2010

1

erovnuli saswavlo gegma

zogadsaganmanaTleblo skolebisaTvis2010-2011 saswavlo weli

2010 weli

2010

2

1

ეროვნული სასწავლო გეგმის წინამდებარე და ადრინდელ გამოცემებზე მუშაობდნენ

დიმიტრი შაშკინი ირინე ქურდაძე ნიკა გვარამია გიორგი ნოდია ალექსანდრე ლომაია ბელა წიფურია ნათია ჯოხაძე თეა პაიჭაძე გიგი თევზაძე სიმონ ჯანაშია თამარ ჯაყელი ეკატერინე სლოვინსკი ნანა დალაქიშვილი ირინა სამსონია ნინო დობორჯგინიძე თეა ქარჩავა მანანა რატიანი გიორგი გახელაძე გულნარა ჩხიკვაძე მარიამ სიხარულიძე ანა მხეიძე მაია მელიქიძე ბუბა ოჩიაური რუსუდან თაყაიშვილი ქეთევან ქობალია ზაქარია გიუნაშვილი ეკატერინე კორძაძე ლაშა კოკილაშვილი ნათელა საღინაძე მარინა კაპანაძე მანანა ვარაზაშვილი ანი ქიტიაშვილი მაკა ნასრაშვილი შორენა საძაგლიშვილი მზია წერეთელი მარიამ ბერძენიშვილი ვახტანგ პატარიძე ნინო ლაბარტყავა თათია პაჭკორია ლევან ახვლედიანი ნინო მიწიშვილი

მაია ბიწაძე ნიკა მალაზონია

თეა ბერძენიშვილი

დოდო სალაყაია

ჟანა ქოიავა გეგი ვასაძე იამზე ამირიძე ნინო გიგილაშვილი ნათია ჩაჩუა ნინო კუპრაშვილი ნოდარ ლეკიშვილი ელიზბარ ელიზბარაშვილი დავით გოგოლაძე ლალი სიგუა თინათინ გაბუნია ქეთევან კუპატაძე ქეთევან ფილაური ნინო გოგუაძე ავთანდილ გაგნიძე ავთანდილ არაბული თამარ ლომიძე მარიამ მეტრეველი თამარ მეიფარიანი ნინო ბესელია ამირან სვიმონიშვილი ვასილ კაჭარავა თეო ჯალაღანია გიორგი ცაგარეიშვილი ნათია დათუაშვილი გიორგი ზეგინიძე ივანე მინდაძე თეა ბერულავა დავით მალაზონია ეკა კაჭარავა გიორგი კვანტალიანი ირაკლი ლომინაძე ზაალ სალუქვაძე ალექსანდრე ღონღაძე ავთანდილ საგინაშვილი დავით ნატროშვილი

თენგიზ ბუჩუკური ზაზა თევდორაძე გიორგი ლაზრიშვილი დავით კერესელიძე ნოდარ ელიზბარაშვილი მაია ბლიაძე

ნატა სურმავა

ტარას შავშიშვილი ნინო ნაკუდაშვილი ნიკოლოზ ჩუბინიძე იანინა გიგიბერია გიორგი გეგენავა ბესიკ ლორთქიფანიძე თამარ ჯაყელი ნანა ხეცურიანი ვიოლეტა კუპრეიშვილი ლუბა გოგიავა ლამარა ჩინჩალაძე ხათუნა კოპალეიშვილი ნათია ჩხენკელი თორნიკე ერისთავი ეკა თაფლაძე მალხაზ მაყაშვილი ირინე ჯალაღანია მაია ინასარიძე დავით გოგელიძე გია ნოზაძე მაია კიკნაძე გიორგი ბერძენიშვილი ვასილ გაბუნია მაია გედევანიშვილი გვანცა ჩხენკელი ლანა სალაყაია ნესტან ციციშვილი რუსუდან ყიფიანი კახა გაბუნია დავით ლორთქიფანიძე ნაირა ბეპიევი ალექსანდრე მილნიკოვი როსტომ ხომერიკი

ზურაბ კიკნაძე მამა ზაზა თევზაძე ვილი გრიგორიანი თინათინ ბოჭორიშვილი ნოდარ ლადარია ნინო ბესელია ნანა იაშვილი ლევან რამიშვილი ივანე ბოკერია გიულნაზ აგაევა გია მაჩაბელი

აქვე მადლობას ვუხდით საქართველოს ყველა მასწავლებელს, გამომცემელს და განათლების სფეროში ჩართულ ყველა ადამიანს, რომელმაც წინა რედაქციების განხილვაში მიიღო მონაწილეობა და საკუთარი აზრი გაგვიზიარა!

2010

3

პატივცემულო პედაგოგებო,

ზოგადი განათლების ხარისხის ამაღლე­ბის, სასწავლო პროცესის გამჭვირვალობისა და სტაბილურობის მიზნით, 2010­2011 სასწავლო წლისთვის ეროვნულ სასწავლო გეგმაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები შევიდა. დახვეწილი ეროვნული სასწავლო გეგმა საშუალებას იძლევა მოსწავლე სკოლას დაუბრუნდეს, ზოგადი ხარისხიანი განათლება მიიღოს და თავისუფლად აირჩიოს მომავალი ცხოვრების გზა.

2010­11 სასწავლო წლის ეროვნული სასწავლო გეგმით შეიცვალა მოსწავლის ცოდნის შეფასების კრიტერიუმები, საათობრივი ბადე, სასწავლო პროგრამები და სხვა აუცილებელი კომპონენტები. მასწავლებელისთვის მოსწავლის შეფასების სისტემა გაცილებით მარტივი, ადვილად აღრიცხვადი და კონტროლირებადი გახდა. შეფასების სისტემას გაცდენებზე რეაგირების მექანიზმებიც დაემატა, რომელიც მოსწავლის წარმატებაზე აისახება.

2010­11 სასწავლო წლის ეროვნული სასწავლო გეგმით, ტრიმესტრების ნაცვლად სასწავლო წელი ორ სემესტრად გაიყოფა. მაქსიმალური ყურადღება ეთმობა განსაკუთრებული საგანმანთლებლო საჭიროებების მქონე მოსწავლეთა სასწავლო პროცესში ჩართვას. მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება კლასის დამრიგებელს. ამ მიზნით, სპეციალურად შემოვიღეთ ”დამრიგებლის საათი”, რაც დამრიგებელსა და მის აღსაზრდელებს შორის სხვადასხვა ფასეულობებზე საუბრებს დაეთმობა. გაძლიერდება საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების სწავლება. საპილოტე სკოლებში დაინერგება ”მსოფლიო კულტურის” გაკვეთილები, ხოლო ახალი საგანი ­ ”სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება” მოსწავლეებს შესაძლებლობას მისცემს მეტი გაიგონ საკუთარი ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობაზე. ”ინფორმაციულ­საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების” ცალკე საგნად სწავლება კი ბავშვებს კომპიუტერით სარგებლობაში დაეხმარებათ, რომლის გარეშეც XXI საუკუნე წარმოუდგენელია. ფიზკულტურის გაკვეთილები სპორტის გაკვეთილებმა ჩაანაცვლა, რამაც დიდი პოპულარობა მოიტანა.

ჩვენი მიზანია, სკოლა ზოგადი განათლების მიღების გარანტი გახდეს! ამიტომ, 2011 წელს დამამთავრებელი კლასის მოსწავლეები ზოგადი განათლების მიღებას საატესტატო გამოცდებით დაადასტურებენ, რომლის დაძლევაშიც მათ აბიტურის კურსის გავლა დაეხმარებათ.

ეროვნული სასწავლო გეგმის სრულყოფა მუდმივი პროცესია. ჩვენ მზად ვართ მოვისმინოთ და გავიზიაროთ თქვენი რეკომენდაციები, რათა მომავალი თაობის ხარისხიანი განათლება ერთად უზრუნველვყოთ.

დიმიტრი შაშკინი

განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი

2010

4

sarCevi

Tavi I. swavlisa da swavlebis ZiriTadi principebi ...................... 5

Tavi II. saswavlo gegmis Sesabamisi saaTobrivi bade .................... 46

2010

5

1  

Tavi I. swavlisa da swavlebis ZiriTadi principebi

საგანმანათლებლო პროცესის ორგანიზება

ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის საფეხურები ზოგადი განათლება სკოლებში იყოფა სამ საფეხურად: დაწყებითი, საბაზო და საშუალო. დაწყებითი საფეხური მოიცავს I-VI, საბაზო – VII-IX, ხოლო საშუალო X-XII კლასებს. დაწყებითი და საბაზო განათლების მიღება სავალდებულოა. დაწყებითი საფეხურის ძირითადი ამოცანებია: ჩამოუყალიბოს მოსწავლეს საფუძვლები შემდგომ, საბაზო საფეხურზე ეფექტიურად

სწავლისათვის; შეუქმნას მოსწავლეს პირობები საკუთარი ინტელექტუალური, ფიზიკური თუ სულიერი

თვისებებისა თუ მიდრეკილებების გამოსავლენად და გასავითარებლად; შეუქმნას მოსწავლეს პირობები ინფორმაციის მოპოვებისა და იმ უნარ-ჩვევებისა და

დამოკიდებულებების გასავითარებლად, რომლებიც მას დასჭირდება მთელი ცხოვრების განმავლობაში.

საბაზო საფეხურის ძირითადი ამოცანებია: დაეხმაროს მოსწავლეს ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების მიღწევაში; მოსწავლეს ჩამოუყალიბოს წინაპირობები მომავალი არჩევანისთვის: აპირებს თუ არა

სწავლის გაგრძელებას მომავალში და, თუ აპირებს, რა ფორმით; შეუქმნას მოსწავლეს პირობები იმ უნარ-ჩვევების გასავითარებლად, რომლებიც

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მთელი ცხოვრების განმავლობაში. საშუალო საფეხურის ძირითადი ამოცანებია: შეუქმნას მოსწავლეს სათანადო პირობები საერთაშორისო სტანდარტის მქონე

განათლების მისაღებად; შეუქმნას მოსწავლეს წინაპირობები იმისათვის, რომ მან სწორად აირჩიოს თავისი

მომავალი განვითარების გზა (გააგრძელოს სწავლა უმაღლეს სასწავლებელში, ან ჩაებას შრომით საქმიანობაში).

2010

6

2  

ხუთი ძირითადი სიახლე ეროვნულ სასწავლო გეგმაში: საგანმანათლებლო პროცესის ცენტრში დგას თითოეული მოსწავლე და მიღწეული

შედეგი; გათვალისწინებულია მოსწავლის ფიზიკური და ფსიქიკური შესაძლებლობები და ასაკთან

შესაფერისი ინტერესები; სწავლა ნიშნავს ინფორმაციის დაგროვებას, უნარ-ჩვევებისა და დამოკიდებულებების

განვითარებას; სწავლებაში მოიაზრება არა ერთი კონკრეტული გზის გავლა, არამედ მასწავლებლის და

მოსწავლის მიერ ერთობლივად შერჩეული ოპტიმალური ვარიანტის ძიება; მთავარი ორიენტირი ხდება არა მხოლოდ ცოდნის ოდენობა, არამედ ხარისხი.

ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა

ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდისა და დანერგვის განრიგი:

ქართულენოვან სკოლებში

სასწავლო წელი 

დაწყებითი  საბაზო  საშუალო 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005-2006 A1/X X X X X X B1/X X X C1/X X 2006-2007 A A1/X X X X X B B1/X X C C1/X 2007-2008 A  A A1/X X X X B B B1/X C C 2008-2009 A  A  A A1/X X X B B B C C C 2009-2010 A  A  A A A1/X X B B B B C C 2010-2011 A  A  A A A X B B B B B C

X - არსებული, ძველი სასწავლო გეგმა. A1, B1, C1- ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდა სკოლებში. A, B, C -ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა სკოლებში (სკოლები და სექტორები). არაქართულენოვან სკოლებში

სასწავლო წელი 

დაწყებითი  საბაზო  საშუალო 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005-2006 X X X X X X X X X X 2006-2007 A1/X X X X X X B1/X X X C1/X X 2007-2008 A A1/X X X X X B B1/X X C C1/X 2008-2009 A A A1/X X X X B B B1/X C C C1/X 2009-2010 A A A A1/X X X B B B C C C 2010-2011 A A A A X X B B B B C C

X - არსებული, ძველი სასწავლო გეგმა. A1, B1, C1- ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდა სკოლებში. A, B, C -ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა სკოლებში (სკოლები და სექტორები).

2010

7

2  

ხუთი ძირითადი სიახლე ეროვნულ სასწავლო გეგმაში: საგანმანათლებლო პროცესის ცენტრში დგას თითოეული მოსწავლე და მიღწეული

შედეგი; გათვალისწინებულია მოსწავლის ფიზიკური და ფსიქიკური შესაძლებლობები და ასაკთან

შესაფერისი ინტერესები; სწავლა ნიშნავს ინფორმაციის დაგროვებას, უნარ-ჩვევებისა და დამოკიდებულებების

განვითარებას; სწავლებაში მოიაზრება არა ერთი კონკრეტული გზის გავლა, არამედ მასწავლებლის და

მოსწავლის მიერ ერთობლივად შერჩეული ოპტიმალური ვარიანტის ძიება; მთავარი ორიენტირი ხდება არა მხოლოდ ცოდნის ოდენობა, არამედ ხარისხი.

ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა

ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდისა და დანერგვის განრიგი:

ქართულენოვან სკოლებში

სასწავლო წელი 

დაწყებითი  საბაზო  საშუალო 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005-2006 A1/X X X X X X B1/X X X C1/X X 2006-2007 A A1/X X X X X B B1/X X C C1/X 2007-2008 A  A A1/X X X X B B B1/X C C 2008-2009 A  A  A A1/X X X B B B C C C 2009-2010 A  A  A A A1/X X B B B B C C 2010-2011 A  A  A A A X B B B B B C

X - არსებული, ძველი სასწავლო გეგმა. A1, B1, C1- ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდა სკოლებში. A, B, C -ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა სკოლებში (სკოლები და სექტორები). არაქართულენოვან სკოლებში

სასწავლო წელი 

დაწყებითი  საბაზო  საშუალო 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005-2006 X X X X X X X X X X 2006-2007 A1/X X X X X X B1/X X X C1/X X 2007-2008 A A1/X X X X X B B1/X X C C1/X 2008-2009 A A A1/X X X X B B B1/X C C C1/X 2009-2010 A A A A1/X X X B B B C C C 2010-2011 A A A A X X B B B B C C

X - არსებული, ძველი სასწავლო გეგმა. A1, B1, C1- ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის გამოცდა სკოლებში. A, B, C -ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა სკოლებში (სკოლები და სექტორები).

3  

კალენდარი სასწავლო წელი ითვალისწინებს ორ სემესტრს. სასწავლო წელს 2 სემესტრად ყოფს ზამთრის არდადეგები. სასწავლო კვირა ხუთდღიანია, თუმცა საჭიროების შემთხვევაში, დასაშვებია კვირაში 6 დღიანი სწავლებაც. კერძოდ, 6 დღიანი სწავლება დასაშვებია: ა) თუ სკოლას აქვს ყოველდღიური საათობრივი ბადის განტვირთვის სურვილი. ამ დროს სასწავლო გეგმით განსაზღვრული კვირეული საათები უნდა გადანაწილდეს არა 5, არამედ 6 დღეზე; ბ) თუ სკოლას გაუთვალისწინებელი მიზეზების გამო გაუცდა სასწავლო დღე/დღეები.

მოსწავლეების რაოდენობა საქართველოს საჯარო სკოლებში მოსწავლეთა მაქსიმალური რაოდენობა განსაზღვრულია 30 მოსწავლით. საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან შეთანხმებით დაიშვება გამონაკლისი მოსწავლეთა რაოდენობასთან დაკავშირებით. გამონაკლის შემთხვევაში კლასში მოსწავლეთა რაოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 35-ს. იმ შემთხვევაში, თუ მოსწავლეთა რაოდენობა აღემატება 35-ს, კლასი უნდა გაიყოს (ასეთ შემთხვევაში კლასის გაყოფა პარალელურ კლასებად შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც თითოეულ კლასში იქნება მინიმუმ 18 მოსწავლე). მოსწავლეების მაქსიმალური რაოდენობის განმსაზღვრელი წესი ეხება 2005–2006 სასწავლო წელს სკოლაში მისულ პირველკლასელებს და ყოველ შემდგომ თაობას 2010- 2011 სასწავლო წლამდე (ანუ 2010-2011 სასწავლო წელს ეს წესი ეხება I-V კლასებს). უფრო მაღალ კლასებში სკოლებმა შეიძლება შემოიღონ ეს წესი მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს მოქმედება არ გამოიწვევს მოსწავლეების სკოლიდან დათხოვნას.

2010-2011 სასწავლო წლის ხანგრძლივობა: II-XI კლასებისათვის: სულ 167 სასწავლო დღე;

1-ლი სემესტრი: 71 სასწავლო დღე;

მე-2 სემესტრი: 96 სასწავლო დღე.

I და XII კლასებისათვის: სულ 150 სასწავლო დღე;

1-ლი სემესტრი: 71 სასწავლო დღე;

მე-2 სემესტრი: 79 სასწავლო დღე.

2010

8

4  

მცირეკონტიგენტიან სკოლებში ხშირად იქმნება კლასკომპლექტები. კლასკომპლექტების შექმნა მიზანშეწონილია იმ შემთხვევაში, თუ ერთ კლასკომპლექტში მოსწავლეთა საერთო რაოდენობა არ აჭარბებს 20-ს. კლასკომპლექტებში სწავლების მეთოდიკა განსხვავებულია ერთი ასაკის მქონე მოსწავლეებთან მუშაობისგან. კლასკომპლექტში მასწავლებელი სხვადასხვა ასაკის მოსწავლეებს განსხვავებული სირთულის მქონე დავალებებს აძლევს. რადგან ეს მასწავლებელს საშუალებას აძლევს გამოიყენოს სწავლების ისეთი სტრატეგიები, რომლებიც ხელს უწყობს მოსწავლეთა თანამშრომლობას, ავითარებს სოციალურ უნარ-ჩვევებს, ასწავლის მოსწავლეებს სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფებთან ურთიერთობას. მასწავლებელს შეუძლია დაგეგმოს ისეთი აქტივობები, რომელთა შესრულებისას მაღალი კლასის მოსწავლეები დაეხმარებიან დაბალი კლასის მოსწავლეებს.

მოსწავლეების დაყოფა სიძლიერის მიხედვით დაუშვებელია მოსწავლეების განაწილება კლასებში აკადემიური მოსწრების მიხედვით. ასევე დაუშვებელია, რომ საჯარო სკოლამ მიიღოს მხოლოდ სასკოლო მზაობით გამორჩეული ან მაღალი მოსწრების მქონე მოსწავლეები და სხვებს უარი უთხრას მიღებაზე. სხვადასხვა ნიჭისა და უნარის, ცოდნისა და შესაძლებლობის მქონე მოსწავლეები ერთმანეთს ავსებენ გაკვეთილებზე, ეხმარებიან ერთმანეთს გამოცდილების შეძენაში, შესაბამისად, ისინი უკეთეს მოქალაქეებადაც ყალიბდებიან.

საერთო კულტურის ჩამოყალიბების ხელშეწყობა იმისათვის, რომ მოსწავლეებს ჰქონდეთ საშუალება, უკეთ გაიცნონ საკუთარი თანატოლები, რომლებიც სხვა კლასებში სწავლობენ, სასურველია, რომ სკოლამ ხელი შეუწყოს და ორგანიზება გაუწიოს სპორტულ, სახელოვნებო ან საკლუბო აქტივობებს, სადაც სხვადასხვა განაყოფის მოსწავლეები იქნებიან ჩართულნი.

სადამრიგებლო პროგრამა დამრიგებლის მუშაობის მიზანი დამრიგებელი მოსწავლის მრჩევლად მოიაზრება. მისი მუშაობა უნდა ემყარებოდეს ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებს და ხელს უწყობდეს მოსწავლეებში გონებრივი და ფიზიკური უნარების განვითარებას, მათ ჩაბმას სხვადასხვა კლუბსა თუ წრეში; ასევე, უნდა უწყობდეს ხელს მოსწავლეებში ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკვიდრებას, უნდა უვითარებდეს ლიბერალურ და დემოკრატულ ღირებულებებზე დამყარებულ სამოქალაქო ცნობიერებას და ეხმარებოდეს მათ ოჯახის, საზოგადოებისა და სახელმწიფოს წინაშე საკუთარი უფლება-მოვალეობების გაცნობიერებაში.

2010

9

5  

დამრიგებლის მოვალეობები

ყველა კლასს თავისი დამრიგებელი უნდა ჰყავდეს. დამრიგებელი უნდა ასწავლიდეს თავის სადამრიგებლო კლასს. დამრიგებელს ევალება: სადამრიგებლო საათის ჩატარება თვეში მინიმუმ 4-ჯერ; მოსწავლის დახმარება აკადემიური თუ სხვა პრობლემის გადაჭრაში; მოსწავლეს, მშობლებსა და მასწავლებლებს შორის შუამავლობა პრობლემების წარმოქმნის

შემთხვევაში; მშობლებისათვის შვილის ყოფაქცევისა და აკადემიური მოსწრების გაცნობა თვეში

მინიმუმ ერთხელ; საკუთარი სადამრიგებლო კლასის მოსწავლეების დასწრების აღრიცხვის ყოველდღიური შემოწმება;

სასწავლო წლის დასაწყისშივე მოსწავლისა და მისი მშობლების ინფორმირება მოსწავლის მიერ გაკვეთილების გაცდენის შემთხვევაში მოსალოდნელი სავარაუდო შედეგების შესახებ;

სადამრიგებლო კლასის მოსწავლის სხვა სკოლაში გადასვლის შემთხვევაში, მისი მიმღები სკოლისათვის მოსწავლის აკადემიური მოსწრებისა და გაკვეთილებზე დასწრების შესახებ ინფორმაციის მიწოდების უზრუნველყოფა;

ამ გეგმით გათვალისწინებული სხვა ვალდებულებების შესრულება. დამრიგებელი მშობლებს შვილის აკადემიური მოსწრების და ყოფაქცევის საკითხებს ინდივიდუალური შეხვედრების დროს უნდა აცნობდეს. დაუშვებელია ერთი მოსწავლის ყოფაქცევისა და აკადემიური მოსწრების შესახებ სხვისი თანდასწრებით საუბარი. თუ მოსწავლე სკოლას აცდენს, დამრიგებელი ვალდებულია, გაიგოს გაცდენის მიზეზი. დამრიგებელი პერიოდულად უნდა ეკითხებოდეს საგნის მასწავლებლებს სადამრიგებლო კლასის მოსწავლეების აკადემიური მოსწრების, პიროვნული პრობლემებისა თუ ზოგადი წარმატებების შესახებ. სასწავლო წლის დასრულებისას მან უნდა გააკეთოს სადამრიგებლო კლასის თითოეული მოსწავლის აკადემიური მოსწრების, გაკვეთილებზე დასწრებისა და ქცევის ანალიზი, რის საფუძველზეც დაწერს თითოეული მოსწავლის მოკლე დახასიათებას, სადაც აღწერს: ა) მოსწავლის ძლიერ მხარეებს, მის წარმატებებს როგორც აკადემიური, ისე სოციალური

ურთიერთობების თვალსაზრისით, მონაწილეობას წრეებში, სპორტულ შეჯიბრებებსა თუ სხვა სახის ღონისძიებებში.

ბ) მოსწავლის აკადემიური, ფიზიკური, ემოციური და სოციალური განვითარებისათვის მნიშვნელოვან საკითხებს, რომელთა გათვალისწინებაც სასარგებლო იქნებოდა მოსწავლისათვის.

იმ შემთხვევაში, თუ მოსწავლის საშუალო წლიური ნიშანი 5.1-ზე დაბალია, დამრიგებელი ვალდებულია, გააფრთხილოს მშობელი და მოსწავლე იმის შესახებ, რომ აუცილებელია მნიშვნელოვანი პროგრესი მომდევნო სასწავლო წლებში (თუ ეს არ არის საფეხურის ბოლო კლასი), რათა მოსწავლემ შეძლოს საფეხურის დაძლევა. დამრიგებელი ვალდებულია შეხვდეს დაინტერესებულ მშობელს და მიაწოდოს ინფორმაცია მისი შვილის აკადემიური მოსწრების, ქცევისა და გაცდენების შესახებ.

2010

10

6  

დამრიგებლის მუშაობის პრინციპები დამრიგებლის სააღმზრდელო მუშაობა შემდეგ პრინციპებს უნდა ემყარებოდეს: აღზრდის მთლიანობა - სააღმზრდელო მუშაობა მიმართული უნდა იყოს პიროვნების

ფიზიკური, ფსიქიკური, სოციალური და სულიერი განვითარებისაკენ. სააღმზრდელო მუშაობის მთავარი პრინციპი ფიზიკურად და ფსიქიკურად ჯანსაღი მოქალაქის აღზრდაა;

შემოქმედი, აქტიური პიროვნების აღზრდა - ყველა ბავშვი უნიკალურია. ისინი დაჯილდოებულნი არიან განსხვავებული ნიჭითა და შესაძლებლობებით. შესაბამისად, დამრიგებლის ფუნქციაა მოსწავლის შინაგანი ძალების აქტივაცია და მათი ნიჭისა და შესაძლებლობების გამოვლენისათვის სათანადო პირობების შექმნა;

მოსწავლეთა ჩართულობა - ეს პრინციპი ხელს უწყობს მოსწავლეებში პასუხისმგებლობისა და ვალდებულების გრძნობის განვითარებას. დამრიგებელმა მოსწავლეთა ჩართულობის ხელშესაწყობად საშუალება უნდა მისცეს მათ მონაწილეობა მიიღონ აქტივობების (ზეიმები, ლაშქრობები, ექსკურსიები და სხვ.) დაგეგმვასა და ამ დროს წამოჭრილი პრობლემების მოგვარებაში. დამრიგებელმა მაქსიმალურად უნდა გაითვალისწინოს მოსწავლეთა ინტერესები. ამგვარი ჩართულობა მოსწავლეებს გამოუმუშავებს ისეთ უნარ-ჩვევებს, რომლებიც დაეხმარება მათ დამოუკიდებლად მოაგვარონ ცხოვრებაში წამოჭრილი სირთულეები და ხელს შეუწყობს თავისუფალი პიროვნების ფორმირებას;

თანამშრომლობის პრინციპი - დამრიგებლის ურთიერთობა მოსწავლეებთან უნდა ემყარებოდეს თანამშრომლობას, ურთიერთპატივისცემასა და ურთიერთნდობას. დამრიგებლის მუშაობის მიზანი უნდა იყოს კლასში თანამშრომლობითი გარემოს შექმნა.

