144
M icrosoft Excel, ifl hayat›nda en yayg›n kullan›ma sahip programlardan biridir. Günlük ifl hayat›nda, hemen hemen herkes hesaplama tablolar› yapmaya, verilerini listelemeye ve bu verileri analiz etmeye ihtiyaç duymaktad›r. Microsoft Office paketinde yer alan Excel program› piyasaya ç›kt›¤› günden beri bu ihtiyaçlara cevap veren en kullan›fll› program olmufltur. Her yeni Office sürümünde gelifltirilen Excel, Microsoft Office 2003 sürümü ile de yeni özelliklere kavuflmufltur. Bu yeni özelliklerle di¤er programlarla veri al›flverifli gelifltirilmifl ve di¤er Office 2003 programlar› gibi Bilgi Haklar› Yönetimi (IRM) sistemine dahil edilerek flirketlerin bilgi güvenli¤ini üst düzeye tafl›m›flt›r. Bu kitap ile sizlere Microsoft Excel’in nas›l kullan›laca¤›n› aktarmaya çal›flt›k. Excel dersleriniz s›ras›nda bu kitab› k›lavuz olarak alabilir, ayr›ca her zaman bir baflvuru kayna¤› olarak da kullanabilirsiniz. Do¤al olarak Microsoft Excel içerisindeki tüm kullan›m seçenekleri bu kitapta size aktar›lamamaktad›r. Çünkü Excel çok genifl kullan›m seçeneklerine sahiptir ve her kullan›c› kendi ifline yarayacak özellikleri daha s›kça kullanmaktad›r. Örne¤in, finans departmanlar›nda çal›flanlar finansal fonksiyonlar› ve aritmetik ifllemleri, insan kaynaklar› departmanlar›nda çal›flanlar ise veri arflivleme ve süzme ifllemlerini s›kça kullanmaktad›rlar. Di¤er yandan bir mühendis ise çözücü ifllemlerini ve mühendislik fonksiyonlar›n› tercih etmek zorundad›r. Fakat hangi ifli yaparsa yaps›n, her kullan›c› bu kitap ile Excel’i ileri derecede kullanabilece¤i düzeye gelecektir. Bu kitab›n yaz›m›n› üstlenerek sizlere sunmam›z› sa¤layan Bilge Adam Office Bölümü e¤itmenlerimizden Pelin Mergen ve Ebru D. Has›rc›o¤lu’na, kitab›n görselli¤ini üst düzeye ç›karmam›z› sa¤layan ve bütün sayfalar ile tek tek u¤raflan Figen Çapan’a da teflekkür ediyorum. Tu¤rul Kapucuo¤lu Bilge Adam Bilgi Teknolojileri Akademisi Microsoft Office E¤itimleri Bölüm Baflkan› Microsoft Excel-Bilge Adam 1 Girifl Microsoft Excel-Bilge Adam 1

Excel Kitap

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Excel Kitap

Microsoft Excel, ifl hayat›nda en yayg›n kullan›ma sahipprogramlardan biridir. Günlük ifl hayat›nda, hemen hemen herkeshesaplama tablolar› yapmaya, verilerini listelemeye ve bu verileri

analiz etmeye ihtiyaç duymaktad›r. Microsoft Office paketinde yer alanExcel program› piyasaya ç›kt›¤› günden beri bu ihtiyaçlara cevap veren enkullan›fll› program olmufltur.

Her yeni Office sürümünde gelifltirilen Excel, Microsoft Office 2003sürümü ile de yeni özelliklere kavuflmufltur. Bu yeni özelliklerle di¤erprogramlarla veri al›flverifli gelifltirilmifl ve di¤er Office 2003 programlar›gibi Bilgi Haklar› Yönetimi (IRM) sistemine dahil edilerek flirketlerin bilgigüvenli¤ini üst düzeye tafl›m›flt›r.

Bu kitap ile sizlere Microsoft Excel’in nas›l kullan›laca¤›n› aktarmayaçal›flt›k. Excel dersleriniz s›ras›nda bu kitab› k›lavuz olarak alabilir, ayr›caher zaman bir baflvuru kayna¤› olarak da kullanabilirsiniz.

Do¤al olarak Microsoft Excel içerisindeki tüm kullan›m seçenekleri bukitapta size aktar›lamamaktad›r. Çünkü Excel çok genifl kullan›mseçeneklerine sahiptir ve her kullan›c› kendi ifline yarayacak özellikleri dahas›kça kullanmaktad›r. Örne¤in, finans departmanlar›nda çal›flanlar finansalfonksiyonlar› ve aritmetik ifllemleri, insan kaynaklar› departmanlar›ndaçal›flanlar ise veri arflivleme ve süzme ifllemlerini s›kça kullanmaktad›rlar.Di¤er yandan bir mühendis ise çözücü ifllemlerini ve mühendislikfonksiyonlar›n› tercih etmek zorundad›r. Fakat hangi ifli yaparsa yaps›n, herkullan›c› bu kitap ile Excel’i ileri derecede kullanabilece¤i düzeyegelecektir.

Bu kitab›n yaz›m›n› üstlenerek sizlere sunmam›z› sa¤layan Bilge AdamOffice Bölümü e¤itmenlerimizden Pelin Mergen ve Ebru D. Has›rc›o¤lu’na,kitab›n görselli¤ini üst düzeye ç›karmam›z› sa¤layan ve bütün sayfalar iletek tek u¤raflan Figen Çapan’a da teflekkür ediyorum.

Tu¤rul Kapucuo¤luBilge Adam Bilgi Teknolojileri AkademisiMicrosoft Office E¤itimleri Bölüm Baflkan›

Microsoft Excel-Bilge Adam 1

Girifl

Microsoft Excel-Bilge Adam 1

Page 2: Excel Kitap

MICROSOFT EXCEL

Yay›n Yönetmeni:Tu¤rul Kapucuo¤lu

Yazarlar:Pelin MergenEbru D. Has›rc›o¤lu

Copyright © Bilge Adam, Eylül 2004

Kapak Tasar›m›:Selim fiahin

Görsel Yönetmen ve ‹ç Tasar›m:Figen Ç[email protected]

Bask›:Cem OfsetBeflyol Fabrikalar Cad. No: 21 Sefaköy-‹stanbulTel: (0212) 541 61 80 • Fax: (0212) 579 70 34

Kitab›n yay›n haklar› Bilge Adam Bilgi Teknolojileri Akademisi’ne aittir. Firmadan yaz›l› izin almadan k›smen veya tamamen al›nt› yap›lamaz, hiçbir flekilde kopya edilemez, ço¤alt›lamaz ve yay›mlanamaz.

Bilge Adam-Microsoft Excel2

Page 3: Excel Kitap

Sembol Aç›klamalar›

Kitab›n içeri¤inde sizlereExcel program›n›n kullan›m›aktar›rken de¤iflik yöntemler

kulland›k. Anlat›m› sadece metinleyapmay›p, görsel yöntemlerle dekuvvetlendirdik. Örne¤in baz›ifllemlerin nas›l yap›laca¤›n› ad›mad›m, baz› pencerelerin kullan›m›n›üzerindeki dü¤me, denetim kutusugibi nesnelerin ne ifle yarad›¤› ile,önemli bölümleri ise renkli kutular

ile aktarmaya çal›flt›k.Bunun yan›nda her sayfada yer

alan küçük ipucu bölümleri ile desizlere çok önemli noktalar› çeflitlisembollerle gösterdik. Bu sembollerile Excel’i daha kolay anlaman›z›sa¤layacak küçük ipuçlar›, herzaman hat›rlaman›z gereken bilgilerve k›sa yollar verilmeye çal›fl›ld›. Busembollerin ne anlama geldi¤iafla¤›da aç›klanm›flt›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 3

‹PUCUBu sembol sayfadaki en önemli noktalar› kolayca görebilmeniz içinkullan›lm›flt›r. Sembolün alt›n› çizdi¤ibilgi finansla ya da programla ilgili olabilir.

BUNU HATIRLABu sembolün aktard›¤› bilgiler sizesürekli laz›m olacak bilgilerdir.

D‹KKATDikkat etmeniz gereken noktalaraiflaret eder.

KISAYOLGeçerli ifllem için daha k›sa bir yöntem oldu¤unu belirtir.

Sembol Aç›klamalar›

Page 4: Excel Kitap

‹çindekiler

‹çindekiler

Bilge Adam-Microsoft Excel4

Bölüm3 - Biçimlendirme 30

Biçimlendirme Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Basit Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33Geliflmifl Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34Say›lar› Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35Özel Say› Türleri Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36Tarihleri Biçimlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37Yaz› Tipini Biçimlendirmek ve Hizalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38Hücrelere Kenarl›k ve Desen Vermek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39AutoFormat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40Conditional Formatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41Biçim Kopyalama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42Format Painter’› Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43Biçim Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

Bölüm1 - Excel’eGirifl 8

Excel Nedir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Genel Görünüm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Çal›flma Kitab› Yap›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Çal›flma Kitab›n› Kaydetmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Çal›flma Kitab›n› Kapatmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Çal›flma Kitab› Açmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Bölüm2 - VerilerleÇal›flmak 16

Veri Girifli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18-19Verileri Düzenlemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Veri ve Hücre Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21Seçim ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22Hücre ve Aral›k Adland›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23Sütun ve Sat›r ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24Sütun ve Sat›r Boyutlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25Tafl›ma Kopyalama ‹fllemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26Auto Fill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27Custom List . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28Comment Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Page 5: Excel Kitap

‹çindekiler

Microsoft Excel-Bilge Adam 5

Bölüm5 - Yazd›rma‹fllemleri 50

Bölüm4 - SayfalarlaÇal›flmak 44

Sayfa Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46Sayfay› Adland›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47Sayfay› Silmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48Sayfalar› Tafl›mak ve Kopyalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49

Sayfay› Bask›ya Haz›rlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52Sayfa Bölümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53Kenar Boflluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54Header / Footer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55Çal›flma Sayfas› Bölümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56Print Preview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57Page Break Preview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58Yazd›rma Ayarlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

Formül Girifli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62Hesaplama Operatörleri ve ‹fllem S›ras› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63Formülleri Kopyalamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64Fonksiyon Kullan›m› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65SUM Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Statistical Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67SQRT Fonksiyonu ve ROUND Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68Hücre Adresini Sabitlemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69‹fllemlerde Karfl›lafl›lan Hata Türleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70Formüllerde Hata Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71Formül Denetleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Text Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73-74Date & Time Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75Logical Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76IF Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77-78OR / AND Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79-80COUNTIF / SUMIF Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

Bölüm6 - Hesaplama‹fllemleri 60

Page 6: Excel Kitap

‹çindekiler

‹çindekiler

Bilge Adam-Microsoft Excel6

Bölüm7 - Grafik‹fllemleri 82

Genel Kullan›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84Grafik Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85Pie Grafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86Grafi¤i Biçimlendirmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87Kullan›c› Tan›ml› Grafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88-89

Bölüm8 - Veri‹fllemleri 90

Sort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92AutoFilter Uygulamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93-94Advanced Filter Uygulamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95-96Form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97Subtotals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98-99Validation ‹fllemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100Validation - List Oluflturma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101Input Message Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102Error Alert Eklemek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103Table Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104Table Yorumlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105Text to Columns . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106Consolidate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107PivotChart Report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108PivotTable Yerleflimini Ayarlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109PivotTable Yorumlamak ve Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110PivotTable Alan Listesini Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111PivotTable Araç Çubu¤unu Kullanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112PivotTable Raporunun Grafi¤ini Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113

Page 7: Excel Kitap

‹çindekiler

Microsoft Excel-Bilge Adam 7

Bölüm12 - Makrolar 138

Kullan›fll› K›sayol Tufllar› 144

Makro Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140Makro Kaydetmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141Makrolar› Çal›flt›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142Security . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143

Bölüm10 - Excel’iÖzellefltirmek 124

Bölüm9 - VeriÇözümleme 114

Goal Seek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116Scenarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117Add-Ins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118Solver Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119Solver Kullanarak Problem Çözme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120Solver Sonuçlar›n› Raporlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121Conditional Sum Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122Lookup Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123

Araç Çubuklar›n› Özellefltirmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126Yeni Bir Araç Çubu¤u Oluflturmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127Standart Excel Seçenekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128Çal›flma Kitaplar›n› Yan Yana Karfl›laflt›rmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129Çal›flma Sayfas›n› Bölmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130Sayfalar› Koruma ve Hücreleri Kilitleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131

Datebase Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134Lookup & Reference Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135-136Information Fonksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137

Bölüm11 - GeliflmiflFonksiyonlar 132

Page 8: Excel Kitap

Bölüm1

Bu bölümde Excel program› ile tan›flacak ve temelkavramlar› ö¤reneceksiniz.

Günlük ifl hayat›nda en s›kkullan›lan programlardanbiri olan Microsoft Excel

çok basit kullan›m ihtiyaçlar›nacevap verebilece¤i gibi karmafl›kçözümlemelere yönelik ileridüzey kullan›ma da oldukçaaç›kt›r. Excel program›n› yenikullanmaya bafllam›fl olsan›z bilebirçok iflinizi halledebilirsiniz.Örne¤in Excel’i bir adres defteriolarak kullanabilirsiniz ya dafiyat listelerinizihaz›rlayabilece¤iniz bir tabloprogram› olarak Excel’denyard›m alabilirsiniz.

Önemli olan ileri düzeyifllevlerine yetkin olarak çokbasit ifllemlerden karmafl›kifllemlere kadar her ifl için Excel’ikullanabilmektir. Ayr›ca tümprogramlarda oldu¤u gibi Excelde bir ifli yapman›n birden fazlayöntemi vard›r. En k›sa yöntemibilmek iflin tamamlanmazaman›n› oldukça k›salt›r.Örne¤in fareyi kullanmak yerineklavye k›sayollar› ile birçokiflinizi halledebilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel8

Excel’eGirifl

Page 9: Excel Kitap

Excel’eGirifl

Bu bölümde Excel program› iletan›flacak ve temel kavramlar›ö¤reneceksiniz. Ayr›ca Excel’eilk ad›m olarak dosya ifllemlerinigerçeklefltireceksiniz. Yeni birdosya ile çal›flmay›, var olan birdosyan›z› açmay› vedosyalar›n›z› kaydetmeyi bilmekbir program› kullanmayabafllaman›n ilk ad›m›d›r.

Bu bölümden sonra Excel’i ad›mad›m kullanmaya bafllayacak veher ad›mda yeni özelliklerö¤renerek etkin yöntemler ile sizde ifllerinizi gelifltireceksiniz.

Excel program›nda tek bir dosyaile çal›flabilece¤iniz gibi ayn›anda birden fazla dosya ile deçal›flabilirsiniz. Çoklu dosyaifllemleri s›ras›nda klavyek›sayollar›n› kullanabilirsiniz. Herbiri dosya ayr› bir penceredegörüntülenecek ve yapt›¤›n›zifllemler birbirinden ba¤›ms›zolacakt›r.

Excel’i kullanmaya dosyaifllemleri ile bafllayal›m.

Exc

el’eGirifl

Page 10: Excel Kitap

Bölüm1

Temel Tan›mlar

Excel Nedir?

Microsoft Excel, Windowsalt›nda çal›flan bir ElektronikTablolama program›d›r.

Veriler üzerinde ifllemler yapabilir,yeni biçimler ve de¤erler eldeedebiliriz. Verilerimizi, tabloyadönüfltürüp, tablolar›m›z› grafiklerile destekleyebiliriz. Veri Yönetimiile uzun zaman›m›z› alacak ifllemleriçok k›sa zamanda çözümleyerekraporlar›m›z› oluflturabiliriz.Microsoft Excel program›n›çal›flt›rmak için genel olarak StartMenüsü>> All Programmes>>Microsoft Office>> Microsoft Excelseçilir.

Masaüstünde oluflturaca¤›m›zk›sayol ile de MS Excel program›n›çal›flt›rabiliriz.

Run menüsüne Excelyazd›ktan sonra Entertufluna basarak da Excel’i bafllatabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel10

Page 11: Excel Kitap

Excel’eGirifl

Temel Tan›mlar

Genel Görünüm

Microsoft Excel program›n›çal›flt›rd›¤›m›z zaman,Windows ‹flletim Sistemi

alt›ndaki pencerelere benzeyen,Microsoft Excel penceresi karfl›m›zaç›kar. Excel penceresi, bütünpencere özelliklerine sahiptir(Pencereyi simge durumuna

küçültme, ekran› kaplatma ve boyut-land›rma gibi). Di¤er pencerelerdebulunan, Bafll›k Çubu¤u, MenüÇubu¤u ve Toolbars Excel pro-gram›nda da bulunur.

Ayr›ca Microsoft Excelprogram›na özgü görünümlerdemevcuttur.

Microsoft Excel-Bilge Adam 11

S›k Kullan›lan AraçlarBafll›k Çubu¤u:Program ve dosyan›n

isminin yazd›¤› bölüm.

Name Box: Seçilenhücrenin ad›

görüntülenir.

Toolbars: Menüleriniçinde bulunan

seçeneklerin, kullan›c›taraf›ndan daha kolayeriflilmesini sa¤layan dü¤melerden oluflur. ‹lkaç›l›flta ekrana, Standard veFormating Toolbars gelir.

Scroll Bar: Pencere içinde,ekranda görünmeyen

bölümleri sa¤a sola, yukar›ve afla¤› kayd›rarak görünürhale getirir. Excel penceresindeYatay ve Dikey olarak iki tanekayd›rma çubu¤u bulunur.

Menü Çubu¤u: MSExcel program›n› kullanmam›z için gerekli

olan seçeneklerin bulundu¤ubölüm. Her Menü kendi ismiile adland›r›l›r.

Formula Bar: Seçilenhücreye yaz›lan veriler,formüller ve fonksiyonlar

görüntülenir.

Task Pane: Excelpenceresinin sa¤taraf›nda

bulunan çeflitli ifllemlerin k›sa yoldan yap›lmas›n›sa¤layan bölümdür.Tafl›ma, kopyalama,resim ekleme, Excelyard›m› gibi birçokifllemi Görev Bölmesiile kolayca uygulayabiliriz.

Status Bar: MicrosoftExcel penceresinin enalt›nda bulunan, o s›rada

yap›lan ifllemler ile ilgili bilgilerin verildi¤i bölümdür.

Araç çubuklar›n›nüzerindeki simgelerin

tamam› görünmüyorsa,çubu¤un sonunda

beliren küçük ok ile istenilen simgeye

ulaflabilirsiniz.

Page 12: Excel Kitap

Bölüm1

Temel Tan›mlar

Çal›flma Kitab› Yap›s›

Çal›flma Kitab›, Excelkullan›l›rken üzerindeçal›flt›¤›m›z dosyay› ifade

eder. Bir Excel Çal›flma Kitab›nda,birbiri ile ayn› özellikte sayfalarbulunur. ‹lk aç›l›flta 3 tane Çal›flma

Sayfas› gelir. ‹stersek Çal›flmaSayfalar›n›n say›s›n› art›rabiliriz.

Bir Çal›flma Sayfas›, sat›r vesütunlardan oluflur.

Örnek: B sütununda bulunan 2. hücre seçilir. Seçilen hücre, B2hücresi olarak adland›r›l›r.

Bir Excel Çal›flmaKitab›’nda, en fazla255 tane Çal›flmaSayfas› bulunabilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel12

Sütun: Excel Çal›flma Sayfas›nda harflerle adland›r›lan alanlard›r. Bir Çal›flma Sayfas›nda, A dan IV ye kadar 255 sütun bulunur.

Sat›r: Excel Çal›flma Sayfas›nda, rakamlarla adland›r›lan alanlard›r. Bir Çal›flma Sayfas›nda65536 sat›r bulunur.

Hücre: Bir sütun ile bir sat›r›n kesiflmesinden oluflan, verilerin girildi¤i aland›r. Hücreler onlar›oluflturan sütün ve sat›r isimleri ile adland›r›l›r. Örne¤in; A sütunu ile 1. sat›r›n kesiflti¤i yere A1hücresi ad› verilir. Hücre adlar› ayn› zamanda hücrelerin adresini ifade eder.

Aktif Hücre: Hücrelere veri girifli yapmadan önce, hangi hücreye veri girilecek ise o hücreninseçilmesi gerekir. Seçilen hücreye Aktif Hücre ad› verilir. Bir hücreyi, Mouse ile hücre üzerine t›klayarak ya da klavye ok tufllar› ile seçebiliriz. Seçilen hücre etraf›nda di¤er hücrelerden farkl›kal›n bir çizgi oluflur. Bu çizgiye Hücre Göstergesi denir.

Klavuz Çizgileri: Sat›r ve Sütunlar› belirtmeye yarayan çizgilerdir.

Page 13: Excel Kitap

Dosyalar›m›z› Ctrl + Sk›sa yolu ile de

yapabilirsiniz.

Öncedenkaydetti¤imiz

dosyalar›m›z›n kay›tyerini de¤ifltirmek yada dosyada yap›lande¤ifliklikleri baflka

bir isimde kaydetmekistedi¤imizde Save As

seçene¤ini kullanmam›z gerekir.

Excel’eGirifl

Çal›flma Kitab› ‹fllemleri

Çal›flma Kitab›n› Kaydetmek

MS Excel dosyas› içindeoluflturdu¤umuz de¤er,tablo ya da grafiklerimizi,

daha sonra kullanabilmek için,çal›flma kitab›m›z› kaydetmemizgerekir.

Bir Excel dosyas›n› ilk defakaydederken, File>> Save seçilir.Ekrana Save As penceresi gelir.Dosyan›n hangi klasörün alt›nakaydedilece¤ini ve isminin neolaca¤›n› bu pencerede belirtiriz.Böylece dosyalar›m›z› daha sonra

kullanmak istedi¤imizde rahatl›klabulabiliriz.

Dosya önceden kaydedilmifl ise,File>> Save seçildi¤inde, Save Aspenceresi ekrana gelmez. Dosyan›nüstüne kay›t yapar.

Standard Toolbar’daki Savedü¤mesine basarak kaydedebiliriz.

Microsoft Excel aç›ld›¤›ndaberaberinde gelen Book1.xlsdosyas›n›, masaüstündeki, personelklasörüne, personelbilgileri.xlsad›yla kaydetmek için;

Microsoft Excel-Bilge Adam 13

File>> Save seçilir.

Gelen iletiflim penceresinde afla¤›daki ifllemleryap›l›r:

Save In: Listeden, dosyan›n kaydedilece¤i klasör olan,Masaüstündeki personel klasörü seçilir.File Name: “Kitap1” olan dosya ad› silinip“personelbilgileri” yaz›l›r.Save As Type: ‹stenilen kay›t türü listeden seçilir.

Standart olan Microsoft Office Excel Çal›flma Kitab› kullan›l›rsa dosya uzant›s›otomatik olarak xls olur. Save dü¤mesine bas›l›r.

1

2

Page 14: Excel Kitap

Bölüm1

Çal›flma Kitab› ‹fllemleri

Çal›flma Kitab›n› Kapatmak

Çal›flma kitab›n›z ile iflinizbitti¤inde onu kapatmak içinFile>>Close komutunu

vermelisiniz. Fakat dosyan›z›kapatmadan önce yapt›¤›n›zde¤ifliklikleri kaydetmek içinFile>>Save komutunu vermeyiunutmaman›z gerekir.

Çal›flma kitab›n›z› kapatmak içinpencerenizin sa¤ üst köflesindebulunan Close (X) simgesini dekullanabilirsiniz. Ancak hem Excelprogram›n›n penceresi, hem dedosyan›z›n penceresi iç içe çal›flt›¤›için iki tane Close simgesigöreceksiniz. Bu yüzden hangisinikullanaca¤›n›za dikkat etmelisiniz.Üst pencerede bulunan Close

simgesi Excel program›n›npenceresine aittir.

Alt pencerede bulunan Closesimgesi sadece o dosyaya aittir. E¤ersadece aktif olan dosyan›z›kapatmak istiyorsan›z bu simgeyikullanmal›s›n›z.

Dosyalar›n›z› kapatmadan öncekaydetmeyi unutmay›n›z!

Bilge Adam-Microsoft Excel14

Ayn› anda birden fazla çal›flma kitab›n› kullanabilirsiniz.

Ctrl + Tab tufl kombinasyonu ile aç›k olan excel dosyalar› aras›nda geçifl yapabilirsiniz.

Alt + Tab tufl kombinasyonu ile de aç›k olan programlar aras›nda geçifl yapabilirsiniz.

Ctrl + F4 tufl kombinasyonu aktif olan çal›flma kitab›n› kapat›r.

Alt + F4 tufl kombinasyonu excel program›n› tamamen kapat›r.

Birden Fazla Çal›flma Kitab› Kullanmak

Page 15: Excel Kitap

Yeni bir dosya açmakiçin, Standard

Toolbars’tan, Newdü¤mesine bas›l›r.

Kaydedilmifl Çal›flma Kitab›n› Açmak

Excel program›n›açt›¤›m›z zamangelen bofl Çal›flma

Kitab› ile de¤il de dahaönceden kaydedilmifldosyam›z ile çal›flmakistedi¤imizde dosyay›açmak gerekir.

File>> Open seçilir.1. Look In: Dosyan›n kaydedildi¤i

klasör seçilir.

2. File Name: Dosyan›n ismiyaz›l›r.

3. Files of Type: Dosyan›n kay›ttürü seçilir.

4. Open dü¤mesine bas›l›r.

Kay›tl› dosyalar›m›z›açmak için, Standard

Toolbars’taki Opendü¤mesine bas›l›r.

Excel’eGirifl

Temel Tan›mlar

Yeni Bir Çal›flma Kitab› Açmak

Yeni bir Çal›flma Kitab› ileçal›flmak istedi¤imizde, Excelprogram›n› kapat›p açmam›z

gerekmez. Excel program›nda ayn›anda birden fazla Excel dosyas› ileçal›fl›labilir. Böylece aç›k olan Excel

dosyalar›m›z› kapatmadan da yenibir dosya açabiliriz.

1- File>> New seçilir.2- Ekran›n sa¤ taraf›nda aç›lan

Task Pane bölmesinden, BlankWorkbook seçilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 15

Page 16: Excel Kitap

Bölüm2

Bu bölümde hem veri giriflini ö¤renecek hem deverilerle çal›flman›n nas›l oldu¤unu göreceksiniz.

Excel program›n› kullanmakistiyorsan›z ilk yapman›zgereken üzerinde çal›flmak

istedi¤iniz verileri bir Excelsayfas›na girmek olacakt›r. Exceltamamen verilerle çal›flan birprogramd›r. Bu nedenle sayfalarverileri girebilece¤inizhücrelerden oluflmaktad›r.

Sayfa içerisindeki küçük kutularhücre olarak adland›r›l›r. Birhücre hem bir sat›ra, hem de birsütuna aittir. Sayfada bulunanbinlerce hücrenin yerinibelirleyebilmek için onlar›adresleyebilece¤iniz sat›rlar vesütunlar bulunmaktad›r. Böyleceher hücre bir adrese sahip olurve siz de ona kolayca eriflebilirve o hücredeki veriyikullanabilirsiniz.

Bir hücre tek bir karakterdenoluflan bir veriyi kabul etti¤i gibisayfalarca tutacak metinleri dekabul edecektir. Fakat uzun

Bilge Adam-Microsoft Excel16

VerilerleÇal›flmak

Page 17: Excel Kitap

VerilerleÇal›flmak

metinler için Excel hiç dekullan›fll› bir program de¤ildir.E¤er uzun metinlerle çal›flmakistiyorsan›z Word program›n›kullanman›z daha etkin birçözüm olacakt›r. Excel verilerleçal›fl›r ve metin de Excel için veriniteli¤inde olabilecek k›sa metinolmal›d›r, e¤er metinler uzunolursa, ileride yapaca¤›n›z birçokiflleme engel oluflturabilir. Verigirifli s›ras›nda Excel size kolayyöntemler de sunmaktad›r.Örne¤in otomatik doldurma veotomatik tamamlama özelli¤isaatlerce girmeniz gerekenverileri daha k›sa süredegirmenize olanak tan›r.

Bu bölümde hem veri girifliniö¤renecek hem de verilerleçal›flman›n nas›l oldu¤unugöreceksiniz. Girilen verilerleifllemler yapmak ve raporhaz›rlamak ise daha sonragörece¤iniz konular aras›nda yeralmaktad›r.

Ver

ilerl

eÇal›flmak

Page 18: Excel Kitap

Bölüm2

Verilerle Çal›flmak

Veri Girifli

Bir çal›flma sayfas›ndahücrelere girece¤imiz herde¤er bir veri olarak

adland›r›labilir. Excel’in kullan›mamac› bu verileri düzgün bir tablohalinde görüntülemek ve bu verilerleistenilen hesaplamalar› yaparakrapor haline getirmektir.

Verilerle rahat çal›flabilmek içinveri s›n›fland›rmas›n› yapmakgerekir. Bu s›n›fland›rma veritürlerini oluflturacakt›r.

Hücreye girilen bir veri, metin,tarih, saat veya say› olabilir.

Hücreye girdi¤imiz metin otomatikolarak sola, say›lar ve tarihler isesa¤a hizalan›r. Çal›flma sayfas›ndakihücre göstergesi aktif olan hücreyigösterir. Mouse ile t›klayarak veyaklavyedeki yön tufllar› ile aktifhücreyi de¤ifltirebiliriz. Aktif hücrebelirlendikten sonra istedi¤imizverileri hücrelere girebiliriz. Girilenveriyi onaylamak için Enter,klavyedeki yön tufllar› veya Tabkullan›labilir. Enter, hücregöstergesini bir alt sat›ra, Tab tuflubir yan hücreye, yön tufllar› istenenyöne götürür.

Metinle birlikte say›içeren hücreler solahizalan›r ve metinkabul edilir.

Ondal›kl› say›lar “,” ilekullan›laca¤›ndan0.15 ifadesi metinkabul edilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel18

Hücrelere girdi¤imiz

metinler sola hizalan›r.

Hücrelere girdi¤imiz say›lar

sa¤a hizalan›r.

1

2

3Hücrelere girdi¤imiz

tarihler sa¤ahizalan›r.

Page 19: Excel Kitap

Tablonun ilkgörünümü sizin içinaldat›c› olabilir. Bu

yüzden sütungeniflliklerini mutlaka

kontrol etmelisiniz.

VerilerleÇal›flmak

Verilerle Çal›flmak

Veri Girifli

Hücrenin geniflli¤i yazd›¤›m›ziçerik için yeterli de¤ilse,metinler bir sonraki hücreye

taflm›fl gibi görünecektir. Say›lar isehücre içinde ###### ifadesi ile veyaüslü görünecektir. Bu görünümüdüzeltmek için sütunlar›geniflletmemiz gerekecektir. Sütungeniflli¤ini ayarlamak için, Mouseile sütun s›n›r› üzerinde çift t›klan›rveya Format >> Column >> Widthseçilir.

Baz› durumlarda hücre içeri¤iningörüntüsü aldat›c› olabilir. Örne¤in,bir hücreye s›¤mayan bir metin,yandaki hücrenin bofl olupolmamas›na göre farkl› görünümesahip olur. E¤er yan hücre bofl isehücreye s›¤mayan metin o hücreninüzerinde devam edecek ve siz

metnin tamam›n› görebileceksiniz.Fakat bunun tersi olursa yaniyandaki hücre doluysa o zamanmetin bir yerde kesilecek ve metnintamam›n› göremeyeceksiniz.

Bu nedenle hücrelerin içindebulunan veri özellikle metinse ozaman sütun geniflliklerini herzaman kontrol etmekte fayda vardemektir.

Ayr›ca siz girilen verilerintamam›n› tek bir sayfadagöremeyebilirsiniz. Sayfalarcauzayan bir listede siz sadece ilksayfay› görebilirsiniz. Bu nedenletablonun göremedi¤iniz birbölümünde hücreye s›¤mayan verilerolabilir. Bu da sütun geniflliklerinikontrol etmek için geçerli bir nedenoluflturmaktad›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 19

A1 hücresindeki metin B1 ve C1 hücresine taflm›fl, B4 ve C4 hücresindekisay›lar ##### ifadesi ile veya üslü gösterilmifl.

Hücreler geniflletildikten sonra metin ve say›lar daha düzgün görünecektir.

1

2

Page 20: Excel Kitap

Bölüm2

Verilerle Çal›flmak

Verileri Düzenlemek

Bir hücreye veri girildiktensonra hücre içerikleride¤ifltirilebilir, hatalar

düzeltilebilir. Özellikle verinin ve formülün

uzun olmas› durumunda veriyide¤ifltirmek gerekebilir. Hücreyegirdi¤imiz verinin içeri¤i formülçubu¤unda görüntülenir. Düzeltme

yapmak için formül çubu¤ukullan›labilir ya da hücre üzerindende¤ifliklik yap›labilir. Bunun içindüzeltme ifllemi yap›lacak hücreseçilir ve klavyeden F2 tuflunabas›l›r.

Düzeltme ifllemi yap›l›rken Escapetufluna basmak yap›lan de¤iflikli¤iiptal edecektir.

Yap›lan tüm düzenlemelerdensonra, yap›lande¤iflikli¤i onaylamakiçin Enter tuflunabas›lmal›d›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel20

Düzenleme yap›lacak hücre seçiliyken formülçubu¤unda Mouse ile bir kez t›klan›r.

