116
1

Erebce Asan

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

1

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكاقاظئدئسئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

2

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

 . مۇندەرىجه قىسىم ­ 1

 8 ............................................... دەرىس ­ 1 11 ............................................... دەرىس ­ 2 12 ............................................... دەرىس ­ 3 13 ............................................... دەرىس ­ 4 18 ............................................... دەرىس ­ 5 21 ............................................... دەرىس ­ 6 24 ............................................... دەرىس ­ 7 24 ................. .............................. دەرىس ­ 8 27 ............................................... دەرىس ­ 9 29 ............................................... دەرىس ­ 10 36 ............................................... دەرىس ­ 11 37 ............................................... دەرىس ­ 12 39 .................................... ........... دەرىس ­ 13 44 ............................................... دەرىس ­ 14 46 ............................................... دەرىس ­ 15 49 ............................................... دەرىس ­ 16 50 ............................................... دەرىس ­ 17 50 ............................................... دەرىس ­ 1852 ............................................... دەرىس ­ 19

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

 52 ............................................... دەرىس ­ 20 52 ............................................... دەرىس ­ 21 53 ................... ............................ دەرىس ­ 22 55 ............................................... دەرىس ­ 23

 قىسىم ­ 2 56 .................................................... دەرىس ­ 1 58 .................................................... دەرىس ­ 2 59 ................. ................................... دەرىس ­ 3 63 .................................................... دەرىس ­ 4 65 .................................................... دەرىس ­ 5 66 .................................................... دەرىس ­ 6 67 ............. ....................................... دەرىس ­ 7 69 .................................................... دەرىس ­ 8 69 .................................................... دەرىس ­ 9 72 ................................................... دەرىس ­ 10 74 ......... .......................................... دەرىس ­ 11 76 ................................................... دەرىس ­ 12 77 .................................................... دەرىس ­ 13 77 ................................................... دەرىس ­ 14 78 ...... ............................................. دەرىس ­ 1580 ................................................... دەرىس ­ 16

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

 83 ................................................... دەرىس ­ 17 84 ................................................... دەرىس ­ 18 85 .. ................................................. دەرىس ­ 19 86 ................................................... دەرىس ­ 20 86 ................................................... دەرىس ­ 21 88 ................................................... دەرىس ­ 22 89 ................................................... دەرىس ­ 23 90 ................................................... دەرىس ­ 24 96 ................................................... دەرىس ­ 25 97 ................................................... دەرىس ­ 26 98 ................................................... دەرىس ­ 27 103 ................................................... دەرىس ­ 28 112 ................................................... دەرىس ­ 29115 ................................................... دەرىس ­ 30

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

6

رئش سأز كص

 بسم اهللا الرحمن الرحيم لصالة والسالم على نبينا أ . هللا رب العالمين ألحمد

 . والمرسلين والعاقبة للمتقين : أما بعد

: هأرمةتلئك كئتاخبان سلئكئ دةرئ تىلى ظةرةب « قولئثئزدئكئ بذ

تإزگةن ظةرةب » عبدالرحيم ف٬ « ، » دسئ رامماتئكاقاظص گص . قئسمئ ظإچإن تإزإلدئ - 2 ، 1 دةرئسلئكئنئث تىلى

إگةنگإچئلةرنئث ظ تىلى دئسئ ظةرةب بذگصرامماتئكا قاظص دسئنئ چوثقإر تةركئبئ ؤة گصرامماتئكا قاظص تىلى ظةرةب

گئنئش تةتقئق قئلئپ، ظصلئم ظأ تىلنى چإشئنپ، ظذ ةرلئك نةتئجئگة ظئرئشئشئ، ؤة ظوقذغإچئ جةريانئدا كأرئن

ئكئسغا بولغان راممات گص تىلى ظذستازالرنئث ظةرةب - ندذرذش، شذنداقال خةلقئمئز هتئياجئنئ قا جئددئ ظص

نئث چوثقذر مةنئسئگة » هةدئس « ؤة » قذرظان « لئمگة تةشنا بولذؤاتقان ندة، ظئ بإگإنكئ كإ يئتةملةيؤاتقان

چئالرنئث تئزدئن يئتئشئپ چئقئپ، جةمئيئتئمئز غإ ذ دئنئ ظوق بئر كئشئلئك تأهپة قوشذشئ مةقسةت قئلئنغان ئۈچۈن

. ظاساستا تذزذپ چئقئلدئقئسمئدئكئ - 2 ، 1 نئث » دةرئسلكئ تىلى ظةرةب « بذقولالمنئغا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

7

. دئلئرئ ظاساسةن تولذق كئرگإزإلدئ رامماتئكا قاظص گص قئسمئ ظاساسةن ظئسئملئق جإملة، - 1 بذقولالمنئنئث

كأرسئتئش ظاملئشئ ؤة كئشلئك ظاملاشالر، هةرخئل سأزبئرئكمئلئرئ، خاس ظئسئمالر ؤة تإرلئنئشتئن

قئسئمئ ظاساسةن پئظصلغا - 2 چةكلةنگةن ظئسئمالرنئ، وشذمچئالر، پئظصللئق جإملة، سان، پئظصل ظوخشئغذچئ ق

. قاتارلئق مةزمذنالرنئ ظأزظئچئگة ظالئدذ القاموس « ٬ » ملخص « ٬ » هدايةالنحو « بذقولالمنا الغة « ٬ » الجديد  فى ٬ » المنجدالكبير « ٬ » المنجد

- 2 ، 1 نئث » تىلى ظةرةب « زگةن تۈ ظئسماظئل قادئر ئهرهب تىلىدىن « مۇتهللپ سىدىق تۈزگهن ، ئ قئسم

قاتارلئق » عزي م « قىسمى، - 3 نىڭ » ئاساس . تإزإلدئ ريالالردئن پايدئلئنئش ظاساسئدا ماتص

نسان خاتالئقتئن خالئ بوالملئغاچقا، كأرإلگةن ظئ سةؤةنلئكلةرنئ كةث كئتاخبانالرنئث تإزئتئپ ظوقذشئنئ

. ظإمئد قئلئمئز قئلئشنئ ؤة ئمئزغا مذؤةپپةقئيةت ظاتا ظئش ظالالهنئث مذشذ

ظئشئمئز ظارقئلئق ياخشلئقئمئزنئ كأپةيتئپ بئرئشئنئ مذشذ » آمين « . سوراميئز

تإزگإچئدئن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

 بسم اهللا الرحمن الرحيم قئسئم - 1 رس ة د - 1

ؤة تئلئشئ ، مةنئسئ ظا نئث » هذا « * قاظصدة - 1 * نئ نئمة ؟ ملئدئكئ ظور إ ج

يئقئننئ ، بئرلئك، ظةرلئك - تئلئشئ ظا نئث » ا هذ « : ج زگةرمةيدئغان أ ظذ ظ . كأرسئتئش ظاملئشئ

كةت شةكلئ ر ظئسئمالردئن بولغاچقا، هة ملئدئكئ جۈ . » بذ « - مةنئسئ . ةرمةيدذ زگ أ ظ

ملئدة كأپئنچة ظئگة إ ظذ ظئسئملئق ج - ئ ظورن . بولذپ كئلئدذ

. مسجد هذا : مةسصلةن جإملةدئگةن نئمة؟ * قاظصدة - 2 * رگةن، إ پئكئرنئ بئلد - ان ظوي ق ظاياقالشق توإل : ج

ظئككئ ياكئ ظذنئثدئن ظارتذق سأزنئث . بئرئكمئسئ جإملة دةپ ظاتئلدذ

 . محمد رسول اهللا . ذامسجد ه : مةسصلةن دئگةن نئمة؟ ظئسئملئق جإملة * صدة قاظ - * 3ظئسئم بئلةن باشالنغان جإملة ظئسئملئق جإملة : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

9

. دةپ ظاتئلئدذ . هذا مكتب . ا قلم هذ : مةسصلةن

خةؤةر ظئگة دئگةن نئمة؟ خةؤةرچذ؟ * قاظصدة - 4 * ظئگئگة قانچة جةهةتتة ماسلئشدذ؟

جإملةظذنئث بئلةن باشالنغان ظئسئم ظئگة دةپ : ج . ظاتئلئدذ

ز خةؤةر دةپ سۆ رالشقان ملةظذنئث بئلةن ظاخئ جۈ . ظاتئلئدذ

. ظئگة خةؤةرهةر ظئككئلئسئ پئچ ظوقإلئدذ. القلم مكسور ٬ هذا بيت : مةسصلةن

. خةؤةر ظئگئگةظئككئ جةهةتتة ماسلئشئدذ ظاياللئق - يةنئ ظةر ( جئنسئ جةهةتتة - 1

يةنئ بئرلئك، ( سان جةهةتتة - 2 ). جةهةتتة ). ظئككئلئك، كأپإلك جةهةتتة

. هذا مفتاح . هذا كتاب : مةسصلةن نئث » ما « بذ جإملئدئكئ . » ا هذ ا م « * قاظصدة - 5 * نئ نئمة ؟ تئلئشئ، مةنئسئ ؤة جإملئدئكئ ظور ظا سذظال - ظاتئلئشئ نىڭ » ما « جإملئدئكئ بذ : ج

. ظاملئشئ ظئسئمالردئن بولغاچقا ظذظأزگةرمةيدئغان . › نئمة ‹ - مةنئسئ . زگةرمةيدذ هةركةت شةكلئ ظأدة ئ ث ظةؤؤئل نئ ظذ داظئم جإملئ - جإملئدئكئ ظورنئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

10

. ن ظئشلئتئلئدذ إ چ إ ةقئلسئز نةرسئلةر ظ كئلئپ، ظ . ظذظئسئملئق جإملئدة كأپئنچة خةؤةر بولذپ كئلئدذ

؟ ا ا هذ م : مةسصلةن ؤة نئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ » أ « * قاظصدة - 6 *

ظاالهئدئلئكئ نئمة ؟ جإملئدئكئ . مچئسئ ذ سذظال قوش - نئث ظاتئلئشئ » أ « : ج

- ظاالهئدئلئكئ جإملئدئكئ . › مذ؟ .... ‹ - مةنئسئ دة كئلئپ، شذجإملئنئ ئ داظئم جإملئنئث ظةؤؤئل ظذ

ظذنئث جاؤابئ . سذظال جإملئگة ظايالندذرئدذ » ال « بئلةن، بولذشسز بولسا » نعم « بولذشلذق بولسا . لئدذ ئ بئلةن جاؤاپ بئر

 نعم : مةسصلةن  بيت؟  بيت ٬ أهذا  أهذا . هذا . لم هذا ق ٬ مفتاح ؟ ال

ن نئمة؟ جاؤاپ ظال جإملة دئگة سذ * قاظصدة - 7 * جإملة دئگةنچذ؟

سذظال ظاملئشئ ياكئ سذظال قوشذمچئسئ بئلةن : ج باشالنغان جإملة سذظال جإملة، ؤة ظذنئث جاؤابئ

جإملة دةپ ب جاؤا إملة بولذپ كةلگةن ج . ظاتئلئدذ

 ق ما هذا؟ : مةسصلةن  أهذا سرير؟ . ميص هذا . هذا كرسي ٬ النئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة » ن م « * ئېده قا - 8 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

11

جإملئدئكئ ظورنئ نئمة؟ ظذ . سذظال ظاملئشئ - نئث ظاتئلئشئ » ن م « : ج

ظأزگةرمةيدئغان ظئسئمالردئن بولغاچقا، هةركةت . شةكلئ ظأزگةرمةيدذ

ظذ داظئم - جإملئدئكئ ظورنئ . › كئم؟ ‹ - مةنئسئ ن إ چ إ ظ دة كئلئپ، ظادةملةر ئ جإملئنئث ظةؤؤئل

جإملئدة كأپئنچة خةؤةر ئىسىملىق ؤة . ئلئدذ ظئشلئت . بولذپ كئلئدذ

 . هذا طالب ا؟ من هذ : مةسصلةن

رس ة د - 2

نئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة » ذالك « * قاظصدة - 1 * جإملئدئكئ ظورنئ نئمة ؟

يئراقنئ ، بئرلئك ، ظةرلئك - نئث ظاتئلئشئ » ذالك « : ج زگةرمةيدئغان أ ظذظ . ظاملئشئ كأرسئتئش

مالردئن بولغاچقا هةركةت شةكلئ ظئسئ . زگةرمةيدذ أ ظ

ظورنئ جإملئدئكئ . › ظاشذ ، ظاؤذ ‹ - مةنئسئ بولذپ ظئگة كأپئنچة ظئسئملئق جإملئدة ظذ -

. كئلئدذ. ذالك  نجم ما ذالك؟ : مةسصلةن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

12

 بيت « * قاظصدة - 2 *  ذالك  و  مسجد بذ . » هذا ؤة مةنئسئ ، لئشئ نئث ظاتئ » و « جإملئدئكئ ئلئكئ نئمة؟ ئاالھىد جإملئدئكئ

باغالش - نئث ظاتئلشئ » و « جإملئدئكئ بذ : ج . قوشإمچئسئ

ظذ - جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ . › ؤة ‹ - مةنئسئ ز ياكئ سۆ ظوخشاش بولغان ظئككئ كأپئنچة

ظئككئچئسنئ ، كئلئپ ظئككئ جإملئنئث ظوتتذرسئدا . بئرئنچئسگة باغاليدذ

 من ذالك م : مةسصلةن  و  مدرس و ؟ ن هذا  هذا . ه ول حب اهللا و رس ا . مام ا ذالك

رس ة د - 3 ؤة مةنئسئ ، نئث ظاتئلئشئ » ال « * قاظصدة - 1 *

كئ نئمة ؟ ئ ظاالهئدئل تونذشلذق قئلئش - نئث ظاتئلئشئ » ال « : ج

. قوشذمچئسئ ظذ - كئ ئ ظاالهئدئل . › ھېلىقى ‹ - مةنئسئ

ظئسئمنئ كئرئپ، شذ گة ئ ظئسئمنئث ظةؤؤئل تونذشسئز نئ ئ ظئسئمنئث ظاخئر شذ پ، ظايالندذرذ شلذققا ذ تون

. ئشتئن چةكلةيدذ ش نونلئ. الجمل . المدرس : مةسصلةن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

13

, هةرئپ بار بولذپ 28 تىلىدا ظةرةب * قاظصدة - 2 * ظذالر ظاي هةرئپلئرئ ؤة قذياش هةرئپلئرئ دةپ

. لئنئدذ ظئككئ تإرگة بأ ٬ ج ٬ ب ٬ ا : ظئبارةت ظاي هةرئپلئرئ مذنذالردئن

. ي ٬ ه ٬  و٬ م ٬ ك ٬ ق ٬ ف ٬ غ ٬ ع ٬ خ ٬ ح بذظاي هةرئپلئرئ بئلةن باشالنغان ظئسئمالرنئث

» الم « دئكئ » ال « كئرسة، شذ » ال « گة ئ ظةؤؤئل . تةلةپپذز قئلنئدذ

. اليد ٬ العين ٬ الباب ٬ الجنة : مةسصلةن ٬ ث ٬ ت : هةرئپلئرئ مذنذالردئن ظئبارةت ياش ذ ق ٬ ظ ٬ ط ٬ ض ٬ ص ٬ ش ٬ س ٬ ز ٬ ر ٬ ذ ٬ د . ن ٬ ل ياش هةرئپلئرئ بئلةن باشالنغان ظئسئمالرنئث ذ ق بذ

تةلةپپذز » الم « شذ كئرسة » ال « گة ئ ظةؤؤئل . قئلئنمايدذ . السمك ٬ التاجر ٬ الشمس : مةسصلةن

رس ة د - 4 ا من ٬ ى عل ٬ في « * قاظصدة - 1 * نئث » لى ٬

ؤة ؤةزئپئسئ نئمة؟ مةنئسئ ، ظاتئلئشئئۇالر - نئث ظاتئلئشئ » لى ا ٬ من ٬ ى عل ٬ في « : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

14

ا، د ‹ - نئث مةنئسئ » في « . مچئلئرئ شۇ قو زئرقئلئش گة، ‹ - نئث مةنئسئ » على « ، › دة، تة، ظئچئدة

، دئن ‹ - نئث مةنئسئ » من « ، › ظذستئدة، ظذستئگة نئث » لى ا « ، › ، قا، قئشئدئن تةرةپتئن تئن، غا . › غا، قا، قئشئغا، تةرةپكة ‹ - مةنئسئ

شذ كئلئپ، دة ئ ظئسئمالرنئث ظةؤؤئل بذالر - ؤةزئپئسئ ز سۆ ظوقذتذپ، تولذقسئز زئر نئ ئ ظئسئمالرنئث ظاخئر

بذبئرئكمة ظئسئملئق . دذ بئرئكمئسئ هاسئل قئلئ خةؤةر بةزئدة پئظصل مةنئسئدئكئ بةزئدة جإملئدة

ظئسئمغا، ياكئ تاشالنغان پئظصلغا مذناسئؤةتلئك مذناسئؤةتلئك پئظصلغا بولئدذ، پئظصللئق جإملئدة

. بولذپ كئلئدذ على : خةؤةرنئث مئسالئ : مةسصلةن  الكتاب . المكتب

پئظصل مةنئسئدئكئ ظئسئمغا مذناسئؤةتلئك . ل المدرس جالس فى الفص : بولغاننئث مئسالئ

 أنا : تاشالنغان پئظصلغا مذناسئؤةتلئك بولغاننئث مسالئ . رجل من الصين

 ذهب إلى : مذناسئؤةتلئك بولغاننئث مئسالئ پئظصلغا . المدير

ؤة مهنىسى نىڭ ئاتىلىشى، »  اين « * ده ې قائ - 2 *؟ نىمه ظورنئ جۈملىدىكى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

15 

ئورۇن رهۋىشلىك - نىڭ ئاتىلىشى » اين « : ج ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان . ئال ئالمىشى ۇ س

كهت شهكلى ئسىمالردىن بولغاچقا ھهر . › قهيهرده، نهده ‹ - مهنىسى . ئۆزگهرمهيدۇ

ئۇ ئىىسىملىق جۈملىده - جۈملىدىكى ئورنى خهۋهر، پئېللىق جۈملىده ئورۇن تولدۇرغۇچى

. بولۇپ كىلىدۇ . هو فى الغرفة ؟ اين محمد : مةسصلةن

. ذهب إلى المدير ؟ اين ذهب على ؤة ئاتىلىشى، مهنىسى نىڭ »  هو٬ هى « * ده ې قائ - 3 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئهرلىك، بىرلىك، - نىڭ ئاتىلىشى »  هو « : ج . شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 3 - 3 ئاياللىق، بىرلىك، - نىڭ ئاتىلىشى » ى ه «

. تهقىل كىشىلىك ئالمىىشى شهخىس مۇس بۇ ئىككىسى ئۆزگهرمهيدىغان ئسىمالردىن بولغاچقا

بۇ ئىككىسىنىڭ . هرمهيدۇ ھهركهت شهكلى ئۆزگ . › ئۇ ‹ - مهنىسى

ھهر ئىككىلىسى ئىسىملىق - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ پىنچه كأ ملىده جۈ . كتب هو على الم ؟ اين الكتاب : لهن ې مهس

. هى على السرير ؟ اين الساعة

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

16 

بۇ بولسا سۇئال ئالمىشى . » ماذا « * ده ې قائ - 4 * نىڭ » ا ذ « غا كۆرسىتىش ئالمىشى بولغان » ما « بولغان

ئۇلىنىشىدىن تۈزۈلگهن بولۇپ، ئاتىلىش ۋه مهنه . غا ئوخشايدۇ » ما « جهھهتته سۇئال ئالمىشى بولغان

لىكىن ئۇ ئىسىملىق جۈملىده ئىگه، پىئېللىق جۈملىده . تولدۇرغۇچى بولۇپ كىلىدۇ

 . هو منديل ؟ ماذا على المكتب : لهن ې مهس . ن آ ؟     قرأت القر رأت اليوم ق ماذا

نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » نت ا نا٬ ا « * ده ې قائ - 5 * ئورنى نىمه؟ جۈملىدىكى ؤة ئايالغا ئورتاق - ئهر - نىڭ ئاتىلىشى » نا ا « : ج

. شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 1 بىرلىك، ئهرلىك، بىرلىك، - نىڭ ئاتىلىشى » نت ا « بۇ . شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 2

ئىككىسى ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا، ڭ نى » نا ا « . ھهركهت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

‹ - نىڭ مهنىسى » نت ا « . › مهن ‹ - مهنىسى ھهر ئىككىلىسى - جۈملىدىكى ئورنى . › سهن

. ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه ئىگه بولۇپ كىلىدۇ . غر نا من الكاش ا ؟ نت ا ين ا من : لهن ې مهس

پىئېللىق جۈمله دىگهن نىمه؟ * قاظصدة - 6 *پىئېللىق جۈمله دهپ پىئېل بىلهن باشالنغان جۈمله : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

17 

 عباس ا : لهن ې مهس . ئاتىلىدۇ  ذهب ين      لى ا ؟ . ض حا المر

ملئدئكئ ظورنئ قانچة جۈ ظئسئمالرنئث * قائېده - 7 * خئل بولئدذ ؟

كىلىشتىن ئىگىلىك ، كىلىش چإشإم ، كىلىش باش : ج . ظئبارةت ظإچ خئل بولئدذ

بولغان تىگىشلىك پصچ ظوقذلذشقا - كىلىش باش زةبةر - كىلىش ظورذننئ كأرسئتئدذ، چإشإم

بولغان ظورذننئ كأرسئتئدذ، تىگىشلىك ظوقذلذشقا بولغان تىگىشلىك زئر ظوقذلذشقا - كىلىش ئىگىلىك

. ظورذننئ كأرسئتئدذ مدرسا ا ر ٬ مدرس هذا : مهسېلهن  عباس ذهب ٬ يت

. المدرس لى ا تولذق تإرلةمنةيدئغان ظئسئم دئگةن * قائېده - 8 *

نئمة ؟ زئر ۋه دئغان ، پئچ، زةبةر ظوقذلئدئغان نونالمشاي : ج

ظوقذلئدئغان ظورذندئمذ زةبةر ظوقذلئدئغان ظئسئم . تولذق تذرلةمنةيدئغان ظئسئم دةپ ظاتئلئدذ

 ذهب . يت فاطمة ا ر . هي فاطمة : مهسېلهن خاس * قائىده - 9 * . طمة لى فا ا س المدر

. ىز ئىسىمالرنى چۈشىنىپ ئۆتىمبىر شهخىس ياكى بىر ئورۇننىڭ خاس نامىنى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