რეკომენდაცია სადამრიგებლო საათის პროგრამის განხორციელებისათვის

სადამრიგებლო საათი ხელს უწყობს მოსწავლეების სოციალურ-პიროვნულ განვითარებას, აყალიბებს ნდობისა და პატივისცემის ატმოსფეროს, რაც წარმოადგენს მოსწავლეებსა და მასწავლებელ-დამრიგებელს შორის პოზიტიური ურთიერთობების საფუძველს. კლასთან დამრიგებლის მუშაობა, სასურველია, შემდეგი ფორმით მიმდინარეობდეს: მოსწავლეებთან საუბრები; კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით დისკუსიების, ვიქტორინების, ზეიმების, ექსკურსიებისა და ლაშქრობების ორგანიზება; მოსწავლეთა საჭიროებებიდან გამომდინარე, ცნობილ ადამიანებთან და სხვადასხვა სპეციალისტებთან თუ ორგანიზაციის წარმომადგენლებთან შეხვედრების მოწყობა. დამრიგებლებმა კლასის საჭიროებებიდან გამომდინარე უნდა დაგეგმოს შეხვედრები და ღონისძიებები. შესაძლებელია, ამ შეხვედრებს ჰქონდეს სისტემატური ხასიათი. დამრიგებელი უნდა თანამშრომლობდეს მოსწავლეთა მშობლებთან, საგნის პედაგოგებთან, ხელს უწყობდეს სხვადასხვა კულტურულ და საგანმანათლებლო დაწესებულებებთან (მაგ.: ბიბლიოთეკებთან, მუზეუმებთან და სხვ.) ურთიერთობის დამყარებას. სადამრიგებლო სასაუბრო თემები მოქცეულია შემდეგ ხუთ მიმართულებაში: 1. პიროვნული და მორალური განვითარება; 2. გარემოსდაცვითი კულტურა და ცხოვრების ჯანსაღი წესი; 3. უსაფრთხოება და მოქალაქეობრივ-პატრიოტული ცნობიერება; 4. თვალსაწიერის გაფართოება - ხელოვნების, ლიტერატურის, ტექნოლოგიური და

სამეცნიერო მიღწევების მნიშვნელობა;

2010

11

6  

დამრიგებლის მუშაობის პრინციპები დამრიგებლის სააღმზრდელო მუშაობა შემდეგ პრინციპებს უნდა ემყარებოდეს: აღზრდის მთლიანობა - სააღმზრდელო მუშაობა მიმართული უნდა იყოს პიროვნების

ფიზიკური, ფსიქიკური, სოციალური და სულიერი განვითარებისაკენ. სააღმზრდელო მუშაობის მთავარი პრინციპი ფიზიკურად და ფსიქიკურად ჯანსაღი მოქალაქის აღზრდაა;

შემოქმედი, აქტიური პიროვნების აღზრდა - ყველა ბავშვი უნიკალურია. ისინი დაჯილდოებულნი არიან განსხვავებული ნიჭითა და შესაძლებლობებით. შესაბამისად, დამრიგებლის ფუნქციაა მოსწავლის შინაგანი ძალების აქტივაცია და მათი ნიჭისა და შესაძლებლობების გამოვლენისათვის სათანადო პირობების შექმნა;

მოსწავლეთა ჩართულობა - ეს პრინციპი ხელს უწყობს მოსწავლეებში პასუხისმგებლობისა და ვალდებულების გრძნობის განვითარებას. დამრიგებელმა მოსწავლეთა ჩართულობის ხელშესაწყობად საშუალება უნდა მისცეს მათ მონაწილეობა მიიღონ აქტივობების (ზეიმები, ლაშქრობები, ექსკურსიები და სხვ.) დაგეგმვასა და ამ დროს წამოჭრილი პრობლემების მოგვარებაში. დამრიგებელმა მაქსიმალურად უნდა გაითვალისწინოს მოსწავლეთა ინტერესები. ამგვარი ჩართულობა მოსწავლეებს გამოუმუშავებს ისეთ უნარ-ჩვევებს, რომლებიც დაეხმარება მათ დამოუკიდებლად მოაგვარონ ცხოვრებაში წამოჭრილი სირთულეები და ხელს შეუწყობს თავისუფალი პიროვნების ფორმირებას;

თანამშრომლობის პრინციპი - დამრიგებლის ურთიერთობა მოსწავლეებთან უნდა ემყარებოდეს თანამშრომლობას, ურთიერთპატივისცემასა და ურთიერთნდობას. დამრიგებლის მუშაობის მიზანი უნდა იყოს კლასში თანამშრომლობითი გარემოს შექმნა.

რეკომენდაცია სადამრიგებლო საათის პროგრამის განხორციელებისათვის

სადამრიგებლო საათი ხელს უწყობს მოსწავლეების სოციალურ-პიროვნულ განვითარებას, აყალიბებს ნდობისა და პატივისცემის ატმოსფეროს, რაც წარმოადგენს მოსწავლეებსა და მასწავლებელ-დამრიგებელს შორის პოზიტიური ურთიერთობების საფუძველს. კლასთან დამრიგებლის მუშაობა, სასურველია, შემდეგი ფორმით მიმდინარეობდეს: მოსწავლეებთან საუბრები; კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით დისკუსიების, ვიქტორინების, ზეიმების, ექსკურსიებისა და ლაშქრობების ორგანიზება; მოსწავლეთა საჭიროებებიდან გამომდინარე, ცნობილ ადამიანებთან და სხვადასხვა სპეციალისტებთან თუ ორგანიზაციის წარმომადგენლებთან შეხვედრების მოწყობა. დამრიგებლებმა კლასის საჭიროებებიდან გამომდინარე უნდა დაგეგმოს შეხვედრები და ღონისძიებები. შესაძლებელია, ამ შეხვედრებს ჰქონდეს სისტემატური ხასიათი. დამრიგებელი უნდა თანამშრომლობდეს მოსწავლეთა მშობლებთან, საგნის პედაგოგებთან, ხელს უწყობდეს სხვადასხვა კულტურულ და საგანმანათლებლო დაწესებულებებთან (მაგ.: ბიბლიოთეკებთან, მუზეუმებთან და სხვ.) ურთიერთობის დამყარებას. სადამრიგებლო სასაუბრო თემები მოქცეულია შემდეგ ხუთ მიმართულებაში: 1. პიროვნული და მორალური განვითარება; 2. გარემოსდაცვითი კულტურა და ცხოვრების ჯანსაღი წესი; 3. უსაფრთხოება და მოქალაქეობრივ-პატრიოტული ცნობიერება; 4. თვალსაწიერის გაფართოება - ხელოვნების, ლიტერატურის, ტექნოლოგიური და

სამეცნიერო მიღწევების მნიშვნელობა; 7 

 

სადამრიგებლო საუბრები შესაძლოა შედგეს როგორც კლასში/სკოლაში, ისე სკოლის გარეთაც, მაგ., ექსკურსიაზე ან მუზეუმის დათვალიერებისას.

სადამრიგებლო საათის სპეციფიკა დაწყებით კლასებში პირველკლასელებთან შეხვედრა (35-40 წუთი) მრავალფეროვანი დავალებებით, სადისკუსიო თემებით და თამაშებით უნდა იყოს დაგეგმილი. მათი ჩატარება რეკომენდებულია კვირის ბოლოს, რათა მოხდეს განვლილი სასწავლო კვირის შეფასება და შეჯამება. დავალებების შერჩევისას გასათვალისწინებელია ჯგუფის სიდიდე. მხოლოდ ერთი სახის აქტივობისაგან შემდგარი შეხვედრა კი, სასურველია, 10-15 წუთი გაგრძელდეს (მაგალითად, საუბარი მოსწავლეებთან ან მხოლოდ დიდაქტიკური ზღაპრის მოსმენა და გარჩევა. პირველკლასელებს ყურადღების აქტიურად მართვა სწორედ 10-15 წუთის განმავლობაში შეუძლიათ).

მასწავლებლის მიერ სასწავლო პროცესის დაგეგმვა ყველა სკოლაში (სადაც საგნის ერთზე მეტი მასწავლებელია), რეკომენდებულია, არსებობდეს საგნობრივი ჯგუფების მასწავლებელთა კათედრები, რომლებიც გააერთიანებს საგნობრივი ჯგუფის ყველა მასწავლებელს. კათედრების მუშაობის ფუნქციები შეიძლება იყოს: საგნობრივი ჯგუფის საგნის/საგნების სწავლების კოორდინაცია; ერთმანეთის გამოცდილების გაზიარება, წარმატებების წინაპირობათა განსაზღვრა და

პრობლემების გადაჭრის გზების ძიება; სახელმძღვანელოების შერჩევა; სხვა საგნობრივი ჯგუფების მასწავლებლებთან კოორდინირებული მუშაობა (მაგ.

ისტორიასა და ქართულში საერთო თემატიკის შეთანხმება, ექსკურსიებზე საერთო დავალებების მოფიქრება და სხვა);

პროფესიული განვითარებისათვის სათანადო გზების დასახვა; დამხმარე სასწავლო მასალებთან და ბიბლიოთეკისათვის საჭირო წიგნებთან

დაკავშირებით სათანადო რეკომენდაციების შემუშავება; რეკომენდაციების შემუშავება ახალ მეთოდოლოგიებსა და მიდგომებთან დაკავშირებით. ზოგიერთ სკოლაში დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლები ცალკე კათედრას ქმნიან. ეს მათ ეხმარება, დაწყებით კლასებში არსებული პრობლემები ერთობლივად განიხილონ და შეათანხმონ მათი გადაჭრის გზები. კათედრის ეფექტური მუშაობისათვის, სასურველია, კათედრის თავმჯდომარის არჩევა ერთი წლის ვადით. სასურველია, თავმჯდომარედ აირჩეს იგივე მასწავლებელი მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საგნობრივი ჯგუფის ყველა წევრი ერთხელ მაინც გახდება თავმჯდომარე. კათედრის თავმჯდომარის ფუნქციებია:

2010

12

8  

რეგულარული შეხვედრების ორგანიზება (დღის წესრიგის მომზადება, საჭიროების შემთხვევაში, ოქმებისა და საბუთების წარმოება);

სკოლის მართვის ორგანოებისათვის კათედრის სხდომის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილებათა მიწოდება (მაგ. წიგნების არჩევის თაობაზე);

პროფესიული განვითარებისთვის სასარგებლო ღონისძიებების (ტრენინგების, კონფერენციების და სხვა) ორგანიზება.

შესაძლებელია, კათედრის თავმჯდომარეობა სკოლაში ერთგვარი წახალისების ელემენტიც გახდეს იმ მასწავლებლებისათვის, რომლებიც უფრო მეტად ზრუნავენ სკოლისა და საკუთარი შესაძლებლობების განვითარებისათვის. შესაძლებელია, კათედრებმა შემოიღონ თითოეული საგნობრივი ჯგუფისათვის საუკეთესო მოსწავლის პრიზი (საფეხურის ან კლასის მიხედვით), რომელიც კანდიდატს ყოველ წელს სკოლის დამთავრებისას საერთო შეკრებაზე საზეიმოდ გადაეცემა. კათედრის მუშაობა ეფექტიანი იქნება, თუ მისი წევრები რეგულარულად შეიკრიბებიან (ორჯერ მაინც თითოეულ სემესტრში). მნიშვნელოვანია კათედრის შეკრება წლის დასაწყისში. ამ შეკრებებზე უნდა მოხდეს ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივი პროგრამებისა და, შესაბამისად, არჩეული სახელმძღვანელოების განხილვა. სასურველია, წინასწარ შეთანხმდნენ იმაზე, თუ რა დასჭირდებათ მასწავლებლებს წლის განმავლობაში; რა პრობლემების გადაჭრა იქნება აუცილებელი; რა რესურსების გამოყენება იქნება საჭირო ეფექტიანად სწავლებისათვის და ა.შ. სემესტრების ბოლოს კათედრის შეხვედრისას ასევე უნდა მოხდეს საგანმანათლებლო სტანდარტის შესრულების ანალიზი. უნდა მოხდეს პრობლემების გამოვლენა და შეფასება, თუ რა ხარისხით იქნება შესაძლებელი ყველა მოსწავლისათვის საგნობრივ პროგრამებში აღწერილი შედეგების მიღწევა.

2010

13

8  

რეგულარული შეხვედრების ორგანიზება (დღის წესრიგის მომზადება, საჭიროების შემთხვევაში, ოქმებისა და საბუთების წარმოება);

სკოლის მართვის ორგანოებისათვის კათედრის სხდომის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილებათა მიწოდება (მაგ. წიგნების არჩევის თაობაზე);

პროფესიული განვითარებისთვის სასარგებლო ღონისძიებების (ტრენინგების, კონფერენციების და სხვა) ორგანიზება.

შესაძლებელია, კათედრის თავმჯდომარეობა სკოლაში ერთგვარი წახალისების ელემენტიც გახდეს იმ მასწავლებლებისათვის, რომლებიც უფრო მეტად ზრუნავენ სკოლისა და საკუთარი შესაძლებლობების განვითარებისათვის. შესაძლებელია, კათედრებმა შემოიღონ თითოეული საგნობრივი ჯგუფისათვის საუკეთესო მოსწავლის პრიზი (საფეხურის ან კლასის მიხედვით), რომელიც კანდიდატს ყოველ წელს სკოლის დამთავრებისას საერთო შეკრებაზე საზეიმოდ გადაეცემა. კათედრის მუშაობა ეფექტიანი იქნება, თუ მისი წევრები რეგულარულად შეიკრიბებიან (ორჯერ მაინც თითოეულ სემესტრში). მნიშვნელოვანია კათედრის შეკრება წლის დასაწყისში. ამ შეკრებებზე უნდა მოხდეს ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივი პროგრამებისა და, შესაბამისად, არჩეული სახელმძღვანელოების განხილვა. სასურველია, წინასწარ შეთანხმდნენ იმაზე, თუ რა დასჭირდებათ მასწავლებლებს წლის განმავლობაში; რა პრობლემების გადაჭრა იქნება აუცილებელი; რა რესურსების გამოყენება იქნება საჭირო ეფექტიანად სწავლებისათვის და ა.შ. სემესტრების ბოლოს კათედრის შეხვედრისას ასევე უნდა მოხდეს საგანმანათლებლო სტანდარტის შესრულების ანალიზი. უნდა მოხდეს პრობლემების გამოვლენა და შეფასება, თუ რა ხარისხით იქნება შესაძლებელი ყველა მოსწავლისათვის საგნობრივ პროგრამებში აღწერილი შედეგების მიღწევა.

9  

სასკოლო სასწავლო გეგმა

სასკოლო სასწავლო გეგმის აუცილებელი შემადგენელი ნაწილები საქართველოს კანონი ”ზოგადი განათლების შესახებ” განმარტავს, რომ სასკოლო სასწავლო გეგმა არის – „სასწავლო გეგმა, რომელიც კონკრეტული ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებისათვის აზუსტებს ეროვნულ სასწავლო გეგმაში მოცემულ დატვირთვას აუცილებელი და მაქსიმალური დატვირთვის ფარგლებში; განსაზღვრავს ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ დამატებით საგანმანათლებლო მომსახურებას და გაუთვალისწინებელ დამატებით საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურებას, აგრეთვე სკოლაში მიმდინარე საგანმანათლებლო ღონისძიებებს“; ამავე კანონით, თითოეული სკოლა, ეროვნული სასწავლო გეგმის გათვალისწინებით, ვალდებულია შეიმუშავოს საკუთარი, სასკოლო სასწავლო გეგმა. სასკოლო სასწავლო გეგმას შეიმუშავებს პედაგოგიური საბჭო (შესაძლებელია, კათედრების მუშაობის საფუძველზე) დირექტორის მონაწილეობით. პედაგოგიური საბჭო ამტკიცებს სასკოლო სასწავლო გეგმას სამეურვეო საბჭოსთან შეთანხმებით. სასკოლო სასწავლო გეგმა უნდა განახლდეს ყოველწლიურად. სასკოლო სასწავლო გეგმის აუცილებელ ნაწილებს შეადგენს:

სასკოლო საათობრივი ბადე; ეროვნული სასწავლო გეგმით გაუთვალისწინებელი საგანმანათლებლო და

სააღმზრდელო მომსახურება; სახელმძღვანელოების ჩამონათვალი; ინკლუზიური განათლება; შეფასების პრინციპები (ის აუცილებელი მინიმუმი, რომელიც მოსწავლემ უნდა დაძლიოს

კლასიდან კლასში გადასასვლელად, შიდა სასკოლო ტესტირებები თუ სხვა); სადამრიგებლო პროგრამა.

ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებები, რომლებიც ახორციელებენ ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული საგნ(ებ)ის

გაძლიერებულ სწავლებას

სკოლას აქვს უფლება ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული საგნ(ებ)ის გაძლიერებული სწავლებისა. აღნიშნული ქმედების განხროციელებისათვის მას ესაჭიროება საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს თანხმობა. თანხმობის მისაღებად სკოლამ უნდა წარადგინოს: ა) სასკოლო სასწავლო გეგმა, რომელშიც დეტალურად არის გაწერილი იმ საგნის/საგნების სასწავლო პროგრამები, რომლებიც ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული საგნობრივი პროგრამებისგან განსხვავებულად ისწავლება; ბ) სწავლის პროცესში გამოსაყენებელ სხვადასხვა სასწავლო რესურსების ჩამონათვალი; გ) სასკოლო საათობრივი ბადე, გაძლიერებული საგნებისათვის გამოყოფილი საათობრივი დატვირთვის მითითებით. გასათვალისწინებელია, რომ აღნიშნულმა სკოლებმა საფეხურის ფარგლებში აუცილებლად უნდა ასწავლონ ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული ყველა სავალდებულო საგანი.

2010

14

10  

სასკოლო საათობრივი ბადე სასკოლო საათობრივი ბადე მოიცავს თითოეული კლასის გაკვეთილების განრიგს, რომელიც აზუსტებს, თუ კვირის რომელ დღეს და დროის რა მონაკვეთში რომელი საგანი ისწავლება. აქვე მითითებული უნდა იყოს, ვინ ასწავლის ამ საგნებს. ყველა სკოლას შეუძლია, საკუთარი სურვილისა და შესაძლებლობების ფარგლებში, შესთავაზოს მოსწავლეებს დამატებითი საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურება. ეს შეიძლება იყოს დამატებითი საგანი ან წრე. ყველა დამატებითი საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურება სასკოლო საათობრივ ბადეში უნდა აღინიშნოს, ასევე მიეთითოს დრო და პედაგოგი/წრის ხელმძღვანელი თუ სხვ. დამატებითი საგანი შეიძლება ისწავლებოდეს ფაკულტატური ან სავალდებულო სახით. სასკოლო სასწავლო გეგმით განსზღვრული დამატებითი ფაკულტატური საგანი/წრე შეიძლება იყოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გაუთვალისწინებელი ნებისმიერი საგანი (მაგ., ფოტოგრაფია, ცეკვა). დამატებით ფაკულტატურ საგანს/წრეს მოსწავლეები სურვილის მიხედვით ეწერებიან. ასეთი სახის მომსახურებას შესაძლებელია სკოლამ შესთავაზოს მოსწავლეს, როგორც სკოლის ბიუჯეტის ფარგლებში დაფინანსებული, ასევე ფასიანი მოსახურების სახით. სასკოლო სასწავლო გეგმით განსზღვრული სავალდებულო დამატებითი საგანი შეიძლება იყოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული ან გაუთვალისწინებელი ნებისმიერი საგანი. დამატებით სავალდებულო საგანზე დასწრება აუცილებელია ამ კონკრეტული სკოლის/კლასის ყველა მოსწავლისათვის (მაგ., ასტრონომია,ხაზვა და სხვა).

2010

15

10  

სასკოლო საათობრივი ბადე სასკოლო საათობრივი ბადე მოიცავს თითოეული კლასის გაკვეთილების განრიგს, რომელიც აზუსტებს, თუ კვირის რომელ დღეს და დროის რა მონაკვეთში რომელი საგანი ისწავლება. აქვე მითითებული უნდა იყოს, ვინ ასწავლის ამ საგნებს. ყველა სკოლას შეუძლია, საკუთარი სურვილისა და შესაძლებლობების ფარგლებში, შესთავაზოს მოსწავლეებს დამატებითი საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურება. ეს შეიძლება იყოს დამატებითი საგანი ან წრე. ყველა დამატებითი საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურება სასკოლო საათობრივ ბადეში უნდა აღინიშნოს, ასევე მიეთითოს დრო და პედაგოგი/წრის ხელმძღვანელი თუ სხვ. დამატებითი საგანი შეიძლება ისწავლებოდეს ფაკულტატური ან სავალდებულო სახით. სასკოლო სასწავლო გეგმით განსზღვრული დამატებითი ფაკულტატური საგანი/წრე შეიძლება იყოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გაუთვალისწინებელი ნებისმიერი საგანი (მაგ., ფოტოგრაფია, ცეკვა). დამატებით ფაკულტატურ საგანს/წრეს მოსწავლეები სურვილის მიხედვით ეწერებიან. ასეთი სახის მომსახურებას შესაძლებელია სკოლამ შესთავაზოს მოსწავლეს, როგორც სკოლის ბიუჯეტის ფარგლებში დაფინანსებული, ასევე ფასიანი მოსახურების სახით. სასკოლო სასწავლო გეგმით განსზღვრული სავალდებულო დამატებითი საგანი შეიძლება იყოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული ან გაუთვალისწინებელი ნებისმიერი საგანი. დამატებით სავალდებულო საგანზე დასწრება აუცილებელია ამ კონკრეტული სკოლის/კლასის ყველა მოსწავლისათვის (მაგ., ასტრონომია,ხაზვა და სხვა).

11  

იმისათვის, რომ სკოლამ შესთავაზოს თავის მოსწავლეებს ეროვნული სასწავლო გეგმით გაუთვალისწინებელი ან გათვალისწინებული დამატებითი საგანმანათლებლო და სააღმზრდელო მომსახურება, აუცილებელია, რომ სკოლამ სასწავლო წლის დაწყებამდე განსაზღვროს და წერილობით ჩამოაყალიბოს:

ა) დამატებითი საგანმანათლებლო მომსახურების ჩამონათვალი; ბ) დამატებითი საგნების სტატუსი (ფაკულტატურია თუ სავალდებულო); გ) თითოეული დამატებითი საგნისათვის სკოლის მიერ შემუშავებული სასწავლო გეგმა

(თუკი ასეთი გეგმა უკვე არ არის მოცემული ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივ პროგრამებში).

დამატებითი საგნის სასწავლო გეგმა უნდა მოიცავდეს თითოეული საგნის: შესწავლის მიზნებს (სადაც ჩამოყალიბებული იქნება, თუ რა ინფორმაციის, უნარებისა და

დამოკიდებულებების განვითარებასა და შესწავლას ითვალისწინებს ეს კურსი); შეფასების პრინციპებს (ამ საგანში სწავლა იქნება შეფასებული ნიშნებით1, თუ ჩათვლების

სისტემით); საჭირო სასწავლო მასალის ჩამონათვალს (სახელმძღვანელოები, სხვა წიგნები თუ

რვეულები).

                                                            1 დამატებითი საგნების ნიშნები არ იანგარიშება წლიური ნიშნის გამოთვლისას.

2010

16

12  

სახელმძღვანელოების შერჩევა აუცილებელია, რომ ყოველი საჯარო სკოლის პედაგოგიურმა საბჭომ დაამტკიცოს სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული და კათედრების მიერ შერჩეული, სასწავლო პროცესში გამოსაყენებელი სახელმძღვანელოთა ნუსხა, რომელიც შეთანხმებული იქნება სამეურვეო საბჭოსთან. სახელმძღვანელოს შერჩევა ხდება მინიმუმ 5 წლის ვადით. 5 წლიანი ვადა ვრცელდება იმ სახელმძღვანელობზე, რომლებიც არჩეული იქნა 2009-2010 სასწავლო წლისათვის და შემდგომ სასწავლო წლებში. 5 წლიანი ვადის ხანგრძლივობასთან დაკავშირებით, გამონაკლისი დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ახალი სასწავლო გეგმის დანერგვასთან ერთად სახელმძღვანელოებიც შეიცვლება, ან სახელმძღვანელოს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, ჩამოერთმევა გრიფი. ამ შემთხვევაში სკოლა ვალდებულია, დადგენილი წესის შესაბამისად, თავიდან შეარჩიოს შესაბამისი კლასის სახელმძღვანელო. თითოეული საგნისათვის სახელმძღვანელოების არჩევა და გამოყენება გულისხმობს სერიოზულ დაფიქრებასა და შემდეგი წესების სრულ დაცვას: ერთი სკოლის ფარგლებში თითოეული კლასის ყველა განაყოფში/პარალელში უნდა

ისწავლებოდეს ერთი და იმავე სახელმძღვანელოთი; სახელმძღვანელოების არჩევა უნდა მოხდეს კათედრის მიერ; შერჩეულ სახელმძღვანელოთა ნუსხას ამტკიცებს პედაგოგიური საბჭო; სახელმძღვანელოების არჩევა უნდა მოხდეს სასწავლო წლის დაწყებამდე მინიმუმ ორი

კვირით ადრე; არჩეული სახელმძღვანელოების სია უნდა გამოიკრას მშობლებისათვის თვალსაჩინო

ადგილას სასწავლო წლის დაწყებამდე 10 დღით ადრე; მასწავლებელს უფლება აქვს სწავლებისას გამოიყენოს წიგნები, რომლებიც შესაძლოა არ

იყოს სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოების სიაში, ან სხვა სასწავლო მასალები, თუ ის თვლის, რომ ეს გამოადგება მოსწავლეს ეროვნულ სასწავლო გეგმაში ასახული მიზნების მიღწევაში, თუმცა ამ წიგნების გამოყენების უფლება მას აქვს მხოლოდ დამხმარე, დამატებითი მასალის სახით. მასწავლებელი/სკოლა ვერ დაავალდებულებს მოსწავლეს, შეიძინოს არაგრიფირებული წიგნები/სხვა სასწავლო მასალა.