Hücre seçiliyken klavyeden F2 tufluna bas›l›r.

Hücre üzerinde Mouse ile çift t›klan›r.

1

2

3

Page 21: Excel Kitap

VerilerleÇal›flmak

Verilerle Çal›flmak

Veri ve Hücre Silmek

Hücrelerdeki veriyi silmek içinEdit>> Clear seçilir. Clearseçene¤i ile sadece veriyi,

biçimi, aç›klamay› silebiliriz. Allseçene¤i hücredeki veriyi ve biçimiyok eder.

E¤er amac›n›z sadece veriyisilmek ise o zaman klavyenizdekiDelete tuflunu da kullanabilirsiniz.Sadece biçimi veya tümünü silmek

istedi¤inizde Edit>> Clear seçene¤ikullanmal›s›n›z.

Hücre içeri¤ini temizlemek için

klavyeden Deletetufluna bas›labilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 21

Çal›flma sayfam›zda bulunan hücreleri tamamen silmek için, Edit >>Delete seçilir.

Hücrelerin silinmesi tabloda bofl alanlar yarataca¤›ndan karfl›m›za gelenpencereden uygun seçenek seçilmelidir.

Shift Cells Left: Hücreler silindikten sonra di¤er hücreleri solasürükler.

Shift Cells Up: Hücreler silindikten sonra di¤er hücreleri yukar›sürükler.

Entire Row: Seçili hücrenin bulundu¤u tüm sat›r› siler.

Entire Column: Seçili hücrenin bulundu¤u tüm sütunu siler.

Hücre Silmek

Page 22: Excel Kitap

Bölüm2

Hücrelerle Çal›flmak

Seçim ‹fllemleri

Birden fazla hücre üzerindeherhangi bir ifllem yapmak için(biçimlendirme, silme vs.)

ifllem yap›lacak alan›n seçili olmas›gerekir. Bir hücre aral›¤›n› seçmekiçin, Mouse dü¤mesi bas›l› tutularakçal›flma sayfas› içinde sürüklenir. Birhücre aral›¤›n› seçti¤imizde seçili alanmavi, di¤er hücreler beyaz görünür.Seçime bafllad›¤›m›z ilk hücre debeyaz görünecektir. Bu hücreninseçilmedi¤i anlam›na gelmez. Seçimebafllanan hücreyi gösterir.

Hücre seçimi çok s›k yapaca¤›n›zbir ifllemdir. Hem hücreler üzerindeifllem yapmak için, hem de daha ileride bahsedece¤imiz formül ve

fonksiyon oluflturma s›ras›nda hücreseçim yöntemlerini kullanacaks›n›z.Hücre seçimi için birden fazlayöntem vard›r.

Her zaman sizin için en pratikolan› tercih etmelisiniz.

Çal›flma sayfan›zdakitabloyu seçmek için,tablonuzun ilk hücresine t›klay›p,Ctrl+* tufllar›n› kullanabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel22

Bir hücre aral›¤›n› klavye kullanarak seçmek için; ilk hücreye t›klan›r,Shift tuflu bas›l› tutularak yön tufllar› ile seçim yap›l›r.

Bitiflik olmayan hücreleri seçmek için; bir hücre aral›¤› seçildikten sonraCTRL tuflu bas›l› tutularak di¤er alanlar seçilir.

Tüm sat›r› veya sütunu seçmek için; sat›r numaras› veya sütun ad› üzerindet›klan›r.

Birden fazla sat›r› veya sütunu seçmek için; sat›r numaras› veya sütunismi üzerinde t›klan›r ve istenilen sat›r yada sütun kadar sürüklenir.

Tüm çal›flma sayfas›n› seçmek için; sol üstte sat›r ve sütun adlar›n›n kesiflti¤iyere t›klan›r.

Page 23: Excel Kitap

VerilerleÇal›flmak

Microsoft Excel-Bilge Adam 23

Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak

Hücre ve Aral›k Adland›rmak

Hücrelere seçimyap›ld›ktan sonraName box’a isim

girilerek de adtan›mlamas›

yap›labilir.

Adland›r›lmak istenen hücre veya aral›k seçilir.

Insert>> Name>> Define seçilir.

Names in Workbook: Hücre ya da aral›¤›n yeni ismi yaz›l›r. OK dü¤mesinebas›l›r.

Hücreye, sütun ve sat›retiketlerinden oluflan ad›yerine yeni bir ad

tan›mlayabiliriz. Tan›mlanan buisim, hücre ad›n›n kullan›ld›¤› heryerde geçerli olacakt›r. Böylece,özelikle büyük tablolarlaçal›flmalar›m›z› kolaylaflt›rabiliriz.

Bir hücreye ad tan›mlanabilece¤igibi bir aral›¤a da ad tan›mlanabilir.Örne¤in personel bilgilerinizinbulundu¤u bir tablonun tamam›n›seçerek “Personel” tan›mlamas›n›yapabilirsiniz. Daha sonrakullanaca¤›m›z formül ve

fonksiyonlarda bahsedilecek olanhücre adresi yerine bu adtan›mlamalar›n› da kullanabilirsiniz.Ayr›ca hücre ya da aral›¤a bir adtan›mlamak yine daha sonrabahsedece¤imiz Hücre Sabitlemekiçin de geçerlidir.

Ad tan›mlamas› s›ras›nda dikkatetmeniz gereken boflluk karakterinive noktalama iflaretlerinikullanmamakt›r.

Tan›mlanan hücre ya da aral›kadlar› Insert»Name»Defineseçene¤indeki Delete dü¤mesikullan›lana kadar geçerli olacakt›r.

1

2

3

Page 24: Excel Kitap

Bilge Adam-Microsoft Excel24

Bölüm2

Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak

Sütun ve Sat›r ‹fllemleri

Çal›flma sayfas›nda tablolarüzerinde çal›fl›rken baz› sütunya da sat›rlar›n silinmesi

gerekebilir. Hücrelerdeki verilerisilmek tablomuzda bofl hücrelereneden olur. Bu nedenle hücrelerinbulundu¤u sat›r› ya da sütunu silmeken do¤rusudur. Baz› çal›flmatablolar›nda ise, daha sonraeklenecek bilgi için yeni sat›r ya dasütün eklemek gerekir.

Sütun ve sat›reklerken veya silerkenseçim ifllemiyap›ld›ktan sonraMouse sa¤ tufl ilek›sayol menüsündende yararlan›labilir.

Bir sütun ya da sat›r silmek için; sütun etiketi ya da sat›r numaras› seçilir, Edit >> Delete seçilir.

Birden fazla sütun ya da sat›r› silmek için; sütun ve sat›rlar seçilir, Edit >> Delete seçilir.

Bir sütun eklemek için; eklenecek sütun konumunun sa¤›ndaki sütun veya o sütun-daki bir hücre seçilir, Insert >> Columns seçilir.

Bir sat›r eklemek için; eklenecek sat›r konumunun üzerindeki sat›r veya o sat›rdaki birhücre seçilir, Insert >> Rows seçilir.

Birden fazla sütun ya da sat›r eklemek için; eklenecek sütun ya da sat›rsay›s› kadar sat›r ve sütun seçilir, Insert >> Columns veya Insert >> Rows seçilir.

Bir sütun ya da sat›r› tafl›mak için; ilgili sütun ya da sat›r seçilir, kenarl›¤›ndanMouse ile hedefe sürüklenir.

Page 25: Excel Kitap

Microsoft Excel-Bilge Adam 25

Sat›r ve Sütunlarla Çal›flmak

Sütun ve Sat›r Boyutlar›

Bir çal›flma sayfas› ilk kezaç›ld›¤›nda, sütun geniflliklerive sat›r yükseklikleri standart

bir de¤ere sahiptir. Sütungeniflliklerini veya sat›ryüksekliklerini istedi¤imiz ölçüleregöre de¤ifltirebiliriz. Bu de¤iflikli¤imenüden istedi¤imiz bir say› girerekveya Mouse ile sürükleyerekgerçeklefltirebiliriz.

Çal›flma sayfas›ndaki sütun vesat›rlar›m›z› gizlemek istiyorsak,ilgili sütun ya da sat›r seçilir, Format>> Column >> Hide veya Format>> Row >> Hide seçilir.

Standart sat›r yüksekli¤i 12.75,standart sütun geniflli¤i ise 8.43’tür.

Hücre içerisine girilen verilen bude¤erlerin ne olmas› gerekti¤inibelirler. Bir sütunun geniflli¤i ya dabir sat›r›n yüksekli¤i Excel sayfas›n›tamam›n› kaplayabilir. Bu konudabir s›n›rlama yoktur.

Bu arada sütun ya da sat›r içinbelirleyece¤iniz bu de¤erler e¤ertüm hücreler için uygun de¤ilseyapt›¤›n›z ifllem yanl›fl sonuçverecektir. Örne¤in; yaln›zca birhücre için bu de¤erleri art›rmakyerine birden fazla hücrebirlefltirilerek istenilen boyutaulafl›labilir. Böylece di¤er hücrelerinbu de¤erden etkilenmemesisa¤lanm›fl olur.

Veriyi sat›ra veyasütuna s›¤acak

flekilde otomatikgeniflletmek ve

daraltmak için sütun,sat›r s›n›r›nda çift

t›klan›r.

VerilerleÇal›flmak

Sütun ya da sat›r geniflli¤ini/yüksekli¤ini de¤ifltirmek için, Mouse imlecinisütun/sat›r s›n›r›nda iken sürükleriz.

Sütunu ve sat›r› say›s› belli bir geniflli¤e/yüksekli¤e getirmek için Format>> Columns >> Width, Format >> Row >> Height seçilir.

1

2

Page 26: Excel Kitap

Bilge Adam-Microsoft Excel26

Bölüm2

Çoklu Hücre ‹fllemleri

Tafl›ma Kopyalama ‹fllemleri

Çal›flma tablomuzda yer alanhücrelerdeki baz› verileribaflka bir tabloda

kullanmam›z ya da verilerin yerinide¤ifltirmemiz gerekebilir. Di¤eruygulamalarda da oldu¤u gibiExcel’de de Cut, Copy, Pastekomutlar›ndan yararlanabiliriz.Tafl›ma ifllemi için Cut, kopyalamaifllemi için Copy komutu

kullan›l›r. Her iki durumda da hedefhücre seçildi¤inde Paste komutuseçilmelidir. Hedef hücre veriiçeriyorsa tafl›nan veya kopyalananveri üzerine yaz›l›r.

Tafl›ma ve kopyalama ifllemleriiçin birden fazla yöntem vard›r.Windows ile çal›flan bütün program-larda ayn› oldu¤u için bildi¤inizyöntemler Excel için de geçerlidir.

Excel’de ve di¤er tümuygulamalarda Ctrl+X(Cut), Ctrl+C (Copy),Ctrl+V (Paste) klavyek›sayol tufllar› geçerlidir.

Tafl›nacak veya Kopyalanacak hücre aral›¤› seçilir.

Tafl›ma yap›lacaksa, Standard Toolbars’tan Cut dü¤mesi veya Edit >> Cutseçilir. Kopyalamak için ise Standard Toolbars’tan Copy dü¤mesi veya

Edit >> Copy seçilir.

Tafl›nacak veya kopyalanacak hedef belirlenir.

Standard Toolbars’tan Paste dü¤mesi veyaEdit >> Paste seçilir.

1

2

3

4

Page 27: Excel Kitap

Microsoft Excel-Bilge Adam 27

Çoklu Hücre ‹fllemleri

Auto Fill

Çal›flma tablolar›n› olufltururkens›k s›k birbirini takip edenseriler veya tarihler girmemiz

gerekir. (S›ra No 1,2,3,… gibi) Bu serileri hücrelere otomatik yazd›rmakiçin Auto Fill özelli¤indenfaydalanabiliriz.

Seri olufltururken en önemli noktabafllang›ç say›s›n› ve art›fl say›s›n›girmektir.

1. Oluflturaca¤›m›z serininbafllang›ç say›s› girilir.

2. Bir alt hücreye kaçar artaca¤›n›gösteren say› girilir.

3. Her iki hücre de seçilir.4. Doldurma kulbundan afla¤›

sürüklenir. Sürükleme esnas›nda sar›bir kutu içinde say›lar görüntülenir.‹stedi¤imiz say›ya ulafl›nca Mouse

b›rak›l›r.Otomatik Doldur ifllemi bitti¤inde

son hücrenin sa¤ alt köflesinde AutoFill Options dü¤mesi görünür.

1. CopyCells: Seçilihücreleriniçeri¤ini sürükledi¤imizdi¤er hücrelere kopyalar.

2. Fill Series: Bafllang›ç ve ad›msay›s›na göre seri ile doldurur.

3. Fill Formating Only: Sadecebiçimlendirmeyi doldurur.

4. Fill without Formating:Biçimlendirme olmadan bafllang›ç vead›m say›s›na göre seri ile doldurur.

Edit >> Fill >> Series seçilerek ifllemin ayr›nt›lar›na kararverebiliriz.

1. Series in: Doldurulacak serininyönüne karar veririz.

2. Type: Doldurulacak verinintürüne karar veririz.

3. Date Unit: Tür tarih olarakbelirlendi¤inde serinin biriminekarar verebiliriz.

Listelerde bir sütunaAuto Fill uygulamakiçin sütunun sa¤ alt

köflesindekiDoldurma Kulbu’na

çift t›klan›r.

E¤er Auto Fill ilesay›lar

doldurulacaksa, Excel seçilen iki

hücrenin de¤erleriaras›nda mant›ksal bir

iliflki kurar (ard›fl›kart›fl› sa¤lamak için).

VerilerleÇal›flmak

Page 28: Excel Kitap

Bilge Adam-Microsoft Excel28

Bölüm2

Listelerle Çal›flmak

Custom List

Daha h›zl› veri giriflleriyapabilmek için s›kkulland›¤›m›z listeleri özel

liste haline getirebiliriz. Kifli adlar›,firma adlar›, ürünler birer özel listehaline getirilebilir. Excel’de aylar vegünler özel liste olarak haz›r gelir.

Bir hücreye Ocak yaz›p doldurmakulbundan Mouse ilesürükledi¤imizde di¤er aylar›notomatik olarak hücrelere yaz›ld›¤›n›görürüz. Ayn› flekilde bir hücreyePazartesi yaz›p sürükledi¤imizdedi¤er günlerin yaz›ld›¤›n› görürüz.

Listeleri Mouse sa¤tufl ile sürükleyerek doldurdu¤umuzda,ç›kan k›sayol menüsünden istenilenseçenek seçilebilir.

Custom List YaratmakKendimize ait listeleri özel liste haline getirmek için Tools >> Options >> Custom Lists seçilir.

Custom Lists: Excel’de kay›tl› bulunan tüm özel listeleri görüntüler.

List Entries: Bu alana listeyi oluflturan tüm ifadeler Enter kullan›larakyaz›l›r.

Import List from Cells: Liste çal›flma sayfas›nda yaz›l› ise bu hücrelerinadresi girilir veya listeden seçilir.

Import: Seçilen hücreleri özel liste haline getirir.

Add: Liste girdilerinde oluflturdu¤umuz listeyi özel liste haline getirir.

Delete: Seçili özel listeyi siler.

1

2

3

4

5

6

Page 29: Excel Kitap

Aç›klamalar dosyay›birden fazla kifliyle

paylaflt›¤›n›zdadi¤erlerini yol

gösterici bilgiler içermelidir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 29

Hücre ‹fllemleri

Comment Eklemek

Hücrelere girilen verilerle ilgilihat›rlatma, uyar› ve bilgilervermemiz gerekebilir. Stok

bilgileri ile ilgili bir çal›flmatablosunda herhangi bir ürün için“stokta kalmad›”, “siparifl ver” gibiveya verilen say›sal de¤erler ile ilgiliçeflitli uyar›lar ekleyebiliriz.Hücrelere aç›klama eklemek içinafla¤›daki ifllemleri yapabiliriz:

1. Comment eklenecek hücre seçilir.2. Insert >> Comment seçilir.

Hücrelerdeki aç›klamalar›ngörünüm özelliklerini ayarlamak içinTools >> Options >> View seçilir.

VerilerleÇal›flmak

None: Aç›klamay› gizler.

Comment IndicatorOnly: Hücrede

k›rm›z› bir noktabelirir. Aç›klama sadecehücre göstergesiüzerindeyken görüntülenir.

Comment &Indicator:Aç›klama görünür

hale gelir.

Page 30: Excel Kitap

Bölüm3

Bu bölümde sizlere verilerin nas›l okunabilir liste vetablolar haline getirildi¤ini anlataca¤›z.

Verilerle çal›flmay›ö¤rendikten sonra buverileri nas›l

biçimlendirece¤iniziö¤renmelisiniz. Bu bölümdesizlere verilerin nas›l okunabilirliste ve tablolar halinegetirildi¤ini anlataca¤›z.

Sayfaya girilmifl veriler standartbiçim özelliklerine sahiptirler. Bustandartlar sizin taraf›n›zdande¤ifltirilebilir olsa da her zamantablo haline dönüfltürme ifllemis›ras›nda geçerliolmayacaklard›r.

Standart biçimlendirmeseçenekleri ile oluflturulan ilktablo ham verilerdenoluflmaktad›r. Bu verilerin görseletkisini art›rmak ve bakan kiflininiflini kolaylaflt›rmak için onlar›birçok ifllemden geçirmelisiniz.‹flte bu ifllemler dizisinebiçimlendirme diyoruz.

Bilge Adam-Microsoft Excel30

Biçimlendirme

Page 31: Excel Kitap

Biçimlendirme

Biçimlendirme bir Excel sayfas›nda en çok zaman harcanan ifllemler aras›nda yer almaktad›r. Her kullan›c› e¤er haz›rlad›¤› sayfay› rapor olarak baflka gözlere sunacaksa bu raporun estetik görünümüne önem vermelidir. Bu yüzden bazen biçimlendirme ifllemleri di¤er ifl-lemlerden daha uzun sürmektedir.

Biçimlendirme ifllemlerinde pratikyöntemleri h›zla ö¤renmelisiniz.Böylece bu zamandan büyük birtasarruf yapm›fl olursunuz. Sizebiçimlendirme ifllemleri için ilkipucu: Verilerle ifliniz bitmedensadece veri türlerini ayarlay›n›z.Di¤er biçimlendirme seçeneklerinitablonuzun son hali ortayaç›kt›ktan sonra yap›n›z. Aksitakdirde tablonuzla çal›fl›rkenbiçimler de de¤iflecek ve gereksizzaman kaybetmifl olacaks›n›z.

Biç

imle

ndir

me

Page 32: Excel Kitap

Bölüm3

Hücreleri Biçimlendirmek

Biçimlendirme Seçenekleri

Excel’de veri girilmiflhücrelerin kolay okunabilmesive anlafl›labilmesi için çeflitli

biçimlendirme seçenekleri kullan›l›r.Bu biçimler ile sat›rlardaki verilerile sütun etiketlerinin ve toplam, ortalama gibi özet bilgilerinbirbirinden ayr›lmas› sa¤lan›r.

Ayr›ca Excel’e girilen veriler, özelbir biçim verilmedi¤inde standart birbiçime sahip olur. Bu biçimlendirmeverinin okunmas›n› zorlaflt›rabilir.Hücreye say›sal bir veri girildi¤indebinler ayrac› ya da para birimiverilmeden genel birbiçimlendirmeye sahip olur.

(Örne¤in; 10000000 verisi gibi).Oysa bu verinin say›salbiçimlendirme seçeneklerikullan›l›rsa okunmas› daha kolayolacakt›r (10.000.000 TL gibi).

Biçimlendirmedeki seçeneklersadece hücrenin içerisindeki verilerile ilgili olmayabilir. Hücrenin kenar

çizgileri, zemin rengi, yaz›hizalamas› gibi hücreye özgübiçimlendirme seçenekleri de sözkonusudur.

Biçimlendirme seçeneklerininbirço¤u Formatting Toolbars’tabulunmaktad›r.

Bu araç çubu¤unda bulunansimgeler ile tablonuza basitbiçimlendirmeler uygulayabilirsiniz.En s›k kullan›lan biçimlendirmeseçenekleri bu araç çubu¤unda yeralmaktad›r. Formatting Toolbars’taveri türlerini de¤ifltirmek için,hizalama için, yaz› tipleri ve renkleriçin simgeler bulunmaktad›r.

Hücreleri biçimlendirirken verigiriflinin do¤ru yap›ld›¤›na dikkatetmeniz gerekir. Yanl›fl girilenverileri biçimlendirmeseçenekleriyle düzeltemezsiniz.Örne¤in; say›lar› girerkenkullanaca¤›n›z nokta karakteri say›y›metne dönüfltürür.

Hücreye, para birimibiçimi verildi¤inde,hücre içindeki verisola hizalanmaz.

Birlefltirilecek hücrelerde sadece ilkhücrede veriolmal›d›r. ‹lk hücred›fl›ndaki verilerotomatik olarak silinir.

Bilge Adam-Microsoft Excel32

Page 33: Excel Kitap

Basit biçimlendirmeseçenekleri için en h›zl›yöntem Formatting Toolbar’›

kullanmakt›r. Bu araç çubu¤uüzerindeki simgeler en s›k kullan›lankomutlar›n k›sayollar›d›r.

Fakat detayl› biçimlendirmeifllemleri için bu simgelerin yeterliolmad›¤›n› farkedeceksiniz.Tablolardaki detayl› biçimlendirmeleriçin Format Cells penceresindeki seçenekleri tercih etmelisiniz.

Biçimlendirme

Hücreleri Biçimlendirmek

Basit Biçimlendirme

Autoformat, en h›zl›biçimlendirme

seçene¤idir.

Microsoft Excel-FocusGuide 33

Formatting Toolbars

Percent Style: Seçilihücrelerdeki, say›lara,

Yüzde biçimi uygular.

Fill Color, FontColor: Hücrenin

zemin rengini ve yaz› tipirengini de¤ifltirir.

Align Left, Center,Align Right: Seçili

hücredeki, say›lar, tarih-ler ve metinler, hücreiçinde hizalan›r.

Merge and Centre: Birdenfazla hücreyi tek bir hücre

haline getirir.

IncreaseDecimal,

DecreaseDecimal: Seçili hücrelerdeki,say›lar›n ondal›kbasamaklar›n›artt›r ve azalt›r.

Font ve FontSize: Seçili

hücredeki verinin,yaz› tipini veboyutunude¤ifltirir.

Currency: Seçilen

hücrelerdeki say›lara,para birimi simgesi ve 2 basamak ondal›kekler.

Bold, Italic veUnderline:

Seçili hücredekiverilere, kal›n, italik, alt› çizili biçimi verilir.

Page 34: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Geliflmifl Biçimlendirme

Formatting Toolbar iletablolar›m›z›biçimlendirmek her zaman

yeterli olmayabilir. Hücrelere farkl›renkte ve stiller de çerçeveler ekle-mek, verileri hücre içinde dikeyveya aç›l› hizalamak, hücreleredesenler verebilmek gibi dahaayr›nt›l› biçimlendirme ifllemlerini kullanmak isteyebiliriz.

Geliflmifl biçimlendirmeseçeneklerini uygulayabilmek için,

biçimlendirilecek hücrelerseçildikten, sonra Format>> Cellsseçilir.

Format Cellspenceresine, Ctrl+1k›sayol tufllar› ile deulaflabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel34

Bölüm3

Biçimlendirilecek hücreler seçilir.

Format>> Cells seçilir.

‹lgili bölüm seçilerek gerekli biçimlendirmeler yap›l›r.

1

2

3

Tarihlere Biçim uygulamak için: Format>> Cells, Number Bölümünden, Date kategorisi kullan›l›r.Say›lar›n yan›na, otomatik metinsel ifadeler eklemek için: Format>> Cells, Number, Custom kategorisikullan›l›r.Verileri hücre içinde dikey hizalamak için: Format>> Cells, Alignment bölümü kullan›l›r.Farkl› Stil ve Renkte kenarl›klar uygulamak için: Format>> Cells, Border bölümü kullan›l›r.Hücrelere Desen uygulamak için: Format>> Cells, Patterns bölümü kullan›l›r.

Page 35: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Say›lar› Biçimlendirme

Say›sal verilerimizibiçimlendirmek için,Formatting Toolbar

kullanm›flt›k. Örne¤in, say›lara parabirimi biçimi uygulamak için,Toolbar’dan Currency dü¤mesinikullan›r›z. Farkl› bir para birimiuygulama için, Format Cells>>Number bölümünü kullan›r›z.

Number bölümü, say›larla ilgiliayr›nt›l› biçimlendirmelerin yap›ld›¤›bölümdür.

Say›lara, Currency, Percentage,Fraction, Scientific görünümleriuygulamam›z› sa¤lar.

Number, Currency, Accounting,Date, Time, Percent ve Text gibiveri türlerinden biri seçilerekistenilen görünüm oluflturur.

Veri türünü do¤rubelirlemek ilerideyap›lacak bütün

matematiksel ifllemlerin do¤ruolmas› için çok

önemlidir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 35

Biçimlendirme

Sample: Seçilihücredeki

verinin, seçilenbiçimlendirme ilenas›l gözükece¤inibelirtir.

Category:Excel’ deki

veri türlerininbulundu¤u listedir.

Page 36: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Özel Say› Türleri Oluflturmak

Hücre içindeki say›salverilerin, veri türünün say›kalmas›n› ama say›lar›n

yan›na KG., ADET, SENE, K‹fi‹gibi metinsel ifadeleriningörüntülenmesi için özel say›biçimleri oluflturmak istiyorsak,Custom kategorisini kullanmal›y›z.

Bu tür veri girifllerinde s›kçayap›lan kullan›c› hatalar› daha sonraki ifllemlerde sorunoluflturmaktad›r. Örne¤in; “1.200TON” benzeri bir veri girifliniyaparken, “TON” ifadesinikullan›l›c›lar klavye ile kendileri

yazarlar. Bu tarz veri giriflisonras›nda Excel “1.200 TON”verisini metin olarak alg›lar ve dahasonra yap›lacak matematikselhesaplamalarda bu verilerikullanamaz. Bu nedenle veri girifliyap›l›rken hücreye yaln›zca “1.200”girilmeli, “TON” ifadesi ise FormatCells penceresinden Customkategorisi kullan›larak eklenmelidir.

Örne¤in; Çal›flma y›l› alan›ndakisay›sal verilerin yan›na SENEmetinsel ifadesini yazal›m.

Biçim uygulanacak hücrelerseçildikten sonra, Format>> Cellsseçilir.

Say›lar için noktalamaiflareti kullanmay›n›z.Örne¤in 15000de¤erini 15.000olarak girmeyiniz.Bunu yaparsan›z ode¤er art›k say› de¤ilmetin olacakt›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel36

Bölüm3

Number kategorisinden,

Custom seçilir.

Type metinkutusuna #

“SENE” yaz›l›r.

Say›lar›nyan›na

metinsel karakterler eklenir.Hücredeki verinin

türü say› olarakkal›r.

1

2

3

Page 37: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Tarihleri Biçimlendirme

Excel program›nda, standartolarak kulland›¤›m›z tarihbiçimi, Windows’un Bölgesel

ayarlar›ndaki tarih biçimidir. Farkl›ülkeler farkl› tarih biçimleri kullan›r.Örne¤in, Türkiye de tarih biçimi,gg/ aa/ yyyy (gün/ ay/ y›l) olarakgösterilir. 03/02/2004 olarakyazd›¤›m›z tarihi 03 fiubat 04 biçimiile de görüntüleyebiliriz.

Veri girifli yap›l›rken Excel,aralar›nda bölme (/) iflaretikullan›lan say›lar› tarih olarak alg›lar

Örne¤in; 1/4 say›s› 1 Nisan olarakalg›lanacak ve geçerli tarih biçimiotomatik olarak uygulanacakt›r. Bu

tip durumlar› yaflamamak için öncesay› biçimlendirmesini yapmal›,daha sonra verileri girmelisiniz. Herveri türü için bu geçerli de¤ildir.

E¤er girmekistedi¤imiz veri

matematiksel birifadeyse önce veri

girifli yap›lacakhücrenin say›

biçimlendirmesi kesirolarak ayarlanmal›,

daha sonra veri girifliyap›lmal›d›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 37

Biçimlendirme

Hücre seçilir.Format>>

Cells>> Number,Custom seçilir.

Seçilen tarihbiçimi hücreye

uygulan›r.

Farkl› bir tarihbiçimi listeden

seçilebilir.

1

2

3

Page 38: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Yaz› Tipini Biçimlendirmek ve Hizalamak

Verileri üst veya indis olarakkullanmak, farkl› alt çizgistilleri uygulamak, hücre

içinde yatay, dikey veya aç›l›görünümler vermek gibi geliflmiflbiçimlendirme ifllemleri için FormatCells penceresinden Alignment veFont bölümlerini kullanmam›zgerekir.

1. Text Alignment: Verinin, hücreiçindeki yatay ve dikey konumunubelirler.

2. Text Control: Bir hücre içinde,alt sat›ra geçme, hücrelerdeki enuzun veriye göre sütunun geniflli¤ini

otomatik ayarlama ve hücreleribirlefltirmek için kullan›l›r.

3. Orientation: Hücre içindekiverinin yatay, dikey ya da aç›l›görüntülenmesi için kullan›l›r.

Bir hücre içinde, altsat›ra geçmek için,ALT+ ENTER tufllar›kullan›l›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel38

Bölüm3

Font Style: VerileriKal›n ya da ‹talik

yapar.

Size: Verilerin Yaz›boyutlar› seçilir.

Font: Veriye uygulanacak yaz› tipi

seçilir.

Underline: Uygulanacakalt çizgi stili seçilir.

Effects: Verilerin üstünüçizer, karakterlerin üst ve

indis olarak görüntülenmesinisa¤lar.

Color: Yaz›yauygulanacak renk

seçilir.

Page 39: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Hücrelere Kenarl›k ve Desen Vermek

Çal›flma sayfam›zdaki k›lavuzçizgileri, sayfa yazd›r›ld›¤›ndagörünmez. Hücreleri

birbirinden ay›rmak ve daha belirginhale getirmek için kenarl›klar vedesenler kullan›l›r.

Hücrelere, de¤iflik renk vestillerde, kenarl›klar uygulamak vedolgu rengi ile birlikte desen vermekiçin Format Cells penceresindenBorder ve Patterns bölümükullan›l›r.

Verileri tablo haline getirmek,raporlamada sürekli yap›lan bir

ifllemdir. Tablolar›n daha kolayizlenebilmesi için ise sat›r vesütunlarda farkl› renkler desenolarak kullan›l›r. Ayr›ca bu ayr›m›ndaha net olabilmesi için Borderdedi¤imiz ara çizgiler kullan›l›r.S›kça düflülen kullan›c› hatalar›ndanbiri Gridlines’›n kenarl›k olarakdüflünülmesidir. K⤛t üzerine ç›k›flalmak istedi¤imizde bu çizgiler gerekli ayar yap›lmad›¤› süreceç›kmayacakt›r. Gridlines yaln›zcahücreleri ay›rmak için verilençizgilerdir.

Kenarl›klar belirlenirken, önce

renk ve stil belirlenmelidir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 39

Biçimlendirme

Biçimlendirilecekhücreler seçilir.

Format>> Cellsseçilir.

Border vePatterns

bölümlerindenistenilen biçimler

uygulan›l›r.

1

2

3

Page 40: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

AutoFormat

Hücrelerimize biçimuygularken, Excel içindekihaz›r biçim kal›plar›ndan

yararlanabiliriz. Ayn› anda yaz› tipi,hizalama, kenarl›k, desen gibi toplubiçimlendirmeler yaparak zamankazanabiliriz. Ayr›ca, seçilen alanagöre sonuçlar›n bulundu¤u hücrelere

daha çarp›c› biçimler uygulayarakbasit, renkli finansal veya üç boyutlutablo biçimleri oluflturabiliriz.

Bir Haz›r biçim kal›b›ndaki bütünbiçimleri kullanmak zorunda de¤iliz.Number, Border, Font, Patterns,Alignment, Width/Height içerenbiçimleri kullanmak isteyipistemedi¤imizi belirtebiliriz.

AutoFormatuygularkentablonuzun örnektablolarla benzerolmas› daha iyigörünüm sa¤layacakt›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel40

Bölüm3

AutoFormatuygulanacak hücreler

seçilir.

Format>>AutoFormat… seçilir.

AutoFormatpenceresinden,

istenilen biçim örne¤i seçilir.

Seçilen biçimkal›b›nda

bulunan biçimlendirme

seçeneklerindenherhangi birini

kullanmak istemiyorsak, Options dü¤mesine bas›l›r.

Pencerenin alt›nda aç›lan yeni bölümde, seçilenbiçim kal›b›nda istenmeyen biçimlendirmelerin

kutucuktaki iflareti kald›r›l›r. OK dü¤mesine bas›l›r.

HücrelerinOtomatik

biçimlendirilmifl haliyandaki flekildekigibidir. Hücrelereverilen bütün biçimleri temizlemek için otomatik

biçimlendirmenin olmad›¤› None seçene¤ikullan›l›r.

