> ostirala • 2000ko apirilaren 21 a

Egunkaria

Etizondo • Liburutegiari ez dago liburuak eta irakurleak biltzeko lekurik Laura Laubach •«Biberoiareri kulturan bizi gara»

Latxarena ez ezik, rasa ardiareria eta latxa-milchschaf F1 gurutzatuareria ere erabiliko dute. Baina koritua da lacaune ardi fraritseseri esriearekiri eziri izarien

dela egin Errorikari jatorri izendapeneko gazta. Halaxe erabaki

berri du INIafarroako Gobemuak. UAG1\J sindikatua sutan dago.

EHINIE sindikatua eta latxa ardia baliatzen duten mendialdeko artzainak,

berriz, pozez gainezka. Baita latxa ardiak ere, noski.

• J O X E L A C A L L E

Elizondo •

Liburuak gainezka Elizoridoko liburutegiari ez dago tokirik ez irakurleentzat ezta liburueritzat ere

Liburutegi batean

irakurleentzat eta

liburuentzat tokirik ez

dagoenean iristen dira

arazoak. Elizondoko

liburutegiak Baztan,

Urdazubi eta

Zugarramurdiko 8.500

biztanleei eman behar

die zerbitzua.

BLIZONDON DAGOEN LIBU-

r u t e g i a 1 9 8 2 a n s o r t u z e n , b e r t a k o u d a l e t x e a n . O r d u a n , B a z t a n g o U d a l a k A r i z k u n e n e a j a u r e g i a j a s o zuen, ba ina lehenagoko jabe-ek ku l tu r ekitaldi eta erakun-d e e n t z a t i z a t ea n a h i z u t e l a azp imar ra tu zuten . Hori zela eta, l iburutegia txikia gelditu z e n e a n , 1 9 9 6 a n , Ar i zkune -n e a K u l t u r E t x e r a e r a m a n zuten. Egoitzak 27 maha i eta 100 m e t r o k o a d r o d i tu i ra -kurleentzat . Egun 1.502 baz-k ide d i t u l i b u r u t e g i a k , e t a u r t e a n z e h a r 8 . 3 0 0 b a t i ra-kur le igarotzen dira bertat ik. Liburuen kopu rua gutxi gora-behera 10.000 alekoa da, eta ur tero 600 ale gehiago daude apaletan; hori dela eta, l iburu b a t h a r t u o rduko i rakur leak lau bota ditzake lurrera, ba t a b e s t e a r e n g a i n e a n d a u d e l a -ko. Beraz, argi dago toki arazo hand ia dagoela.

Bes ta lde , i n fo rma t i zaz ioa ez da ora indik iritsi, ez dau -k a t e o r d e n a g a i l u b a k a r b a t ere eta l i b u r u a k sa i lka tzeko o h i k o p a p e r e z k o t x a r t e l a k b e t e t z e n d i t u l i b u r u t e g i k o a r d u r a d u n S o n i a Lopezek . Bera da egoitzan dagoen lan-gile baka r ra , e ta eri dagoela-rik edo edozein arazo dela-eta ezin b a d a l i bu ru teg i r a j o a n , ez du ordezkorik.

S o n i a L o p e z e k d i o e n e z , «ikastetxeetako h a u r r a k bisi-t a n d a t o z e n e a n , h a r r i t u t a gelditzen dira gure a tzerape-n a r e k i n , e u r e k e s k o l e t a k o l iburutegietan dena informa-t i za tua dute lako . Toki asko-t a n In terne t eskain tzen du te

d a g o e n e k o ; g u k ez in d u g u hor i a m e s t u ere egin». Nafa-r r o a k o G o b e r n u a k e t a Baz-t a n g o U d a l a k h i t z a r m e n a s i n a t u a d u t e l i b u r u t e g i a r i dagokionez. Uda lak egoitza-r e n a r d u r a d u , e t a G o b e r -nuak , langileena.

500 edo 600 metro koadro-ko lokala beharrezkoa litzate-ke b e h a r r a k a se t zeko , l ibu-ruez gain bideoak eta CD-RO-Mak kokatzeko. Toki hone tan z e n b a i t gela eg i teko a u k e r a egongo zatekeen, haur ren tza-ko i rakurge la , h e l d u e n t z a k o i r akurge la e ta ikas leen tzako gela... Bestalde, ez da is i l tasu-nik izaten, egunero, gutxi go-rabehe ra , 80 p e r t s o n a igaro-

tzen direlako bertatik. Langile bakar ra rek in ere ordutegia ez da b e h a r bezain zabala, libu-ru t eg ia a r r a t s a ldez b a k a r r i k dagoelako irekita, h i rureta t ik bederatzietara. Sonia Lopezek ez d u i t xa ropena gal tzen, al-k a t e t z a n d a g o e n a l d e r d i a k , EAk, h a u t e s k u n d e p r o g r a -m a n l ibu ru teg ia molda tzeko a g i n t z a eg in b a i t z u e n . Mo-m e n t u z , h u r r e n g o i g a n d e a n l i bu rua ren eguna izanik, Eli-zondoko saltegietara l iburuak e r a m a n d i t u z t e i r a k u r k e t a bul tza tzeko e ta egun ba tzue-t a n bede ren toki gehiago iza-teko.

—S» R a k e l G o ñ i

Elizondoko liburutegian

ez dago liburuak eta irakurleak biltzeko lekurik. •

O K D I K O L

BiariEifisiri

Sortzen-en besta egiteko laguntza

behar dute

H E L D U D E N EKAINAREN

3an, l a runba ta rek in , Sor-tzen-Ikasbatuaz e lkar teak a n t o l a t u E u s k a l E s k o l a Publ iko Ber r i a r en a ldeko V. B e s t a B a r a ñ a i n e n egi-nen dute, «euskararen era-bi lera b u l t z a t u e ta D ere-duko eskolen arteko harre-m a n a k indartzeko asmoz». Bestaren antolaketa herri-ko Alaitz ikastetxeari dago-kio. Sortzen eta Ikasbatuaz elkarteak duela guti elkar-tu direnez, aurtengo besta-r a j e n d e gehiago e tor tzea espero dute.

Anto la tza i leek ad ie raz i dutenez, «nahiz eta bes ta -ren h e l b u r u a d i rua a tera-tzea ez izan, egia da gas tu d e z e n t e s o r t z e n d i t u e l a , e t a , b e s t a l d e , d i r u a r e n a r a b e r a k o a i za r i en d e l a eki ta ldiaren kal i ta tea, az-p i e g i t u r a e t a eg i t a raua» . Udalak eta Hizkuntza Poli-t ikak eman d i rua nah ikoa ez d e l a k o n t u a n h a r t u z , Sortzen-ek laguntza eska-tu dio Nafarroako gizartea-ri. Bes ta ren egunean ton-bola ba t pa ra tu nah i dute, e t a h o r r e t a r a k o , o p a r i a k behar dituzte. Diru lagun-tzak ere e m a n daitezkeela ad i e raz i d u t e . «Laguntza isilpekoa edo publikoa izan dai teke», e r r a n d u t e . La-g u n t z a e m a t e k o 9 4 8 -221380 (Sortzen) edo 948-2 8 6 0 1 5 (Alaitz) telefonoe-t a r a d e i t u b e h a r d a E l k a r t e a k 14 .000 b a t la-g u n b i l t z en d i t u g u r a s o i rakas le e ta langile ez do zenteen ar tean.