სახელმძღვანელოს შერჩევისას პედაგოგიურმა საბჭომ უნდა გაითვალისწინოს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ დადგენილი და გამოქვეყნებული სახელმძღვანელოების შეფასება, რომელიც სკოლებისათვის ხელმისაწვდომია ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელობის სპეციალური კატალოგის მეშვეობით. გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოების კატალოგს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრი აქვეყნებს თავის მიერ მითითებულ ვებ-გვერდზე და აწვდის სკოლებს ელექტრონული ფორმით. სახელმძღვანელოების ელექტრონულ კატალოგში სახელმძღვანელოების შესახებ

2010

17

12  

სახელმძღვანელოების შერჩევა აუცილებელია, რომ ყოველი საჯარო სკოლის პედაგოგიურმა საბჭომ დაამტკიცოს სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული და კათედრების მიერ შერჩეული, სასწავლო პროცესში გამოსაყენებელი სახელმძღვანელოთა ნუსხა, რომელიც შეთანხმებული იქნება სამეურვეო საბჭოსთან. სახელმძღვანელოს შერჩევა ხდება მინიმუმ 5 წლის ვადით. 5 წლიანი ვადა ვრცელდება იმ სახელმძღვანელობზე, რომლებიც არჩეული იქნა 2009-2010 სასწავლო წლისათვის და შემდგომ სასწავლო წლებში. 5 წლიანი ვადის ხანგრძლივობასთან დაკავშირებით, გამონაკლისი დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ახალი სასწავლო გეგმის დანერგვასთან ერთად სახელმძღვანელოებიც შეიცვლება, ან სახელმძღვანელოს, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, ჩამოერთმევა გრიფი. ამ შემთხვევაში სკოლა ვალდებულია, დადგენილი წესის შესაბამისად, თავიდან შეარჩიოს შესაბამისი კლასის სახელმძღვანელო. თითოეული საგნისათვის სახელმძღვანელოების არჩევა და გამოყენება გულისხმობს სერიოზულ დაფიქრებასა და შემდეგი წესების სრულ დაცვას: ერთი სკოლის ფარგლებში თითოეული კლასის ყველა განაყოფში/პარალელში უნდა

ისწავლებოდეს ერთი და იმავე სახელმძღვანელოთი; სახელმძღვანელოების არჩევა უნდა მოხდეს კათედრის მიერ; შერჩეულ სახელმძღვანელოთა ნუსხას ამტკიცებს პედაგოგიური საბჭო; სახელმძღვანელოების არჩევა უნდა მოხდეს სასწავლო წლის დაწყებამდე მინიმუმ ორი

კვირით ადრე; არჩეული სახელმძღვანელოების სია უნდა გამოიკრას მშობლებისათვის თვალსაჩინო

ადგილას სასწავლო წლის დაწყებამდე 10 დღით ადრე; მასწავლებელს უფლება აქვს სწავლებისას გამოიყენოს წიგნები, რომლებიც შესაძლოა არ

იყოს სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოების სიაში, ან სხვა სასწავლო მასალები, თუ ის თვლის, რომ ეს გამოადგება მოსწავლეს ეროვნულ სასწავლო გეგმაში ასახული მიზნების მიღწევაში, თუმცა ამ წიგნების გამოყენების უფლება მას აქვს მხოლოდ დამხმარე, დამატებითი მასალის სახით. მასწავლებელი/სკოლა ვერ დაავალდებულებს მოსწავლეს, შეიძინოს არაგრიფირებული წიგნები/სხვა სასწავლო მასალა.

სახელმძღვანელოს შერჩევისას პედაგოგიურმა საბჭომ უნდა გაითვალისწინოს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ დადგენილი და გამოქვეყნებული სახელმძღვანელოების შეფასება, რომელიც სკოლებისათვის ხელმისაწვდომია ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელობის სპეციალური კატალოგის მეშვეობით. გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოების კატალოგს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრი აქვეყნებს თავის მიერ მითითებულ ვებ-გვერდზე და აწვდის სკოლებს ელექტრონული ფორმით. სახელმძღვანელოების ელექტრონულ კატალოგში სახელმძღვანელოების შესახებ

13  

განთავსებულია შემდეგი ინფორმაცია: სახელმძღვანელოს ავტორი/ავტორები, გამომცემლობა, სარჩევი, რამდენიმე გაკვეთილის ნიმუში, მასწავლებლის წიგნის რამდენიმე გვერდის ნიმუში, სახელმძღვანელოს ანკეტა (სადაც მითითებულია სახელმძღვანელოს ფასი, წონა, გვერდების რაოდენობა, გამომცემლობის მიერ შემოთავაზებული დამატებითი სერვისი);

სახელმძღვანელოს არჩევისას მასწავლებლებს შეუძლიათ გაეცნონ რესურსცენტრებში

განთავსებული სახელმძღვანელოების ეგზემპლარებს. არჩეული გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოების სია (გარდა დამხმარე, დამატებითი

მასალისა) უნდა მიეწოდოს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს და სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრს სპეციალურად ამ მიზნით სსიპ - ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის მიერ შემუშავებული ფორმის მიხედვით.

სახელმძღვანელოების ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით, სასურველია, სკოლამ შეიმუშავოს მეორადი სახელმძღვანელოების სასკოლო ბაზრობების ან გაქირავების სისტემა. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ სკოლამ გამონახოს სახსრები ბიბლიოთეკისთვის დამატებითი ეგზემპლარების საყიდლად, რაც მშობლებს ფინანსური რესურსების დაზოგვის საშუალებას მისცემს. სახელმძღვანელოებით სარგებლობისას მასწავლებელი უნდა აცნობიერებდეს, რომ სახელმძღვანელო არის ერთ-ერთი და არა ერთადერთი საშუალება, რომელიც ემსახურება ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივ პროგრამებში მოცემული შედეგების მიღწევას. მასწავლებელი არ უნდა იყოს მხოლოდ სახელმძღვანელოში მოცემული ”მასალის გავლაზე” ორიენტირებული. სწორია, როდესაც მასწავლებელი სახელმძღვანელოს არგებს მოსწავლეთა საჭიროებებს და არა - პირიქით. მასწავლებელს შეუძლია სწავლების პროცესს მიუდგეს შემოქმედებითად; შეცვალოს კონკრეტული თემისათვის გათვალისწინებული დროის ხანგრძლივობა; გადაანაცვლოს პარაგრაფების თანამიმდევრობა, დაამატოს საკუთარი აქტივობები და სხვ.

2010

18

14  

სასკოლო შეფასების სისტემა

სასკოლო შეფასების მიზანი ზოგადსაგანმათლებლო სისტემაში შეფასების მიზანია სწავლა-სწავლების ხარისხის მართვა, რაც გულისხმობს, ერთი მხრივ, სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებას, მეორე მხრივ, სწავლის ხარისხის გაკონტროლებას. ხარისხის გაუმჯობესება უკავშირდება სწავლის პროცესს, ხარისხის გაკონტროლება კი - სწავლის შედეგს.

შეფასების პრინციპები და მიდგომები აკადემიური მოსწრების შეფასება უნდა იყოს ხშირი და მრავალმხრივი, რათა მან, ერთი მხრივ, ხელი შეუწყოს მოსწავლეთა მრავალმხრივ განვითარებას, როგორც ამას მოითხოვს ეროვნული სასწავლო გეგმა და, მეორე მხრივ, საკუთარი შესაძლებლოებების გამოვლენისა და განვითარების თანაბარი პირობები შეუქმნას განსხვავებული პოტენციალის მქონე ყველა მოსწავლეს. მრავალმხრივი განვითარების უზრუნველყოფა მოითხოვს მოსწავლის შეფასებას მრავალგვარი კრიტერიუმის გამოყენებით და მრავალფეროვანი აქტივობების (მაგ., ესე, პროექტი, ზეპირი გამოსვლა, ექსპერიმენტი, ცდის ჩატარება, წარმოდგენა, წერითი, ფერწერული ან სხვა ტიპის ნამუშევარი, არგუმენტირებული მსჯელობა და სხვ.) საშუალებით, რაც მოსწავლეებს მისცემს არამხოლოდ ცოდნის, არამედ უნარ-ჩვევების ფართო სპექტრისა და აზროვნების განსხვავებული ფორმების დემონსტრირების საშუალებას.

განმავითარებელი და განმსაზღვრელი შეფასება

შეფასების მიზნიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია, რომ მოსწავლეთა შემოწმება დაუკავშირდეს არამხოლოდ სწავლების შედეგს, არამედ სწავლის პროცესსაც. ამის უზრუნველსაყოფად სკოლაში გამოიყენება ორი ტიპის შეფასება: განმსაზღვრელი და განმავითარებელი. განმსაზღვრელი შეფასება ადგენს მოსწავლის მიღწევის დონეს საერთო ნორმასთან მიმართებით და იძლევა იმის განსაზღვრის საშუალებას, თუ რამდენად დაეუფლა იგი საგნობრივი პროგრამებით განსაზღვრულ ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს, რამდენად დაშორდა ან მიუახლოვდა ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრულ მიზნებს. განმსაზღვრელი შეფასება აკონტროლებს სწავლის ხარისხს, იგი განსაზღვრავს თითოეული მოსწავლის ცოდნის დონეს. განმავითარებელი შეფასების მიზანია სწავლის ხარისხის გაუმჯობესების უზრუნველყოფა, თითოეული მოსწავლის განვითარებისათვის სწავლების პროცესში მაქსიმალურად ხელშეწყობა. ეს ზოგადი განათლების ყველაზე მნიშვნელოვანი პედაგოგიური ამოცანაა, როგორც ამას ხაზგასმით აღნიშნავს დიმიტრი უზნაძე: " სწავლაში ძირითადი მნიშვნელობა ... აქვს განსაზღვრული მიმართულებით მოსწავლის ძალების განვითარებას"; ”სწავლაში

2010

19

14  

სასკოლო შეფასების სისტემა

სასკოლო შეფასების მიზანი ზოგადსაგანმათლებლო სისტემაში შეფასების მიზანია სწავლა-სწავლების ხარისხის მართვა, რაც გულისხმობს, ერთი მხრივ, სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებას, მეორე მხრივ, სწავლის ხარისხის გაკონტროლებას. ხარისხის გაუმჯობესება უკავშირდება სწავლის პროცესს, ხარისხის გაკონტროლება კი - სწავლის შედეგს.

შეფასების პრინციპები და მიდგომები აკადემიური მოსწრების შეფასება უნდა იყოს ხშირი და მრავალმხრივი, რათა მან, ერთი მხრივ, ხელი შეუწყოს მოსწავლეთა მრავალმხრივ განვითარებას, როგორც ამას მოითხოვს ეროვნული სასწავლო გეგმა და, მეორე მხრივ, საკუთარი შესაძლებლოებების გამოვლენისა და განვითარების თანაბარი პირობები შეუქმნას განსხვავებული პოტენციალის მქონე ყველა მოსწავლეს. მრავალმხრივი განვითარების უზრუნველყოფა მოითხოვს მოსწავლის შეფასებას მრავალგვარი კრიტერიუმის გამოყენებით და მრავალფეროვანი აქტივობების (მაგ., ესე, პროექტი, ზეპირი გამოსვლა, ექსპერიმენტი, ცდის ჩატარება, წარმოდგენა, წერითი, ფერწერული ან სხვა ტიპის ნამუშევარი, არგუმენტირებული მსჯელობა და სხვ.) საშუალებით, რაც მოსწავლეებს მისცემს არამხოლოდ ცოდნის, არამედ უნარ-ჩვევების ფართო სპექტრისა და აზროვნების განსხვავებული ფორმების დემონსტრირების საშუალებას.

განმავითარებელი და განმსაზღვრელი შეფასება

შეფასების მიზნიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია, რომ მოსწავლეთა შემოწმება დაუკავშირდეს არამხოლოდ სწავლების შედეგს, არამედ სწავლის პროცესსაც. ამის უზრუნველსაყოფად სკოლაში გამოიყენება ორი ტიპის შეფასება: განმსაზღვრელი და განმავითარებელი. განმსაზღვრელი შეფასება ადგენს მოსწავლის მიღწევის დონეს საერთო ნორმასთან მიმართებით და იძლევა იმის განსაზღვრის საშუალებას, თუ რამდენად დაეუფლა იგი საგნობრივი პროგრამებით განსაზღვრულ ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს, რამდენად დაშორდა ან მიუახლოვდა ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრულ მიზნებს. განმსაზღვრელი შეფასება აკონტროლებს სწავლის ხარისხს, იგი განსაზღვრავს თითოეული მოსწავლის ცოდნის დონეს. განმავითარებელი შეფასების მიზანია სწავლის ხარისხის გაუმჯობესების უზრუნველყოფა, თითოეული მოსწავლის განვითარებისათვის სწავლების პროცესში მაქსიმალურად ხელშეწყობა. ეს ზოგადი განათლების ყველაზე მნიშვნელოვანი პედაგოგიური ამოცანაა, როგორც ამას ხაზგასმით აღნიშნავს დიმიტრი უზნაძე: " სწავლაში ძირითადი მნიშვნელობა ... აქვს განსაზღვრული მიმართულებით მოსწავლის ძალების განვითარებას"; ”სწავლაში

15  

ძირითადია ... იმ ძალების განვითარება, რომელნიც სწავლის პროცესში მონაწილეობენ”; "სწავლის პროცესში აღმოცენებული აქტივობა ... თვითონ წარმოადგენს დამოუკიდებელ ღირებულებას" (დიმიტრი უზნაძე, ბავშვის ფსიქოლოგია, სასკოლო ასაკის ფსიქოლოგია, თბილისი, 2003, გვ. 445). განმავითარებელი შეფასებისას მასწავლებელი მოსწავლეთა საქმიანობას ამოწმებს არა მათი მიღწევის დონის განსასჯელად და ნიშნების დასაწერად, არამედ მათ დასახმარებლად. იგი აკვირდება თითოეულ მოსწავლეს სწავლის პროცესში, შეისწავლის მათ საჭიროებებს, რათა ამ მოთხოვნილებათა გათვალისწინებით დაგეგმოს საგაკვეთილო პროცესი და თითოეულ მათგანს მაქსიმალურად შეუწყოს ხელი წინსვლაში. მასწავლებელი ქმნის თანამშრომლობით და კონსტრუქციულ სასწავლო გარემოს, სადაც მოსწავლეებს არ აფერხებთ არც მარცხის და არც წარუმატებლობის შიში. მათ ნებისმიერ შემთხვევაში მასწავლებლის რჩევისა და მხარდაჭერის იმედი აქვთ. ასეთ გარემოში თითოეული მოსწავლე, ცოდნის დონის მიუხედავად, ახალი ცოდნის შეძენით, გამოცდილების გამდიდრებითა თუ უნარების გაუმჯობესებითაა დაკავებული. განმავითარებელი შეფასების პროცესში მასწავლებელთან ერთად ჩართულები არიან მოსწავლეებიც. ისინიც ცდილობენ, მასწავლებლის დახმარებით, დაადგინონ საკუთარი მოთხოვნილებები, ძლიერი და სუსტი მხარეები, შემაფერხებელი ფაქტორები. ამ პროცესებში ჩართვა აყალიბებს მათში თვითშეფასებისა და თვითგანვითარების უნარ-ჩვევებს, ზრდის მათ ქმედუნარიანობასაც და პასუხისმგებლობასაც. ქვემოთ შემოთავაზებულია თვითშეფასების კონკრეტული ინსტრუმენტის ნიმუში, რომელიც შესაძლოა გამოყენებულ იქნეს პროექტის განხორციელებისას. მოსწავლეს შეუძლია იმდენჯერ შეავსოს ასეთი ტიპის ბარათი, რამდენი აქტივობაც ექნება მას შესასრულებელი პროექტის მსვლელობისას. ამ ბარათების ნაკრები წარმოადგენს ე.წ. "პროექტის დღიურს".

2010

20

16  

მნიშვნელოვანია, ხაზი გაესვას იმ ფაქტს, რომ განმავითარებელი შეფასების შემთხვევაში, მოსწავლე ფასდება საკუთარ თავთან, საკუთარ მიღწევებთან და არა - ყველასათვის საერთო ნორმასთან მიმართებით, რათა მან დაინახოს საკუთარი წინსვლა და ირწმუნოს, რომ შეუძლია სიძნელეთა ეტაპობრივად გადალახვა.

სასწავლო წელი ----------

თვითშეფასების ბარათი №

მოსწავლის სახელი: ----------------- კლასი: ----------------

პროექტის დასახელება :--------------------------------------

დავალების/აქტივობის ხელმძღვანელი/ები: ---

დავალება შევასრულე:

ინდივიდუალურად ჯგუფთან ერთად ჯგუფის წევრები: ---------------------------------------------------------------

აღვწერ აქტივობას და მივუთითებ, რა მიზნისათვის უნდა მიმეღწია:

აქტივობა/დავალება: ---------------------------------------

მიზანი: ------------------------------------------

ჩემი აზრით, მიზანს:

მივაღწიე ნაწილობრივ მივაღწიე ვერ მივაღწიე

თავისუფლად, დაბრკოლებების გარეშე შევასრულე ეს აქტივობა წავაწყდი სიძნელეებს: -----------------------------------------------------------------------

სიძნელეები ვერ გადავლახე. გადავლახე შემდეგნაირად: -----------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------

2010

21

16  

მნიშვნელოვანია, ხაზი გაესვას იმ ფაქტს, რომ განმავითარებელი შეფასების შემთხვევაში, მოსწავლე ფასდება საკუთარ თავთან, საკუთარ მიღწევებთან და არა - ყველასათვის საერთო ნორმასთან მიმართებით, რათა მან დაინახოს საკუთარი წინსვლა და ირწმუნოს, რომ შეუძლია სიძნელეთა ეტაპობრივად გადალახვა.

სასწავლო წელი ----------

თვითშეფასების ბარათი №

მოსწავლის სახელი: ----------------- კლასი: ----------------

პროექტის დასახელება :--------------------------------------

დავალების/აქტივობის ხელმძღვანელი/ები: ---

დავალება შევასრულე:

ინდივიდუალურად ჯგუფთან ერთად ჯგუფის წევრები: ---------------------------------------------------------------

აღვწერ აქტივობას და მივუთითებ, რა მიზნისათვის უნდა მიმეღწია:

აქტივობა/დავალება: ---------------------------------------

მიზანი: ------------------------------------------

ჩემი აზრით, მიზანს:

მივაღწიე ნაწილობრივ მივაღწიე ვერ მივაღწიე

თავისუფლად, დაბრკოლებების გარეშე შევასრულე ეს აქტივობა წავაწყდი სიძნელეებს: -----------------------------------------------------------------------

სიძნელეები ვერ გადავლახე. გადავლახე შემდეგნაირად: -----------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------

17  

განმავითარებელი შეფასებისას უპირატესად გამოიყენება ისეთი საშუალებები, როგორებიცაა სიტყვიერი კომენტარი, რჩევა-დარიგება, დაკვირვების ფურცლები, თვითშეფასებისა და ურთიერთშეფასების სქემები, ცოდნის ათვისების, ან უნარის განვითარების ეტაპების გამომხატველი დონეები. სასურველია, სამი ან ოთხი (მაგალითად, 3 დონე - ათვისებულია, ათვისებულია ნაწილობრივ, აუთვისებელია; 4 დონე - ფლობს სრულყოფილად, ფლობს უმეტესწილად, ფლობს ნაწილობრივ, ვერ ფლობს); ათვისების თუ ფლობის დონეებით შედგენილი შეფასების ან თვითშეფასების სქემები მასწავლებელსაც და მოსწავლესაც საშუალებას აძლევს, დინამიკაში დაინახოს კონკრეტული ცოდნის თუ უნარის ათვისების პროცესი.

განმავითარებელი განმსაზღვრელი რა მიზანს ემსახურება?

სწავლის ხარისხის

გაუმჯობესება მოსწავლის განვითარების

ხელშეწყობა

სწავლის ხარისხის

გაკონტროლება მოსწავლის მიღწევის დონის

დადგენა ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრულ მიზნებთან მიმართებით

რა ფასდება?

სწავლის პროცესი

სწავლის შედეგი

შეფასების შედეგად რა ტიპის გადაწყვეტილებას ვიღებთ?

წინსვლის ხელშესაწყობად

განსხვავებული აქტივობის შერჩევა, სწავლების სტრატეგიის შეცვლა, რჩევა-დარიგების მიცემა და სხვ.

აკადემიური მოსწრების დონის

განსაზღვრა მომდევნო ეტაპზე

(კლასში/საფეხურზე) დაშვება/არდაშვება

როგორ განისაზღვრება წარმარტების კრიტერიუმი?

კონკრეტული მოსწავლის

წინსვლის საფუძველზე (საკუთარ მიღწევებთან მიმართებით - რა დონეს ფლობდა, რა დონეს ფლობს)

იმის საფუძველზე, თუ

რამდენად მიაღწია სტანდარტით განსაზღვრულ შედეგებს (ყველასათვის საერთო სტანდარტით დადგენილ ნორმასთან მიმართებით)

შეფასების როგორი საშუალებები გამოიყენება?

თვით/ურთიერთშეფასების

რუბრიკა კითხვარი სიტყვიერი

(ზეპირი/წერილობითი) კომენტარი

უნარის განვითარების ეტაპების გამომხატველი დონეები

ნიშანი

2010

22

18  

მოსწავლეთა შეფასების (ნიშნების წერის) სისტემა საქართველოს ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში შეფასების სისტემა არის ოთხდონიანი და ათქულიანი. 10 საუკეთესო ნიშანია, 1 კი – ყველაზე დაბალი. ათქულიანი სისტემა, ერთი მხრივ, უფრო ზუსტი შეფასების საშუალებას იძლევა, მეორე მხრივ, მეტ საშუალებას აძლევს მასწავლებელს, აჩვენოს მოსწავლეს საკუთარი პროგრესი თუ რეგრესი.

ქულები მიღწევის დონე

10 მაღალი

9

8

7 საშუალო

6

5 საშუალოზე დაბალი

4

3 სუსტი

2

1

I-IV კლასებში მოსწავლეთა წლიური შეფასება ნიშნებით არ ხდება. ამ კლასებში სემესტრის ბოლოსა და წლის ბოლოს კლასის დამრიგებელმა საკუთარი და სხვა მასწავლებლებისგან მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე უნდა დაწეროს მოკლე შემაჯამებელი წერილობითი შეფასება, რომელშიც დაახასიათებს მოსწავლეს, აღნიშნავს მის წარმატებებს და მიუთითებს, რაში სჭირდება გავარჯიშება მოსწავლეს საკუთარი შესაძლებლობების უკეთ გამოსავლენად. V-XII კლასებში ნიშნები იწერება 10 ქულიანი სისტემით. V-XII კლასებში საგანში ”სპორტი” მოსწავლე ფასდება ჩათვლის სისტემით: ჩაეთვალა/არ ჩაეთვალა.

2010

23

18  

მოსწავლეთა შეფასების (ნიშნების წერის) სისტემა საქართველოს ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში შეფასების სისტემა არის ოთხდონიანი და ათქულიანი. 10 საუკეთესო ნიშანია, 1 კი – ყველაზე დაბალი. ათქულიანი სისტემა, ერთი მხრივ, უფრო ზუსტი შეფასების საშუალებას იძლევა, მეორე მხრივ, მეტ საშუალებას აძლევს მასწავლებელს, აჩვენოს მოსწავლეს საკუთარი პროგრესი თუ რეგრესი.

ქულები მიღწევის დონე

10 მაღალი

9

8

7 საშუალო

6

5 საშუალოზე დაბალი

4

3 სუსტი

2

1

I-IV კლასებში მოსწავლეთა წლიური შეფასება ნიშნებით არ ხდება. ამ კლასებში სემესტრის ბოლოსა და წლის ბოლოს კლასის დამრიგებელმა საკუთარი და სხვა მასწავლებლებისგან მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე უნდა დაწეროს მოკლე შემაჯამებელი წერილობითი შეფასება, რომელშიც დაახასიათებს მოსწავლეს, აღნიშნავს მის წარმატებებს და მიუთითებს, რაში სჭირდება გავარჯიშება მოსწავლეს საკუთარი შესაძლებლობების უკეთ გამოსავლენად. V-XII კლასებში ნიშნები იწერება 10 ქულიანი სისტემით. V-XII კლასებში საგანში ”სპორტი” მოსწავლე ფასდება ჩათვლის სისტემით: ჩაეთვალა/არ ჩაეთვალა.

19  

ოფიციალური სტატუსის მქონე ნიშნები ოფიციალური სტატუსი აქვს შემდეგ ნიშნებს: საგნის მიმდინარე და შემაჯამებელი ნიშნები – საშინაო, საკლასო და შემაჯამებელი

კომპონენტის ნიშნები, რომლებსაც მოსწავლე იღებს სემესტრის განმავლობაში; საგნის სემესტრული ნიშანი – საგანში მიღებული შეფასება თითოეულ სემესტრში

(სემესტრული გამოცდის ჩაბარების შემთხვევაში გამოითვლება მისი გათვალისწინებით; გამოთვლის წესი იხ.ქვემოთ) ;

საგნის წლიური ნიშანი – სემესტრული ნიშნებიდან გამომდინარე შეფასება საგანში. წლიურ ნიშანში შეიძლება წლიური გამოცდის ნიშანიც აისახოს, თუ ასეთი გამოცდა გათვალისწინებულია სასკოლო სასწავლო გეგმით და სკოლის მიერ განსაზღვრულია, რომ მას გავლენა ექნება საგნის წლიურ ნიშანზე (იხ. ქვემოთ, გამოცდის ტიპები);

საერთო წლიური ნიშანი – საგნების წლიური ნიშნებიდან გამომდინარე შეფასება; საფეხურის საერთო ნიშანი – ზოგადი განათლების რომელიმე საფეხურის (დაწყებითი,

საბაზო, საშუალო) საერთო შეფასება.

საგნის სემესტრული ნიშნის შემადგენელი ნაწილები (კომპონენტები) სემესტრის მანძილზე მოსწავლეები ფასდებიან სამი კომპონენტის მიხედვით:

სამივე კომპონენტს ერთნაირი წონა აქვს.

საშინაო და საკლასო დავალებათა კომპონენტები საკლასო და საშინაო დავალებების კომპონენტებში გამოიყენება როგორც განმსაზღვრელი, ისე განმავითარებელი შეფასება. განმსაზღვრელ შეფასებაში იწერება ნიშანი. განმავითარებელი შეფასების გამოყენება განსაკუთრებით მაშინაა მიზანშეწონილი, როდესაც მოსწავლე ახალი ცოდნის/უნარების შეძენის საწყის ეტაპზეა. ამ დროს შეცდომების დაშვება, მათი აღმოჩენა-გაანალიზება სასწავლო პროცესის განუყოფელი ნაწილია.