1 4

5

2

3

Page 41: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Conditional Formatting

Hücrelerimizi, bir koflulauygun olarak otomatikbiçimlendirebiliriz. Hücreler

içinde özellikle vurgulamakistedi¤imiz de¤erler olabilir.Hücrelere vurgulamak istedi¤imizde¤erler yaz›l›nca, otomatik olarakbizim belirtti¤imiz biçimlere sahipolmas› için Conditional Formattingkullan›r›z. Böylece hücreler, içindekide¤erlere göre biçimlenecektir.Conditional Formatting uygulanacakhücreleri seçtikten sonra Formatmenüsünden Conditional Formattingseçiniz. Gelen penceredekiseçenekler afla¤›daki gibidir:

a) Cell Value Is: Hücreyi, içindeki

bir de¤ere göre biçimlendirmekistiyorsak kullan›l›r. Hücreyi, birde¤er ya da baflka bir hücredeki de¤erile karfl›laflt›r›r.

b) Condition: Eflittir, büyüktür,aras›nda gibi karfl›laflt›rma operatörlerden biri seçilir.

c) Values: Karfl›laflt›r›lacak de¤erya da hücre adresi seçilir.

d) Format: Koflula uyan hücrelereFont, Border ve Patterns biçimleriuygulamak için kullan›l›r.

e) Add: ‹stenilen 2. koflul vebiçim özelliklerini tan›mlayabiliriz.Conditional Formatting’te en fazla3 koflul kullan›labilir.

f) Delete: Silinmek istenen koflulya da koflullar seçilir.

ConditionalFormatting

tablolar içerisindearan›lan niteli¤e sahipde¤erlerin daha kolay

fark edilebilmesi içingerekli biçimleri

vermenizi sa¤lar.

Microsoft Excel-Bilge Adam 41

Biçimlendirme

ConditionalFormatting

uygulanacak hücreler seçilir.

Format>> ConditionalFormatting… seçilir.

Cell Value isseçilir.

Aç›lan kutudan

Between seçilir.

De¤er girilir.

Format dü¤mesine bas›larak istenilen biçimlendirmeler yap›l›r.

1

2

3

4

5

6

Page 42: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Biçim Kopyalama

Tablomuza uygulad›¤›m›zbiçimleri, farkl› bir tabloda dakullanmak istiyorsak, tekrar

biçimleri oluflturmak oldukçazaman›m›z› alacakt›r. Özellikle, ayn›tür veri içeren alanlar›biçimlendirmek için, daha önceoluflturdu¤umuz biçimlerikopyalayarak kullanabiliriz.

Birçok kullan›c› biçim kopyalamaözelli¤ini bilmedi¤i için her tabloyubafltan biçimlendirmekte ve bununla

gereksiz zaman kaybetmektedir.Oysa biçim kopyalama özelli¤i ilek›sa bir sürede tablolarbiçimlendirilebilir. Fakat biçimkopyalama özelli¤i kullan›l›rken,tablolar›n benzer özellikte olmas›nadikkat edilmelidir. Özellikle VeriTürleri ayn› olmal›d›r. Örne¤inkaynak olarak kulland›¤›n›zhücredeki veri türü Currency isebiçimin yap›flt›r›laca¤› hücredekiveri türü de Currency olmal›d›r.

Copy-Paste metoduile hücreleri kopyalad›ktan sonraiçeri¤ini temizlersenizbir tür biçim kopyalama yapm›flolursunuz. Fakat bunuverileri girmedenönce yapmal›s›n›z.

Bilge Adam-Microsoft Excel42

Bölüm3

Personel Bilgileritablosu seçilir.

Edit>> Copy seçilir.

Malzeme Listesitablosu seçilir.

Edit>> Paste Specialseçilir.

Formatsseçene¤i

iflaretlenir.

OKdü¤mesine

bas›l›r.

MalzemeListesi

tablosu, PersonelListesi tablosu ile

ayn› biçimsel özelliklere sahip

olur.

1

2

3

4

5

6

7

Page 43: Excel Kitap

Hücreleri Biçimlendirmek

Format Painter’› Kullanmak

Biçim kopyalama iflleminiStandard Toolbar’dakiFormat Painter dü¤mesinden

de yapabiliriz.1. Biçimi al›nacak alan seçilir.2. Standard Toolbar’daki Format

Painter’a bas›l›r.3. Biçim uygulanacak alan seçilir.Sat›r ve Sütun geniflliklerini

kopyalayabilmek için ilgili tüm sat›rve sütunlar› seçmeliyiz.

Biçim kopyalama ile, Wrap Textözelli¤ini kopyalayamay›z.

Ayn› ifllemleri Mousesa¤ tufl ile gelen

k›sayol menüsündende yapabiliriz.

Edit>> Clearseçene¤i bir kere

kullan›ld›ktan sonra,di¤er hücrelere ayn›

temizleme iflleminiuygulamak için F4tufluna basabiliriz.

Biçim Silmek

Hücre içindeki veriyi klavyedekidelete tuflunu kullanarak silmekhücreye uygulanm›fl olan biçimi

temizlemez. Hücrenin sadece biçiminitemizlemek için, Edit>> Clear seçene¤inikullan›r›z.

Microsoft Excel-Bilge Adam 43

Biçimlendirme

Biçimi silinecek hücreler seçilir.

Tablomuzun bütün biçimlerinin temizlenmifl hali yandaki gibidir.

Edit>> Clear, Formats seçilir.

1

2

3

Page 44: Excel Kitap

Bölüm4

Bu bölümde birden fazla sayfaya sahip bir çal›flmakitab› ile nas›l çal›flaca¤›n›z› ö¤renecekseniz.

Bu bölümde birden fazlasayfaya sahip bir çal›flmakitab› ile nas›l

çal›flaca¤›n›z› ö¤reneceksiniz.Excel dosyalar› genellikle tek birsayfadan oluflmazlar. Bir raporunya da bir veri analizi iflleminintamamlanabilmesi için birdenfazla sayfaya ihtiyaç duyulur.

Çal›flma sayfalar› birbirindenba¤›ms›z olabilece¤i gibibirbirine ba¤l› da çal›flabilir.Örne¤in bir çal›flma kitab›ndaveriler ayl›k olarak ayr› sayfalar-da tutuluyor diyelim. Son birsayfada ise bu ayl›k bilgilerintoplamlar›n› göstermekistiyorsunuz. Bu durumdatoplamlar› içeren sayfan›ndi¤erlerine ba¤l› olmas› gerekir.

Daha sonraki bölümlerdeinceleyece¤imiz formül vefonksiyon ifllemleri konusundabunu daha net anlayabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel44

Sayfalarla Çal›flmak

Page 45: Excel Kitap

SayfalarlaÇal›flmak

Excel dosyalar›n›z üzerindesayfalarla yapabilece¤inizifllemler s›n›rl›d›r. Sayfa, di¤erbütün ifllemleri üzerindegerçeklefltirdi¤iniz bir zemindir.Bu nedenle fazla bir ifllem yapmaya gereksinim duymazs›n›z.

Sayfalar› adland›rma, ekleme,silme, gizleme ve tafl›ma-kopyalama ifllemleriyapabilece¤iniz ifllemleraras›ndad›r. Ayr›ca sayfa seçimide baz› durumlarda iflinizikolaylaflt›racak çözümleroluflturabilir. Örne¤in, tümsayfalarda ayn› biçim seçenekleriveya tüm bafll›klar ayn›olacaksa o zaman ifliniziyapmaya bafllamadan öncegeçerli olmas›n› istedi¤iniz bütünsayfalar› seçin ve daha sonraifllemlerinizi gerçeklefltirin. Birifllem ile bütün sayfalarda ayn›ifllemlerin geçerli oldu¤unugöreceksiniz.

Say

fala

rlaÇ

al›flmak

Çal›flmak

Page 46: Excel Kitap

Bölüm4

Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri

Sayfa Eklemek

Bir Excel çal›flma kitab›standart olarak üç sayfadanoluflur. (Sheet1, Sheet2,

Sheet3) Her bir sayfay› kitab›m›z›nfarkl› bölümleri gibi düflünebiliriz.Her sayfa birbiri ile ayn› özellikleresahiptir. Kullan›lan sayfa kelimesi‹ngilizce “sheet” yani tablokelimesinin karfl›l›¤›d›r. Tek birsayfay› ifade etmez. Sayfalar aras›geçifl yapmak için, Sayfa Ad›üzerinde t›klan›r.

Haz›rlayaca¤›m›z çal›flma tablolar›için bu üç sayfa yeterli olmayabilir.6 ayl›k bir analiz raporuhaz›rlad›¤›m›z› düflünürsek, son 3 ayiçin sayfaya ihtiyac›m›z olacakt›r.Bu gibi durumlarda çal›flmakitab›m›za yeni sayfalarekleyebiliriz.

Yeni bir sayfa eklemek için Insert>> Worksheet seçilir.

Sayfa eklemenin bir di¤er yolu,sayfa ad› üzerinde Mouse sa¤ tufl,

Insert seçene¤ini seçmektir. Eklenecek sayfa standart bofl bir

Excel sayfas› olabilece¤i gibi, haz›rbir flablon da olabilir. Insertpenceresinde Bilanço, Fatura, KrediGeri Ödeme gibi SpreadsheetSolutions sekmesinde Exceltaraf›ndan haz›r flablon olaraksunulmufltur. Bu sayfalar ileExcel’in flablon özelliklerini deö¤renebilirsiniz. Ayr›ca Excel’iprogramlama düzeyinde kullananlariçin programc›l›k platformunukolaylaflt›racak Makro sayfalar› daeklenebilecek seçenekleraras›ndad›r.

Sayfalar aras› geçiflyapmak için klavyedenCtrl+PageUp,Ctrl+Page Downtufllar›n› da kullanabiliriz.

Bir çal›flma kitab›naen fazla 255 sayfaeklenebilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel46

Page 47: Excel Kitap

SayfalarlaÇal›flmak

Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri

Sayfay› Adland›rmak

Çal›flma kitab›m›za sayfalarekledikçe bilgilerimizin hangisayfada oldu¤unu hat›rlamak

güçleflir. Bu nedenle sayfalaraiçeri¤ini hat›rlatacak isimlerverebiliriz.

Sayfalara verdi¤imiz isimler,içeri¤i hat›rlatacak özellikte etiketlerolmal›d›r.

Sayfa ismi üzerindegelen sa¤ tuflmenüsündeki,

Rename seçilerekveya sayfa ismi üzerine 2 kere

t›klayarak da sayfayaisim verebiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 47

Çal›flmasayfas›na

isim vermek içinFormat >> Sheet>> Renameseçilir.

‹sim bölümüaktif hale

gelir, yeni isim yaz›l›p Enter tufluna bas›l›r.

1 2

Sayfa Sekmesini RenklendirmekSayfalara farkl› renkler tan›mlayarak, içerikleri ile ilgili ortak bilgileri vurgulayabiliriz. Örne¤in, gelirler ileilgili sayfalar›m›z› k›rm›z›, giderler ile ilgili sayfalar›m›z› mavi renkte gösterebiliriz.Sayfa sekmesine renk vermek için, Format >> Sheet >> Tab Color seçilir.

Page 48: Excel Kitap

Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri

Sayfay› Silmek

Çal›flma kitab›na bir sayfaekledikten sonra bu sayfay›kullanmak istemeyebiliriz

veya daha önce oluflturdu¤umuz birsayfay› tamamen çal›flma kitab›ndansilmek isteyebiliriz.

Bofl bir sayfay› silmek kullan›c›için bir sorun yaratmaz. Komut

seçildi¤inde sayfa silinmifl olur.Fakat verilerin bulundu¤u sayfalar›silerken bir uyar› mesaj› ilekarfl›lafl›r›z. Bu mesaj bize, bu ifllemsonucunda sayfadaki tüm verilerinsilinece¤ini ve Undo seçene¤i ilegeri alamayaca¤›m›z› hat›rlat›r.

Bir çal›flma sayfas›n› silmek içinsilinecek sayfa seçilir, Edit >>Delete Sheet seçilir.

Delete dü¤mesine bas›ld›¤›ndasayfa ve tüm sayfadaki veriler kal›c›olarak silinir. Cancel dü¤mesinebas›ld›¤›nda ifllem iptal edilir.

Sayfalar›, sayfa isimleri üzerindegelen sa¤ tuflmenüsündekiDelete seçene¤i ilede silebiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel48

Bölüm4

Page 49: Excel Kitap

Çal›flma Sayfas› ‹fllemleri

Sayfalar› Tafl›mak ve Kopyalamak

Sayfalarla çal›fl›rken, içerikbilgilerine göre sayfalar›nyerini de¤ifltirmemiz

gerekebilir ya da yeni bir sayfaekledi¤imizde sayfan›n eklendi¤ikonumu de¤ifltirmek isteyebiliriz.

Ayn› türden çal›flma sayfalar›olufltururken, sayfalar› bafltanoluflturmak yerine kopyalayabiliriz.Örne¤in, 2003 y›l›n›n bütçeleriyleilgili bir tablonun kopyas›n› al›p,de¤erlerini 2004 y›l› de¤erleri ilede¤ifltirebiliriz. Bu ifllem

çal›flmalar›m›zda bize zamankazand›r›r. Sayfalar› tafl›mak ya dakopyalamak için Edit >> Move orCopy Sheet seçilir.

Sayfalar› tafl›man›nk›sayolu, Mouse ile

isimleri üzerindenistenilen konuma

sürüklemektir.Kopyalamak içinsürüklerken ayn›

zamanda Ctrl tuflubas›l› tutulur.

Birden fazla sayfay›tafl›mak veya

kopyalamak için, Ctrltufluna basarak

sayfalar grup halindeseçilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 49

SayfalarlaÇal›flmak

To Book: Sayfalar›ntafl›naca¤› dosya ad›

seçilir.

Before Sheet: Sayfan›ntafl›naca¤› konum

belirlenir. Create a Copy:Seçenek

iflaretlenirse sayfakopyalanm›fl olur.

Page 50: Excel Kitap

Bölüm5

Bu bölümde Excel’de haz›rlad›¤›n›z sayfalar›nbask›ya haz›r hale getirilme sürecini ö¤reneceksiniz.

Haz›rlad›¤›n›z Excelsayfalar› sizin ekrandagördü¤ünüz gibi k⤛t

üzerine yans›mayacakt›r.

Sizin gördü¤ünüz büyük sayfalarekrandaki küçük bir görünümayar› ile ekrana s›¤acak halegelebilir. K⤛t üzerinde de ayn›olaca¤›n› düflünmek yanl›flolacakt›r.

Excel sayfalar›n›n yaz›c›dandüzgün bir flekilde al›nabilmesiiçin Word, PowerPoint gibi di¤eruygulamalardan daha zahmetlibir bask›ya haz›rlama sürecininyaflanmas› gerekir.

En s›k yap›lan hatalardan biri,sayfan›n oluflturulduktan hemensonra Yazd›r komutununverilmesidir. Büyük bir ihtimalleo k⤛t at›lacak ve yazd›rmaayarlar› yap›ld›ktan sonra yenibir ç›k›fl alma ifllemiyaflanacakt›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel50

Yazd›rma‹fllemleri

Page 51: Excel Kitap

Yazd›rma‹fllemleri

Bu bölümde Excel’dehaz›rlad›¤›n›z sayfalar›n bask›yahaz›r hale getirilme süreciniö¤reneceksiniz. Yazd›rma ifllemisadece Standard Toolbar’dabulunan Print simgesinet›klamaktan ibaret de¤ildir. Buyazd›rma iflleminin son ad›m›d›r.

Genellikle üniversitelerde ya daflirketlerde kullan›lan bir raporformat› vard›r. E¤er yoksa dak›sa zamanda bu sizdenistenecektir.

Bu rapor format› sizin Excel’dekullanaca¤›n›z bask› ayarlar›n›nbir bölümünü oluflturacakt›r.Örne¤in, kullan›lan bafll›klar,flirket logolar›, sayfaland›rma gibiseçenekler bahsetti¤imiz raporformat›n› oluflturan unsurlardanbirkaç›d›r.

Yazd›rma Seçenekleri sizinkulland›¤›n›z yaz›c›ya göre dede¤iflecektir. Yaz›c›n›z›n özelayarlar›n› da ö¤renmelisiniz.

Yaz

d›rm

a‹fllem

leri

Page 52: Excel Kitap

Bölüm5

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Sayfay› Bask›ya Haz›rlamak

Genel görünüme sahip birçal›flma sayfas›nabakt›¤›m›zda k⤛t

bölümlemesi gibi görünmez. Büyükbir beyaz sayfa fleklindedir. Bunedenle bu görünüm aldat›c›olacakt›r. Çal›flma sayfan›z› k⤛tüzerine yazd›rmak istedi¤inizdesürprizlerle karfl›laflabilirsiniz.

Bir çal›flma sayfas›n› yazd›rmakistedi¤imizde bu sürprizler bizimiçin birçok sorun demektir. Çal›flmatablosu sayfaya s›¤mayabilir, kenarboflluk ayarlar›n›n yenidendüzenlenmesi gerekebilir, belli biralan›n yazd›r›lmas›, bafll›kayarlar›n›n yap›lmas› gerekebilir. Buayarlamalar büyük tablolarlaçal›flt›¤›n›zda çok zaman al›c›ifllemlerdir. Bu zaman› daha k›satutmak için baz› ipuçlar›n› bilmekgerekir. Örne¤in sayfan›n bir k⤛da

s›¤mas›n› sa¤lamak için sütun vesat›r geniflliklerini de¤ifltirmekyerine File >> PageSetup>>Page>>Fit to özelli¤inikullanmak daha k›sa zamandasorunu çözmek demektir. Çal›flmasayfalar› kopyaland›¤›ndaberaberinde yazd›rma ayarlar›n›tafl›r. Fakat herhangi bir çal›flmasayfas›n›n içindeki tabloyu baflka birsayfaya kopyalamak yazd›rmaayarlar›n› beraberinde tafl›maz.

Print komutunu vermeden öncetüm sayfa ayarlar›n›za dikkatetmeniz gerekti¤i gibi yaz›c›n›zlailgili ayarlara da dikkat etmelisiniz.Örne¤in, bir a¤ ortam›nda çal›fl›rkenyaz›c›n›n o an kullan›labilir olupolmamas›na dikkat etmelisiniz.

E¤er çal›flma kitab›ndaki tümsayfalar›n yazd›r›lmas›n› istiyorsan›z,bütün sayfalar› seçtikten sonra Printkomutunu vermelisiniz.

E¤er bilgisayar›n›zdabir yaz›c›tan›t›lmam›flsa, PageSetup ayarlamalar›n›göremezsiniz. En az›ndan biryaz›c›n›n geçici olaraktan›t›lmas› gerekir.

Bilge Adam-Microsoft Excel52

Tüm bu düzenlemeler için

File >> Page Setupseçilir.

Page Setuppenceresindekibölümler kullan›laraksayfa yaz›m ifllemine

haz›rlan›r.

1 2

Page 53: Excel Kitap

Yazd›rma‹fllemleri

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Sayfa Bölümü

Sayfan›n düzenini, ölçekayarlar›n› ve bask› kalitesiniayarlad›¤›m›z bölümdür.

Sayfan›n karakteristik özellikleri bubölüm ile ayarlanacakt›r. Bir çal›flmasayfas› yazd›r›lmadan önce mutlakabu bölümdeki ayarlara dikkatetmelisiniz.

Genifl bir tablonuz varsa sayfay›yatay olarak kullanmak dahaokunabilir bir tablo olmas›n›sa¤layacakt›r. E¤er ayarlara

müdahale etmezseniz her sayfadikey kabul edilecektir.

E¤er bir sayfan›n ç›k›fl›n› taslakolarak almak ya da yazd›rmaiflleminin h›zl› olmas›n› istiyorsan›zbask› kalitesini düflürebilirsiniz.Fakat bu ifllem her yaz›c› içinoptimum çözüm olmayabilir.

Yaz›c› özellikleriniz de iflinkalitesini ve h›z›n› etkiler. Bunedenle yaz›c› özelliklerine dedikkat etmelisiniz.

Mürekkep püskürtmeliyaz›c›larda taslak

kalitesini kullanmakciddi bir kartufl

ve zaman tasarrufu sa¤layacakt›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 53

Orientation: Çal›flmasayfas›n›n sayfaya dikey

ya da yataybast›r›lmas›n› sa¤lar.

Print Quality:Görüntü kalitesinibelirlemek için

seçece¤imiz çözünürlüksay›s›d›r. Yüksekçözünürlü¤üdestekleyen yaz›c›lardayüksek çözünürlü¤üseçmek daha iyi sonuçverir.

Scaling: Çal›flmasayfas›n›n (veyaseçimin), yazd›r›l›rken

sayfaya s›¤acak flekildebüyültüp ya da küçülterekölçeklendirilmesini sa¤lar. Fitto, sayfa geniflli¤inidoldurmak veya gereken miktarda ka¤›t kullanmak içinseçilir.

First Page Number:Sayfalara verileceknumaran›n hangi

say›dan bafllayaca¤›na kararverilir.

Paper Size: Genellikleçal›flt›¤›m›z ka¤›t boyutuA4’tür. Farkl› boyutta bir

ka¤›t kullan›lacaksa listedenseçilir.

Page 54: Excel Kitap

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Kenar Boflluklar› Bölümü

Kenar bofllu¤u sayfadakiyaz›lar ile kenarlar›aras›ndaki bofllu¤u belirler.

Bir anlamda k⤛t üzerine yazmaiflleminin bafllang›ç ve bitifls›n›rlar›d›r. Page Setup penceresindebulunan Margins bölümü, sayfan›ntop, bottom, left ve right boflluk,header-footer ayarlar›n›n yap›ld›¤›bölümdür. Center on page seçene¤iile verilerin sayfaya yatay veyadikey olarak ortalanmas› sa¤lan›r.

Çal›flma sayfas›ndaki tablolarsayfaya s›¤mad›¤›nda kenarboflluklar›n› azaltmak, tablonunorijinal görünümünü bozmadanyazd›r›labilmesini sa¤lar. Ayr›caküçük bir tablo, sayfan›n üst-solbölümünde kalacakt›r. Küçüktablolar›n k⤛t üzerinde ortalanmas›için sat›r ve sütun geniflliklerinide¤ifltirmek yerine bu bölümdebulunan ortalama seçenekleri dahaideal bir çözüm olacakt›r.

Header-Footer bofllukde¤erleri, Bottom-Top bofllukde¤erlerinden küçükolmal›d›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel54

Bölüm5

Header-Footer:Header-Footersayfadaki di¤er

metinlerden daha üstteveya daha alttaolmal›d›r. Bu bilgiler içingereken boflluklarayr›ca belirlenmelidir.

Top- Bottom- Left-Right: Sayfakenarlar›ndan

b›rak›lacak bofllu¤un cmcinsinden ölçüsünü küçükoklar› kullanarak de¤ifltirebilirsiniz.

Center on page: Çal›flmasayfas›ndaki tablolar›n k⤛tüzerinde ortalanmas›n› sa¤lar. Yatay

ya da dikey ortalama yapmak için, ilgiliseçenek kutusu iflaretlenir.

Page 55: Excel Kitap

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Header-Footer Bölümü

Yazd›raca¤›m›z sayfalar›nhepsinde bulunmas›n›istedi¤imiz standart bafll›klar,

tarih ve saat bilgisi, sayfa numaras›gibi bilgiler Header - Footer olarakadland›r›l›r. Header - Footer özelli¤ibir kez tan›mland›¤›nda belgemizintüm sayfalar›na uygulan›r.

Her sayfada tekrarlanmas›n›istedi¤iniz bafll›klar için belgeiçindeki tablolara müdahale etmekçok yanl›fl bir ifllem olacakt›r.

Excel’de üstbilgi olarak genellikle,raporun ya da tablonun ad›, tarih,flirket ad› gibi bilgiler kullan›labilir.Bu kurum içerisinde kullan›lan genelrapor biçimiyle ilgilidir. Altbilgiolarak ise genellikle tarih, sayfanumaras›, haz›rlayan›n ad› gibi

bilgiler en çok kullan›lan seçeneklerdir. Örne¤in onlarca sayfa tutan bir

tabloyu inceleyen bir kiflinin raporuntoplam kaç sayfa oldu¤unu veinceledi¤i sayfan›n kaç›nc› sayfaoldu¤unu bilmesi gerekir.

Bu nedenle altbilgi olarak sayfanumaras› ve toplam sayfa say›s›kullan›labilir. Standart olarakraporlarda genellikle tablonun ya daraporun ad› üstbilgi olarak kullan›l›r.Sa¤ üstte ise raporun oluflturulmatarihi yer al›r. Altbilgi k›sm›nda isehaz›rlayan kiflinin ya da departman›nad›, e¤er bir teklif parças› iseflirketin ad› ve sa¤ alt bölümde iseözellikle çok sayfal› raporlarda sayfanumaras› s›k kullan›lan bilgiseçenekleridir.

Header - Footerk⤛d›n üst ve alt

kenar boflluklar›nayazd›r›l›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 55

Yazd›rma‹fllemleri

Header-Footer: Buseçenekler ile haz›r

olarak sunulan standartbilgiler seçilebilir.

Custom Header-Custom Footer:Bu dü¤meleri

kullanarak bafll›k, tarih,saat, dosya ad›,çal›flma sayfas› adlar›n›üstbilgi altbilgi halinegetirebilir, ya da metinolarak bir bafll›kbelirleyebiliriz. Üstbilgive altbilgi olarak resimde seçebiliriz.

Page 56: Excel Kitap

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Çal›flma Sayfas› Bölümü

Bu bölüm sayfan›n iste¤e özelyazd›r›labilmesi veyinelenecek sat›rlar ve

sütunlar, s›ralama gibi ayarlar›nyap›labilmesini sa¤lar.

Çal›flma sayfas›ndaki listemizintamam›n› yazd›rmak yerine belli biralan› yazd›rmak isteyebiliriz. Buiste¤i yerine getirebilmek için sat›rya da sütun gizlemek yerine, bubölümde bulunan Print Areaseçene¤ini kullanabiliriz.

Uzun bir listeyi yazd›r›rken, sütunbafll›klar›n›n her sayfan›n bafl›na

yazd›r›lmas› gerekebilir. S›kçakarfl›lafl›lan kullan›c› hatalar›ndanbiri de sütun bafll›klar›n›n bulundu¤usat›r›n her sayfada ç›kmas› içintablonun içindeki di¤er sayfalara dabu sat›r› ekleyerek tablo yap›s›n›bozmakt›r.

Bu durumda birçok özelli¤ikullanabilmek için sürekli tabloyap›s›n› de¤ifltirmek zorunda kal›n›rve bu da gereksiz zaman kayb›d›r.Bu bölümde bulunan Print Titlesseçene¤i ise bu ifllem için en idealçözümdür.

Standard Toolbar’dabulunan Print Previewseçene¤inden PageSetup penceresiaç›ld›¤›nda Print Titlesbölümü aktif de¤ildir.File menüsündenPage Setup seçene¤iile bu pencereyiaçman›z gerekir.

Bilge Adam-Microsoft Excel56

Bölüm5

Print Area: Yazd›r›lacakhücrelerin adresi girilir

veya Mouse ile sayfadanseçilir.

Print Titles: Sat›rdaveya sütunda bulunanbafll›klar›n adresi girilir

veya Mouse ile seçilir.

Page Order: Sayfalaryazd›r›l›rken ilk sayfadansonra bast›r›lacak olan

sayfan›n yerini belirleriz.

Print: K›lavuz çizgilerini,sat›r ve sütun bafll›klar›n›,hücrelerde yer alan

aç›klamalar› yazd›rabiliriz. Hücrelerde görünen hücre hatalar›n›n görünümüne kararverebiliriz.

Page 57: Excel Kitap

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Print Preview

Çal›flma sayfalar›m›z›yazd›rmadan önce k⤛da neflekilde bas›lacaklar›n› görmek

isteriz. Page Setup bölümündetan›mlad›¤›m›z kenar boflluklar›,yönlendirme, üstbilgi ve alt bilgi vedi¤er çal›flma sayfas› ayarlar›n›nk⤛ttaki uygulamas›n› görece¤imizseçenektir. Print Previw’dagördü¤ümüz sayfa görüntüsüçal›flma sayfas›n›n yazd›r›ld›¤›ndakigörüntünün ayn›s›d›r.

Print Preview görünümünde sayfaüzerinde hiçbir ayarlamayapmad›¤›n›zda dikey bir k⤛tgörünümü vard›r. Ayr›ca s›k

kullan›lan k⤛t boyutu A4 oldu¤uiçin bu k⤛t boyutu da standartayarlardan biridir.

Page Setup ayarlar›n› PrintPreview penceresindeki Setupdü¤mesini kullanarak daulaflabilirsiniz. Bu yöntemle sayfayap›s› ayarlar›n›z›gerçeklefltirdi¤inizde, yapt›¤›n›zayarlar›n k⤛t üzerindekigörünümünü de an›nda görmüflolursunuz.

Fakat tekrar edecek sütun ya dasat›r bafll›klar› bu penceredeneriflece¤iniz Page Setup ilegerçeklefltirilemez.

Microsoft Excel-Bilge Adam 57

Yazd›rma‹fllemleri

Çal›flma sayfas›ndagörünen k›lavuz çizgileri bask›da

yazd›r›lmaz. K›lavuzçizgilerinin de

yazd›r›lmas› için File>> Page Setup>>

Sheet seçene¤indenGridlines seçilmelidir.

File >> PrintPreview seçilir.

Print Preview komutunu StandardToolbar’dan da seçebiliriz.

Print Preview penceresinde;Next, Previous: Birden fazla sayfam›z varsa,

önceki ve sonraki sayfay› gösterir.Print: Yazd›rma seçenekleri penceresini açar.

Setup: Sayfa Yap›s› ayarlar›n› açar.Margins: Kenar boflluk ayarlar›n› yeniden düzenleyebilmek için, kenar boflluk

çizgileri ç›kar›r. Mouse ile sürükleyerek, kenar boflluklar› düzenlenebilir.

1

2

Page 58: Excel Kitap

Bölüm5

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Page Break Preview

Çal›flma sayfan›z Normalgörünüme sahip oldu¤undabüyük bir beyaz alan gibidir.

Tablolar›n›z›n büyüklü¤ü ne olursaolsun, çal›flma sayfan›z›n tamam›n›görürsünüz. E¤er sadece yazd›rmakistedi¤iniz bölümün görünmesiniistiyorsan›z, Page Break Previewseçene¤ini kullanabilirsiniz. Buözellik, sadece yazd›r›lacakbölgenin ekranda kalmas›n›sa¤layacak, arka planda sayfanumaras›n› gösterecektir.

Sayfa s›n›rlar›ndan Mouse ile

sürükleyerek sayfa sonlar›n›de¤ifltirebiliriz. Böylece, Çal›flmasayfas›nda yazd›raca¤›m›z alanbelirlenmifl olur.

Page BreakPreview’da iken normal görünümegeçmek için View >> Normalseçilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel58

Page 59: Excel Kitap

Standard Toolbar’dakiPrint dü¤mesine

t›klad›¤›m›zda yaz›mifllemi bafllar. Belli bir

sayfa aral›¤›n›yazd›rmak veya

birden fazla kopyaalmak için mutlaka

File >> Printseçene¤inden

gerekli komutlarseçilmelidir.

Yazd›rma‹fllemleri

Sayfa Yap›s› Ayarlar›

Print Ayarlar›

Haz›rlad›¤›m›z çal›flmasayfalar›n› yazd›rmak için,hangi sayfalar›n

yazd›r›laca¤›n›, kopya say›s›n›,çal›flma sayfas›ndaki hangi ö¤elerinyazd›r›laca¤›n› belirtmemiz gerekir.Standard Toolbar’da bulunan Printsimgesi ile yazd›rma ifllemibafllat›l›rsa standart yazd›rmaayarlar› kullan›larak ifllemtamamlanacakt›r. E¤er bask›iflleminin özelliklerine müdahaleetmek istiyorsan›z mutlaka ifllemiafla¤›daki gibi bafllatmal›s›n›z.‹fllemleri daha do¤ru yapmak için

yaz›c› özelliklerinizi bilmelisiniz.Böylece hem daha h›zl›, hem dahado¤ru bir yazd›rma ifllemigerçeklefltirmifl olursunuz. Yanl›flyap›lan yazd›rma ifllemleri,gereksiz k⤛t kullan›m› demektir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 59

Printer: Genellikle iflyerlerinde birden fazla

yaz›c› ile çal›fl›l›r. Bask›alaca¤›m›z yaz›c›y›seçece¤imiz bölümdür.

Properties: Seçiliyaz›c› ile ilgiliayarlar (ka¤›t

boyutu, bask› kalitesi,…gibi) yap›l›r.

Print range: Tümsayfalar› veya belli birsayfa aral›¤›n›

yazd›rmak için kullan›l›r.

Collate: Bir sayfan›nbirden çok kopyas›n›yazd›rd›¤›m›zda

numaral› sayfalar› düzenler.Bir sonraki sayfan›n ilk kopyas› yazd›r›lmadan öncetüm sayfalar› yazd›r›r.