18 

. بىلدۈرىدىغان ئىسىم خاس ئىسىم دىيىلىدۇ . صين ٬ حامد : لهن ې مهس

ئادهملهرنىڭ خاس ئىسىملىرى ئهرلىك ۋه ئاياللىق دهپ . ئىككى تۈرگه بۆلۈنىدۇ

. زينب ٬ د خال : لهن ې مهس ئايالچه خاس ئىسىمالر تولۇق تۈرلهنمهيدىغان ئىسىمالردىن بولۇپ، ئىگىلىك كىلىش ئورنىدا زىر

ۋه ئۇالرنىڭ ئاخىرى . وقولماي زهبهر ئوقۇلىدۇ ظ . نۇنالشمايدۇ

 عن عائشة رضى اهللا ٬ عائشة ٬ مريم : لهن ې مهس . عنها

دهرس - 5 ئىزاپهتلىك بىرىكمه دىگهن نىمه؟ * ده ې ئ قا - 1 *

ئىككى ئىسىم ئۆزئارا بىرىكىپ، ئىككىنچى ئىسىم : ج بىرىنچى ئىسىمنى ئىنىقالپ كهلگهن بىرىكمه

بۇ بىرىكمىنىڭ . ئىزاپهتلىك بىرىكمه دهپ ئاتىلىدۇ بىرىنچى بۆلىكى ئىنىقالنغۇچى، ئىككىنچى بۆلىكى

ڭ ئاخىرى ىقالنغۇچىنى ئىن . ئىنىقلىغۇچى دهپ ئاتىلىدۇ . كىرمهيدۇ » ال « ئۇنىڭغا كۆپىنچه ۋه نۇنالشمايدۇ

كىرمىسه » ال « ، كىرسه تاق زىر » ال « ئىنىقلىغۇچىغا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

19 

بۇ بىرىكمه جۈملىنىڭ ھهرخىل . قوش زىر ئوقۇلىدۇ . بۆلىكى بولۇپ كىلهلهيدۇ

 جميلة : لهن ې مهس  المدرس  كتاب . سيارة  هذا . محمد

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » يا « * ده ې قائ - 2 * ئاالھىدىلىكى نىمه؟

. چاقرىق قوشۇمچىسى - نىڭ ئاتىلىشى » يا « : ج - ئاالھىدىلىكى . › ئى ، ھهي، ھۇي ‹ - مهنىسى

ئۇ ئادهم ۋه نهرسىلهرنىڭ خاس ۋه ئورتاق ئىسىملىرىغا ۋه . ۇ قاراتما سۆز بىرىكمىسى ھاسىل قىلىد ، كىرىپ

دهپ ئرئلغذچئ چاق ئۇنىڭدىن كىيىنكى ئىسىم ئسىم كۆپىنچه تاق پىچ چاقئرئلغذچئ ئۇ . ئاتىلىدۇ . ئوقۇلىدۇ

 ياسر : لهن ې مهس  سماء { . ستاذ ا يا . يا  يا . } اقلعى

 هنال « * ده ې قائ - 3 *  هناك٬  هاهنا٬ نىڭ » ك هنا٬ اتىلىشى، مهنىسى ۋه جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئ

 هاهنا « : ج يىقىن ئورۇننى - ڭ ئاتىلىشى نى » هنا٬ ، مۇشۇ ه بۇيهرد ‹ - مهنىسى . كۆرسىتىش ئالمىشى

 هنال « . › ه يهرد يىراق - نىڭ ئاتىلىشى » ك هناك٬ ئاۋۇ ‹ - مهنىسى . ۇننى كۆرسىتىش ئالمىشى ئور

. › ه يهرد ، ئىشۇ ه ، ئۇيهرد ه ، ئاشۇ يهرد ه يهرد

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

20 

ملئدة جۈ ظئسئملئق الر ظذ - جۈملىدىكى ئورنى مةنئسئدئكئ ظئسئمنئث پىئېل بةزئدة ، ةر خةؤ بةزئدة

ظورذن تولدذرغذچئسئ پىئېلنىڭ ياكئ تاشالنغان ظورذن پىئېلنىڭ ملئدة پىئېللىق جۈ . بولئدذ

. تولدذرغذچئسئ بولئدذ هاهنا . ستاذ ا يا : خهۋهرنىڭ مىسالى : لهن ې مهس

 . عقرب . غدا هناك  جتماع المدرسين ا

 . جلس المدرس هنا : ى تولدۇرغۇچىنىڭ مىسال . } هنالك دعا زكريا {

. ك هو على المكتب هنا : سۈپهتنىڭ مىسالى ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » حت ت « * ده ې قائ - 4 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ن ئۆزگىرىشچان ئورۇ - نىڭ ئاتىلىشى » تحت « : ج

گىده ى ئاستىدا، تۆۋىنىده، ت ‹ - مهنىسى . رهۋىشى ئۇ ئىسىمالر بىلهن - جۈملىدىكى ئورنى . ›

بۇ بىرىكمه . ئىزاپهت بىرىكىپ ئىنىقالنغۇچى بولىدۇ ئىسىملىق جۈملىده بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل

ظئسئئمنئث، ياكى تاشالنغان پئظئلئنئث مهنىسىدىكى پىئېللىق جۈملىده . بولىدۇ ظورذن تولدذرغذچئسئ

. كۆپىنچه پىئېلنىڭ ئورۇن تولدۇرغۇچىسى بولىدۇ المكتب : لهن ې مهس  تحت  حقيبتى . هي وضعت

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

21 

. الكتاب موضوع تحت المكتب . المكتب ت تح اسم « * ده ې قائ - 5 * غا ئوخشاش ئهۋۋىلىده » ابن٬

چه ئىسىمالرنىڭ لگهن كۆپىن زىرلىق ھهمزه كه ا ھهمزه بولغاچقا، جۈملىنىڭ ئۇالنم هةمزئسئ

كهلسه ھهركهتلىك، جۈملىنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئلئدة ئهۋۋ . كهلسه ھهركهتسىز كىلىدۇ

 . اسم البنت زينب و اسم الولد محمد : لهن ې مهس ؟ ير ين ابن  المد ا ٬ المدرس فى الفصل ابن

دهرس - 6 ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ذه ه « * ده ې قائ - 1 *

ى نىمه؟ جۈملىدىكى ئورن ئاياللىق، بىرلىك، - نىڭ ئاتىلىشى » ذه ه « : ج

ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان . يىقىننى كۆرسىتىش ئالمىشى . كهت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهر

. › بۇ ‹ - مهنىسى ىق جۈملىده كۆپىنچه ئىسىمل ظذ - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

 . هذه مكواة . خت المهندس ا هذه : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » يضا ا « * ده ې قائ - 2 *

جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

22 

ئىنىق سۈپهتداش - نىڭ ئاتىلىشى » يضا ا « : ج . مهنىسىدىكى سۆز تومۇرى بولۇپ ھالهت

- لۇغهت مهنىسى . ( › مۇ، ھهم ... ‹ - مهنىسى - ئاالھىدىلىكى ). قايىتقۇچى بولغان ھالهتته

ئۆزى بىلهن بىرگه كهلگهن جۈمله مهزمۇنىنىڭ جۈملىنىڭ مهزمۇنىغا ظئلگئركئ ئۆزىدىن

بذ يذكلئمة دةپمذ . ئهگهشكهنلىكىنى بىلدۈرىدۇ . ظاتئلئدذ

 المهندس ا هذه : لهن ې مهس  ضا ي ا أهى . خت ؟ مهندسة

ؤة نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ل « * ده ې قائ - 3 * ۋهزىپىسى نىمه؟

. زىر قىلىش قوشۇمچىسى - نىڭ ئاتىلىشى » ل « : ج . › نىڭ، غا خاس، ئۈچۈن ‹ - مهنىسى

قوشۇلۇپ ظةؤؤئلئگة ىڭ ئىسىمالرن ئۇ - ۋهزىپىسى تولۇقسىز سۆز ، ئۇالرنىڭ ئاخىرىنى زىر ئوقۇتۇپ

بۇ بىرىكمه ئسىمىلىق . بىرىكمىسى ھاسىل قىلىدۇ ئكئ جۈملىده بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل مهنىسىد

ئىسىمغا، ياكى تاشالنغان پىئېلغا مۇناسىۋهتلىك پىئېللىق جۈملىده كۆپىنچه پىئېلغا . بولۇپ كىلىدۇ

. مۇناسىۋهتلىك بولۇپ كىلىدۇ هللا : لهن ې مهس    مناسب ه . الحمد  ضمير ذا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

23 

 العربية  لغيرالناطقين ة دروس اللغ . للمخاطب . شتريت هذا الكتاب لخالد ا . بها ۋه ئاتىلىشى،مهنىسى ىڭ ن » ا جد « * ده ې قائ - 4 *

جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟ تاشالنغان پىئېلى - نىڭ ئاتىلىشى » جدا « : ج

ناھايىتى، ‹ - مهنىسى . مهنبهداش تولدۇرغۇچى رلىك بولدى يىته - لۇغهت مهنىسى . ( › بهك، ئىنتايىن

راسىت بولدى بىر راسىت ، لىقتا بىر يىتهرلىك بولماق ). لىقتا بولماق

ئۆزىنىڭ ئهۋۋىلىدىكى - جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى تةكئتلةشنئ سۆزنىڭ مهنىسىنى كۈچلهندۈرۈپ ،

. ظذقتذرئدذ . ا جميلة جد ى ساعة عل : لهن ې مهس

بولغان ئىسىمالر، » ة « كىچىك ئاخىرىدا * ده ې قائ - 5 * ئادهم ۋه ھايۋانالرنىڭ جۈپ ئهزالىرىنىڭ نامىنى بىلدۈرىدىغان ئسىمالر ئايالچه ئىسىمالر دهپ

. ئاتىلىدۇ . هذه رجل . ذه ساعة ه : لهن ې مهس

بولمىسىمۇ، ئادهم ۋه » ة « ئاخىرىدا كىچىك نامىنى بىلدۈرىدىغان ھايۋانالرنىڭ جۈپ ئهزالىرىنىڭ

ئىسىمالر بولمىسىمۇ، ئهرهپلهر ئايالچه ئىسىمالرغائوخشاش قولالنغان ئىسىمالرمۇ ئايالچه ئىسىمالر دهپ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

24 

. ئاتىلىدۇ . ذه  قدر ه : لهن ې مهس

دهرس - 7

ؤة نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » تلك « * ده ې قائ - 1 * جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟

ياللىق، بىرلىك، ئا - نىڭ ئاتىلىشى » تلك « : ج ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان . يىراقنى كۆرسىتىش ئالمىشى

. هت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهرك ئۇ - جۈملىدىكى ئورنى . › ئاۋۇ، ئاشۇ ‹ - مهنىسى

. ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه ئىگه بولۇپ كىلىدۇ . تلك بيضة . تلك فاطمة : لهن ې مهس

دهرس - 8 بىرىكمه دىگهن ئالماشلىق ش كۆرسىتى * ده ې قائ - 1 *

كۆرسىتىلگۈچى كۆرسهتكۈچىگه قانچه نىمه؟ تىن ماسلىشىدۇ؟ جهھهت

كۆرسىتىش ئالمىشى بىلهن تونۇشلۇق ئىسىمنىڭ : جئارا بىرىكىشىدىن تۈزۈلگهن بىرىكمه كۆرسىتىش - ئۆز

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

25 

سىتىلگۈچى ر كۆ . ئالماشلىق بىرىكمه دهپ ئاتىلىدۇ ) 1 . ( جهھهتتىن ماسلىشىدۇ تكۈچىگه ئۈچ كۆرسه

، ) ئهرلىك ۋه ئاياللىق جهھهتته يةنئ ( جىنسى جهھهتته بىرلىك، ئىككىلىك، كۆپلۈك يةنئ ( سان جهھهتته ) 2 (

پىچ، زهبهر، يةنئ ( ھهركهت جهھهتته ) 3 ( ، ) جهھهتته بۇ بىرىكمه ئىسىملىق جۈملىده ). زىر جهھهتته

كۆپىنچه ئىگه، پىئېللىق جۈملىده بهزىده پىئېل . سى، بهزىده تولدۇرغۇچى بولۇپ كىلىدۇ ئىگى الرجل تاجر ه : لهن ې مهس  ذالك الرجل . ذا  . جاء . يت تلك السيارة ا ر نىڭ » ف خل « ۋه » مام ا « : ده ې قائ - 2

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ۋه ئاتىلىشى،مهنىسى - نىڭ ئاتىلىشى » ف خل « ۋه » مام ا « : ج

نىڭ » مام ا « . ان ئورۇن رهۋىشى ئۆزگىرىشچ . › ئالدىدا، ئۇدۇلىدا ‹ - مهنىسى

. › كهينىده، ئارقىسىدا ‹ - نىڭ مهنىسى » خلف « ئۇ ئىككىسى دائىم ئىسىمالر - جۈملىدىكى ئورنى

ى چ پهت بىرىكىپ شۇ بىرىكمىنىڭ بىرىن بىلهن ئىزا بۇ بىرىكمه ئىسىملىق جۈملىده . بۆلىكى بولىدۇ

ظئسئمنئث هر، بهزىده پىئېل مهنىسىدىكى بهزىده خهۋ تولدذرغذچئسئ ظورذن پئظئلنئث ياكى تاشالنغان

پىئېللىق جۈملىده كۆپىنچه پىئېلنىڭ ئورۇن . بولئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

26 

. تولدۇرغۇچىسى بولۇپ كىلىدۇ التاجر : خهۋهرنىڭ مىسالى : لهن ې مهس  مام ا بيت

 . رسة المسجد و بيت االطبيب خلف المد المحراب ا على جلس : پىئېلنىڭ مىسالى  مام

. جلس حامد خلف على و ياكى » ا « شهكىللىك » ي « ىدا ئاخىر * ا د ې قائ - 3 *

چۈشۈم ، بولغان ئىسىمالردا باش كىلىش » ا « ئاشكاره كىلىش ۋه ئىگىلىك كىلىشته ھهركهت ئاشكاره

ته پىچ، چۈشۈم ئۇ ئسىمالرنى باش كىلىش . كهلمهيدۇ وقۇلدى دهپ كىلىشته زهبهر، ئىگىلىك كىلىشته زىر ئ

: باش كىلشىنىڭ مىسالى : لهن ې مهس . قىياس قىلىمىز . ولة كبيرة أمريكا د . ذا المستشفى جديد ه

 المستشفى : چۈشۈم كىلىشنىڭ مىسالى  . وصلت . وصلت أمريكا

 فى ال ا محمد : لىك كىلىشنىڭ مىسالى ئىگى  ن. هذا المهندس من أمريكا . المستشفى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

27 

دهرس - 9

تىكىست - سۈپهتلىك بىرىكمه دىگهن نىمه؟ * ده ې قائ - 1 *

ۈچىگه قانچه جهھهتتىن سۈپهتلهنگ سۈپهتلىگۈچى ماسلىشىدۇ؟

نچئ ظئككئ ئارا بىرىكىپ - ى ئىسىم ئۆز ئىكك : ج ئىسىمنى سۈپهتلهپ كهلگهن بىرىكمه بئرئنچئ ئىسىم

بۇ بىرىكمه . سۈپهتلىك بىرىكمه دهپ ئاتىلىدۇ . جۈملىنىڭ ھهرخىل بۆلىكى بولۇپ كىلهلهيدۇ

سۈپهتلىگۈچى سۈپهتلهنگۈچىگه تۆت جهھهتتىن . ماسلىشىدۇ

ۋه ئاياللىق يةنئ ظةرلئك ( جىنسى جهھهتته ) 1 ( نئ ية ( هھهتته ج سان ) 2 ( ، ) جهھهتته

ھهركهت ) 3 ( ، ) جهھهتته بىرلىك،ئىككىلىك،كۆپلۈك ، ) جهھهتته زىر زهبهر، پىچ، نى ية ( جهھهتته

. تونۇشسىز جهھهتته - تونۇشلۇق ) 4 ( . الطالب الجديد فى المستشفى : لهن ې مهس

. هو ابن  المدير الجديد . ة سهلة غ العربية  ل ئهھۋالنى بىلدۈرىدىغان ئىسىمالردىن - ھال * ده ې قائ - 2 *ئۆلچىمىده يىرىم سۈپهتداش ئىسىم » فعالن «

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

28 

تولۇق تۈرلهنمهيدىغان ئىسىمالر ر بۇ ئىسىمال . ياسىلىدۇ ظوقذملاي زةبةر لۇپ، ئىگىلىك كىلىش ئورنىدا زىر بو

. ئىسىمالرنىڭ ئاخىرى نۇنالشمايدۇ ئۇ . ظوقذلئدذ ذهبت . سألت كسالن . عباس كسالن : لهن ې مهس

 . إلى كسالن

تىكىست – 2 ؤة ئاتىلىشى، مهنىسى نىڭ » الذى « * ده ې قائ - 3 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئهرلىك، بىرلىك نىسپى - نىڭ ئاتىلىشى » الذى « : ج

. ئالماش هت ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهرك

. شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ كهن، ... گهن، ... قان، ... غان، ... ‹ - مهنىسى جۈملىدىكى . › ۋاتقان كىشى ... دىغان، .... جإملة،ظئسئملئق پىئېللىق ئۇ - ئورنى

ؤة تولذقسئز سأز رهۋىشلىك بىرىكمه جإملة، ئالماشلىق سۆز بىلهن بىرگه كىلىپ نىسپى بئرئكمئسئ

بۇ بىرىكمه جۈملىنىڭ . بىرىكمىسى ھاسىل قىلىدۇ . ھهرخىل بۆلىكى بولۇپ كىلهلهيدۇ

 الذى : ئىگىنىڭ مىسالى : لهن ې مهس  االن خ من  رج. من الفصل

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

29 

 الذى ا { : خهۋهرنىڭ مىسالى    سبع هللا  خلق . } سموات

 رج االن خ ألت الذى س : مئسالئ تولدۇرغۇچىنىڭ . من الفصل

 ذلك : ئورۇنداش ئىزاھلىغۇچىنىڭ مىسالى  من . رج االن من المدرسة خ الرجل الطويل الذى

› لرجل ا ‹ نئ › الذى ‹ ملئدئكئ جۈ بذ : دئققةت . ئدذ سإپئتئ دئيئشكئمذ بول ئىككىنچى نئث

 خرج ه : ئىنىقلىغۇچىنىڭ مىسالى  الذى  كتاب  ذا . االن من الفصل

 الذى : پةتنئث مئسالئ إ س  المكتب الكتاب  على . للمدرس

دهرس - 10 ؤة نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ب « * ده ې قائ - 1 *

ۋهزىپىسى نىمه؟ . ىش قوشۇمچىسى زىر قىل - نىڭ ئاتىلىشى » ب « : ج

‹ - مهنىسى نى، ... ته، ... تا، ... ده، ... دا، ... بىلهن، . › غا ...

شذ قوشۇلۇپ، ظةؤؤئلئگة ئۇ ئىسمالرنىڭ - ۋهزىپىسىئىسىمالرنىڭ ئاخىرىنى زىر ئوقۇتۇپ تولۇقسىز سۆز

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

30 

بۇ بىرىكمه ئىسىملىق . بىرىكمىسى ھاسىل قىلىدۇ هنىسىدىكى م جۈملىده بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل

ياكى تاشالنغان پىئېلغا ئىسىمغا مۇناسىۋهتلىك . مۇناسىۋهتلىك بولۇپ كىلىدۇ

 ؟ ما بك : خهۋهرنىڭ مىسالى : لهن ې مهس : مىسالى بولغاننىڭ مۇناسىۋهتلىك پىئېلغا تاشالنغان

 . بالجامعة ب طال نا ا مۇناسىۋهتلىك غا پىئېللىق جۈملىده كۆپىنچه پىئېل

 الف : لهن ې مهس . بولۇپ كىلىدۇ  من  صل خرجت . بخالد

جۈمله خهۋهر دىگهن نىمه؟ * ده ې قائ - 2 * ئىگه بولغان بىر ئىسىمدىن كىيىن ئىسىملىق ياكى : ج

پىئېللىق جۈمله كىلىپ، شۇ جۈملىده ئۇ ئىگىگه شۇ جۈمله ئۇ ئىگىنىڭ ؤة ئالماش بولسا قايتىدىغان بىر

جۈمله خهۋهر بذ خئلدئكئ جإملة ىرى بولسا، خهۋ . دهپ ئاتىلىدۇ

 صغير ختى ا : لهن ې مهس  طفل  المدرس . لها . رج من الفصل خ جۈمله سۈپهت دىگهن نىمه؟ * ده ې قائ - 3 * يهككه ئىسىمدىن كىيىن تةركئبئدئكئ بئر جإملة : ج

ه كىلىپ، بىر ئىسىملىق جۈمله، ياكى پىئېللىق جۈملشۇ جۈملىدىكى بىر ئالماش ئۇ يهككه ئىسىمغا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

31 

قايتىپ، شۇ جۈمله ئۇ يهككه ئىسىمنى سۈپهتلهپ كهلسه، بۇخىلدىكى جۈمله جۈمله سۈپهت دهپ

. ئاتىلىدۇ زينب ا لى : لهن ې مهس  اسمها  واحدة  لى . خت

. ا خ حسن خلق ا نىڭ » ى ـ ٬ ـك ٬ ـها ٬ ــه « * ده ې قائ - 4 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ۋه ئاتىلىشى،مهنىسى ئهرلىك، بىرلىك، - ئاتىلىشى نىڭ » ــه « : ج نىڭ » ـها « . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 3 شهخىس ئۇالنما - 3 ئاياللىق، بىرلىك، - تىلىشى ئا

ئهرلىك، - اتىلىشى نىڭ ئ » ك ـ « . كىشىلىك ئالمىشى « . شى شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمى - 2 بىرلىك،

ئايالغا - هر ئ - نىڭ ئاتىلىشى » ـى شهخىس ئۇالنما كىشىلىك - 1 ، ئورتاق،بىرلىك

بۇالرنىڭ ھهممىسى ئۆزگهرمهيدىغان . ئالمىشى . ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

. › ئۇنىڭ، ئۇنى ‹ - نىڭ مهنىسى » ـها ٬ ــه « . › سىنىڭ، سىنى ‹ - نىڭ مهنىسى » ـك « . › مىنىڭ، مىنى ‹ - مهنىسى نىڭ » ـى «

بۇالر ئىسىمغا ئۇالنسا - جۈملىدىكى ئورنى ئىنىقلىغۇچى، پىئېلغا ئۇالنسا تولدۇرغۇچى بولۇپ

. كلىدۇ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

32 

 حبك ا ٬ تى بي ٬ بيتك ٬ بيتها ٬ بيته : لهن ې مهس . حبه ا ٬

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » د عن « * ده ې قائ - 5 * دىكى ئورنى نىمه؟ جۈملى