1. საშინაო დავალება

2. საკლასო დავალება

3. შემაჯამებელი დავალება

2010

24

20  

შემაჯამებელი დავალების კომპონენტი შემაჯამებელი დავალების კომპონენტი უკავშირდება სწავლა-სწავლების შედეგს. ამ კომპონენტში უნდა შეფასდეს ერთი სასწავლო მონაკვეთის (თემა, თავი, პარაგრაფი, საკითხი) შესწავლა-დამუშავების შედეგად მიღწეული შედეგები. კონკრეტული სასწავლო ერთეულის დასრულებისას მოსწავლემ უნდა შეძლოს სტანდარტით განსაზღვრული ცოდნისა და უნარების წარმოჩენა. შესაბამისად, შემაჯამებელი დავალებები უნდა აფასებდეს შესაბამისი საგნის სტანდარტით განსაზღვრულ შედეგებს. მაგალითად, უცხოური ენების სტანდარტის შედეგები კომუნიკაციის უნარს გულისხმობს (მოსმენა, კითხვა, ზეპირი მეტყველება, წერითი მეტყველება), ამდენად, შემაჯამებელ დავალებებში აუცილებელია კომუნიკაციური უნარიც მოწმდებოდეს და არა, ვთქვათ, მხოლოდ რაიმე კონკრეტული გრამატიკული წესის ცოდნა. სტანდარტის მოთხოვნათა დასაფარად, რეკომენდებულია შემაჯამებელ დავალებათა მრავალფეროვანი ფორმების გამოყენება. შემაჯამებელ დავალებათა ტიპები შეიძლება იყოს: ტესტი დახურული და ღია კითხვებით, თხზულება, პროექტის პრეზენტაცია, მოხსენება-რეფერატი, სახვითი ნამუშევარი (მაგ. ნახატი, კოლაჟი, ნაძერწი და სხვ.), საველე-გასვლითი სამუშაოს ანგარიში, კონცერტი, წარმოდგენა და სხვ. დავალების ფორმის შერჩევისას გასათვალისწინებელია საგნის სპეციფიკა. სემესტრის მსვლელობისას ჩატარებული შემაჯამებელი შეფასებების შემდეგ რეკომენდებულია კომენტარების დაწერა იმათთვის, რომლებმაც აუცილებლად უნდა გამოასწორონ საკუთარი შედეგები, რათა სემესტრული შეფასება ჰქონდეთ დადებითი. ასევე, შეიძლება დაიწეროს კომენტარი, თუ მოსწავლემ წინა შეფასებასთან შედარებით მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა თავისი მოსწრება. ამის აღნიშვნა მნიშვნელოვან სტიმულს მისცემს მოსწავლეს იმისთვის, რომ სწავლის ხარისხი სემესტრის ბოლომდე შეინარჩუნოს.

შემაჯამებელი დავალების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა ეროვნული სასწავლო გეგმა თითოეული საგნისათვის განსაზღვრავს სემესტრის განმავლობაში ჩასატარებელ შემაჯამებელ დავალებათა სავალდებულო მინიმალურ რაოდენობას. ეს რაოდენობა მითითებულია კლასების მიხედვით მოცემულ საათობრივ ბადეში. სკოლას შეუძლია, შეხედულებისამებრ, განსაზღვრულ მინიმუმზე მეტი რაოდენობის შემაჯამებელი დავალება ჩაატაროს, რაც განსაზღვრული უნდა იყოს სასკოლო სასწავლო გეგმით. თითოეული შემაჯამებელი დავალება ფასდება კონკრეტული ნიშნით. მოსწავლე ვალდებულია შეასრულოს კლასში ჩატარებული ყველა შემაჯამებელი დავალება (მაგალითად, თუ ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრულია რომელიმე საგანში, მე-8 კლასში, პირველ სემესტრში 4 შემაჯამებელი სამუშაოს ჩატარება, ხოლო სასკოლო სასწავლო გეგმის მიხედვით უნდა ჩატარდეს 5, ეს ნიშნავს, რომ ამ სკოლის ყველა მერვეკლასელი ვალდებულია I სემესტრში შეასრულოს 5 შემაჯამებელი დავალება ამ კონკრეტულ საგანში). თუ მოსწავლე არ შეასრულებს შემაჯამებულ სამუშაოს გაცდენის გამო, სკოლა ვალდებულია, მისცეს მას გაცდენილი შემაჯამებელი დავალებების აღდგენის საშუალება. შემაჯამებელ დავალებათა აღდგენის წესი განისაზღვრება სასკოლო სასწავლო გეგმით. აღდგენითი

2010

25

20  

შემაჯამებელი დავალების კომპონენტი შემაჯამებელი დავალების კომპონენტი უკავშირდება სწავლა-სწავლების შედეგს. ამ კომპონენტში უნდა შეფასდეს ერთი სასწავლო მონაკვეთის (თემა, თავი, პარაგრაფი, საკითხი) შესწავლა-დამუშავების შედეგად მიღწეული შედეგები. კონკრეტული სასწავლო ერთეულის დასრულებისას მოსწავლემ უნდა შეძლოს სტანდარტით განსაზღვრული ცოდნისა და უნარების წარმოჩენა. შესაბამისად, შემაჯამებელი დავალებები უნდა აფასებდეს შესაბამისი საგნის სტანდარტით განსაზღვრულ შედეგებს. მაგალითად, უცხოური ენების სტანდარტის შედეგები კომუნიკაციის უნარს გულისხმობს (მოსმენა, კითხვა, ზეპირი მეტყველება, წერითი მეტყველება), ამდენად, შემაჯამებელ დავალებებში აუცილებელია კომუნიკაციური უნარიც მოწმდებოდეს და არა, ვთქვათ, მხოლოდ რაიმე კონკრეტული გრამატიკული წესის ცოდნა. სტანდარტის მოთხოვნათა დასაფარად, რეკომენდებულია შემაჯამებელ დავალებათა მრავალფეროვანი ფორმების გამოყენება. შემაჯამებელ დავალებათა ტიპები შეიძლება იყოს: ტესტი დახურული და ღია კითხვებით, თხზულება, პროექტის პრეზენტაცია, მოხსენება-რეფერატი, სახვითი ნამუშევარი (მაგ. ნახატი, კოლაჟი, ნაძერწი და სხვ.), საველე-გასვლითი სამუშაოს ანგარიში, კონცერტი, წარმოდგენა და სხვ. დავალების ფორმის შერჩევისას გასათვალისწინებელია საგნის სპეციფიკა. სემესტრის მსვლელობისას ჩატარებული შემაჯამებელი შეფასებების შემდეგ რეკომენდებულია კომენტარების დაწერა იმათთვის, რომლებმაც აუცილებლად უნდა გამოასწორონ საკუთარი შედეგები, რათა სემესტრული შეფასება ჰქონდეთ დადებითი. ასევე, შეიძლება დაიწეროს კომენტარი, თუ მოსწავლემ წინა შეფასებასთან შედარებით მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა თავისი მოსწრება. ამის აღნიშვნა მნიშვნელოვან სტიმულს მისცემს მოსწავლეს იმისთვის, რომ სწავლის ხარისხი სემესტრის ბოლომდე შეინარჩუნოს.

შემაჯამებელი დავალების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა ეროვნული სასწავლო გეგმა თითოეული საგნისათვის განსაზღვრავს სემესტრის განმავლობაში ჩასატარებელ შემაჯამებელ დავალებათა სავალდებულო მინიმალურ რაოდენობას. ეს რაოდენობა მითითებულია კლასების მიხედვით მოცემულ საათობრივ ბადეში. სკოლას შეუძლია, შეხედულებისამებრ, განსაზღვრულ მინიმუმზე მეტი რაოდენობის შემაჯამებელი დავალება ჩაატაროს, რაც განსაზღვრული უნდა იყოს სასკოლო სასწავლო გეგმით. თითოეული შემაჯამებელი დავალება ფასდება კონკრეტული ნიშნით. მოსწავლე ვალდებულია შეასრულოს კლასში ჩატარებული ყველა შემაჯამებელი დავალება (მაგალითად, თუ ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრულია რომელიმე საგანში, მე-8 კლასში, პირველ სემესტრში 4 შემაჯამებელი სამუშაოს ჩატარება, ხოლო სასკოლო სასწავლო გეგმის მიხედვით უნდა ჩატარდეს 5, ეს ნიშნავს, რომ ამ სკოლის ყველა მერვეკლასელი ვალდებულია I სემესტრში შეასრულოს 5 შემაჯამებელი დავალება ამ კონკრეტულ საგანში). თუ მოსწავლე არ შეასრულებს შემაჯამებულ სამუშაოს გაცდენის გამო, სკოლა ვალდებულია, მისცეს მას გაცდენილი შემაჯამებელი დავალებების აღდგენის საშუალება. შემაჯამებელ დავალებათა აღდგენის წესი განისაზღვრება სასკოლო სასწავლო გეგმით. აღდგენითი

21  

სამუშაო უნდა დაინიშნოს სემესტრის მსვლელობისას. აღდგენითი შემაჯამებელი სამუშაო შეიძლება შესრულდეს ინდივიდუალური ან ჯგუფური გრაფიკის მიხედვით.

შეფასება და გაცდენები თუ საბაზო/საშუალო საფეხურის მოსწავლემ სემესტრის განმავლობაში გააცდინა კონკრეტული საგნისთვის ერთი სასწავლო წლის მანძილზე დათმობილი საათების 1/4 და მეტი, მაგრამ 1/2-ზე ნაკლები, მის სემესტრულ ნიშანს დააკლდება 20%. თუ მოსწავლეს არ აკმაყოფილებს მიღებული ნიშანი, მას მიეცემა საშუალება, გავიდეს სკოლის მიერ ორგანიზებულ სემესტრულ გამოცდაზე (იხ. ქვემოთ, გამოცდის ტიპები; სემესტრული გამოცდა). თუ საშუალო საფეხურის მოსწავლემ გააცდინა კონკრეტული საგნისთვის ერთი სასწავლო წლის მანძილზე გათვალისწინებული საათების 1/2-ზე მეტი, იგი ამ საგანში არ იღებს საგნის წლიურ ნიშანს. აღნიშნულ საგანში შეფასებას იღებს ექსტერნატის ფორმით გამოცდის დაძლევის საფუძველზე. საბაზო საფეხურის მოსწავლის მიმართ ამ წესის გავრცელების საკითხი და მისი გავრცელების შემთხვევაში მოსწავლის შეფასების წესი დგინდება სასკოლო სასწავლო გეგმით.

გამოცდის ტიპები

ზოგადსაგანმანათლებლო სისტემაში შესაძლებელია ჩატარდეს შემდეგი ტიპის გამოცდები:

სემესტრული გამოცდა; წლიური (სასწავლო წლის დამამთავრებელი) გამოცდა; საშემოდგომო გამოცდა; ექსტერნატის ფორმით დაძლევის გამოცდა.

სემესტრული გამოცდა სემესტრული გამოცდა ინიშნება იმ შემთხვევაში, თუ მოსწავლეს ნიშნის გაუმჯობესება სურს. განიხილება ორი შემთხვევა: 1) როდესაც მოსწავლეს, რომელსაც სემესტრის განმავლობაში საგნისთვის წლის მანძილზე დათმობილი საათების 1/4 და მეტის გაცდენის გამო დააკლდა სემესტრული ნიშნის 20% და ამ ნიშნის გამოსწორება სურს და 2) როდესაც მოსწავლე თვლის, რომ უფრო მაღალი შეფასება ეკუთვნის. (იხ. საგნის სემესტრული ნიშნის გამოანგარიშების წესი) პირველ შემთხვევა: იმისათვის, რომ მოსწავლემ შეინარჩუნოს სემესტრული ნიშანი, რომელიც მას ქონდა

ნიშნის 20%-ით დაკლებამდე, მან გამოცდაზე უნდა მიიღოს იგივე ან უფრო მაღალი ნიშანი (მაგალითად: თუ მოსწავლის სემესტრული ნიშანია 8, ხოლო 1/4 და მეტი საათის გაცდენის გამო მას დააკლდა 20% და შედეგად მისი სემესტრული ნიშანი გახდა 6,4 (დამრგვალებული =6), ამასთანავე ამ მოსწავლემ გამოცდაზე მიიღო ნიშნები: 8, 9 ან 10, მაშინ მისი თავდაპირველი სემესტრული ნიშანი შენარჩუნდება და იქნება 8)

თუ მოსწავლე გამოცდაზე მიიღებს უფრო დაბალ ნიშანს, ვიდრე იყო მისი სემესტრული ნიშანი 20%-ის დაკლებამდე, მისი საგნის სემესტრული ნიშანი იანგარიშება შემდეგნაირად: 20%-ით დაკლებულ სემესტრულ ნიშანს ემატება გამოცდის ნიშანი და

2010

26

22  

ჯამი იყოფა ორზე. (მაგალითად: თუ მოსწავლის სემესტრული ნიშანია 8, ხოლო 1/4 და მეტი საათის გაცდენის გამო მას დააკლდა 20% და შედეგად მისი სემესტრული ნიშანი გახდა 6,4 (დამრგვალებული =6), ამასთანავე ამ მოსწავლემ გამოცდაზე მიიღო 7, მაშინ მისი სემესტრული ნიშანი იქნება 6+7=13 : 2=6,5; დამრგვალებული =7)

მეორე შემთხვევა:

მოსწავლის მშობელი/კანონიერი წარმომადგენელი წერილობით მიმართავს სკოლის დირექციას. დირექტორი განიხილავს საკითხს და იღებს გადაწყვეტილებას მოსწავლის სემესტრულ გამოცდაზე დაშვება-არდაშვების შესახებ. ასეთი მოსწავლის გამოცდაზე დაშვების შემთხვევაში, გამოცდაზე გასული მოსწავლის საგნის სემესტრული ნიშანი გამოითვლება შემდეგი წესით: გამოცდის ნიშანი ემატება სემესტრულ ნიშანს და ჯამი იყოფა ორზე.

სემესტრული გამოცდა ინიშნება სემესტრის დასრულებიდან არაუგვიანეს ორი კვირის ვადაში.

სასწავლო წლის დამამთავრებელი გამოცდა სასწავლო წლის დამამთავრებელი გამოცდის დანიშვნა-არდანიშვნის საკითხი წყდება სასკოლო სასწავლო გეგმით. თუ სკოლას სურს წლიური გამოცდის დანიშვნა, მან სასწავლო წლის დაწყებამდე უნდა განსაზღვროს, რომელ კლასში/კლასებში და რომელ საგანში/საგნებში ჩაატარებს ამ გამოცდას და ექნება თუ არა ამ გამოცდის ნიშანს გავლენა საგნის წლიურ ნიშანზე. ამ საკითხის დადებითად გადაწყვეტის შემთხვევაში, წლიური ნიშნის გამოთვლისას წლიური გამოცდის ნიშანი ემატება სემესტრულ ნიშნებს და ჯამი იყოფა სამზე.

საშემოდგომო გამოცდა თუ მოსწავლემ ვერ გადალახა კონკრეტულ საგანში/საგნებში სკოლის მიერ განსაზღვრული ბარიერი, სკოლა ვალდებულია მოსწავლეს დაუნიშნოს საშემოდგომო გამოცდა შესაბამის საგანში/საგნებში. საშემოდგომო გამოცდამდე სკოლა ვალდებულია, გაუწიოს კონსულტაციები მოსწავლეებს იმ საგანში/საგნებში, რომლებშიც მათ ვერ გადალახეს დადგენილი ბარიერი. საშემოდგომო გამოცდის ჩატარების პროცედურა განისაზღვრება სასკოლო სასწავლო გეგმით ახალი სასწავლო წლის დაწყებამდე. მოსწავლე საგნის/საგნების წლიურ შეფასებას იღებს საშემოდგომო გამოცდის საფუძველზე (ანუ საშემოდგომო გამოცდის ნიშანი ხდება საგნის წლიური ნიშანი).

2010

27

22  

ჯამი იყოფა ორზე. (მაგალითად: თუ მოსწავლის სემესტრული ნიშანია 8, ხოლო 1/4 და მეტი საათის გაცდენის გამო მას დააკლდა 20% და შედეგად მისი სემესტრული ნიშანი გახდა 6,4 (დამრგვალებული =6), ამასთანავე ამ მოსწავლემ გამოცდაზე მიიღო 7, მაშინ მისი სემესტრული ნიშანი იქნება 6+7=13 : 2=6,5; დამრგვალებული =7)

მეორე შემთხვევა:

მოსწავლის მშობელი/კანონიერი წარმომადგენელი წერილობით მიმართავს სკოლის დირექციას. დირექტორი განიხილავს საკითხს და იღებს გადაწყვეტილებას მოსწავლის სემესტრულ გამოცდაზე დაშვება-არდაშვების შესახებ. ასეთი მოსწავლის გამოცდაზე დაშვების შემთხვევაში, გამოცდაზე გასული მოსწავლის საგნის სემესტრული ნიშანი გამოითვლება შემდეგი წესით: გამოცდის ნიშანი ემატება სემესტრულ ნიშანს და ჯამი იყოფა ორზე.

სემესტრული გამოცდა ინიშნება სემესტრის დასრულებიდან არაუგვიანეს ორი კვირის ვადაში.

სასწავლო წლის დამამთავრებელი გამოცდა სასწავლო წლის დამამთავრებელი გამოცდის დანიშვნა-არდანიშვნის საკითხი წყდება სასკოლო სასწავლო გეგმით. თუ სკოლას სურს წლიური გამოცდის დანიშვნა, მან სასწავლო წლის დაწყებამდე უნდა განსაზღვროს, რომელ კლასში/კლასებში და რომელ საგანში/საგნებში ჩაატარებს ამ გამოცდას და ექნება თუ არა ამ გამოცდის ნიშანს გავლენა საგნის წლიურ ნიშანზე. ამ საკითხის დადებითად გადაწყვეტის შემთხვევაში, წლიური ნიშნის გამოთვლისას წლიური გამოცდის ნიშანი ემატება სემესტრულ ნიშნებს და ჯამი იყოფა სამზე.

საშემოდგომო გამოცდა თუ მოსწავლემ ვერ გადალახა კონკრეტულ საგანში/საგნებში სკოლის მიერ განსაზღვრული ბარიერი, სკოლა ვალდებულია მოსწავლეს დაუნიშნოს საშემოდგომო გამოცდა შესაბამის საგანში/საგნებში. საშემოდგომო გამოცდამდე სკოლა ვალდებულია, გაუწიოს კონსულტაციები მოსწავლეებს იმ საგანში/საგნებში, რომლებშიც მათ ვერ გადალახეს დადგენილი ბარიერი. საშემოდგომო გამოცდის ჩატარების პროცედურა განისაზღვრება სასკოლო სასწავლო გეგმით ახალი სასწავლო წლის დაწყებამდე. მოსწავლე საგნის/საგნების წლიურ შეფასებას იღებს საშემოდგომო გამოცდის საფუძველზე (ანუ საშემოდგომო გამოცდის ნიშანი ხდება საგნის წლიური ნიშანი).

23  

ექსტერნატის ფორმით დაძლევის გამოცდა ამ გამოცდას აბარებენ ის მოსწავლეები, რომლებიც განსაზღვრულია „ექსტერნატის ფორმით მიღებული განათლების სერტიფიცირების დებულების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2010 წლის 5 მარტის №15/ნ ბრძანებით, ასევე, ის მოსწავლეები რომელთაც საშუალო საფეხურზე სასწავლო წლის მანძილზე კონკრეტული საგნისათვის გათვალისწინებული საათების 1/2-ზე მეტი აქვთ გაცდენილი.

ნიშნების გამოანგარიშების წესი საგნის სემესტრული ნიშნის გამოანგარიშების წესი: მოსწავლის მიერ სემესტრის განმავლობაში სამივე კომპონენტში მიღებული ნიშნების ჯამი უნდა გაიყოს მიღებული ნიშნების რაოდენობაზე. მიღებული ქულა უნდა დამრგვალდეს მთელის სიზუსტით. (მაგალითად, 6.15 მრგვალდება 6-მდე, 8.5 მრგვალდება 9-მდე). იმ შემთხვევაში, თუ მოსწავლეს არა აქვს შესრულებული ყველა შემაჯამებელი დავალება, მისი სემესტრული ნიშნის გამოსაანგარიშებლად სამივე კომპონენტში მიღებული ნიშნების ჯამი უნდა გაიყოს მიღებული ნიშნების და შეუსრულებელი შემაჯამებელი დავალებების რაოდენობის ჯამზე. მაგალითი: 1. კლასში სემესტრის განმავლობაში ჩატარდა 4 შემაჯამებელი დავალება; 2. ერთ-ერთმა მოსწავლემ, მხოლოდ 2 შემაჯამებელი დავალება შეასრულა; 3. მოსწავლემ სემესტრის განმავლობაში მიიღო 7 ნიშანი (8, 10, 8, 9, 8 10, 7 ). აქედან ორი

შემაჯამებელ, დანარჩენი კი - საშინაო და საკლასო დავალებებში; 4. რამდენადაც მოსწავლემ არ შეასრულა 2 შემაჯამებელი დავალება, მისი ნიშნების ჯამი

უნდა გაიყოს არა 7-ზე (ანუ, არა მის მიერ მიღებული ნიშნების რაოდენობაზე), არამედ 9-ზე, (ანუ მიღებული ნიშნების რაოდენობას დამატებული შეუსრულებელი შემაჯამებელი დავალებების რაოდენობა);

5. მოსწავლის სემესტრული ნიშანი იქნება: 8+10+8+9+8+10+7 = 60 : 9 = 6,7=7

კომპონენტები მიღებული ნიშნები ნიშნების რაოდენობა

სემესტრული ნიშანი

საშინაო 8, 10 2 საკლასო 8, 9, 8 3 4 შემაჯამაბელი შემაჯამებელი

10 2 შესრულებული + 2 შეუსრულებელი შემაჯამებელი; სულ 4

---- ----- 7

ჯამი 60 ქულა 9 ნიშანი

სემესტრული ნიშნის გამოთვლა

60 : 9 = 6,7=7

2010

28

24  

საგნის წლიური ნიშანი მოსწავლე თითოეული სემესტრის ბოლოს იღებს საგნის სემესტრულ შეფასებას. წლის ბოლოს მასწავლებელი ამ ორი სემესტრული შეფასების საშუალო არითმეტიკულის გამოთვლით საგანში საბოლოო ნიშანს წერს. საგნის წლიური ნიშანი მრგვალდება მთელის სიზუსტით (მაგალითად, 7.25 მრგვალდება 7-მდე, 9.5 მრგვალდება 10-მდე). თუ სასკოლო სასწავლო გეგმა ითვალისწინებს წლიური გამოცდის ჩატარებას და განსაზღვრულია, რომ ამ გამოცდის ნიშანიც აისახება წლიურ ნიშანზე (იხ. ზემოთ, გამოცდის ტიპები, წლიური (სასწავლო წლის დამამთავრებელი) გამოცდა), მაშინ საგნის წლიური ნიშანი სამი შეფასების საშუალო არითმეტიკულია (დამრგვალებული მთელის სიზუსტით). საერთო წლიური ნიშანი საერთო წლიური ნიშანი გამოითვლება საფეხურის ფარგლებში მოსწავლის კლასიდან კლასში გადაყვანის მიზნებისთვის. საერთო წლიური ნიშანი ერთი ნიშნით უნდა გამოიხატებოდეს. ამ ნიშნის გამოთვლა ხდება შემდეგი ფორმულით: ვკრებთ ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული ყველა სავალდებულო საგნის (მე-11 და მე-12 კლასების შემთხვევაში, აგრეთვე, სავალდებულო არჩევითი საგნის/საგნების/პროგრამის) წლიურ ნიშანს და ჯამს ვყოფთ ნიშნების საერთო რაოდენობაზე. საერთო წლიური ნიშანი მრგვალდება მეათედის სიზუსტით (მაგალითად, 7.14 მრგვალდება 7.1-მდე, 8.15 მრგვალდება 8.2-მდე, ხოლო 9.27 მრგვალდება 9.3-მდე). აღნიშნულიდან გამონაკლისს წარმოადგენს შემთხვევა, როდესაც ნიშანი, რომელიც მეტია 5.0-ზე და ნაკლებია 5.1-ზე მრგვალდება 5.1-მდე. საფეხურის საერთო ნიშანი საფეხურის საერთო ნიშანი გამოითვლება იმავე პრინციპით, რომლითაც ითვლება საერთო წლიური ნიშანი, ანუ ვაჯამებთ საფეხურის მანძილზე ნასწავლი საგნების ყველა წლიურ ნიშანს (მაგ. მათემატიკა მე-10 კლასი, ქართული მე-10 კლასი, მათემატიკა მე-11 კლასი, ქართული მე-11 კლასი, მათემატიკა მე-12 კლასი, ქართული მე-12 კლასი და ა.შ.) და ვყოფთ ნიშნების საერთო რაოდენობაზე. საფეხურის საერთო ნიშანი მრგვალდება მეათედის სიზუსტით (მაგალითად, 6.55 მრგვალდება 6.6-მდე, 7.58 მრგვალდება 7.6-მდე, ხოლო 9.43 მრგვალდება 9.4-მდე). აღნიშნულიდან გამონაკლისს წარმოადგენს შემთხვევა, როდესაც ნიშანი, რომელიც მეტია 5.0-ზე და ნაკლებია 5.1-ზე მრგვალდება 5.1-მდე. საქართველოს ტერიტორიაზე 2008 წლის აგვისტოში რუსეთის ფედერაციის მხრიდან განხორციელებული სამხედრო აგრესიის შედეგად დაზარალებული იმ მოსწავლეებისათვის, რომლებისთვისაც ვერ ხერხდება ზოგადი განათლების საფეხურებში შემავალი საგნების წლიური ნიშნების ამსახველი დოკუმენტაციის მოძიება, ზოგადი განათლების საფეხურის საერთო ნიშანი გამოითვლება ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში არსებული ამ მოსწავლეთა მიერ გავლილი საგნების წლიური ნიშნების ამსახველი დოკუმენტაციის საფუძველზე.