Print what: Sadeceseçti¤imiz hücreleri,seçili sayfalar› veya tüm

çal›flma kitab›n› yazd›rmakiçin kullan›l›r.

Find Printer: A¤ortam›nda çal›flanherhangi bir

yaz›c›y› seçmemizisa¤lar.

Copies: Bir sayfdan kaç kopyabasaca¤›m›z›

seçeriz.

Page 60: Excel Kitap

Bölüm6

Bu bölümde sizlere formül ve fonksiyon kullan›m›n›aktaraca¤›z.

Excel ile verilerin giriflini vebiçimlendirmesiniyapt›ktan sonra bu verileri

kullanarak çeflitli analizler vehesaplamalar yapabilirsiniz.Zaten Excel’in en büyük kullan›mamac› da bu hesaplamalar›yapmakt›r.

Excel ile bütün aritmetik ifllemleriyapabildi¤iniz gibi, metinsel veyatarihsel ifllemleri degerçeklefltirebilirsiniz.Hesaplama sözcü¤ü genelliklesay›sal ifllemleri hat›rlat›r. OysaExcel, sadece say›larla de¤iltarih ve metinlerle de ifllemyapabilir. Örne¤in, bir sütundayer alan, tümü küçük harfleyaz›lm›fl flehir adlar›n› büyükharfe dönüfltürme ifllemi içinverileri tekrar girmeye gerekyoktur. Bu tür ifllemler içinmetinsel fonksiyonlarkullanabilirsiniz. Bu ifllemin birsay›sal hesaplama olmad›¤›aç›kça ortadad›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel60

Hesaplama ‹fllemleri

Page 61: Excel Kitap

Hesaplama‹fllemleri

Bu bölümde sizlereaktaraca¤›m›z formül vefonksiyonlarla hem hesaplamaifllemlerinizigerçeklefltirebileceksiniz.Excel’de kullan›labilecekfonksiyonlar›n say›s› oldukçafazlad›r. Fakat her kullan›c› bufonksiyonlar›n tamam›na ihtiyaçduymaz. Kullan›ma sunulanfonksiyonlar, bütün kullan›c›lardüflünülerek haz›rland›¤› içinihtiyaçlar›n tamam›n›kapsamaktad›r.

Biz bu bölümde en s›k kullan›lanfonksiyonlar›n nas›l kullan›ld›¤›n›aktarmaya çal›flt›k. Asl›ndahemen hemen bütünfonksiyonlar›n kullan›m› birbirinebenzemektedir. If fonksiyonununkullan›m›n›, mant›ksal olarakanlamak bütün fonksiyonlar›kullanabilmek demektir. ‹htiyaçduydu¤unuzda Help menüsüyleçal›fl›rsan›z, bütün fonksiyonlar›kullanabilirsiniz.

Hes

apla

ma‹fllem

leri

‹fllemleri

Page 62: Excel Kitap

Bölüm6

Formül Kullan›m›

Formül Girifli

Say›larla çal›fl›rken, s›k s›khesaplamalar yapmakzorunda kal›r›z. Basit

ifllemlerden, karmafl›k hesaplamalarakadar bir çok ifllem Excel dekolayl›kla yap›labilir. Oldukçazaman›m›z› alacak raporlar› Excelsayesinde çok daha k›sa zamandahaz›rlayabiliriz.

Excel formül oluflturma özelli¤isayesinde hücreler aras›ndamatematiksel ve mant›ksal iliflkilerkurulmas›na ve bu iliflkilerikullanarak, yeni ifllenmifl verileroluflturulmas›na imkân verir.

Formül oluflturulurken dikkatedilmesi gereken en önemli nokta,bütün formüllerin eflittir (=) iflaretiile bafllamas› gerekti¤idir. Formüllergirilmeden önce (=) iflaretikullan›lmazsa veriler, formül kabuledilmeyece¤i için, bir sonuçüretmez. Formülü yazd›ktan sonraonaylamak için Enter’a bas›l›r.

Hücrelere yaz›lan formüllerinsonucu hücrede, formüller iseformül çubu¤unda görüntülenir.Yaz›lan formülü düzenlemek için,hücre veya formül çubu¤u aktif halegetirilir (bknz: bölüm2-veridüzenleme).

Formüller olufltururken say›lar da,say›lar›n bulundu¤u hücre adresleride kullan›labilir. Hücre adreslerini

kullanmak, verileri daha sonragüncellemek ve kopyalayabilmekiçin gereklidir.

Örnek tabloda, (=) eflittir iflareti ilebafllad›ktan sonra iki ifllemin de ayn›sonucu verdi¤ini görüyoruz.

Seçili hücredeki de¤erin(C3), nas›lelde edildi¤i formül çubu¤undagörüntülenir.

‹ki ifllemin fark›, say›lar›de¤ifltirmek veya formülükopyalamak istedi¤imizde ortayaç›kar.

Tabloda, 20 say›s›n› 40 ilede¤ifltirince, ilk ifllemin sonucude¤iflmez. Çünkü 20 say›s› ile 30say›s›n› toplam›flt›r. Di¤er ifllemdeyaz›lan formül, “C1 hücresindeyazan say› ile C2 hücresinde yazansay›y› topla” demektir. Hücreiçerikleri de¤ifltikçe sonuç dade¤iflecektir.

Formül veFonksiyonlar› kullanarak sonuçlarelde edildi¤inde, kullan›lan hücrelerdeki de¤erler de¤ifltirilirse, sonuçtaotomatik olarak güncellenecektir.

Formül girifllerindehücre adresi klavyeden girilebilece¤i gibi, (=) eflittir iflaretindensonra Mouse ile veyaklavyedeki yöntufllar›yla daseçilebilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel62

Page 63: Excel Kitap

Formül Kullan›m›

Hesaplama Operatörleri ve ‹fllem S›ras›

Operatörler, veriler üzerindeyapaca¤›m›z hesaplamatürünü belirler. Aritmetik

operatörler toplama, ç›karma, çarpma ve bölme gibi temel matematikselifllemleri yapmak için ve say›salsonuçlar üretmek için kullan›l›r.

Excel, Aritmetik ifllemlerdematematiksel ifllem s›ras›n› kullan›r.Formülde birden fazla hesaplamaoperatörü kullan›l›yor ise,operatörlerin öncelik s›ras›matematikteki ile ayn›d›r. ‹fllemdevarsa ilk önce üs operatörükullan›l›r, daha sonra s›ras› ileÇarpma, Bölme, Toplama, Ç›karmakullan›lacakt›r. Önceliklerikendimize göre de¤ifltirmek için,parantez kullanabiliriz.

• Parantez içindekiler ilk olarakhesaplan›r.

• Üssel ifadeler, çarpmaiflleminden önce hesaplan›r.

• Çarpma ve bölme ifllemi toplamave ç›karma iflleminden öncehesaplan›r.

• Ayn› formülde toplama veç›karma ifllemi kullan›l›yorsa,soldan sa¤a ifllem yap›l›r.

Hesaplama‹fllemleri

Formüllerimiziyazarken, = iflaretiyerine + iflareti de

kullanabiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 63

Page 64: Excel Kitap

Formül Kullan›m›

Formülleri Kopyalamak

Excel program›nda, verilerikopyalamak ile formüllerikopyalamak aras›nda önemli

bir fark vard›r. Sabit verilerkopyaland›¤›nda de¤erler ayn›kalmakta, fakat formüllerkopyaland›¤›nda de¤erlerde¤iflmektedir. Çünkü formülberaberinde, içerdi¤i adreslememant›¤›n› götürmektedir. Do¤alolarak formülün baflvurdu¤u hücreadresleri de¤iflece¤i için hesaplad›¤›de¤er de de¤iflecektir. Böylece, herhücre için formülü tekrar oluflturmakzorunda kalmay›z. Formülükullanaca¤›m›z di¤er hücrelerde de

ayn› ifllem yap›lacak ise, tek tekhücrelere formülü yazmak yerine,kopyalamak bize oldukça zamankazand›racakt›r (genellikle Excel’deoluflturulan formüller, di¤er sat›rveya sütunlarda da kullan›l›r).

Formül girilen hücrenin içeri¤i ikiflekilde düflünülmelidir:

1. Formül,2. Formülün hesaplad›¤› de¤er.E¤er amaç formülü kopyalamaksa,

yukar›daki sözlediklerimizgeçerlidir. Fakat formülünhesaplad›¤› de¤erleri kopyalamakiçin Edit» Paste Specialpenceresinden Values seçilmelidir.

E¤er, formülüolufltururken, hücreadresi kullan›yorsak,formülün bulundu¤uhücredeki, DoldurmaKulbundan afla¤› yada yana çekerekdi¤er hücrelere formülü kopyalayabiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel64

Bölüm6

Sonucu görmek istedi¤imiz hücrelere,

uygun formül yaz›l›r.

Formülün bulundu¤uhücre kopyalan›r ve

uygun hücrelere yap›flt›r›l›r.Formülün kopyaland›¤›hücrelerdeki de¤erler,otomatik olarak yaz›lacakt›r.

Formülkopyalanan

hücrelerincelendi¤inde,

hücre adreslerindenyararlan›ld›¤›

görülmektedir.

1

2

3

Page 65: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Fonksiyon Kullan›m›

Hesaplamalar›m›z› yaparkenkulland›¤›m›z formüller bizimtaraf›m›zdan, yap›lacak iflleme

göre oluflturulur. Ancak çok say›dahücre ile ifllem yapmak gerekti¤indeoluflturaca¤›m›z formüller oldukça uzun olacak ve zaman›m›z› alacakt›r.

Bu gibi ifllemler de formüloluflturmak yerine Excelfonksiyonlar›ndan yararlanabiliriz.Fonksiyonlar, önceden tan›mlanm›flformüllerdir. Birden fazla ifllemigerektiren (faiz hesaplamalar›,finansal ve istatistiksel ifllemler gibi)hesaplamalar› Excel’de tan›mlanm›flolan fonksiyonlarla olufltururuz.

Fonksiyon kullanman›n bir di¤eramac›, çok fazla say›da hücre ileifllem yapmakt›r. 100 tane say›y›toplatmak için tüm say›lar› içerenhücreleri tek tek yazmak yerine Sum fonksiyonu ile ifllemi gerçeklefltirebiliriz.

Excel’de kullan›lan birçokfonksiyon vard›r. Tüm fonksiyonlariçin, Insert >> Function seçilir.Fonksiyonlar›n genel yaz›l›fl›:• = ile bafllan›r.• Fonksiyonun ad› yaz›l›r.• Parantez aç›l›r.• Fonksiyonun parametreleri girilir.• Parantez kapat›l›r.

Fonksiyon kullan›m›nda önemliolan, her fonksiyonun gerekliparametrelerini yazmakt›r. Birhücreye fonksiyon ad› girilipparantez aç›ld›ktan sonra, hücreninalt›nda fonksiyon parametrelerinigösteren bir aç›klama görüntülenir.

Fonksiyonlar, kullan›m amaçlar›nagöre kategorilere ayr›lm›flt›r. Önceyap›lacak ifllemin kategorisi dahasonra fonksiyon belirlenir.

Fonksiyon kullan›m›na al›flt›ktansonra yeni fonksiyonlar› ö¤renmeksizin için zor olmayacakt›r.

Fonksiyon aç›klamalar›n›

göremiyorsan›z,Tools>> Options >>General bölümünde

Function Tooltipsseçene¤iniiflaretleyin.

Insert Functionpenceresinde Help

on This Functionseçene¤i t›klanarak,

kullan›lacak fonksiyonhakk›nda yard›m

al›nabilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 65

Hesaplama‹fllemleri

Page 66: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Sum Fonksiyonu

Daha önce iki hücredekisay›sal verileri toplatmakiçin “+” operatöründen

yararlanm›flt›k. Toplamayapaca¤›m›z hücre say›s› çok fazlaise, Sum fonksiyonundanyararlan›r›z. Sum fonksiyonu,belirtti¤imiz tüm hücre alan›ndakisay›sal verilerin toplam›n› hesaplar.

Standard Toolbar’daki AutoSum

dü¤mesi, bulundu¤umuz hücrekonumuna göre otomatik olarak birtoplam formülü oluflturur. Hücrekonumuna göre, bitifli¤indeki sat›rveya sütundaki hücreleri toplatanformülü oluflturur. Farkl› alanlardaki hücrelerde bulunan verileri toplatmakistedi¤imizde AutoSumdü¤mesinden yararlanamay›z.

AutoSum dü¤mesisadece toplamaifllemi yapmaz.AutoSumdü¤mesindeki okat›kland›¤›ndayap›lacak ifllem listeden seçilebilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel66

Bölüm6

Sum Fonksiyonunun Temel Kullan›m›= Sum (1. Say›; 2. Say›; 3. Say›;………) En fazla 30 tane Say› toplanabilir.= Sum(3; 5; 6;……) Say›lar hücrelerde yazm›yorsa.= Sum (A2;A3;A4;…..) Say›lar hücrelerde yaz›yorsa= Sum (A2:A4.) Say›lar bir hücre aral›¤›nda ise= Sum (A2:A4;C2:C4) Say›lar birden fazla hücre aral›¤›nda ise

Toplam al›nacak hücre seçilir.= iflaretinden sonra fonksiyonun ad›

yaz›l›r ve parantez aç›l›r. =SUM(

Hücre veya aral›k belirtmek için, hücreadreslerini klavyeden yazabilir, farenin

sol tuflu ile sürükleyerek seçebilir veyaklavyedeki yön tufllar›n› kullanabiliriz.

Hücre veya aral›kseçildikten sonra

parantez kapat›l›r “)” .Fonksiyonu sonland›rmakiçin Enter tufluna bas›l›r.

1

2 3

Page 67: Excel Kitap

Fonksiyonlar

S›k Kullan›lan Statistical Fonksiyonlar

Statistical fonksiyonlar,karmafl›k hesaplar› kolayl›klayapabilmemizi sa¤lar.

Uzun bir liste içindeki say›lar›nortalamas›, en yüksek ve en düflükde¤erlerin bulunmas› gibi ifllemlerik›sa zamanda gerçeklefltirenfonksiyonlard›r.

Average Fonksiyonu, say›lar›nmatematiksel ortalamas›n›,

Max fonksiyonu, say›lar içindekien yüksek de¤eri,

Min fonksiyonu ise say›lariçindeki en düflük de¤eri verir.

• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n ortalamas›n›almak için;

=AVERAGE(C2:C8)

• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n en yüksekde¤erini bulmak için;

=MAX(C2:C8)

• C2 hücresi ile C8 hücresiaras›ndaki say›lar›n en düflükde¤erini bulmak için;

=MIN(C2:C8)

Sum fonksiyonundakitemel kullan›mlar bu

fonksiyonlar içindegeçerlidir.

Fonksiyon isimleriyaz›l›rken büyük ya

da küçük harfkullan›labilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 67

Hesaplama‹fllemleri

Page 68: Excel Kitap

Fonksiyonlar

SQRT Fonksiyonu

Pozitif bir say›n›n karekökünüverir. Fonksiyon için gerekensay› parantez içerisine sabit

olarak yaz›labilir ya da bir hücredenal›nabilir. Di¤er matematikselfonksiyonlardan farkl› olarak tek birsay› ile çal›flmas›d›r. Birden fazlasay› ile bu fonksiyon de¤erihesaplanamaz.

=SQRT(number)Karekökünü bulmak istedi¤imiz

say› negatifse, karekök fonksiyonu#NUM! Hata de¤eri verir.

Round ifllemini Excelfonksiyonu ileyapman›z hesaplamalar›n›z›ndo¤rulu¤unukesinlefltirecektir.

Bilge Adam-Microsoft Excel68

ROUND Fonksiyonu

Say›y› de¤ifltirmeden, sadecegörüntülenen ondal›k basamaksay›s›n› de¤ifltirmeyi

ö¤renmifltik (FormattingToolbar’dan Increase Decimal veyaDecrease Decimal dü¤meleri vb.).

Ondal›kl› say›lar› fonksiyonlardakullanmak, bir say›y› en yak›ntamsay›ya veya kesire yuvarlamakiçin Round Fonksiyonu kullan›l›r.

=Round(number;num_digits)

Num_digits parametresi;

1 tan›mlan›rsa, say›y› bir ondal›kbasamak olacak flekilde,

0 tan›mlan›rsa, say›y› en yak›ntamsay›ya (ondal›ktan sonrakibasamak 5 ve üstü ise bir basamakyukar›),

-1 tan›mlan›rsa, say›y› ondal›kvirgülün soluna yuvarlar.

Bölüm6

Page 69: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Hücre Adresini Sabitlemek

Formül ya da fonksiyonkullan›m› s›ras›nda hücrelerinsabitlenmesi her hücre için

formülün bafltan yaz›lmas›n›engeller. Bir hücredeki formülü,baflka bir hücreye tafl›d›¤›m›zda veyakopyalad›¤›m›zda, hücre adresitafl›d›¤›m›z veya kopyalad›¤›m›zkonuma göre de¤iflir. Örne¤in; C5hücresine yaz›lan =(B5*C1)+B5formülünü, bir alt hücreye kopyalad›¤›m›zda formül=(B6*C2)+ B6 olarak de¤iflecektir.

C2 hücresi bofl oldu¤unda, formülhatal› sonuç verir. Çünkü ilkformülde kullan›lan C1 hücresi(%15), di¤er hücrelerde dekullan›lacakt›r. Formülükopyalad›¤›m›zda C1 hücreadresinin de¤iflmemesi içinsabitlemek gerekir. Bu ifllemeMutlak Hücre Referans› ya da HücreSabitlemek denir.

Hücreyi sabitlemek için, sütun vesat›r isimlerinin bafl›na $ iflaretikonur =(B5*$C$1)+B5. Formül buflekilde yaz›l›rsa, afla¤› do¤rukopyaland›¤›nda C1 hücresininadresi de¤iflmez. Formülünkopyaland›¤› di¤er hücrelerdekiçarpan her zaman C1 hücresi olur.

Formülde kullan›lan hücreninkopyaland›¤› bölgelerde de geçerliolmas› durumunda hücre hem sat›r

olarak, hem sütun olarak sabitlenir.Buna bir anlamda hücre kilitleme dediyebiliriz.

Ama sat›r veya sütundan biri sabit,di¤eri de¤iflken olacaksa, o zamansat›r sabitleme ya da sütun sabitlemeile yapmam›z gerekir. Bunun için $iflaretinin nerede oldu¤u önemlidir.Örne¤in C1 hücresini tamamensabitlememiz gerekti¤inde $C$1fleklinde kullan›l›r. Sadece sat›rolarak sabit kalacak, sütunlarde¤iflebilecekse o zaman $ iflaretisat›r numaras›n›n, yani 1’in solundaolmal› (C$1). E¤er sütun olaraksabit, sat›r olarak de¤iflken olacaksao zaman $ iflareti sütun harfinin yaniC’nin solunda olmal› ($C1).

Hücre adresini sabitlemenin biryolu da hücreye ad tan›mlamakt›r.Fakat bu ifllem hücreyi tamamenkilitleyecektir. Sat›r veya sütunde¤iflimlerine izin verilmeyecektir.Ayn› kurallar hücre aral›klar› için degeçerlidir.

Formülü yazarken,sabitlenecek hücre

yaz›ld›ktan sonra F4tufluna bas›l›rsa, dolar

iflaretleri otomatikolarak yaz›l›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 69

Hesaplama‹fllemleri

Page 70: Excel Kitap

Fonksiyonlar

‹fllemlerde Karfl›lafl›lan Hata Türleri

Excel’de hesaplamalaryaparken, hücrede baz› hataifadeleri ile karfl›lafl›r›z.

Hatan›n sebebine göre, hücredeyazan hata ifadesi de de¤iflecektir.Bu hatalarla bafledebilmenin ilkad›m›, hatan›n ne anlama geldi¤inibilmektir. Afla¤›da hata türlerininanlamlar› aç›klanm›flt›r.

En s›k yap›lan hata,fonksiyonun ad›n›yanl›fl kullanmakt›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel70

Bölüm6

Karfl›lafl›labilecek Hatalar›n Anlamlar›Ad Hatas›: Genellikle fonksiyonunu ad› yanl›fl yaz›ld›¤›nda oluflur. Ayr›ca, fonksiyonda kullan›lan metinselifadeleri t›rnak içine almad›¤›m›zda ya da adland›rd›¤›m›z hücre isimlerini yanl›fl yazd›¤›m›zda da görülür.

De¤er Hatas›: Birbirlerine uymayan iki veri türü ile ifllem yap›ld›¤›nda oluflur. Özellikle aritmetik ifllemlerde, metinsel bir veri türü kullan›l›rsa hücrede de¤er hatas› görülür.

S›f›ra Bölünme Hatas›: Bir say›y› s›f›ra böldü¤ümüz de ortaya ç›kan hata türüdür.

Baflvuru Hatas›: Formül ya da Fonksiyon içinde kullan›lan hücre silindi¤inde ya da sonucun bulundu¤uhücreyi baflka bir sayfaya kopyalad›¤›m›zda ortaya ç›kar.

Yok Hatas›: Arama fonksiyonlar›nda, belirtilen hücrede de¤er olmad›¤›nda ortaya ç›kan hata türüdür.

Bofl Hatas›: Özellikle, fonksiyonda kullan›lmas› gereken parametreler aras›na noktal› virgül (;) konulmad›¤›nda oluflan hata türüdür.

Say› Hatas›: Fonksiyon içinde uygun olmayan parametrenin kullan›lmas› sonucu oluflur. Örne¤in, SQRTfonksiyonu negatif saylar›n karekökünü almaz. E¤er negatif bir say› SQRT fonksiyonu içinde kullan›l›yorsaSay› hatas› oluflacakt›r.

Page 71: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Formüllerde Hata Denetimi

Excel, yazd›¤›m›z formülleribir dilbilgisi denetleyicisi gibidenetler. Yaz›lan

formülde bir hata buldu¤undahücrenin sol üst köflesinde yeflil birüçgen belirir.

Hücre üzerinet›klad›¤›m›zda,hata ile ilgiliyard›m

alabilece¤imiz, hata denetimiyapt›rabilece¤imiz bir k›sayolmenüsü aç›l›r.

Özellikle uzun formüllerde hatay›bulmam›za yard›mc› olur.

Bir çal›flmasayfas›nda hata

denetimi yapmak için,Tools >> Error

Checking seçene¤ide seçilebilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 71

Hesaplama‹fllemleri

Bu hata hakk›nda yard›m seçene¤iniseçti¤imizde, yap›lan hata ile ilgili bilgi

veren yard›m sayfas› aç›l›r. Yard›m sayfas›,hatan›n oluflumu ile ilgili olas›l›klar› ve çözümlerini gösterir.

Hesaplama ad›mlar›n› gösterseçene¤ini seçti¤imizde, Evaluate

dü¤mesine t›klayarak formül ad›m ad›mde¤erlendirilir.

De¤erlendirme sonucunda hatan›n

nerde oldu¤u gösterilir.

1

2

3

Page 72: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Formula Auditing

Hücrelere yazd›¤›m›zformülleri oluflturan hücreleriizlemek için Tools >>

Formula Auditing seçene¤ikullan›l›r. Bu seçenek, farkl›kullan›c›lar›n haz›rlad›¤› Exceltablolar›n› anlamam›za yard›mc›olur. Formüller sonucunda oluflmuflde¤erlerin hangi hücrelerle ilgilioldu¤unu ve yap›lacakde¤iflikliklerin hangi hücrelerietkileyece¤ini gösterir.

Formülü etkileyen hücreleriizlemek için;

1. Formülün bulundu¤u hücreseçilir.

2. Tools >> Formula Auditing >>Trace Precedents seçilir. Formülü

oluflturan hücreler oklarla gösterilir.Hücrenin etkileyece¤i fonksiyonu

izlemek için;1. Formülü oluflturan herhangi bir

hücre seçilir.2. Tools >> Formula Auditing >>

Trace Dependents seçilir. Hücreninyer ald›¤› formül okla gösterilir. Buifllem, hücredeki veri de¤ifltirildi¤indehangi formülün etkilenece¤inigösterir. Remove All Arrows seçene¤iile oklar› kald›rabiliriz.

Ayn› seçenekleriFormula Auditing araç çubu¤undan daseçebiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel72

Bölüm6

Page 73: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Text Fonksiyonlar

Text fonksiyonlar, metinleribüyük harf ve küçük harfedönüfltürmemizi,

parçalamam›z›, kodlar oluflturmam›z›

ve metinleri kullanarak koflullaroluflturmam›z› sa¤layanfonksiyonlard›r. S›k kullan›lanfonksiyonlar afla¤›da anlat›lm›flt›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 73

Hesaplama‹fllemleri

Upper Fonksiyonu: Belirtilen metni büyük harfeçevirir. =Upper(text)

Lower Fonksiyonu: Belirtilen metni küçük harfeçevirir. =Lower(text)

Proper Fonksiyonu: Metindeki ilk harfleri büyükharfe, di¤erlerini küçük harfe dönüfltürerek yaz›mdüzenine uygun hale getirir. =Proper(text)

Len Fonksiyonu: Bir metnin kaç karakterden olufltu¤unu gösterir. =Len(text)

Left Fonksiyonu: Bir metnin soldan, belirtilen say› karakteri kadar karakterini verir.=Left(text; num_chars)

Right Fonksiyonu: Bir metnin sa¤dan, belirtilen say› karakteri kadar karakterini verir.=Right(text; num_chars)

Concatenate Fonksiyonu: Birden fazla metni birlefltirir. =Concatenate(text1;text2;…)

Page 74: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Text Fonksiyonlar

Bilge Adam-Microsoft Excel74

Bölüm6

MID Fonksiyonu: Bir metnin, belirtilen bafllang›ç say›s›ndan itibaren istenen say›da karakterini gösterir. =MID(text; start_num; num_chars)

Search Fonksiyonu: Soldan sa¤aokuma s›ras›nda, özel veya belirtilen birkarakterin ilk geçti¤i yerin karakternumaras›n› verir. =Search(find_text;within text; start_num)Hesaplamalar›m›zda, tek bir fonksiyon kullanabilece¤imiz gibi, baz› durumlarda, ayn› ifllemde, birden fazlafonksiyonda kullanabiliriz.

Trim Fonksiyonu: Metinsel verilerde,metni oluflturan karakterler aras›na birden fazla boflluk bulunuyorsa, buboflluklar›n fazlal›klar›n› silerek tek birboflluk b›rak›lmas›n› sa¤lar. =Trim(text)

Text Fonksiyonu: Say›sal bir veriyi,metin flekline dönüfltürerek, istenilenbiçimde görünmesini sa¤lar. Böylece,sadece metin veri türlerinde kullan›lanbir fonksiyonu, say›sal veriler ile dekullanabiliriz. Text fonksiyonunda, #, ?gibi joker karakterlerde kullan›labilir.=Text(value; format_text)Text fonksiyonunun, biçimparametresinde kulland›¤›m›z ifadeyi mutlaka “ ’’(t›rnak) iflareti içinde yazmal›y›z.

Page 75: Excel Kitap

Fonksiyonlar

Date & Time Fonksiyonlar

Tarih türündeki verileri,hesaplamalarda, fonksiyonlar-da kullanabilmek için tarihsel

fonksiyonlardan yararlan›r›z.Today Fonksiyonu: Sistem

tarihine göre, günün tarihini verir.Today fonksiyonu özellikle,herhangi bir tarih ile bugün aras›ndakaç gün oldu¤unu veya bugündenitibaren belli bir gün sonras›n›ntarihini hesaplamak için kullan›l›r.

=Today()Now Fonksiyonu: Güncel tarih ve

saati, tarih, saat, dakika biçimindeverir.

=Now()

Belli bir tarih ile günün tarihiaras›nda kaç gün oldu¤unuhesaplamak için iki tarih birbirindenç›kart›l›r. Sonuç tarih biçimindegelece¤i için, Format>>Cellsseçene¤inden General kategorisiseçilerek gün say›s› bulunur.

Day Fonksiyonu: Belirtilentarihteki gün say›s›n› gösterir. Sonuç

1 ile 31 aras›nda bir say› ç›kar.=Day(serial_number)Month Fonksiyonu: Hücredeki

tarihsel verinin ay numaras› verir.Sonuç 1 ile 12 aras›nda bir say›ç›kar.

=Month(serial_number)Year Fonksiyonu: Belirtilen

tarihteki y›l› gösterir. Sonuç 1900 ile9999 aras›nda bir say› ç›kar.

=Year(serial_number)Weekday Fonksiyonu: Verilen

tarihe göre haftan›n kaç›nc› günüoldu¤unu gösterir. 1 ile 7 aras›ndabir say› verir.

=Weekday(serial_number;return_type)

Return_type;

1 kullan›lm›fl veya belirtilmemiflise, Pazar günü haftan›n 1. günükabul edilir,

2 kullan›lm›fl ise, Pazartesi günühaftan›n 1. günü kabul edilir,

3 kullan›lm›fl ise, Pazartesi günühaftan›n 0. günü kabul edilir.

Excel, tarihsel verilerihesaplarda

kullanabilmek için hertarihe bir numara

verir. 1 Ocak 1900’akarfl›l›k gelen numara 1’dir.

Today ve Nowfonksiyonlar›, dosya

her aç›ld›¤›nda, güncellenir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 75

Hesaplama‹fllemleri

Page 76: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

Genel Kullan›m

Logical fonksiyonlar kararmekanizmalar› gerekti¤indekullan›l›r. Hücrenin alaca¤›

de¤er, baflka hücre/hücreler dekide¤erlere göre de¤iflecekse Logicalfonksiyon kullanmam›z gerekir.Burada önemli olan fonksiyonunyaz›ld›¤› hücrede oluflacak de¤erindi¤er bir hücrenin de¤erine görebelirlenecek olmas›d›r. Fakat hangidurumda de¤erin ne olaca¤›n› bizbelirleriz. Bu karar› vermek için isekoflullar› kullan›r›z. Önce di¤erhücredeki de¤erin durumunubelirlemek için koflul oluflturur, dahasonra bu koflula göre fonksiyonuyazd›¤›m›z hücredeki de¤eribelirleriz.

Yani Logical fonksiyonlar bir veyabirden fazla koflula ba¤l› olaraksonuç üretmek için kullan›l›r.

Logical fonksiyonlarda iki de¤erikarfl›laflt›rmak (koflul oluflturmak)için mant›ksal operatörler kullan›l›r.

Günlük hayat›n›zdaki kararmekanizman›z, Excel’deki mant›ksalifllemlere çok uzak de¤ildir.Herhangi bir karar süreciberaberinde bir ya da birden fazlakoflulu gerektirir. Örne¤in, bir iflegirebilmek için nas›l iflveren sizinbaz› flartlara uygun olman›zdurumunda sizin ifle kabuledilmenize karar veriyorsa, siz de

iflverenin size sundu¤u flartlar›de¤erlendirir ve olumlu ya daolumsuz bir karar verirsiniz.

‹flte bu süreç bir ya da birden fazlakoflulu de¤erlendirme, bununsonucunda ise önceden belirlenmiflsonuçlardan birine karar verirsiniz.Excel’de kullanaca¤›n›z Logicalfonksiyonlar›n iflleyifli de ayn›d›r.Farkl› olan bunun Excel dili ile ifadeetmektir.

Yukar›da da anlafl›laca¤› gibikoflullar sadece say›sal ifadeler içinoluflturulmaz. Yani hücrede¤erlerinin mutlaka bir say› ilekarfl›laflt›r›lmas›na gerek yoktur.Metinsel de¤erlerde karfl›laflt›rmayatabi tutulabilir. Aradaki fark Textfonksiyonlar›n genellikle eflitlikkarfl›laflt›r›lmas› ile kullan›lmas›d›r.Metinsel ifadelerin büyüklük ya daküçüklük karfl›laflt›rmas› genellikleExcel’de tercih edilmez. Tarihselde¤erler ise say›larla ayn› ifllemigörebilirler.

If fonksiyonunda vedi¤er tüm fonksiyonlarda,metinsel ifadelert›rnak iflareti (“ “)içinde yaz›l›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel76

Bölüm6

Page 77: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

If Fonksiyonu

If fonksiyonu, belirtti¤imiz koflulungerçekleflmesi durumunda birde¤er, gerçekleflmemesi

durumunda ise baflka bir de¤er olmaküzere iki ayr› sonuç üretir. Fonksiyon3 bölümden oluflur.

=If(logical_test; [value_if_true];[value_if_false])

Koflulun gerçekleflmesi durumunaTRUE, gerçekleflmemesi durumunaFALSE diyebiliriz.

=If(logical_test; True; False)Ö¤rencilerimizin ald›¤› nota göre,

Geçme ve Kalma durumlar›n›nhesapland›¤› bir tablo olufltural›m.Örne¤imizde 5 ö¤renciye göre ifllemyap›lacak ama, ö¤renci say›m›zyüzlerce de olabilirdi. Notu, 50’denbüyük olanlar›n Durum alan›naGEÇT‹, 50 den küçük olanlar›n iseKALDI yazd›rmak istiyoruz.Özellikle uzun listelerde, tek tekbütün ö¤rencilerin notlar›n› kontroledip Geçti ya da Kald› yazmakoldukça zaman›m›z› alacakt›r. Buifllemi If fonksiyonu ile çok k›sa birsürede gerçeklefltirebiliriz.