غان ئۆزگىرىدى - نىڭ ئاتىلىشى » عند « ج؛ ‹ - مهنىسى . ۋاقىت رهۋىشى - ئورۇن

غان چاغدا، كۆزقارىشىدا، ... غاندا، ... شىدا، ې ق ا، ھوزۇرىدا، رىده، دهرگاھىدا، ئالدىد ى نهز

. › ده ... ا ، د ... چاغدا، زاپهت دائىم ئىسىمالر بىلهن ئى ئۇ - جۈملىدىكى ئورنى

بۆلىكى بولۇپ - 1 كىپ ئىزاپهتلىك بىرىكمىنىڭ بىرى خهۋهر بةزئدة بۇ بىرىكمه ئىسىملىق جۈملىده . كىلىدۇ

ياكئ ئىسىمنىڭ بةزئدة پئظصل مةنئسئدئكئ ياكئ ؤاقئت ظورذن پىئېلنىڭ تاشالنغان

كأپئنچة پىئېللق جۈملىده . تولدذرغذچئسئ بولئدذ بولۇپ تولدذرغذچئسئ ئورۇن ياكى ۋاقىت پىئېلنىڭ . كىلىدۇ

 ؟ أعندك  دراجة : خهۋهرنىڭ مىسالى : لهن ې مهس الطالب : ئورۇن تولدۇرغۇچىنىڭ مىسالى  جلس

  . عند االمدير زوال ذهبت عند : ۋاقىت تولدۇرغۇچىنىڭ مىسالى

. الشمس

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

33 

هتۈر ئىسىملىق جۈمله دىگهن نىمه؟ ت * ده ې قائ - 6 * ئىسىمدىن بولۇپ كىيىن شسىز تونذ ئىگىسى : ج

خهۋىرى بولسا رهۋىشتىن، ياكى تولۇقسىز ۋه كهلگهن سۆز بىرىكمىسىدىن بولۇپ ئىلگىرى كهلگهن جۈمله

. تهتۈر ئىسىملىق جۈمله دهپ ئاتىلىدۇ . حد فيه ا . لك أخ أ . يارة س عندى : لهن ې مهس » ل « قوشۇمچىسى بولغان زىر قىلىش * ده ې قائ - 7 * شهخىس ئۇالنما - 1 ئايالغا ئورتاق بىرلىك، - هر ئ

نىڭ ئالدىغا قوشۇلسا » ي « كىشىلىك ئالمىشى بولغان باشقا ئۇالنما » ل « ئۇ لىكىن . زىرلىق ئوقۇلىدۇ

كىشىلىك ئالماشالرنىڭ ئالدىغا قوشۇلسا زهبهر . ۋه خاسالشتۇرۇش مهنىسىنى ئىپادىلهيدۇ ئوقۇلىدۇ

 . لنا ٬ لى ٬ لك ٬ له : لهن ې مهس عندى « * ده ې قائ - 8 * بۇ . » سيارة ما

ۋه ى نىڭ ئاتىلىشى، مهنىس » ما « جۈملىدىكى جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟

بولۇشسىز - ئاتىلىشى نىڭ » ما « بۇجۈملىدىكى : ج يوق، ئهمهس ‹ - مهنىسى . قىلىش قوشۇمچىسى

‹ . ۈملىنىڭ ئهۋۋىلىگه ئۇ ج - جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى

. كىرىپ جۈملىنىڭ مهزمۇنىنى بولۇشسىز قىلىدۇ لى : لهن ې مهس  عندى . خ ا ما ما . سيارة ما

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

34 

 . كتاب عندى ۋه ، مهنىسى نىڭ ئاتىلىشى » مع « * قاظصدة - 9 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ۋاقىت - چان ئورۇن ئۆزگىرىش - نىڭ ئاتىلىشى » ع م « : ج

بىلهن بىلله، بىلهن ‹ - مهنىسى . رهۋىشى . › شىدىن ې شىدا، ق ې ده، ق ... دا، ... بىرگه،

ئۇ كۆپىنچه ئىسىمالر بىلهن - جۈملىدىكى ئورنى ى چ ىپ، ئىزاپهتلىك بىرىكمىنىڭ بىرىن ئىزاپهت بىرىك . بۆلىكى بولىدۇ

بۇ بىرىكمه ئىسىملىق جۈملىده بهزىده خهۋهر، تاشالنغان ياكى ظئسئمنئث بهزىده پىئېل مهنىسىدىكى

تولدذرغذچئسئ ؤاقئت ياكئ ظورذن پىئېلنىڭ ظورذن ياكئ پىئېلنىڭ جإملئدة پىئېللىق . بولىدۇ

. ؤاقئت تولدذرغذچئسئ بولئدذ . زميلى معى : خهۋهرنىڭ مىسالى : لهن ې مهس

ظئسئمئنئث تولدذرغذچئسئ پىئېل مهنىسىدىكى : بولغاننىڭ مىسالى

 . س مع المدير مدرس جال ال إلى : ۋاقىت تولدۇرغۇچى بولغاننىڭ مىسالى  ذهبت

 . بيتك مع العصر جلس : ئورۇن تولدۇرغۇچى بولغاننىڭ مىسالى

. المدرس مع المدير

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

35 

 و ذ ٬ حم ٬ فم ٬ ب ا ٬ خ ا « * ده ې قائ - 10 * ة ظامئلئنئث قاتارلئق بذ بةش ظئسئم يالغذز كةلس » . قذلئدذ ظو بويىچه قةززاسئ تة

. خ أل ذا ه . خا ا يت ا ر . خ ا ذا ه : لهن ې مهس ظئزاپةت بئرئكسة ، باش ظةگةر بذ بةش ظئسئم

بئلةن،چإشإم › › و ‹ ‹ بةلگة بولغان كىلىشته پىچقا بئلةن، › › ا ‹‹ بةلگة بولغان زةبةرگة كىلىشته › › ي ‹ ‹ لگة بولغان غا بة زىر ، كىلىشته ك ئىگىلى

. بئلةن كئلئدذ أخاك ا ر ٬ خوك ا هذا : مةسصلةن  ذا ه ٬ يت

. خيك أل ي ‹ ‹ شةخئس - 1 هةر قانداق ظئسئم * قائېده - 11 *سئ بئلةن ظئزاپةت بئرئكسة هةركةت قئياسةن › ›

. بولئدذ . ي خ أل هذا . خي ا يت را . ي خ ا هذا : مةسصلةن

. ي أم يت ا ر . مي ا هذه بولغان ئهرهنچه » ة « ئاخىرىدا كىچىك * ده ې قائ - 12 *

خاس ئىسىمالر تولۇق تۈرلهنمهيدىغان ئىسىمالرنىڭ بۇنداق ئىسىمالر ئىگىلىك كىلىش ئورنىدا . قاتارىدىن

زهبهر ئوقۇلىدۇ ۋه ئۇالرنىڭ ئاخىرى ظوقذملاي زىر . نۇنالشمايدۇ

 معاوية . عكرمة . ة معاوي . مزة ح : لهن ې مهس عن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

36 

رهۋىش * ده ې قائ - 13 * . عنه اهللا رضي ۇمچىسى بولغان بىلهن زىر قىلىش قوش » د عن « بولغان

. نىڭ پهرقىنى چۈشىنىپ ئۆتىمىز » ل « بىرنهرسىنىڭ مۇتلهق قىشىدا ئىكهنلىكىنى » عند «

 عند بى ا . كتاب عندى : مهسىلهن . ئۇقتۇرىدۇ . المدير

ىدا بىر نهرسىنىڭ خاس ئىگىدارچىلىق » ل « . خ ا لى : لهن ې مهس . ئىكهنلىكىنى ئۇقتۇرىدۇ

 . هذا القلم لعائشة دهرس - 11

ۋه ئۇنىڭدىن باشقا زىر قىلىش » فى « * ده ې قائ - 1 * قوشۇمچىلىرى ئۇالنما كىشىلىك ئالماشالرنىڭ

وشۇلسا، ئۇ ئالماشالرنى ئورۇن جهھهتته زىر ئهۋۋىلىگه ق بۇ . ئوقۇتۇپ تولۇقسىز سۆز بىرىكمىسى ھاسىل قىلىدۇ

بىرىكمه ئىسىملىق جۈملىده بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل مهنىسىدىكى ئىسىمغا، ياكى تاشالنغان پىئېلغا

پىئېللىق جۈملىده . مۇناسىۋهتلىك بولۇپ كىلىدۇ . ىلىدۇ پىئېلغا مۇناسىۋهتلىك بولۇپ ك

 كبيرة : لهن ې مهس  نافذة  المدرس . فيها  دخل . على

ۋه ن زامان بىرلىك، ھهرقانداق كىلىدىغا * ده ې قائ - 2 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

37 

شهخىس پىئېللىرىدا پىئېل ئىگىسى - 1 كۆپلۈك . كىلىدۇ ظاملاشتئن يوشۇرۇن بى ا حب ا : بىرلىك پىئېلنىڭ مىسالى : لهن ې مهس

 . ى م ا و نحب رسول اهللا صلى : كۆپلۈك پىئېلنىڭ مىسالى

 . اهللا عليه وسلم

دهرس - 12

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » كيف « * ده ې قائ - 1 * جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟

ھالهتلىك سۇئال - نىڭ ئاتىلىشى » كيف « : ج ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا . ئالمىشى

‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ كهت ھهر . › ؟ ، قانداقراق ؟ قانداق

ئۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى . خهۋهر، پىئېللىق جۈملىده ھالهت بولۇپ كىلىدۇ

 ؟ ؟  كيف عرفت ذالك ك كيف حال : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » نت ا « * ده ې قائ - 2 *

مه؟ جۈملىدىكى ئورنى نى ئاياللىق، بىرلىك، - تىلىشى نىڭ ئا » نت ا « : جئۇ . شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 2

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

38 

ركهت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه . › سىز ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

ئۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

 ؟ نت ا ين ا من : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ك ـ « * ده ې قائ - 3 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ اياللىق، بىرلىك، ئ - نىڭ ئاتىلىشى » ك ـ « : ج ئۇ . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 2

ركهت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

جۈملىدىكى . › سىزنىڭ، سىزنى ‹ - مهنىسى الرغا غا ئۇالنسا ئىنىقلىغۇچى، پىئېل ر ئۇ ئىسىمال - ئورنى

. ئۇالنسا تولدۇرغۇچى بولۇپ كىلىدۇ . سألك المدرس ما اسمك؟ : لهن ې مهس

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ى الت « * ده ې قائ - 4 * جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟

ئاياللىق، بىرلىك نىسپى - نىڭ ئاتىلىشى » ى الت « : ج . ئالماش

ن ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت ئۇ ئۆزگهرمهيدىغا . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

... كهن، .. گهن، .. قان، .. غان، .. ‹ - مهنىسى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

39 

. › ى ۋاتقان كىش ملة،ظئسئمئلئق پىئېللىق جۈ ذ ظ - جۈملىدىكى ئورنى

ياكى تولۇقسىز سۆز ملة، رةؤئشلئك بئرئكمة جۈ بىرىكمىسى بىلهن بىرگه كىلىپ نىسپى ئالماشلىق سۆز

بۇ بىرىكمه جۈملىنىڭ . ل قىلىدۇ بىرىكمىسى ھاسى . ھهرخىل بۆلىكى بولۇپ كىلهلهيدۇ

 خ : ئىگىنىڭ مىسالى : لهن ې مهس  التى  االن من  رجت . من الفصل

 خ فاطمة : خهۋهرنىڭ مىسالى  من التى  االن  رجت . الفصل

ئاخىرى ساكىنلىق پىئېلالرنى ئۆزىدىن * ده ې قائ - 5 * كىرگهن ئىسىمغا ئۇلىماقچى بولساق، » ل ا « كىيىنكى

ئۇ پىئېلنىڭ ئاخىرىدىكى ساكىنلىق ھهرىپكه زىر . ھهركهت بىرىش ئارقىلىق ئۇاليمىز

. غ را الف امإل . جلست الطالبة : لهن ې مهس

دهرس - 13

تىكېست - 1 ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ؤالء ه « * ده ې قائ - 1 *

ئورنى نىمه؟ جۈملىدىكىئهر،ئايالغا ئورتاق، - نىڭ ئاتىلىشى » ء ؤال ه « : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

40 

ئۇ . كۆپلۈك، يىقىننى كۆرسىتىش ئالمىشى ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت

. › بۇالر ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ ئۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

 ؟ ن هؤالء م : لهن ې مهس ط « * ده ې قائ - 2 *  جدد ال هم بۇ جۈملىدىكى . » ب جۈملىدىكى ئورنى ۋه مهنىسى نىڭ ئاتىلىشى » م ه «

نىمه؟ ئهرلىك، كۆپلۈك، - ئاتىلىشى نىڭ » م ه « : ج ئۇ . شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 3

ت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركه . › ئۇالر ‹ - سى مهنى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه ئۇ - جۈملىدىكى ئورنى

. ئىگه بولۇپ كىلىدۇ . هم حجاج . ئى ال هم زم : لهن ې مهس أسماءه « * ده ې قائ - 3 *  ؟ ما  « جۈملىدىكى بۇ . » م جۈملىدىكى ئورنى ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » م ه

نىمه؟ ئهرلىك، - ىشى ئاتىل نىڭ » م ه « بۇ جۈملىدىكى : ج

ئۇ . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 3 كۆپلۈك،ركهت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

41 

. شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ . › ئۇالرنىڭ، ئۇالرنى ‹ - مهنىسى

ئۇ ئسىمالرغا ئۇالنسا - جۈملىدىكى ئورنى ئىنىقلىغۇچى، پىئېلالرغا ئۇالنسا تولدۇرغۇچى بولۇپ

. كىلىدۇ . احبهم . بعضهم . سماءهم ا : لهن ې مهس ئۆلچىمىدىكى » ء فعال ٬ الء افع « * ده ې قائ - 4 *

بۇ . تولۇق تۈرلهنمهيدىغان ئىسىمالردىن ئسىمالر ظوقذملاي زةبةر ئىسىمالر ئىگىلىك كىلىش ئورنىدا زىر

. ظوقذلئدذ اصدقاءك : لهن ې مهس  هذا . رايت اصدقاءك . هم . صدقاء أل

 . لفقراء هذا . فقراء رايت . هؤآلء فقراء تىكېسىت - 2

بۇ جۈملىدىكى . » ت هن اخوا « * ده ې قائ - 5 * جۈملىدىكى ئورنى ۋه ئاتىلىشى، مهنىسى نىڭ » هن «

نىمه؟ ىق، ئايالل - نىڭ ئاتىلىشى » ن ه « بۇ جۈملىدىكى : ج

. شىلىك ئالمىشى شهخىس مۇستهقىل كى - 3 كۆپلۈك، ركهت ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه

. › ئۇالر ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه ئىگه - جۈملىدىكى ئورنى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

42 

. بولۇپ كىلىدۇ ؟ اخوات هن أ : لهن ې مهس

. » ب بيتهن قري « * ده ې قائ - 6 * ۋه ىشى، مهنىسى نىڭ ئاتىل » ن ه « بۇجۈملىدىكى

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئاياللىق، - اتىلىشى نىڭ ئ » هن « بۇ جۈملىدىكى : ج

ئۇ . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 3 كۆپلۈك، ركهت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه

ئۇالرنىڭ، ئۇالرنى ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ ئۇ ئسىمالرغا ئۇالنسا - جۈملىدىكى ئورنى . ›

ئىنىقلىغۇچى، پىئېلالرغا ئۇالنسا تولدۇرغۇچى بولۇپ . كىلىدۇ

 . احبهن . امهن استاذتى : لهن ې مهس قوشۇمچىسى بولغان » آت « ئاخىرىدا * ده ې قائ - 7 *

ئىسىمالر، ئاياللىق پۈتۈن كۆپلۈك ئىسىمالر دهپ زةبةر كئلئش ظورنئدا چۈشۈم ظئسئمالر بذ . ئاتىلىدۇ

. زئرظوقذلئدذ ظوقذملاي ء ؤال ه . رأيت أخوات . خوات ا هن : لهن ې مهس . خوات أل اش ئىزاھلىق بىرىكمه دىگهن ئورۇند * ده ې قائ - 8 *

نىمه؟ئارا بىرىكىپ، - ئىسىم ئۆز ئىككى يهككه : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

43 

ى ئىسىمنى مهنه جهھهتتىن چ ى ئىسىم بىرىن چ ئىككىن ئورۇنداش ئىزاھالپ كهلسه بۇخىلدىكى بىرىكمه

بۇ بىرىكمىنىڭ . اھلىق بىرىكمه دهپ ئاتىلىدۇ ئىز بۆلىكى - 2 بۆلىكى ئورۇنداش ئىزاھالنغۇچى، - 1

بۇ . ئورۇنداش ئىزاھلىغۇچى دهپ ئاتىلىدۇ سان ۋه ، بۆلىكىگه جىنس - 1 بۆلىكى - 2 كمىنىڭ بىرى

. ھهركهت جهھهتته ماسلىشىدۇ . ل هن الشيخ بال ابو : لهن ې مهس

تىكېسىت - 3 ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ك اولئ « * ده ې قائ - 9 *

جۇملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئايالغا ئورتاق، - ئهر - نىڭ ئاتىلىشى » ك اولئ « : ج

. يىراقنى كۆرىسىتش ئالمىشى كۆپلۈك، ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت ئۇ

. شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ دىكى جۈملى . › ئاۋۇالر، ئاشۇالر ‹ - مهنىسى

ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه ئىگه بولۇپ ئۇ - ئورنى . كىلىدۇ

. و اولئك طالبات ب ال ط اولئك : لهن ې مهس

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

44 

دهرس - 14 ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » انتم « * ده ې قائ - 1 *

رنى نىمه؟ جۈملىدىكى ئو ك، ئهرلىك، كۆپلۈ - نىڭ ئاتىلىشى » انتم « : ج ئۇ . ىلىك ئالمىشى شهخىس مۇستهقىل كىش - 2

ركهت ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھه . › سىلهر ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

؟ درسون أانتم  م : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » م ك « * ده ې قائ - 2 *

ىمه؟ جۈملىدىكى ئورنى ن نىڭ » م ك « : ج

ئۇالنما شهخىس - 2 ئهرلىك،كۆپلۈك، - ئاتىلىشى ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن . كىشىلىك ئالمىشى

. بولغاچقا ھهركهت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ جۈملىدىكى . › سىلهرنىڭ، سىلهرنى ‹ - مهنىسى ئۇ ئىسىمالرغا ئۇالنسا ئىنىقلىغۇچى، پىئېلغا - ئورنى

. ىلىدۇ ئۇالنسا تولدۇرغۇچى بولۇپ ك . احبكم ؟ كيف حالكم : لهن ې مهس

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » ن ح ن « * ده ې قائ - 3 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

45 

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئايالغا ئورتاق، - ئهر ـى ـــ نىڭ ئاتىلىشى » ن نح « : ج

. شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 1 كۆپلۈك، ركهت ھه بولغاچقا هرمهيدىغان ئىسىمالردىن ئۇ ئۆزگ

. › بىز ‹ - مهنىسى . لى ئۆزگهرمهيدۇ شهك ئۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى . ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

. موسى ر نحن ابناء الدكتو : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » نا « * ده ې قائ - 4 *

نى نىمه؟ جۈملىدىكى ئور ئايالغا ئورتاق، - ئهر ــ نىڭ ئاتىلىشى » نا « : ج . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 1 پلۈك، كۆ

ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت بىزنىڭ، ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

رغا ئۇ ئىسىمال - جۈملىدىكى ئورنى . › بىزنى ئۇالنسا تولدۇرغۇچى الرغا ئۇالنسا ئىنىقلىغۇچى، پىئېل

. بولۇپ كىلىدۇ . يحبنا المدرس . كبيرة مدرستنا : لهن ې مهس

ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » اي « * ده ې قائ - 5 * جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟

سۇئال ظأزگئرئشچان - ئاتىلىشى نىڭ » ي ا « : ججۈملىدىكى . › قايسى ‹ - مهنىسى . ئالمىشى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

46 

ئۇ ئىسىمالر بىلهن ئىزاپهت بىرىكىپ - ئورنى جۈملىنىڭ ھهرخىل بۇ بىرىكمه . ئىنىقالنغۇچى بولىدۇ

. بۆلىكى بولۇپ كىلىدۇ هذ : لهن ې مهس  يوم  تقرأ ؟ ا اي  كتاب  ؟ اي

 ؟ فى اي مدرسة انت ؟ ايهما احسن ئهرهپ تىلىغا باشقا تىلالردىن قوبۇل * ده ې قائ - 6 *

قىلىنىپ ئىشلىتىلگهن خاس ئىسىمالر ۋه جاي ناملىرى رنئث قاتارئدئن تۈرلهنمهيدىغان ئىسىمال تولۇق

زىر سئمالر ظئگئلئك كئلئش ظورنئدا بولذپ،بذ ظئ . ظوقذملاي زةبةر ظوقذلئدذ

 وليم٬ ٬ ن لند ٬ ادورد : لهن ې مهس    ابراهيم٬ . انكلترا

دهرس - 15 ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » انتن « * ده ې قائ - 1 *

؟ جۈملىدىكى ئورنى نىمه ئاياللىق، كۆپلۈك، - نىڭ ئاتىلىشى » انتن « : ج ئۇ . شهخىس مۇستهقىل كىشىلىك ئالمىشى - 2

ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت . › سىلهر ‹ - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

ئۇ ئىسىملىق جۈملىده كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى. ئىگه بولۇپ كىلىدۇ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

47 

 ؟ يا اخواتى انتن من : لهن ې مهس ۋه نىڭ ئاتىلىشى،مهنسى » ن ك « * ده ې قائ - 2 *

ئورنى نىمه؟ جۈملىدىكى ئاياللىق، كۆپلۈك، - نىڭ ئاتىلىشى » كن « : ج ئۇ . شهخىس ئۇالنما كىشىلىك ئالمىشى - 2

ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ھهركهت سىلهرنىڭ، « - مهنىسى . شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

رغا ئۇ ئىسىمال - ىدىكى ئورنى جۈمل . » نى سىلهر ئۇالنسا تولدۇرغۇچى الرغا ئۇالنسا ئىنىقلىغۇچى، پىئېل

. بولۇپ كىلىدۇ . احبكن . امكن استاذتى : لهن ې مهس

بۇالر كۆپ . » و مرحبا سهال و اهال « * ده ې قائ - 3 * ئىشلىتىلىدىغان ئادهت سۆزلىرى بولۇپ، ھهممىسى

. ىئېلنىڭ تولدۇرغۇچىسى بولۇپ كىلىدۇ تاشالنغان پ لۇغهت . ( › خۇش كهپسىز، قارشى ئالىمىز ‹ - مهنىسى كهلدىڭ سهن بىر ئهھلىگه، دهسسىدىڭ سهن - مهنىسى