—fi» A s i e r A z p i l i k u e t a

ziutatea

A R I T Z A G I R R E

Sidreros go home Etxerako bidean dira azkeneko mozkor-auto-

r " ' busak. Upelak hustu dituzte eta, azkenik, hu-

tsik herria ere. Autobusa kausitzerik izan ez

duten azken ttunttuneroak baino ez, allegretoaren az-

ken konpasak amaitu ezinik. Biharamunean berriz

kalera aterako dira herritarrak hiru hilabeteko erbeste

behartuaren ostean, eta besta eginen dute biltegian

gordeta zuten azken sagardo botila preziatuarekin.

Lasai-lasai egiten dute igeri bakailaoek orain itsaso-

an.

Atzean gelditu da autobusen inbasioa, autobidean

arrapaladan pilatzen ziren auto ilara luzeak. Sagardo-

tegiaren atarian, mendi bidean gorako ertzeetan gaiz-

ki aparkaturiko NA matrikuladun autoak. Bizilagune-

nak direnak ei ditugu beti gustuko, eta noski, ez dira

debaldekoak Andiako onddoak. Azken asteburua

izan zen aurrekoa. Ikuskizuna dramatikoa oso.

Lehenengo pasartea: etxekoak pertsiana bajatu

nahian, denboraldiaren azkeneko segundoak ere

aprobetxatuz betikoak, upelen gainean dantzan. Ma-

haiak biluzik eta sagardo-gunean overbookina, txotx

egarriz. Edalontziak garbituta ere hantxe, ipurdia

atzera, gorputza makurtu eta ahoa okertuta, upela itu-

rri bilakatuz. Bigarren eszena: txuletoiarekin batera,

sagar-dantza eta kanta-errepertorioa prezio berean

jasan beharjabeak. Gaizki dantzatutakofandangoak,

lepoko zainen bibrazioarekin ozenki jaurtiriko sustrai

kantuak, hunkidurarik gabeko jota desafinatuak...

Menditik behera, kanpotarrez josiriko herrian ja-

rraitu zuten OSASUNA ALE tipikoarekin. Herrikoak

ordurako etxean eta ostatuak itxita, sagardoaren hon-

dakinak noiz urrunduko zain. Sagarraren hotelak itxi

bezain pronto martxan jarri ziren autobusen motorrak.

Kantaldiakdiskotekanziharduen, eserlekuen gaine-

an. Goizaldeko kruasanek eta kafean hondaturiko

termalginek agurtu zuten eguzkia. Sagardotegian

hustutakoak, poltsa berdeak pustuarazi zituen, hirira

bueltako bihurguneak zirela medio. Artean, autobusa

borondatez galdu zuten hainbat bikotek, noraezean

oraindik herriko karriketan zehar. Elkarri lotuta, habi

erosoago baten bila.

Hirian handia izaten da sagardo egarriaren izurri-

tea. Baina sagarraren zukuak badu amaierarik. Aste

Santua aitzin, hala amaitu zen urtez urteko ekitaldia,

upel santuari ohore egiteko prozesioa. Ostiral baka-

nen batean asfaltozko sagardotegi horietan ase

beharko ditugu beharrak. Mozkortze turismoaren

ostean aurtengoz ere Hernaniko hormaren batean

tinko jarraituko du sprayz idatzitako sidreros go

home mezuak, gure omenez. Trotamundos gidako

bisita gune bilakatuko da azkenik. Denboraldia

amaitu da, akabo. Eguzkia heldu ahala, Zarautz

hantxe izanen dugu beti, Andiako gure onddoen

zorra orekatzeko.

Egunkaria ostirala, 2000ko apir i laren 21 a ostirala, 2000ko apirilaren 21 a Egunkariaj

Mafarkaria

i— l i L c t i v d

Historiareri argazkiak Antziriako argazki zaharren erakusketa ikusgai Lizarrerria kiroldegian

Domingo Llaurok, 70

urteko argazkilari

lizarratarrak, eta

Almudi kultur elkarteak

antolatu duten

erakusketak ehun bat

argazki xarmangarri

biltzen ditu, eta

maiatzaren 12a arte

izanen da ikusgai.

GARAI BATEKO P A R A J E

j a r r u n t b a t j a s o e t a u r t e a k pasatu ahala agizko paraje ho-ri leku amoltsu bilakatzen da. Begi n i n i e n s a k o n t a s u n e a n baino aurki tu ezin daitezkeen bazterrak, desagertzear dau-den txokoak, denbo ra r en jo-an-etorr ian isilean gelditu di-ren karrikak eta iraganeko is-t a n t a h a z t u a k . Oro h a r , L i za r r a r en h i s t o r i a o s a t z e n duten argazkiak ikus daitezke Lizarreria kiroldegian. Orotara ehun bat argazki bildu dituzte aur tengo e rakuske tan ; zaha-r r e n a Cordeleros p a r a j e a r e n argazkia da, ber tan zezenplaza zegoen garaikoa, iragan men-deko argazkia ha in zuzen ere. Tartean, mende honetan Liza-r rak izan di tuen aldaketen le-kuko diren ha inba t eta hain-b a t i rudi : Fray Diego ka l ean

makalak ikus daitezkeen hori, edo Lizarra karrikatik artalde b a t igarotzen i kus t en d u g u n ber tze h u r a . Halaber , h i r iko ku l tu ra , bizimodu eta ohi tu-ren lekuko diren bertze argaz-ki batzuk ere ikus daitezke.

U r t e t i k u r t e r a D o m i n g o Llauro ardura tzen da erakus-keta honen prestaketaz. 1988. u r t ean , ha inba t argazkizalek p r e s t a t u z u t e n a u r r e n e k o a , ber tzeak bertze, Gabino San-zek eta Domingo Llaurok be-rak . J e n d e a r e n h a r r e r a o n a ikusita, Domingok ekimen ho-nek in a u r r e r a egitea e rabaki zuen. Bera a rdura tzen da ar-gazkiak biltzeaz. Argazkien er-d iak Domingok eg inak dira , eta bertzeak Lizarrako herrita-

rrek utzi dizkiote. «Jendea be-r e h a l a g o g o r a t z e n d a b e r e etxeko armairu ba tean gorde-tzen dituen argazkiez, eta inte-res historikoa duten heinean, e rakuske tan ipintzen ditugu», adierazi du. Almudi ku l tu r el-karteak anttilatzen du erakus-keta, Domingoren lan isilaren laguntzarekin. Negatiboak bil-du ondoren, argazkiak handi-tu d i tuz te e ta pos i t iboak Al-mudikjasotzen ditu. Dagoene-ko, kul tur elkarteak antzinako 1 .500 argazki ba ino gehiago dauzka.

Domingo Llauro 70 u r t eko lizarratarrak argazkilaritzaren m u n d u a n nola has i zen gogo-r a t u d u : «1953. u r t e a n n i r e o s a b a b a t e k Kodak a r g a z k i

makina utzi zidan. Hauspo ba-tekin funtzionatzen zuen ma-kina horrek. Geroxeago Voig-t lander izeneko argazki maki-n a e r o s i e t a h o r r e k i n argazki lar i tza ikas t a roa egin nuen, postatrukez». Horrelaxe ikasi zituen Domingok arte ho-n e n nond ik norakoak , ba ina bizitzan zehar atera dituen ar-gazki horiek guztiak izan dira bere bene t ako eskola. Egun, 25 .000 argazki baino gehiago ditu bere etxeko txoko batean. «Bere garaian asmo hori ez ba-nuen ere, egun argazkiek gau-zak kont ras ta tzeko eta hiria-ren bilakaera erakusteko balio dute», buka tu du Domingok.