=If(C2>50;“GEÇT‹”; “KALDI”)Koflul: C2 hücresinde bulunan

say›s›n›n 50’den büyük olmas›,Koflul gerçeklefliyorsa hücrede

yazacak de¤er: GEÇT‹,Koflul gerçekleflmiyorsa hücrede

yazacak de¤er: KALDI.Koflulumuzu yazarken, 50’den

yüksek not alanlar› GEÇT‹ olarakbelirtmifltik. Dikkat edilmesi gereken,notu 50 olan ö¤rencilerin Durumalanlar›na ne yaz›laca¤›d›r.Fonksiyonu bu flekilde oluflturursak,50 alan ö¤rencileri KALDI olarakhesaplayacakt›r. Notu 50 olanö¤rencilerin de durum alanlar›ndaGEÇT‹ yaz›lmas›n› istiyorsak koflulude¤ifltirmemiz gerekir.

=If(C2>=50;“GEÇT‹”; “KALDI”)Örnek tablomuzda iki farkl› If

formülü gösterilmifltir;Formül 1 alan›nda; e¤er ö¤renci

50’den yüksek not alm›fl ise Geçti,50’den küçük not alm›fl ise Kald›,

Formül 2 alan›nda; e¤er ö¤renci 50 veya 50’den yüksek not alm›fl ise Geçti, 50’den küçük not alm›fl ise Kald›.

Bir koflul belirlemek Iffonksiyonu için iki

sonuç üretmekdemektir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 77

Hesaplama‹fllemleri

Page 78: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

‹ç içe If Kullan›m›

If fonksiyonu bir önceki sayfadaanlat›ld›¤› gibi bir koflulabakarak iki farkl› sonuçtan birine

karar verir. Karara varmakistedi¤imiz sonuç say›s› ikiden fazlaoldu¤unda ise durumfarkl›laflmaktad›r. Koflula ba¤l›olarak ikiden fazla sonuç üretmekistedi¤imizde, If fonksiyonunu iç içekullanmam›z gerekir.

Yukar›daki örnekte ö¤rencinin notuna göre verece¤imiz karar ikialternatif sonuçtan olufluyordu. Ya“GEÇT‹”, ya da “KALDI” karar›n›verebilirdik. Ancak ö¤rencinin notu yok ise, üçüncü bir sonuç belirtmemiz gerekecektir. Örne¤in Not yaz›lmam›fl ise SINAVA G‹RMED‹ yazd›rmam›zgerekebilir. Bu durumda iki tanekoflul belirtmemiz gerekir.

Sonuçlar›m›z;1. Sonuç: Ö¤rencinin notu 50’ye

eflit ve 50’den yüksek ise, Durumalan›nda GEÇT‹ yaz›ls›n,

2. Sonuç: Ö¤rencinin notu, 50’dendüflük ise KALDI yaz›ls›n,

3. Sonuç: Ö¤rencinin notu yokise, Durum alan›nda SINAVAG‹RMED‹ yaz›ls›n.

Üçüncü koflulu tek bir Iffonksiyonu içinde, sa¤lamakmümkün de¤ildir. Çünkü Iffonksiyonunda, 3 parametre bulunur.Bu durumda, ikinci bir Ifkullanmam›z gerekir. ‹kincikullan›lan If fonksiyonun, birinci Iffonksiyonunun yanl›fl k›sm› olacakt›r.

‹stedi¤imiz sonuçlar artt›kça, iç içekullanaca¤›m›z If fonksiyonun say›s›da artacakt›r.

If fonksiyonunda enfazla 9 sonuç eldeedebiliriz. Bu da ‹ç‹çe en fazla 8 tane Iffonksiyonuna karfl›l›kgelir. Ö¤rencilerinald›klar› notlar›, harfsel göstermekistedi¤imizde, Iffonksiyonunuafla¤›daki flekilde kullanabiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel78

Bölüm6

Page 79: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

OR - AND Fonksiyonlar›

Tek bir koflul karar vermemizeyetmiyorsa, birden fazlakoflula ayn› anda bakarak,

karar vermemiz gerekiyor ise,koflullar› birliktede¤erlendirebilece¤imiz birfonksiyona ihtiyac›m›z vard›r.

OR, AND fonksiyonlar› birdenfazla koflulun s›namas›n›n yap›ld›¤›fonksiyonlard›r.

Her iki fonksiyon TRUE veyaFALSE olarak iki farkl› de¤erdenbirini ç›kar›r.

=OR (Logical 1; Logical 2;...)OR fonksiyonunda; belirtilen

koflullardan en az biriningerçekleflmesi durumunda, sonuçTRUE ç›kar.

E¤er koflullardan hiçbirigerçekleflmiyorsa sonuç FALSEç›kacakt›r.

=AND (Logical 1; Logical 2;...)AND fonksiyonun da ise,

koflullar›n tamam›n›n gerçekleflmesidurumunda sonuç TRUE ç›kacakt›r.Koflullardan en az biriningerçekleflmemesi durumunda isesonuç FALSE ç›kar.

Bu fonksiyonlar hiçbir zaman tekbafl›na kullan›lmaz. Mutlaka di¤erbir Logical fonksiyonla beraberkullan›lmas› gerekir. Çünkü bu

fonksiyonlar› kulland›¤›m›zdaalaca¤›m›z sonuçlar “TRUE” veya“FALSE” olacakt›r.

Bir hücre içerisinde bu sonuçlar›nyazmas› sizin için bir anlam ifadeedebilir. Ama di¤er kullan›c›lar yada tabloyu k⤛t üzerinde görenkifliler için bir anlam ifadeetmeyecektir.

Bu nedenle bu fonksiyonlar› kararsürecinin bir parças› olarakkullanmal›s›n›z. Bu ifllem için en s›kkullanaca¤›n›z fonksiyon IFfonksiyonu olacakt›r. Birden fazlakoflulla iki sonuç üretebileceksiniz.

IF fonksiyonunda, bir koflula göreen az iki sonuç oluflturabiliriz.Ancak birden fazla koflula ba¤l›sonuçlar elde etmek istersek tek bafl›na IF fonksiyonunu kullanamay›z.

Birden fazla koflulumuz varsa,e¤er fonksiyonu içinde AND, ORfonksiyonlar›n› kullanabiliriz.

AND, ORfonksiyonlar›nda enfazla 30 tane koflul

kullan›labilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 79

Hesaplama‹fllemleri

Page 80: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

OR - AND Fonksiyonlar› Kullan›m›

Örne¤in flirketimizdeki ifle al›msürecini düflünelim. ‹fleal›nacak kiflilerde birden fazla

özelli¤in olmas›n› isteriz. Ö¤renimdurumu ve yafl en çok dikkat edileniki özelliktir. ‹fle almak için iki tanekoflulumuz olsun.

Logical 1: Yafl›n 25’den küçükolmas›,

Logical 2: Tahsilin üniversiteolmas›d›r. Adaylarda bu iki özelli¤ebak›larak karar verilecektir.

E¤er, kiflinin ifle al›nmas› için buiki koflulunda gerçekleflmesigerekiyor ise, IF fonksiyonu içindeAND fonksiyonunu kullanmam›zgerekir.

E¤er, ifle al›nmak için, bu iki

kofluldan herhangi biriningerçekleflmesi yeterli ise, IF fonksiyonu içinde OR fonksiyonunukullanmam›z gerekecektir.

Durum-1 alan›nda: Koflullar›m›z,Yafl 25 den küçük ve tahsilinÜniversite olmas›d›r. “Kabul Edildi”yazd›rabilmek için flartlardan herikisinin de gerçekleflmesi gerekiyorise IF fonksiyonu içinde ANDfonksiyonunu kullan›r›z.

Durum-2 alan›n da: Koflullar›m›z,Yafl 25’den küçük veya tahsilinÜniversite olmas›d›r. “Kabul Edildi”yazd›rmak için flartlardan herhangibiriningerçekleflmesi yeterli ise IFfonksiyonu içinde OR fonksiyonunukullan›r›z.

Bu tür fonksiyonlardamant›ksalkarfl›laflt›rmalar› yanl›flkurarsan›z, hiçbiruyar› gelmeyecek vefonksiyonlar yanl›flsonuç üretecektir.

Bilge Adam-Microsoft Excel80

Bölüm6

Page 81: Excel Kitap

Mant›ksal Fonksiyonlar

COUNTIF Fonksiyonu

Count›f fonksiyonunu, birde¤erin belirtti¤imiz alandakaç tane oldu¤unu sayd›rmak

için kullan›r›z. Koflullu Saymaolarak da adland›raca¤›m›zfonksiyon iki parametreden oluflur.

=Count›f(range; criteria)Örne¤in, Personel Bilgilerinin

bulundu¤u tablomuzda, sadeceMuhasebe bölümünde çal›flanlar›nsay›s›n› ö¤renmek ya da 750Milyondan fazla maafl alanlar›nsay›s› gibi bir flarta ba¤l› olaraksayma ifllemi yapmak istiyorsak

Count›f fonksiyonunu flekildeki gibikullanabiliriz.

Sonuçta tablomuzda, tek tekkoflula uygun sonuçlar› bulupsaymak yerine, Count›f fonksiyonuile sonucu hemen görebiliriz.

Koflul, metinsel ya dasay›sal de¤er olabilir.Metinsel ve büyüktür,küçüktür iflaretleri ile

kullan›lan say›salkoflullar çift t›rnak

iflareti içinde yaz›l›r.

Koflullar, fonksiyondakullan›l›rken mutlaka,

hücrede yaz›ld›¤› gibikullan›lmal›d›r. Ancak

koflulda, büyük- küçük harf

kullan›lmas› sonucuetkilemez.

SUMIF Fonksiyonu

Sum›f Fonksiyonu, toplamaifllemini bir koflula ba¤l› olarakgerçeklefltirir.

Örne¤in, Personel Bilgileritablomuzda, sadece Muhasebebölümünde çal›flanlar›n maafllar›n›ntoplam›n› görmek için tek tekmuhasebe bölümünde çal›flanlar›bulup, onlar›n maafllar›n› toplamakoldukça zaman›m›z› alacakt›r. Sum›ffonksiyonu ile koflula ba¤l›toplamlara, çok k›sa sürede

ulaflabiliriz.=Sum›f(range; criteria;[sum_range]) Fakat Sum›f Fonksiyonu her

zaman tek bir koflula göre çal›fl›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 81

Hesaplama‹fllemleri

Page 82: Excel Kitap

Bölüm7

Bu bölümde grafiksel gösterim yöntemlerini ö¤renecekve daha estetik raporlar oluflturabileceksiniz.

Karmafl›k bir tablonuniçerisinde rakamlar›anlamaya çal›flmak çok

zaman al›c› bir ifltir. Bir tabloyu,içerdi¤i analizlerle birlikteoluflturan kifliler bile o tablodakirakamlar› yorumlamakta güçlükçekerler. E¤er olay›nd›fl›ndaysan›z ve birçok say›dan,orandan, isimlerden oluflan birtabloya bak›yorsan›z ifliniz dahada zor demektir.

Oysa o de¤erlerin ve isimlerinanlam› görsel olarakgösterilebilse, herkesin ifli dahakolay olacakt›r. Örne¤in bir y›ll›ksat›fl analizini de¤erlendirdi¤inizbir tabloyu di¤er kiflilerlepaylafl›rken yaflayabilece¤inizs›k›nt›lar› düflünelim. Y›liçerisindeki sat›fl rakamlar›naaylara bölerek bak›lmas›n›sa¤lamal›s›n›z. Bu kadar çokde¤er y›¤›n› siz dahil olmaküzere herkesi bu ifltenuzaklaflt›r›r. Oysa ay baz›nda

Bilge Adam-Microsoft Excel82

Grafik‹fllemleri

Page 83: Excel Kitap

Grafik‹fllemleri

oluflan bu de¤erlerin e¤iminigösteren çizgisel bir gösterimolsa, ya da sütunlar ile ayl›kde¤erler anlafl›labilse daha çekicibir ifliniz olacakt›r. Yapt›¤›n›zifllemlerin, yöntemlerindo¤rulu¤u ve ortaya ç›kan analizne kadar önemliyse, bunu sunumve yorumlama tarz›n›z da o kadarönemlidir. Kimsenin ilgilen-meyece¤i uzun de¤er y›¤›nlar›n›oluflturmak, hoflunuza gidecekbir sonuç olmayacakt›r.

Excel, oluflturdu¤unuz sonuçtablolar›n›, estetik ve çekicigörünüme kavuflturabilmek içinsizlere yeterli say›da grafikselgösterim seçeneklerisunmaktad›r. Verilerinizi veonlara uygun gösterim tarz›n›belirlemeniz bu ifl için yeterlidir.

Bu bölümde grafiksel gösterimyöntemlerini ö¤renecek ve busayede daha estetik raporlaroluflturabileceksiniz.

Gra

fik‹fllem

leri

Page 84: Excel Kitap

Bölüm7

Grafiklerle Çal›flmak

Genel Kullan›m

Grafikler, çal›flma sayfas›nagirdi¤imiz veya hesaplamalarsonucunda oluflmufl verilerin

flekle dönüfltürülmüfl halidir.Grafikler, verilerin de¤iflimlerini,birbirine oranlar›n› görsel olarakyans›tan güçlü ve kullan›lmas› kolayaraçlard›r.

Excel’de bir grafik oluflturmak içinChart Wizard’dan yararlan›r›z.

Grafik oluflturmak için önce grafi¤içizilecek verilerin bulundu¤u hücre aral›¤› seçilmelidir. Chart Wizard’› bafllatmak için Standard Toolbar’dakiChart Wizard dü¤mesine t›klan›rveya Insert >> Chart seçilir.

Chart Wizard 4 ad›mdan oluflur.Her ad›mda ilgili seçenekleriflaretlenerek istedi¤imiz özellikte vetürde grafikler oluflturabiliriz.

Sayfaya ekledi¤imizgrafi¤i silmek için,grafik seçilir, Deletetufluna bas›l›r. Grafikbir çal›flmasayfas›nda ise,çal›flma sayfas› silinir.

Bilge Adam-Microsoft Excel84

Grafi¤i çizilecek verilerinbulundu¤u hücre aral›¤›

seçilir, Standard Toolbar’danChart Wizard dü¤mesinebas›l›r. ‹lk pencereden grafiktürü seçilir. ‹kinci ad›m için ‹leridü¤mesine bas›l›r.

‹kinci ad›mda, veriaral›¤›n› de¤ifltirebilir,

Series seçene¤i ile x eksenindeki yer alacak verilerbelirlenir. (Sat›r bilgileri veyasütun bilgileri..)

Üçüncü ad›m, Titles,Axes ve Gridlines,

Legend, Data labels ve DataTable’n›n tan›mland›¤›bölümdür.

Dördüncüad›mda

Place chartbelirlenir. Grafi¤iyeni bir çal›flmasayfas›na veya

kitab›m›zdaki herhangi bir

sayfaya nesneolarak

ekleyebiliriz.

Verilerimizingrafi¤i

çal›flma sayfas›naeklenir.

1 4

5

2

3

Page 85: Excel Kitap

Grafik‹fllemleri

Grafiklerle Çal›flmak

Grafik Seçenekleri

Microsoft Excel-Bilge Adam 85

Titles bölümünden, grafi¤imize, x eksenine ve y eksenine bafll›k tan›mlayabiliriz.

Axes bölümünden, x ve y eksenlerini gizleyebilir, tekrar görünür hale getirebiliriz.

Gridlines, grafikteki verilerin okunmas›n› kolaylaflt›ran çizgilerdir. Sütunlar›nkarfl›l›k geldi¤i de¤erleri belirtir. Grafi¤imize, x eksenine veya y eksenineçizilmifl çizgiler ekleyebiliriz.

Legend, grafik üzerinde yer alan kategorilerin aç›klamas›d›r. Farkl› renkteki sütunlar›n hangi kategoriye ait oldu¤unu gösterir. Göstergeyi gizlemek için, Show Legend seçene¤i iptal edilir. Placement bölümündenise, göstergenin konumu belirlenir.

Data Labels, grafikteki sütunlar üzerine, kategori adlar›, de¤er ve yüzde ekler.

Data Table, grafik tablonun bulundu¤u sayfadan farkl› bir sayfaya eklenecekse,

veri tablosunu grafi¤in alt›na eklemek için kullan›l›r.

Page 86: Excel Kitap

Grafik Türleri

Pie Grafik

Pie grafik, bir bütününparçalar›n› gösterir. Bunedenle Pie grafik

oluflturulurken tek bir veri sütunu yada veri sat›r› seçilmelidir. Örne¤in,2003 ve 2004 y›llar›nda aylara göresat›fllar› gösteren bir tabloda 2003 ve2004 senelerinin de¤erlerini beraber

tek bir grafikte görüntüleyemeyiz.Ayn› flekilde birden fazla aya görePie grafik oluflturamay›z.

Oluflturulacak grafik, ya 2003senesindeki aylar› göstermeli veyaOcak ay›n›n –veya tek tek di¤eraylar›n- 2003 ve 2004 de¤erlerinigöstermelidir.

Pie grafik her zamanbir toplam›n kategoriler içindekida¤›l›m›n› yüzde ya da de¤er olarakverir.

Bilge Adam-Microsoft Excel86

Bölüm7

2003’ün ilk dört ay›ndayap›lan sat›fllar› pie

grafik kullanarak gösterece¤iz.Bu nedenle sadece 2003 senesindeki aylara aitde¤erleri seçip, Chart Wizard’›ekrana getirdik.

Data Range bölümünden

istenen de¤ifliklik yap›labilir.Series de¤ifltirilmemelidir.

Grafikbafll›¤›

tan›mlan›r. Piegrafiklerde

gösterge yerineveri etiketi

kullanabiliriz.Percentage ve Category name seçenekleri

seçilerek her dilimin yan›na gösterdi¤i ay ve2003 senesinde yap›lan sat›fl›n yüzde hali

eklenir.

Son ad›mdagrafi¤in yeri

belirlenir vegrafi¤imiz

sayfam›za eklenir.

1 3

42

Page 87: Excel Kitap

Grafi¤i Özellefltirme

Grafi¤i Biçimlendirmek

Grafikte yer alan tüm ö¤elerin,bafll›klar, gösterge, sütunlarveya dilimlerin biçim

özellikleri de¤ifltirilebilir. Grafiküzerinde biçimlendirmeler yapmak için Chart Toolbar kullanabilir ya da biçimlendirmek istedi¤imiz alanüzerinde çift t›klayarak biçimlendirmepenceresini açabiliriz.

Chart Area’ya çift t›klad›¤›m›zda,Format Chart Area penceresi gelir.Patterns bölümünden, grafi¤inkenarl›k stili, rengi de¤ifltirilebilir,grafik alan›na renk tan›mlanabilir.Font bölümünden, grafik alan›ndakimetinler biçimlendirilebilir. Ayn› fle-kilde grafi¤in di¤er ö¤eleri üzerindeçift t›klayarak, benzer biçimlendirmeseçeneklerine ulaflabiliriz.

Grafi¤imizdeki ölçeklendirmeyide¤ifltirmek için, y ekseninde çiftt›klayarak, Forma Axispenceresinden Scale bölümündenifllem yapabiliriz.

Grafi¤inizi biçimlendirmek içintek tek bütün iletiflim pencereleriniaçmak yerine, ilgili grafik bölümünüseçtikten sonra Format Toolbar’dakisimgeler ile de biçimlendirmeleriniziyapabilirsiniz.

Standart olarak verilen grafikbiçimlendirmesinde sizin için uygunolmayan birçok seçene¤i busimgeler ile de¤ifltirebilirsiniz. Fakatyukar›da bahsetti¤imizölçeklendirme gibi ifllemler ancakilgili bölüm üzerinde çift t›klama ileaç›lan iletiflim penceresindenyap›labilir. Ayn› zamanda grafikseçiliyken aç›lan Chart Toolbar’dasizlere istedi¤iniz bölümü seçmeyeve biçimlendirmeye olanak tan›r.

‹stedi¤iniz bölümü bu araççubu¤unda seçtikten sonra, yine ayn›araç çubu¤undaki Proporties simgesiile ilgili bölümün seçeneklerineeriflebilirsiniz.

Grafi¤iboyutland›rmak için

grafik seçiliyken,etraf›ndaki karelerden

Mouse ile sürükleriz.Grafi¤i tafl›mak için,grafik alan›ndayken

Mouse ile istedi¤imizalana sürükleriz.

Grafi¤i biçimlendirmek, grafiktürünü de¤ifltirmek vedi¤er seçenekler için

Chart Toolbar’dan yararlanabiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 87

Grafik‹fllemleri

Page 88: Excel Kitap

Özel Grafikler

Kullan›c› Tan›ml› Grafik

Excel’de grafik oluflturmak çokfazla zaman›m›z› almaz.Fakat oluflturdu¤umuz grafi¤i

biçimlendirmek zaman alan birifllemdir. Oluflturaca¤›m›z tümgrafikleri tek tek biçimlendirmek

yerine, flablon gibikullanabilece¤imiz bir grafi¤i özelgrafik türlerine ekleyebiliriz.Böylece, her yeni oluflturdu¤umuzgrafi¤e standart biçimlendirmeleriuygulayabiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel88

Bölüm7

Chart Wizard’› kullanarak, grafi¤imizi

oluflturduk.

Grafik üzerinde istedi¤imiz

biçimlendirmeleriyapt›k.(bafll›¤›biçimlendirdik, grafik, çizimalan› ve sütunlara renkverdik)

Oluflturdu¤umuzgrafi¤i, kullan›c›

tan›ml› grafik olarak özelgrafik türlerine eklemek için,grafik alan›nda Mouse sa¤tufla bas›p, Chart Type’›seçeriz.

Custom typesbölümünden,

User-definedseçene¤i t›klay›p,

Add dü¤mesinebasar›z.

Grafik’e birisim veririz.Kullan›c›lara bilgi

vermek içintan›mlad›¤›m›zgrafikle ilgili bir

aç›klama ekleyebiliriz.

1 4

5

2

3

Page 89: Excel Kitap

Özel Grafikler

Kullan›c› Tan›ml› Grafi¤i Kullanmak

Oluflturdu¤umuz grafiklerde,grafik türü olarak, Customtypes bölümündeki Sat›fllar

grafi¤ini seçersek, biçimlendirmeleryeni grafi¤imize otomatik olarakuygulanacakt›r.

Bu ifllem sonras›nda bütünbiçimlendirme seçeneklerinin ayn›olaca¤›na dikkat etmelisiniz.Bafll›klar›n›z, eksenleriniz tamamentan›mlad›¤›n›z grafikle ayn›olacakt›r.

Bafll›klar farkl› olmas› gerekti¤ihalde bu ifllemi unutmak s›kçayap›lan bir kullan›c› hatas›d›r.Yapt›¤›n›z ifllemi kontrol ederek

mutlaka do¤rulu¤undan eminolmal›s›n›z.

User-defined Grafikler’ide¤ifltirmek için yapaca¤›n›zifllemler eklemek için yapaca¤›n›zifllemlerle ayn›d›r. Sadece eklemeifllemi s›ras›nda ayn› ad› vermek veüzerine kay›t yap›lmas›na izinvermek yeterlidir.

Haz›rlad›¤›n›z bir grafikteki bütünbiçimlendirme seçeneklerinin,bundan sonra oluflturaca¤›n›zgrafiklerde standart biçimlendirmeolarak kabul edilmesini istiyorsan›z,Custom types bölümünde yer alan“Set as default chart” dü¤mesinikullanabilirsiniz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 89

Grafik‹fllemleri

Grafi¤i çizilecekhücre aral›¤›

seçilir. Chart Wizardseçilir. Grafik türü olarakCustom types bölümünden, User-defined seçene¤i seçilir.

Tan›mlad›¤›m›zSat›fllar grafi¤i

seçilir. Tüm biçimlendirmeler yenigrafi¤e uygulan›r.

Bafll›k de¤ifltirilir.

Grafi¤imiz tümbiçimlendir-

meleriyle k›sa zamandahaz›rlanm›fl olur.

1 3

42

Page 90: Excel Kitap

Bölüm8

Bu bölümde verileri s›ralamak, süzmek ve s›n›rland›rmakgibi s›k kullan›lan ifllemleri anlataca¤›z.

Daha önceki bölümlerdeveri girifli,biçimlendirmeleri ve

hesaplamalar›n› inceledik. Fakatverilerle yap›lan ifllemler bunlarlas›n›rl› de¤ildir. Veri ifllemlerindenbahsederken bu bölümdeanlataca¤›m›z seçeneklerdenbahsediyorduk.

Adres ve telefon rehberi olarakkulland›¤›n›z bir sayfada bileverilerle basit ifllemlergerçeklefltirmek zorundakal›rs›n›z. Örne¤in, çok uzun biradres listesinde arad›¤›n›z kifliyibulmak sizin için zor bir ifllemhaline dönebilir. ‹sme göre s›ral›bir adres listesinde bu ifllemdaha k›sa sürecektir.

Günümüzde veri madencili¤iolarak adland›r›lan bu tarzifllemler farkl› programlarla dayap›labilmektedir.

Tüm dünyada en yayg›nkullan›lan program olan Excel ilede verileri s›ralayabilir, sadecegörmek istediklerinizi süzebilir,özet tablolar oluflturabilir vekategori toplamlar› alabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel90

Veri‹fllemleri

Page 91: Excel Kitap

Veri‹fllemleri

Uzun listelerle çal›flankullan›c›lar bu bölümde anlat›lanifllemlere s›kça ihtiyaçduyacaklard›r. Bu ifllemlerebafllamadan önce bilmenizgereken en önemli nokta sütunbafll›klar› ile çal›flmakt›r. Veriifllemlerini kullanaca¤›n›z liste yada tablolar›n mutlaka sütunbafll›klar›n› içeren bir bafll›k sat›r›olmal›d›r. Bafll›k sat›r›n›z yoksabu ifllemleri yapmakta güçlükçekebilirsiniz. Ayr›ca bafll›ksat›r›, veriler üzerinde yanl›fl birifllem yapmaman›z için de siziuyaran bir önlemdir.

Veri ifllemlerini rahatça yapman›nen önemli ad›m› veri giriflidir.Do¤ru veri girifli sizinyapaca¤›n›z ifllemlerin de do¤ruolmas› demektir.

Örne¤in flehir isimlerinin girildi¤i bir sütunda herhangi bir s›n›rlama olmazsa, siz ya da veri girifliniyapan di¤er kullan›c›lar ayn›flehir için farkl› isimlerkullanabilir (‹stanbul, ‹st., Istan.v.b). Bu basit örnek veri giriflininne kadar önemli oldu¤unugöstermektedir. Ver

i‹fllemleri

Page 92: Excel Kitap

Bölüm8

Verileri Sorgulamak

Sort

Tablolar›m›za veri girifliyaparken, ço¤unlukla verileribir alana göre s›ral› olarak

girmeyiz. Verilerin herhangi biralana göre s›ral› olmamas›, listeiçinde arad›¤›m›z kay›tlar›nbulunmas›n› güçlefltirecektir. Say›salverilerimizi büyükten küçü¤e ya daküçükten büyü¤e göres›ralayabilece¤imiz gibi, metinselverilerimizi de alfabetik olaraks›ralama ifllemine tabi tutabiliriz.Burada önemli olan verileris›ralarken, verinin bulundu¤ukayd›nda tablo içinde s›ralamaya göre yer de¤ifltirmesidir.

Tabloya s›ralama ifllemiuyguland›¤›nda, yeni veri giriflleriyap›l›rsa, bu veriler kendili¤indenotomatik olarak s›ralanmazlar. Buyüzden yeni kay›t eklendi¤inde,s›ralama ifllemini tekrar etmekgerekecektir.

S›ralama ifllemini tek bir alanagöre de¤il de birden fazla alana görede yapabiliriz. Örne¤in; ÜrünSat›fllar›n› takip etti¤imiz birtabloda, Ürün Ad›na göre s›ralamayap›labilir. Ayn› zamanda Ürün Ad›ayn› olanlar› kendi içinde Sat›flTarihine göre s›ralatabilece¤imizgibi, Sat›fl Tarihi ayn› olanlar› Sat›flAdedine göre s›ralayabiliriz.

Tablonun tamam›n›seçti¤imiz de, Headerrow, otomatik olarakiflaretli gelir.Tablomuzda bafll›ksat›r› yok ise, Noheader rowseçene¤iniiflaretlemeliyiz.

Bilge Adam-Microsoft Excel92

Tablo seçilir.

Data>>Sort seçilir.

Sort by’deki listeden Ürün Ad› alan› seçilir. Alfabetik olarak Ascendingseçilir. Ürün Ad› ayn› olanlar›, Sat›fl Tarihine göre s›ralamak için, Then by

bölümündeki listeden Sat›fl Tarihi alan› seçilir. Sat›fl Tarihi ayn› olanlar› da,Adet’e göre s›ralamak için, Then by bölümünden Adet seçilir. Ascending s›ralamaiflaretlenirse, küçük adetten büyü¤e do¤ru s›ralanacakt›r. OK dü¤mesine bas›l›r.

1

3

2

Page 93: Excel Kitap

Veri‹fllemleri

Verileri Sorgulamak

AutoFilter Uygulamak

Özellikle fazla kay›t içerentablolarda veya baflka birprogramdan ald›¤›m›z

listelerde, istedi¤imiz koflullara uyankay›tlar› aray›p bulmak oldukçazaman›m›z› alacakt›r. Örne¤in Ürün Sat›fllar›m›z› tuttu¤umuz tablomuzda, sadece Buzdolab› ürününe ait kay›tlar›ya da sat›fl adedi 20 olan kay›tlar›görmek isteyebiliriz.

Bir tablo içinde belli bir koflulauyan kay›tlar›n raporunu haz›rlamak,Excel’deki filtre özelli¤i sayesindeoldukça kolay ve h›zl› olacakt›r.Sadece tek bir koflula de¤il, birden

fazla koflul kullanarak da istedi¤imizkay›tlara ulaflabiliriz.

AutoFilter, filtre uygulad›¤›m›ztablo üzerinde koflula uymayankay›tlar› gizler.

AutoFilter ifllemini kald›rmak için,Data>>Filter>AutoFilter seçilir.

AutoFilter uygulad›¤›m›zda,otomatik olarak tablodaki alanisimlerinin bulundu¤u hücrelerde,aç›lan kutular oluflur.

Alanda bulunan veri çeflitleri, aç›lankutu listesi içinde yer al›r. Koflulu,liste içinden seçerek, ilgili kay›tlar›görebiliriz.

Mavi renkli ok iflaretleri, o alana filtre

uyguland›¤›n› ifadeeder. Bir alandaki tüm

kay›tlar› görmek için,listeden All seçilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 93

Tablo içinde, bir hücreseçilir.

Data>>Filter>AutoFilteruygula seçilir.

Buzdolab› ürününe aitkay›tlar› görmek için,

Ürün Ad› alan›ndaki aç›lankutudan Buzdolab› seçilir.

Buzdolab›ürününe aitkay›tlar gelirken,

di¤er kay›tlar›nbulundu¤u sat›rlar

gizlenir.Ayn› flekilde, Adetalan›ndaki aç›lan kutudaki listeden 20 seçilerek,20 Adet sat›lan Buzdolab› Kay›tlar›n› görebiliriz.

Bir tablodaki bütün alanlar kullan›larak, filtreleme ifllemi yap›labilir.

1 4

3

2

Page 94: Excel Kitap

Verileri Sorgulamak

AutoFilter’de Özel Koflullar Uygulamak

Özellikle say›sal verilerinbulundu¤u alanda, herhangi birsay›dan büyük ya da küçük

de¤erleri görmek istiyorsak aç›lankutudaki listeden Custom seçilir.Örne¤in adedi 15’den büyük olanürün kay›tlar›n› bulmak için; ShowRows Where listesinden büyüktürseçilir ve yan›ndaki metin kutusuna15 yaz›l›r.

Özel koflul haz›rlarken? ve * Joker karakterleri ile belli birkarakter ile bafllayanmetinsel verileri görebiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel94

AND / OR Operatörü

Belli bir aral›ktaki kay›tlar›görmek için AND operatörükullan›l›r. Örne¤in, 15 ile 30

aras›ndaki adetlere ait kay›tlar için;2 filtre ölçütü ile AND operatörünükullan›r›z.

Eflittir operatörü ile koflul olarak,ayn› alanda iki adet metinsel veri

kullan›labilir.E¤er ayn› alandaki de¤erlerden iki

tanesini koflul olarak kullanmakistiyorsak OR operatörünükullan›r›z. Örne¤in, Adedi hem 14hem de 20 olan kay›tlar› görmek içiniki filtre ölçütü ile birlikte ORoperatörü kullan›l›r.

Bölüm8

Page 95: Excel Kitap

Verileri Sorgulamak

Advanced Filter Uygulamak

AutoFilter uygulad›¤›m›zda,ayn› tabloda koflula uyankay›tlar› listeleriz. Koflulla

uymayan di¤er kay›tlar ise gizlenirve tabloda yer almazlar.