). تۈزلهڭلىككه، كهلدىڭ سهن كهڭرىلىككه . و مرحبا يااستاذ سهال و اهال : لهن ې مهس

 وط ا ت جئ : ئهسلىسى  اتيت ال سه ت ـئـ هال  و . مرحبا يااستاذ

ۋه ى، مهنسى نىڭ ئاتىلىش » آلن ا « * ده ې قائ - 4 *جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

48 

رمهيدىغان ۋاقىت ئۆزگه - نىڭ ئاتىلىشى » آلن ا « : ج . › ، ئهمدى ھازىر، ھازىرال ‹ - مهنىسى . رهۋىشى

ئۇ ئىسىملىق جۈملىده بهزىده - جۈملىدىكى ئورنى ياكى تاشالنغان ظئسئمنئث ىكى پىئېل مهنىسىد

. بولۇپ كىلىدۇ ؤاقئت تولدذرغذچئسئ پىئېلنىڭ تولدۇرغۇچى بولۇپ جۈملىده دائىم ۋاقىت پىئېللىق . كىلىدۇ

 فى المستشفى : لهن ې مهس  مدرس . هي اآلن  محمد المنورة  المدينة  فى  من . اآلن  اآلن  خرجت

 . الفصل ۋه نىڭ ئاتىلىشى، مهنسى » متى « * ده ې قائ - 5 *

ى ئورنى نىمه؟ جۈملىدىك ۋاقىت رهۋىشلىك سۇئال - نىڭ ئاتىلىشى » متى « : ج

ئۇ ئۆزگهرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا . ئالمىشى قاچان، ‹ - مهنسى . ھهركهت شهكلى ئۆزگهرمهيدۇ

ئۇ ئىسىملىق - جۈملىدىكى ئورنى . › قايسى ۋاقىتتا هر، پىئېللىق جۈملىده ۋاقىت جۈملىده خهۋ

. تولدۇرغۇچى بولۇپ كىلىدۇ ؟ متى ذهبت ؟ متى اختباركن : لهن ې مهس

ى، نىڭ ئاتىلىش » د بع « ۋه » قبل « * ده ې قائ - 6 * جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ۋه مهنسى

ئۆزگىرىدىغان - نىڭ ئاتىلىشى » د بع « ۋه » قبل « : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

49 

. ۋاقىت رهۋىشى ئالدىدا، ئىلگىرىده، ‹ - مهنىسى نىڭ » ل قب «

 د بع « . › گىرى دىن ئىل ... تىن بۇرۇن، ... بۇرۇندا، . › كىيىن، ئاندىن كىيىن ‹ - نىڭ مهنىسى »

ھهر ئىككىلىسى كۆپىنچه - جۈملىدىكى ئورنى ئىسىمالر بىلهن ئىزاپهت بىرىكىپ، ئىزاپهتلىك

بۇ بىرىكمه . بۆلىكى بولۇپ كىلىدۇ - 1 بىرىكمىنىڭ بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل ئىسىملىق جۈملىده

پىئېلنىڭ ياكى تاشالنغان ظئسئمنئث مهنىسىدىكى پىئېللىق . بولۇپ كىلىدۇ ؤاقئت تولدذرغذچئسئ

. جۈملىده دائىم ۋاقىت تولدۇرغۇچى بولۇپ كىلىدۇ شهر : لهن ې مهس  بعد  قبل . اختبارنا  ذهبت

 . خرجت بعد الدرس . اسبوع

دهرس - 16 ئهقىلسىز نهرسىلهرنىڭ كۆپلۈكى ئايالچه * ده ې قائ - 1 *

. ئىسىمالرنىڭ بىرلىكىگه تهڭ. تلك دفاتر . هذه كتب : لهن ې مهس

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

50 

دهرس - 17 ئىلگىركى دهرىسلهرده قانچه خىل بىرىكمه، قانچه خىل

ھهمده ھهر . جۈمله ئۆگهنگهنلىكىڭىزنى ئهسلهپ ئۆتۈڭ . سال كهلتۈرۈڭ بىرىگه بىردىن مى

دهرس - 18 ۋه ى، مهنسى نىڭ ئاتىلىش » م ك « * ده ې قائ - 1 *

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟ ئۇ . سانلىق سۇئال ئالمىشى - نىڭ ئاتىلىشى » كم « : ج

ھهركهت هرمهيدىغان ئىسىمالردىن بولغاچقا ئۆزگ . ئۆزگهرمهيدۇ شهكلى - جۈملىدىكى ئورنى . › قانچه، نهچچه ‹ - مهنسى

بهزىده خهۋهر ، جۈملىده بهزىده ئىگه ئۇ ئىسىملىق پىئېللىق جۈملىده تولدۇرغۇچى . بولۇپ كىلىدۇ

. بولىدۇ تونۇشىسز،بىرلىك ئۇنىڭ پهرىقلهندۈرگۈچىسى

بهزىده ئۇنىڭ . ئىسىمدىن كىلىپ زهبهر ئوقۇلىدۇ . پهرىقلهندۈرگۈچىسى تاشلىنىدۇ

 ؟ تحب ؟   كم دفترا كم اخا لك يامحمد : لهن ې مهس ؟ الكتاب ذا ه كم ثمن

» آن « بئرلئك ظئسئمالرنئث ظاخئرئغا * ئېده قا - 2 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

51

. ئسئ ظذالنسا ظئككئلئك ظئسئمغا ظايلئنئدذ ظذالمن . ساعتان – ساعة . قلمان – قلم : سېلهن مة

 لي « * ئېده قا - 3 * نئث » هما « لئدئكئ م جۈ بذ . » هما نئ نئمة؟ ئكئ ظور ملئد جۈ ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة

– نئث ظاتئلئشئ » هما « ملئدئكئ جۈ بذ : ج شهخىس - 3 يالغا ظورتاق ظئككئلئك ظا - ظةر

. . مذستةقئل كئشلئك ظاملئشئ زگةرمةيدئغان ظئسئمالردئن بولغاچقا هةركةت ئۆ ظذ

. زگةرمةيدذ ئۆ شةكلئ – نئ ملئدئكئ ظور جۈ . › ظذظئككئسئ ‹ : مةنئسئ

. ملئدة كأپئنچةظئگةبولذپ كئلئدذ جۈ سئملئق ظئ ظذ . لكتاب والساعة هما لي ا : لهن ې مهس

اتئلئشئ، نئث ظ » هاتان هذان٬ « * ئېده قا - 4 * نئ نئمة؟ ملئدئكئ ظور جۈ مةنئسئ ؤة

، ظئككئلئك ، نئث ظاتئلئشئ ظةرلئك » ذان ه « : ج نئث » هاتان « . يئقئننئ كأرسئتئش ظاملئشئ

ظاياللئق ظئككئلئك يئقئننئ كأرسئتئش - تئلئشئ ظا زگئرئشچان ظئسئمالردئن ئۆ هةرظئككئلئسئ . ظاملئشئ

. رلئنئدذ تۈ بولغاچقا ظئككئلئك ظئسئمالرغاظوخشاش بذظئككئسئ ‹ - بذظئككئسنئث مةنئسئ

. › مذشذظئككئسئ ،هةرظئككئلئسئ ظئسملئق – نئ ملئدئكئ ظور جۈ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

52 

. ذ كأپئنچة ظئگةبولذپ كئلئد ملئدة جۈ . هاتان مسطرتان . كتابان ذان ه : لهن ې مهس

رس ة د - 19

چتئن ظونغئچةبولغان ئۈ * قائېده - 1 * ؤة سانالرسانالغذچئسئ بئلةن ظئزاپةت بئرئكئدذ

قارشئ - قارمذ ة سانالرسانالغذچئسغا جئنسئ جةهةتت ظذ ظذسانالرنئث سانالغذچئسئ كأپلذك . كئلئدذ

چئ بولذپ قوش زئر ظئسئمدئن كئلئپ ظئنئقلئغذ . ظوقذلئدذ

 . ث طالبات ثال . ثالثة طالب : لهن ې مهس . عشر طالبات . ب عشرة طال

رس ة د - 20 سانالرنئ سانالغذچئسئ چتئن ظونغئچة بولغان ئۈ

. را تةلةپپذزدا يادقاظوقذث بئلةن توغ رس ة د - 21

ث ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة نئ » ذاك « * قائېده - 1 * نئ نئمة؟ ور ملئدئكئ ظ جۈ ، بئرلئك، ظةرلئك – نئث ظاتئلئشئ » ذاك « : ج. نئ كأرسئتئش ظاملئشئ راهال تتۇ ظو

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

53

ظذظوزگةرمةيدئغان ظئسئمالردئن بولغاچقا . هةركةت شةكلئ ظوزگةرمةيدذ

. › ئىۋۇ،ئىشۇ ‹ : مةنسئ ملئدة جۈ ظذظسئملئق – ملئدئكئ ظورنئ جۈ

. ولذپ كئلدذ كأپئنچةظئگةب . الرجل تاجر ذاك . لب مجتهد ا ذاك ط : لهن ې مهس

مةنئسئ ؤة ظاتئلئشئ، نئث » لكن « * قائېده - 2 * ملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ نئمة؟ جۈ . باغالش قوشذمچئسئ – نئث ظاتئلئشئ » لكن « : ج

ملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ جۈ . › ،بئراق لئكئن ‹ - مةنئسئ ظوخشامشايدئغان بئرئگة - مةناجةهةتتئن بئر –

ئىككىنچى كئلئپ سئدا تتۇر ملئنئث ظو جۈ ظئككئ بةزئدة . ملئگةباغاليدذ جۈ ىنچى ملئنئ بئر جۈ

. قوشذلذپ كئلئدذ » و « زئيادة ظذنئثغا . ولكن دينهم واحد الوانهم مختلفة : لهن ې مهس

رس ة د - 22

ق ردئكئ ظئسئمالر تولذ تۈ قايسئ * قائېده - 1 * رلةمنةيدذ؟ تۈ

تولذق رلذك ظئسم تۈ ظالتة توؤةندئكئ : ج. ظئئسمالردذر رلةمنةيدئغان تۈ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

54

» ة « كئچئك خاس ظئسمالر ؤةظاخئرئدا ظايالچة ) 1 ( . بولغان جاي ناملئرئ

. مكة ٬ زينب : لهن ې مهس بولغان ظةرةنچةخاس » ة « كئچئك ظاخئرئدا ) 2 (

. ظئسمالر . أسا مة ٬ عاوية م ٬ همزة : لهن ې مهس

ظذالمنئسئ ظذلئنئپ كةلگةن خاس » آن « ) 3 ( . پةتداش ظئسئمالر سۈ يئرئم ظئسئمالر ؤة

 . ن كسال . ن نعما . ن عثما : لهن ې مهس . ن عطشا

ۋه يىرىم ظئسئمالر خاس ظألچئمئدئكئ » فعل ا « ) 4 ( . ظئسئمالر سۈپهتداش

. حمر ا احمد ٬ : لهن ې مهس تئلالردئن قوبذل قئلئنئپ ظةرةپ تئلئغا باشقا ) 5 (

. ظئشلئتئلئگةن خاس ظئسمالر ؤة جاي ناملئرئ . ن إبراهيم ٬  وليم ٬  لندن ٬  تاجكستا : لهن ې مهس

 فعاليل٬ « ) 6 (  مفاعل٬  فعالل٬  فعالء٬  افعالء٬ . ئسئمالر ظولچئمئدئكئ ظ » مفاعيل

 مساجد٬ : لهن ې مهس  دقائق٬  فقراء٬  اصدقاء٬ . مناديل فناجين٬ ظئگئلئك كئلئش ظألچةملةردئكئ ظئسمالر يذقارقئ. زئر ظوقذملاي زةبةرظوقذلئدذ ظورنئدا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

55 

 . ء لي خمسة أصدقا : لهن ې مهس

دهرس - 23

ئسئمالر زئر رلةمنةيدئغان ظ تۈ تولذق * قائېده - 1 * ظوقوملايدذ لئكئن بذخئلدئكئ ظئسمالر ظئزاپةتلئك

ال « لئكئ بولسا ياكئ ظةؤؤئلئگة بۆ - 1 بئرئكمئنئث قوشذلسا ظامئلئنئث تةقةززاسئ بويچة زئر »

. ظوقذلئدذ . هذه المجلة ذات الغالف االصفر : لهن ې مهس

. كم د لى مساج ا ذهبت

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

56 

قئسئم - 2

دهرس - 1

نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » لعل « ۋه » ان « * قائېده - 1 * ۋه جۈملىدىكى ۋهزىپىسى نىمه؟

پىئېلغا ئوخشىغۇچى - نىڭ ئاتىلىشى » لعل « ۋه » ان « : ج هن، ھهقىقهتهن، جهزم ‹ - نىڭ مهنىسى » ان « . قوشۇمچه

‹ - نىڭ مهنىسى » لعل « . › چوقۇم، ئهلۋهتته، شهكسىز شى ... مىغىيدى، ... سا ئىدى، ... ئىھتىمال، مومكىن،

ھهر - جۈملىدىكى ۋهزىپىسى . › مىكىن دهپ ... ئۈچۈن، ئىككىلىسى ئىسىملىق جۈملىنىڭ ئهۋۋىلىگه كىرىپ، شۇ جۈملىنىڭ ئىگىسىنى ئىسىمىم دهپ زهبهر، خهۋىرىنى

. پىچ ئوقۇتىدۇ خهۋىرىم دهپ . لعل االختبار سهل . ان ساعتك جميلة : مهسېلهن

. نى چۈشىنىپ ئۆتىمىز » كثيرا « * قائېده - 2 * . ئورۇن باسار ۋاقىت تولدۇرغۇچى - » كثيرا «

. انا احبك كثيرا ياهاشم : مهسېلهن ۋه جۈملىدىكى نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى » ذو « * قائېده - 3 *

ئورنى نىمه؟

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

57 

. بهش ئىسىمنىڭ بىرى - نىڭ ئاتىلىشى » ذو « : ج جۈملىدىكى . › غا، قا ،ئىگه، لىق، لىك ‹ - مهنىسى ئۇ داۋاملىق ئسىمالر بىلهن ئىزاپهت - ئورنى

. بۆلىكى بولىدۇ - 1 بىرىكىپ،ئىزاپهتلىك بىرىكمىنىڭ بۇ بىرىكمه كۆپىنچه ئىلگىركى سۆزنىڭ سۈپىتى بولۇپ

، ئاياللىق، » ذوو « ئۇنىڭ ئهرلىك، كۆپلۈكى . ىدۇ كىل » ذوات « ، ئاياللىق كۆپلۈكى » ذات « بىرلىكى . بولئدذ

) » نىڭ كىلىش شهكىللىرى كىيىنكى دهرىسلهرده » ذو ) سۆزلىنىدۇ، ئالالھ خالىسا

. انك طالب ذوخلق : مهسېلهن نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » أم « * قائېده - 4 *

دىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟ جۈملى . باغالش قوشۇمچىسى - نىڭ ئاتىلىشى » أم « : ج

ئۇ - ئاالھىدىلىكى . › ياكى، بهلكى ‹ - مهنىسى دىن كىيىن كىلىپ، » أ « سۇئال قوشۇمچىسى بولغان

. كىيىنكى سۆزنى ئىلگىركى سۆزگه باغاليدۇ من اليابان انت أم من الصين ؟ أ : مهسېلهن

پىئېلغا ئوخشىغۇچى قوشۇمچىالرنىڭ * ه قائېد - 5 * ئىسمىسى كىشىلىك ئالماشتىن كىلىدىغان ئورۇندا

. ئۇالنما كىشىلىك ئالماشتىن كىلىدۇ. انك ٬   اننى ٬   لعلك ٬   لعلنى : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

58 

نىڭ ۋه » كم « سۇئال ئالمىشى بولغان * قائېده - 6 * قوشۇمچىسى باشقا سانالنىڭ ئهۋۋىلىگه زىر قىلىش

. قوشۇلسا باھانى بىلىدۈرىدۇ » ب « بولغان بكم هذه الحقيبة ؟ . انها بمأة ربية : مهسېلهن

نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » فقط « * قائېده - 7 * جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟

بهزى - نىڭ ئاتىلىشى » ف « تىكى » فقط « : ج ۈرۈش قوشۇمچىسى، بهزى ئالىمالنىڭ قارىشدا گۈزهللهشت

ئالىمالنىڭ كۆزقارىشىدا باغالش نىڭ » قط « . قوشۇمچىسى

. مهنىسىدىكى پىئېل نامى » يكفى « - ئاتىلىشى - ئاالھىدىلىكى . »› ال ... پهقهت، ‹ - مهنىسى

مىقدارنى بىلدۈرىدىغان سۆزلهردىن كىيىن كىلىپ، . ئۇنى ئاشۇرۇشقا بولمايدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ

 . انها بمأة ربية فقط : مهسېلهن

دهرس - 2

نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » ليس « * قائېده - 1 * جۈملىدىكى ۋهزىپىسى نىمه؟

. تولۇقسىز پىئېل - نىڭ ئاتىلىشى » ليس « : جئۇ - ۋهزىپىسى . › يوق، ئهمهس ‹ - مهنىسى

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

59 

ئىسىملىق جۈملىگه كىرىپ، ئىگىنى ئىسمىم دهپ پىچ، . م دهپ زهبهر ئوقۇتىدۇ خهۋىرىنى خهۋىرى

ئۇنىڭ خهۋىرىگه . ئۇ پهقهت ئۆتكهن زامانغىال تۈرلىنىدۇ . قوشۇلىدۇ » ب « كۆپىنچه . حامد ليس بطالب . ليس محمد طالبا : مهسېلهن

 . } اليس اهللا باحكم الحاكمين {

دهرس - 3

بۇ جۈملىدىكى . » ك كذال ليس أ « * قائېده - 1 * نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه ۋهزىپىسى نىمه؟ » كـ « . زىر قىلىش قوشۇمچىسى - نىڭ ئاتىلىشى » كـ « بۇ : ج

. › گهئوخشاش ... كه، ... تهك، ... دهك، ... ‹ - مهنىسى ئىسىمالرنىڭ ئهۋۋىلىگه قوشۇلۇپ، - ۋهزىپىسى

ئۇالرنىڭ ئاخىرىنى زىر ئوقۇتۇپ، تولۇقسىز سۆز ىلىدۇ ۋه بۇ بىرىكمه ئسىمىلىق بىرىكمىسى ھاسىل ق

جۈملىده بهزىده خهۋهر، بهزىده پىئېل مهنىسىدىكى ئىسىمغا، ياكى تاشالنغان پىئېلغا مۇناسىۋهتلىك بولۇپ

. كىلىدۇ كاخ : مهسېلهن  كحامد . انت  جميل  انا . محمد

 . رجل كعمرهتلىك بولۇپ پىئېللىق جۈملىده كۆپىنچه پىئېلغا مۇناسىۋ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

60 

 النبأ : مهسېلهن . كىلىدۇ  سورة  حفظت  . كذالك . } وكذالك نجزى المحسنين {نىڭ ئاتىلىشى، » كأن « ۋه » لكن « * قائېده - 2 *

مهنىسى ۋه جۈملىدىكى ۋهزىپىسى نىمه؟ نىڭ » كأن « ۋه » لكن « : ج

. پىئېلغائوخشىغۇچى قوشۇمچه - ئاتىلىشى . › لىكىن، بىراق ‹ - نىڭ مهنىسى » كن ل « خۇددى، گويا، ‹ - نىڭ مهنىسى » كأن «

. › دهك قىلىدۇ ... غا ئوخشاش، ... بهئهينى، ئۇ ئىككىسى ئىسىملىق جۈملىگه كىرىپ، - ۋهزىپىسى

ئىگىنى ئسمىم دهپ زهبهر، خهۋهرنى خهۋىرىم دهپ پىچ ان مهنه جهھهتته ئوخشىمايدىغ » لكن « ھهم . ئوقۇتىدۇ

. ئىككى سۆزنىڭ ئوتتۇرىسىدا كىلىدۇ نور : مهسېلهن  العلم  ولكن . كأن  طويل  محمد

 . حامدا أطول منه اهللا « * قائېده - 3 *  شاء بۇ نىسپى ئالماشلىق . » ما

بۇ . بىرىكمه بولۇپ، تاشالنغان پىئېلنىڭ پىئېل ئىگىسى . ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ جۈمله كۆپىنچه ئهجهپلىنىش

 ! ان خطك جميل جدا ما شاء اهللا : مهسېلهن نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » ما « بۇ جۈملىدىكى

جۈملىدىكى ئورنى نىمه؟نىسپى - نىڭ ئاتىلىشى » ما « بۇ جۈملىدىكى : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

61 

. ئالماش دىكى ... ۋاتقان نهرسه، ... غان نهرسه، ... ‹ - مهنىسى - جۈملىدىكى ئورنى . › غان ئىش ... نهرسه،

. گه ئوخشاش » الذى « شاء : تولدۇرغۇچىنىڭ مىسالى : مهسېلهن  ما  اجعل

. اهللا . كما تشاء : زىر ئوقۇلغاننىڭ مىسالى

ئۆلچىمىدىكى سۈپهتنى » افعل « * قائېده - 4 * بىلدۈرىدىغان ئىسىمالر ئاشۇرما سۈپهتداشالر دهپ

. ۇنۇ ئۈچ يول ئارقىلىقال ئىشلىتىلىدۇ ئۇالر م . ئاتىلدۇ ئۇالر ئىسمالر ) 2 . كىلىدۇ » من « ئۇنىڭدىن كىيىن ) 1

بىلهن ئىزاپهت بىرىكىپ، ئىزاپهتلىك بىرىكمىنىڭ ئۇالرنىڭ ئهۋۋىلىگه ) 3 . بۆلىكى بولۇپ كىلىدۇ - 1 . كىرىدۇ » الـ «

. ب أطول طال ) 2 . اطول منه ) 1 : مهسېلهن . الطالب األطول مجتهد ) 3

بۇ ئاشۇرما سۈپهتداش ئىسىمالر خهۋهر، ياكى سۈپهت بولغان چاغدا ئۆزىنىڭ ئالدىدىكى ئىسىمغا سان، ۋه

قارشى كىلىشى، ياكى ئۇيغۇن - جىنسى جهھهتته قارىمۇ . كىلىشى دۇرۇس

 منها : مهسېلهن  ل زينب افض . زينب اصغرزينب فضلى . زينب صغرى  منها . الناس

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

62 

. الناس غىچه بولغان سانلىق 19 دىن 11 * قائېده - 5 *

. بىرىكمىنى چۈشىنىمىز دىگهن ساننىڭ ھهرئىككىلىسى سانالغۇچىغا 12 ۋه 11

جىنسى جهھهتته ماس كىلىپ زهبهرنىڭ ئۈستىگه لهر خانىسى دىگهن ساننىڭ بىر 12 قاتىدۇ، لىكىن