2010

29

24  

საგნის წლიური ნიშანი მოსწავლე თითოეული სემესტრის ბოლოს იღებს საგნის სემესტრულ შეფასებას. წლის ბოლოს მასწავლებელი ამ ორი სემესტრული შეფასების საშუალო არითმეტიკულის გამოთვლით საგანში საბოლოო ნიშანს წერს. საგნის წლიური ნიშანი მრგვალდება მთელის სიზუსტით (მაგალითად, 7.25 მრგვალდება 7-მდე, 9.5 მრგვალდება 10-მდე). თუ სასკოლო სასწავლო გეგმა ითვალისწინებს წლიური გამოცდის ჩატარებას და განსაზღვრულია, რომ ამ გამოცდის ნიშანიც აისახება წლიურ ნიშანზე (იხ. ზემოთ, გამოცდის ტიპები, წლიური (სასწავლო წლის დამამთავრებელი) გამოცდა), მაშინ საგნის წლიური ნიშანი სამი შეფასების საშუალო არითმეტიკულია (დამრგვალებული მთელის სიზუსტით). საერთო წლიური ნიშანი საერთო წლიური ნიშანი გამოითვლება საფეხურის ფარგლებში მოსწავლის კლასიდან კლასში გადაყვანის მიზნებისთვის. საერთო წლიური ნიშანი ერთი ნიშნით უნდა გამოიხატებოდეს. ამ ნიშნის გამოთვლა ხდება შემდეგი ფორმულით: ვკრებთ ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული ყველა სავალდებულო საგნის (მე-11 და მე-12 კლასების შემთხვევაში, აგრეთვე, სავალდებულო არჩევითი საგნის/საგნების/პროგრამის) წლიურ ნიშანს და ჯამს ვყოფთ ნიშნების საერთო რაოდენობაზე. საერთო წლიური ნიშანი მრგვალდება მეათედის სიზუსტით (მაგალითად, 7.14 მრგვალდება 7.1-მდე, 8.15 მრგვალდება 8.2-მდე, ხოლო 9.27 მრგვალდება 9.3-მდე). აღნიშნულიდან გამონაკლისს წარმოადგენს შემთხვევა, როდესაც ნიშანი, რომელიც მეტია 5.0-ზე და ნაკლებია 5.1-ზე მრგვალდება 5.1-მდე. საფეხურის საერთო ნიშანი საფეხურის საერთო ნიშანი გამოითვლება იმავე პრინციპით, რომლითაც ითვლება საერთო წლიური ნიშანი, ანუ ვაჯამებთ საფეხურის მანძილზე ნასწავლი საგნების ყველა წლიურ ნიშანს (მაგ. მათემატიკა მე-10 კლასი, ქართული მე-10 კლასი, მათემატიკა მე-11 კლასი, ქართული მე-11 კლასი, მათემატიკა მე-12 კლასი, ქართული მე-12 კლასი და ა.შ.) და ვყოფთ ნიშნების საერთო რაოდენობაზე. საფეხურის საერთო ნიშანი მრგვალდება მეათედის სიზუსტით (მაგალითად, 6.55 მრგვალდება 6.6-მდე, 7.58 მრგვალდება 7.6-მდე, ხოლო 9.43 მრგვალდება 9.4-მდე). აღნიშნულიდან გამონაკლისს წარმოადგენს შემთხვევა, როდესაც ნიშანი, რომელიც მეტია 5.0-ზე და ნაკლებია 5.1-ზე მრგვალდება 5.1-მდე. საქართველოს ტერიტორიაზე 2008 წლის აგვისტოში რუსეთის ფედერაციის მხრიდან განხორციელებული სამხედრო აგრესიის შედეგად დაზარალებული იმ მოსწავლეებისათვის, რომლებისთვისაც ვერ ხერხდება ზოგადი განათლების საფეხურებში შემავალი საგნების წლიური ნიშნების ამსახველი დოკუმენტაციის მოძიება, ზოგადი განათლების საფეხურის საერთო ნიშანი გამოითვლება ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში არსებული ამ მოსწავლეთა მიერ გავლილი საგნების წლიური ნიშნების ამსახველი დოკუმენტაციის საფუძველზე.

25  

საფეხურის დაძლევა დაწყებითი საფეხური დაძლეულად ჩაითვლება, თუ მოსწავლის საერთო საფეხურის ნიშანი (დამრგვალების შემდეგ) იქნება არანაკლებ 5.1-ისა, რაც აძლევს მას საბაზო საფეხურზე სწავლის გაგრძელების უფლებას. საბაზო საფეხური დაძლეულად ჩაითვლება, თუ მოსწავლის საერთო საფეხურის ნიშანი (დამრგვალების შემდეგ) იქნება არანაკლებ 5.1-ისა, რაც აძლევს მას საბაზო განათლების ატესტატის აღების ან საშუალო საფეხურზე გადასვლის უფლებას. საშუალო საფეხური დაძლეულად ჩაითვლება, თუ მოსწავლის საერთო საფეხურის ნიშანი (დამრგვალების შემდეგ) იქნება არანაკლებ 5.1-ისა, რაც აძლევს მას საატესტატო გამოცდაზე გასვლის უფლებას.

მოსწავლეების აკადემიური მიღწევების აღიარება საერთო წლიური ან საერთო საფეხურის ნიშანი 8, 9 და 10 გულისხმობს წლის ან საფეხურის წარჩინებით დამთავრებას. ყოველი წლის ბოლოს თითოეული საფეხურისათვის უნდა მოეწყოს საერთო შეკრება, რომელზეც წარჩინებულ მოსწავლეებს წარადგენენ წარჩინების ხარისხის მიხედვით. შესაძლებლობების მიხედვით, სკოლას შეუძლია ასეთი მოსწავლეების დაჯილდოვებაც. ასეთი ღონისძიებები მნიშვნელოვნად ზრდის აკადემიური მოსწრებისადმი ინტერესს მოსწავლეებში. სკოლამ წლის ბოლოს საჯაროდ უნდა გამოაცხადოს მხოლოდ წარჩინებულების ვინაობა. დაუშვებელია ყველა მოსწავლის ქულების საჯაროდ გამოცხადება. ნაკლებად წარმატებულთა ვინაობის სკოლის მასშტაბით გამოცხადებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად დათრგუნოს ასეთი მოსწავლეები და უარყოფითად იმოქმედოს მათ მომავალ წარმატებებზე. პირი, რომლის საშუალო საფეხურის საერთო ნიშანია 10 დამრგვალების გარეშე, იღებს სრული ზოგადი განათლების ოქროს მედალოსნის ატესტატს. პირი, რომლის საშუალო საფეხურის საერთო ნიშანი მეათედებამდე დამრგვალების შედეგად არის 9.8 და 9.9, იღებს სრული ზოგადი განათლების ვერცხლის მედალოსნის ატესტატს. პირზე, რომელმაც წინამდებარე სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული საშუალო საფეხურის საგანი/საგნები წარჩინებით დაძლია ექსტერნატის ფორმით, ოქროსა და ვერცხლის მედალოსნის ატესტატი არ გაიცემა. საქართველოს ტერიტორიაზე 2008 წლის აგვისტოში რუსეთის ფედერაციის მხრიდან განხორციელებული სამხედრო აგრესიის შედეგად დაზარალებულ მოსწავლეზე სრული ზოგადი განათლების ოქროს მედალოსნის ატესტატი გაიცემა, თუ ამ მოსწავლის ნიშნების ამსახველი ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში არსებული დოკუმენტაციის საფუძველზე, მისი საშუალო საფეხურის საერთო ნიშანია 10 დამრგვალების გარეშე, ხოლო თუ მოსწავლის საშუალო საფეხურის საერთო ნიშანი მეათედებამდე დამრგვალების შედეგად არის 9.8 და 9.9, მოსწავლეზე გაიცემა სრული ზოგადი განათლების ვერცხლის მედალოსნის ატესტატი.

2010

30

26  

სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე (სსსმ) მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება

თუ სკოლას ყავს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლე (შემდგომში - სსსმ მოსწავლე), სკოლამ უნდა შეიმუშაოს მისი სასწავლო მიზნები, რაც გულისხმობს, რომ უნდა განისაზღვროს მოსწავლის მოსალოდნელი აკადემიური წინსვლა და სწავლისათვის შესაბამისი და აუცილებელი პირობები, გათვალისწინებული უნდა იყოს მოსწავლის ჯანმრთელობის მდგომარეობის (გაუარესების) გავლენა აკადემიურ მოსწრებაზე . სსსმ მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება ხდება იმავე პრინციპით, რომლითაც ხდება ნებისმირი სხვა მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება. იმ შემთხევაში, როდესაც სსსმ მოსწავლე განათლებას იღებს მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით, ფასდება მოსწავლის მიერ მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული მიზნების მიღწევის დონე. მოსწავლე, რომელიც წარმატებით სძლევს მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას, ფასდება მაღალი ქულით. სკოლის მიერ მისაღები გადაწყვეტილებები შეფასებასთან დაკავშირებით სკოლამ სასწავლო წლის დასაწყისში, ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული პრინციპების შესაბამისად, უნდა დააზუსტოს მოსწავლეების შეფასების ის სისტემა, რომლითაც იხელმძღვანელებს მისი ყველა მასწავლებელი. სკოლამ უნდა დაადგინოს: ა) რა არის ის მინიმალური ბარიერი, რომელიც მოეთხოვება მოსწავლეს იმისათვის, რომ

კლასიდან კლასში გადავიდეს; ბ) რა არის ის მინიმალური ბარიერი, რომლის გადალახვაც მოეთხოვება მოსწავლეს

იმისათვის, რომ საგანი დაძლეულად ჩაეთვალოს. მინიმალური ბარიერის დადგენისას, სკოლამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ საფეხურის წარმატებით დამთავრებისთვის, მოსწავლეს უნდა ჰქონდეს საერთო საფეხურის ქულა, არანაკლებ 5.1-ისა (დამრგვალების შემდეგ), გარდა ამ გეგმით დადგენილი გამონაკლისი შემთხვევებისა. ეს კი ნიშნავს იმას, რომ მისი ქულები კლასების მიხედვითაც საკმარისი უნდა იყოს იმისათვის, რომ ამ შედეგს მიაღწიოს;

გ) როგორ უნდა აღიდგინოს მოსწავლემ გაცდენილი მასალა, დასჭირდება თუ არა მას დამატებითი გაკვეთილები და სხვ.;

დ) ინიშნება თუ არა გამოცდა/გამოცდები? თუ სკოლა ნიშნავს ასეთ (წლიურ) გამოცდას, უნდა განისაზღვროს რომელ საფეხურზე და რომელ საგნებში? ექნება თუ არა ამ გამოცდაზე მიღებულ ქულას ზეგავლენა წლიურ ნიშანზე;

ე) სასკოლო სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული დამატებითი სავალდებულო საგნის/ საგნების შეფასების პრინციპები.

2010

31

26  

სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე (სსსმ) მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება

თუ სკოლას ყავს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლე (შემდგომში - სსსმ მოსწავლე), სკოლამ უნდა შეიმუშაოს მისი სასწავლო მიზნები, რაც გულისხმობს, რომ უნდა განისაზღვროს მოსწავლის მოსალოდნელი აკადემიური წინსვლა და სწავლისათვის შესაბამისი და აუცილებელი პირობები, გათვალისწინებული უნდა იყოს მოსწავლის ჯანმრთელობის მდგომარეობის (გაუარესების) გავლენა აკადემიურ მოსწრებაზე . სსსმ მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება ხდება იმავე პრინციპით, რომლითაც ხდება ნებისმირი სხვა მოსწავლის აკადემიური მოსწრების შეფასება. იმ შემთხევაში, როდესაც სსსმ მოსწავლე განათლებას იღებს მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით, ფასდება მოსწავლის მიერ მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული მიზნების მიღწევის დონე. მოსწავლე, რომელიც წარმატებით სძლევს მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას, ფასდება მაღალი ქულით. სკოლის მიერ მისაღები გადაწყვეტილებები შეფასებასთან დაკავშირებით სკოლამ სასწავლო წლის დასაწყისში, ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული პრინციპების შესაბამისად, უნდა დააზუსტოს მოსწავლეების შეფასების ის სისტემა, რომლითაც იხელმძღვანელებს მისი ყველა მასწავლებელი. სკოლამ უნდა დაადგინოს: ა) რა არის ის მინიმალური ბარიერი, რომელიც მოეთხოვება მოსწავლეს იმისათვის, რომ

კლასიდან კლასში გადავიდეს; ბ) რა არის ის მინიმალური ბარიერი, რომლის გადალახვაც მოეთხოვება მოსწავლეს

იმისათვის, რომ საგანი დაძლეულად ჩაეთვალოს. მინიმალური ბარიერის დადგენისას, სკოლამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ საფეხურის წარმატებით დამთავრებისთვის, მოსწავლეს უნდა ჰქონდეს საერთო საფეხურის ქულა, არანაკლებ 5.1-ისა (დამრგვალების შემდეგ), გარდა ამ გეგმით დადგენილი გამონაკლისი შემთხვევებისა. ეს კი ნიშნავს იმას, რომ მისი ქულები კლასების მიხედვითაც საკმარისი უნდა იყოს იმისათვის, რომ ამ შედეგს მიაღწიოს;

გ) როგორ უნდა აღიდგინოს მოსწავლემ გაცდენილი მასალა, დასჭირდება თუ არა მას დამატებითი გაკვეთილები და სხვ.;

დ) ინიშნება თუ არა გამოცდა/გამოცდები? თუ სკოლა ნიშნავს ასეთ (წლიურ) გამოცდას, უნდა განისაზღვროს რომელ საფეხურზე და რომელ საგნებში? ექნება თუ არა ამ გამოცდაზე მიღებულ ქულას ზეგავლენა წლიურ ნიშანზე;

ე) სასკოლო სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული დამატებითი სავალდებულო საგნის/ საგნების შეფასების პრინციპები.

27  

ინკლუზიური განათლება

ინკლუზიური განათლება გულისხმობს განათლებისადმი იმგვარ მიდგომას, როცა განათლების სისტემა უზრუნველყოფს სსსმ მოსწავლის ჩართვას ზოგადსაგანმანათლებლო პროცესში სხვა მოსწავლეებთან ერთად.

ინკლუზიური განათლების ფარგლებში განსაკუთრებით მახვილდება ყურადღება იმ ბავშვებზე, რომლებიც ზოგადსაგანმანათლებლო პროცესიდან გარიყვის საფრთხის ქვეშ იმყოფებიან.

სსსმ -მოსწავლე სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონეა მოსწავლე, რომელსაც თანატოლების უმრავლესობასთან შედარებით, სწავლის დროს აქვს სიძნელეები და საჭიროებს დამატებით/სპეციალურ საგანმანათლებლო მომსახურებას, როგორიცაა მაგალითად, მოსწავლის სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების შეფასება, ეროვნული სასწავლო გეგმის მოდიფიცირება, გარემოს ადაპტირება, მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის შედგენა და სხვა. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე შეიძლება იყოს მოსწავლე, რომელიც ხასიათდება: 1. ფიზიკური და გონებრივი განვითარების დარღვევით; 2. მხედველობისა და სმენის დარღვევით; 3. მეტყველების, ქცევისა და ემოციური განვითარების დარღვევით; 4. მოსწავლე, რომელსაც აქვს გრძელვადიანი მკურნალობის/ჰოსპიტალიზაციის საჭიროება

და სხვ;

მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმა სსსმ მოსწავლისთვის განათლების პროცესის უზრუნველსაყოფად სკოლა უპირველესად უნდა ხელმძღვანელობდეს ეროვნული სასწავლო გეგმით, რომელშიც მოცემულია მოსწავლის განვითარებისა და განათლებისათვის ყველა მნიშვნელოვანი სასწავლო ასპექტი. მოსწავლის საჭიროებებზე მორგებული საგანმანათლებლო პროცესის დასაგეგმად სკოლამ უნდა გაითვალისწინოს მოსწავლის ინტერესები და მისი ინდივიდუალური შესაძლებლობები. სკოლამ, მოსწავლეების საჭიროების გათვალისწინებით, უნდა გააანალიზოს, რომელი სასწავლო შედეგების მიღწევაა მნიშვნელოვანი, რა უნდა ისწავლებოდეს და რა ინტენსივობით იმისათვის, რომ სრულად გამოვლინდეს მათი პოტენციალი. ეროვნული სასწავლო გეგმა იძლევა საშუალებას, რომ მასწავლებელმა კონკრეტული სსსმ მოსწავლისათვის თავად განსაზღვროს სასწავლო შედეგები. მასწავლებელი ეროვნული სასწავლო გეგმიდან ირჩევს მოსწავლისათვის შესაფერისს და განსაზღვრავს საგანმანათლებლო მიზნების მიღწევის (ცოდნის გადაცემის, უნარის გავარჯიშების) გზებს. მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის ფარგლებში დეტალურად იგეგმება სწავლების სტრატეგიები და სასწავლო აქტივობები (საკლასო და საშინაო), გამოყენებული მასალა,

2010

32

28  

სახელმძღვანელოები. ზუსტდება დრო, რომელსაც მასწავლებელი დაუთმობს შერჩეულ მიზანს, აქტივობას თუ მასალას. მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმა (მსგ) არის წერილობითი დოკუმენტი, შედგენილი სსსმ მოსწავლეებისათვის. მოცემული დოკუმენტი ეყრდნობა ეროვნულ სასწავლო გეგმას და ითვალისწინებს მოსწავლის ყველა საგანმანათლებლო საჭიროებას; მისი დაკმაყოფილების გზებსა და ყველა დამატებით აქტივობას, რომელიც აუცილებელია გეგმით გათვალისწინებული მიზნების მისაღწევად. იგი მასწავლებლის/მასწავლებლების სპეციალისტთა გუნდისა და მშობლების აქტიური მონაწილეობით შედგება წინასწარი დაკვირვებისა თუ შეფასების საფუძველზე და ითვალისწინებს სრულ ინფორმაციას ბავშვის ქცევითი, კომუნიკაციური ჩვევების, შესაძლებლობებისა და მისთვის საჭირო მომსახურების შესახებ. სკოლა ეროვნული სასწავლო გეგმების საფუძველზე შეიმუშავებს მოდიფიცირებულ

სასწავლო გეგმებს სსსმ მოსწავლეებისათვის; სკოლა სასწავლო წლის დაწყებიდან ერთი თვის განმავლობაში განსაზღვრავს იმ

მოსწავლეთა სიას, რომლებიც მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით საჭიროებენ სწავლას. ყოველი კონკრეტული მოსწავლის შემთხვევა არგუმენტირებული უნდა იყოს და უნდა ეფუძნებოდეს პედაგოგთა და მშობელთა ერთობლივ ობიექტურ გადაწყვეტილებას;

სსსმ მოსწავლეთა გამოვლენიდან ერთი თვის შემდეგ, სკოლა უზრუნველყოფს მათი შესაძლებლობების სიღრმისეულ შეფასებას. მოსწავლეთა შეფასებას ატარებს მულტიდისციპლინური გუნდი;

მოსწავლის შესაძლებლობების შეფასების საფუძველზე, სკოლა შეიმუშავებს ყოველი მოსწავლისათვის მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას;

სკოლა განსაზღვრავს სამუშაო ჯგუფს - იმ მულტიდისციპლინურ გუნდს, რომელიც უზრუნველყოფს სსსმ მოსწავლისათვის მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის (მსგ) შემუშავებას და მის განხორციელებას. გუნდში ერთიანდებიან ის პედაგოგები, რომლებიც უშუალოდ ასწავლიან მოსწავლეს, მშობელი/მშობლები ან მეურვე/მეურვეები, სკოლის ადმინისტრაციის წევრი, ფსიქოლოგი, ლოგოპედი ან სპეციალური მასწავლებელი, თუკი სკოლას ჰყავს ასეთი. გუნდს ჰყავს მენეჯერი, რომელიც პასუხისმგებელია გუნდის საქმიანობაზე. ის უწევს გუნდს კოორდინირებას და ასევე ატარებს მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის განხორციელების მონიტორინგს;

მიზანშეწონილია, მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის მენეჯერად დასახელდეს სსსმ მოსწავლის დამრიგებელი;

სასწავლო წლის დაწყებიდან ერთი თავის თავზე სკოლა განსაზღვრავს სსსმ მოსწავლისათვის მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის შეხვედრების გრაფიკს, რომელიც მონაწილეების მიერ დასტურდება ხელმოწერით ყოველ კვარტალში;

გუნდის შეხვედრა ტარდება სემესტრის განმავლობაში მინიმუმ ორჯერ. შეხვედრაზე მოსწავლის განათლების მიმდინარე პროცესზე მსჯელობენ და მის მიერ მიღწეულ შედეგებს აანალიზებენ;

სასწავლო წლის დაწყებიდან ორი თვის შემდეგ სკოლა ყოველი სსსმ მოსწავლისათვის წარადგენს მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას სადაც, გარდა მოსწავლისათვის ინდივიდუალურად განსაზღვრული სასწავლო მიზნებისა და მიზნის მიღწევის ვადებისა, განისაზღვრება შემდეგი: მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი და/ან ინდივიდუალური მეცადინეობები,

მეცადინეობების დრო, ადგილი და ხანგრძლივობა;

2010

33

28  

სახელმძღვანელოები. ზუსტდება დრო, რომელსაც მასწავლებელი დაუთმობს შერჩეულ მიზანს, აქტივობას თუ მასალას. მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმა (მსგ) არის წერილობითი დოკუმენტი, შედგენილი სსსმ მოსწავლეებისათვის. მოცემული დოკუმენტი ეყრდნობა ეროვნულ სასწავლო გეგმას და ითვალისწინებს მოსწავლის ყველა საგანმანათლებლო საჭიროებას; მისი დაკმაყოფილების გზებსა და ყველა დამატებით აქტივობას, რომელიც აუცილებელია გეგმით გათვალისწინებული მიზნების მისაღწევად. იგი მასწავლებლის/მასწავლებლების სპეციალისტთა გუნდისა და მშობლების აქტიური მონაწილეობით შედგება წინასწარი დაკვირვებისა თუ შეფასების საფუძველზე და ითვალისწინებს სრულ ინფორმაციას ბავშვის ქცევითი, კომუნიკაციური ჩვევების, შესაძლებლობებისა და მისთვის საჭირო მომსახურების შესახებ. სკოლა ეროვნული სასწავლო გეგმების საფუძველზე შეიმუშავებს მოდიფიცირებულ

სასწავლო გეგმებს სსსმ მოსწავლეებისათვის; სკოლა სასწავლო წლის დაწყებიდან ერთი თვის განმავლობაში განსაზღვრავს იმ

მოსწავლეთა სიას, რომლებიც მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით საჭიროებენ სწავლას. ყოველი კონკრეტული მოსწავლის შემთხვევა არგუმენტირებული უნდა იყოს და უნდა ეფუძნებოდეს პედაგოგთა და მშობელთა ერთობლივ ობიექტურ გადაწყვეტილებას;

სსსმ მოსწავლეთა გამოვლენიდან ერთი თვის შემდეგ, სკოლა უზრუნველყოფს მათი შესაძლებლობების სიღრმისეულ შეფასებას. მოსწავლეთა შეფასებას ატარებს მულტიდისციპლინური გუნდი;

მოსწავლის შესაძლებლობების შეფასების საფუძველზე, სკოლა შეიმუშავებს ყოველი მოსწავლისათვის მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას;

სკოლა განსაზღვრავს სამუშაო ჯგუფს - იმ მულტიდისციპლინურ გუნდს, რომელიც უზრუნველყოფს სსსმ მოსწავლისათვის მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის (მსგ) შემუშავებას და მის განხორციელებას. გუნდში ერთიანდებიან ის პედაგოგები, რომლებიც უშუალოდ ასწავლიან მოსწავლეს, მშობელი/მშობლები ან მეურვე/მეურვეები, სკოლის ადმინისტრაციის წევრი, ფსიქოლოგი, ლოგოპედი ან სპეციალური მასწავლებელი, თუკი სკოლას ჰყავს ასეთი. გუნდს ჰყავს მენეჯერი, რომელიც პასუხისმგებელია გუნდის საქმიანობაზე. ის უწევს გუნდს კოორდინირებას და ასევე ატარებს მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის განხორციელების მონიტორინგს;

მიზანშეწონილია, მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის მენეჯერად დასახელდეს სსსმ მოსწავლის დამრიგებელი;

სასწავლო წლის დაწყებიდან ერთი თავის თავზე სკოლა განსაზღვრავს სსსმ მოსწავლისათვის მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის შეხვედრების გრაფიკს, რომელიც მონაწილეების მიერ დასტურდება ხელმოწერით ყოველ კვარტალში;

გუნდის შეხვედრა ტარდება სემესტრის განმავლობაში მინიმუმ ორჯერ. შეხვედრაზე მოსწავლის განათლების მიმდინარე პროცესზე მსჯელობენ და მის მიერ მიღწეულ შედეგებს აანალიზებენ;

სასწავლო წლის დაწყებიდან ორი თვის შემდეგ სკოლა ყოველი სსსმ მოსწავლისათვის წარადგენს მოდიფიცირებულ სასწავლო გეგმას სადაც, გარდა მოსწავლისათვის ინდივიდუალურად განსაზღვრული სასწავლო მიზნებისა და მიზნის მიღწევის ვადებისა, განისაზღვრება შემდეგი: მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი და/ან ინდივიდუალური მეცადინეობები,

მეცადინეობების დრო, ადგილი და ხანგრძლივობა;

29  

დამატებით და/ან ინდივიდუალურ მეცადინეობებზე პასუხისმგებელი პირი; მოსწავლისათვის დამატებითი დამხმარე პერსონალის (სანიტარი, ძიძა) საჭიროება; მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი ტექნიკური რესურსი (ავტობუსით

მომსახურების საჭიროება, კომპიუტერით სარგებლობის აუცილებლობა, მისთვის საჭირო სასკოლო ავეჯის აუცილებლობა, დასვენების საჭიროება და ა.შ);

მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი საგანმანათლებლო მასალა და მასალის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი (შეიძლება იყოს მშობელიც);

სხვა გასათვალისწინებელი ინფორმაცია. სასწავლო წლის განმავლობაში სკოლა აწარმოებს მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის

შესრულების მონიტორინგს, შესაბამისი დოკუმენტაციის გაფორმებით, თავად გეგმა ექვემდებარება პერიოდულ განახლებას, გეგმის შესრულების მონიტორინგის შედეგად გამოვლენილი ახალი საჭიროებების გათვალისწინებით;

წლის ბოლოს სკოლის ადმინისტრაციას მიეწოდება მოსწავლის შესახებ წარმოებული დოკუმენტაცია (პორტფოლიო).

სსსმ მოსწავლეთა შინ სწავლება

იმ შემთხვევაში, თუ სსსმ მოსწავლეს ესაჭიროება ხანგძლივი ჰოსპიტალიზაცია, ან რიგი მიზეზების გამო ვერ დადის სკოლაში ორი თვის ან მეტი დროის განმავლობაში, მისი განათლება უნდა მოხდეს შინ სწავლების მეთოდით. ამ შემთხვევაში მოსწავლე ირიცხება სკოლაში, მაგრამ ის არ ესწრება გაკვეთილებს; სკოლა უდგენს მას სწავლების სპეციალურ გეგმას, რომლის მიხედვითაც მოხდება მოსწავლის დისტანციური სწავლება. მნიშვნელოვანია, რომ შინ სწავლების მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმა მაქსიმალურად იყოს მიახლოებული ეროვნულ სასწავლო გეგმასთან. სკოლა, ასევე, ადგენს განრიგს, რომლის მიხედვითაც საგნის და აგრეთვე სპეციალური მასწავლებელი განახორციელებენ სსსმ მოსწავლესთან ვიზიტებს. აუცილებელია, რომ ძირითადი საგნების მასწავლებლები რეგულარულად ახორციელებდნენ მოსწავლესთან სახლში ვიზიტს. შინ სწავლების პროცესში (როგორც შინ სწავლების პროგრამის შედგენაში, ასევე მის განხორციელებაში) ჩართული უნდა იყოს სსსმ მოსწავლის მშობელი/მშობლები ან მეურვე, რომლებიც შინ სწავლების სპეციალური გეგმის მიხედვით, დაეხმარებიან მოსწავლეს ყოველდღიური დავალებების შესრულებაში. საგნის მასწავლებელი და სპეციალური მასწავლებელი (შესაბამისი კვალიფიკაცის მქონე პედაგოგი, რომელიც სკოლას საჭიროების შემთხვევაში შეუძლია დაიქირაოს) გარკვეული პერიოდულობით აკითხავენ მოსწავლეს სახლში. საგნის მასწავლებელი ამეცადინებს მოსწავლეს და აფასებს მის აკადემიურ მოსწრებას. უწევს კონსულტაციებს მოსწავლესა და მის მშობელს სწავლასთან და სწავლაში წარმოშობილ სიძნელეებთან დაკავშირებით; ამარაგებს სსსმ მოსწავლეს და მის მშობელს/მეურვეს საჭირო აუდიო და ვიდეო სასწავლო მასალებით. სპეციალური მასწავლებელი კონსულტაციას უწევს საგნის მასწავლებლებსა და მშობლებს, აკითხავს მოსწავლეს სახლში, მუშაობს ბავშვის ქცევითი, სოციალური, კომუნიკაციური უნარების განვითარებასა და სსსმ მოსწავლის დამოუკიდებლობის ხარისხის გაზრდაზე.

