Elseltiin medeelel

ЭРДМИЙН ХЭТ ЦАХИВААС ХӨГЖЛИЙН ГАЛ БАДАРМОЙ

2010-2011

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ

СУРГУУЛЬ Элсэгчдэд зориулсан мэдээлэл

2 0 1 0 - 2 0 1 1

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ

Элсэгчдэд зориулсан мэдээлэл 2

Агуулга

МУИС-ийн эрхэм зорилго ........................................................................................................... 3

МУИС-ийн захирлын мэндчилгээ ............................................................................................... 3

МУИС-ийн тухай .......................................................................................................................... 4

Монгол улсын их сургуулийн Бакалаврын хөтөлбөрт 2011 онд Улаанбаатар хотоос

оюутан элсүүлэх журам ................................................................................................................ 4

Гадаадын оюутан элсүүлэх тухай ............................................................................................. 10

Бакалаврын сургалтын тухай ..................................................................................................... 10

Хичээлийн жилийн үргэлжлэх хугацаа .................................................................................... 11

Суралцах хугацаа ........................................................................................................................ 11

Шалгалт/үнэлгээ.......................................................................................................................... 11

Багц цаг болон хичээл сонголтын тухай ................................................................................... 12

Сургалтын төлбөр, тэтгэлгүүд ................................................................................................... 12

Мэргэжлийн хөтөлбөрүүдийн жагсаалт ................................................................................... 13

Математик, компьютерийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд............................................................ 13

Мэдээллийн технологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .............................................................. 15

Физик электроникийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .................................................................... 19

Химийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ............................................................................................ 25

Биологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ....................................................................................... 29

Газарзүй геологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ........................................................................ 32

Нийгмийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .......................................................... 38

Монгол хэл, монгол-гадаад хэлний мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ............................................. 43

Олон улс судлалын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ......................................................................... 48

Олон улсын харилцааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ................................................................ 49

Хууль зүйн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ...................................................................................... 51

Эдийн засаг, менежментийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .......................................................... 53

МУИС-ийн номын сан ............................................................................................................... 72

Оюутны дотуур байр .................................................................................................................. 73

Холбоо барих утасны жагсаалт ................................................................................................. 73



МУИС-ийн эрхэм зорилго

Байгаль, нийгэм, хүмүүнлэгийн болон технологийн салбарт шинэ

мэдлэг бүтээж, түгээн дэлгэрүүлдэг, тогтвортой хөгжлийн үзэл

баримтлал бүхий үндэсний их сургууль байж улс орны хөгжилд

далайцтай хувь нэмэр оруулна.

МУИС-ийн захирлын мэндчилгээ

МУИС нь дээд боловсролын тогтолцоонд

түүхэн хийгээд өнөөгийн байдлаар ч, хамгийн

том байр суурийг эзлэх байна. Энэ утгаараа дээд

боловсролтой мэргэжлийн боловсон хүчин

бэлтгэх, тэдгээрийг хөдөлмөрийн зах зээлд

нийлүүлэх цар хүрээгээрээ улсын хэмжээнд

манлайлах байгууллага гэдгээрээ онцлог юм.

Тэртээ 1942 онд өрхөө татаж, үүдээ нээсэн

МУИС өдгөө олон мянган дээд боловсролтой

боловсон хүчин бэлтгэн гаргаж, шинжлэх

ухааны бүхий л салбарт шинэ мэдлэг

үйлдвэрлэж, дэлхийн олон орны шилдэг их, дээд сургууль, судалгаа, эрдэм шинжилгээний

байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Бид хөгжиж ирсэн 70 шахам жилийн хугацаанд бэлтгэн

гаргасан төгсөгчдөөрөө, тэдний улсдаа төдийгүй олон улсын түвшинд үзүүлсэн амжилт бүтээлээр

нь бахархал дүүрэн байдаг юм.

Даяаршлын үйл явц гүнзгийрч, шинжлэх ухаан, техник технологи хурдацтай хөгжиж буй

өнөө үед манай хамт олон улс орныхоо эрэлт шаардлагад нийцсэн, дэлхийн түвшин, олон улсын

жишигт хүрсэн мэргэжилтнийг сургаж бэлтгэхийн тулд сургалтын чанараа улам сайжруулах,

хөтөлбөрүүдээ боловсронгуй болгох, хүний нөөцийг чадавхжуулах, судалгаа шинжилгээний

ажлын чанар, үр нөлөөг дээшлүүлэх, гадаад, дотоодын мэргэжил нэгт нөхөдтэйгээ хамтран

ажиллах зэрэг олон талт үйл ажиллагааг өргөжүүлэн, сургуулиа Азийн төдийгүй дэлхий жишигт

хүрсэн тэргүүлэх их сургуулиудын нэг болох зорилго тавин уйгагүй, идэвхтэй, эрчтэй бас үр

дүнтэй ажиллаж байна.

МУИС-ийн багш нарын дийлэнх нь Япон, АНУ, Англи, Герман, Швед, Солонгос, Хятад

Орос зэрэг орнуудад эрдмийн зэрэг хамгаалан, тухайн судалгааны чиглэлээрээ тэдгээр орны

эрдэмтэдтэй байнгын холбоо харилцаатай байдаг ба МУИС-ийн гадаад хамтын ажиллагаа жил бүр

улам идэвхжиж, багш оюутан солилцох, шинжлэх ухааны тэргүүлэх салбаруудад хамтарсан

судалгаа явуулах зэргээр өргөжин хөгжсөөр байна. Энэ нь судалгаа-сургалт-үйлдвэрлэл гэсэн

МУИС-ийн хөгжлийн үндсэн чиг баримтлал алхам алхмаар хэрэгжин биелэлээ олоход түлхэц

болсоор байгаа билээ.