ئۆزگىرىشچان بولغاچقا، ئىككىلىك ئىسىمالرغا ۋه ئۇنىڭ سانالغۇچىسى بىرلىك . ئوخشاش تۈرلىنىدۇ

دىن 13 . ئىسىمدىن كىلىپ پهرىقلهندۈرگۈچى بولىدۇ غىچه بولغان ساننىڭ بىرلهر خانىسى سانالغۇچىغا 19

جىنسى جهھهتته قارشى، ئونلهر خانىسى سانالغۇچىسىغا اس كىلىپ، ھهرئىككىلى خانىسى جىنسى جهھهتته م

ۋه سانالغۇچىسى بىرلىك . زهبهرنىڭ ئۈستىگه قاتىدۇ ئىسىمدىن كىلىپ، ساننىڭ پهرىقلهندۈرگۈچىسى بولۇپ

. كىلىدۇ طالبة . اثناعشرطالبا : ن مهسېله  . احدى عشرة

 عشرطالبا  طالبة . ثالثة  عشرة  تسعة . سبع . عشرطالبا

دهرىجه سانالر ئهرلىك، بىرلىكته * قائېده - 6 * . كىلىدۇ » االولى « ، ئاياللىق بىرلىكته » االول «

» فاعل « ئۇنىڭدىن باشقا ئونغىچه بولغان سانالرھهم ئۇ . ئۆلچىمىده كهلسه دهرىجه ساننى ئىپادىلهيدۇ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

63 

سانالر ئىسىمالر بىلهن سۈپهتلىك بىرىكىپ . چى بولىدۇ سۈپهتلىگۈ

 االول : ن مهسېله  الثانى . الطالب  . الدرس . الدرس السادس . الصفحة العاشرة

دهرس - 4

 المدرسة « * قائېده - 1 *  إلى بۈ . » أماذهبت نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » ما « جۈملىدىكى

جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟ بولۇشسىز - نىڭ ئاتىلىشى » ما « جۈملىدىكى بۇ : ج

. قىلىش قوشۇمچىسى مىدىم، ... مىدىڭ، ... مىدى، ... ‹ - مهنىسى مايۋاتىمهن ... مايۋاتىسهن، .... مايۋاتىدۇ، ... مىدۇق،

ئۇ پىئېللىق - ئاالھىدىلىكى . › مايۋاتىمىز ... ، جۈملىنىڭ ئهۋۋىلىگه كىرىپ، جۈملىنىڭ مهزمۇنىنى

. بولۇشسىز قىلىدۇ ماتذهب إلى . أماذهبت الى المستشفى : سېلهن مه

 . المدرسة بعد نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه » بلى « * قائېده - 2 *

جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟بولۇشلۇق جاۋاپ - نىڭ ئاتىلىشى » بلى « : ج

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

64 

توغرا، شۇنداق، ھهئه، ‹ - مهنىسى . قوشۇمچىسى - ئاالھىدىلىكى . › ئهمهس بهللى، ياقهي، ئۇنداق

. بولۇشسىز سۇئالغا بولۇشلۇق جاۋاپ بولۇپ كىلىدۇ اليوم ؟   بلى٬ : مهسېلهن  أماذهبت الى المدرسة . ذهبت

نىڭ » ال « بۇ جۈملىدىكى . » البأس « * قائېده - 3 * ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه ۋهزىپىسى نىمه؟

ئومومى - ىڭ ئاتىلىشى ن » ال « بۇ جۈملىدىكى : ج ‹ - مهنىسى . ئۇقۇمنى يوققا چىقىرىش قوشۇمچىسى

. › يوق ئۇ ئىسمىسىنى تاق زهبهر، خهۋىرىنى پىچ - ۋهزىپىسى . ئۇنىڭ خهۋىرى كۆپىنچه تاشلىنىدۇ . ئوقۇتىدۇ فيه { : مهسېلهن  ريب  فى الدين { . } ال  اكراه  . } ال

 . } الضير { بۇ بولسا زىر قىلىش . » ألن « * قائېده - 4 *

نىڭ » ان « بىلهن » لـ « قوشۇمچىسى بولغان نىڭ سهۋهبى » لـ « بولۇپ لگةن تۈزۈ قوشذلئشئدئن

ئهمما . قئلئنمايدذ نىڭ ئهمىلى بىكار » ان « بىلهن ئۆزىدىن كىيىنكى ئىسىملىق جۈملىنى ياسالما » ن ا « ئۇ

زىر ايالندذرذپ،ظورذن جةهةتتة ظ مهسدهرگه . ظوقذلئدذ

دىگهن › غاچقا، ئۈچۈن ... چۈنكى، » ‹ لـ « ۋه ئۇ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

65 

. مهنىلهرده كىلىدۇ مريض : مهسېلهن  الى المدرسة . ألننى  ماذهبت

 . ألننى مريض

دهرس - 5

پىئېل ئىگىسى بولغان ئىسىم باش كىلىشته كىلىپ * قائېده - 1 * م كلىشته كىلىپ تولدۇرغۇچى بولغان ئىسىم چۈشۈ . پىچ ئوقۇلىدۇ

. زهبهر ئوقۇلىدۇ . قرأ الطالب القرآن : مهسېلهن

پىئېل كۆپلۈك ئىسىمالردىن بۇرۇن كهلسه * قائېده - 2 * . بىرلىك، كىيىن كهلسه كۆپلۈك كىلىدۇ

. الطالب خرجوا . خرج الطالب : مهسېلهن پىئېللىق جۈمله پىئېللىق جۈمىلىگه باغالنغاندا، باغالنغۇچى جۈملىنىڭ پىئېل ئىگىسى ئالماشتىن

. كىلىدۇ . خرج الطالب وذهبوا : مهسېلهن

دهرس - 6

نىڭ »  ال « بۇ جۈملىدىكى . » ال ادرى « * قائېده - 1 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

66 

ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى نىمه؟ بولۇشسىز - نىڭ ئاتىلىشى »  ال « بۇ جۈملىدىكى : ج

. ىسى قىلىش قوشۇمچ . › مايمىز .... مايسهن، ... مايدۇ، ... ‹ - مهنىسى

ئۇ پىئېلالرنىڭ ئهۋۋىلىگه - جۈملىدىكى ئاالھىدىلىكى . كىرىپ، جۈملىنىڭ مهزمۇنىنى بولۇشسىز قىلىدۇ

 . ال اكتب الدرس بالقلم األحمر : مهسېلهن نىڭ قىسقارتىلمىسى » لما « بولسا، »  لم « * قائېده - 2 *

ۇپ كۆپىنچه ئۆزىدىن كىيىنكى جۈملىگه بول ئۇنىڭدىن كىيىنكى پىئېل . مۇناسىۋهتلىك بولىدۇ

سى » ـه « تاشالنغاندا ئۇنىڭ ئاخىرىغا سۆز توختىتىش . بولىدۇ » لمه « قوشۇلۇپ لم خرجت من الفصل ؟ : مهسېلهن

؟ اضربت هذا الولد ؟   نعم٬ لمه ئۆتكهن زامان پىئېلىنىڭ ئاخىرىغا * قائېده - 3 *

شهخىس، ئاياللىق، - 3 ئۇالنسا »  ت « ساكىنلىق ئۇالنسا »  ت « بىرلىك پىئېلىنى، زهبهرلىك

شهخىس، ئهرلىك، بىرلىك پىئېلىنى، زىرلىق - 2 شهخىس، ئاياللىق،بىرلىك - 2 ئۇالنسا » ت «

ئايالغا ئورتاق، - ئۇالنسا ئهر » ت « پىئېلىنى، پىچلىق . شهخىس پىئېلىنى بىلدۈرىدۇ - 1 بىرلىك،

. ذهبت ذهبت ٬ ذهبت ٬   ذهبت ٬ : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

67 

 . خرجت ٬ خرجت ٬ خرجت ٬ خرجت

دهرس - 7

نىڭ ئاتىلىشى، مهنىسى ۋه »  كان « * قائېده - 1 * جۈملىدىكى ۋهزىپىسى نىمه؟

. تولۇقسىز پىئېل - نىڭ ئاتىلىشى » كان « : ج جۈملىدىكى . › بولدى، ئىدى ‹ - ىسى مهن

ئۇ ئىسىملىق جۈملىگه كىرىپ، ئىگىنى - ۋهزىپىسى ئىسمىم دهپ پىچ، خهۋىرىنى خهۋىرىم دهپ زهبهر

. ئوقۇتىدۇ . كان المدرس واقفا : مهسېلهن

 ئالماشالرنىڭ ئاخىرىدىكى ساكىنلىق * قائېده - 2 * ىڭغا پىچ كىرگهن ئىسمغا ئۇلىغاندا ئۇن » الـ « نى٬ » م «

. ھهركهت بىرىش ئارقىلىق ئۇاليمىز ؟ : مهسېلهن  البنت  الكتاب { ألكم  اتيناهم . } والحكمة

. } اولئك هم المفلحون { » الـ « نى، »  من « سۇئال ئالمىشى بولغان * قائېده - 3 *

دىكى »  من « كىرگهن ئىسمغا ئۇلىماقچى بولغاندا، غا زىر ھهركهت بىرىش ئارقىلىق »  ن « ساكىنلىقنى »  من « زىر قىلىش قوشۇمچىسى بولغان . ئۇاليمىز

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

68 

كىرگهن ئىسىمغا ئۇلىماقچى بولغاندا، » الـ « غا زهبهر ھهركهت بىرىش » ن « دىكى ساكىنلىق » من «

. ئارقىلىق ئۇاليمىز . من الولد ؟   من المستشفى : مهسېلهن

پىئېلالرغا ئالماش ئۇالنغاندا ئۇالنما * ئېده قا - 4 * ئهرلىك، كۆپلۈك، . كىشىلىك ئالماش ئۇلىنىدۇ

شهخىس ئۆتكهن زامان پىئېلىغا ئۇالنما كىشىلىك - 2 » و « ئالماشالرنى ئۇلىغاندا بۇ پىئېلنىڭ ئاخىرىغا

. ئۇلىنىپ بولغاندىن كىيىن ئۇلىنىدۇ ضربتم : مهسېلهن   ٬   كتبهم   ٬   ٬ ضربه  وه

. ضربتموهم ئۆلچىمىدىكى سانالر » فعل٬ فعل٬ فعل « * قائېده - 5 *

. نى ئىپادىلهيدۇ ) پارچه سان ( كهسىرسان . ربع ٬  ثلث ٬  سدس : سېلهن مة

دهرس - 8

قئسئمدئن باشالپ مذشذ دةرئسكة - 1 بذ دةرئستة كةلگئچة سأزلةپ ظأتإلگةن ظأتكةن زامان

. تولذق تإرلةث پئظصلئنئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

69 

رس ة د - 9 الدرس « * ئېده قا - 1 *  هذا بذ . » ! مااسهل

پىئېلى ظةجةپلئنئش » مااسهل « ملئدئكئ جۈ الدرس « بولذپ، . دذر ظذنئث تولدذرغإچئسئ » هذا

يذقارقئدةك پىئېلى هةرقانداق ظةجةپلئنئش ظألچئمئدة ياسئلئپ، بئر نةرسئدئن » ماافعل «

ؤة ئقئنئ، قايغذرغانلئقئنئ، هاياجانالنغانل ئن ؤة ظذنئثدئن كئي . ظةجةپلةنگةنلئكئنئ بئلدإرئدذ بولذپ داظئم غۈچىسى كةلگةن سأز ظذنئث تولدذر

. زةبةر ظوقذلئدذ ! مااصعب هذا الدرس : سېلهن مة

ظئزاپةتلئك بئرئكمئنئث ظةؤؤئلئگة * ئېده قا - 2 * كئرسة، بذ » يا « چاقئرئق قوشذمچئسئ بولغان

. بألئكئ زةبةر ظوقذلئدذ - 1 رئكمئنئث بئ عبداهللا : سېلهن مة  اهللا . يا  رسول  يا . يا

 . فضيلة الشيخ ظاياللئق پإتإن كأپإلك ظئسئمالر * ئېده قا - 3 *

. ظوقذلئدذ زئر ظوقذملاي چإشإم كئلئش ظورنئدا زةبةر سموات خلق اهللا ال { . رايت سيارات : سېلهن مة

. } وألرضكئرگةن ظئسئمالرنئث ظةؤؤئلئگة » الـ « * ئېده قا - 4 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

70

كئرسة، ظئككئ ›› أ ‹‹ سذظال قوشذمچئسئ بولغان . بئرئكتإرإإلپ سوزذپ ظوقذلئدذ ›› أ ‹‹

 آلبحار جمع البحر؟ : سېلهن مة كأچإرمة سأزدئگةن نئمة؟ * ئېده قا - 5 * باشقئالرنئث سأزلئگإچئ ياكئ يازغذچئ ظذنئ : ج

سأزئدئن يأتكةپ ظةكةلگةن سأزلةر كأچإرمة قوش كۆپىنچه ظذسأزلةر جإملئدة . سأزدةپ ظاتئلئدذ

جإملئنئث ، تئرناق ياكئ ياالث تئرناق ظئچئدة كئلئپ ظذنئث هةركئتئ . هةرخئل بألئكئ بولذپ كئلئدذ

. بةزئدة ظأزگةرمةيدذ ، بةزئدة ظأزگئرئپ يااستاذ؟ تأمل األمثلة ) الطين ( ما معنى : سېلهن مة

 . » ذو « االتية لـ شةخئس بئرلئك - 1 پىئېلالرغا كأپئنچة * ئېده قا - 6 *

ظايالغا ظورتاق ظذالمنا كئشئلئك ظاملئشئ - ظةر پئظصلالرنئث ظاخئرنئث نئ ظذلئغاندا، ظذ » ـى « بولغان

هةركئتئنئ ساقالپ قئلئش ظإچإن ظذ پئظصلالرنئث الوقاية « ساقالش نذنئ ظاخئرئغا هةركةت نئ » نون

سئنئ » ـى « شةخئس - 1 ظذالپ بولغاندئن كئيئن، ـى « شةخئس - 1 ظذالنغان پىئېلغا گةر ظة . ظذالميئز

لئق ظئسئم كةلسة، » ال « سئدئن كئيئن » . داؤاملئق زةبةر ظوقذلئدذ » ـى « شةخئس - 1 ظذ

جاءنى . جاءنى ولد . خلقنى اهللا : سېلهن مة

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

71 

. الولد بولغان » ا « شةكئللئك » ى « ظاخئرئدا * ئېده قا - 7 *

ظئسئمالرنئ ظذالمنا كئشئلئك ظاملاشالر بئلةن ظئزاپةت . قا ظأرإلئدإ » ا « ظاشكارة » ا « بئرئكتإرگةندة، ظذ

 . معناهما ــ معناه ٬ معنى : سېلهن مة نئث » ا م « سذظال ظاملئشئ بولغان * ئېده قا - 8 *

لسا، شۇ قو ئلئگة زئر قئلئش قوشذمچئلئرئ ظةؤؤ ، » عن « ؤة . تاشلئنئدذ » ا « ظاخئرئدئكئ نئث » ا م « بۇ نئث چئقئش ظورنئ » م « بئلةن » ن « قوشذلسا » من «

يئقئن بولغاچقا، ظذ قوشذمچئالرنئث ظاخئرئدئكئ » م « غا ظأرإإلپ، ظاندئن ظئككئ » م « » ن «

. بئرئكتإرإإلپ كةلتإرإلئدذ ما + عم ٬  من = ما + عن . لم ٬  بم : سېلهن مة . مم = ، » الذين « نئث كأپإلكئ » الذى « * ئېده قا - 9 * » االئى « ياكئ ، » االتى « نئث كأپإلكئ » التى «

. بولئدذ من آل ا وا خرج ين الذ الفتية من : سېلهن مة  ن

 اال الفصل  اخوات  هن      فى ؟  يدرسن  ئى . المدرسة الثانوية

رس ة د - 10

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

72

. نئ چإشئنئپ ظأتئمئز » دائما « * ئېده قا - 1 * . ظورذن باسار ؤاقئت تولدذرغذچئ بذ ، » دائما «

 بعد : سېلهن مة  السوق  الى  دائما  يذهب . صالةالعصر

ؤة ، مةنئسئ نئث ظاتئلئشئ » احيانا « * ئېده قا - 2 * جإملئدئكئ ظورنئ نئمة؟

ظأزگئرئدئغان ؤاقئت - نئث ظاتئلئشئ » احيانا « : ج . › ظادةتتة بةزئدة، ‹ - مةنئسئ . رةؤئشئ

بةزئدة ظذ ظئسئملئق جإملئدة - جإملئدئكئ ظورنئ مةنئسئدئكئ ظئسئمنئث، بةزئدة تاشالنغان پىئېل

ق پىئېللى . بولئدذ ؤاقئت تولدذرغذچئسئ پىئېلنىڭ . ولدذرغذچئ بولذپ كئلئدذ جإملئدة داظئم ؤاقئت ت

 يذهب . حامد قائم احيانا فى اليل : سېلهن مة . احيانا حامد الى السوق

غئچة بولغان سانلئق 29 دئن 21 * ئېده قا - 3 * غئچة بولغان 29 دئن 21 . بئرئكمئنئ چإشئنئمئز

سانالرنئث ظونلةر خانئسئ بئرلةر خانئسئغا هةر ظئككئلئ خانئسئ . ظارقئلئق باغلئنئدذ » و «

دئگةن ساننئث 22 ؤة 21 . ظأزگئرئشچان كئلئدذ بئرلةر خانئسسئ سانالغذچئسئغا جئنسئ جةهةتتة

بولغان سانالرنئث غئچة 29 دئن 23 . ماس كئلئدذبئرلةر خانئسئ سانالغذچئسئغا جئنسئ جةهةتتة

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

73

بذ سانالرنئث ظونلةر خانئسئ . قارشئ كئلئدذ ؤة بذسانالرنئث . ظاياللئقتا ظورتاق كئلئدذ - ظةر

سانالغذچئسئ بئرلئك ظئسئمدئن كئلئپ . پةرئقلةندذرگإچئ بولئدذ

 طالبا : سېلهن مة  وعشرون  اثنتان . واحد تسع . ثالثة وعشرون طالبا . وعشرون طالبة . وعشرون طالبة

نئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة » إال « * ئېده قا - 4 * جإملئدئكئ ؤةزئپئسئ نئمة؟

. چئقئرئش قوشذمچئسئ - نئث ظاتئلئشئ » إال « : ج ڭ نى ... دئن سئرئت، ... دئن باشقا، ... ‹ - مةنئسئ

جإملئدئكئ . › دئن ظايرئم، لئكئن ... سىرتىدا، كئيئنكئ سأزنئ ظئلگئرئكئ ظأزئدئن ئۇ - ؤةزئپئسئ . كأپئنچة زةبةر ظوقذتئدذ ، چئقئرئؤئلئپ سأزدئن

 . الساعة اآلن التاسعة إال ربعا : سېلهن مة ظةؤؤئلئگة پىئېلىنىڭ ظأتكةن زامان * ئېده قا - 5 *

هةرئپئ كئلئدئغان زامان پىئېلىنى ظأتكةن زامان » ي « كئرسة،ظذ » ي « بولغان

. ظايالندذرئدذ پىئېلىغا كئلئدئغان . يكتب – كتب . يذهب – ذهب : سېلهن مة

مذنذ ظالتة نئث پىئېلالر هةرئپلئك ظإچ * ئېده قا - 6 *. بابئ بار

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

74 

 – فعل ) 3 . يفعل – فعل ) 2 . يفعل – فعل ) 1 . يفعل – ل فع ) 6 . يفعل – ل فع ) 5 . يفعل – ل فع ) 4 . يفعل

رس ة د - 11 نئث ظاتئلئشئ، مةنئسى ؤة » طبعا « * ئېده قا - 1 *

جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ نئمة؟ تاشالنغان پىئېلى - نئث ظاتئلئشئ » طبعا « : ج

تةبئظئ،ظةلؤةتتة ‹ - مةنئسئ . ذچئ مةنبةداش تولدذرغ ةپ بئرئمةن بئر سإرةتلةپ سإرةتل - لذغةت مةنئسئ . ( ›

). كلىكته بةرمة بولذشلذق جاؤاپ - جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ

جإملئنئث بئشئدا كئلئپ جإملئنئث مةزمذنئنئ . كإچلةندإرئدذ

 طبعا٬ : سېلهن مة          ؟  المهندس سلمان  أتعرف . هو استاذى

ظاتئلئشئ،مةنئسى ؤة ڭ نى » اما « * ئېده قا - 2 * ظاالهئدئلئكئ نئمة؟

. شةرئت قوشذمچئسئ - نئث ظاتئلئشئ » اما « : ج . › گة كةلسةك ... قا، ... غا، ... ظةمما، ‹ - مةنئسئ

ظئسئملئق جإملئنئث ظةؤؤئلئدة كئلئپ، - ظاالهئدئلئكئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

75

. ظإچإن ظئشلئتئلئدذ تةپسئلئ باياننئ ظذقتذرذش . شئ كئرةك قوشذلذپ كئلئ » ف « ظذنئث جاؤابئغا

. حفظ سورة الملك فا انا اما : مهسېلهن نئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ ؤة » ـ س « * ئېده قا - 3 *

جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ نئمة؟ كئلئدئغان زامانغا - نئث ظاتئلئشئ » ـ س « : ج

ظذزاققا ‹ - مةنئسئ . خاسالشتذرذش قوشذمچئسئ - ئلئكئ ظاالهئد . › قاملاي، يئقئندا ، پات ظارئدا

ظةؤؤئلئگة كئرئپ، ظذنئث پىئېلىنىڭ هازئرقئ زامان ان زامانغا خاسالشتذرذپ، مةنئسئنئ كئلئدئغ

. كةتنئث يئقئندا بولئدئغانلئقئنئ ظذقتذرئدذ هةر - ظئش . ساذهب  الى الجامعة : مهسېلهن

شةخئس ظاياللئق، - 3 كئلئدئغان زامان، * ئېده قا - 4 * خئس ظةرلئك، بئرلئك شة - 2 بئرلئك پئظصلئ بئلةن

پئظصلئ ظوخشاش بولغانلئقئ ظإچإن، بئز ظذنئ . جإملئگة قاراپ ظايرئيمئز

 . انت تذهب . امنة تذهب : مهسېلهن ظإچ هةرئپلئك پئظئلالرنئث مةسدئرئ * ئېده قا - 5 *

. ظألچئمئدة كئلئدذ » فعول « كأپئنچة . س جلو . دخول . خروج : مةسئلةن

رس ة د - 12

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

76

نئث مةنئسئ ظوخشاش » ان « بئلةن » ان « * ئېده قا - 1 * » ان « . بولسئمذ، بئراق كئلئش ظورنئ ظوخشئمايدذ