2010

34

30  

შინ სწავლების პროცესში ინტერნეტის და ვიდეო კონფერენციების გამოყენება (თუკი სკოლას ამის შესაძლებლობა აქვს) ეფექტურია დროისა და ფინანსების დაზოგვის თვალსაზრისით. ვიდეო კონფერენციის გამოყენება საშუალებას მისცემს მასწავლებელს ვიზიტების შუალედში სკოლიდან გაუსვლელად აწარმოოს სსსმ მოსწავლის სახლში მეცადინეობის პროცესზე დაკვირვება; გაუწიოს კონსულტაცია სსსმ მოსწავლეს და მის მშობელს, მეურვეს ან სხვა პირს, რომელიც მოსწავლის სახლში მეცადინეობაზეა პასუხისმგებელი. მიაწოდოს საჭირო მასალა და ა.შ. მასწავლებლების მინიმალური დატვირთვა სსსმ მოსწავლის სახლში სწავლების შემთხვევაში (საგნობრივი სწავლება):

სთ- ასტრონომიული საათი.

მეთოდიკის ძირითადი ორიენტირები

სწორი ლექსიკის გამოყენება გაკვეთილზე სწორი ლექსიკის გამოყენება ხელს უწყობს მოსწავლეებში სწავლების პრიორიტეტების გათავისებას. მნიშვნელოვანია, მასწავლებელი ხშირად იყენებდეს ისეთ ფრაზებს, რომლებიც შეიცავენ აზროვნებასთან დაკავშირებულ სიტყვებს: „მოვიფიქროთ, ამოვიცნოთ, გავიაზროთ, დავახარისხოთ, შევაფასოთ“. სწავლების პროცესში ასევე ხშირად უნდა დაისვას ისეთი შეკითხვები, რომლებიც ხელს უწყობს და სტიმულს აძლევს აზროვნებას. სკოლამ უნდა ჩამოაყალიბოს ფიქრის კულტურა და შესაბამისი გარემო ფიქრისათვის. მასწავლებელი ამას დავალებებსა და გაკვეთილებზე გამოყენებული ლექსიკით უნდა უწყობდეს ხელს. მოსწავლეს არ უნდა ეშინოდეს საკუთარი აზრის გამოთქმის.

კავშირები საგნებს შორის სკოლაში მიღებული გამოცდილება, ცოდნა და უნარ–ჩვევები ადამიანს უნდა აძლევდეს შესაძლებლობას, სამყარო აღიქვას მთლიანობაში. შესაბამისად, საგნები, რომლებიც სკოლაში ისწავლება, უნდა ითვალისწინებდეს ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირს. უნარ–ჩვევები და საბაზო ცოდნა, რომელთა განვითარებაც უნდა მოხდეს სკოლაში, უნდა იყოს იმდენად ფართო პროფილის, რომ დაეხმაროს მოსწავლეს წარმატების მიღწევაში არა ერთ რომელიმე, არამედ ნებისმიერ სფეროში, რომელშიც ის გააგრძელებს მოღვაწეობას.

კლასი I-IV V-VI VII-IX X-XII მინიმალური საათები კვირის მანძილზე

5 სთ 6 სთ 8 სთ 8 სთ

2010

35

30  

შინ სწავლების პროცესში ინტერნეტის და ვიდეო კონფერენციების გამოყენება (თუკი სკოლას ამის შესაძლებლობა აქვს) ეფექტურია დროისა და ფინანსების დაზოგვის თვალსაზრისით. ვიდეო კონფერენციის გამოყენება საშუალებას მისცემს მასწავლებელს ვიზიტების შუალედში სკოლიდან გაუსვლელად აწარმოოს სსსმ მოსწავლის სახლში მეცადინეობის პროცესზე დაკვირვება; გაუწიოს კონსულტაცია სსსმ მოსწავლეს და მის მშობელს, მეურვეს ან სხვა პირს, რომელიც მოსწავლის სახლში მეცადინეობაზეა პასუხისმგებელი. მიაწოდოს საჭირო მასალა და ა.შ. მასწავლებლების მინიმალური დატვირთვა სსსმ მოსწავლის სახლში სწავლების შემთხვევაში (საგნობრივი სწავლება):

სთ- ასტრონომიული საათი.

მეთოდიკის ძირითადი ორიენტირები

სწორი ლექსიკის გამოყენება გაკვეთილზე სწორი ლექსიკის გამოყენება ხელს უწყობს მოსწავლეებში სწავლების პრიორიტეტების გათავისებას. მნიშვნელოვანია, მასწავლებელი ხშირად იყენებდეს ისეთ ფრაზებს, რომლებიც შეიცავენ აზროვნებასთან დაკავშირებულ სიტყვებს: „მოვიფიქროთ, ამოვიცნოთ, გავიაზროთ, დავახარისხოთ, შევაფასოთ“. სწავლების პროცესში ასევე ხშირად უნდა დაისვას ისეთი შეკითხვები, რომლებიც ხელს უწყობს და სტიმულს აძლევს აზროვნებას. სკოლამ უნდა ჩამოაყალიბოს ფიქრის კულტურა და შესაბამისი გარემო ფიქრისათვის. მასწავლებელი ამას დავალებებსა და გაკვეთილებზე გამოყენებული ლექსიკით უნდა უწყობდეს ხელს. მოსწავლეს არ უნდა ეშინოდეს საკუთარი აზრის გამოთქმის.

კავშირები საგნებს შორის სკოლაში მიღებული გამოცდილება, ცოდნა და უნარ–ჩვევები ადამიანს უნდა აძლევდეს შესაძლებლობას, სამყარო აღიქვას მთლიანობაში. შესაბამისად, საგნები, რომლებიც სკოლაში ისწავლება, უნდა ითვალისწინებდეს ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირს. უნარ–ჩვევები და საბაზო ცოდნა, რომელთა განვითარებაც უნდა მოხდეს სკოლაში, უნდა იყოს იმდენად ფართო პროფილის, რომ დაეხმაროს მოსწავლეს წარმატების მიღწევაში არა ერთ რომელიმე, არამედ ნებისმიერ სფეროში, რომელშიც ის გააგრძელებს მოღვაწეობას.

კლასი I-IV V-VI VII-IX X-XII მინიმალური საათები კვირის მანძილზე

5 სთ 6 სთ 8 სთ 8 სთ

31  

აქცენტი მრავალმხრივ პერსპექტივაზე მოვლენების შეფასება, იქნება ეს ისტორიული, ფიზიკური თუ ესთეტიკური, უნდა მოხდეს მრავალი კუთხით. სასწავლო მასალის მრავალი კუთხით შეფასება ხელს უწყობს მოსწავლეებში კრიტიკული აზროვნების ჩამოყალიბებას, რაც აუცილებელია სტერეოტიპების დაძლევისათვის. სააზროვნო კითხვას მრავალი სწორი პასუხი აქვს. სკოლის მოვალეობაა, დაეხმაროს მოსწავლეებს ამ სწორი პასუხების აღმოჩენაში პრობლემის სხვადასხვა კუთხით შეფასებისას. სკოლამ აუცილებლად უნდა შეუწყოს ხელი სასწავლო დაწესებულებაში მრავალფეროვნების არსებობას არა მარტო მოსწავლეების ინტერესების გათვალისწინებით, არამედ ენობრივი, რელიგიური თუ ეთნიკური განსხვავებულობისადმი პატივისცემის გზით და სხვადასხვა იდეისა და აღმოჩენის დაფასებით.

აქცენტი პიროვნული ღირსებების განვითარებაზე სკოლამ განსაკუთრებულად უნდა მიაქციოს ყურადღება ისეთი ღირებულებების განვითარებას, როგორიცაა ღირსება, სამართლიანობა, ურთიერთპატივისცემა, სხვისი აზრის მოსმენა და აღიარება. მნიშვნელოვანია, რომ სკოლაში დიდი ყურადღება მიექცეს ისეთი გავრცელებული სენის აღმოფხვრას, როგორიცაა პლაგიატობა (ანუ სხვისი აზრების მითვისება). სკოლა უნდა ქმნიდეს ისეთ ატმოსფეროს, სადაც სხვისი, მოსწავლისა თუ მასწავლებლის, მეცნიერისა თუ მწერლის აზრების საკუთრად გასაღება სირცხვილად ითვლება. მოსწავლემ უნდა გაიაზროს, რომ სხვისი ნაშრომის მითვისება და საკუთარ მიღწევად გამოცხადება ისეთივე ქურდობაა, როგორიც სხვისი ნივთის მისაკუთრება. მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებელი პირად მაგალითზე აჩვენებდეს მოსწავლეს, რას ნიშნავს სამართლიანობა და ურთიერთპატივისცემა.

დისციპლინა სკოლამ უნდა განუვითაროს მოსწავლეებს საკუთარი მოვალეობების გააზრების და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის უნარ–ჩვევები. მასწავლებლების მაგალითი გადამწყვეტია სკოლაში მშვიდი და საქმიანი გარემოს შესაქმნელად. სკოლაში ნორმალური ატმოსფეროს დასანერგად ასევე გადამწყვეტია მოსწავლეებისათვის იმის ჩანერგვაც, რომ სკოლა მათი საკუთრებაა. მხოლოდ ამის გააზრებით შეიძლება მათ უარი თქვან სასკოლო ინვენტარისა თუ შენობის განზრახ დაზიანებაზე, სკოლებში უხეში კონფლიქტების წამოწყებაზე და სხვა. ადმინისტრაციული ზომები, რომლებსაც სკოლა იყენებს მოსწავლეების დასასჯელად, ისე უნდა იყოს ორგანიზებული, რომ მოსწავლეთა ღირსება არ შეილახოს. სკოლაში დისციპლინის მხრივ მნიშვნელოვან სახელმძღვანელოს უნდა წარმოადგენდეს სკოლის შინაგანაწესი და ქცევის კოდექსი, რომელსაც ყველა მოსწავლე უნდა იცნობდეს. ემოციური და ქცევითი პრობლემების მქონე მოსწავლეებს სოციალური ქცევის სპეციფიკური ინსტრუქციები სჭირდებათ. მათ ნაკლებად მკაცრი გარემო უნდა შევუქმნათ და გავითვალიწინოთ, რომ ყურადღების გაფანტულობა, იმპულსური ქცევა, ჰიპერაქტიურობა საკმაოდ ფართოდაა გავრცელებული ბავშვებში.

მოსწავლეთა დასწრება თანამედროვე საგანმანათლებლო პროცესი მოითხოვს მოსწავლეების მხრივ განსაკუთრებულ აქტიურობა. ეს გულისხმობს მოსწავლეების მიერ არა მხოლოდ აქტიურ მონაწილეობას

2010

36

32  

განათლების მიღების პროცესში, არამედ თანატოლების სწავლის პროცესში მონაწილეობასაც. გაკვეთილზე ჯგუფური მუშაობისას, პროექტებში მონაწილეობისას, წარმოდგენების დაგეგმვისა თუ განხორციელებისას მოსწავლეები ერთმანეთს ეხმარებიან სხვადასხვა კონცეფციის უკეთესად გაგებაში, უნარ-ჩვევების დაუფლება-განვითარებაში და დამოკიდებულებების ჩამოყალიბებაში. შესაბამისად, მოსწავლეების დასწრების უზრუნველყოფა სკოლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საზრუნავია. მოსწავლეების დასწრების რეგულარული აღრიცხვა, მისი ანალიზი და პრობლემებზე რეაგირება სკოლის დირექციის პასუხისმგებლობაა. დამრიგებელი ვალდებულია, მოსწავლის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს მიაწოდოს დასწრების წესების შესახებ ზუსტი ინფორმაცია, რასაც ზედამხედველობას უწევს სკოლის დირექტორი. დამრიგებლის წარდგინების საფუძველზე სკოლის დირექტორი ვალდებულია წერილობითი ფორმით დროულად შეატყობინოს მოსწავლის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს მოსწავლის მიერ გაკვეთილის/გაკვეთილების გაცდენის ფაქტისა და მისგან გამომდინარე მოსალოდნელი შედეგების შესახებ.

დასწრების აღრიცხვა მოსწავლეთა გაცდენები აღირიცხება ჟურნალში. გაკვეთილებზე მოსწავლეთა დასწრების ყოველდღიური აღრიცხვის წარმოებაზე პასუხისმგებელია საგნის მასწავლებელი.

სსსმ მოსწავლეების დასწრება და გაცდენები სკოლამ მაქსიმალური ძალისხმევა უნდა გასწიოს იმისათვის, რომ მოსწავლეები რეგულარულად დაესწრონ გაკვეთილებს. სსსმ მოსწავლეების მიერ გამოწვეული გაცდენები საპატიოდ ჩაითვლება, თუკი ეს გამოწვეულია ავადმყოფობით, მშობლის ან მეურვის უუნარობით, მოკლევადიანი მოგზაურობით, ახლო ნათესავის გარდაცვალებით. თუ გაკვეთილების გაცდენა აღემატება ორ თვეს, მაშინ სკოლა ვალდებულია სსსმ მოსწავლისათვის საგანმანათლებლო მომსახურება უზრუნველყოს სახლის ან საავადმყოფოს პირობებში. თუ სსსმ მოსწავლე მნიშვნელოვნად ჩამორჩა მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით დასახულ წლიურ მიზნებს, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მულტიდისციპლინური გუნდი და მოსწავლის მშობელი/მეურვე ერთად იღებენ გადაწყვეტილებას, რომ მოსწავლემ გაიმეოროს აღნიშნული კლასი.

2010

37

32  

განათლების მიღების პროცესში, არამედ თანატოლების სწავლის პროცესში მონაწილეობასაც. გაკვეთილზე ჯგუფური მუშაობისას, პროექტებში მონაწილეობისას, წარმოდგენების დაგეგმვისა თუ განხორციელებისას მოსწავლეები ერთმანეთს ეხმარებიან სხვადასხვა კონცეფციის უკეთესად გაგებაში, უნარ-ჩვევების დაუფლება-განვითარებაში და დამოკიდებულებების ჩამოყალიბებაში. შესაბამისად, მოსწავლეების დასწრების უზრუნველყოფა სკოლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საზრუნავია. მოსწავლეების დასწრების რეგულარული აღრიცხვა, მისი ანალიზი და პრობლემებზე რეაგირება სკოლის დირექციის პასუხისმგებლობაა. დამრიგებელი ვალდებულია, მოსწავლის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს მიაწოდოს დასწრების წესების შესახებ ზუსტი ინფორმაცია, რასაც ზედამხედველობას უწევს სკოლის დირექტორი. დამრიგებლის წარდგინების საფუძველზე სკოლის დირექტორი ვალდებულია წერილობითი ფორმით დროულად შეატყობინოს მოსწავლის მშობელს/კანონიერ წარმომადგენელს მოსწავლის მიერ გაკვეთილის/გაკვეთილების გაცდენის ფაქტისა და მისგან გამომდინარე მოსალოდნელი შედეგების შესახებ.

დასწრების აღრიცხვა მოსწავლეთა გაცდენები აღირიცხება ჟურნალში. გაკვეთილებზე მოსწავლეთა დასწრების ყოველდღიური აღრიცხვის წარმოებაზე პასუხისმგებელია საგნის მასწავლებელი.

სსსმ მოსწავლეების დასწრება და გაცდენები სკოლამ მაქსიმალური ძალისხმევა უნდა გასწიოს იმისათვის, რომ მოსწავლეები რეგულარულად დაესწრონ გაკვეთილებს. სსსმ მოსწავლეების მიერ გამოწვეული გაცდენები საპატიოდ ჩაითვლება, თუკი ეს გამოწვეულია ავადმყოფობით, მშობლის ან მეურვის უუნარობით, მოკლევადიანი მოგზაურობით, ახლო ნათესავის გარდაცვალებით. თუ გაკვეთილების გაცდენა აღემატება ორ თვეს, მაშინ სკოლა ვალდებულია სსსმ მოსწავლისათვის საგანმანათლებლო მომსახურება უზრუნველყოს სახლის ან საავადმყოფოს პირობებში. თუ სსსმ მოსწავლე მნიშვნელოვნად ჩამორჩა მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმით დასახულ წლიურ მიზნებს, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მულტიდისციპლინური გუნდი და მოსწავლის მშობელი/მეურვე ერთად იღებენ გადაწყვეტილებას, რომ მოსწავლემ გაიმეოროს აღნიშნული კლასი.

33  

სავალდებულო და არჩევითი საგნები

საგნების დაჯგუფების მთავარი პრინციპები საქართველოს საგანმანათლებლო ტრადიციისა და განათლების მეცნიერების თანამედროვე მოთხოვნების გათვალისწინებით, I-XII კლასებში ცალკეული საგნების სწავლა-სწავლება შემდეგ ძირითად პრინციპებს ეფუძნება: ა. სასწავლო საგნები ერთიანდება ექვს საგნობრივ ჯგუფში: 1. ქართული ენა და ლიტერატურა (აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში აფხაზური და

ქართული); 2. მათემატიკა; 3. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები; 4. საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი

მეცნიერებები; 5. უცხოური ენები; 6. ფიზიკური, შრომითი და ესთეტიკური აღზრდა. სასწავლო საგნების ჯგუფებად გაერთიანების მთავარი მიზანია მრავალფეროვანი საგნობრივი პროგრამის სისტემატიზაცია. საგნობრივი ჯგუფები შეიცავს მსგავსი მიზნებისა და შესწავლის სფეროების მქონე საგნებს. საგნობრივ ჯგუფებად საგნების დალაგება საშუალებას გვაძლევს, განვსაზღვროთ საათების განაწილების პრინციპი. ბ. თითოეული საგნობრივი ჯგუფი ისწავლება ზოგადი განათლების სამივე საფეხურზე – მოსწავლის მრავალმხრივი განვითარების უზრუნველსაყოფად. თანამედროვე მსოფლიოში წარმატების მისაღწევად ადამიანს მრავალმხრივი განვითარება ესაჭიროება, რაც სასკოლო გეგმასა და საგნობრივი ჯგუფების საათობრივ დატვირთვაზეც უნდა აისახოს. გ. დაწყებით საფეხურზე საგნობრივ ჯგუფებში შემავალი საგნების სწავლება უფრო მეტად ინტეგრირებულია, ვიდრე საბაზო და საშუალო საფეხურებზე. აზროვნების განვითარების კვალდაკვალ, მოსწავლეებს საშუალება ეძლევათ, უფრო დაწვრილებით გაეცნონ და შეისწავლონ სამყაროში მიმდინარე მოვლენები, ღრმად გაიაზრონ და აქტიურად ჩაებან საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. ამიტომ დაწყებით საფეხურზე საგნები მეტად ინტეგრირებულად ისწავლება, საბაზო და საშუალო საფეხურებზე კი – უფრო სპეციალიზებულად. სასწავლო პროცესში ამ საგნების შესწავლის შედეგად მიღებულ ცოდნასთან ერთად დიდი ყურადღება ექცევა უნარ-ჩვევებისა და დამოკიდებულებების ჩამოყალიბება და განვითარებას. X-XII კლასებში ხდება მოსწავლეთა მიერ საკუთარი ინტელექტუალური მიდრეკილებების განსაზღვრა და განვითარება. ამ კლასებში მოსწავლეებს საშუალება აქვთ, სავალდებულო საგნებთან ერთად დამატებით აირჩიონ საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების, საზოგადოებრივ მეცნიერებების, ესთეტიკურ მიმართულების საგნები.

2010

38

34  

საგნობრივი ჯგუფები

ქართული ენა და ლიტერატურა (აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში - აფხაზური და ქართული)

ქართული ენისა და ლიტერატურის შესწავლამ მოზარდს უნდა განუვითაროს ძირითადი საკომუნიკაციო უნარები საქართველოს სახელმწიფო ენაზე (წერა, კითხვა, მოსმენა, საუბარი). ამ საგნობრივი ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი მიზანია, გამოუმუშავოს მოსწავლეს ლიტერატურული მემკვიდრეობისადმი პატივისცემა, შეაყვაროს კითხვა, ხელი შეუწყოს მხატვრული ნაწარმოების ესთეტიკური აღქმისა და შეფასების უნარის ჩამოყალიბებას. ამ ამოცანის გადაჭრაში, ასევე, დაეხმარება მათ ქართული ლიტერატურის სწავლების პროცესში თემატურად და შინაარსობრივად მსგავსი უცხოური ლიტერატურის გაცნობა და მათ შორის პარალელების ძიება. საგნობრივი ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტია წერითი და ზეპირი მეტყველების კულტურის განვითარება. მოსწავლეს უნდა გამოუმუშავდეს საკუთარი აზრის ლოგიკური თანამიმდევრობით გამოხატვისა და სხვადასხვა შინაარსისა და დანიშნულების მქონე ტექსტების წერის უნარი. ქართული ენისა და ლიტერატურის საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგ საგნები: სავალდებულო საგნები: ქართული ენა და ლიტერატურა ;

(ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით); ქართული, როგორც მეორე ენა

(ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით). ქართულს, როგორც მეორე ენას, სწავლობენ ის მოსწავლეები, რომლებისთვისაც ქართული არ არის მშობლიური ენა, ან ქართულენოვანი გარემო მათთვის შეზღუდულია და, შესაბამისად, სწავლების ენა არ არის ქართული. თუმცა, აქვე უნდა გვახსოვდეს, რომ იმ მოსწავლეებისათვის, რომლებიც არაქართულენოვან ოჯახებში იზრდებიან, მაგრამ ქართულენოვან სკოლებში სწავლობენ, შესაძლებელია, ორივე საგნობრივი პროგრამა იყოს დაძლევადი.

მათემატიკა მათემატიკის სწავლების ძირითადი მიზანია მოზარდში კვლევის ჩვევის, აგრეთვე ანალიტიკური, ლოგიკური, სისტემური და სიმბოლური აზროვნების გამომუშავება. მათემატიკის სწავლამ მოსწავლეს უნდა შესძინოს ის უნარ-ჩვევები, რომლებიც მას დაეხმარება ცხოვრებისეული, პრაქტიკული პრობლემების გადასაჭრელად. მათემატიკის საგნობრივ ჯგუფში შედის შემდეგი საგანი: სავალდებულო საგანი: მათემატიკა (ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით).

2010

39

34  

საგნობრივი ჯგუფები

ქართული ენა და ლიტერატურა (აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში - აფხაზური და ქართული)

ქართული ენისა და ლიტერატურის შესწავლამ მოზარდს უნდა განუვითაროს ძირითადი საკომუნიკაციო უნარები საქართველოს სახელმწიფო ენაზე (წერა, კითხვა, მოსმენა, საუბარი). ამ საგნობრივი ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი მიზანია, გამოუმუშავოს მოსწავლეს ლიტერატურული მემკვიდრეობისადმი პატივისცემა, შეაყვაროს კითხვა, ხელი შეუწყოს მხატვრული ნაწარმოების ესთეტიკური აღქმისა და შეფასების უნარის ჩამოყალიბებას. ამ ამოცანის გადაჭრაში, ასევე, დაეხმარება მათ ქართული ლიტერატურის სწავლების პროცესში თემატურად და შინაარსობრივად მსგავსი უცხოური ლიტერატურის გაცნობა და მათ შორის პარალელების ძიება. საგნობრივი ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტია წერითი და ზეპირი მეტყველების კულტურის განვითარება. მოსწავლეს უნდა გამოუმუშავდეს საკუთარი აზრის ლოგიკური თანამიმდევრობით გამოხატვისა და სხვადასხვა შინაარსისა და დანიშნულების მქონე ტექსტების წერის უნარი. ქართული ენისა და ლიტერატურის საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგ საგნები: სავალდებულო საგნები: ქართული ენა და ლიტერატურა ;

(ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით); ქართული, როგორც მეორე ენა

(ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით). ქართულს, როგორც მეორე ენას, სწავლობენ ის მოსწავლეები, რომლებისთვისაც ქართული არ არის მშობლიური ენა, ან ქართულენოვანი გარემო მათთვის შეზღუდულია და, შესაბამისად, სწავლების ენა არ არის ქართული. თუმცა, აქვე უნდა გვახსოვდეს, რომ იმ მოსწავლეებისათვის, რომლებიც არაქართულენოვან ოჯახებში იზრდებიან, მაგრამ ქართულენოვან სკოლებში სწავლობენ, შესაძლებელია, ორივე საგნობრივი პროგრამა იყოს დაძლევადი.

მათემატიკა მათემატიკის სწავლების ძირითადი მიზანია მოზარდში კვლევის ჩვევის, აგრეთვე ანალიტიკური, ლოგიკური, სისტემური და სიმბოლური აზროვნების გამომუშავება. მათემატიკის სწავლამ მოსწავლეს უნდა შესძინოს ის უნარ-ჩვევები, რომლებიც მას დაეხმარება ცხოვრებისეული, პრაქტიკული პრობლემების გადასაჭრელად. მათემატიკის საგნობრივ ჯგუფში შედის შემდეგი საგანი: სავალდებულო საგანი: მათემატიკა (ისწავლება პირველიდან მე-12 კლასის ჩათვლით).