— & K r i s t i n a B e r a s a i n

Domingo Liaurok bildu

argazkiek antzinako Lizarraren

xarma erakusten

dute.

EGUNKARi A

herrr atdizkariak Edume Elizorido

Euskarari arreka Euskara ren inguruan Nafarroan jaso-tako azken gertakariak aztertu ditu Herria as tekariak bere azken zenba-kian: «Nafarroako Gobernu b u r u den Sanz presidentak euskara ezin j a s a n a dauka i txura guzien arabera. Araudi berezi ba ten bidez Nafarroa bizpahiru herrialdetan zatitu zuen duela zonbait ur te Euskara ren legea deitu zuen bat erabakiz. Ez euskararen eraikuntza laguntzeko ba inan mugatzeko baka-rrik. Ikastolak ez zaitezen denetan fin-ka edo berriak eraiki. Aspalditik, has-te hastetik, bost egin ahalik egin ditu ikastolen sortzea trabatzeko: baime-

nak ukatuz, dirurik ez emanez eta abar. Berarentzat eta Nafarrixta kasko gogorrentzat español hizkuntza bai ta bakarr ik konda Nafarroan. Alta, Eus-kara Lingua Navarrorum deitzen da aspaldiko mendetan eta l iburuetan. Sanzez eta dakike hain segur euska-razko lehen l iburuki eta idazkiak San Millan de la Cogollan, Errioxan, aurki-t u a k izan direla, komentu ba tean , Ebro ibaitik haratago».

«Ez da Sanz bakar ra Euskarar i aiher dena Nafarroan. Sozialixten buruzagiak ere Sanzen pareko jokabi-dea eta ikusmoldea derabil Euskara-

ren erakaskuntzar i buruz . Lizarbe sozialisten b u r u a k goraki e r rana du ez dela euska ra uniberts i tateko hiz-kun tza ba t eta hor sar tzearen kont ra dagoela. Lizarbek, Sanzek bezala, bere b u r u a xur i tu nah i du euskara-ren etsai ez dela erranez gorakl, eta euskara ren gaia Nafarroako Parla-m e n t u r a eramaitea proposatuz. Ez bai tezpada euskara ren aldeko eraba-kiak sor tuko direlakoan, ba inan Nafa-rroako administrazionean euskara sar tzearen kont ra delako, Sanz presi-denta bezala. PSN eta UPN tanti turi , biak elgar iduri.

Xabier Larraburu

Bakardadea, Zuzentzailea eta hirurok Adiskideak esan dit: «Ostiral

honetako artikulua egiterakoan

nork ez duela irakurriko gogo-

an har ezazu». Egia da. Arrazoi

osoa du. Erabatekoa. Beti

bezain fin mintzatu da. Zirujau

baten zehaztasunarekin. Bai

horixe. Miguel Sanzek berak

ere ez zuen hitz zehatzagoetan

azaltzerik lortuko. Ostiral sain-

du honek Igande Mugaezin

baten itxura guztiak hartuko

ditu, hartu ditu dagoeneko, eta

euskaraz idazten duen jendea-

rentzat Basamortu Infinituaren

itxurak ere hartuko ditu. Baldin-

tza zehatzak bete behar baititu

tankera hauetako zutabe irakur-

leak: euskalduna eta nafarra

izatea; biak batera, eta baldin-

tza hauek betetzen dituztenak,

oso jende gutxi, oso mugatua,

ez daude gaur, Ostiral Saindu

Basamortu Infinitu honetan,

NAFARKARIAko orrialdeen

aurrean. Ez. Beste nonbaiten

egongo dira, baina ez hemen.

Kotxea, trena, abioia edo txi-

rrindula hartuta hortik ibiliko .

dira, NAFARKARIAk saltzen

diren kioskoetatik urrun. Orrial-

de hau, imprimategitik atera

ondotik oraindik ere bero egon-

go den hau, aurrean duen

NAFARKARIAko orrialdeari

lotuta, itsasita egongo da segur

aski, inoren inongo begirada-

pean egon gabe, eta paketeetan

banatua izango delako ziurta-

sun osoa izan arren, jakin

badakit ere inork ez duela ez

erosiko, ez orrialde hau zabal-

duko. «Beno, beno!», esanen

didazue, «zuzentzaileak behin-

tzat irakurriko du! Animo! Idatzi

zer edo zer berarentzat!». Bai.

Hori ere egia da. EGUNKARIA-

ko zuzentzaileak irakurriko du.

Bale. Zer edo zer jarriko dizut

bada, zuzentzaile. Estooo... a

bai!: Erregea arrosa hartu zuen.

Ala! zuretzat. Entretenitzeko

bada ere. Zuzendu ergatiboa

(ergatiboaren gauza dela esate-

rakoan pista bat eman dizut!).

Beste bat (zailagoa): Erregea

arrosa hartu zuen. Arrosa

gorria zen. Lotu aurreko bi

esaldiak. Txantxa zen! Ez mos-

keatu gizona! Aizu: egunen

batean elkar ezagutzeko eta

pote bat hartzeko elkartu

beharko genuke! Ez da hala?

Nahi duzunean motel! Ni

hemen nago; ikusten duzunez,

ez naiz mugitzen. Nahi duzune-

an deitu. Beno, honekin agur-

tzen zaitut. Datorren astea arte.

Bion artean sortu den intimitate

ez ohiko hau hautsiko duen

artikulua arte. •

ostirala, 2000ko apir i laren 21 a Egunkaria

Erronkari gaztaren inguruko azken erabakiak hautsak astindu ditu gazta egileen sektorean

Nafarroako Gobernuak atzera bota berri du Erronkari jatorri izendapeneko gazta lacaune kanpoko ardiaren esnearekin egiteko

eskaria. Erronkari gazta rasa eta latxa ardien esnearekin egiten jarraitu beharko dute gaztagileek oraingoz. Latxa ardiaren garaipena

izan da, baita Mendialdearena ere.

BRRONKARI GAZTAREN JATORRI I Z E N D A p e n a

1 9 8 1 e a n s o r t u zen , e t a b e r e araubidea 1989an onartu zuten. Izendapen horretako Kontseilu Arautzaileak 1998ko ur r ian es-katu zion Nafarroako Gobernuari araubideko zenbait artikulu alda-tzeko. Eskatzen zen gauza garran-tzitsuena zen Erronkari gazta lacau-ne ardi esnearekin —kanpokoa da— egin ahal izatea. Gobernuak zenbait txos-ten eska tu zizkion Kontsei luari eta honek 1999ko abenduan eman zizkion.