لدئن ص دئگةن پئظ » قال « جإملئنئث ظةؤؤئلئدة ؤة كئيئن كئلئپ، جإملئنئث ظاساسئ بألئكئ بولذپ

» قال « جإملئنئث ظوتتذرئسئدا، ؤة » ان « . كئلةملةيدذ دئن كئيئن كئلئپ جإملئنئث پىئېلالر ئن باشقا لد ص پئظ

. هةرخئل بألئكئ بولذپ كئلةلةيدذ اهللا : مهسېلهن  كتاب    القرآن  انى . ان  قلت . مريض

 . سمعت ان المدير مريض

 رس ة د - 13 قئسئمدئن تارتئپ مذشذ دةرئسكئچة كئلئدئغان - 1

. للئرئنئ تإرلةث زامان پئظص رس ة د - 14

بذيرذق رنئث پىئېلال ظإچ هةرئپلئك * ئېده قا - 1 * ي » ع « پىئېلىنىڭ كئلئدئغان زامان - شةكلئ

ي » ع « ظألچئمئدة، » افعل « زئرلئق بولسا ي » ع « ظألچئمئدة، » افعل « زةبةرلئك بولسا

. ظألچئمئدة كئلئدذ » فعل ا « پئچلئق بولسا­ ذهب . اضرب – يضرب ­ ضرب : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

77 

 . اكتب – يكتب ­ كتب . اذهب – يذهب بذيرذق دئكئ ر پىئېلال هةرئپلئك ظإچ * ئېده قا - 2 *

هةمزئسئ پىئېلىنىڭ بذيرذق ظةؤؤئلئدئكئ پىئېلىنىڭ ظذالمنا هةمزة بولذپ، جإملئنئث ظةؤؤئلئدة كةلسة . هةركةتلئك، ظوتتذرئدا كةلسة هةركةتسئز ظوقذلئدذ

 . كل واشرب . اقرأ واكتب : مهسېلهن

رس ة د - 15 ظئككئ تإرإلك » ال « پىئېلغا قوشۇلىدىغان * ئېده قا - 1 *

سئ ؤة » ال « بولذپ، بولذشسئز قئلئش بولذشسئز قئلئش . سئدئن ظئبارةت » ال « چةكلةش

ؤة كئلئدئغان زامان سئ ظأتكةن زامان پئظصلئغا » ال « نئث مةنئسئنئ بولذشسئز پئظصلئغا كئرئپ، ظذ پئظصل

هةركةت جةهةتتة هئچقانداق تةسر ، قئلئپ . كأرسةمتةيدذ

 آكل : مهسېلهن  ادرى . ال  . الاكلت . ال . الشربت پةقةت كئلئدئغان زامان سئ » ال « چةكلةش كئرئپ، ظذنئث ظاخئرئنئ ساكئن ظوقذتذپ پىئېلىغىال

. چةكلةشنئ ظئپادئلةيدذ. التاكل والتشرب : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

78 

ظايرئش ظاملئشئ قانداق ظاملاش؟ * ئېده قا - 2 * ظارئئسئدا كةلگةن ظئگة بئلةن خةؤةرنئث : ج

بذ . ظايرئش ظاملئشئ دةپ ظاتئلئدذ كئشئلئك ظاملاش ظايرئش نلىكىنى ظاملاشالر خةؤةرنئث خةؤةر ظئكة

قئيئن بولغان ؤاقئتتا خةؤةرنئ ظايرئش ظإچإن . كةلتإرإلئدذ . حمر ذى يكتب بالقلم األ المدرس هوال : مهسېلهن

سئ كئلئدئغان » ا م « بولذشسئز قئلئش * ئېده قا - 3 * لئگة كئرسة، ظذنئث مةنئسئنئ زامان پئظصلئنئث ظةؤؤئ

. ؤة هازئرقئ زامانغا خاسالشتذرئدذ . شسئز قئلئدذ بولذ . ن مااقرأ هذه المجلة اآل : مهسېلهن

بئلةن » ان « بذ بولسا . » انما « * ئېده قا - 4 * ؤة ظذنئث » ان « مذشذنئثدةك . نئث قوشذملئسئ » ا م «

ظذالرنئث » ا م « بۇ كئرسة » ا م « لئرئغا قئرئنداش ظئسمئسئنئ زةبةر، خةؤئرئنئ پئچ ظوقذتئدئغان

شذثا بذ قذشذمچئالرغا . بئكار قئلئدذ ىن ؤةزئپئسئ بئكار قئلغذچئ ظةمةلنئ » ا م « قوشذلغان

. دةپ ظاتئلئدذ ) ما الكافة يهنى ( » ا م « انما انظر الى صورة كانت فى غالف : مهسېلهن . } انما المؤمنون اخوة { . الكتاب

» أ « ظذدذلئدا نئث » ف « ظألچةملةردئكئ * ئېده قا - 5 *كةلگةن پئظصلالرنئ تإرلةپ، كئلئدئغان زامان،

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

79

شةخئس پئظصلئغا - 1 ظايالغا ظورتاق، بئرلئك، - ظةر . كةلگةندة ظئككئ هةمزة جإغلئشئپ قالئدذ

بذچاغدا بذ ظئككئ هةمزئنئ بئرئكتإرإپ سوزذپ . ظوقذميئز

 . أأكل ظةسلئسئ آكل : مهسېلهن ؤة نئث ظاتئلئشئ، مةنئسئ » كاد « * ئېده قا - 6 *

نئمة؟ جإملئدئكئ ؤةزئپئسئ ‹ - مةنئسئ . تولذقسئز پئظصل - لئشئ تئ نئث ظا » كاد « : ج

. › لئشئپ قالدئ ... الي دةپ قالدئ، ... تاس قالدئ، ظئسمئسئنئ پئچ، خةؤئرئنئ زةبةر - ؤةزئپئسئ كأپئنچة كئلئدئغان زامان خهۋىرى ظذنئث . ظوقذتئدذ

بئلةن بولغان » ان « بةزئدة . پئظصلئدئن كئلئدذ ش بذ يئقئنالشتذرذ . ياساملا مةسدةردئن كئلئدذ

. ىدۇ مةنسئنئ ظذقتذر فتح زكريا الباب و . يكاد اإلمام يركع : مهسېلهن

 . كاد ان يخرج

رس ة د - 16 ؤة رةثنئ ظةيئپنئ تاشقئ قئياپةتتئكئ * ئېده قا - 1 *

ظألچئمئدة يئرئم » افعل « بئلدإرئدئغان ظئسئمالدئن بذ ظئسئمالرنئث . سإپةتداش ظئسئم ياسئلئدذ

. ظألچئمئدة كئلئدذ » فعالء « ظاياللئقئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

80 

 . عوراء – اعور . بيضاء ­ ابيض : مهسېلهن دئكئ خاس ظئسئمالر، ؤة ظألچئمئ » فعل « * ئېده قا - 2 *

كتئرئدئكئ ظئسئمالر تولذق سإپةت خارا . تإرلةمنةيدئغان ظئسئمالردذر

 . عمر٬  زهل٬  اخر٬  جمع : مهسېلهن بذ . » عمرو « بئلةن » عمر « * ئېده قا - 3 *

ظئككئسئ هةرئپ جةهةتتة ظوخشاش بولسئمذ، ظذنئث تإرلئنئپ، » عمرو « . تإرلةمنةيدذ » عمر «

» و « بذ ظئككئسئنئ ظايرئش ظإچإن ىدا ظاخئر قا » ا « چإشإم كئلئش ظورنئدا » و « كئلئدذ، ؤة ظذ

. ظأرإلئدذ . وهذا الدفتر لعمرو . هذا القلم لعمر : مهسېلهن

 . سألت عمرا عن اخى بةش ظئسئمنئث بئرئ بولذپ، » ذو « * ئېده قا - 4 *

ظذنئثدا هةركةت قوشذمچة بةلگة ظارقئلئق ، » ذو « ظذنئث ظةرلئك، بئرلئكئ . ظئپادئلئنئدذ

باش » ذو « . كئلئدذ » ذوو « ظةرلئك، كأپإلكئ بئلةن » و « ئدا پئچقا بةلگة بولغان كئلئش ظورن

چإشإم كئلئش ظورنئدا زةبةرگة بةلگة . كئلئدذ بئلةن، ظئگئلئك كئلئش ظورنئدا زئرغا » ا « بولغان

. بئلةن كئلئدذ » ي « بةلگة بولغان. هذا مصحف ذو حروف كبيرة : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

81 

 لست بذى ج . اريد مصحفا ذا حروف كبيرة . علم

پإتإن ظةرلئك » ذوو « ظةرلئك، كأپإلك بولغان ظةمما . كأپإلك ظئسئمالرغا ظوخشاش تإرلئنئدذ

، ؤة ظاياللئق » ذات « نئث ظاياللئق، بئرلئكئ » ذو « ظاياللئق، پإتإن » ذوات « بذ . دذر » ذوات « كأپإلكئ

. كأپإلك ظئسئمالرغا ظوخشاش تإرلئنئدذ كأپ » ا م « نذ ظإچ تإرإلك مذ * ئېده قا - 5 *

. ظئشلئتئلئدذ ظذ . » ا م « بولذشسئز قئلئش قوشذمچئسئ بولغان ) 1

ظئسئملئق جإملة ؤة پئظصللئق جإملئنئث ظةؤؤئلئگة كئرئپ، ظأزئ كئرگةن جإملئنئث مةزمذنئنئ

. بولذشسئزغا ظايالندذرئدذ كتاب : مهسېلهن  عندى  الدرس . ما  . مافهمت

 . درى ما ا ظذ ظئسئملئق . » ا م « سذظال ظاملئشئ بولغان ) 2

ظذالنسا، كأپئنچة » ذا « جإملئدة ظذنئث ظاخئرئغا كأپئنچة خةؤةر ، ظذالمنئسا بولذپ كئلئدذ ظئگة

دة، ظةؤؤئلئگة زئر پئظصللئق جإملئ . بولذپ كئلئدذ سئ قوشذلسا پئظصلغا مذناسئؤةتلئك قئلئش قوشذمچئ

تولدذرغذچئ بولذپ ظةگةر قوشذملئسا . بولئدذ. كئلئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

82 

 ماذا ماذا على المكتب ؟ ما هذا ؟ : مهسېلهن قرأت ؟

 لماذا رجعت من المدرسة ؟ لئق پئظصل » ما « بذ . » ا م « نئسپئ ظاملاش بولغان ) 3

ياكئ رةؤئشلئك بئرئكمة ، ظئسئملئق جإملة جذملة، نئسپئ كئلئپ، بئلةن بئللة أز بئرئكمئسئ تولذقسئز س

بذ بئرئكمئمذ . هاسئل قئلئدذ بئرئكمئسئ سأز ظاملاشلئق بئلةن بولغان بئرئكمئگة ظوخشاش جإملئنئث » الذى «

. هةرخئل بألئكئ بوالاليدذ . } لم تقولون ماالتفعلون { : مهسېلهن

رس ة د - 17 ۋه ةنسئ نئث ظاتئلئشئ، م » ان « * ئېده قا - 1 *

ؤةزئپئسئ نئمة؟ لئنئ كئلئدئغان زامان پئظص - نئث ظاتئلشئ » ان « : ج

. مچه زةبةر ظوقذتقذچئ قوشذ ... شذكئ، ‹ - مةنسئ

. › ذمئزنئ ... ئئمئزنئ، ... ئئمنئ، ... ئئم، ... ذم، پئظصلئنئث ظةؤؤئلئگة كئلئدئغان زامان - ؤةزئپئسئ

كئرئپ ظاخئرئنئ زةبةر ظذقذتئدذ ؤة ظأزئدئن. كئيئنكئ پئظصلنئ ياساملا مةسدةرگة ظايالندذرئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

83

بذياساملا مةسدةر جإملئنئث هةرخئل بألئكئ بولذپ . كئلةلةيدذ ا اري : مهسېلهن  ان  ان ى كنن اليم . مصر ى ل ا ذهب د

. ادرس بالجامعة كئلئدئغان زامان پئظصلئنئث ظةؤؤئلئگة * ئېده قا - 2 *

ذنئثدئن كئرسة ظ » ل « زئر قلئش قوشذمچئسئ بولغان كئلئدئغان زامان پئظصلئنئ زةبةر ظوقذتئدئغان كئيئن

ظذ پئظصلنئث ظاخئرئ زةبةر ، قئياس قئلئنئپ » ان « شذثالشقا بئز ظذ پئظصلنئ يوشذرذن . ظوقذلئدذ

املا مةسدةر بولذپ نئث سةؤةبئ بئلةن ياس » ن ا « هةم . ظورذن جةهةتتة زئر ظوقذلدئ دةپ قاراميئز

. مةقسةتنئ بلدإرإپ كئلئدذ - سةؤةپ » ل « ظذ . شرب الماء أل خرجت : مهسېلهن

ۋه نئث ظاتئلئشئ، مةنسئ » منذ « * ئېده قا - 3 * ؤةزئپئسئ نئمة؟

. زئر قئلئش قوشذمچئسئ - نئث ظاتئلشئ » منذ « : ج دئن ... ئ، دئن بئر .... دئن باشالپ، ... ‹ - مةنسئ

ظذ كأپئنچة - ؤةزئپئسئ . › دئن بذيان ... تارتئپ، ظئسئمالرنئث ظةؤؤئلئدة كئلئپ تولذقسئز سأزبئرئكمئسئ هاسئل قئلپ، ظذ ظئسئمالرنئث

بئرئكمة كأپئنچة ظاخئرئنئ زئر ظوقذتئدذ ؤة بذظأزئدئن ظئلگئركئ سأزگة مذناسئؤةتلئك بولذپ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

84

. كئلئدذ . اسبوع ب منذ ئ هو غا : مهسېلهن

رس ة د - 18 » ل « كئرسة » ان « ىلىگه نئث ظةؤؤ » ال « * ئېده قا - 1 *

نئث چئقئش ظورنئ يئقئن بولغاچقا، ظذ » ن « بئلةن غا ظأرإلگةندئن » ل « » ن « نئث ظاخئرئدئكئ » ان «

. بئرئكتإرإپ ظوقذلئدذ » ل « كئيئن ظئككئ . كلها شياء أل خذن هذه ا تأ ال ارجو ا : مهسېلهن

مةنسئدئكئ » اسرع « بولسا » هيا « * ئېده قا - 2 * كأپإلك ۋه ظاياللئق، بئرلئك - امئ بولذپ، ظةر پئظصل ن

. ظإچإن ظورتاق ظئشلئتئلئدذ . هيا بنا ياابناء : مهسېلهن

رس ة د - 19 ۋه نئث ظاتئلئشئ ، مةنئسئ » لن « * ئېده قا - 1 *

ئ نئمة؟ ؤةزئپئسكئلئدئغان زامان پئظصلئنئ - نئث ظاتئلئشئ » لن « : ج

هةرگئز، ‹ - مةنئسئ . زةبةر ظوقذتئدئغان قوشذمچة . › زادئ، قةتظئ

كئلئدئغان زامان پئظصلئنئث ظةؤؤئلئگة - ؤةزئپئسئكئرئپ، ظذ پئظصلنئ زةبةر ظوقذتذپ، مةنئسئنئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

85

. بولذشسئزلئقتا كإچلةندإرئدذ . الحرير لن يلبس : مهسېلهن

نث ظاتئلئشئ،مةنئسئ » ابدا « * ئېده قا - 2 * جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ نئمة؟ ۋه ‹ - مةنئسئ . شئ ؤاقئت رةؤئ - نث ظاتئلئشئ » ا ابد « : ج

- ظاالهئدئلكئ . › مةثگإ، هةرگئز، زادئ، هةمئشة كئلئدئغان زامان پئظصلئدئن كئيئن كئلئپ، ظأزئدئن

بولذشلذق بولسا مةزمذنئ جۈملىنىڭ ظئلگئركئ لىققا بولذشلذققا، بولذشسئز بولسا بولذشسئز

. كإچلةندإرئدذ . لن اترك الصالة ابدا : مهسېلهن

رس ة د - 20 ظئككئلئك ظئسئمالردا هةركةت * ئېده قا - 1 *

بذ ظئسئمالر . قوشذمچة بةلگة ظارقئلئق ظئپادئلئنئدذ » ا « باش كئلئش ظورنئدا پئچقا بةلگة بولغان

لةن، چإشإم كئلئش ؤة ظئگئلئك كئلش ظورنئدا بئ » ي « ؤة زئرغا بةلگة بولغان ظالدئ زةبةرلئك زةبةر

. بئلةن كئلئدذ . ين يت المدرس ا ر . جاء المدرسان : مهسېلهن

. ين المدرس ى هبت ال ذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

86 

رس ة د - 21 نئث » لما « ؤة » لم « * ئېده قا - 1 *

ؤةزئپئسئ نئمة؟ ۋه ةنئسئ ظاتئلئشئ،م كئلئدئغان زامان - نئث ظاتئلئشئ » لما « ؤة » لم « : ج

نئث » لم « . پئظصلئنئ ساكئن ظوقذتذش قوشذمچئسئ ‹ - نئث مةنئسئ » ما ل « ، › مئدئ ... ‹ - مةنسئئ

. › مئدئ ..... مئدئ، تئخئچة ... تئخئ هةر ظئككئلئسئ كئلئدئغان زامان - ؤةزئپئسئ

پئظصلنئث اكئن ظوقذتذپ، ظذ پئظصلئنئث ظاخئرئنئ س ؤة . مةنئسئنئ بولذشسئز ظأتكةن زامانغا ظأرإيدذ

نئال كةلتإرإمشذ » لما « نئث پئظصلئنئ تاشالپ » لما «. دذرذس

 أرجع المدير من . لما الم يحضر؟ : مهسېلهن . } كم قلوب ى يمان ف إل ولما يدخل ا { . ا كة؟ لم م ظأزئدئن كئيئنكئ » مثل « ؤة » نحو « * ئېده قا - 2 *

لئك ظئزاپةت بئرئكئپ، ظئزاپةت سأزلةر بئلةن تاشالنغان بألئكئ بولذپ،كأپئنچة - 1 بئرئكمئنئث ؤة ظذنئثدئن . ةؤئرئ بولذپ كئلئدذ ظئگئنئث خ . سأزلةر كأچإرمة سأزدئن كئلئدذ كئيئنكئ

 نحو س إل ا : مهسېلهن  مثل . ) كتاب ( م  ­ قتل ( الفعل. ) يقتل

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

87

لذق كاؤاك » و « ظألچئمئدئكئ » فعل « * ئېده قا - 3 * پئظصلالرنئ ظأتكةن زامانغا تإرلئگةندة، ظةرلئك،

شةخئس پئظصلئدئن، ظاياللئق، - 3 بئرلئك، قا » ا « » و « شةخئس پئظصلئغئچة ظذ - 3 ظئككئلئك،

. ظأرإإلش بئلةن كئلئدذ . قالتا ٬ قالت ٬ ا قالو ٬ قاال ٬ قال : مهسېلهن

شةخئس پئظصلئدئن - 3 ظاياللئق، كأپإلك نئث ظالدئ زةبةرلئك بولغاچقا، » و « ظاخئرئغئچة، ظذ

ظةلئپقا ظأرإلئدذ ظاندئن ظئككئ ساكئن » و « ظذ دئن » و « جذغلئشئپ قالغانلئقئ ظإچإن، ظذ

غا بةلگة » و « ئ ظةسلئدئك . تاشلئنئدذ » ا « ظأرإلگةن نئث ظالدئدئكئ هةرئپنئث » و « بولذشئ ظإچإن، ظذ

. زةبئرئ پئچقا ظأرإلئدذ . لنا ق ، قلن : مهسېلهن

رس ة د - 22كئلئدئغان زامان پئظصلئنئث ظةرلئك ؤة * ئېده قا - 1 *

- 2 شةخئس، ظةرلئك، بئرلئك، - 3 ظاياللئق، بئرلئك، ك ؤة كأپإلك ظورتاق، بئرلئ ظايالغا - شةخئس ؤة ظةر

شةخئس پظصللئرئ ظةسلئ تإرلئنئشتكئ پظصلالر - 1 ئهسلى بهلگىلهر ت بولذپ، ظذالردا هةرقانداق هةركة

. بىلهن كىلىدۇ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

88 

چإشإم كئلئش باش كئلئش : مهسېلهن كئسئم كئلئش

 لم يذهب لن يذهب يذهب لم اذهب لن اذهب اذهب لم نذهب لن نذهب نذهب

ن پئظصلئنئث هةرقانداق كئلئدئغان زاما * ئېده قا - 2 * كأپإلك، پئظصللرئ ظأزگةرمةيدئغان ظاياللئق،

پئظصلالر بولذپ، ظذالردا هةركةت ظذرذن جةهةتتة . ظأزگئرئدذ باش كئلئش چإشإم كئلئش : مهسېلهن

كئلئش كىسىم لم يذهبن لن يذهبن يذهبن

پئظصللئرئنئث كئلئدئغان زامان * ئېده قا - 3 * پئظصللئرئدئن باشقا پئظصلالر قذشذمچة يذقئرئدئكئ

دئكئ تإرلئنئشتئكئ پئظصلالر بولذپ، ظذالرنئث ظاخئرئ - 2 هةرقانداق ظئككئلئكنئث ؤة ظاياللئق، بئرلئك،

شةخئسنئث ؤة هةرقانداق ظةرلئك، كأپإلكنئث نذنلئرئنئث تذرذشئ باش كئلئشنئث قوشذمچة . بةلگئسئ بولغانلئقئ ظإچإن پئچنئث ظذرنئدا تذرئدذ

نئث تاشلئنئپ كئتئشئ چإشإم كئلئش ؤة » ن « ظذ لئقئ كئسئم كئلئشنئث قوشذمچة بةلگئسئ بولغان

. ظإچإن، زةبةر ؤة ساكئننئث ظورنئدا تذرئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

89 

باش كئلئش چإشإم كئلئش : مهسېلهن كئسئم كئلئش

 ا لم يذهبو ا يذهبون           لن يذهبو لم يذهبا لن يذهبا يذهبان

 لم تذهبي لن تذهبي ذهبين ت

رس ة د - 23 كةلگةن كأپإلك » ون « ظاخئرئدا * ئېده قا - 1 *

. ظئسئمالر ظةرةنچة پإتإن كأپإلك ظئسئم دةپ ظاتئلئدذ بذ ظئسئمالر باش كئلئش ظورنئدا پئچقا بةلگة بولغان

بئلةن، چإشإم كئلئش ؤة » و « ظالدئ پئچلئق ئگئلئك كئلئش ظورنئدا زةبةر ؤة زئرغا بةلگة ظ

ـي « بولغان ظالدئ زئرلئق . بئلةن كئلئدذ »  . رايت المدرسين . جاء المدرسون : مهسېلهن