35  

უცხოური ენები უცხოური ენების საგნობრივმა ჯგუფმა მოსწავლეს სახელმწიფო ენასთან ერთად უნდა განუვითაროს მინიმუმ ორ ენაზე კომუნიკაციის უნარი. დასაშვებია, რომ არაქართულენოვანმა სკოლებმა/სექტორებმა თავიანთ მოსწავლეებს, მშობლიური და სახელმწიფო ენების გარდა, ერთი უცხოური ენა ასწავლონ. ამ საგნობრივი ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი ამოცანაა, სხვა ენობრივი ჯგუფების წარმომადგენლებთან წერილობითი და ზეპირი ურთიერთობის უნარის განვითარება. ძირითადი ყურადღება ისევე, როგორც ყველა სხვა საგნობრივ ჯგუფში, აქაც შეძენილი ცოდნის პრაქტიკულად გამოყენების უნარს ექცევა. ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივი სტანდარტები შედგენილია ენის ფლობის დონეების მიხედვით და საერთოა ნებისმიერი უცხოური ენისათვის. საგნობრივი პროგრამების შინაარსები ითვალისწინებს მხოლოდ ოთხ ენას (ფრანგული, ინგლისური, გერმანული, რუსული), მაგრამ სკოლას უფლება აქვს ამ ენების ნაცვლად სხვა ენა/ენები ასწავლოს. უცხოური ენების საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგი საგნები: სავალდებულო საგნები: პირველი უცხოური ენა; მეორე უცხოური ენა. პირველი უცხოური ენის სწავლას მოსწავლე იწყებს მე-3 კლასში, მეორისას კი მე-7 კლასში, გარდა არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის დადგენილი გამონაკლისისა. ეს არ გამორიცხავს იმას, რომ მესამე კლასამდე სკოლებმა დაიწყონ უცხოური ენის სწავლება, ან მეშვიდე კლასამდე ასწავლონ ორი უცხოური ენა, თუკი სკოლა გადაწყვეტს, რომ მას აქვს ამის საშუალება და ხედავს ამ საგნების შეთავაზების საჭიროებას. ასევე სკოლას აქვს უფლება, ორ უცხოურ ენაზე მეტი ასწავლოს თავის მოსწავლეებს.

საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები

ამ საგნობრივი ჯგუფის მთავარი მიზანია, გამოუმუშავოს მოზარდს, როგორც საქართველოს მოქალაქეს, უნარი, განსაზღვროს თავისი ადგილი მსოფლიოში გეოგრაფიული, ისტორიული, რელიგიური, პოლიტიკური, კულტურული თუ ეთნიკური რეალობების გათვალისწინებით. ცოდნისა და ინფორმაციის მიწოდებასთან ერთად ამ საგნობრივი ჯგუფის მიზანია ისეთი უნარ-ჩვევების გამომუშავება, რომლებიც მოამზადებს მას აქტიური და პასუხისმგებელი მოქალაქეობისათვის და საფუძვლად დაედება მის მიერ საკუთარი და საზოგადოებრივი ინტერესების შეცნობას, საკუთარი და სხვა კულტურების, ასევე მათი წარმომადგენლების მიმართ პატივისცემასა და შემწყნარებლობას. საქართველოს ისტორიის, საქართველოს გეოგრაფიის და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებების საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგი საგნები:

2010

40

36  

სავალდებულო საგნები: ჩემი საქართველო (ისწავლება V-VI კლასებში); ისტორია (ისწავლება VII-XII კლასებში); გეოგრაფია (ისწავლება VII-XI კლასებში); სამოქალაქო განათლება (ისწავლება IX-X კლასებში). არჩევითი საგნები: ეკონომიკა (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში); სახელმწიფო და მოქალაქეობა (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში); სამართალი (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში ); გლობალური პრობლემების გეოგრაფია (ისწავლება XII კლასში).

შენიშვნა: საქართველოს გეოგრაფიისა და სამოქალაქო განათლების საკითხები I-VI კლასებში

ინტეგრირებულია ბუნებისმეტყველების კურსში; საგანში - ჩვენი საქართველო (V-VI) - ინტეგრირებულია ისტორიის, გეოგრაფიისა და

სამოქალაქო განათლების საკითხები.

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებმა მოზარდს უნდა გამოუმუშავოს კვლევის, სამყაროსა და გარემოს შესწავლის, მისი დაცვისა და შენარჩუნების უნარ-ჩვევები. მოსწავლე გაეცნობა სამეცნიერო მეთოდებს და შეისწავლის მათი გამოყენების ხერხებს სამყაროს აღქმისა და გააზრებისათვის, აგრეთვე, გაეცნობა მეცნიერებათა მიღწევებს და მათ კავშირს ყოველდღიურ ცხოვრებასთან. საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლების ერთ-ერთი მთავარი მიზანია იმ უნარების გამომუშავება, რომლებიც დაეხმარება მოზარდს განსაზღვროს თავისი ადგილი ბუნებრივ გარემოში და დააკვირდეს მიმდინარე ბუნებრივ პროცესებს. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგი საგნები: სავალდებულო საგნები : ბუნებისმეტყველება (ისწავლება დაწყებით საფეხურზე I-VI კლასებში); ბიოლოგია (ისწავლება VII-X კლასებში); ფიზიკა (ისწავლება VIII-XI კლასებში); ქიმია (ისწავლება IX-XII კლასებში). არჩევითი საგნები: ბიოლოგია (ისწავლება XII); ფიზიკა (ისწავლება XII); ქიმია (ისწავლება XII).

2010

41

36  

სავალდებულო საგნები: ჩემი საქართველო (ისწავლება V-VI კლასებში); ისტორია (ისწავლება VII-XII კლასებში); გეოგრაფია (ისწავლება VII-XI კლასებში); სამოქალაქო განათლება (ისწავლება IX-X კლასებში). არჩევითი საგნები: ეკონომიკა (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში); სახელმწიფო და მოქალაქეობა (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში); სამართალი (ისწავლება ან XI, ან XII კლასში ); გლობალური პრობლემების გეოგრაფია (ისწავლება XII კლასში).

შენიშვნა: საქართველოს გეოგრაფიისა და სამოქალაქო განათლების საკითხები I-VI კლასებში

ინტეგრირებულია ბუნებისმეტყველების კურსში; საგანში - ჩვენი საქართველო (V-VI) - ინტეგრირებულია ისტორიის, გეოგრაფიისა და

სამოქალაქო განათლების საკითხები.

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებმა მოზარდს უნდა გამოუმუშავოს კვლევის, სამყაროსა და გარემოს შესწავლის, მისი დაცვისა და შენარჩუნების უნარ-ჩვევები. მოსწავლე გაეცნობა სამეცნიერო მეთოდებს და შეისწავლის მათი გამოყენების ხერხებს სამყაროს აღქმისა და გააზრებისათვის, აგრეთვე, გაეცნობა მეცნიერებათა მიღწევებს და მათ კავშირს ყოველდღიურ ცხოვრებასთან. საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლების ერთ-ერთი მთავარი მიზანია იმ უნარების გამომუშავება, რომლებიც დაეხმარება მოზარდს განსაზღვროს თავისი ადგილი ბუნებრივ გარემოში და დააკვირდეს მიმდინარე ბუნებრივ პროცესებს. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგი საგნები: სავალდებულო საგნები : ბუნებისმეტყველება (ისწავლება დაწყებით საფეხურზე I-VI კლასებში); ბიოლოგია (ისწავლება VII-X კლასებში); ფიზიკა (ისწავლება VIII-XI კლასებში); ქიმია (ისწავლება IX-XII კლასებში). არჩევითი საგნები: ბიოლოგია (ისწავლება XII); ფიზიკა (ისწავლება XII); ქიმია (ისწავლება XII).

37  

ფიზიკური, შრომითი და ესთეტიკური აღზრდა ამ საგნობრივი ჯგუფის მიზნებია ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკვიდრება, ჯგუფური მუშაობის, ურთიერთდახმარებისა და თანამშრომლობის უნარების გამომუშავება, შრომითი და პრაქტიკული უნარ-ჩვევების განვითარება. ამ საგნობრივმა ჯგუფმა უნდა განუვითაროს მოზარდებს ხელოვნების ნიმუშების შექმნისა და მათი შეფასების, შეცნობის უნარი. ესთეტიკური და ფიზიკური აღზრდის საგნობრივ ჯგუფში გაერთიანებულია შემდეგი საგნები: საგნები: სპორტი (ისწავლება I-XII კლასებში); მუსიკა (ისწავლება I-X კლასებში); სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება (ისწავლება I-X კლასებში). არჩევითი საგნები: სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება - პრაქტიკული კურსი (ისწავლება XI, ან XII

კლასში); ხელოვნების ისტორია - თეორიული კურსი (ისწავლება XI ან XII კლასში); თეატრალური ხელოვნება (ისწავლება XI ან XII კლასში); მუსიკა (ისწავლება XI ან XII კლასში); ხაზვა (ისწავლება XI ან XII კლასში). სსსმ მოსწავლეები (ფიზიკური პრობლემების მქონე, საინვალიდო ეტლით მოსარგებლე, გონებრივი განვითარების დარღვევის მქონე, მხედველობისა და სმენის დარღვევის მქონე და სხვა) სპორტის გაკვეთილებსა და სპორტულ შეჯიბრებებზე მონაწილეობენ მათთვის შემუშავებული მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმის საფუძველზე.

გამჭოლი საგნები და მიმართულებელი სავალდებულო საგანი:

ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები

სკოლების კომპიუტერიზაციის პროგრამის ფონზე სულ უფრო შესაძლებელი ხდება ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების ჩართვა სასწავლო პროცესში. ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების სწავლების პრიორიტეტია ამ ტექნოლოგიების გამოყენებისათვის აუცილებელი უნარ-ჩვევების განვითარება მოსწავლეებში როგორც სხვადასხვა საგნის ინტეგრირებული სწავლებისას, ასევე ცალკე სწავლების გზით. სწავლების ეს მიმართულება არ არის გამოყოფილი ცალკე საგნობრივ ჯგუფად და მიეკუთვნება ე.წ. გამჭოლ სასწავლო პრიორიტეტებს. (ისწავლება I კლასის I სემესტრში და V კლასში (პირველი დონე)).

2010

42

38  

სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება მნიშვნელოვანია, სკოლამ მაქსიმალურად შეუწყოს ხელი მოსწავლეებში მტკიცე ნებისყოფის, ექსტრემალურ ვითარებაში უსაფრთხოდ მოქმედების და სხვა სასიცოცხლო უნარების ჩამოყალიბებასა და განვითარებას. სამოქალაქო თავდაცვისა და უსაფრთხოების სწავლების პრიორიტეტია აღნიშნული უნარ-ჩვევების განვითარება მოსწავლეებში, როგორც სხვადასხვა საგნის ინტეგრირებული სწავლებისას (ბუნებისმეტყველება, გეოგრაფია, ფიზიკა და სხვ.), ასევე ცალკე სწავლების გზით. სწავლების ეს მიმართულება, მსგავსად ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა, არ არის გამოყოფილი ცალკე საგნობრივ ჯგუფად და მასთან ერთად მიეკუთვნება ე.წ. გამჭოლ სასწავლო პრიორიტეტებს. (ისწავლება IVდა VIII კლასებისათვის მე-2 სემეტრში და და XII კლასის პირველ სემესტრში)

არჩევითი საგნები 2010-2011 სასწავლო წელს, საატესტატო გამოცდების შემოღებასთან დაკავშირებით, XII კლასის საათობრივ ბადეში გათვალისწინებულია აბიტურის საათები. სავალდებულო არჩევითი საგნების ორგანიზება ასეთია: მოსწავლე XI კლასში ირჩევს ორ საგანს, ხოლო XII კლასში - ერთ საგანს. XI კლასში მოსწავლე ირჩევს ორ მისთვის სასურველ საგანს/პროგრამას შემდეგი

საგნობრივი ჯგუფიდან: ა) საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები, ბ) ფიზიკური, შრომითი, და ესთეტიკური აღზრდა, XII კლასში მოსწავლე ირჩევს ერთ მისთვის სასურველ საგანს/პროგრამას შემდეგი საგნობრივი ჯგუფიდან: ა) საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები, ბ) ფიზიკური, შრომითი, და ესთეტიკური აღზრდა, გ) საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები

სკოლამ უნდა უზრუნველყოს მოსწავლეებისთვის მინიმუმ სამი არჩევითი საგნის შეთავაზება. მცირეკონტიგენტიან სკოლებს, რომლებსაც შეიძლება არ ჰქონდეთ საშუალება, შესთავაზონ მოსწავლეებს XI და XII კლასში საგანთა ფართო არჩევანი, აქვთ უფლება, თვითონ განსაზღვრონ ზემოთ ჩამოთვლილი არჩევითი საგნებიდან, რომელი სამი სავალდებულო არჩევითი საგანი შეიძლება შესთავაზონ მოსწავლეებს. საუკეთესო შემთხვევაში, ეს უნდა მოხდეს მოსწავლეების ინტერესების მაქსიმალური გათვალისწინებით.

თუ სკოლას აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ სამზე მეტი საგანი ასწავლოს, შეზღუდვა ამ მხრივ არ არსებობს. ყველა სკოლას უფლება აქვს, სავალდებულო მინიმუმის გარდა ნებისმიერი რაოდენობის საგანი ასწავლოს, თუ გაითვალისწინებს მოსწავლეების ფიზიკურ და ინტელექტუალურ შესაძლებლობებს.

2010

43

38  

სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება მნიშვნელოვანია, სკოლამ მაქსიმალურად შეუწყოს ხელი მოსწავლეებში მტკიცე ნებისყოფის, ექსტრემალურ ვითარებაში უსაფრთხოდ მოქმედების და სხვა სასიცოცხლო უნარების ჩამოყალიბებასა და განვითარებას. სამოქალაქო თავდაცვისა და უსაფრთხოების სწავლების პრიორიტეტია აღნიშნული უნარ-ჩვევების განვითარება მოსწავლეებში, როგორც სხვადასხვა საგნის ინტეგრირებული სწავლებისას (ბუნებისმეტყველება, გეოგრაფია, ფიზიკა და სხვ.), ასევე ცალკე სწავლების გზით. სწავლების ეს მიმართულება, მსგავსად ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა, არ არის გამოყოფილი ცალკე საგნობრივ ჯგუფად და მასთან ერთად მიეკუთვნება ე.წ. გამჭოლ სასწავლო პრიორიტეტებს. (ისწავლება IVდა VIII კლასებისათვის მე-2 სემეტრში და და XII კლასის პირველ სემესტრში)

არჩევითი საგნები 2010-2011 სასწავლო წელს, საატესტატო გამოცდების შემოღებასთან დაკავშირებით, XII კლასის საათობრივ ბადეში გათვალისწინებულია აბიტურის საათები. სავალდებულო არჩევითი საგნების ორგანიზება ასეთია: მოსწავლე XI კლასში ირჩევს ორ საგანს, ხოლო XII კლასში - ერთ საგანს. XI კლასში მოსწავლე ირჩევს ორ მისთვის სასურველ საგანს/პროგრამას შემდეგი

საგნობრივი ჯგუფიდან: ა) საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები, ბ) ფიზიკური, შრომითი, და ესთეტიკური აღზრდა, XII კლასში მოსწავლე ირჩევს ერთ მისთვის სასურველ საგანს/პროგრამას შემდეგი საგნობრივი ჯგუფიდან: ა) საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები, ბ) ფიზიკური, შრომითი, და ესთეტიკური აღზრდა, გ) საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები

სკოლამ უნდა უზრუნველყოს მოსწავლეებისთვის მინიმუმ სამი არჩევითი საგნის შეთავაზება. მცირეკონტიგენტიან სკოლებს, რომლებსაც შეიძლება არ ჰქონდეთ საშუალება, შესთავაზონ მოსწავლეებს XI და XII კლასში საგანთა ფართო არჩევანი, აქვთ უფლება, თვითონ განსაზღვრონ ზემოთ ჩამოთვლილი არჩევითი საგნებიდან, რომელი სამი სავალდებულო არჩევითი საგანი შეიძლება შესთავაზონ მოსწავლეებს. საუკეთესო შემთხვევაში, ეს უნდა მოხდეს მოსწავლეების ინტერესების მაქსიმალური გათვალისწინებით.

თუ სკოლას აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ სამზე მეტი საგანი ასწავლოს, შეზღუდვა ამ მხრივ არ არსებობს. ყველა სკოლას უფლება აქვს, სავალდებულო მინიმუმის გარდა ნებისმიერი რაოდენობის საგანი ასწავლოს, თუ გაითვალისწინებს მოსწავლეების ფიზიკურ და ინტელექტუალურ შესაძლებლობებს.

39  

სავალდებულო არჩევითი საგნების განაწილება საგნობრივი ჯგუფების მიხედვით

კლასი საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და საზოგადოებრივი მეცნიერებები

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები

ესთეტიკური, შრომითი და ფიზიკური აღზრდა

მე-11

ეკონომიკა

სახელმწიფო და მოქალაქეობა

მუსიკა სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება (პრაქტიკული კურსი)

ხელოვნების ისტორია (თეორიული კურსი)

ხაზვა თეატრალური ხელოვნება

მე-12

სამართალი

ბიოლოგია ფიზიკა ქიმია

გლობალური პრობლემების გეოგრაფია

ეროვნულ სასწავლო გეგმაში გაუთვალისწინებელი დამატებითი საგნები სკოლას უფლება აქვს, მოსწავლეებს შესთავაზოს ეროვნული სასწავლო გეგმით გაუთვალისწინებელი საგნები (მაგ., ცეკვა, ტოლერანტობის პროგრამა, ფოტოგრაფია, ასტრონომია, ჯანსაღი ცხოვრების წესი, რელიგიების ისტორია და სხვა). ამ საგნების სწავლება წლის დასაწყისშივე უნდა იყოს შეთანხმებული სამეურვეო საბჭოსთან და ასახული უნდა იყოს სასკოლო სასწავლო გეგმაში. ამ საგნის/საგნების პროგრამა უნდა მოიცავდეს შემდეგ აუცილებელ კომპონენტებს: 1. საგნის მიზნები და ამოცანები და დასაბუთება, თუ რამდენად ემსახურება ეს მიზნები და

ამოცანები ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებში მოცემულ იდეალებს; 2. საგნის ორგანიზების ფორმები (საგნის მასწავლებლის ვინაობა, საგაკვეთილო

დატვირთვა, დავალებების ხასიათი და სიხშირე, შეფასების კრიტერიუმები). სპეციალური საგანმანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეებისთვის მიმართებაში ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფაკულტატურ საგნად ჩაითვლება ”დამოუკიდებელი ცხოვრება და სასიცოცხლო უნარ-ჩვევები”. სკოლამ, სადაც სპეციალური საგანმანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეები სწავლობენ, სასურველია, თავად ჩამოაყალიბოს და დანერგოს საგნის სასწავლო მიზნები და საგნის ორგანიზების ფორმები. დაასაბუთოს საგნის საჭიროება და ეროვნული სასწავლო გეგმის იდეებთან თანხვედრა.

2010

44

40  

საგნების საათობრივი განაწილების ძირითადი პრინციპები

საათობრივი ბადე საათობრივი ბადე განსაზღვრავს მოსწავლეთა სავალდებულო დატვირთვის ოდენობას და ეროვნულ სასწავლო გეგმაში მოცემულ სავალდებულო და არჩევითი საგნების სწავლების სავალდებულო ხანგრძლივობას.

სასწავლო დღის და გაკვეთილის ხანგრძლივობა მოზარდის ფიზიკური და ფსიქოლოგიური შესაძლებლობების გათვალისწინებით, დატვირთვის (გაკვეთილებზე გატარებული ასტრონომიული საათების) მაქსიმალური დასაშვები რაოდენობა: კლასი I II III IV-V VI-VII VIII IX-XII

მაქსიმალური დასაშვები საათები (ასტრონომიული)

3 4 4 4 5 5 5–6

გაკვეთილების მაქსიმალური დასაშვები რაოდენობა 4 5 5 5 6 6 6-7

გაკვეთილების რაოდენობა მოზარდის განვითარების კვალდაკვალ იზრდება. გაკვეთილების ხანგრძლივობაა 45 წუთი. გამონაკლისს წარმოადგენს პირველი კლასი, სადაც გაკვეთილი გრძელდება 35 წუთი. შესვენებები გრძელდება მინიმუმ 10 წუთი. გამონაკლისი შესაძლებელია დაშვებულ იქნეს ექსტრემალური პირობების დროს (ყინვა, განსაკუთრებული სიცხეები და ა.შ.), როდესაც სკოლამ, შესაძლოა, ხანმოკლე ვადით შეცვალოს გაკვეთილების და/ან დასვენებების ხანგრძლივობები სასწავლო დღის შემცირების მიზნით.

სკოლების თავისუფლება საათების განაწილებისას (დამატებითი საათები) თითოეულ კლასში სკოლას უფლება ეძლევა, სავალდებულო საათების გარდა, დაამატოს გარკვეული რაოდენობის საათები, რომელთაც იყენებს მოსწავლეების ინტერესებიდან გამომდინარე დამატებითი საგნებისა თუ ფაკულტატური კურსების ჩასატარებლად. საათობრივ ბადეში დამატებით (სავალდებულო თუ ფაკულტატურ) საათებზე კონკრეტული შეზღუდვა არ არსებობს. სკოლამ საკუთარი შესაძლებლობების ფარგლებში უნდა დაამატოს საათები დამატებითი სავალდებულო და ფაკულტატური საგნებისათვის, ან სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული სავალდებულო საგნების სწავლების გასაძლიერებლად. საათების დამატებისას სკოლამ უნდა გაითვალისწინოს სასწავლო დღისა და გაკვეთილის რეკომენდებული ხანგრძლივობა და საათების დამატებისას ყურადღება მიაქციოს იმას, რომ მოსწავლეებს შუალედებში სათანადოდ დასვენების საშუალება ჰქონდეთ.

2010

45

40  

საგნების საათობრივი განაწილების ძირითადი პრინციპები

საათობრივი ბადე საათობრივი ბადე განსაზღვრავს მოსწავლეთა სავალდებულო დატვირთვის ოდენობას და ეროვნულ სასწავლო გეგმაში მოცემულ სავალდებულო და არჩევითი საგნების სწავლების სავალდებულო ხანგრძლივობას.

სასწავლო დღის და გაკვეთილის ხანგრძლივობა მოზარდის ფიზიკური და ფსიქოლოგიური შესაძლებლობების გათვალისწინებით, დატვირთვის (გაკვეთილებზე გატარებული ასტრონომიული საათების) მაქსიმალური დასაშვები რაოდენობა: კლასი I II III IV-V VI-VII VIII IX-XII

მაქსიმალური დასაშვები საათები (ასტრონომიული)

3 4 4 4 5 5 5–6

გაკვეთილების მაქსიმალური დასაშვები რაოდენობა 4 5 5 5 6 6 6-7

გაკვეთილების რაოდენობა მოზარდის განვითარების კვალდაკვალ იზრდება. გაკვეთილების ხანგრძლივობაა 45 წუთი. გამონაკლისს წარმოადგენს პირველი კლასი, სადაც გაკვეთილი გრძელდება 35 წუთი. შესვენებები გრძელდება მინიმუმ 10 წუთი. გამონაკლისი შესაძლებელია დაშვებულ იქნეს ექსტრემალური პირობების დროს (ყინვა, განსაკუთრებული სიცხეები და ა.შ.), როდესაც სკოლამ, შესაძლოა, ხანმოკლე ვადით შეცვალოს გაკვეთილების და/ან დასვენებების ხანგრძლივობები სასწავლო დღის შემცირების მიზნით.

სკოლების თავისუფლება საათების განაწილებისას (დამატებითი საათები) თითოეულ კლასში სკოლას უფლება ეძლევა, სავალდებულო საათების გარდა, დაამატოს გარკვეული რაოდენობის საათები, რომელთაც იყენებს მოსწავლეების ინტერესებიდან გამომდინარე დამატებითი საგნებისა თუ ფაკულტატური კურსების ჩასატარებლად. საათობრივ ბადეში დამატებით (სავალდებულო თუ ფაკულტატურ) საათებზე კონკრეტული შეზღუდვა არ არსებობს. სკოლამ საკუთარი შესაძლებლობების ფარგლებში უნდა დაამატოს საათები დამატებითი სავალდებულო და ფაკულტატური საგნებისათვის, ან სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული სავალდებულო საგნების სწავლების გასაძლიერებლად. საათების დამატებისას სკოლამ უნდა გაითვალისწინოს სასწავლო დღისა და გაკვეთილის რეკომენდებული ხანგრძლივობა და საათების დამატებისას ყურადღება მიაქციოს იმას, რომ მოსწავლეებს შუალედებში სათანადოდ დასვენების საშუალება ჰქონდეთ.

41  

სკოლას ასევე უფლება აქვს, მიწოდებული რეკომენდებული საათობრივი ბადის ფარგლებში საათების 25% საკუთარი მოსაზრებებით გადაანაწილოს საგნებს შორის. საათების გადანაწილებისას ასევე შესაძლებელია ჯამური საათებით მანიპულირება. მაგ., ერთ-ერთ საგანს ეთმობა რეკომენდებულ საათობრივ ბადეში 4 საათი კვირაში. ეს ნიშნავს, რომ ჯამურად წელიწადში საგანი ისწავლება დაახლოებით 132 საათი. სკოლას საკუთარი საჭიროებებიდან გამომდინარე შეუძლია შეცვალოს საგნის ჯამური საათობრივი დატვირთვა - გაზრდოს ან შემციროს. გასათვალისწინებელია, რომ სკოლას უფლება არა აქვს, საათობრივი ბადიდან საერთოდ ამოიღოს რომელიმე საგანი.

საბიბლიოთეკო და სხვა ინდივიდუალური სამუშაო დრო მოსწავლეები უნდა მივაჩვიოთ ინდივიდუალურ მუშაობას ბიბლიოთეკაში. ამისათვის სასურველია, სკოლამ, თუკი მას ამის საშუალება აქვს, ბიბლიოთეკაში მოსწავლეების სამუშაოდ გამოყოს განსაზღვრული დრო. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებლებმა მისცენ მათ ისეთი დავალებები, რომლებიც ბიბლიოთეკით სარგებლობას გულისხმობს. სასურველია, სკოლამ ბიბლიოთეკის ბაზაზე შექმნას სათანადო პირობები იმისათვის, რომ მოსწავლეებს შეეძლოთ გაკვეთილების შემდეგ ბიბლიოთკაში დარჩენა და მეცადინეობა, თუკი ეს მათთვის უფრო მოსახერხებელი იქნება. კომპიუტერები  (კომპიუტერულ    კაბინეტებში,  თუ  სხვაგან)  უნდა  იყოს  ხელმისაწვდომი მოსწავლეებისათვის  გაკვეთილების  შემდეგაც  იმისთვის,  რომ  გააკეთონ  დავალებები, გაიღრმავონ  საკუთარი  უნარ‐ჩვევები,  ან  საკუთარი  შეხედულებისამებრ  გამოიყენონ  ეს ტექნიკა  კომუნიკაციისათვის, თვალსაწიერის  გაფართოებისთვის, დამატებითი  პროექტების მომზადებისა თუ  სხვა საგანმანათლებლო მიზნებისთვის.”

2010

46 1  

Tavi II.