Txosten horiek aztertu eta gero, Nafarroako Gobernuko Nekazaritza Sailak foru agindua atera zuen apirilaren 3an, erabakiaren berri e m a t e k o . F u n t s e a n h a u dio e r a b a k i a k : «Erronkari gazta egiteko erabili beharreko es-nea rasa edo latxa ardiarena edo milchschaf-latxaren arteko F1 gurutzatzearena izanen da». Hau da, Erronkari jatorri izendapeneko gazta lacaune ardi kanpotarraren esnearekin egiteko eskaera e r re fusa tu du Gobernuak. Erabaki hori argudiatzeko hainbat arrazoi ba-liatu ditu. Bi dira nabarmentzeko modukoak. Batetik, Gobernuak uste du «Nafar roan ez dagoe la Erronkari jatorri izendape-n a r e n h a z k u n d e a ga la raz d e z a k e e n e s n e defizit ik». Bestetik, Gobernuak dioe-nez, latxa ardia eredu sozio-ekonomiko eta kul tural ze-hatz bati oso lotuta dago, eta eredu hori «mantendu eta hobetu nahi du» Gobernuak, «Nafarroako erreal i ta tear i gehien eta hobekien molda-tzen zaion eredua delako». Azken argudio honetan egi-ten du indar batez ere, Es-painiako 1978ko Konstitu-zioa aipatzeraino:«(...) Men-d i a l d e a r i t r a t a m e n d u berezia eskainiko zaio».

UAGN, haserre Adierazi bezala. foru agindu hori apirilaren 3koa da. baina erreakzioak be randu tu egin dira. Astelehenean EHNE-Nafarroa sindika-tuak egin zuen bere balorazioa prentsaurre-ko bidez, eta as tear tean UAGN sindikatuak bere iritzia aditzera eman zuen komunikatu batean. UAGNk gogor kritikatu zuen bere ko-

Egunkaria ostirala, 2000ko apir i laren 21 a

«Kontsultatu ziren elkarte eta erakundeen gehiengo nabarmenaren aurkakoa izan da Gobernuaren

erabakia. Foru aginduak datuak puztu ditu esne defizitik ez dagoela ondorioztatzeko»

«Ona da lacaune bezalako ardi industrialak errefusatu izana. Guk pentsatzen dugu ardia eta artzaina

elkarrekin doazela eta, dirudienez, horrela izaten jarraituko du»

m u n i k a t u a n Ignacio Marti-nez Alfaro Nekazaritza kontsei-lariaren erabakia. Egia errateko, sarkasmoz beterik dago komunikatu hori (kontseilaria-ren argudioak «bikaintzat» jotzen ditu, adibi-dez) eta horretan nabari da, batez ere, UAGN-ren hase r rea . Gainera , s i n d i k a t u a k bi lera

e g i t e k o e s k a t u z ion kontse i la r ia r i e ta ho-n e k e r a n t z u n a r g i a eman zion: «Bilera egi-teko ba te re motiborik ez dago». «Lehenbiziko a l d i a da», UAGNren k o m u n i k a t u a k dioe-nez, «Nekazaritza kon-tseilariak gu hartzeari uko egiten diola». UAGNren u s t e z , Go-b e r n u a r e n e r a b a k i a k o n t s u l t a t u z i ren el-kar te e ta e r a k u n d e e n «gehiengo nabarmena-ren» aurkakoa da (sin-d i k a t u a r e n a r a b e r a , % 8 0 k o s a t z e n d u t e gehiengo hori). UAGNk darabi len argudio ba-ka r r a e snea ren kopu-

ruari dagokio. Bere ustez, foru aginduan da-tuak «puztu» dira esne eskasiarik ez dagoela ondorioztatzeko.

EHNE, pozez gainezka Lubakia ren bes te a ldean , EHNE-Nafarroa sindikatuak, oro har, ontzat jo du Erronkari-

Belaguako Marengo artzainak izendapenik gabeko Erroitogazta egiten du. Bere bordaren sarrerako kartelak zera dio: (iikariko

artzain gazta, hemen bakarrik» (Eskuineko argazljia) Erronkari jatorri izendapeneko gazta egiteko rasa, iat>$ esnea

edo milchschaf-latxaren arteko F1 gurutzatzearena erafeltar da.

• CRISTINA BERIALN

ko gaz ta ren i n g u r u a n Nafar roako Gober-n u a k atera foru agindua. Mikel Lasarte EH-NEko kideak erran duenez, «Gobernuak la-txa ardiaren aldeko apus tua egin du». Horrek EHNE sindikatuak latxa ardiaren alde egin duen borroka indartzen du. «Gobernuak bere aginduan erabili dituen argudioak gureak di-ra», gaineratu du.

Natxo Larrainzar EHNE-Nafarroako lehen-dakariak ontzat jo du «lacaune bezalako ardi industr ialen errefusatzea». Izan ere, EHNE-koek ez dituzte esne lantegiak gustuko. «Guk pentsatzen dugu ardia eta artzaina elkarre-kin doazela eta, dirudienez, horrela izaten ja-rraituko du», gehitu du Larrainzarrek.

D e n a dela , b a d a g o EHNEri g u s t a t u ez zaion gauza bat. Foru aginduak baimentzen du milchschaf-latxaren arteko gurutzatzea-ren esnea erabiltzeko aukera. EHNErendako horrek ez du zentzurik. Ekoizpçna handiagoa izan daiteke, baina esne horrekin lan egitea konplikatuagoa da. Artzain askok us te dute F1 gurutzatzea denbora galtzea izanen dela, hobekuntza genetikorako b u r u e n gutitzea. Hori dela-eta, guti erabili izan da gurutzatze horren esnea orain arte.

Mendiatdea vs. Erribera Erronkariko gaztaren inguruko borroka ho-n e n m u i n e a n Nafar roako Mendia ldea e ta Erriberaren arteko lehia izan da. Latxa ardia Mendialdeari lotuta dago. Nafarroako ardia da. Lacaune, berriz, kanpotik etorririko ardi mota da eta, egun, Erribera zein Erdialdeko «esne lantegietan» aurki dezakegu. Izan ere, lacaune ardia ukuiluari lotuta dago. Latxak

baino esne gehiago ematen du, eta goberna-tzea anitzez errazagoa da. Gainera NUPeko adituen txosten batek zioenez dastatzaileek ez zuten ezberdintasunik nabari tu lacaune-r e n e s n e a r e k i n e t a l a t x a r e n a r e k i n egin Erronkariko gazten artean.

Hau guzia ikusirik, badirudi Gobernuaren erabakia logikaren kontrakoa izan dela. Bai-na kontuan hartu behar da jatorri izendapen bati buruz ari garela. Eta izendapenaren bar-nean dago p roduk tuan ezaugarri berezi eta errepikaezinak sortzen dituen lurralde, histo-ria eta kul tura . Ja tor r i izendapena lu'rralde zehatz bati dagokio, artzaintza mota zehatz bati, eredu sozioekonomiko zehatz bati. Eta horri guziari bertako ardi baten esnea dago-kio, latxa edo rasaren esnea. Produktua egite-ko lehengaia funtsezko gauza ez dela erraten bada, hau da, Erronkari gazta lacaune, awas-si edota assaf ardien esnearekin egin daiteke-ela erraten bada, jatorri izendapena manten-tzeko arrazoirik ez dago. Gobernuaren eraba-kia, beraz, latxa ardiaren garaipena izan da.

—e> A s i e r A z p i l i k u e t a

Izendapenikgabeko Erronkariko gazta

J O S E MANUEL MARKOK, MARENGO IZENGOITIAZ EZA-

gunagoa, 45 ur te ditu eta Marengo izeneko bordan bizi da, Belaguan. Aita almadiazaina zuen. Hark behiak zituen. Marengok 1979an ardiak ha r tu zi-tuen eta ordudanik dabil gazta egiten. Bi alaba ditu, ba ina ez du te gaztarik egiten. ezta egiteko asmorik ere.