. هذه الكتب للمدرسين پارچة سانالرنئث ظاخئرئغا ظالدئ * ئېده قا - 2 *

پإتإن نئ ظذلئساق، ظذ سانالر » ن و « پئچلئق ؤة بذسانالر ظةرةنچة پإتإن . سانالرغا ظايلئنئدذ

. كأپإلك ظئسئمالرغا ظوخشاش ظئشلئتئلئدذ ٬ سبعون ٬ ثالثون ٬ عشرون : مهسېلهن . تسعون

. مشينا بعشرين طالبا . يت عشرين طالبا را

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

90

كئرسة » ال « ظأتكةن زامان پئظصلئغا * ئېده قا - 3 * . تةكرار كئلئشئ كئرةك

 . بت شر الاكلت وال : مهسېلهن

رس ة د - 24 . بذ دةرئستة سانالرنئ تولذق چإشئنئپ ظأتئمئز

سان بئر ؤة ظئككئدة سانالغذچئسئ * ئېده قا - 1 * بئلةن سإپةت بئرئكئپ، سانالغذچئنئث سإپئتئ

. بولذپ كئلئدذ . طالبان اثنان . طالب واحد : مهسېلهن

ظإچتئن ظونغئچة بولغان سانالر سانالغذچئسئ بئلةن كأپئنچة ظئزاپةت بئرئكئدذ، ؤة سان سانالغذچئسئغا

ؤة ظذالرنئث . جئنسئ جةهةتتة قارشئ كئلئدذ سانالغذچئسئ كأپإلك ظئسئمدئن كئلئپ،

. ئدذ ظئنئقلئغذچئ بولذپ قوش زئر ظوقذل عشرة . ثمانى طالبات . ثالثة طالب : مهسېلهن . طالب

دئگةن ساننئث 12 ؤة 11 * قائېده - 2 * هةرظئككئلئ خانسئ سانالغذچئسئغا جئنسئ . جةهةتتة ماس كئلئپ زةبةرنئث ظإستئگة قاتئدذ

نئث بئرلةرخانسئ ظأزگئرئشچان 12 لئكئنك ظئسئمالرغا سانالردئن بولغاچقا، ظئككئلئ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

91

بئرلئك چئسئ ظذالرنئث سانالغذ . ظوخشاش تإرلئنئدذ . بولىدۇ ظئسئمالردئن كئلئپ پةرئقلةندإرگإچئ

 . ة طالب ة اثنتا عشر . احد عشر طالبا : مهسېلهن غئچة بولغان ساننئث بئرلةرخانسئ 19 دئن 13

سانالغذچئسئغا جئنسئ جةهةتتة قارشئ، الرخانسئ سانالغذچئسئغا جئنسئ جةهةتتة ماس ظون

كئلئپ هةرظئككئلئسئ خاس زةبةرنئث ظإستئگة بئرلئك ظئسئمدئن ؤة ظذالرنئث سانالغذچئسئ . قاتئدذ

. بولۇپ زهبهر ئوقۇلىدۇ رگإچئ ۈ كئلئپ پةرئقلةند . ا عشرةطالب اربع . طالبا عشر ثة ال ث : مهسېلهن

 تسع عشرة . البا سبعة عشر ط . طالبة

گئچة بولغان پإتإن 90 دئن 20 * ئېده قا - 3 * ئهرلىك سانالر ظأزگئرئشچان ظئسئمالردئن بولذپ،

بذ . پإتإن كأپإلك ظئسئمالرغا ظوخشاش تإرلئنئدذ ظئسئمدئن كئلئپ سانالرنئث سانالغذچئسئ بئرلئك

للئقتا ظايا - بذسانالر ظةر . بولئدذ پةرئقلةندإرگإچئ . ظورتاق ظئشلئتئلئدذ

. عشرون طالبا . عشرون طالبة : مهسېلهن سانالرنئث غئچة بولغان 29 دئن 21 * ئېده قا - 4 *

ظارقئلئق باغلئنئپ، » و « ظونالرخانسئ بئرلةرخانئسغا

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

92

ؤة 21 . هةرظئككئلئ خانسئ ظأزگئرئشچان كئلئدذ گئچة بولغان 92 ؤة 91 ، تاكئ 32 ؤة 31 ، 22

جئنسئ چىسىغا سانالرنئث بئرلةرخانئسئ سانالغذ . جةهةتتة ماس كئلئدذ

غئچة، تاكئ 39 دئن 33 غئچة، 29 دئن 23 غئچة بولغان سانالرنئث بئرلةرخانئسئ 99 دئن 93

سانالغذچئسئغا جئنسئ جةهةتتة قارشئ، ظاياللئقتا - سانالغذچئسئ بئلةن ظةر ظونلةرخانسئ

لغذچئسئ قايسئ ؤة ظذالرنئث سانا . ظورتاق كئلئدذ جئنئستا كئلئشتئن قةتظئنةزةر بئرلئك ظئسئمدئن كئلئپ، پةرئقلةندإرگإچئ بولذپ قوش زةبةر

. ظوقذلئدذ طالبا واحد : مهسېلهن  عشرون  و . و  اثنان

 طالبة  طالبة و ى احد . عشرون  . تسعون . عشرون طالبا ثالثة و . ا ن طالب ثو ال ث اثنان و

 . تسع و عشرون طالبة ظذنئث مئثغئچة ؤة 100 دئن 100 * ئېده قا - 5 *

نئث سانالغذچئسئ بئرلئك يذقرئسئدئكئ پإتإن سانالر بئلةن ظئزاپةت بئرئكئدذ كئلئپ ،شإ سانالر ظئسئمدئن

. قلئغذچئ بولئدذ نئث سانالغذچئسئ ظئنئ بذ سانالر ؤة / ثالثمأة طالب . طالبة / مأة طالب : مهسېلهن. طالبة

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

93 

 تسعمأة . طالبة / مأتا طالب . طالبة / طالب

 الف مأتا . طالبة / الف طالب مأة . طالبة / طالب

دئگةن ككئ ظئ 100 بئر ؤة 100 * ئېده قا - 6 * سانالردا پإتإن سانالر ظأزئنئث ظئزاپةت بئرئككةن

بئردة 100 سانالغإچئسئ بئلةن بئللة كئلئپ،ظئككئدة 100 سانالغإچئنئث بئرلئك شةكلئ،

» و « سانالغإچئنئث ظككئلئك شةكلئ پإتإن سانغا . ظارقئلئق باغلئنئدذ

 وطالب : مهسېلهن  طالب  و . مأة  طالب  مأة . لبان طا

مئث بئر ؤة 100 تاكئ مصث بئر ؤة مصث ظصككئدئن مئث ظئككئگئچة ؤة ظذنئث يذقئرئسئدئكئ 100

يىچه يذقارقئ ظذسذل بو مذشذنئثغا ظوخشاش سانالر . ياسىلىدۇ وطالبة : مهسېلهن  طالبة  الف  الف . مأة  مأة

 . طالبة وطالبتان م  وطالب مأة  طالب  مليون . ليون  مأة . طالب و طالبان

غئچة بولغان سانلئق 299 دئن 103 * ئېده قا - 7 *ؤة پارچة . بئرئكمئدة پإتإن سانالر بذرذن كئلئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

94

سانالر ظأزئنئث سانالغذچئسئ بئلةن پإتإن سانالرغا . ظارقئلئق باغلئنئدذ » و «

 وثال : مهسېلهن  طالبات مأة  تسع . ث  و  مأتان . طالبات

 . مأتان و ستون طالبا دئن يذقئرئ سانالردا پإتإن سان 303 * ئېده قا - 8 *

بذرذن كئلئشمذ، ؤة پارچة سان بذرذن كئلئشمذ . دذرذس

 طالبات : مهسېلهن  تسع  و  مأة  و . ثالث  تسعة . الثة مأة طالب ث غئچة بولغان پإتإن 900 دئن 300 * ئېده قا - 9 *

دئگةن لةبزئنئث پارچة سانالر بئلةن » أة م « سان ظئزاپةت بئرئكئپ، ظئنئقلئغذچئ بولئشئدئن هاسئل

بذسانالرنئث سانالغذچئسئ بئرلئك ظئسئمدئن . بولئدذ كئلئپ، ظذسانالر بئلةن ظئزاپةت بئرئكئپ،

. ئزاپةتلئك بئرئكمة هاسئل قئلئدذ زةجنئرسئمان ظ . اربع مأة طالبة . ثالث مأة طالب : مهسېلهن

. طالبة / تسع مأة طالب مئثغئچة بولغان پإتإن 9 مئثدئن 3 * ئېده قا - 10 *

دئگةن » االف « نئث كأپإلكئ بولغان » الف « سان بئلةن ظئزاپةت بئرئكئپ، لةبزئنئث پارچة سانالر

ؤة . ظئنئقلئغذچئ بولئشئدئن هاسئل بولئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

95

بذسانالرنئث سانالغذچئسئ بئرلئك ظئسئمدئن كئلئپ، ظذسانالر بئلةن ظئزاپةت بئرئكئپ زةجنئرسئمان

. ظئزاپةتلئك بئرئكمة هاسئل قئلئدذ . طالبة / ثالث آالف طالب : مهسېلهن

 سبعة آالف . طالبة / الب خمسة آالف ط . طالبة / طالب

مئثغئچة بولغان 99 مئثدئن 11 * ئېده قا - 11 * دئگةن لةبزئنث ظئلگئركئ » الف « سانالردا، سان

ساننئث پةرئقلةندإرگإچئسئ بولذشئ بئلةن هاسئل بذسانالرنئث سانالغذچئسئ بئرلئك ظئسئمدئن . بولئدذ

» الف « بولغان ظئسئم كئلئپ، پةرئقلةندإرگإچئ . بئلةن ظئزاپةت بئرئكئدذ

 عشر الف طالب : مهسېلهن  عشر ة سبع . احد . الف طالب

مئث توققذزغئچة 20 مئث بئردئن 20 * ئېده قا - 12 * مئث توققذزغئچة بولغان 90 مئث بئردئن 90 تاكئ

. سانالردا پإتإن سان بذرذن كئلئشئ زأرإر و ع : مهسېلهن  الفا  تسعون . واحد شرون . اربع الفا و

مئثغئچة تاكئ 29 مئثدئن 21 * ئېده قا - 13 * مئثغئچة بولغان سانالردا پارچة 99 مئثدئن 91

. ساننئث بذرذن كئلئشئ زأرإر

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

96 

 و : مهسېلهن  الف تسع  و . ا عشرون  واحد . تسعون الفا

رس ة د - 25 ؤة نئث ظاتئلئشئ،مةنئسئ » ل اليزا « * ئېده قا - 1 *

جإملئدئكئ ؤةزئپئسئ نئمة؟ . تولذقسئز پئظصل - نئث ظاتئلئشئ » يزال ال « : ج

. › ؤاتئدذ ...... هةمئشة . ؤاتئدذ .... يةنئال ‹ - مةنئسئ ظذ ظسئملئق جإملئنئث ظةؤؤئلئگة كئرئپ، - ؤةزئپئسئ

ئنئ خةؤئرئم دةپ ظئگئسئنئ ظئسمئم دةپ پئچ، خةؤئر . زةبةر ظوقذتئدذ

 . ما ئ اليزال ابراهيم نا : مهسېلهن

رس ة د - 26 هةرقانداق پئظصل ظألچئمئنئث * ئېده قا - 1 * سئنئث ظذدذلئدئال كئسةل هةرئپ كةلسة، » ف «

بذ . بذخئل پئظصل مئسال پئظصل دةپ ظاتلئدذ ة پئظصلالرنئث ظأتكةن زامان قئسمئ ظألچةم بويئچ

ظذنئثدئكئ قىسمىدا، كئلئدئغان زامان . ذ كئلئد ظأزئدئن » و « بولذپ، ظذ » و « كئسةل هةرئپ

كئيئنكئ هةرئپنئث ظاشكارة زئرئغا ياكئ قئياسئظةگةر . زئرئغا ياندئشئپ كةلسة تاشلئنئپ كئتئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

97

نئث يئنئدئكئ هةرئپ ظةسلئ زةبةرلئك ياكئ » و « ظذ ـ : مهسېلهن . پئچلئق بولسا تاشالمنايدذ  وضع

. وجد ـ يجد . يضع . وجل ـ يوجل : سئ تاشالمنئغاننئث مئسالئ » و «

بولسا، ظألچةم » ي « ظذنئثدئكئ كئسةل هةرئپ . بويئچة كئلئدذ

. يسر ـ  ييسر : مهسېلهن ظإچ هةرئپلئك ظئسئمالرنئث * ئېده قا - 2 *

. ظألچئمئدة كئلئدذ » فعيل « كئچئكلئتئلمئسئ . كلب ــ  كليب . ولد ــ  وليد : ېلهن مهس

كئشئلئك ظاملاش بئلةن كأرسئتئش * ئېده قا - 3 * ظاملئشئدا جإملة تإزگةندة، كئشئلئك ظاملاشنئ ظئگة، كأرسئتئش ظاملئشئنئ خةؤةر قئلئپ

نئ » ا ه « ظاگاهالندذرذش قوشذمچئسئ بولغان . جإملئنئث ظةؤؤةلئگة كةلتإرئمئز

. نا ذا ا ا ه . هو ذا ها : مهسېلهن ظإچ هةرئپلئك بةزئ پئظصلالرنئث * ئېده قا - 4 *

. ظألچئمئدة كئلئدذ » فعال « مةسدئرئ . ٬    وثاق ٬   عذاب ذهاب : مهسېلهن

رس ة د - 27نئث » ع « هةرقانداق پئظصل ظألچئمئنئث * ئېده قا - 1 *

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

98

ظذدذلئدئال كئسةل هةرئپ كةلسة، بذنداق پئظصل . كاؤاك پئظصل دةپ ظاتئلئدذ

بذ كاؤاك پئظصلالرنئث ظأتكةن زامان قئسمئنئث بذ كاؤاك پئظصلالرنئث : تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

ظألچئمئ قايسئ ظألچةمدة كةلسة، ظذنئثدئكئ شةخئس - 3 كئسةل هةرئپ، ظةرلئك، بئرلئك، شةخئس - 3 پئظصلئدئن، ظاياللئق، ظئككئلئك،

ث ظالدئ زةبةرلئك ، كئسةل هةرئپنئ پىئېلىغىچه . قا ظأرئلئدذ » ا « بولغاچقا، ظذ كئسةل هةرئپ

 . ٬ طالتا ٬ طالت طالوا ٬ ٬ طاال طال : مهسېلهن ٬ نام . قالتا ، ٬ قالت ٬ قالوا ٬ قاال قال . ٬ نامتا ٬ نامت ا ٬ نامو ناما

شالپ شةخئس پئظصلئدئن با - 3 ، كأپإلك، للىق ظايا ظألچئمئدئكئ كاؤاك » فعل « ۋه » ل فع « ظاخئرئغئچة

ظأتكةن زامان پئظصللئرئدا كئسةل هةرئپنئث ظالدئ قا » ا « زةبةرلئك بولغاچقا، ظذكئسةل هةرئپ

ظاندئن ظككئ ساكئن جذغلئشئپ . ظأرإلئدذ . تاشلئنئدذ » ا « قالغانلئقئ ظإچإن، شذظأرإلگةن

إلگةن بولسا، دئن ظأر » و » « ا « تاشالنغان ظذ غا نئشان بولئشئ ظإچإن ظالدئدئكئ » و « ظةسلئ

ظةگةر . هةرئپنئث زةبئرئ پئچقا ظأرإلئدذدئن ظأرإلگةن بولسا، » ي » « ا « ظذتاشالنغان

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

99

غا نئشان بولئشئ ظإچإن ظالدئدئكئ » ي « ظةسلئ . هةرئپنئث زةبئرئ زئرغا ظأرإلئدذ

. غئچة ›› طلنا ‹‹ دئن ›› طلن ‹‹ : مهسېلهن ‹‹ دئن ›› بعن ‹‹ . غئچة ›› قلنا ‹‹ دئن ›› قلن ‹ ‹

. غئچة ›› بعنا شةخئس پئظصلئدئن باشالپ - 3 ، كأپإلك، للىق ظايا

ظألچئمئدئكئ كاؤاك ظأتكةن » ل فع « ظاخئرئغئچة ھهرىپكه ھهركهت ئىغىر زامان پئظصللئرئدا كئسةل

بولغانلىقى ئۈچۈن،ئۇ كىسهل ھهرىپنىڭ ھهركىتى كى ھهرىپنىڭ ھهركىتىنى تاشالپ بولغاندىن ئالدىدى

كىيىن،شۇ ئالدىدىكى ھهرىپكه يۆتكهپ بىرىلىدۇ، ظاندئن ظككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغانلئقئ

. ئۇ كىسهل ھهرىپ تاشلىنىدۇ ، ظإچإن دىن » كدن ‹‹ ٬ غىچه » نمنا ‹‹ دىن » نمن ‹‹ : مهسېلهن

. غىچه » كدنا ‹‹ لئدئغان زامان كاؤاك پئظصلالرنئث كئ * ئېده قا - 2 *

: قئسمئنئث تإرلئنئشئ » ل يفع « ؤة » يفعل « بذ كاؤاك پئظصلالرنئث ظألچئمئ

ظألچئمئدة كةلسة، ظةرلئك، بئرلئك، ظئككئلئك، شةخئس - 3 كأپإلك ؤة ظاياللئق، بئرلئك ظئككئلئك،

كئلئدئغان زامان كاؤاك پئظصللئرئدا ؤة ظةرلئك،، بئرلئك، بئرلئك، ظئككئلئك، كأپإلك ؤة ظاياللئق

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

100

شةخئس كئلئدئغان زامان كاؤاك - 2 ظئككئلئك، ظايالغا ظورتاق، بئرلئك ؤة - پئظصللئرئدا ؤة ظةر

كأپإلك كئلئدئغان زامان كاؤاك پئظصللئرئدا كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر بولغانلئقئ ظإچإن ظالدئدئكئ ساكئنلئق هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئپ،

. ظوقذلئدذ كئسةل هةرئپ ساكئن بئلةن ظألچئمئنئث » يفعل « : مهسېلهن

، غئچة » تطوالن « دئن » يطول « - مئسالئ ، » اطول « ؤة غئچة » تطوالن « دئن » تطول « . » نطول «

غئ » تقوالن « دئن » تقول « غئچة، » تقوالن « دئن » يقول « . » نقول « ، » اقول « ؤة چة دئن » يبيع « - ئ ظألچئمئنئث مئسال » يفعل «

، غئچة » تبيعان « دئن » تبيع « ؤة غئچة » تبيعان « . » نبيع « ، » ابيع «

ظألچئمئدئكئ ظاياللئق، » يفعل « ؤة » يفعل « مذشذ شةخئس كئلئدئغان - 2 شةخئس ؤة - 3 كأپإلك،

زامان كاؤاك پئظصللئرئدا كئسةل هةرئپنئث هةركئتئلئقئ ظإچإن ظذنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر بولغان

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

101

. ظالدئدئكئ ساكئنلئق هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئدذ ظاندئن ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغانلئقئ

. ظإچإن شذ كئسةل هةرئپ تاشلئنئدذ يبعن تقلن ٬ يقلن : مهسېلهن      ٬ تبعن ٬ ٬ . تطلن ٬ يطلن

ئغان زامان كاؤاك ظألچئمئدئكئ كئلئد » يفعل « ۋه پئظصللئرئدا، كئسةل هةرئپنئث زةبئرئ ظالدئدئكئ

ظاندئن . ساكئنلئق هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئدذ كئسةل هةرئپنئث ظالدئدئكئ هةرئپ زةبةر، ظذكئسةل هةرئپ ظأزئ ظةسلئدة هةركةتلئك

ا « قا ظأرإإلپ، شذ » ا « بولغاچقا، ظذكئسةل هةرئپ داق ظاياللئق، لئكئن هةرقان . بئلةن ظوقذلئدذ »

كأپإلك كئلئدئغان زامان كاؤاك پئظصللئرئدا ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغانلئقئ ظإچإن، ظذ

. تاشلئنئدذ » ا « ظأرإلگةن . ٬   ينمن ٬  ينامون ينام : مهسېلهن

كاؤاك پئظصلالرنئث بذيرذق قئسمئنئث * ئېده قا - 3 * : تإرلئنئشئ

ؤة » افعل « ألچئمئ بذيرذق كاؤاك پئظصلالرنئث ظ بولسا، ظةرلئك، بئرلئك بذيرذق كاؤاك » فعل ا «

پئظصللئرئدئكئ كئسةل هةرئپنئث هةركئتئظالدئدئكئ ساكئنلئق هةرئپكة يأتكةپ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

102

بئرئلگةندئن كئيئن، ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ ؤة . قالغانلئقئ ظإچإن ظذكئسةل هةرئپ تاشلئنئدذ

ظألچئمئ ظةگةر ظذبذيرذق كاؤاك پئظصللئرئنئث بولسا، ظذكئسةل هةرئپنئث زةبئرئنئ » فعل ا «

ظالدئدئكئ هةرئپكة يأتكةپ بةرگةندئن كئيئن، شذكئسةل هةرئپنئث ظالدئدئكئ هةرئپ زةبةر، ظذكئسةل هةرئپ ظأزئ ظةسلئدة هةركةتلئك

قا ظأرإلئدذ، » ا « بولغاچقا، شذكئسةل هةرئپ ظاندئن ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغانلئقئ

بذهالدا . تاشلئنئدذ » ا « إن، شذظأرإلگةن ظإچ بذكاؤاك بذيرذق پئظصلئنئث ظذالمنا هةمزئسئنئث يئنئدئكئ هةرئپ هةركةتلئك بولغاچقا،

نئث كئلئشئ هاجةتسئز دةپ قارئلئپ، » أ « هةمزة . تاشلئنئدذ شذهةمزة

ظةسلئسئ نم . ابيع ظةسلئسئ بع : مهسېلهن . انوم

ظةسلئسئ طل . اقول ظةسلئسئ قل . اطول

بذيرذق كاؤاك پئظصلئنئث ظةرلئك، بئرلئك پئظصلئدئن باشقا پئظصلالردا ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالسا،

ظةگةر . كئسةل هةرئپ تاشلئنئپ ظوقذلئدذجذغالمشئسا، ظذكئسةل هةرئپنئث ساكئنئ بئلةن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

103

. ظوقذلئدذ ٬ بيعوا . ٬  نمن ى نام . قلن ٬  قوال : مهسېلهن

 . عن ب

رس ة د - 28 نئث ظذدذلئدئال » ل « هةرقانداق پئظصل ظألچئمئنئث

كئسةل هةرئپ كةلسة، بذنداق پئظصل كةمتإك پئظصل . دةپ ظاتئلئدذ

كةمتإك پئظصلالرنئث ظأتكةن زامان * ئېده قا - 1 * : قئسئمئنئث تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