Saswavlo gegmis Sesabamisi saaTobrivi bade

სასწავლო გეგმის შესაბამისი საათობრივი ბადე 2010-2011 სასწავლო წლისთვის ნებისმიერი პროფილის ქართულენოვანი და არაქართულენოვანი

ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებისთვის

კლასი საგანი

I II III IV V VI  

  

VII VIII IX   

X XI XII

პროგრა-მული

აბი-ტუ-რი

ქართული ენა და ლიტერატურა და მშობლიური ენა და ლიტერატურა

 

ქართული (ენა და ლიტერატურა)

7

7

5

5

5

5

5

5

5

5

4

1

ქართული, როგორც მეორე ენა (არაქართულენოვანი სკოლებითვის/სექტორებისთვის)

5

5

4

4  

    5

5

5

5   

5

4

1

მშობლიური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისთვის/სექტორებისთვის)

5

5

4

4

5

5

5

4-5

4-5

4

მათემატიკა    

მათემატიკა 4/5

5

5

5

4  

  4

4

4

5

5

3

1

უცხოური ენები     

    

 

პირველი უცხოური ენა     3

3

3

3

3

3

2-3

2-3

2

1

მეორე უცხოური ენა (ქართულენოვანი სკოლებისთვის/სექტორებისთვის)

            4

4

4

2-3

2-3

2  

მეორე უცხოური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისთვის/სექტორებისთვის)

            0-3

0-3

0-3

0-2

0-2

0-2

საქართველოს ისტორია, საქართველოს გეოგრაფია და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებები 

         

საქართველოს და მსოფლიო ისტორია

              3

3

4

2

3

2

1

გეოგრაფია             2

2/1

2

2

3

1

სამოქალაქო განათლება

                2

4/0

ჩვენი საქართველო         3

     

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები     

  

  

 

ბუნებისმეტყველება 4

4

4

4/3

3  

 

ბიოლოგია

            3

2

2

2

2

ფიზიკა

                2

2

2

3

2

ქიმია

                2

2

3

1

1  

2010

472  

ფიზიკური, შრომითი და ესთეტიკური აღზრდა  

სპორტი

3 3 3 3 3

2 2 2 2

2 1

სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება

2 2 2 2 2 2 3/0

0/3

0/2

მუსიკა

2

2

2 2

2 2

0/3

3/0 0/2

გამჭოლი საგნები და მიმართულებები

ისტ (ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები)

1/0

      2

                 

სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება

      0/1  

        0/1  

        1/0  

 

არჩევითი საგნები

საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საგნობრივი ჯგუფი

არჩევითი საგანი (ბიოლოგია, ფიზიკა, ქიმია)    

2

არჩევითი საგანი (გლობალური პრობლემების გეოგრაფია)

   

საქართველოს ისტორიის, საქართველოს გეოგრაფიისა და სხვა საზოგადოებრივი მეცნიერებების საგნობრივი ჯგუფი

არჩევითი საგანი (ეკონომიკა, სახელმწიფო და მოქალაქეობა, სამართალი)

2

და 2

ესთეტიკური, და ფიზიკური აღზრდის საგნობრივი ჯგუფი

არჩევითი საგანი (მუსიკა, სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება- პრაქტიკული კურსი, ხელოვნების ისტორია - თეორიული კურსი, ხაზვა, თეატრალური ხელოვნება)

სახელობო განათლება სახელობო განათლების საგნები/პროგრამები

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში (ქართულენოვანი სკოლებისთვის/სექტორებისთვის)

23 23 24 24 27 30 30 35 31 33 28

I სემესტრი

27 II სემესტრი

სავალდებულო საათების რაოდენობა (არაქართულენოვანი სკოლებისთვის/სექტორებისთვის)

26 26 27 27 31-34

31-34 36-39

33-36 

35-38 30-32

I სემესტრი

29-31 II სემესტრი

საგანი კლასი

I II III IV V VI    

VII VIII IX X XI XII

შენიშვნა: ქართულენოვანი სკოლების მე‐6 კლასის და არაქართულენოვანი სკოლების მე‐5 და მე-6 კლასების საათობრივი ბადე იხილეთ მემოდევნო ქვეთავში (საათობრივი ბადე კლასების მიხედვით და ნიშნების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა საგნების მიხედვით კომპონენტში ,,შემაჯამებელი დავალება”).

2010

48 3  

ცხრილის განმარტებები:

ფრჩხილებში მითითებულია საგნის წლიური სავალდებულო ჯამური საათები. ჩანაწერი 2/1 ნიშნავს - საგანი პირველ სემესტრში ისწავლება ორსაათიანი დატვირთვით,

მეორე სემესტრში - ერთსაათიანი დატვითვით. 1-ელ კლასში მათემატიკა ისწავლება I სემესტრში კვირაში 4 საათი, II სემესტრში კვირაში

5 საათი. 1-ელ კლასში ისტ -ი ისწავლება I სემესტრში კვირაში 1 საათი. მე-4 კლასში სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება ისწავლება II სემესტრში 12 საათი. მე-4 კლასში ბუნებისმეტყველება ისწავლება I სემესტრში 4 საათი, II სემესტრში კვირაში 3

საათი 12 კვირის მანძილზე და კვირაში 4 საათი - 7 კვირის მანძილზე. მე-8 კლასში სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება ისწავლება II სემესტრში 12 საათი. მე-8 კლასში გეოგრაფია ისწავლება I სემესტრი - კვირაში 2 საათი, II სემესტრი - კვირაში 1

საათი 12 კვირის მანძილზე, კვირაში 2 საათი 7 კვირის მანძილზე. მე-8 კლასში სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება ისწავლება მხოლოდ I სემესტრში

კვირაში 3 საათი, მუსიკა კი - II სემესტრში კვირაში 3 საათი. მე-9 კლასში მუსიკა ისწავლება I სემესტრში კვირაში 3 საათი, სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება კი II სემესტრში კვირაში 3 საათი. მე-10 კლასში მუსიკა და სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება ისწავლება II სემესტრში

თითოეული კვირაში 2 საათი. მე-10 კლასში სამოქალაქო განათლება ისწავლება I სემესტრში - კვირაში 4 საათი. მე-12 კლასში სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება ისწავლება I სემესტრში 14 საათი. არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის მეორე უცხოური ენის სწავლება

არ არის სავალდებულო. ორი რიცხვის მითითება (0-4 / 0-3) გულისხმობს, რომ მათ შეუძლიათ:

ა) ან გააუქმონ მეორე უცხოური ენის სწავლება საბაზო ან/და საშუალო საფეხურზე; ბ) ან შეამცირონ მეორე უცხოური ენის სწავლებისათვის განკუთვნილი საათები

საბაზო ან/და საშუალო საფეხურზე (მაგ., 3 საათის ნაცვლად ასწავლონ 2 საათი); გ) ან სრული დატვირთვით ასწავლონ მეორე უცხოური ენა, როგორც ეს არის

გათვალისწინებული ქართულენოვანი სკოლებისათვის; დ) ა) ან ბ) პუნქტების გათვალისწინების შემთხვევაში, არაქართულენოვან

სკოლებს/სექტორებს რეკომენდაცია ეძლევათ, მეორე უცხოური ენის საათების ბაზაზე გააძლიერონ ქართულის, როგორც მეორე ენის სწავლება.

საშუალო საფეხურზე სკოლა თვითონ ირჩევს, რომელ უცხოურ ენას მიაკუთვნოს კვირაში 2

და რომელს – 3 საათი. შესაბამისად, მე-12 კლასში საატესტატო გამოცდებისათვის მოსამზადებლად აბიტურის 1 საათი გამოიყოფა იმ ენაში, რომელსაც მოსწავლე აბარებს.

არჩევითი საგნებიდან საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების ჯგუფის (ქიმია, ფიზიკა, ბიოლოგია) საგნები და გლობალური პრობლემების გეოგრაფია ისწავლება მხოლოდ მე-12 კლასში. დანარჩენი საგნების არჩევა შესაძლებელია როგორც მე-11, ისე მე-12 კლასებში.

2010

49 4  

საათობრივი ბადე კლასების მიხედვით და ნიშნების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა საგნების მიხედვით კომპონენტში ,,შემაჯამებელი

დავალება”

(ნებისმიერი პროფილის ქართულენოვანი და არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

პირველი კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 7

1 ქართული როგორც მეორე ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

5

2 მშობლიური ენა(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

5

2 3 მათემატიკა 4/5 I სემესტრი - 4

საათი, II

სემესტრი - 5

საათი

3 4 ისტ 1/0 ისწავლება I

სემესტრის

განმავლობაში

4 5 ბუნებისმეტყველება 4

5 6 სპორტი 3

6 7 სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება 2

7 8 მუსიკა 2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

ქართულენოვანი სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

23

არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

26

2010

50 5  

ქართულენოვანი საპილოტე სკოლებისათვის (სკოლები, სადაც დაგეგმილია უცხოური ენის სწავლებისა და ნეტბუქების გამოყენების პილოტირება)

პირველი კლასი

საგანი საათების რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 7

2 მათემატიკა 4/5 I სემესტრი - 4 საათი,

II სემესტრი - 5 საათი

3 ისტ 1/0 ისწავლება I სემესტრი

კვირაში 1 საათი, მთელი წელი

ინტეგრირებულადაც

4 უცხოური ენა - ინგლისური 2

5 ბუნებისმეტყველება 3

6 სპორტი 2

7 სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება

2

8 მუსიკა 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

23

2010

51 6  

მე-2 კლასი

ქართ არაქართ საგანი საათების რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 7

1 ქართული როგორც მეორე

ენა(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

5

2 მშობლიური ენა(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

5

2 3 მათემატიკა 5

3 4 ბუნებისმეტყველება 4

4 5 სპორტი 3

5 6 სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება

2

6 7 მუსიკა 2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

ქართულენოვანი სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

23

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

26

2010

527 

 

მე-3 კლასი

ქართ არაქართ საგანი საათების რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა

1 ქართული (ენა და ლიტერატურა) 5

1 ქართული როგორც მეორე ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებსაითვის/სექტორებისათვის

4

2 მშობლიური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

4

2 3 მათემატიკა 5

3 4 პირველი უცხოური ენა 3

4 5 ბუნებისმეტყველება 4

5 6 სპორტი 3

6 7 სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება

2

7 8 მუსიკა 2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

ქართულენოვანი სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

24

არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

27

2010

538  

მე-4 კლასი

ქართ არაქართ საგანი საათების რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 5

1 ქართული, როგორც მეორე ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის /სექტორებისათვის

4

2 მშობლიური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის)

4

2 3 მათემატიკა 5

3 4 პირველი უცხოური ენა 3

4 5 სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება

0/1 ისწავლება II სემესტრში 12 საათი

5 6 ბუნებისმეტყველება 4/3 I სემესტრში_კვირაში 4 საათი, II სემესტრში _ კვირაში 3 საათი 12 კვირის მანძილზე, კვირაში 4 საათი 7 კვირის მანძილზე

6 7 სპორტი 3

7 8 სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება

2

8 9 მუსიკა 2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

ქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

24

არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

27

2010

54 9  

მე-5 კლასი (ქართულენოვანი სკოლების/სექტორებისათვის)

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა კომპონენტი-

სათვის ,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული (ენა და

ლიტერატურა)

5 3 5

2 მათემატიკა 4 4 6

3 ისტ 2 2 3

4 პირველი უცხოური ენა 3 4 4

5 ჩვენი საქართველო 3 2 3

6 ბუნებისმეტყველება 3 3 4

7 სპორტი 3

8 სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება

2 2 3

9 მუსიკა 2 2 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

27

2010

5510 

 

მე-5 კლასი

რუსულ ენაზე სწავლების სკოლისათვის

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა

ნიშნების სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

6 4 5

3 უცხოური ენა

(ინგლისური, გერმანული,

ფრანგული, სხვ.)

3 4 4

4 საქართველოს ისტორია 2 2 3

5 მათემატიკა 4 4 6

6 ბუნებისმცოდნეობა 1 2 3

7 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

8 მუსიკა 1 1 2

9 შრომითი სწავლება 1 1 2

10 სპორტი 2

11 ისტ 2 2 3

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

26

2010

5611 

 

მე-5 კლასი

რუსულ ენაზე სწავლების სკოლისათვის, უცხოური ენების გაღრმავებული სწავლებით

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

6 4 5

3 უცხოური ენა

(ინგლისური,

გერმანული,

ფრანგული, სხვ.)

4

4 4

4 საქართველოს ისტორია 2 2 3

5 მათემატიკა 4 4 6

6 ბუნებისმცოდნეობა 1 2 3

7 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

8 მუსიკა 1 1 2

9 შრომითი სწავლება 1 1 2

10 სპორტი 2

11 ისტ 2 2 3

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

27

2010

5712 

 

მე-5 კლასი

აზერბაიჯანულ და სომხურ ენებზე სწავლების სკოლებისათვის

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

5 4 5

3 უცხოური ენა (რუსული) 2 2 2

4 უცხოური ენა (ინგლისური,

გერმანული, ფრანგული, სხვ.)

3 4 4

5 საქართველოს ისტორია 2 2 3

6 მათემატიკა 4 4 6

7 ბუნებისმცოდნეობა 1 2 3

8 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

9 მუსიკა 1 1 2

10 შრომითი სწავლება 1 1 2

11 სპორტი 2

12 ისტ 2 2 3

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

27

2010

58 13  

მე-6 კლასი

ქართულ ენაზე სწავლების სკოლებისათვის

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 მშობლიური ენა 3 4 5

2 მშობლიური

ლიტერატურა

3 4 5

3 პირველი უცხოური ენა 3 4 4

4 მეორე უცხოური ენა 3 4 4

5 მსოფლიო ისტორია 2 2 3

6 მათემატიკა 4 4 6

7 ბიოლოგია 1 2 3

8 გეოგრაფია 1 1 2

9 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

10 მუსიკა 1 1 2

11 შრომითი სწავლება 1 1 2

12 სპორტი 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

25

2010

5914 

 

მე-6 კლასი

რუსულ ენაზე სწავლების სკოლისათვის

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

6 4 5

3 უცხოური ენა

(ინგლისური,

გერმანული, ფრანგული,

სხვ.)

3

4 4

4 მსოფლიო ისტორია 2 2 3

5 მათემატიკა 4 4 6

6 ბიოლოგია 1 2 3

7 გეოგრაფია 1 1 2

8 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

9 მუსიკა 1 1 2

10 შრომითი სწავლება 1 1 2

11 სპორტი 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

25

2010

60 15  

მე-6 კლასი რუსულ ენაზე სწავლების სკოლისათვის, უცხოური ენების გაღრმავებული სწავლებით

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

6 4 5

3 უცხოური ენა (ინგლისური,

გერმანული, ფრანგული,

სხვ.)

4

4 4

4 მსოფლიო ისტორია 2 2 3

5 მათემატიკა 4 4 6

6 ბიოლოგია 2 2 3

7 გეოგრაფია 2 2 3

8 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

9 მუსიკა 1 1 2

10 შრომითი სწავლება 1 1 2

11 სპორტი 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

28

2010

6116  

მე-6 კლასი აზერბაიჯანულ და სომხურ ენებზე სწავლების სკოლებისათვის

საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა 3 4 5

2 მშობლიური ენა და

ლიტერატურა

6 4 5

3 უცხოური ენა (რუსული) 2 2 2

4 უცხოური ენა

(ინგლისური, გერმანული,

ფრანგული, სხვ.)

3

4 4

5 მსოფლიო ისტორია 2 2 3

6 მათემატიკა 4 4 6

7 ბიოლოგია 1 2 3

8 გეოგრაფია 1 1 2

9 სახვითი ხელოვნება 1 1 2

10 მუსიკა 1 1 2

11 შრომითი სწავლება 1 1 2

12 სპორტი 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

27

2010

62 17  

მე-6 კლასი უცხოური ენების გაღრმავებული სწავლების სკოლებისათვის საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 მშობლიური ენა 3 4 5

2 მშობლიური ლიტერატურა 3 4 5

3 უცხოური ენა (რუსული) 3 4 4

4 უცხოური ენა (ინგლისური,

გერმანული, ფრანგული, სხვ.)

3 4 4

5 მსოფლიო ისტორია 2 2 3

6 მათემატიკა 4 4 6

7 ბიოლოგია 1 2 3

8 გეოგრაფია 1 1 2

9 ხელოვნება (სახვითი ხელოვნება) 1 1 2

10 ხელოვნება (მუსიკა) 1 1 2

11 შრომითი სწავლება 1 1 2

12 სპორტი 2

სავალდებულო საათების

რაოდენობა კვირაში

25

2010

6318 

 

მე-7 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა ნიშნების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა

კომპონენტისათვის ,,შემაჯამებელი

დავალება” სემესტრი I II

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 5 4 5 1 ქართული, როგორც მეორე ენა

(არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

5

4 5

2 მშობლიური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

5

4 5

2 3 მათემატიკა 4 4 6 3 4 პირველი უცხოური ენა 3 2 3 4 მეორე უცხოური ენა

(ქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

4

2 3

5 მეორე უცხოური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

0-3

2 2

5 6 საქართველოს და მსოფლიო ისტორია

3 2 3

6 7 გეოგრაფია 2 2 3

7 8 ბიოლოგია 3 2 3

8 9 სპორტი 2 9 10 სახვითი და გამოყენებითი

ხელოვნება 2 2 3

10 11 მუსიკა 2 2 2 სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

10 ქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

30

სულ 10 ან 11

არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

31-34

2010

64 19  

მე-8 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა და

ლიტერატურა

5 4 5

1 ქართული, როგორც

მეორე ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტორე

ბისათვის)

5

4 5

2 მშობლიური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტო

რებისათვის)

5

4 5

2 3 მათემატიკა 4 4 6

3 4 პირველი უცხოური ენა 3 2 3

4 მეორე უცხოური ენა

(ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

4

2 3

5 მეორე უცხოური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/სექტო

რებისათვის)

0-3

2 2

5 6 საქართველოს და

მსოფლიო ისტორია

3 2 3

2010

6520  

 

6 7 გეოგრაფია 2/1 I სემესტრი -

კვირაში 2 საათი;

II სემესტრი -

კვირაში 1 სთ 12

კვირის მანძილზე,

2 სთ 7 კვირის

მანძილზე

2 2

7 8 სამოქალაქო თავდაცვა

და უსაფრთხოება

0/1 II სემესტრში 12

კვირის მანძილზე 2

8 9 ბიოლოგია 2 2 3

9 10 ფიზიკა 2 2 3

10 11 სპორტი 2

11 12 სახვითი და

გამოყენებითი

ხელოვნება

3/0 ისწავლება

მხოლოდ I

სემესტრში

კვირაში 3 სთ

3

12 13 მუსიკა 0/3 ისწავლება

მხოლოდ II

სემესტრში

კვირაში 3 სთ

2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

12 ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისთვის

30

სულ 12

ან 13

არაქართულენოვანი

სკოლებისთვის/

სექტორებისთვის

31-34

2010

6621 

 

მე-9 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა და

ლიტერატურა

5 4 5

1 ქართული, როგორც

მეორე ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

5

4 5

2 მშობლიური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

5

4 5

2 3 მათემატიკა 4 4 6

3 4 პირველი უცხოური

ენა

3 2 3

4 მეორე უცხოური ენა

(ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

4

2 3

5 მეორე უცხოური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

0-3

2 2

5 6 საქართველოს

ისტორია

4 3 4

6 7 გეოგრაფია 2 2 3

2010

6722  

7 8 სამოქალაქო

განათლება

2 2 3

8 9 ბიოლოგია 2 2 3

9 10 ფიზიკა 2 2 3

10 11 ქიმია 2 2 3

11 12 სპორტი 2

12 13 სახვითი და

გამოყენებითი

ხელოვნება

0/3 ისწავლება

მხოლოდ

II სემესტრში

-კვირაში 3

საათი

3

13 14 მუსიკა 3/0 ისწავლება

მხოლოდ

I სემესტრში -

კვირაში 3

საათი

2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

13 ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

35

სულ 13

ან 14

არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

36-39

2010

68 23  

მე-10 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა ნიშნების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა

კომპონენტისათვის ,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი I II

1 ქართული ენა და ლიტერატურა

5 4 5

1 ქართული, როგორც მეორე ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის

5

4 5

2 მშობლიური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

4-5

4 5

2 3 მათემატიკა 5 4 6 3 4 პირველი უცხოური ენა 2-3 ჯამში ორ

უცხოურ ენას უნდა ეთმობოდეს 5 საათი კვირაში. არაქრთულენოვან სკოლაში/სექტორზე თუ ისწავლება მხოლოდ ერთი უცხოური ენა, მას ეთმობა 3 საათი

2 3

4 მეორე უცხოური ენა (ქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

2-3

2 3

5 მეორე უცხოური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/სექტორებისათვის)

0-2

2 2

5 6 ისტორია 2 2 3 6 7 გეოგრაფია 2 2 3 7 8 სამოქალაქო განათლება 4/0 ისწავლება I

სემესტრი - კვირაში 4 საათი

3

8 9 ბიოლოგია 2 2 3 9 10 ფიზიკა 2 2 3

10 11 ქიმია 2 2 3 11 12 სპორტი 2 12 13 სახვითი და

გამოყენებითი ხელოვნება 0/2 ისწავლება II

სემესტრი - კვირაში 2 საათი

2

13 14 მუსიკა 0/2 ისწავლება II სემესტრი - კვირაში 2 საათი

2

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

13 ქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

31

სულ 13 ან 14

არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

33-36

2010

6924  

მე-11 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა

კვირაში

შენიშვნა ნიშნების

სავალდებულო

მინიმალური

რაოდენობა

კომპონენტისათვის

,,შემაჯამებელი

დავალება”

სემესტრი

I II

1 ქართული ენა და ლიტერატურა 5 4 5

1 ქართული, როგორც მეორე

ენა(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

5

4 5

2 მშობლიური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

4-5

4 5

2 3 მათემატიკა 5 4 6

3 4 პირველი უცხოური ენა 2-3 ჯამში ორ

უცხოურ ენას

უნდა

ეთმობოდეს 5

საათი კვირაში.

არაქრთულენო

ვან სკოლაში/

სექტორზე თუ

ისწავლება

მხოლოდ ერთი

უცხოური ენა,

მას ეთმობა 3

საათი

2 3

4 მეორე უცხოური ენა

(ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის)

2-3 2 3

5 მეორე უცხოური ენა

(არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის) 0-2 2 2

5 6 საქართველოს და მსოფლიო

ისტორია 3

2 3

6 7 გეოგრაფია 3 2 3

7 8 ფიზიკა 3 3 4

2010

7025 

 

8 9 ქიმია 3 3 4

9 10 სპორტი 2

არჩევითი საგნები

10

და

11

11

და

12

საქართველოს

ისტორიის,

საქართველოს

გეოგრაფიისა

და სხვა

საზოგა-

დოებრივი

მეცბიერებების

საგნობრივი

ჯგუფი

ეკონომიკა,

სახელმწიფო

და

მოქალაქეობა,

სამართალი

2

და

2

მოსწავლე ორი

არჩევითი

ბლოკიდან

ირჩევს ორ

საგანს.

3 5

ესთეტიკური,

შრომითი და

ფიზიკური

აღზრდის

საგნობრივი

ჯგუფი

მუსიკა,

სახვითი და

გამოყენებითი

ხელოვნება-

პრაქტიკული

კურსი,

ხელოვნების

ისტორია -

თეორიული

კურსი, ხაზვა,

თეატრალური

ხელოვნება

1 1

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში

11 ქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

33

სულ 11

ან 12

არაქართულენოვანი

სკოლებისათვის/

სექტორებისათვის

35-38

2010

7126 

 

მე-12 კლასი ქართ არაქართ საგანი საათების

რაოდენობა კვირაში

შენიშვნა ნიშნების სავალდებულო მინიმალური რაოდენობა კომპონენტი-

სათვის ,,შემაჯამებელი

დავალება”

პროგ-რამუ-ლი

აბი-ტური

სემესტრი I II

1 ქართული ენა და ლიტერატურა

4 1 3 4

1 ქართული როგორც მეორე ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

4 1

2 3

2 მშობლიური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის)

4

3 4

2 3 მათემატიკა 3 1 4 4

3 4 პირველი უცხოური ენა 2

1

1 საათი აბიტურისთვის დაეთმობა იმ ენას, რომელსაც მოსწავლე აბარებს საატესტატო გამოცდაზე.

3 2

4 მეორე უცხოური ენა (ქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის)

2

3 2

5 მეორე უცხოური ენა (არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის)

0-2

2 2

5 6 საქართველოს და მსოფლიო ისტორია

2 1 1 1

6 7 გეოგრაფია 1 1 1

7 8 სამოქალაქო თავდაცვა და უსაფრთხოება

1/0 საგანი ისწავლება I სემესტრში

8 9 ბიოლოგია 2 9 10 ფიზიკა 2 10 11 ქიმია 1 1 2 2 11 12 სპორტი 1

2010

7227 

 

აბიტურის კურსებში ოფიციალური შეფასება არ იწერება

არჩევითი საგნები

12

13

საბუნების-მეტყველო მეცნიერებების საგნობრივი ჯგუფი

ბიოლოგია ფიზიკა ქიმია გლობალური

პრობლემების გეოგრაფია

ეკონომიკა სახელმწიფო

და მოქალაქეობა

სამართალი მუსიკა სახვითი და

გამოყენებითი ხელოვნება- პრაქტიკული კურსი,

ხელოვნების ისტორია - თეორიული კურსი

ხაზვა თეატრალური

ხელოვნება სახელობო

განათლების საგნები

2

მოსწავლე ირჩევს ნებისმიერ ერთ საგანს (განსხვავებულს იმისგან, რაც ჰქონდა არჩეული მე-11 კლასში, ) არჩევითი საგნის ნაცვლად შესაძლებელია, სკოლამ მოსწავლეებს სახელობო განათლების საგანი შესთავზოს ,,ზოგადი განათლების შესახებ” საქართველოს კანონის 634

მუხლის შესაბამისად.

1 1

საქართველოს ისტორიის, საქართველოს გეოგრაფიისა და სხვა საზოგადოებ-რივი მეცბიერებე-ბის საგნობ-რივი ჯგუფი

1 1

ესთეტიკური, შრომითი და ფიზიკური აღზრდის საგნობრივი ჯგუფი

1 1

სახელობო განათლება

სავალდებულო საათების რაოდენობა კვირაში 12

საგა-ნი

ქართულენოვანისკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

28 I სემესტრში

27 II სემესტრში

13

არაქართულენოვანი სკოლებისათვის/ სექტორებისათვის

30-32 I სემესტრში

29-31 II სემესტრში