Marengo artzaina da. Eta Erronkariko gazta egi-ten du, ba ina ez du jatorri izendapenarekin saltzen. Artzainari argazkiak egiten uzten ez duen horieta-koa da Marengo. «Ateraiezu ardiei», erran dio argaz-kilariari.

Latxa ardien esnearekin egiten du bere gazta. Marengok jakin badaki latxa ardia ez dela supere-koizlea eta mendialdean ekoiztea beti dela garestia-go. «Latxaren batez bestekoa 130 litrotan dago, 120 ekoizpen egunetan. Latxak gutxi kontsumitzn du, lekuari moldatu ta dago eta inguruko lurraldeak ho-betzen ditu. Hori bai, latxa ardiaren artzainak ar-tzain ona izan behar du».

Lacaune ardi kanpotarra , berriz, ukui luar i lotuta dago eta ez da mendian bizi. Lacaunekin merka-tuak gainezka eginen lukeela us te du Marengok, «eta ekoizpena Erriberara joanen litzateke azkar».

Hobekuntza genetikoa Horri aur re egiteko latxa ardia etengabe hobetu be-h a r da. «Eta halaxe ari gara», e r ran du Marengok. «Hamahiru ur te daramatzagu hobekuntza geneti-

koarekin. 87 litroko batez bestetet ik 130 litrora hel-du gara. Eta gehiago ekoiztera bul tza tu behar dugu. Baina latxak lagun-tza gehiago behar ditu. Ar-diaren hobekuntza artzai-nek eta Administrazioak inbertitzen duguna ren a raberakoa izanen da. Axuri emeen b a n k u a be-h a r dela us te dut . Eta ban-k u hori bost milioi pezeta-rekin man ten daiteke lasai aski: Bestetik, axuri eme-en hezitzaile eta erosleari diru laguntza eman behar

zaie. Diru laguntza horri esker balio ez du ten bu-r u a k azkarrago bazter tuko lirateke».

Latxa ardian sinesteko beharra Erran bezala, Marengok jatorri izendapenik gabeko Erronkariko gazta saltzen du. «Ez litzaidake inpor-tako izendapenean sartzea», adierazi du, «baina horretarako Kontseilu Erregulatzaileak gauzak hobeki egin beharko'li tuzke, izen ona eta kalitatea bul tza tu ekoizpena eta d i ruaren gainetik». Maren-goren aburuz, izendapena abeltzantzaren garape-nari gelditzen zaion a rma bakanetar ikoa da. «Jen-dea badoa ibarretik, eta izendapenak balio behar du Nafarroako mendialdea modu ez miserablean bizi dadin».

Marengo latxazalea da, baina, berez, ez dago lacaune ardiaren kontra. «Jendea, fede onez, Lacaunera pasa tu da, ba ina ezin zaie gazta egiten utzi. Beharbada axuri emeen bankua ren sorrerak berriz ere latxak hartzera bul tzatuko lituzke. Baina ez dira sartzen, laguntzarik ez dagoelako. Latxa ardian sinetsi behar dugu. eta Alfaroren foru agin-dua bide horretat ik doala dirudi».

ostirala, 2000ko apir i laren 21 a Egunkariaj

K I a s i k o b i t x i • a r r o ri t k I a s i k o

Joxemiel Bidador

Beste egile ahaztu bat: Ariastasi Agerre

Anastasi Agerre (1897-1933), ezagunago egin den Jose Agerre Gurbindoren anaia txikerra zena, euskal idazlea ere

bagenuen, orduko argitalpen jeltzaleetan gutxiz gehien argitaratu zuena, erderazzein euskaraz, eta Iruñeko SOVen

sindikatu jeltzalearen burua izan zena.

C 3

Anastasi Agerre Santeste-ban 1897an jaio zen, Iru-

ñean. Bere aita zen Eulogio Agerre Aezkoako Ariatik Iru-ñera arribatu zen zurgintzan jarduteko. Ama, berriz, Benita Santesteban iruñarra zuen, erdalduna, eta horixe bide da arrazoia etxean euskaraz ez egiteko. Alabaina, eta ezagun denez, bai Anastasi eta bai Jo-se anaiak biak poliki euskal-dundu ziren, eta gazterik gaz-te hasiak ziren zenbait argital-penetan euskaraz ere haien idazkiak argitaratzen. Anasta-si Agerre Karmen Telletxeare-kin ezkondu zen eta hiru se-me-alaba izan zituen. Giza gaiek kezkaturik. Anastasi Agerre Solidaridad de Obreros Vascos (SOV) sindikatuan sar-tu zen, eta FelixTirapuk utzi ostean berau izan zen SOVek Iruñean izan zuen ordazkari-tzaren bigarren lehendakaria, 1933ko abuztuaren 2an, eta lanera zihoala, kamioi batek hiriko karriketan harrapatu zuen arte. Istripu larria izanki, egun berean zendu zitzaigun Anastasi Agerre, hil-lagun Nestor Zubeldia apez adiski-dea ondoan izan zuelarik — Nestor Zubeldia apez lizarra-tar huraxe Iruñeko kalonjea zein apezgaitegiko errektorea zen, eta giza gaiekiko berebizi-ko arreta ere erakutsirik, ho-rren inguruko hainbat liburu karrikaratzeaz gainera, gerra ostean, 1951n, Solidaridad Cristiana de Familias sindika-tu kristauaren sortzailea izan genuen—.

Anastasi Agerreren la-nak EAJren argitalpe-netan ageri ziren gu-txiz gehien, Euzka-di, La Voz de Navarra eta Amayur argitalpe-netan hain zuzen ere. Lehen-bizikoa Hego Euskal Herri

osorako zen, eta azken biak, berriz, Nafarroakojeltzaleek banatzen zituzten eta Iruñeko Batzokian inprimatzen ziren, San Jose plazako egoitzan le-henbizi eta Zapateria karrika-ko egoitzan geroago. Anastasi Agerrek erderaz zein euskaraz idatzi zuen, alabaina guri inte-resatzen zaizkigunak, euska-raz taxutu kolaborazioak, Amayure n ageri ziren bereziki. Amayur izen esanguratsuko astekaria 1931ko maiatzaren 23an atera zen estreinakoz eta gerrara artekoan iraun zuen hutsune zabal batekin, 1934ko urritik 1935eko azaro bitartean, Asturiasko iraultza-ri buruzko artikulu batean esanikoengatik agintariek itxi-ta eduki baitzuten, zigorturik. Lehenbiziko zuzendaria Anas-tasiren anaia izan zen, Sevilla-tik iritsi berria zen Jose Agerre Gurbindo, eta hartan jarraitu zuen 1932ko urriaren lOean La VozdeNavarraren lemari eutsi zion arte. Bigarren zu-zendaria, orduan, Julio Ruiz de Oyaga Laireta izan genuen, Oibarkoa. Astekariaren orrial-deetan euskaraz taxutu kola-borazioen kopurua ez zen ho-rren txikia garai horretarako, Nafarroako zein Nafarroaz kanpoko kolaborazioak iristen zirelarik. Omen handiko ize-nen ondoan baziren sinadura apalagoak ere euskaraz idaz-ten zuten nafarren artean: Pa-blo Fermin Irigarai Larreko,

Aingeru Irigarai Iru-lar, Jose Agerre Gurbindo edo Zirt, Juan Irigarai Men-di-Txuri, edo orai-no ezezagun gerta-

tzen zaizkigun Oyan-txori edota Zubiondo ezizenenjabeak.