- 3 ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، بئرلئك، » فعل « ) 1 ( شةخئس ظأتكةن زامان كةمتإك پئظصللرئدا، كئسةل هةرئپنئث ظالدئ زةبةرلئك بولغاچقا، ظذكئسةل

» ي « قا، » ا « بولسا، ظاشكارة » و « هةرئپ . قا ظأرإإلپ كئلئدذ » ا « شةكئللئك » ي « بولسا،

ظةسلئسئ ى رم . دعو ظةسلئسئ دعا : مهسېلهن . ى رم

شةخئس ظأتكةن - 3 ظةرلئك، ظئككئلئك، ) 2 ( زامان كةمتإك پئظصللئرئ قايسئ ظألچةمدة كةلسة،

كئسةل يةنئ ( هةربئرئ ظأزئنئث ظألچئمئگة ظذيغذن . كئلئدذ ) هةرئپنئث هةركئتئ بئلةن

. ٬   نسيا ٬   رخوا ٬   رميا دعوا : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

104

لئك، كأپإلك، ظألچئمئدئكئ ظةر » فعل « مذشذ ) 3 ( شةخئس ظأتكةن زامان كةمتإك پئظصللرئدئن - 3

شةخئس پئظصللئرئغئچة - 3 ظاياللئق، ظئككئلئك، كئسةل هةرئپنئث ظالدئ زةبةر بولغاچقا، ظذكئسةل

ظاندئن ظئككئ ساكئن . قا ظأرإلئدذ » ا « هةرئپ » ا « جذغلئشئپ قالغانلئقئ ظإچإن، شذ ظأرإلگةن

- 3 ياللىق، ئىككىلىك، ئا لئكئن، . تاشلئنئپ كئتئدذ بئلةن » ا « شةخئس پئظصلئدا ظأرإلگةن

ظارئسئدا ظئككئ » ت « ظةسلئدئكئ ساكئنلئق مذ » ا « ساكئن جذغلئشئپ قالغاچقا، بذظأرإلگةن

. تاشلئنئپ كئتئدذ دعت ٬ ا و و دع ظةسلئسئ ا دعو : مهسېلهن ٬ دعوت ظةسلئسئ

. تا دعو ظةسلئسئ دعتا شةخئس ظأتكةن زامان - 3 ظاياللئق، كأپإلك، ) 4 (

كةمتإك پئظصللئرئدئن ظاخئرئغئچة، قايسئ ظألچةمدة كةلسة، هةربئرئ ظأزئنئث ظألچئمئگة ظذيغذن

. كئلئدذ ) كئسةل هةرئپنئث ساكئنئ بئلةن يهنى ( دئن » رخون « . غئچة ›› دعونا « دئن » دعون « : مهسېلهن

دئن » نسين « . غئچة » رخونا « . غئچة » نسينا «

ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، » فعل « ؤة » فعل « ) 5 (

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

105

شةخئس ظأتكةن زامان كةمتإك - 3 بئرلئك، كئسةل هةرئپنئث يهنى ( پئظصللئرئ ظألچةمگة ظذيغذن

. بئلةن كئلئدذ ) هةركئتئ . رخو ى ٬ نس : مهسېلهن

- 3 ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، كأپإلك، » فعل « ) 6 ( ئس ظأتكةن زامان كةمتإك پئظصللئرئدا، كئسةل شةخ

هةرئپنئث هةركئتئ ظالدئدئكئ هةرئپنئث هةركئتئنئ تاشالپ بولغاندئن كئيئن، شذظالدئدئكئ هةرئپكة

ظاندئن ظئككئ ساكئن . يأتكةپ بئرئلئدذ جذغلئشئپ قالغانلئقئ ظإچإن، ظذكئسةل هةرئپ

. تاشلئنئدذ . سيوا ن ظةسلئسئ نسوا : مهسېلهن

- 3 ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، كأپإلك، » فعل « ) 7 ( شةخئس ظأتكةن زامان كةمتإك پئظصللئرئدا، كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر كةلگةنلئكئ

ظاندئن ظئككئ ساكئن . ظإچإن تاشلئنئدذ جذغلئشئپ قالغانلئقئ ظإچإن، ظذ ساكئنلئق كئسةل

. هةرئپ تاشلئنئدذ . رخووا ظةسلئسئ رخوا : مهسېلهن

كةمتإك پئظصلالرنئث كئلئدئغان زامان * ئېده قا - 2 * : قئسئمئنئث تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

ظألچئمئدئكئ كئلئدئغان زامان كةمتإك » يفعل « ) 1 (

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

106

شةخئس - 3 پئظصلئنئث ظةرلئك ؤة ظاياللئق، بئرلئك، ظايالغا - شةخئس ؤة ظةر - 2 ؤة ظةرلئك، بئرلئك،

شةخئس پئظصللئرئدا، - 1 كأپإلك، ظورتاق، بئرلئك ؤة كئسةل هةرئپنئث ظالدئ زةبةرلئك بولغاچقا، ظذ

. قا ظأرإلئدذ » ا « كئسةل هةرئپ . ى ٬   ننس ى ٬   انس ى ٬   تنس ى ينس : مهسېلهن

كئلئدئغان زامان كةمتإك پئظصللئرئ ظئككئلئك، ) 2 ( قايسئ ظألچةمدة كةلسة، هةربئرئ ظأزئنئث

كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ يهنى ( ذن ظألچئمئگة ظذيغ . كئلئدذ ) بئلةن

. ٬   تبكيان ٬   ينسيان يرخوان : مهسېلهن ظولچئمئدئكئ ظةرلئك، » يفعل « مذشذ ) 3 (

شةخئس ؤةظاياللئق، - 2 شةخئس ؤة - 3 كأپإلك، شةخئس كئلئدئغان زامان كةمتإك - 2 بئرلئك، رلئك ئدا كئسةل هةرئپنئث ظالدئ زةبة پىئېللىر

» ا « ن، ظذ كئسةل هةرئپ ئۈچۈ بولغانلئقئ قاظأرإلئدذ، ظاندئن ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ

. تاشلئنئپ كئتئدذ » ا « رذلگةن ئۆ قالغاچقا،شذ تنسين ظةسلئسئ ينسون : مهسېلهن ٬  ينسيون

 تنسون ظةسلئسئ ٬  ظةسلئسئ تنسيين . تنسيون

شةخئس - 2 شةخئس ؤة - 3 ظاياللئق كأپإلك ) 4 (

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

107

قايسئ ظألچةمدة پىئېللىرى ك متۈ كئلئدئغان زامان كة ظألچئمئگةظذيغذن ىنىڭ كةلسة هةربئرئ ظأز

. كئلئدذ ) كئسةل هةرئپنئث ساكئنئ بئلةن يهنى ( . تبكين . ترخون . ينسين : مهسېلهن

ظألچئمئدئكئ ظةرلئك ؤە » يفعل « ؤة » يفعل « ) 5 ( شةخئس ؤة ظةرلئك، بئرلئك، - 3 بئرلئك، ظاياللئق،

رتاق ،بئرلئك ؤة ئو ظايالغا - شةخئس ؤة ظةر - 2 ك متۈ شةخئس كئلئدئغان زامان كة - 1 كأپإلك ئدا كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر پىئېللىر

. تاشلئنئپ كئتئدذ ئۈچۈن كةلگةنلئكئ ظةسلئسئ ترمي . يدعو ظةسلئسئ يدعو : مهسېلهن

 . مي تر ظةسلئسئ ندعو . ادعو ظةسلئسئ ادعو . ندعو . نرمي ظةسلئسئ نرمي

- 3 ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، كأپإلك، » يفعل « ) 6 ( شةخئس پئظصللئرئدا كئسةل - 2 شةخئس ؤة

هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر كةلگةنلئكئ ساكئن ظاندئن ظئككئ . ظإچإن تاشلئنئپ كئتئدذ

جذغلئشئپ قالغاچقا، شذ ساكئنلئق كئسةل هةرئپ . تاشلئنئدذتدعون ، يدعوون ظةسلئسئ يدعون : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

108

. تدعوون ظةسلئسئ ألچئمئدئكئ ظاياللئق، بئرلئك، ظ » يفعل « مذشذ ) 7 ( شةخئس كئلئدئغان زامان كةمتإك پئظصلئدا - 2

دئكئ هةرئپنئث كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ، ظالدئ هةركئتئنئ تاشالپ بولغاندئن كئيئن، شذظالدئدئكئ

ظاندئن ظئككئ ساكئن . هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئدذ . كئسةل هةرپ تاشلئنئدذ جذغلئشئپ قالغاچقا، ظذ

. تدعوين ظةسلئسئ تدعين : مهسېلهن - 3 ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، كأپإلك، » يفعل « ) 8 (

ةخئس كئلئدئغان زامان كةمتإك ش - 2 شةخئس ؤة پئظصللئرئدا، كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ، ظالدئدئكئ هةرئپنئث هةركئتئنئ تاشالپ بولغاندئن كئيئن،

ظاندئن . شذظالدئدئكئ هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئدذ ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغاچقا، ظذ كئسةل

. هةرئپ تاشلئنئدذ تبكون ، ون يبكي ظةسئلسئ يبكون : مهسېلهن . تبكيون ظةسلئسئ

ظألچئمئدئكئ ظاياللئق، بئرلئك، » يفعل « مذشذ ) 9 ( شةخئس كئلئدئغان زامان كةمتإك پئظصلئدا، - 2

كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر بولغانلئقئ . ظإچإن تاشلئنئپ كئتئدذ

. ين تبكي ظةسلئسئ تبكين : مهسېلهن

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

109

كةمتإك پئظصلالرنئث بذيرذق قئسئمئنئث * ئېده قا - 3 * : تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

بئرلئك بذيرذق كةمتإك پئظصللئرئ قايسئ ) 1 ( ظألچةمدة كةلسة، هةربئرئنئث ظاخئرئدئكئ كئسةل . هةرئپ ساكئنئنئ ظذقتذرذش ظإچإن تاشلئنئپ كئتئدذ

ظةسلئسئ ادع ، ى انس ظةسلئسئ انس : مهسېلهن ، عو اد

. ى ارم ظةسلئسئ ارم ظئككئلئك بذيرذق كةمتإك پئظصللئرئ قايسئ ) 2 (

ظألچةمدة كةلسة، هةربئرئ ظأزئنئث ظألچئمئگة ) كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ بئلةن يهنى ( ظذيغذن . كئلئدذ

. ٬    ابكيا ٬    ادعوا يا انس : مهسېلهن ذق كةمتإك پئظصللئرئ ظاياللئق، كأپإلك بذير ) 3 (

قايسئ ظألچةمدة كةلسة، هةربئرئ ظأزئنئث كئسةل هةرئپنئث ساكئنئ يهنى ( ظألچئمئگة ظذيغذن

. كئلئدذ ) بئلةن . ابكين . ادعون . انسين : مهسېلهن

لچئمئدئكئ ظةرلئك كأپلذك ؤة ئۆ » افعل « ) 4 ( كئسةل ظاياللئق بئرلئك بذيرذق كةمتذك پئظئللئرئدا كسةل هةرئپنئث ظالدئ زةبةرلئك بولغاچقا شذ

، ظاندئن ظئككئ ساكئن ئۆرىلىدۇ قا » ا « هةرئپ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

110

ا « ، شذ ظأرذلگةن ئۈچۈن جذغلئشئپ قالغانلئقئ . تاشلئنئپ كئتئدذ »

انسي . انسيوا ظةسلئسئ انسوا : مهسېلهن . انسيي ظةسلئسئ

كئ ظةرلئك، كأپلذك بذيرذق لچئمئدئ ئۆ » افعل « ) 5 ( ئدا كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ پىئېللىر ك متۈ كة

نلئقئ لغا ظأزئگة ظئغئر بو تاشئلئنئپ كئتئدذ ، ظاندئن ظئككئ ساكئن ئۈچۈن

جذغلئشئپ قالغاچقا،شذكئسةل هةرئپنئث . ظأزئمذتاشئلئنئپ كئتئدذ

. ادعووا ظةسلئسئ ادعوا : مهسېلهن ظألچئمئدئكئ ظاياللئق بئرلئك » فعل ا « مذشذ ) 6 (

كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ پىئېلىدا ك متۈ بذيرذق كةئكئ هةرئپنئث هةركئتئنئ تاشالپ ىد ظالد

شذظالدئدئكئ هةرئپكةيأتكةپ كىيىن بولغاندئن . ىلىدۇ بئر

. ادعوي ظةسلئسئ ادعي : مهسېلهن بذيرذق ظألچئمئدئكئ ظةرلئك، كأپإلك » فعل ا « ) 7 (

كةمتإك پئظصلئدا كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ، ظالدئدئكئ هةرئپنئث هةركئتئنئ تاشالپ بولغاندئن . كئيئن، شذظالدئدئكئ هةرئپكة يأتكةپ بئرئلئدذ

ظاندئن ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ قالغاچقا، ظذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

111

. كئسةل هةرئپ تاشلئنئدذ . ابكيوا ظةسلئسئ ابكوا : مهسېلهن

ظألچئمئدئكئ ظاياللئق، بئرلئك بذيرذق » ل فع ا « ) 8 ( كةمتإك پئظصلئدا، كئسةل هةرئپنئث هةركئتئ ظأزئگة ظئغئر بولغانلئقئ ظإچإن، ظذنئث هةركئتئ

ظاندئن ظئككئ ساكئن جذغلئشئپ . تاشلئنئدذ قالغانلئقئ ظإچإن، ظذكئسةل هةرئپنئث ظأزئمذ

. تاشلئنئپ كئتئدذ . ى ي ارم ظةسلئسئ ى ارم : مهسېلهن

رس ة د - 29نئث » ل « ؤة » ع « ظألچةمدئكئ * ئېده قا - 1 *

ظذدذلئدا بئرتإردئكئ ظئككئ هةرئپ كةلسة، بذنداق . پئظصل تةكرار هةرئپلئك پئظصل دةپ ظاتئلئدذ

تةكرار هةرئپلئك پئظصلالرنئث ظأتكةن زامان : قئسئمئنئث تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

چةمدة تةكرار هةرئپلئك پئظصلالر هةرقانداق ظأل شةخئس پئظصلئدئن - 3 كةلسة، ظةرلئك، بئرلئك

شةخئس پئظصلئغئچة - 3 ظاياللئق، ظئككئلئك، - 3 ؤة ظاياللئق، . ظئدغام ظاجرئتئلماي تإرلئنئدذ

شةخئس كأپإلك پئظصلئدئن باشالپ ظاخئرئغئچة. ظئدغام ظاجئرئتئپ تإرلئنئدذ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

112 

 عدا عد : مهسېلهن  عدو ٬  عدت ا ٬  عدتا ٬ ٬ ٬  تةكرار هةرئپلئك * ئېده قا - 2 * . عددنا ٬ عددن

ى پئظصلالرنئث كئلئدئغان زامان قئسئمئنئث تإرلئنئش : تأؤةندئكئچة

بذ تةكرار هةرئپلئك پئظصلالر هةرقانداق ظألچةمدة شةخئس ؤة - 3 كةلسة، پةقةت ظاياللئق، كأپإلك،

. شةخئس پئظصللئرئدا ظئدغام ظاجرئتئپ ظوقذلئدذ - 2 باشقا پئظصلالردا ظئدغام ظاجئرئتئلماي لئكئن

. ظوقذلئدذ . ٬  اعد ٬  تعددن عد ت ٬ ٬  يعددن يعد : مهسېلهن

تةكرار هةرئپلئك پئظصلالرنئث بذيرذق * ئېده قا - 3 * : قئسئمئنئث تإرلئنئشئ تأؤةندئكئچة

ظألچئمئدة كةلگةن ظةرلئك، بئرلئك تةكرار » افعل « يرذق پئظصلئنئث ظاخئرئ تأت هةرئپلئك بذ

پئچ، زةبةر، زئر، ؤة ظئدغامنئ يئشئپ يهنى ( خئل . ظوقذلئدذ ) ساكئن

. اعدد ٬ عد ٬ عد ٬ عد : مهسېلهن ظألچئمئدة كةلگةن ظةرلئك، » افعل « ؤة » افعل «

بئرلئك تةكرار هةرئپلئك بذيرذق پئظصللئرئنئث ، زئر، ؤة ظئدغامنئ زةبةر يهنى ( ظاخئرئ ظإچ خئل

. ظوقذلئدذ ) يئشئپ ساكئن شم شم : مهسېلهن    اشمم ٬    جد جد . ٬   ٬ ٬

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

113 

. اجدد مةنئسئ ؤة نئث ظاتئلئشئ، » قط « * ئېده قا - 4 *

جإملئدئكئ ظاالهئدئلئكئ نئمة؟ ظأزگةرمةيدئغان ؤاقئت - نئث ظاتئلئشئ » قط « : ج

. رةؤئشئ ةلدئن، هةرگئز، زادئ، هئچ بذرذندئال، ظةز ‹ - مةنسئ

‹ . ن بذلذشسئز ظأتكةن زاما - هئدئلئكئ جإملئدئكئ ظاال

پئظصلنئث بولذشسئز پئظصلئدئن كئيئن كئلئپ، شذ . مةنئسئنئ كإچلةندإرئدذ

. ذا قط مافعلت ه : مهسېلهن پئظصلنئث تإرلئرئ

: پئظصل يةتتة تإرإلك بولذپ، ظذالر مذنذالر ثدا كئسةل هةرئپ ؤة ظذنئ - ساغالم پئظصل ) 1 (

بئرتإردئكئ ظئككئ هةرئپ كةملئگةن پئظصلالر . ساغالم پئظصل دةپ ظاتئلئدذ

. ٬   فهم ٬  كتب ضرب : مهسېلهن ظذنئثدا هةمزة كةلگةن - هةمزئلئك پئظصل ) 2 (

بذ پئظصلالر . پئظصلالر هةمزئلئك پئظصل دةپ ظاتئلئدذ ، نئث ظذدذلئدا هةمزة كةلسة » ف « ظألچةمدئكئ

نئث » ع « ظألچةمدئكئ . سئ هةمزئلئك پئظصل » ف «. ئ هةمزئلئك پئظصل » ع « ظذدذلئدا هةمزة كةلسة،

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

114

نئث ظذدذلئدا هةمزة كةلسة، » ل « ظألچةمدئكئ . ئ هةمزئلئك پئظصل دةپ ظاتئلئدذ » ل «

. ٬   برأ  ٬   قرأ ٬    سأل أبر٬   أمل : مهسېلهن » ع « ئكئ ظألچةمد - تةكرار هةرئپلئك پئظصل ) 3 (

نئث ظذدذلئدا بئرتإردئكئ ظئككئ هةرئپ » ل « بئلةن كةلگةن پئظصلالر تةكرار هةرئپلئك پئظصل دةپ

. جد٬   شم٬   جر : مةسئلةن . ظاتئلئدذ نئث ظذدذلئدا » ف « ظألچةمدئكئ - مئسال پئظصل ) 4 (

كئسةل هةرئپ كةلگةن پئظصلالر مئسال پئظصل دةپ . ظاتئلئدذ . د٬   وعد٬   يسر وج : مهسېلهن

نئث ظذدذلئدا » ع « ظألچةمدئكئ - كاؤاك پئظصل ) 5 ( كئسةل هةرئپ كةلگةن پئظصلالر كاؤاك پئظصل دةپ

. ظاتئلئدذ . ٬   نام ٬   باع قال : مهسېلهن

نئث ظذدذلئدا » ل « ظألچةمدئكئ - كةمتإك پئظصل ) 6 ( كئسةل هةرئپ كةلگةن پئظصلالر كةمتإك پئظصل دةپ

. دذ ظاتئلئ . ى ٬   رم ى ٬   سق ى جر : مهسېلهن

- جذغالشقذچئ پئظصل ؤة چئرماشقذچئ پئظصل ) 7 ( نئث ظذدذلئدا كئسةل » ل « بئلةن » ع « ظألچةمدئكئ

هةرئپ كةلگةن پئظصلالر جذغالشقذچئ پئظصل دةپ

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

115

ى ٬   طو ى كو : مةسئلةن . ظاتئلئدذ نئث ظذدذلئدا كئسةل » ل « بئلةن » ف « ظألچةمدئكئ

ةلگةن پئظصلالر چئرماشقذچئ پئظصل دةپ هةرپ ك . ظاتئلئدذ . ى ٬   وح ى وق : مهسېلهن

رس ة د - 30 ؤة ظاتئلئشئ، مةنئسئ نىڭ » انتما « * ئېده قا - 1 *

جإملئدئكئ ظورنئ نئمة؟ ظايالغا ظورتاق، - ظاتئلئشئ ــ ظةر نىڭ » انتما « : ج

شةخئس مذستةقئل كئشئلئك - 2 ظئككئلئك، ةيدئغان ظئسئمالردئن ظذ ظأزگةرم . ظاملئشئ

. بولغاچقا، هةركةت شةكلئ ظأزگةرمةيدذ . › سئلةر ظئككئثالر ‹ - مةنئسئ

ظذ ظئسئملئق جإملئدة كأپئنچة - جإملئدئكئ ظورنئ . ظئگة بولذپ كئلئدذ

 جديدان : مهسېلهن  طالبان  انتما انتما     ٬  . مجتهدان

مةنئسئ ؤة نئث ظاتئلئشئ، » كما « * ئېده قا - 2 * جإملئدئكئ ظورنئ نئمة؟

ظايالغا ظورتاق، - نئث ظاتئلئشئ ــ ظةر » كما « : ج. شةخئس ظذالمنا كئشئلئك ظاملئشئ - 2 ظئككئلئك،

ظةرةپ تئلئ گئرامماتئكا قاظئدئسئ

116

ظذ ظأزگةرمةيدئغان ظئسئمالردئن بولغاچقا، . هةركةت شةكلئ ظأزگةرمةيدذ

سئلةر ظئككئثالرنئ، سئلةر ظئككثالرنث ‹ - مهنىسى‹ .

سئمغا ظذالنسا ظئنئقلئغذچئ، ظئ - جإملئدئكئ ظورنئ . پئظصلغا ظذالنسا تولدذرغذچئ بولذپ كلئدذ

 . اعرفكما . كتابكما جديد : مهسېلهن

 ٬ العربية نحوا مهما ى اعلم ان ف . اجتهد والتكن كسالن مهمال

 ٬ و كامال ان تعلم  قواعدالنح . زا ائ التفسير والحديث ج فتكون قراءة

: تةرجئمئسئ ظةرةبچئدة مذهئمدذر گئرامماتئكا، ! بئلگئن

. داظئـم ظـذنئثغا سـةل قـارئما ! تئـرئشـقئـنـئلسـةث گـئرامماتئكئـنئ تولذق، ظـةگـةر ب . ظاندئن بوالر هةدئس، تةپسئر ظذقذشذث يوللذق

بعون اهللا مت القواعدالنحوية ت