E¤er koflula göre istedi¤imizkay›tlar› tablo d›fl›nda bir yerdegörmek istersek, AutoFilter

özelli¤ini kullanamay›z.Advanced Filter özelli¤i ile,

istenilen özelli¤e sahip kay›tlar›,ayn› sayfa veya baflka bir sayfaiçinde görebiliriz.

Ayr›ca, birden fazla ölçüte uyankay›tlar›n listesini k›sa zamanda alabiliriz.

Filtre ifllemini sonucunu hangi sayfada görmek

istiyorsak, AdvancedFilter’i o sayfada

bafllatmam›z gerekir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 95

Veri‹fllemleri

Advanced Filterözelli¤ini uygulamak için

filtre iflleminin sonucundagörmek istedi¤imiz ve koflullar›tan›mlayaca¤›m›z alanlar›tablo d›fl›nda herhangi bir yereyazar›z.

Koflulu, uygun alana yazar›z. Örne¤in, sadeceBuzdolab› kay›tlar›n› görmek için, Ürün ad› alan›n›n

alt›na Buzdolab› yazar›z.

Sonuçlar› Sayfa 2’degörmek için; Sayfa 2

seçilir.

Data>>Filter>AdvancedFilter seçilir.

Advanced Filter penceresinden, Copy to another location seçilir.

Filtreiflleminde

kullan›lacak alan,List rangebölümüne

t›klad›ktan sonraseçilir.

Ölçütün bulundu¤u alan Criteria rangebölümüne t›klad›ktan sonra seçilir.

Copy to bölümüne t›klad›ktan sonra,koflula uyan kay›tlar›n bulunaca¤› hücre

seçilir.

1 6

7

83

4

2

5

Page 96: Excel Kitap

Verileri Sorgulamak

Advanced Filter ‹flleminde Birden FazlaKoflul Kullan›m›

Advanced Filter’da sadece tekbir alana göre, koflulkullanmak yerine birden

fazla alan ve koflul kullanabiliriz.Örne¤in, tablomuzdaki Buzdolab›

ve F›r›n kay›tlar›n› görmek için;Ürün Ad› alan›na Buzdolab› ve F›r›nyaz›l›r. Ayn› alanda alt alta yaz›lan

de¤erler ya da anlam›na gelir (ürünad› Buzdolab› ya da F›r›n olanlar).

Birden fazla alana kofluluygulayabiliriz. Örne¤in, Nisanay›ndan itibaren sat›lan F›r›nlar›görmek için, Ürün Ad› alan›na F›r›n,Sat›fl Tarihi alan›na ise >31/03/2004yazmam›z gerekir.

E¤er tablomuzda,ayn› kay›tlardan birden fazla varsa,Advanced Filterpenceresinde,Yaln›zca benzersizkay›tlar seçene¤iiflaretlenerek ayn›kay›tlar›n filtre sonucunda gelmemesi sa¤lan›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel96

Bölüm8

Page 97: Excel Kitap

Veri Girifl ‹fllemleri

Tablolar›n Form Görünümü

Form özelli¤i, tablomuzdakikay›tlar› Form görünümündekullanmam›z› sa¤lar.

Özellikle çok say›da alan ismi içerentablolarda, form özelli¤inikullanarak kay›tlara ait tüm alanlar›bir arada görebiliriz. Ayr›ca, Formpenceresini kullanarak daha h›zl›veri girifli yapabiliriz.

Form görünümünde kullanmakistedi¤imiz tablo seçilir. Tablonuntamam›n› kullanacak ise tablo içindetek bir hücreyi seçmek yeterlidir.Daha sonra Data>>Form seçilir.

Tablomuzda, Form penceresinikullanarak kay›tlar aras›nda gezintiyapabilir, yeni kay›t ekleyebilirveya kay›t silebiliriz. Tablomuzdakialan isimleri, sol tarafa otomatik

olarak yerleflir. Sa¤ tarafta ise, herkay›t için, alanlara ait verilerinbulundu¤u Metin Kutusu yer al›r.Metin Kutusu içindeki de¤erleride¤ifltirebilir veya silebiliriz.Yap›lan de¤ifliklikler tabloyayans›yacakt›r. E¤er alandaki de¤erbir formül ya da fonksiyonun sonucuise Metin Kutusu içinde yer almazve form penceresinden de¤erde¤ifltirilemez.

Form özelli¤ini kullanmak için

mutlaka alan isimlerinin

bulundu¤u bir tabloolmal›d›r.

Formlar bir defada enfazla 32 alan

görüntüleyebilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 97

Veri‹fllemleri

New: Listeye yenibir kay›t ekler,

eklenen kay›t tablonunen son kayd› olarakyerleflir.

Criteria: Kay›t aramakiçin kullan›l›r. Ölçüt

dü¤mesine bas›ld›ktansonra, arad›¤›m›z kay›ttakikoflullara ait de¤erleri, ilgilialanlara yazar›z.

Delete: Penceredegözüken kayd› siler,

ayn› kay›t tabloda dasilinir.

Find Prev - FindNext: Bir önceki ve

bir sonraki kayda gider.

Page 98: Excel Kitap

Veri Analizi

Tabloya Subtotal Uygulamak

Subtotal’lar, mevcut tablomuzude¤erlere göre gruplanm›fltoplamlar›n› ve genel toplam›

gösteren yeni bir tablo haline getirir.Subtotals sayesinde, tablomuzdakibelirtilen alandaki bütün de¤erlergruplan›r ve toplamlar her grubunalt›na yaz›l›r. Böylece raporlar›m›z›haz›rlamak oldukça k›sa zaman›m›z›alacakt›r. Örne¤in, Ürün Bilgilerininbulundu¤u tablomuzda, her ürüne ait

adet toplam›n› ve bütün ürünlerinadet toplamlar›n› görmek isteyelim.Tabloya, Subtotal uygularken dikkatedilmesi gereken en önemli nokta,tablonun Subtotal al›nacak alanagöre s›ral› olmas›d›r. E¤er Ürünadlar›na göre adet toplam›istiyorsak, tablonun Ürün Ad›alan›na göre s›ralanmas› veSubtotal’›n daha sonra al›nmas›gerekir.

Subtotal özelli¤i ile,sadece gruplar›ntoplam› de¤il, ayn›zamanda gruplar›nortalamas›, en büyükve en küçük de¤erleride hesaplayabiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel98

Bölüm8

Tablo ürün ad›na göres›ralan›r.

Tablo içinde her hangibir hücre seçilir.

Data>>Subtotals seçilir.

At each change in bölümündeki aç›lan kutu listesinden; Ürün Ad› alan›seçilir.

Use function bölümünden; SUM seçilir. (E¤er ortalama al›nacak iselisteden Average seçilir.)

Add Subtotal to bölümünden; Adet iflaretlenir.

OK dü¤mesine bas›l›r.

Subtotalözelli¤i

uygulanan tablomuzun yeni

görünümü yandakigibidir.

Tablodakide¤erler de¤iflince, otomatik olarak Subtotal

de¤erleri de de¤iflecektir.

1 8

5

4

2

3

6

7

Page 99: Excel Kitap

Veri Analizi

Subtotal Özellefltirmek

Tablomuza Subtotaluygulad›¤›m›zda, Ürün Ad›alan›ndaki de¤erler gruplan›r

ve adetlerinin toplamlar›, her grubunilgili alanlar›n›n alt›na yaz›l›r.

En sonda ise gruplar›n adettoplamlar›, tablonun en altsat›r›ndaki Grand Total bölümüneyaz›l›r.

Subtotals’› iptal etmek için;Subtotal penceresinden Remove Alldü¤mesine bas›l›r ve tablo eskihaline gelir.

Raporumuzu, yazd›r iflleminikullanarak ka¤›da aktarabiliriz. E¤erher grubun kay›tlar›n› vetoplamlar›n› ayr› ayr› sayfalardagörmek istiyorsak, Subtotalpenceresindeki, Page Break betweengroups kutucu¤unu iflaretleyerekyazd›rabiliriz.

Summary below data seçene¤ininiflaretini kald›r›rsak, sonuç sat›rlar›

verilerin üstünde yer al›r.Subtotals iflleminin sonucunda,

listenin sol taraf›nda her ürün grubuiçin, ayr›nt›lar› gizleyipgösterebilece¤imiz bir alan bulunur.Alanda bulunan + ve – dü¤melerinikullanarak, ayr›nt›lar› gizleyipgösterebiliriz.

Ürün gruplar›na ait eksidü¤melerine bas›ld›¤›nda detaylargizlenirken di¤er alanlardaki verilerde gizlenir. En alt sat›rda bulunanGrand Total’›n eksi dü¤mesinebasarak, sadece Grand Total’›ngörünmesini sa¤layabiliriz.

Ayn› ifllemleri sol üst köfledebulunan 1, 2, 3 yazan dü¤melerebasarak da yapabiliriz.

1 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; sadeceGenel Toplam›,

2 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; Ürünbazl› toplamlar ile Genel Toplam›,

3 dü¤mesine bas›ld›¤›nda; tümdetaylar› ve toplamlar› görebiliriz.

Bu dü¤meler ile detaylar sadecegizlenir, silinmez.

Ayn› anda birdenfazla alan›n toplam›al›nabilir. Örne¤in,

Ürün ad›na göre Adetve Toplam alan›n›ntoplamlar›n› almak

için, Subtotalpenceresinde Add

Subtotal tobölümünde, Adet ve

toplam alanlar›iflaretlenir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 99

Veri‹fllemleri

Page 100: Excel Kitap

Veri Girifli

Validation ‹fllemi

Verilerle çal›flmayabafllamadan önce, onlar›nbize do¤ru ve standart bir

flekilde gelmesini sa¤lamal›y›z.Öncelikle veriler do¤ru girilmelidir.Ayr›ca baz› sütunlar için standartde¤erler kullan›lmal›d›r. Örne¤in,yanl›fll›kla bir s›f›r›n fazla ya daeksik yaz›lmas› çok kolayyap›labilecek bir hatad›r. Fakat buhata bir de¤erin tamamen yanl›flolmas›na, dolay›s›yla ona ba¤l›olarak de¤iflen hesaplamalar›ndayanl›fl olmas›na yol açar.

Veritaban› programlar›n›ntamam›nda bu veri giriflinin do¤ruve standart olmas›n› sa¤layacak

özellikler vard›r. Excel’de bu türs›n›rland›rmalar için Validationseçene¤ini kullan›r›z.

Hücrelere girilen veriyi, kontroletmek amac› ile Validation iflleminikullan›r›z. Validation ifllemi ile,hücre içindeki veriyi k›s›tlayabilir,hücreye girilmesi istenen veriyiaç›klayan girifl mesaj› ya da yanl›flveri girildi¤inde kullan›c›y› uyaranbir hata mesaj› oluflturabiliriz.Böylece, hem h›zl› veri girifliyapabilir hem de hücre içindeyaz›lan verinin k›s›tlanmas›n›sa¤layabiliriz.

Validation ifllemi için, k›s›tlanacakhücreler seçildikten sonraData>>Validation seçilir.

Do¤ru veri girifli,do¤ru veri analizidemektir.

Bilge Adam-Microsoft Excel100

Bölüm8

K›s›tlama SeçenekleriSay›sal veriler için; Whole number veya Decimal seçilir.

Tarih ve Saat verileri için; Date veya Time seçilir.

Aç›lan Liste oluflturmak için; List seçilir.

Metinsel veriler için; Text length seçilir.

Formül kullanarak k›s›tlama vermek için; Custom seçilir.

Page 101: Excel Kitap

Veri Girifli

List Oluflturma

Tablomuzda, bir alandakihücrelere girilen de¤erler belliise, bu de¤erleri hücreye

yazmak yerine, hücredeoluflturaca¤›m›z aç›lan kutulistesinden seçebiliriz. Hücredeoluflturaca¤›m›z aç›lan kutu ile, hemistenmeyen veri giriflleriniengelleyerek k›s›tlama sa¤layabilirhem de h›zl› veri girifli yapabiliriz.Örne¤in Ürün Bilgilerininbulundu¤u tablomuzda, Ürün Ad›alan›n da bulunacak de¤erleri,

yazmak yerine hücrelereuygulayaca¤›m›z aç›lan kutudanseçelim. Ürün Ad› alan›ndakihücrelerde yaz›labilecek de¤erler,Buzdolab›, Çamafl›r Makinesi veF›r›n olsun. E¤er bu de¤erleri birlisteden seçtirmezsek, veri giriflindestandard› sa¤layamay›z. Çamafl›rMakinesi yerine “Çam. Mak.”,“Çamafl›r Mak.” gibi birçok farkl›yaz›m ile karfl›laflabiliriz. Dahasonra yap›lacak s›ralama ve süzmeifllemlerinde bu de¤erler karfl›m›zahep bir sorun olarak ç›kacakt›r.

Hücrelere, Aç›lanKutu listesinde

bulunmayan bir de¤eryaz›ld›¤›nda, bir uyar›yaz›s› karfl›m›za gelir.

Listedeki bir de¤erseçilmeden ya da

yaz›lmadan hücreyeveri girifline izin

verilmez.

Microsoft Excel-Bilge Adam 101

Veri‹fllemleri

Aç›lan kutu oluflturulacak hücreler

seçilir.

Data>>Validation seçilir.

Allow listesinde Listeseçilir.

Source bölümüne, aralar›na noktal› virgül (;) koyularak, Buzdolab›, Çamafl›r Makinesi, F›r›n yaz›l›r.

OK butonuna bas›l›r.

Hücrelerin,sa¤

k›s›mlar›ndaoluflan liste

kutucu¤u aç›larak,de¤erler listeden

seçilir.

Listede olmas›n› istedi¤imiz de¤erler,zaten di¤er hücrelerde yaz›lm›flsa,

de¤erleri yazmak yerine, Source bölümünet›klar ve de¤erlerin bulundu¤u hücreleri seçeriz.

1

2

3

5

64

Page 102: Excel Kitap

Veri Giriflini S›n›rland›rma

Input Message Eklemek

Özellikle, haz›rlad›¤›m›zlistelere veri giriflinibaflkalar› yapacak ise,

verilerin bulundu¤u alanlarak›s›tlama eklemek ve bu k›s›tlamalarhakk›nda veri girifli yapan kiflileriuyarmak do¤ru veri girifli içingereklidir.

Validation ifllemi kullan›larakk›s›tlama getirilen hücrelere, verigirifli yap›lmadan önce uyar› mesaj›görüntülemek için kullan›l›r.Validation uygulanan hücre

seçildi¤inde, bizim belirleyece¤imizbir Aç›klama mesaj› ekrana gelir.

Ürün Listemizin bulundu¤utablomuzda, Ürün Ad› alan›ndakihücrelere Aç›lan Kutu uygulayarak,ürünlerin listeden seçilmesinisa¤lam›flt›k. Bu özelli¤i vermifloldu¤umuz hücrelerden herhangi biriseçildi¤inde “Listeden Bir ÜrünSeçiniz” mesaj›n› görüntüleyelim.

Yazd›¤›m›z Input Message, DataValidation penceresinden silerekiptal edebiliriz.

Data Validationpenceresindeki, ClearAll dü¤mesi,hücrelere uygulanm›fl,k›s›tlamalar, InputMessage ve ErrorAlert tamam›n› siler.Herhangi birini silmekiçin, ilgili bölümegeçip yaz›lanlar silinir.

Bilge Adam-Microsoft Excel102

Bölüm8

Input Messageuygulanacak hücreler

seçilir.

Data>>Validation>InputMessage seçilir.

Title bölümüne; Aç›klaman›n bafll›¤› yaz›l›r.

Input Message bölümüne;aç›klama yaz›l›r.

OK butonuna bas›l›r.

Hücre seçildi¤inde,

Input Messagegörüntülenir.

1

2

3

5

4

Page 103: Excel Kitap

Veri Giriflini S›n›rland›rma

Validation Uygulanm›fl Hücrelere, Error Alert Eklemek

Validation ifllemi kullan›larakk›s›tlama verilmifl hücrelere,belirtilen veriler d›fl›nda veri

girifli yap›ld›¤›na bir uyar› mesaj› ilekarfl›lafl›r›z. Örne¤in Aç›lan Kutuözelli¤i uygulad›¤›m›zhücrelerimize, liste haricinde birde¤er yazd›¤›m›zda, ekrana uyar›mesaj› gelir. Liste belirtilen birde¤er hücreye girilmedi¤i sürece,Hücreye veri girifline izinvermeyecektir. Uyar› mesajlar›n›n

metinlerini veya tiplerinide¤ifltirebiliriz.

A2 hücresine, listede olmayanTelevizyon verisini girmeyeçal›flal›m. Veriyi yaz›p hücredenç›kmak istedi¤imizde yukar›dakimesaj görüntülenir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 103

Veri‹fllemleri

Error Alert verilecek hücreler seçilir.

Data>>Validation>Error Alertseçilir.

Uyar› mesaj›n›n bafll›¤›, Titlebölümüne, mesaj ise Error

Message bölümüne yaz›l›r.

Style listesinden, k›s›tlamad›fl›nda de¤er girilmek

istendi¤inde ekrana gelecek ileti stiliseçilir.

1

2

3

4

Stop: Belirlenen de¤erler aras›nda veri girifline asla izin vermez.

Warning: YES dü¤mesinde bas›l›r ise listeden olmayan de¤er hücreye yaz›labilir.

Information: OK dü¤mesine bas›larak de¤er hücreye girilebilir.

Page 104: Excel Kitap

Geliflmifl Veri ‹fllemleri

Table Oluflturmak

Table özelli¤ini kullanarak,formülde kullan›lan de¤erlerde¤iflti¤inde, sonuçlar›n

de¤iflimini bir arada gösteren birtablo oluflturabiliriz. Böyleceolas›l›klar› ve bunlardan oluflacaksonuçlar› ayn› anda görebilece¤imizbir tablo elde ederiz. Örne¤in,15.000 TL’den al›p, 17.000 TL’densatt›¤›m›z 20 Adet ürünümüz olsun.Sat›lan 20 Adet üründen elde edilenkâr› =(Sat›fl fiyat›- Al›fl

Fiyat›)*Sat›lan Adet formülü ilehesaplayabiliriz.

Hemen akl›m›za gelen bir soru;acaba ürünün tanesini 15.000TL’den al›p 19.000 TL den satarsakya da 17.000 TL’den al›p 21.000TL’den satarsak 20 adet ürün içinkâr›m›z ne olur?

“E¤er öyle olsayd›, sonuç neolurdu?” türündeki senaryolar içinverileri de¤ifltirmek yerine en pratikyöntem veri tablolar›n› kullanmakt›r.

Table özelli¤ini kullan›rken dikkat edilmesigereken nokta; mutlaka sonuçhücresindeki de¤erinbir formül ile eldeedilmifl olmas›d›r.Ayr›ca görmek istedi¤imiz olas›l›klar›formülün bulundu¤uhücrenin, yan›na ve alt›na yazmam›zda gerekmektedir.

Bilge Adam-Microsoft Excel104

Bölüm8

Kar, Al›fl, Sat›fl veAdet de¤erleri

kullanarak elde edilir.Formülün kullan›ld›¤›hücrenin sa¤›ndaki

hücrelere, di¤er Al›fl fiyatlar›n›, alt›ndaki hücrelere Sat›flfiyatlar›n› yazar›z.

Formülün bulundu¤uhücreden itibaren,

Al›fl ve Sat›fl fiyatlar›n›n bulundu¤u hücreleri seçeriz.

Data>>Table seçilir.

Tablepenceresinden,

Row Input Cellbölümüne t›klayarak,

Sat›rlardakulland›¤›m›z de¤erin

bulundu¤u hücreyi seçeriz. Sat›rda Al›fl Fiyatlar›kullan›ld›¤›ndan, C1 hücresi seçilir.

Column Input Cell bölümüne t›klayarak, sütunda kulland›¤›m›z de¤erin bulundu¤u hücre olan C2

hücresini seçeriz.OK dü¤mesine bas›l›r.

1

2

3

5

4

Page 105: Excel Kitap

Geliflmifl Veri ‹fllemleri

Table Yorumlamak

Tablomuzu oluflturmak kadar,yorumlamakta önemlidir.Hücrelerde oluflan de¤erler,

Al›fl ve Sat›fl fiyatlar›na göre 20 adetüründen oluflan kâr› belirtmektedir.Örne¤in, ürünü 17.000 TL’den al›p,17.000 TL’den satt›¤›m›zdakâr›m›z›n olmayaca¤›n› veya 17.000

TL’den al›p 21.000 TL’densatt›¤›m›zda 80.000 TL kâredebilece¤imizi rahatl›klagörebiliyoruz. Bunun için tekyapmam›z gereken, Al›fl fiyat› ileSat›fl fiyat›n›n bulundu¤u hücrelerikesifltirerek buldu¤umuz hücredekikâr de¤erini okumakt›r.

Veri tablolar› sadecesat›r ya da sadece

sütun olarak tekde¤iflkenli

kullan›labilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 105

Veri‹fllemleri

Page 106: Excel Kitap

Verileri Özellefltirmek

Text to Columns

Bir sütundaki verileri, iki ya dadaha fazla sütuna ay›rmakiçin, Text to Columns

özelli¤ini kullan›r›z. Örne¤in,Personel Telefonlar›n›n yaz›ld›¤›listede, telefon numaralar›, kodnumaras› ile birlikte yaz›lm›fl olsun.Kod numaras› ile telefon numaras›n›birbirinden ay›rarak iki ayr› sütunda

yaz›lmas›n› istiyoruz. Tabiî ki, Kodve Telefon No ad›nda alanlaroluflturup tek tek numaralar› bu alan-lara yazabiliriz. Ama bu ifllemoldukça zaman›m›z› alacakt›r.Bunun yerine Telefon numaralar›n›nbulundu¤u, sütunu iki sütun halinegetirerek çok k›sa bir sürede yenilistemizi oluflturabiliriz.

Text to Columns özelli¤ini, sadece tekbir sütun için kullan-abiliriz. Bu sütundabulunan ve ay›rmakistedi¤imiz verileraras›nda mutlaka bir ay›rmaiflareti olmas› gerekir.

Bilge Adam-Microsoft Excel106

Bölüm8

Birden fazla sütunaay›rmak istedi¤imiz

sütun seçilir.

Data>> Text toColumns seçilir.

Sütundaki ayr›lacakveriler aras›na

konulan iflaret belirlenir.Örne¤imizde, (-) Karakteri ileayr›ld›¤› için, Delimitedseçene¤i iflaretlenir. NextDü¤mesine bas›l›r.Kullan›lan karakter seçilir.

Kullan›lan karakterseçenekler aras›nda

yok ise, Other seçene¤iiflaretlenerek, kutucu¤akarakter girilir. Nextdü¤mesine bas›l›r.

Veri biçimini belirlemek

istedi¤imiz bir sütunvar ise seçilir.Column Data

Format bölümünden istenilen biçim

seçilir. Verilerin say› olmas› isteniyor ise Generalveri biçimi seçilir. Finish dü¤mesine bas›l›r.

Telefon numaralar›,

kod numaralar›ndanayr›lm›fl olarak, ayr›bir sütuna yerleflir.

Tarih biçiminde görüntülenen, Kod numaralar›na Genel biçimi uygulan›r.

Alanlar›n ismi belirlenerek gerekli düzenlemeler yap›l›r.

1

2

3

4

5

6

7

Page 107: Excel Kitap

Verileri Özellefltirmek

Consolidate

Farkl› çal›flma kitaplar› ya dasayfalar›nda bulunan çal›flmatablolar›m›z› birlefltirebiliriz.

Consolidate özelli¤i ile, ayn›özellikteki tablolar aras›nda ifllemlerkullanarak elde edilen sonuçlar›, ayr›bir tabloda oluflturabiliriz. Örne¤in,

Ocak, fiubat ve Mart aylar›na aitstok bilgilerimizin yer ald›¤› birçal›flma kitab›m›z var. Bu üç ay›nbilgileri üç farkl› çal›flma sayfas›ndatutuluyor. Üç aya ait toplam sto¤uyeni bir sayfada oluflturmak içinConsolidate özelli¤ini kullan›r›z.

Her çal›flmasayfas›ndaki tablo,ayn› sat›r ve sütun

etiketlerine sahipolmal›d›r. Ayr›cakay›tlar›nda ayn›

s›rada olmas› gerekmektedir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 107

Veri‹fllemleri

Genel Toplam sayfas›na geçilir ve

sonuçlar› görmek istedi¤imizhücre seçilir.

Data>>Consolidateseçilir.

Function bölümündenyap›lacak ifllem seçilir.

(Örne¤in SUM)

Consolidatepenceresinde,

Reference bölümüne t›klan›r.

Ocak sayfas›ndaki tablonun tamam› seçilir.

Add dü¤mesine bas›l›r. (Yanl›fl bir alan eklenmifl iseDelete dü¤mesi ile iptal edilebilir.)

Ayn› ifllemler, fiubat ve Mart sayfalar› için de tekrarlan›r.

Use Labels in seçene¤i ile, toplam sayfas›nda görüntülenecek sat›r ve/veya sütun etiketleri

belirlenir. Top row ve Left column etiketlerini seçeriz.

Sayfalardaki veriler

de¤iflti¤inde, GenelToplam sayfas›ndaki

verilerin de¤iflmesi için,Create links to source

data seçene¤iiflaretlenir. OK

dü¤mesine bas›l›r.

Genel Toplamsayfas›nda,

3 ayl›k stoklar›n toplamadetlerini görebiliriz.

Tablo istenir ise biçimlendirilebilir.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 108: Excel Kitap

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable ve PivotChart Report

PivotTable Report, çok say›daveriyi h›zl› bir flekildebirlefltiren ve karfl›laflt›rmaya

yarayan dinamik bir tablodur. Exceltablolar› ile veriler, yaln›zca listebiçiminde görüntülenirken,PivotTable Report kullanarak, çeflitlibilgileri gruplara ay›rabilir ve bugruplar› tafl›yarak birbirleri ileiliflkilerini görebiliriz. Verilerigruplayarak alt toplamlar›n› alabilirve Sum, Count, Average gibibelirleyebilece¤imiz fonksiyonlar›

kullanarak veriyi özetleyebiliriz.Verilerin farkl› özelliklerini görmekiçin sat›rlar›n ve sütunlar›n yerlerinide¤ifltirebilir ve ilgilendi¤imizalanlar›n ayr›nt›lar›n› oluflturabiliriz.

Listemizin ilk sat›r›ndaalan isimleri bulunmal›d›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel108

Bölüm8

Liste seçilir.

Data>> Pivot Tableand PivotChart Report

seçilir.

Bir Excel sayfas›ndaki veriyi çözümleyece¤imiz için,Microsoft Office Excel list or database seçene¤ini

iflaretlenir.

Sadece Pivot Table Report’u istedi¤imiz için PivotTable seçene¤i iflaretlenir. E¤er Pivot Table ile birlikte

Pivot Table’n›n grafi¤i de isteniyor ise, PivotChart Reportiflaretlenir.

Next dü¤mesine bas›l›r.

“Where is thedata that you

want to use?”bölümünde, tablo

aral›¤› belirtilir.Next dü¤mesine

bas›l›r.

Pivot Table’y›yeni bir sayfadaoluflturmak için, New

çal›flma sayfas› seçilir.

Oluflacak özettablomuzun

yerleflimini oluflturmak için, Layout dü¤mesine bas›l›r.

Yerleflimi oluflturduktan sonra, Finish dü¤mesinebas›l›r.

1

2

3

4

510

6

7

8

9

Page 109: Excel Kitap

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable’›n Yerleflimini Ayarlamak

PivotTable’m›zda hangi alanlar›kullanmak istedi¤imiziyerleflim penceresinde belirtir

ve bu alanlar›n yerleriniayarlayabiliriz.

Örne¤in,• Temsilci adlar›n›, sat›rlarda• Aylar› sütunlarda,• Adetleri Veri alan›nda

kullanal›m. Bu düzenlemeyi yapmak için,

pencerenin sa¤ bölümündeki alanisimlerinin bulundu¤u dü¤meleri,Row, Column, Data’lar›n neredeolaca¤›n› gösteren kutucuklarasürükleyerek b›rakmam›z yeterliolacakt›r. OK dü¤mesine bas›ld›ktansonra, üçüncü ad›mdaki Finishdü¤mesine basarak PivotTable’m›z›olufltururuz.

PivotTable’›n yerleflimi s›ras›ndadikkat edilmesi gereken baz›noktalar vard›r. Öncelikle veriniziPivotTable ile çok boyutlu biranalize tabi tutabilmeniz için onlar›gruplayabilece¤iniz alanlar›n›z›nolmas› gerekir. Burada alan tan›m›her bir sütunu kapsamaktad›r. fiehir,Cinsiyet, Tarih, Departman, Bölge,Görev gibi alanlar verilerigruplayabilece¤iniz alanlard›r.

Bu alanlar›n alaca¤› de¤erlergenellikle standartt›r. Örne¤in,Do¤um Yeri alan› için Türkiye’deki

iller bir standart olmaktad›r. Bu türalanlar› PivotTable’›n row, columnya da page bölümlerini olufltururlarve verileri kendi içlerinde toplayarakgrupland›r›rlar (Do¤um Yeri Ankaraolanlar v.b). Di¤er yandan,grupland›r›lm›fl bu veriler üzerindeifllem yap›labilecek say›sal alanlaraihtiyaç vard›r. Örne¤in, Marmarabölgesini grupland›rd›¤›n›zda, bubölgede de¤er olarak göstermenizgereken bir alan da olmal›. Aksitakdirde grupland›rman›n bir anlam›olmayacakt›r. Marmara bölgesininToplam Sat›fllar’›n› göstermekistedi¤imizde ifllemtamamlanmaktad›r. Bu tür de¤erlerioluflturan alanlar ise PivotTable’›nData bölümünde bulunmal›d›r.

Basit bir örnekle bir PivotTable’dakiveriler flu flekilde okunabilmelidir:Ege Bölgesi’nde, Ocak Ay›’nda,Zeytinya¤› 15.000 lt sat›lm›fl.PivotTable içerisindeki her hücre butarz bir yorum verebilmektedir.

PivotTableyerleflimini, sihirbaz›

sonland›rd›ktan sonra,Field List’i

kullanarak da yapabiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 109

Veri‹fllemleri

Page 110: Excel Kitap

Bölüm8

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable’› Yorumlamak ve Kullanmak

PivotTable’m›z›yorumlayabilmek için tekyapmam›z gereken sat›r ve

sütunlar› kesifltirerek hücredekide¤eri okumakt›r. ‹lk bak›fltagörebilece¤imiz bilgiler;• Her ay, hangi temsilci, kaç adet

sat›fl yapm›fl,• Temsilcilerin toplam sat›fl

adetleri,• Aylara göre toplam sat›fl adetleri,• Adetlerin Genel Toplam›.

Tabloda tüm bilgileri görmekistemiyorsak, alan isimlerininhücrelerinde oluflan listeden, görmekistedi¤imiz ay ya da temsilciisimlerini seçebiliriz. Sadece Ocak ay›na ait bilgileri görmek için, listede bulunan di¤er aylar›n seçimini iptalederiz. Listeden Show All iflaretlenirise o alana ait tüm veriler gösterilir.PivotTable’›n üzerindeki alanlarda yapaca¤›m›z her ifllem yeni yorumlar getirecektir. Sat›r bölümünde ay ad›

de¤il de tarihler gün olarakkullan›lsayd›, daha çok grup ile kar-fl›laflacakt›k. Bu da yorumlaman›nzorlaflmas›na neden olacakt›. Günlüksat›fl takibinin yap›ld›¤› tablolardabu tür bir PivotTable kullanmakzorunda kalabilirsiniz. Oysa tarihformat›nda girilen verilerPivotTable’›n basit bir özelli¤i ileay, çeyrek ya da y›l olarak grup-land›r›labilmektedir. Önce Tarihalan›n› sat›r ya da sütun bölümünegetirdikten sonra sa¤ tufl ile gelenk›sayol menüsünden Group andShow Details seçene¤inikullan›rsan›z, karfl›n›za tarihleri gru-pland›r penceresi gelecektir. Bupencerede bulunan Months, Quaters(3 Months), Years seçenekleriniteker teker ya da hepsini birdenkullanabilirsiniz. Böylece günlüksat›fl raporunuz bir anda ayl›k, 3ayl›k veya y›ll›k sat›fl raporunadönüflebilir.

Tüm biçimlendirmeifllemleri, PivotTableiçinde uygulanabilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel110

Page 111: Excel Kitap

Veri‹fllemleri

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable Field List’i Kullanmak

PivotTable ile birlikte,PivotTable Toolbar vePivotTable Field List gelir.

PivotTable Field List’de,tablomuzdaki alan isimleri bulunur.Field List’i kullanarak, sat›r vesütunlara yerlefltirdi¤imiz alanlar›nyerini de¤ifltirebiliriz. Ayr›ca, di¤er

alanlar› ekleyebilir veyakald›rabiliriz.

Field List PivotTable içindeherhangi bir hücreyi seçti¤inizdegelir. E¤er daha önce bu listeyikapatm›flsan›z PivotTable üzerindegelen sa¤ tufl menüsünden Field Listseçene¤iyle tekrar aktif hale getire-bilirsiniz.