Anastasi Age-rrek Ama-

yure n agertarazi zuen euskarazko le-

henbiziko lana Orain ontako as-

takeriakzuta.be lu-

zanga izan zen, 1931koazaro- | aren 21eko 26. zenbakian agertua, SOVeko osagai k tau eta euskaltzalearen alda-rrikatzaile: «Gaurko egunean Euskal-Erri osoan oyu berea galdatu dugu lege laikoak ekenduak izan ditezen errotik; | ez da lenbiziko oyua, ez eta ere J azkena. Bertzelako solasik ez | dezakegu, zeren eta gure ma-mi-mamiko zera baita bera; badakigu zein urratsak ditu-gun eginak, beti aintzina gure azkatasunari buruz. Itze bat landatzen ari gera españolen kasko gogortuan: gure itzea gotorra da, zuzena ere, ez du iñun erdoi kutsurik, ez eta biurgune okerrik; ari da sar-tzen kasko zailenen pleguetan barna. Jo aintzina, jo beti az-karkiago, zemendu Porlan ar-matuaren gogortasuna bezin kailu izateagatik gure auzoen burua jo beti gure itzea barna-go. Zenbait kraskako entzunik ere ez da izutzerik». Anastasi Agerrek euskaraz agertu zuen bigarren kolaborazioa 1932ko martxoaren 12ko 42. zenba-kian ageri zen Euzko-aberria-ren egunaizenburupean. Han-dik gutxira, martxoaren 26ko 44. zenbakian Oiturearen in-darra ipuina, eta apirilaren 9ko 46. zenbakian Gizonik aundiena pasadizoa agertu zi-tuen, eta 1932ko apirilaren 17ko 47. zenbakiaz geroz, be-rriz, Egiz eta txantxetan eta Irri-solasean izenburuko sai-lak agertzeari ekin zion, non pasadizo, ipuin eta xelebreke-ria zenbait kontatzen zizki-gun. Oraino beste kolaborazio pare bat atera zuen Anastasi Agerrek Amayur astekarian, euskararen aldeko bat eta es-tatutuaren bozketaren ingu-ruko beste bat, baina aski gar-bi duguna zera da, horren gaz-te hil ez balitz, ausaz, askozaz idazle ezagunago zatekeela, Nafarroan garai hartan erruz loratu ziren beste euskal idaz-leak bezainbeste behinik behin.

T"*a t z i k u T ' e r u r e n a

Judumasoikeria arrasatzailea

Gai poli ta Ostiral S a n t u r a k o . Nik adituak ditut as-kotan: . . . masoi , j u d i o , u s u r e r o ,

politikero, bankero, kontratis-ta, dekoradore, demokratiko, papelero, txatarrero, katedra-tiko, inj inero, diplomatiko, tekniko, moderadore, publi-zista, akomodadore, liberta-dore, hotelero, pionero... eta beste hitz asko. Baina, nere ai-ta rena gertatzen zait: denak famili berekoak iruditzen zaiz-kidala. Ez dut tajuzko arrazoi-rik bilatzen elkarren arteko matizik egiten hasteko. Denak sorrera, ibilera, eta amaiera berbereko hitzak balirabezala iruditzen zaizkit, gixatzar ha-rrapari hantuste bat eta bere-beraren izengoitiak balira be-zala. Bai: bada erudizio eta matiz klase moderno ugalkor bat, buruz ezin ikasi dudana; senak ez uzten nonbait.

Sasi letratu petoa naiz. Ez dut sekulan erudiziorik aski bilduko, matiz antzuetan gal-tzeko. Begien bistako gauzak gustatzen zaizkit. Prixt! azal-tzen diren horiek. Gizakia, ha-rroaldi, itsualdi, pozaldi, ero-aldi, urrialdi, itxuraldi, zintzo-aldi . . . e t a b e s t e h u t s a l d i ugariz betetako zorro sinteti-koa baita. Hala, kolpeka edo ostikoka hobeki ezagutzen da, titulu edo etiketari begira bai-no. Keinu, eztul, irrifar, edo adio ttar bat aski izaten baitu iraultzailepeko senik burgese-na azaleratzeko, edota nobleza gaindiko zitalkeriarik mehena ere gordetzen saiatzeko.

Ertaroan ere, diru mailegua b e h a r r e z k o omen zen; e ta gehientsuena, orain bezalaxe, j u d u e n zakut ik aterea. Aita santuek askotan salatu zuten legez kontrako diru iturri hu-ra, baina, askotan herritarra bera izan ohi zen, batez ere mi-xeri aldietan, justizia bere es-ku hartzen zuena, judutegiak purrakatu eta prestamistarik beketsenak bertan garbituz.

Gero, arrazismoa esaten da, horra hor, judioen kontrako

gorrotoaren arrazoirik zaha-rren eta sanoenetakoa. Usure-roa, bankeroa, politikeroa, fl-lantroperoa, amerikeroa = ju-d u m a s o i a da gizaeraz, kulturaz, odol zurikoa. Eta ho-na paradoxa: halere, inperio horren kontrako iraultzailea duzu judumasoien aldeko ino-xenterik su t suena . Honatx, galdu naiz atzera matizetan.

Nafarroan hartaraino estu-tu zen kontua, non Alejandro IV. a i ta s a n t u a k eman zion agindua Teobaldo II. erregeri 1256an j uduek u s u r a bidez b e r e n g a n a t u t a k o o n d a s u n guziez jabetzeko. Beste batzu-tan erregek berak zabalduko zuen juduen usura neurriga-beak ez ordaintzeko agindua.

Eta azkenean Felipe IILak ezarri zien 1330ean muga . mailegu bidez nahi haina diru berenganatzen ari zirenei, ez zezatela %20 ba ino korr i tu haundiagorik kendu; baina,

• alferrik izan zen legea, dirua behar zuenak, hori baino as-koz h a u n d i a g o a k pagatzen b a i t z i t u e n la r r i a ld ie t an ; 1330-1443 urteak bitartean ageri dira %25, %30, %35 eta %68ko kor r i tuak ere. Atera kontuak.

Horrek guziak egungo gizar-te eredua dakar burura: baz-ter guziak, ezker eskuin arra-satzen di tuen judumasoike-ria, alegia. Herritik atera gabe zenbat ikusten ditudan, puf! Eta gero, Aita Santua, juduta-rrekin egindako masakreaz barkazio eske; oraingo judu-masoikeria aberekoi honek ari duen masakre humanista po-litagoa balitz bezala!

Isiltzea dut hobeto. Ez bai-takit , zer esa ten ari naizen. Sasiletratuak horixe du: gau-zak bizi eta sentitu arren, ezin di tuela adierazi bere b u r u a matizetan galduz; eta amorra-razi egiten da, eta isildu. Eru-ditoak berriz, hitz guziak ba-dakizki, baina ez da deus tajuz bizitzeko eta sentitzeko kapaz. Hitzaren komertziante eta ko-mediante huts bihurtzen baita atzenerako.

Motxorrosolo

Autokrit ika

AURTEN ERE, BURGI ETA BAIGORRI EGUN BEREAN BILTOKI.

Kasuali tatea ote? Azken ur teotan, e rakundeek utzi ohi di tuzten zirrikituak baliatuz, ha inba t ekimen gorpuztu dira. Giro berr iak k inka larrian jarr iko ditu horietako batzuk. Ga-rai zaha r rak ames te ra iritsi gabe ere, autokri t ika egin behar-ko genuke tinko defendatur iko zenbait j a r re ra ren aur rean .

