAGE UP Bir ekran sola gider. F6 Bölünmüfl bir çal›flma sayfas›ndaki
bir sonraki bölmeye geçer. SHIFT+F6 Bölünmüfl bir çal›flma sayfas›ndaki
bir önceki bölmeye geçer. CTRL+BACKSPACE Etkin hücreyi görüntülemek üzere
kayd›rma yapar. F5 Git iletiflim kutusunu görüntüler.
SHIFT+F11 veya ALT+SHIFT+F1 Yeni bir çal›flma sayfas› ekler. CTRL+PAGE DOWN Çal›flma kitab›ndaki bir sonraki
sayfaya gider. CTRL+PAGE UP Çal›flma kitab›ndaki bir önceki
sayfaya gider. SHIFT+CTRL+PAGE DOWN Geçerli ve bir sonraki sayfay› seçer.
SHIFT+CTRL+PAGE UP Geçerli ve bir önceki sayfay› seçer. CTRL+SPACE Tüm sütunu seçer. SHIFT+SPACE Tüm sat›r› seçer. CTRL+B Tüm çal›flma sayfas›n› seçer. SHIFT+BACKSPACE Birden çok hücre seçildi¤inde,
yaln›zca etkin hücreyi seçer. CTRL+SHIFT+SPACE Bir nesne seçildi¤inde, sayfadaki
tüm nesneleri seçer. CTRL+6 Nesneleri gizleme, görüntüleme,
nesneler için yer tutucular› görüntüleme aras›nda geçifl yapar.
CTRL+* Etkin hücrenin etraf›ndaki geçerli alan› seçer.
CTRL+/ Etkin hücreyi içeren diziyi seçer. CTRL+\ Seçili bir sat›rda, etkin hücredeki
de¤erle eflleflmeyen hücreleri seçer. ALT+; Geçerli seçimdeki görünür hücreleri
seçer.SHIFT+ok Seçimi bir hücre geniflletir. CTRL+SHIFT+ok Seçimi, etkin hücreyle ayn›
sütundaki veya sat›rdaki bofl olmayan son hücreye geniflletir.
SHIFT+HOME Seçimi sat›r›n bafl›na geniflletir. CTRL+SHIFT+HOME Seçimi çal›flma sayfas›n›n bafl›na
geniflletir. CTRL+SHIFT+END Seçimi, çal›flma sayfas›ndaki son
kullan›lan hücreye geniflletir. SHIFT+PAGE DOWN Seçimi afla¤›ya do¤ru bir ekran
geniflletir. SHIFT+PAGE UP Seçimi yukar›ya do¤ru bir ekran
geniflletir. END+SHIFT+ok Seçimi, etkin hücreyle ayn› sütun
veya sat›rdaki bofl olmayan son hücreye geniflletir.
END+SHIFT+HOME Seçimi, sayfadaki son kullan›lan hücreye geniflletir.
END+SHIFT+ENTER Seçimi, geçerli sat›rdaki son hücreye geniflletir.
SCROLL LOCK+SHIFT+HOME Seçimi, pencerenin sol üst
köflesindeki hücreye geniflletir. SCROLL LOCK+SHIFT+END Seçimi, pencerenin sa¤ alt
köflesindeki hücreye geniflletir.