PivotTable içinde her-hangi bir hücre seçili

de¤ilse, PivotTableField List görüntülen-

mez.

Microsoft Excel-Bilge Adam 111

PivotTable içindeki bir alan› kald›rmak; Ay alan›n› kald›rmak için, Ayalan›n›n hücresi sürüklenerek Field List içine b›rak›l›r.

PivotTable’a yeni bir alan eklemek; Tabloya Sat›lan Ürün alan›n› eklemek için, Field List’den, Sat›lan Ürün sürüklenerek ilgili hücreyeb›rak›l›r.

PivotTable’m›zda yapm›fl oldu¤umuz yeni düzenleme ile Temsilcilerin hangiüründen kaç adet satt›¤›n› ve sat›lan ürün toplamlar›n› görebiliriz.

Page 112: Excel Kitap

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable Toolbar’› Kullanmak

PivotTable Toolbar ile,PivotTable Report’umuzuOtomatik Biçimlendirebilir,

Verileri Otomatik Güncelleyebilir,Field List’i gizleyebilir veyagösterebiliriz. Ayr›ca Alan Ayarlar›dü¤mesini ile, kullan›lan fonksiyonude¤ifltirebiliriz.

Adet toplamlar›n› ald›¤›m›zraporumuzda, adetlerin ortalamas›n›görmek isteyelim;

PivotTable Toolbar’›ndan, FieldList dü¤mesine bas›l›r.

PivotTable Alan› penceresinden,Average seçilir. OK dü¤mesinebas›l›r.

PivotTable alan›penceresi ile hesaplanan verilerinsay› türündede¤ifltirebilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel112

Bölüm8

PivotTable: Tabloözelliklerini

de¤ifltirmeyi sa¤layanmenüyü açar.

Format Report:PivotTablen›n otomatik

biçimlendirilmesini sa¤lar. Field Settings: ‹lgilialan›n özelliklerini

de¤ifltirmek için kullan›l›r.

Field List: Sütunbafll›klar›n›n

gösterilip gizlenmesinisa¤lar.Chart Wizard:

PivotTable’dan grafiküretilmesini sa¤lar.

Hide detail - Showdetail: Alt düzey bilgilerin

gösterimini belirler.

Refresh data: Tabloyuoluflturan verilerdeki

de¤iflikliklerin tabloyaan›nda yans›mas›n› sa¤lar.

Page 113: Excel Kitap

Çok Boyutlu Analizler

PivotTable Report’un Grafi¤ini Oluflturmak

Oluflturdu¤umuz PivotTable’›grafik biçiminde degöstererek raporumuzu

destekleyebiliriz. Grafi¤i iki flekilde oluflturabiliriz.1. PivotTable’› olufltururken ilk

ad›mda, Pivotchart Report (withPivotTable Report) seçene¤iniiflaretleyerek,

2. PivotTable’› oluflturduktansonra, PivotTable Toolbar’›ndaki,

Chart Wizard dü¤mesini kullanarak.Her iki flekilde de ayr› bir sayfada

grafi¤imiz oluflacakt›r. PivotTable’daki verileri gizledi¤imizde veyakald›rd›¤›m›zda, Grafikte tabloya görede¤iflecektir. Tersi de do¤rudur.

Temsilci Ad› ve Ay alanlar›n›kullanarak adetlerin toplam›n›ald›¤›m›z, PivotTable’m›z›ngrafi¤ini oluflturmak için afla¤›dakiifllemler yap›l›r.

Toolbar’›ndaki,Refresh Data

dü¤mesi ile, tablodakiveriler de¤iflti¤inde

Grafik de¤erlerinin degüncellenmesini

sa¤layabiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 113

Veri‹fllemleri

PivotTable Toolbar’›ndaki, Chart Wizard dü¤mesine bas›l›r.

Yeni bir sayfada, Grafi¤imiz oluflur.

Tabloda oldu¤u gibi, Temsilci Ad› ve Ay etiketlerindeki listeden seçerek,verilerin baz›lar›n› gizleyip, gösterebiliriz.

PivotTable Toolbar’›ndaki Chart Wizard dü¤mesine basarak, Grafi¤imizi 4ad›mda biçimlendirebiliriz.

1

4

2

3

Page 114: Excel Kitap

Bölüm9

Bu bölümde model çözümleme ve büyük tablolardakullan›lacak sihirbazlardan bahsedece¤iz.

Veri çözümleme ifllemine birönceki bölümde PivotTableve Subtotal ile bafllam›flt›k.

Bu bölümde ise modelçözümleme ve büyük tablolardakullan›lacak sihirbazlardanbahsedece¤iz.

‹lk bölümlerde Excel’i kullanmaamac›n›n ve sonuç olarakkullan›m tercihlerinin kullan›c›yagöre de¤iflti¤inden bahsetmifltik.E¤er ifliniz sadece basithesaplama ve raporlamaifllemlerinden ibaretse modelçözümlemeleri sizin için çokönemli olmayacakt›r.

Bu tür geliflmifl çözümlemeseçenekleri çeflitli ‹statistiksel veEkonometrik tekniklere dayal›çözüm üretmek için kullan›l›r.Daha çok üretim planlama,lojistik, stratejik planlama gibiileriye dönük tahmin yap›lmas›gereken ifllerde modelçözümlemeleri oldukça s›kkullan›l›r.

Örne¤in Solver seçene¤i,karmafl›k bir probleminYöneylem Araflt›rmas› ve

Bilge Adam-Microsoft Excel114

VeriÇözümleme

Page 115: Excel Kitap

VeriÇözümleme

Benzetim tekniklerine göreçözümlenmesini, ileriye dönüktahmin ya da do¤ru hamlelerinyap›lmas›n› sa¤lar. Tüm bude¤erler sizin belirledi¤inizölçütlere ve önceden belirlenmiflistatistiksel yöntemlere görehesaplan›r.

Ayr›ca bunlar›n d›fl›nda çok dahabasit çözümleme teknikleri devard›r. Bu tekniklerde isetahminleri siz yapars›n›z, Excelsize sonuçlar› verir.

S›k yap›lan ifllemlerden biri“E¤er öyle olsayd›…”analizleridir. Bu tür analizler içinScenarios ya da Goal Seek gibiseçenekleri kullanabilirsiniz. Örne¤in, “Bütün ifllerim yolundagiderse ve ben X birim ürünsatarsam ne kadar kâr ederim?”ya da “Bütün koflullar aleyhimeolursa ve Y birim ürün satarsamne kadar kâr-zarar ederim?”sorular›n›n cevaplar›n› bu araçlaryard›m› ile verilerinizide¤ifltirmeden alabilirsiniz.Böylece hem bu de¤iflimleriraporlayabilir, hem de güncelverilerinizi koruyabilirsiniz. Ver

iÇöz

ümleme

Page 116: Excel Kitap

Bölüm9

Model Çözümleme

Goal Seek

Verilerle çal›fl›rken, s›k s›kgelece¤e iliflkin tahminleryapmam›z gerekir. Bu ay

1.000.000.000 TL kâr etmek için,sat›fl fiyat›m ne olmal›? 500.000.000TL prim almak için kaç adet ürünsatmal›y›m? gibi…

Bu ifllemleri hesap makinesi ileyapsak oldukça zaman›m›z› al›r.Excel’de bu tip olas›l›k

çözümlemelerini Goal Seek komutuile gerçeklefltiririz. Goal Seekkomutu, belirli bir sonucu eldeetmek için, di¤er bir de¤erin nekadar de¤iflmesi gerekti¤inihesaplar.

Goal Seek komutu seçildi¤inde tekbir hücre için ifllem yapar, di¤erhücrelerde de sonuç üretmek için herdefas›nda Goal Seek komutu seçilip,de¤erler girilmelidir.

Hedef hücre, bir formül sonucundaoluflmufl olmal›d›r,aksi takdirde GoalSeek komutu sonuçüretmeyecektir.

Bilge Adam-Microsoft Excel116

Tablomuzda,sat›fl

temsilcilerininsatt›klar› tek birüründen kazançlar›,toplam sat›fl adet vekazançlar›

listelenmifl. Her bir sat›fl temsilcisinin kazançhedefi var. Bu hedefe ulaflabilmeleri için kaç adetürün satmalar› gerekiyor?

De¤iflmesiniistedi¤imiz

hücre üzerindeyken,Tools>> Goal Seekseçilir.

Goal Seekpenceresinde;

Set Cell; formül içeren sonucu görmek

istedi¤imiz hücre (D4 hücresi)To value; ulaflmak

istedi¤imiz sonuç (200000000)By changing cell; sonuca ulaflmak için de¤iflmesini

istedi¤imiz hücre (C4) Seçim ifllemleri yap›ld›ktan sonraOK dü¤mesine bas›l›r.

Karfl›m›za, Goal Seek komutunun çözümbuldu¤unu gösteren bir

pencere gelir. OK dü¤mesinebas›l›rsa, çözüm tabloya

uygulan›r, Cancel dü¤mesinebas›l›rsa tablo eski de¤erleri

ile saklanm›fl olur.

1 3

42

Page 117: Excel Kitap

VeriÇözümleme

Model Çözümleme

Scenarios

Gelece¤e iliflkin tahminyapabilece¤imiz di¤er biruygulama scenario

oluflturmakt›r. Scenarios, farkl›durumlar› karfl›laflt›rmak içinkullan›l›r. Örne¤in; ürünler için kâroran› belirlerken, birden fazlascenario oluflturarak de¤iflik kâroranlar›n›n kazanc›m›z› ne kadaretkileyece¤ini görebiliriz.

Örnek: Çamafl›r makinesi almay›

planl›yoruz. Peflin mi, vadeli miödeyece¤iz? Taksit say›lar› artt›kçaödeyece¤imiz tutar›n de¤ifliminigörebilece¤imiz ve karfl›laflt›rmayapabilece¤imiz scenariosolufltural›m.

Microsoft Excel-Bilge Adam 117

Tools>>Scenarios

seçilir.

Scenariotan›m›

yapmak için Adddü¤mesine bas›l›r.

Scenario’a ad verilir.

Changing Cellsbölümüne Taksitsay›s›n›n bulundu¤u hücre (D4) seçilir.OK dü¤mesinebas›l›r.

Scenario de¤eri girilir.OK dü¤mesine bas›l›r.‹lk senaryomuzu oluflturduk.

Show dü¤mesi ilesonuçlar› sayfada

görebiliriz. Scenario Report’uayr› bir çal›flma sayfas›nda

görmek için ise Summarydü¤mesine bas›l›r.

Scenario Summaryseçilir, Result Cellsbölümünde, Vadeli Fiyathücresi seçilir. (E4) OK

dü¤mesine bas›l›r.

Scenario Summaryayr› bir çal›flma

sayfas›nda ekrana gelir.Ayn›ifllemi 6, 12 taksit için de tekrarlayabilir, ScenarioPivotTable Report’unda

sonuçlar› karfl›laflt›rabiliriz.

1

4

3

5

6

7

2

Page 118: Excel Kitap

Bölüm9

Model Çözümleme

Add-Ins Yüklemek

Add-Ins, Microsoft Excel’eyeni komutlar, özelliklerekleyen uygulamalard›r.

Örne¤in, karmafl›k istatistiksel veyamühendislik analizleri yapabilmekiçin Add-Ins’e ihtiyaç duyar›z.Add-Ins, standart menülerde yeralmazlar. Program› bafllatt›ktansonra yüklenmeleri gerekir. Baz›eklentiler menülerden, baz›lar› iseMicrosoft Office Web sitesindenyüklenir. Eklenti dosyalar›n›nuzant›s› .xla’dir.

Add-Ins’›n tamam›n› yüklemekher kullan›c› için gerekli de¤ildir.Kullanmak zorunda oldu¤unuzeklentiyi yüklemek yeterlidir.

Finansal fonksiyonlar›n tamam›n›kullanabilmek ve istatistiksel veriçözümleme teknikleri için ToolPakÇözümleyicisi, arama ve toplamifllemlerini sihirbaz ile yapmak içinLookup Wizard ve Conditional SumWizard eklentileri yüklenebilir.

‹leri düzey Excel kullan›c›lar›Visual Basic For Applications(VBA) programlama dili yard›m› ilekendi fonksiyonlar›n› içeren eklentidosyalar›n› oluflturabilir ve bupencere içerisine seçenek olarakyerlefltirebilirler. Tabii bunlar›yapabilmek için iyi bir Excelbilgisinin yan› s›ra Visual Basicprogramlama diline de hakim olmakgerekir.

Add-Ins, MicrosoftOffice klasöründekiLibrary klasöründeveya AddInsklasöründe saklan›r.

Bilge Adam-Microsoft Excel118

Tools >> Add-Ins seçilir.

Eklemek istedi¤imiz

eklentiler seçilir. OKdü¤mesine bas›l›r.

Toolsmenüsünü

tekrar açt›¤›m›zdayeni uygulamalar›n

menümüzeeklendi¤ini görürüz.

1 3

2

Page 119: Excel Kitap

VeriÇözümleme

Çözücü

Solver Nedir?

Solver uygulamas›, k›s›tl›kaynaklar›n en uygun flekildepaylaflt›r›lmas›n› sa¤lar.

Kaynaklar, bir ürün, zaman, paraveya k›s›tl› kaynak anlam›ndaherhangi bir fley olabilir. En iyi veuygun çözüm, maksimum kâr,minimum maliyet veya mümkünolan en iyi kaliteye ulaflmak olaraktan›mlanabilir.

Bu nedenle Solver en çok finans,üretim ve da¤›t›m alanlar›ndakullan›l›r. Solver çözümlemelerihesaplarken belirli istatistiksel veekonometrik modeller kullan›r.

PlanlamaSolver uygulamas›na bafllarken;

• Set target cell: Ulaflmakistedi¤imiz sonucu, maksimum,minimum veya sabit bir de¤er iletan›mlamal›y›z.

• By changing cells: Sonucaulaflmak için de¤iflmesi gerekende¤erleri belirlemeliyiz.

• Subject to the constraints:Kullan›lan kaynak ile gerekenk›s›tlamalar› tan›mlamal›y›z.

Örnek: Üç üretim biriminden beflbölgesel depoya ürün nakliyesiyapan bir firmada çal›fl›yoruz.Amac›m›z, en az nakliye maliyeti ileürünlerin nakliyesinigerçeklefltirmek. Ürünler, istenen

üretim biriminden istenen depoyayap›labilir ancak nakliyede uzunmesafelerin k›sa mesafelerden dahapahal› oldu¤u unutulmamal›d›r.

Sonuç olarak amaç; eldeki stoklar›aflmadan, her bir üretim birimindenen az nakliye maliyeti ile bölgeseltalebi karfl›lamak için depolara ürüngönderilmesidir.

Hedef: Nakliye maliyetinin en azaindirilmesidir.

De¤iflkenler: Her bir fabrikadandepolara ayr› ayr› gönderilecekmiktar.

K›s›tlamalar:• Gönderilen toplam miktar, üretim

birimindeki stok miktar›na eflit yada ondan az olmal›d›r.

• Depolara gönderilen miktarlar›ntoplam›, depo talebine eflit ya daondan büyük olmal›d›r.

• Gönderilecek miktar 0’a eflit yada büyük olmal›d›r.

Solver, bir Exceleklentisidir.

Bu nedenle önceeklentilerden

yüklememiz gerekir.(bknz: Add-Insi

Yükleme)

Microsoft Excel-Bilge Adam 119

Page 120: Excel Kitap

Çözücü

Solver Kullanarak Problem Çözme

Hedefi, de¤iflkenleri vek›s›tlamalar› belirlemekmodeli oluflturmak demektir.

Daha sonra Solver uygulamas›nabafllayabiliriz. Solver’› bafllatmakiçin Tools >> Solver seçilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel120

Bölüm9

Solver parametreleri

penceresinde, Set Target Cellbelirlenir. (Nakliye maliyetinin bulundu¤u hücre, B21). Equalto bölümünden min seçilir.(Hedef en az maliyet)

By Changing Cells belirlenir. (Her bir

depodan ayr› ayr› fabrikalara gönderilecek miktar›n bulundu¤u hücreler, C8:G10)

Constra-ints, Add

dü¤mesinebas›larak tek tek

belirlenir.

1 3

2

K›s›tlamalar›n Aç›klamas›• B8:B10<=B17:B19: Gönderilecek toplam ürün say›s› sto¤a eflit veyaküçük olmal›d›r. Stokta bulunan ürün say›s›ndan fazlas› gönderilemez.• C12:G12>=C13:G13: Depolara gönderilen ürün miktar› talebe eflit veyabüyük olmal›d›r. Amaç, talebi karfl›lamak ise, talep edilenden az ürüngönderemeyiz.• C8:G10>=0: Depolara gönderilecek ürün say›s› 0’a eflit veya büyükolmal›d›r. Ürün gönderilmez veya gönderilir. Negatif de¤er almayacak.

Page 121: Excel Kitap

Çözücü

Solver Sonuçlar›n› Raporlamak

Solver uygulamas›n›n sonunda,hedefledi¤imiz en az maliyeteulaflmak için hangi depodan

hangi üretim birimine kaç adet ürüngönderilmesi gerekti¤i hesaplanm›fl olur. Bu sonuçlar› çal›flma tablomuza uygulayabilir ya da özgün de¤erlerini yükleyerek çözücü sonuçlar›n› raporhalinde saklayabiliriz.

Rapor seçenekleri elde edilensonucun yans›t›ld›¤› Answer

seçene¤i olabilir. Ayr›ca model tasar›m› s›ras›nda

kullan›lan Sensitivity düzeyleri derapora dahil edilebilir. Son raporseçene¤i olan Limits ise kullan›lank›s›tlamalar›n elde edilen sonuçlarlabirlikte rapora eklenmesidir.

Solver’›n elde etti¤i sonuçlar› birsenaryo olarak saklayabilirsiniz. Budurumda kendi tahminlerinizide¤ifltirmek zorunda kalmazs›n›z.

Solver sonuçlar›Scenorio ile birlikte

kullan›labilir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 121

VeriÇözümleme

Tüm seçenekler belirlendikten sonra,

Solve dü¤mesine bas›larak de¤ifliklikler çal›flma sayfas›ndagösterilir. Solver resultspenceresinde, Keep solversolution seçilirse, de¤ifliklikler

çal›flma tablosuna uygulan›r. Restore original valuesseçilirse, tablonun ilk de¤erleri yüklenir.

Bizi hedefe ulaflt›ransat›fl adetlerini bir rapor

olarak saklamak istersek,Reports bölümünden Answerseçilir, OK dü¤mesine bas›l›r.

AnswerReport

ayr› bir çal›flmasayfas›nda

oluflur. Rapordahücrelerin ilk ve

son de¤erlerikarfl›laflt›rmal›

olarak gösterilir.

1 3

2

Page 122: Excel Kitap

Sihirbazlar

Conditional Sum Wizard

Uzun Excel tablolar›nda,belirli koflullara uygunverileri toplamak için

kullanaca¤›m›z sihirbazd›r.Daha önce koflula uygun verileri

toplamak için Sum›f fonksiyonunukullanm›flt›k. Conditional Sum

Wizard’›n fark›, birden fazla koflultan›mlayabilmemizdir.

Örne¤in, beyaz eflya stok ve sat›flfiyatlar›n› gösteren tablomuzdaArçelik marka f›r›nlar›n toplamfiyatlar›n› hesaplamak için afla¤›dakiad›mlar› izleriz.

Tools menüsündeWizard komutu yeralm›yorsa, Wizard’›Add-Ins’den yüklememiz gerekir.(bknz. Add-Ins’›Yüklemek)

Bilge Adam-Microsoft Excel122

Bölüm9

ConditionalSum Wizard’›

bafllatmak için,Tools >>ConditionalSum Wizard seçilir.

Wizard’›n ilkad›m›nda

verilerin bulundu¤uhücreler tan›mlan›r.(A1:E30) ‹leridü¤mesine bas›l›r.

Toplanacaksütün ad›

seçilir. (Peflin) ‹stenen k›s›tlamalarAdd Conditiondü¤mesinebas›larak tan›mlan›r.

Marka = Arçelik, Ürün = F›r›n Next dü¤mesine bas›l›r.

Wizard sonucu

hesaplar. Bu sonucusadece de¤er olarak

veya etiketi ileberaber çal›flma

sayfas›nda herhangibir hücreye

kopyalayabiliriz.

Yaln›zca formülü

Copy seçene¤iseçtikten sonra son

ad›mda kopyalanacak hücre

belirlenir(G2), Finish dü¤mesine

bas›l›r.

1 4

5

2

3

Page 123: Excel Kitap

Sihirbazlar

Lookup Wizard

Lookup Wizard büyük birtabloda istenilen de¤erigetirmek için kullan›l›r.

Sütunlar aras›nda aranan bir de¤erinkaç›nc› sütunda oldu¤unu, sat›rlararas›nda aranan bir de¤erin kaç›nc›sat›rda oldu¤unu bulur, bulunan sat›rve sütun kesiflimindeki hücreninde¤erini sonuç olarak getirir. Do¤rusat›r ve sütun numaras›n›

bulabilmesi için ilk sat›r ve ilksütunda de¤erler aranmal›d›r.Afla¤›daki örnekte 1992 de¤eri ilksütunda aranarak tablonun kaç›nc›sat›r› oldu¤u, May›s de¤eri ilksat›rda aranarak tablonun kaç›nc›sütununda oldu¤u bulunmufl, sonuçolarak bu sat›r ve sütununkesiflimindeki May›s 1992 sat›flrakam› getirilmifltir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 123

VeriÇözümleme

1- Tools>>Lookup

seçilir.

Aramayap›lacak

tablo seçilir.

Sütunnumaras›n›

bulmak için ilksat›rda aranacakde¤er seçilir(May›s).

Sat›r numaras›n›bulmak için ilk

sütunda aranacak de¤erseçilir (1992).

‹stenilen kopyala-ma ifllemi seçilir.Sadece sonucu bulan

formül mü, yoksaaranan de¤erler de

sonuç olarak getirilecek mi?

Sonucunyap›flt›r›laca¤›hücre seçilir. Wizard

tamamland›¤›nda istenilen sonucu getiren

formül bu hücredeoluflturulmufltur.

1 4

5

6

2

3

Page 124: Excel Kitap

Bölüm10

Bu bölümde Excel’in standart ayarlar›n› kendi kullan›mtarz›n›za uygun hale getirmeyi göreceksiniz.

Bu bölüme kadarinceledi¤imiz konularExcel’in en çok kullan›lan

seçeneklerini içeriyordu. Buseçenekleri aktar›rken baz›bölümlerde standart ayarlar›noldu¤unu söylemifltik. Birçokkullan›c› Excel’in standartayarlar›n› kendisi için kabul eder.Di¤er yandan her ifllemde bustandart ayarlar› de¤ifltirmekzorunda kal›r.

Bu bölümde Excel’in standartayarlar›n› kendi kullan›mtarz›n›za uygun hale getirmeyigöreceksiniz. Bu seçenekler,sizin her seferinde ayn› ifllemleriyapman›z› engelleyecektir.Ayr›ca araç çubuklar› ve menülerde kendi iste¤inize görede¤ifltirilebilece¤inizseçeneklerdir. Araç çubuklar›üzerinde bütün komutlar için k›sayol simgeleri bulunmamaktad›r. Sürekli kulland›¤›n›z komutlariçin birkaç ad›m yerine araççubu¤una ekleyece¤iniz birsimgeyi kullanabilirsiniz. Hattatamamen kendinize ait bir araççubu¤u oluflturabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel124

Excel’i Özellefltirmek

Page 125: Excel Kitap

Excel’iÖzellefltirmek

Son bölümde inceleyece¤imizMakrolar konusu ile araççubuklar› ve menüleri kendimakrolar›n›z ile düzenlemeyibirlefltirmifl olacak ve Exceliçerisinde haz›r olmayankomutlar oluflturabileceksiniz.

E¤er programlama ve VBAbilginiz varsa bu seçenekleri çokdaha karmafl›k ifllemler içinkullanabilirsiniz.

Pencere ifllemleri ile görünüm-lerinizi üzerinde çal›flt›¤›n›zdosyalar› da de¤ifltirebilirsiniz.

Dosyalar›n›z› sürekli olarakkaydetmek istedi¤iniz klasörden,standart biçimlendirmeseçeneklerine ve yazd›rmaayarlar›na kadar birçok seçeneksizin için de¤ifltirilebilir.

Dikkat etmeniz gereken nokta,e¤er bir de¤ifliklik yap›yorsan›z,bu de¤iflikli¤i geri alabilmek içinnas›l yapt›¤›n›z› unutmamakt›r. Excel içerisinde çok fazla menüve komut oldu¤u için izledi¤inizad›mlar› hat›rlamayabilirsiniz. Exc

el’iÖ

zellefltirm

ek

Özellefltirmek

Page 126: Excel Kitap

Bölüm10

Görünümleri Düzenlemek

Toolbars’› Özellefltirmek

Bir Excel kitab› açt›¤›m›zdakarfl›m›za Standard veFormatting Toolbars gelir.

Excel’de bu Toolbars d›fl›nda dahabirçok Toolbars bulunur.Kullan›labilecek Toolbars’› görmekiçin View >> Toolbars seçilir.‹stenen Toolbars bu listeden seçilir.Örne¤in, grafik ile ilgili bir ifllemyapacaksak, Chart Toolbars’›seçebiliriz. Fakat s›kçabaflvurmayaca¤›n›z Toolbars’›

görüntülemeniz pencerenin verilerleilgili bölümünü küçültecektir.

Bilge Adam-Microsoft Excel126

Excel menülerinde yeralan her komutla ilgili bir

araç dü¤mesi mevcuttur.Kullanaca¤›m›z komutun araçdü¤mesini istedi¤imiz birToolbars’a eklemek için, View>> Toolbars >> Customizeseçene¤i seçilir.

Customize penceresindeCommands bölümünde

solda menüler yer al›r.Komutun yer ald›¤› menü seçildi¤inde, sa¤daki ekrandaaraç dü¤meleri listelenir.Eklenecek araç dü¤mesiniMouse ile sürükleyerek,istedi¤imiz Toolbars’a b›rakabiliriz.

Menüeklemek

için, Categoriesbölümünde

soldaki listedenBuilt-in Menusseçilir. ‹stenen

menü ayn› yolla menü çubu¤una eklenir.Eklenen araç dü¤meleri ve menüleri

Toolbars’dan veya menü çubu¤undanCommands bölümüne geri sürükleyerek

kald›rabiliriz.

1 3

2

Standard veFormatting Toolbarstek bir sat›rda görüntüleniyorsa Toolbars’›n en sonundaki afla¤› ok(Toolbars seçenekleri) t›klan›r,Show Buttons on onerow seçilir.

Page 127: Excel Kitap

Excel’iÖzellefltirmek

Görünümleri Düzenlemek

Yeni Bir Toolbars Oluflturmak

Excel’de var olan araççubuklar›n›n d›fl›ndaistedi¤imiz araç dü¤melerini

yerlefltirebilece¤imiz yeni Toolbarsyaratabiliriz. Özellikleoluflturdu¤umuz makrolar›ndü¤meleri yeni bir Toolbars’ayerlefltirilebilir ve kendimize aitkomutlar› simge haline getirebiliriz.

Yeni bir Toolbars oluflturmak için,View >> Toolbars >> Customizeseçilir.

Bu pencerede Excel içerisindekullan›labilecek bütün komutlarbulundu¤u gibi haz›rlad›¤›n›zmakrolar da bulunur. Customizepenceresi aktif oldu¤unda hiçbirmenü seçene¤i ve toolbarsçal›flmaz. E¤er bu pencereyiaçmazsak, menü ve toolbarsüzerinde de¤ifliklik yapamay›z,çünkü seçim yapmak istedi¤imizdet›klad›¤›m›z komut hareketegeçecektir.

Toolbars’›n üzerindeMouse sa¤ tufl ile

ç›kan k›sayolmenüsünden de

Customize penceresini açabiliriz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 127

Customizepenceresinden

Toolbars bölümü seçilir.

New dü¤mesinet›klan›r,

Toolbars’›n ad› yaz›l›r.

Commandsbölümünet›klan›r, istenen

araç dü¤meleri YeniToolbars’a Mouse

ile sürüklenir.

Olufltur-du¤umuz

Toolbars’› silmekiçin, Toolbars bölümünden

Toolbars seçilir,Delete dü¤mesine

bas›l›r.

1 3

24

Page 128: Excel Kitap

Görünümleri Düzenlemek

Standart Excel Seçenekleri

Excel’de Toolbars’›özellefltirmenin yan› s›ra, yaz›tipi, renk, görünüm, kaydetme

veya güvenlik ile ilgili birçokstandart ayar› de¤ifltirebiliriz. Tümbu düzenlemeler için, Tools >>Options komutu kullan›l›r.

Tools >> Options komutuseçildi¤inde, birçok bölümdenoluflan Options penceresi ekranagelir. Bu pencerede yer alan CustomLists konusunu Veri Giriflibölümünde aç›klam›flt›k.

View bölümünde Excelaç›ld›¤›nda görmek istedi¤inizseçenekleri iflaretleyebilir ve k›lavuzçizgilerin rengini belirleyebilirsiniz.Örne¤in sat›r ve sütun bafll›klar›,formül çubu¤u veya sayfasekmelerinin gösterilipgösterilmeyece¤ine bu bölüm ilekarar verebilirsiniz.

General bölümündeki seçeneklerile standart yaz› tipi, dosyalar›nkaydedilmesi için kullan›lacakklasör ve yeni bir çal›flma kitab›n›nkaç sayfa ile aç›laca¤› gibi genelkullan›m tercihleri ayarlanabilir.

Edit bölümündeki seçenekler iseveri girifli s›ras›ndaki tercihler,kopyalama-tafl›ma ifllemleri ile hücredüzenleme tercihleri gibi veri düzeniile ilgili ayarlar› kapsar. Örne¤in,veri girifli s›ras›nda Enter tufluna

bas›ld›¤›nda seçimin afla¤›daki hücreyerine sa¤daki hücreye geçmesinisa¤layabilirsiniz.

Security bölümündekiseçenekler ile dosyan›z›n aç›lmas› yada de¤ifltirilmesi için parolabelirleyebilirsiniz. Fakat bu ifllemdosyan›z›n silinmesiniengellemeyecektir. Yaln›zca açmave de¤ifltirme yetkisini alabilmekiçin geçerli dosya flifresioluflturacakt›r.

Error Checking bölümü ile,formül ve fonksiyonlar›nhaz›rlanmas›, verilerin girilmesi vedüzenlenmesi s›ras›nda yap›lacakhata denetiminin ve bu denetimlerinkurallar›n› belirleyebilirsiniz. Sürekliç›kan hata mesajlar› ve etiketlerisizin için önemli de¤ilse bu seçene¤ipasif hale getirebilirsiniz.

Options penceresinde bulunan buseçenekler Excel’in birçokseçene¤ini size özgü halegetirecektir.

Options penceresi, Excel’instandart ayarlar›n›kendi tarz›n›za göredüzenlemenizi sa¤lar.

Bilge Adam-Microsoft Excel128

Bölüm10

Page 129: Excel Kitap

Karfl›laflt›rmak

Çal›flma Kitaplar›n› Yan Yana Karfl›laflt›rmak

Farkl› çal›flma kitaplar›ndabulunan verileri karfl›laflt›rmakiçin, karfl›laflt›rmak istedi¤imiz

çal›flma kitaplar› aç›l›r, Window >>Compare side by side with seçene¤iseçilir. Her iki çal›flma kitab›ndakifarkl›l›klar› saptamak için, birçal›flma kitab›ndan kayd›rmayapt›¤›m›zda di¤er çal›flma sayfas›da kayar. Böylece sat›r sat›r de¤erlerkarfl›laflt›r›labilir.

Karfl›laflt›rmay› sonland›rmak için,Compare side by side withToolbars’dan, Close side by sidedü¤mesi t›klan›r.

Bir Çal›flma kitab›nda bulunansayfalar› ayn› penceredegörüntülemek için, Window >> NewWindow seçilir. Yeni pencereyegeçip istedi¤imiz sayfay›

t›klayabiliriz. Böylece ayn› çal›flmakitab›nda bulunan farkl› sayfalar›inceleyip, karfl›laflt›rma yapabiliriz.

Ekranda yer alan çal›flma kitab›n›gizlemek için, Window >> Hideseçilir. Tekrar görünür hale getirmeiçin, Window >> Unhide seçilir.

Yan yana karfl›laflt›rma seçene¤idaha önceki Office sürümlerindeolmayan bir özelliktir.

Her iki çal›flma sayfas›nda kayd›rma

yapmak istemiyorsak,Compare side to side

with Toolbars’dan,Synchronous scrolling

dü¤mesi t›klan›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 129

Excel’iÖzellefltirmek

Ayn› Çal›flma Kitab›nda Farkl› Sayfalar› GörüntülemekBir Çal›flma kitab›nda bulunan sayfalar› ayn› pencerede görüntülemek için,Window >> New Window seçilir. Yeni pencereye geçip istedi¤imiz sayfay› t›klayabiliriz. Böylece ayn› çal›flma kitab›nda bulunan farkl› sayfalar› inceleyip, karfl›laflt›rma yapabiliriz.