Egunkaria ostirala, 2000ko api r i laren 21 a ostirala, 2000ko apirilaren 21 a Egunkariaj

LsUlf'd U m b ' d c h NAFARROAKO ESNEAREN LlGAKO MONITOREA

«Biberoiaren kultu ra n Bere hitz egiteko moduak agerian uzten du

Laura Laubach ez dela hemengoa. «Duela hamahiru

urte ailegatu nintzen Iruñera, hemen ezkondu

eta hemen gelditu naiz», gogoratzen du.

Euskara ikasten ari da orain, semearekin hitz egin

ahal izateko.

Duela urtebete sortu zenetik, Nafarroako Esnearen Ligan

ari da lanean. Denbora horretan, 21 bilera egin dituzte, eta

160tik goiti dei jaso dituzte, informazio eske, 94817 41 11

eta 948 24 3510 telefono zenbakietan. Mundu osoan,

8.000tik goiti monitore ditu Esnearen Ligak, 65 herritan

banatuta.

Lehen urtea bete ondoren, informazio

telefonoekin eta bilerekin aurrera jarraitzeko

asmoa du Nafarroako Esnearen Ligak. Halaber,

edoskitzearen arlo nagusiak biltzen dituen triptikoa

plazaratuko du.

Esnearen Nazioarteko Liga Nafarroara ailegatu zen duela urtebete.

Elkarte horrek bi monitore ditu gure herrialdean, eta euren lana da

haiengana hurbiltzen diren amei edoskitzearen inguruko informazioa

eta laguntza helaraztea.

"IV I AFARROAKO E S N E A R E N

I \|:i Ligak dituen bi monito-r e e t a k o b a t da L a u r a Lau-bach. Edoskitzeak amaren-tzat eta haurrarentzat dituen abantailak nabarmendu ditu, eta elkarte horrek ama nafa-rren artean izan duen harrera ona azpimarratu. • Duela urtebete sortu zen

Esnearen Liga Nafarroan; zein izan da orain arteko zuen lana?

Gure helburu nagusia eu-ren seme-alabei bularra eman nah i dieten emakumeak la-guntzea da, informazioa eta laguntza eskaintzea. Hilean behin bilerak egiten ditugu, eta, bilera horietan, esperien-tziak trukatzeko aukera iza-ten dute amek. Beste emaku-meekin hitz egiteko auke ra izateak bularra ematen jarrai-tzeko gogoa ematen die amei, eta, bileretan, halaber, dauz-katen zalantzak argitu ditza-kete, eta hainbat gauzaren in-g u r u k o i n f o r m a z i o a j a s o : amaren esneak dituen aban-tailei buruz, bai amak jarraitu

beharreko dietari buruz, lan egitea eta bularra ematea ba-teratzeari buruz, nutrizioari eta titia kentzeari buruz, eta abar. Nafarroan bi monitore gaude, Isabel Garcia eta ni neu.

• Zer-nolako harrera egin dizuete Nafarroan? Emakumeek interes han-

dia dutela nabaritu dugu, eta oso pozik har tu dute Esnea-ren Ligak eskaintzen dituen zerbitzuak. Gehienetan, di-t uz t en za lan tzak arg i tzera etortzen dira guregana. Titi-buruak ez mintzeko zer egin dezaketen galdetu, edo lehen asteetako edoskitzearen in-guruko informazioa eskatzen digute batez ere. Ama askok, halaber, edoskitzea eta lana bateratzeko modurik ba ote dagoen galdetzen digute.

• Eta badago? Bai. Lehen hamasei astee-

tan edoskitze egokia finka-tzea da gakoa. Edoski tzea eskaeraren araberakoa da, h a u da, bu lar ra zenbat eta gehiago eman, o r d u a n eta

e s n e geh iago i z a n e n du a m a k . Amak l a n e r a i tzul i nahi badu, semearengandik edo alabarengandik banan-du behar duela kontuan izan behar du, baina ez du zertan edosk i t zea b e r t a n b e h e r a

«Gurc helburu nagusia euren seme-alabei bularra eman

nahi dieten emakumeak laguntzea da, informazioa eta

laguntza eskaintzea»

utzi. Horrek, gainera, bana-ketari aurre egiten laguntzen die amei. Bularretako esnea a t e r a t zeko a p a r a i l u a k e ta t e k n i k a k b a d a u d e , e t a , m o d u h o r r e t a n , a m a ez d a g o e n o r d u e t a n h a r e n esnea hartzen jarrai dezake haurrak.

• Seme-alabei titia ematen jarraitu nahi duten amek l a n t e g i a n b e h a r a d i n a laguntza jasotzen dutela uste al duzu?

Ezjakintasun handia dago gai ho r ren i n g u r u a n . Ama askok ez dakite edoskitzea bertan behera uzteko beha-rr ik ez du te l a l anean has i a r r en . Informazio gehiago b e h a r de la u s t e d u t , ba i amentzat , eta bai ta lantegi edo bulegoetako a rduradu-nentzat ere, eurek ere profi-tatu baititzakete edoskitzeak dituen abantailak. Seme-ala-bak gutxiago gaixotzen dira, eta, ondorioz, amek lan egun gutxiago galtzen dute. Gizar-tea kontzientziatzen saiatzen gara gure elkartetik ere.

• Asko h i tz eg i ten ari da azkenaldian edoskitzeak dituen abantailez; zein-tzuk dira nagusiak? H a u r r a r e n b i z i t z a r e n

has ie ran elikagairik onena da. Nutrizio egokia eskain-tzen du, eta infekzio eta aler-gien k o n t r a b a b e s t e n du haurra. Horretaz gain, ama-ren eta seme edo a labaren ar tean har reman berezi eta e s t u a s o r t z e n da , e ta , horrek, haurraren bilakaera

emozionala bu l t za t zen du . Esperientzia zoragarria da. Edoskitzearen inguruko inte-resa handitzen ari dela kon-t u r a t u gara gure bi leretan, baina gaur egun biberoiaren ku l tu ran bizi gara oraindik. Guk, edoskitzearen ku l tu ra bultzatu nahi dugu.

• Hainbat lekutan titia jen-daurrean ematea ez dago ongi ikusita. Berriki, pro-t e s t a eg in dute Gijongo hainbat emakumek osta-tu batetik semeari bularra ematen ari z i tzaion ama bota zute lako. Zer iritzi d u z u h a l a k o g e r t a e r e n aurrean?

Zorionez, gu tx i tan ger ta-\tzen dira. Titia ematea gauza erabat naturala dela argi izan b e h a r dugu . Gizar tea kon-tzientziatu behar dugu, hori da gure lana. Gure eguneroko l a n a a m e k i n eg i t en d u g u , zuzenean, baina gizarte osoa barneratu behar dugu.

• G i z o n e z k o e k ere ba al dute lekurik zuek antola-tzen dituzuen bileretan? Bai, familia osoak. Aitarena

oso figura inportantea da pro-zesu osoan. Aitaren laguntza funtsezkoa da. Gainera, titia emateaz gain, beste zeregin asko daude haur baten ingu-ruan, eta beste horiek egiteko ez du inolako arazorik aitak.