Page 130: Excel Kitap

Sayfalar› Özellefltirmek

Çal›flma Sayfas›n› Bölmek

Özellikle çok fazla verigiriflinin yap›ld›¤› çal›flmatablolar›nda, kayd›rma ifllemi

yap›ld›¤›nda sat›rda ve/veya sütundayer alan bafll›klar kaybolur. Sayfay›kayd›rd›¤›m›zda bafll›klar›n sabitkalmas›n› istiyorsak, bafll›klar›nbulundu¤u sat›r›n bir altsat›r›ndayken veya bafll›¤›nbulundu¤u sütunun bir yansütunundayken, Window >> Splitseçilir. Çal›flma sayfas›nda, sat›r

ve/veya sütundaki bafll›¤›kay›tlardan ay›ran bir bölme çizgisigörüntülenir. Bölme çizgisininüstündeki, solundaki bilgilerkayd›rma yapt›¤›m›zda hareketetmez. Böylece kay›tlar ilerlese de,bafll›klar sabit kalacakt›r. Bu ifllemile verilerinizi takip etmek dahakolay olacakt›r. Bilmeniz gerekenbir nokta da; bölme noktas›n›n art›kbafllang›ç oldu¤udur. YaniCtrl + Home tufllar›na bast›¤›n›zdabu noktaya dönülür.

Bölme çizgisinikald›rmak için, çizgiüzerinde çift t›klayabiliriz.

Bilge Adam-Microsoft Excel130

Bölüm10

Sabit kalmas›n›istedi¤imiz

bafll›¤›n bir alt hücresine t›klar›z.

Window >> Splitseçilir.

Bafll›¤›n alt›nda bölmeçizgisi belirir.

Kayd›rmaçubu¤undan

kay›tlar› de¤ifltirdi¤imizde

bafll›klar sabit kal›r.

Bölmeyikald›rmakiçin, Window >>

Remove Splitseçilir.

1 3

2 4

Page 131: Excel Kitap

Sayfalar› Özellefltirmek

Sayfalar› Koruma ve Hücreleri Kilitleme

Uzun zaman içerisindehaz›rlanm›fl bir dosyan›niçeri¤indeki formüllerin ve

biçimlerin yanl›fll›kla bozulmas›sizin için önemli bir sorunoluflturacakt›r. Ayn› sorunlarla tekrartekrar u¤raflmak yerine sayfalar›n›z›koruma alt›na alabilirsiniz. Ayn›

zamanda di¤er kullan›c›lar›ngörmesini istemedi¤iniz formül yada fonksiyonlar› gizleyebilirsiniz.

Bunun için öncelikle de¤ifltirilebile-cek, de¤ifltirilemeyecek ve gizlenecek hücreleri belirlemelisiniz. Daha sonra Hücre Kilitleme ifllemini gerçeklefltirip, Sayfa Koruma iflleminin gerekliad›mlar›n› tamamlayacaks›n›z.

Microsoft Excel-Bilge Adam 131

Excel’iÖzellefltirmek

De¤ifltirilebilecekhücreler seçilir ve

Format Cells penceresiaç›l›r.

Protectionbölümünden

Locked özelli¤i kald›r›l›r.Varsay›lan olarak buseçenek bütün hücreleriçin aktiftir.

E¤er hücreiçeri¤indeki

formüllerin görünmesini istemiyorsan›z, FormülleriHidden seçene¤ini iflaretlemelisiniz.

Kilitlemeifllemleri

tamamland›ktansonra Tools >>

Protection >>Protect Sheet seçilir.

Protect Sheetpenceresindepassword verilir ve

password’›bilmeyen

kullan›c›lar›n yapabilecekleri

seçenekleriflaretlenir.

Password onaylanmas›için tekrar girilir ve

OK dü¤mesi ilepencere kapat›l›r.

1 4

2

3

5

6

Page 132: Excel Kitap

Bölüm11

Bu bölümde Excel’in farkl› fonksiyonlar› ile çözümgelifltirmeyi ö¤renceksiniz.

Fonksiyonlarla çal›flmay›art›k ö¤renmifl oldu¤unuzagöre, bu konudaki

da¤arc›¤›n›z› geniflletebilir veyetkinli¤inizi art›rabilirsiniz. Baz›durumlarda bildi¤iniz fonksiyon-lar›n sizin için yeterli olmad›¤›n›düflünür ve baflka yöntemlerebaflvurmak zorunda kal›rs›n›z.

Ama Excel içerisindekifonksiyonlar›n baz›lar›, hemenhemen her kullan›c›n›n ihtiyac›n›karfl›lad›¤› halde fazla bilinmeyenfonksiyonlard›r.

Bu fonksiyonlar›n kullan›m›di¤erlerine göre farkl› ve zoroldu¤u için bilinirlikleri azd›r.Birçok kullan›c› bu fonksiyonlar›bilmedikleri için çok k›sa süredeoluflturabilece¤i tablolar› farkl›yöntemleri kullanarak daha uzunsürede oluflturmaktad›r. Ayr›cabu yöntemler ço¤u zaman kal›c›çözümler olmamaktad›r.

Örne¤in, SUMIF fonksiyonununyaln›zca bir koflul ileçal›flabildi¤ini söylemifltik. Ayn›anda iki koflula birden uyanverilerin toplam›n› nas›l

Bilge Adam-Microsoft Excel132

Geliflmifl Fonksiyonlar

Page 133: Excel Kitap

GeliflmiflFonksiyonlar

alaca¤›n›z› belirtmemifltik. ‹flte butip durumlarda kullan›c›lar kendiyöntemlerini gelifltirmektedirler.Verileri süzdükten sonra onlar›baflka bir sayfada bir arayagetirip, yeni bir toplam tablosuoluflturmak buna örnek olarakverilebilir. Bu kal›c› bir çözümolmad›¤› gibi uzun ifllemlerzinciri demektir.

Büyük listeleri birbiriylekarfl›laflt›rmak ya da bir tablonuniçinde baflka bir tablodaki verilerikullanmak da kullan›c›lar›n en s›kkarfl›laflt›¤› problemler aras›ndayer almaktad›r.

Excel’in geliflmifl fonksiyonlar›bu tarz s›k›nt›lara çözümoluflturmaktad›r. Hatta bunlar›kullan›rken oluflabilecek hatalarada önceden önlem alabilece¤inizbaflka fonksiyonlar dabulunmaktad›r.

‹leri düzey Excel kullan›c›lar›mant›ksal fonksiyonlar›, veriçözümleme tekniklerini vegeliflmifl fonksiyonlar› etkinolarak kullanarak çok k›sasürede kendileri için kal›c›çözümler üretebilmektedirler. G

elifl

miflFo

nksiyo

nlar

Fonksiyonlar

Page 134: Excel Kitap

Bölüm11

Kullan›fll› Fonksiyonlar

Database Fonksiyonlar›

Excel’de oluflturdu¤umuz uzunlisteleri çözümlememizisa¤layan fonksiyonlard›r.

Database fonksiyonlar›, bir listedeölçüte uyan kay›tlar üzerinde ifllemyapmam›z› sa¤lar. Daha önce Sum›ffonksiyonu ile bir ölçüte uyankay›tlar›n toplam›n› alm›flt›k.Database fonksiyonlar›n›n Sum›f vebenzer fonksiyonlardan fark›,birden fazla ölçüttan›mlayabilmemiz ve sadece Sumde¤il, Average, Max, Minfonksiyonlar›n› da ölçüte uyankay›tlara uygulayabilmemizdir.

Bu gruba ait tüm fonksiyonlar›nkullan›m› ayn›d›r. Fonksiyon

parametreleri üç tanedir; Database,field ve criteria.

Örnek: Bölgelere göre illerdekigelir, gider ve net kazançlar›gösteren tablomuzda, illere göretoplam, ortalama, en büyük ve en küçük gideri Databasefonksiyonlar›n› kullanarakhesaplatabiliriz.

Field alan›ndakullan›lan alan ad›,tablodaki adla ayn›olmal›d›r. Formülsonucunda hataoluflmamas› için fieldalan› alan ad›ndankopyalanabilir.

Bilge Adam-Microsoft Excel134

=DSUM(Database; Field;Criteria)Database, üzerinde ifllem yap›lacak tüm listeyi, Field, ifllem yap›lacak (örne¤in toplanacak) sütunu,Criteria, ifllemin uygulanmas›n› istedi¤imiz kay›tlar›n tan›m›n›n yap›ld›¤› alan› ifade eder.

DCOUNT: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar aras›nda say› içeren hücreleri sayar.

DSUM: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar›n toplam›n› verir.

DAVERAGE: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar›n ortalamas›n› verir.

DMAX: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar içindeki en yüksek de¤eri verir.

DMIN: Bir veritaban›nda ölçüte uyan kay›tlar içindeki en düflük de¤eri verir.

Page 135: Excel Kitap

GeliflmiflFonksiyonlar

Kullan›fll› Fonksiyonlar

Lookup & Reference Fonksiyonlar›

Uzun listelerde, bir bilgiyeulaflmam›z› kolaylaflt›ranfonksiyonlard›r.

VLOOKUP FonksiyonuBir tablonun en solundaki belli bir

de¤eri arar, bu de¤ere karfl›l›k gelensat›r de¤erini verir. Sabit birtablonun içindeki bilgilere,hesaplama tablolar›nda ya da baflkalistelerde ihtiyaç duyabiliriz. Di¤erbir kullan›m amac› da listekarfl›laflt›rmalar›d›r. Benzer ikilistede farkl› olan verileri bulmakiçin VLOOKUP fonksiyonu siziniçin en pratik seçenek olacakt›r. Bunedenle VLOOKUP, Excelfonksiyonlar› içinde en çok ihtiyaçduyulan fonksiyonlardan biridir.Tablolarda belli bir de¤ere görearama yapmam›z› sa¤lar.

HLOOKUP FonksiyonuBir tablonun en üst sat›r›ndaki

belli bir de¤eri arar, bu de¤erekarfl›l›k gelen sütun de¤erini verir.VLOOKUP fonksiyonu de¤erisütunda, HLOOKUP fonksiyonusat›rda arar. Kulland›¤›m›z tablodade¤erler sütunlarda ise VLOOKUP,sat›rlarda ise HLOOKUP fonksiyonukullan›l›r. Her iki fonksiyonun dakullan›m amac› ayn›d›r.

VLOOKUP’da bak›lande¤er bulunamazsa;

Range Lookup 0tan›mlanm›flsa #N/Ahata de¤erini verir,

Range Lookup 1tan›mlanm›flsa aranan

de¤erden küçük enyak›n de¤eri kullan›r.

Microsoft Excel-Bilge Adam 135

VLOOKUP (Lookup_value; table_array; col_index_num; range_lookup)HLOOKUP (Lookup_value; table_array; col_index_num; range_lookup)

Lookup_value: Arama yapaca¤›m›z tabloda aranan de¤erdir. Bu de¤er ait oldu¤u tablonun ilk sütunundaolmal›d›r.Table_array: ‹çinde verinin aranaca¤› tablodur. Tablo seçimi aranan de¤er için önemlidir. E¤er arad›¤›n›zde¤er bu tabloda ilk sütun de¤ilse tablo s›n›rlar›n› bu sütundan itibaren seçerek onu ilk sütun yapa-bilirsiniz.Col_index_num: Bulunacak de¤ere karfl›l›k gelen de¤erin bulundu¤u sütun numaras›d›r. Range_lookup: 1 ve 0 de¤erlerini alabilir, 1 de¤eri verilirse, de¤eri arad›¤›m›z sütunun A’dan Z’ye veyaZ’den A’ya s›ral› olmas› gerekir. 0 de¤eri verilirse, s›ralama gerekmez.

Page 136: Excel Kitap

Kullan›fll› Fonksiyonlar

Lookup & Reference Fonksiyonlar›

Lookup ifllemlerinde sadecebelirli bir de¤ere göre aramayap›lmaz. Bazen arad›¤›m›z

de¤er de net de¤ildir.

Lookup FonksiyonuBir sat›r ya da sütun aral›¤›ndaki

de¤eri arar. Aranan de¤er sat›r veyasütunda hücre aral›¤› seçilerektan›mlan›r. VLOOKUP veHLOOKUP fonksiyonlar› aranande¤eri, sol sütun veya üst sat›rdaararken, Lookup fonksiyonu di¤ersat›r ve sütunlarda da arar.

=Lookup(lookup_value;lookup_vector; result_vector)

Lookup_value; arad›¤›m›z say›salveya metinsel de¤er, Lookup_vector;araman›n yap›laca¤› sütun veya sat›raral›¤›, Result_vector; aranan de¤erekarfl›l›k gelen de¤erin bulundu¤usütun veya sat›r aral›¤›d›r.

Index FonksiyonuSat›r ve sütun numaras›n›

verdi¤imiz hücrede bulunan de¤erigösterir.

=Index(array; row_num;column_num)

Array, arad›¤›m›z hücreninbulundu¤u tablo, Row_num; seçilentabloya göre sat›r›n bulundu¤ukonum, Column_num; seçilentabloya göre sütunun bulundu¤u

konumdur.

Match FonksiyonuBelirtilen tabloda, aranan de¤erin,

konumuna göre sat›r veya sütunnumaras›n› verir. Bulmakistedi¤imiz de¤erin kaç›nc› sat›rveya sütunda oldu¤unu gösterir.Genellikle Index fonksiyonu ileberaber kullan›l›r.

=Kaç›nc›(lookup_value;lookup_array; match_type)

Lookup_value; tablodabulunmas›n› istedi¤imiz de¤er,Lookup_array; de¤eri içeren sat›rveya sütun aral›¤›, Match_type; -1, 0ya da 1 olabilir.

-1: Aranan de¤erden büyük ya daeflit olan en küçük de¤eri bulur.

0: Aranan de¤ere eflit olan ilkde¤eri bulur, eflleflen bir de¤erbulamazsa #N/A hata de¤erini verir.

1: Aranan de¤erden küçük ya daeflit olan en büyük de¤eri bulur.

Bu fonksiyonlar ileyapabileceklerinizinbaz›lar›n› LookupWizard ile de gerçeklefltirebilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel136

Bölüm11

Page 137: Excel Kitap

Hata fonksiyonlar›hiçbir zaman tek

bafl›na kullan›lamazlar.

Kullan›fll› Fonksiyonlar

Information Fonksiyonlar›

Information fonksiyonlar›hücrelerdeki verilerin türlerini yada hatalar› denetleyen

fonksiyonlard›r ve genellikle tekbafllar›na kullan›lmazlar. Baflka birfonksiyonun içindekullan›ld›klar›nda daha çok ifleyararlar. Informationfonksiyonlar›n›n ortak özelli¤i,bunlardan birini kulland›¤›n›zdagelecek sadece iki sonuç olmas›d›r –TRUE ve FALSE- . Bunlar birers›nama fonksiyonlar›d›r. Bir hücreya da fonksiyon hakk›nda, bufonksiyonlar› kullanarak Excel’e birsoru sorars›n›z. Excel’de sorunuzaTRUE ya da FALSE olarak cevapverir. Bu karakteristik özellikInformation fonksiyonlar›n›n dahaçok karfl›laflt›rma gerektirenfonksiyonlar›n içerisindekullan›lmas›n› sa¤lar

(IF, SUMIF, COUNTIF, AND, OR v.b).

ISERROR (Value): Birfonksiyonun sonucunun hatal› olupolmad›¤›n› denetler. Fonksiyonsonucu hatal› ise, (#N/A, #VALUE!,#REF!, #DIV/0!, #NUM!, #NAME?,ya da #NULL!) TRUE de¤eriniverir. ISERROR fonksiyonundaparantez içerisine baflka birfonksiyon ya da fonksiyonu içeren

bir hücre adresi yaz›labilir.

ISBLANK (Value): Bir hücreniniçinde veri olup olmad›¤›n› denetler.Bak›lan hücre boflsa TRUE de¤eriniverir. Kullan›m› oldukça basittir.Parantez içerisine denetlenecekhücre adresi yaz›l›r.

ISTEXT (Value): Fonksiyoniçerisinde kullan›lan ya da birhücrede bulunan de¤erin metin olupolmad›¤›n› denetler. De¤er metinseTRUE sonucunu verir. Paranteziçerisine bir de¤er yaz›labilir ya dabir hücre adresinden de¤er al›nabilir.

ISNUMBER (Value): Bufonksiyon parantez içerisindeyaz›lm›fl ya da verilen hücreadresindeki de¤erin say› olupolmad›¤›n› denetler. Bak›lan de¤ersay› ise TRUE de¤erini verir.

Microsoft Excel-Bilge Adam 137

GeliflmiflFonksiyonlar

Page 138: Excel Kitap

Bölüm12

Bu bölümde, Excel ile Makrolar oluflturmay› ve kullanmay› ö¤renece¤iz.

Microsoft Excel ileçal›fl›rken sürekliyapt›¤›n›z ifllemleri

otomatik hale getirebilirsiniz.Bunun için Excel’de makrolaroluflturmal›s›n›z. Daha sonra bumakrolar›n nas›l çal›flaca¤›n›belirlersiniz. Böylece sadecemakronuzu çal›flt›rarakistedi¤iniz eylemlerin tek komutile yap›labilmesini sa¤lars›n›z.

Makro, eylemlerinizin ad›m ad›m kaydedilmesi ve komut dizimlerineçevrilmesi ile oluflanprogramc›klar anlam›nagelmektedir. Yani Excel Makrokaydetme ifllemi s›ras›nda, sizinverdi¤iniz komutlar› Visual Basicprogramlama diline çevirmekte ve bunlar› bir arada saklamaktad›r. Kay›t durdu¤u anda Makrotamamlanm›fl demektir.

Makrolar hakk›nda bilinen baz›yanl›fllar vard›r. Makro için VisualBasic programlama dilini bilmeyegerek yoktur. Visual Basic ileModule dedi¤imiz, tamamen size özgü programlar› oluflturursunuz. Makro ile Module kavram›n›nkar›flt›r›lmamas› gerekir. Elbette

Bilge Adam-Microsoft Excel138

Makrolar

Page 139: Excel Kitap

Makrolar

sizin yazd›¤›n›z programlar da birModule içerisinde saklan›r. Amagenellikle sizin bu programlara,programc›l›k bilgisi ile müdahaleetmenize gerek yoktur.

Module yazabilecek düzeydeprogramc›l›k bilgisine sahipiseniz, çok daha karmafl›kifllevlere sahip programlaryapabilirsiniz. Makrolar ise dahabasit ifllemler için kullan›l›r ve bukullan›m oldukça basittir.

Bu bölümde, Excel ile Makrolaroluflturmay› ve kullanmay›ö¤renece¤iz. Bütün makroifllemleri Tools menüsündebulunan makrolar alt menüsündebulunan seçenekler ilegerçeklefltirilir. E¤er programc›l›kbilgisine sahipseniz VBA (VisualBasic For Applications)programlama dili ile Excel’dehaz›rlad›¤›n›z makrolaramüdahale edebilir ve istedi¤inizeylemleri ekleyebilirsiniz.

Makrolar ile çal›flmaya önceMakrolar penceresinin kullan›m›ile bafllayaca¤›z. Sonra MakroKaydetme ve Makro Çal›flt›rma ifllemlerini gerçeklefltirece¤iz. M

akro

lar

Page 140: Excel Kitap

Bölüm12

Makrolar ile Çal›flmak

Makro Seçenekleri

Excel dosyalar›nda Makrolarotomatik ifllemyapt›rabilece¤iniz komut

dizimleridir. Makrolar, Tools-Macro-Macros seçene¤i ileeriflece¤iniz Macros penceresindenkontrol edilir. Bu pencere Excel ileoluflturdu¤unuz tüm makrolar›çal›flt›rman›z›, silmenizi ya dadüzenlemenizi sa¤lar. Pencere ilegelen listede aktif dosyan›zda geçerli

olan makrolar›n bir listesi yer al›r.Bu listede üzerinde ifllem yapmakistedi¤iniz makroyu seçtikten sonraiflleminizi gerçeklefltirebilirsiniz.

Listede yer almayan makrolar aktifdosyada yer alm›yor demektir. E¤erarad›¤›n›z makrolar› baflka bir dosyada oluflturduysan›z, o makrolara eriflmek için önce dosyay› açmal›s›n›z. Böylece istedi¤iniz ifllemleri o pencere üzerinde gerçeklefltirebilirsiniz.

Alt+F11 tufllar› ileVisual Basiceditörünü açabilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel140

Macro Name: Seçti¤iniz makronun ad› bu

bölümde görüntülenir.

Macro List: Üzerindeifllem yap›labilecek

makrolar› listeler. ‹fllemyapmak istedi¤inizmakroyu bu listeden seçeceksiniz.

Step into: Seçili olanmakronun Visual Basic

editörü ile ad›m ad›mçal›flt›r›lmas› sa¤lan›r.Hata denetimi içinkullan›lan bir seçenektir.

Edit: Visual BasicEditörü ile makronun

görüntülenmesini sa¤lar.Aç›lan kod penceresindemakroya müdahale edebilirsiniz.

Delete: Makroyu siler.E¤er bu makronun

çal›flt›r›lmas› için bir menüya da dü¤me oluflturduysan›z onlar art›kçal›flmayacakt›r.

Options: Makronunçal›flt›r›lmas› için geçerli

k›sayolun görüntülenmesinive de¤ifltirilmesini sa¤lar.

Run: Seçili olan makroyuçal›flt›r›r. Tasar›m aflamas›

d›fl›nda makrolar genellikle buradançal›flt›r›lmazlar.

Page 141: Excel Kitap

Makrolar

‹fllemleri Otomatiklefltirmek

Makro Kaydetmek

Makro, bir anlamda videokay›t cihaz› gibi çal›fl›r.Otomatiklefltirmek

istedi¤iniz ifllemleri Record Macrokomutundan sonra bir kezyapars›n›z. Kay›t durduruluncayakadar Excel sizin yapt›¤›n›z bütünifllemleri kaydeder.

‹fllemleri kaydetme s›ras›ndadikkat edece¤iniz en önemli nokta

hücrelerin seçimidir. Ayr›ca makrolara isim verirken de

dikkat etmelisiniz. Verece¤inizisimler, harfle bafllamal›, Türkçekarakter, boflluk veya noktalamaiflareti içermemelidir. E¤erverece¤iniz isim iki kelimedenolufluyorsa ( _ ) karakteri ilebirlefltirebilirsiniz (Kayit_Silme,Veri_Girisi, TumunuKaydet vb.).

Makroyu kaydederken

hücreleri klavyeyle ya da Relative

Reference dü¤mesiaktif iken seçiniz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 141

Makroyu oluflturmakistedi¤iniz dosya

içerisinde Tools-Macro-Record New Macroseçene¤ini t›klay›n›z.

Record Macropenceresinde

Makronun ad› ve k›sayol tuflubelirlenir. Baflka bir eylem içinkullan›lan k›sayol tuflu verilmez.

Makronunçal›flt›r›lmas›n›

istedi¤iniz dosya seçene¤iniseçiniz. E¤er tüm dosyalar ileçal›flmas›n› istiyorsan›zPersonal Macro Work book’›seçiniz. OK dü¤mesinebas›n›z.

Yapaca¤›n›zbütün ifllemler

kaydedilmeyebafllanm›flt›r.

‹fllemlerinizi s›raylayap›n›z.

StopRecording

dü¤mesine bas›n›z.

Kay›t ifllemitamamlan-

m›flt›r. Makroyuçal›flt›rma komutunu

vermezseniz birde¤ifliklik

olmayacakt›r.

1

2

3

4

5

6

Page 142: Excel Kitap

‹fllemleri Otomatiklefltirmek

Makroyu Çal›flt›rmak

Makronuzu kaydettiktensonra siz onu çal›flt›ranakadar dosyan›z üzerinde

hiçbir etkisi olmayacakt›r.Makronuzun do¤rulu¤undan eminolmak için onu bir kere çal›flt›rman›zgerekir. E¤er makronuz bir hataveriyorsa, ifllemleri bafltankaydetmeniz ya da Visual Basicyard›m›na baflvurman›z gerekir. Ziramakrolar bazen hatal› ifllemleriçerebilirler. Makrolar› çal›flt›rmakiçin farkl› seçeneklere sahipsiniz:

1. Makrolar Penceresinde Rundü¤mesine basarak,

2. Makroya atad›¤›n›z k›sayol tuflkombinasyonuna basarak,

3. Bir komut dü¤mesi yard›m› ile,4. Toolbars’a ekleyece¤iz bir

simge ile,5. Menüler aras›na makronuz için

ekleyece¤iniz bir seçenek ile.Bu seçeneklerden herhangi birini

seçebilirsiniz. E¤er dosya içerisindeayn› tarz ifllemleri yapan (Örne¤inveri analizinin çeflitli aflamalar›)makrolar›n›z varsa menü çubu¤uüzerinde kendinize ait bir menüseçene¤i ya da bir Toolbarsoluflturabilirsiniz.

Biz burada sizlere Makrolar ile birToolbars oluflturmay› anlataca¤›z.Menü seçene¤i eklemek de pekfarkl› de¤ildir.

Customize penceresiaç›kken dü¤megörünümünü, dü¤meüzerinde sa¤ tufl ilede¤ifltirebilirsiniz.

Bilge Adam-Microsoft Excel142

Bölüm12

Toolbars üzerindesa¤ tufl ile gelen

k›sayol menüsündenCustomize’› seçiniz.

Commandsbölümünden Özel

Dü¤me seçene¤ini farenizin sol tuflu ileToolbars üzerine sürükleyip istedi¤iniz birToolbars üzerineb›rak›n›z.

Ekledi¤inizdü¤me üzerinde

sa¤ tufl ile gelen menüden Assing Macro

seçene¤ini seçiniz.

Assing Macropenceresinden

dü¤menin çal›flt›rmas›n›istedi¤iniz makroyu

seçiniz. OK dü¤mesinebas›n›z.

1

2

4

5

Page 143: Excel Kitap

Makrolarla Çal›flmak

Security

Office programlar›n›ntamam›nda bulunanMakrolar seçene¤i ile küçük

programlar oluflturursunuz. Buprogramlar her zaman haz›rlad›¤›n›zbelgelerle birlikte hareket edecektir.Baflka bir kaynak taraf›ndanhaz›rlanm›fl bir Excel dosyas›nda dasizin haz›rlayabilece¤iniz türdemakrolar olabilir. Bu küçükprogramlar›n içerisinde programc›l›kbilgisi iyi olan kullan›c›larbilgisayar›n›z›n ya da dosyalar›n›z›nyap›s›n› bozacak kodlar (virüs)ekleyebilir. Korunmas› zor virüslerbu tür dosyalar ile dolaflabilir.

Bu nedenle Makrolar için Excel’debir güvenlik menüsüoluflturulmufltur. Bu güvenli¤inamac› sizin yazd›¤›n›z makrolar›engellemek de¤il, d›flar›dan gelendosyalardaki virüs içerebilecekmakrolar› engellemektir.

Tools-Macro-Security seçene¤i ileSecurity penceresini açt›¤›n›zda dörtSecurity Level’› göreceksiniz. E¤erbu pencereyi ilk defa aç›yorsan›z,Security Level High seçili olarak gelecektir. Bu düzeylerin aç›klamalar›yanlar›nda belirtilmifltir.

Bu aç›klamalarda kullan›lanimzalanm›fl terimi çok fazlabilinmemektedir. Dijital imza, Birmakro veya belge üzerindeki

elektronik, flifreleme tabanl›, güvenliorijinallik damgas› anlam›nagelmektedir. Bu imzay› oluflturmakiçin kullan›lan sertifika, makro veyabelgenin imzalayan taraf›ndanoluflturuldu¤unu ve imzan›nde¤ifltirilmedi¤ini do¤rular. Yanimakronun kayna¤› belirlenmifloldu¤u için zararl› olma ihtimaliyoktur.

Makrolar›n›z›n çal›flabilmesi içingüvenlik düzeyini Medium ya daLow düzeye getirmelisiniz. MediumSecurity Level’› seçti¤inizde makroiçeren dosyalar aç›l›rken sizemakrolar›n çal›flt›r›lmas›n›onaylaman›z için bir uyar› penceresigelir. Low Security Level ise sizinonaylaman›za gerek kalmadan bütünmakrolar› çal›flt›racakt›r. Bugüvenlik düzeyini kullanmaman›z›tavsiye ederiz.

D›flar›dan gelen Exceldosyalar›n› açmadan

önce mutlaka Security seçene¤ini

en az Mediumdüzeyine getiriniz.

Microsoft Excel-Bilge Adam 143

Makrolar

Page 144: Excel Kitap

Klavye K›sayollar›

Veri Girifli ve Hareket ‹fllemleri

ALT+ENTER Ayn› hücrede yeni bir sat›ra bafllar. CTRL+ENTER Seçili hücre aral›¤›n› geçerli giriflle

doldurur. SHIFT+ENTER Hücre giriflini tamamlar ve

yukar›daki bir önceki hücreyi seçer. TAB Hücre giriflini tamamlar ve sa¤daki

bir sonraki hücreyi seçer. SHIFT+TAB Hücre giriflini tamamlar ve soldaki bir

önceki hücreyi seçer. Ok tufllar› Bir karakter yukar›, afla¤›, sola veya

sa¤a gider. HOME Sat›r›n bafl›na gider. F4 veya CTRL+Y Son eylemi yineler. CTRL+D Afla¤›ya do¤ru doldurur. CTRL+R Sa¤a do¤ru doldurur. CTRL+ALT+K Köprü ekler. CTRL+; Tarihi girer. CTRL+: Saati girer. ALT+AfiA⁄I OK Aral›¤›n geçerli sütunundaki

de¤erlerin aç›l›r listesini görüntüler. CTRL+Z Son eylemi geri al›r.

CTRL+ok Geçerli veri alan›n›n kenar›na gider. CTRL+HOME Çal›flma sayfas›n›n bafl›na gider. CTRL+END Sayfada, en sa¤daki kullan›lan

sütunun en alttaki kullan›lan sat›r›ndaki son hücreye gider.

ALT+PAGE DOWN Bir ekran sa¤a gider. ALT+PAGE UP Bir ekran sola gider. F6 Bölünmüfl bir çal›flma sayfas›ndaki

bir sonraki bölmeye geçer. SHIFT+F6 Bölünmüfl bir çal›flma sayfas›ndaki

bir önceki bölmeye geçer. CTRL+BACKSPACE Etkin hücreyi görüntülemek üzere

kayd›rma yapar. F5 Git iletiflim kutusunu görüntüler.

SHIFT+F11 veya ALT+SHIFT+F1 Yeni bir çal›flma sayfas› ekler. CTRL+PAGE DOWN Çal›flma kitab›ndaki bir sonraki

sayfaya gider. CTRL+PAGE UP Çal›flma kitab›ndaki bir önceki

sayfaya gider. SHIFT+CTRL+PAGE DOWN Geçerli ve bir sonraki sayfay› seçer.

SHIFT+CTRL+PAGE UP Geçerli ve bir önceki sayfay› seçer. CTRL+SPACE Tüm sütunu seçer. SHIFT+SPACE Tüm sat›r› seçer. CTRL+B Tüm çal›flma sayfas›n› seçer. SHIFT+BACKSPACE Birden çok hücre seçildi¤inde,

yaln›zca etkin hücreyi seçer. CTRL+SHIFT+SPACE Bir nesne seçildi¤inde, sayfadaki

tüm nesneleri seçer. CTRL+6 Nesneleri gizleme, görüntüleme,

nesneler için yer tutucular› görüntüleme aras›nda geçifl yapar.

CTRL+* Etkin hücrenin etraf›ndaki geçerli alan› seçer.

CTRL+/ Etkin hücreyi içeren diziyi seçer. CTRL+\ Seçili bir sat›rda, etkin hücredeki

de¤erle eflleflmeyen hücreleri seçer. ALT+; Geçerli seçimdeki görünür hücreleri

seçer.SHIFT+ok Seçimi bir hücre geniflletir. CTRL+SHIFT+ok Seçimi, etkin hücreyle ayn›

sütundaki veya sat›rdaki bofl olmayan son hücreye geniflletir.

SHIFT+HOME Seçimi sat›r›n bafl›na geniflletir. CTRL+SHIFT+HOME Seçimi çal›flma sayfas›n›n bafl›na

geniflletir. CTRL+SHIFT+END Seçimi, çal›flma sayfas›ndaki son

kullan›lan hücreye geniflletir. SHIFT+PAGE DOWN Seçimi afla¤›ya do¤ru bir ekran

geniflletir. SHIFT+PAGE UP Seçimi yukar›ya do¤ru bir ekran

geniflletir. END+SHIFT+ok Seçimi, etkin hücreyle ayn› sütun

veya sat›rdaki bofl olmayan son hücreye geniflletir.

END+SHIFT+HOME Seçimi, sayfadaki son kullan›lan hücreye geniflletir.

END+SHIFT+ENTER Seçimi, geçerli sat›rdaki son hücreye geniflletir.

SCROLL LOCK+SHIFT+HOME Seçimi, pencerenin sol üst

köflesindeki hücreye geniflletir. SCROLL LOCK+SHIFT+END Seçimi, pencerenin sa¤ alt

köflesindeki hücreye geniflletir.