— ^ E d u r n e E l i z o n d o

ostirala, 2000ko apir i laren 21 a Egunkaria

Egunkaria

• ostirala • 2000ko apir i laren 21a

Pel lo Argiñarena

Haustura birtuala

e' az tango landa etxe guzt iak bete-

beter ik zeuden Aste S a n t u k o jai

egun h a u e t a r a k o . As teazkenean , ordea ,

nire l agunak eta biok gelatxo bat aurk i tu

genuen Zigako baserr i eder ba t ean . Baz-

tango bai larar i Mikel Laboak mus ika eta

Mariano Izetak letra nik ba ino hobeto eta

lehenago j a r r i diote. Beraz. n i re eka rpen

lirikoa beste baterako utziko dut .

Gure baser r ian . ondoko gelan. Erribe-

rako bikote gazte bat dago. Hiru egun da-

r a m a t z a g u e lkar rek in . S u t o n d o a n elka-

rrizketa amaigabeak izan d i tugu gaueko

ordu t t ik ie tara ino J B , t xaku r r a , infusio-

ak. txirriak. pa txa rana e ta Red Hot Chili

Peppersen babesean . Antonio Arguedas-

koa da, Loli Tarazonakoa. Tuterako BBV-

ko goi ka rguak dira biak. Diario de Nava-

r ra erosten dute egunero, ba i ta oporretan

ere. E u s k a l d u n o n Egunkar ia bazenik ere

ezzekiten.

Haien kontura . makina bat zainzuri go-

xo a f a l t z e n d i t u g u e g u n e r o . Hor i b a i .

h a u e k urez ta tzcko Itoizko ur tegia beha-

rrezko ikusten dutela esan ziguten lehen-

goan. Giroa apu r bat baretzeko. Baztango

mamiaren kalitateaz hasi nintzen ni sola-

sean. Lagunak eta biok euskaraz hitz egi-

ten dugu ta r teka . Ilori dcla-eta begirada

susmagar r iak gurutzatzen zizkioten elka-

rri gosaria egiten ari ginela atzo. Nolanahi

ere. gauean. h i rugarren pa txaran kopare-

kin batera ez daudela euska ra ren kont ra

argitu ziguten. Bcstc kopa pare bat edan

ondoren. ordea. Sanz gizon herrikoia iru-

ditzen zaiela bota zuen l/jlik. Horren pare-

a n ja r tzeko , euska l t za lea e ta aber tza lea

nintzela esan nien nik.

Atzo bc r t an Sarako kobazuloak bisita-

tzera joan ginen, eta Ipar Euskal Herriari

bun iz mintzatzcko parada izan genuen lu-

ze eta zabal. Elkarrengandik ehun kilome-

t ro ra bizi g a r a . G u r e a r t e k o d i s t a n t z i a

agian are handiagoa izanen da. Dena den.

orain ar te behintzat. primeran moldatu ga-

ra etxe bar ruko har remanetan , baita kan-

pora egiñ d i tugun a tera ldie tan ere. Duda

izpirik gabe, t r ukake t a h a u aberasgar r ia

izan da orain artc. Non dago etcngabc poli-

tiko zenbaitek intdikatzen duten bi komu-

nitateen m a m u a ? Gizartean ez dago haus -

turaren arriskurik. oraingoz behintzat.

KONTZERTUAK

I Iruñea: Los Roslis ta ldeak kontzer tua eskainiko du, bihar, San Frantzisko karri-kako Donegal t a b e r n a n , 21:30ean.

I Iruñea: Zunbizu asturiarrak Nabarrer iako Terminal tabernan izanen dira, oste-gunean, 2I:30ean.

BERTSOLARIAK

I Donibane-Lohizune: Bihar. 18:00etan, Xardina er.rete-gian, Amets Arzallus, Sustrai Kolina, Xabier Terreros , Ekhiñe Etxepeteleku, Olatz Perea, Irati Anda, Joseba Otaegi eta Beñat Lizaso ber-tsolariak ariko dira Mattin sariaren bigarren kanpora-ketan. Ondoren afaria izanen da.

HITZALDIAK

( Iruñea: Gaur, 19:30ean, Joxe Angel Irigarai idazleak hitzal-dia eskainiko du, Nabarreria kultur zentroan.

ANTZERKIA

( Etxarri-Aranatz: Asteazkenean ipuin kontalaria izanen da haurrendako,. bi txandatan, 17:30etik aurrera.

) Uharte: Os t egunean Pino-txo 2000 antzezlana tau-laratuko du Gorakada tal-deak, kultur etxean, 12:00e-tan.

t Etxarri-Aranatz: Ostegunean, Liburulariak lana antzeztuko dute , ku l tu r etxean, 22:00etan.

KIROLAK

»Arguedas: Astelehenean, Yugo-ko ermitarako V. igoera egi-nen dute . Lasterketa 12:30ean hasiko da eta izena ordubete lehenago eman dai-teke. Parte-hartzaile guziei

oparia eta otordua emanen zaie.

ERAKUSKETAK

> Barañain: Jose Ramon San-chezen On Kixote Mantxakoa marrazki erakusketa kultur

'etxean izanen da astelehena arte, lanegunetan, 18:30etik 20:30era.

I Atarrabia: Heldu den ostirala ar te ikus dai teke k u l t u r etxean Luis Liberal Arriola-ren akuarela eta pastelen e r a k u s k e t a , 17:00etat ik 21:00etara.

I Burlata: Hilaren 30 arte ikus daiteke Antonio Mencosen argazki erakusketa, Joakin Azkarate karrikako aretoan.

IKASTAROAK

I Iruñea: Asteartetik ostiralera Alde Zaharreko auzo elkar-tearen ikastaroetan izena emateko epea zabalik da: eskulanak, yoga, masajea, argazkigintza, txalaparta , marrazketa, areto-dantzak, ehoziri lana, antigimnasia eta afro-dantza. Informazio gehiago 948-212526 telefo-noan.

LEHIAKETAK

I Eguesihar: H i l a r e n 2 8 d a

enplegua bilatzeko ikastaro-an —Udalak antolatu du— izena emateko azken eguna. Ikas ta roa Ana Beaumont

psikologoak emanen du, 16 eta 30 u r t e b i t a r t ekoe i zuzendurik dago eta doakoa da.

t Baztan: Hi laren 29an bu -katzen da; aur tengo Baz-tandarren Biltzarra iraga-rriko duen kartel lehiake-t an par te har tzeko epea. Kartelak honako testua izan b e h a r k o du: «Baztanda-rren Biltzarra 00. Elizon-don uztai laren 16an. Es-kuarak batzen gaitu». Neu-r r iak 50 x 70 zent ime-t rokoak izanen dira, as-ko jo t a . Kar te lak hona -ko helbidera bidali behar dira: Baztandarren Biltza-rra, 22 P.K., 31700 Elizon-do.

J O X E L A C A L L E

Ezker pareta Nafarroa Garaian trinketaren ohiturarik ez da. Lizarrerriko Iguzkitza-Oteitza herrian antzeko zer-

bait badute. Pilotan aritzeko pareta bakarra nahikoa dute askok, baina Oteitzan ezkerrekoa era-

bili nahi duenak jai du. Jai, edo joko poiita, auskalo. Izan ere, joko arras dibertigarria izan daite-

ke pilotari botea leihoetan ematen uztea, atearen tarte horretan ezkutatzea, edota pilota bukae-

rako hesi horren tartetik abiaraztea. Jesus Lukin oteitzarra Idoia frontoian hasi zen pilotan eta,

gerora, txirrindulari entzutetsua izan zen.