Өнөөгийн эрин үеийн шилдэг мэргэжилтэн болохыг хүссэн хэн бүхний өмнө МУИС-ийн

үүд хаалга нээлттэй байх болно.

Та бүхний ухаан нь хурц, үг нь мэргэн, үйлс нь өөдрөг байх болтугай.

МУИС-ийн захирал, Доктор, профессор САНЖБЭГЗИЙН ТӨМӨР-ОЧИР



МУИС-ийн тухай

Монгол улсын их сургууль нь 1942 онд

дээд мэргэжил олгох сургалт явуулах гурван

факультеттай нээгдсэн бөгөөд манай орны дээд

боловсролын тогтолцоо бүрэлдэн бий болох эх

суурь нь болсон юм. 1958 онд Мал эмнэлэгийн

факультет, 1961 онд Анагаах ухааны факультет

тус сургуулиас салбарлан бие даасан дээд

сургууль болон гарсан бөгөөд одоогийн

Шинжлэх ухаан, технологийн их сургууль 1969

онд, Хүмүүнлэгийн их сургууль 1979 онд

МУИС-ийн бүрэлдэхүүнд байгуулагдсан билээ.

МУИС өнгөрсөн хугацаанд төр засаг, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, нийгмийн салбарт ажиллах

дээд мэргэжилтэй боловсон хүчинг бэлтгэж, боловсрол, шинжлэх ухааны ололтод чухал хувь

нэмэр оруулжээ. МУИС-ийн төгсөгчид манай орны соѐл, боловсрол, шинжлэх ухаан, нийгэм, улс

төр, эдийн засгийн салбарт тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэсээр байна.

МУИС нь нийслэл Улаанбаатар хотод арав гаруй сургуультайгаас гадна Орхон, Завхан

аймагт салбар сургуультай. МУИС-ийн хамт олон ойролцоогоор 21600 оюутан, 1800 магистр,

докторын суралцагч, мөн 1000 гаруй эрдэмтэн багш, 700 гаруй ажилтан, ажиллагсад нараас

бүрдэж байна.

Монгол улсын их сургуулийн

Бакалаврын хөтөлбөрт 2011 онд

Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэх журам

Нэг. Ерөнхий зүйл

1.1 МУИС-ийн бакалаврын зэрэг олгох хөтөлбөрт 2011-2012 оны хичээлийн жилд Улаанбаатар

хотоос оюутан элсүүлэхэд БСШУ-ы сайдын 2005/422, 2006/483 тушаалаар баталсан

“Оюутан элсүүлэх үлгэрчилсэн журам“ болон энэхүү журмыг баримтална.

1.2 МУИС-д элсэхээр бүртгүүлэгч, элсэгч болон элсэлтийн комиссын элсэлттэй холбоотой үйл

ажиллагааг зохицуулахад энэхүү журмын зорилго оршино.

1.3 Энэхүү журмаар зохицуулагдахгүй асуудал гарвал элсэлтийн комисс шийдвэрлэнэ.

1.4 МУИС-д элсэхээр хүсэлт гаргасан иргэнийг “бүртгүүлэгч”, зохих болзол хангаж элсэлтийн

хяналтын тоонд багтсан бүртгүүлэгчийг ”элсэгч”, элсэлтийн онлайн бүртгэлийн системийг

“систем” гэнэ. Элсэлтийн үйл ажиллагааг нэгдсэн байдлаар зохион байгуулахаар

томилогдсон комиссыг “элсэлтийн комисс”, элсэлтийн үйл ажиллагааг зохион байгуулахад

оролцох ажилтныг “комиссын гишүүн” гэнэ.

1.5 МУИС-д нийслэл болон аймгуудаас элсүүлэх оюутны хяналтын тоог БСШУЯ тогтооно.

1.6 Бүртгүүлэгч бүртгүүлэхээс өмнө энэхүү журамтай танилцах үүрэгтэй.

1.7 Энэхүү журам болон нэмэлт мэдээллийг http://burtgel.num.edu.mn/docs/ сайтад

байрлуулна.

http://burtgel.num.edu.mn/docs/



1.8 Бакалаврын зэрэгтэй иргэнийг зарим мэргэжлээр бакалаврын хөтөлбөрт орой, эчнээ

хэлбэрээр элсүүлэн суралцуулна. Үүнд:

• оройн хөтөлбөрт 2011 оны 6-р сард:

эрх зүй

нягтлан бодох бүртгэл

санхүүгийн менежмент

гадаад худалдаа, гаалийн менежмент

маркетингийн менежмент

түүх-архив

аялал жуулчлалын менежмент

англи хэлний багш

геологи

• эчнээ хөтөлбөрт:

эрх зүй мэргэжлээр 2011 оны 3-р сард

нягтлан бодох бүртгэл

эдийн засаг-статистик

гадаад худалдаа, гаалийн менежмент

хүн ам зүй

улс төр судлал

түүх-архив

цаг уур мэргэжлээр 2011 оны 9-р сард тус тус элсүүлнэ.

Эдгээр хөтөлбөрт бүртгүүлэгчдээс Элсэлтийн ерөнхий шалгалт (ЭЕШ) өгсөн байхыг шаардахгүй

бөгөөд элсэлтийг “МУИС-ийн орой, эчнээ хөтөлбөрт оюутан элсүүлэх журам”-аар тусад нь

зохион байгуулна. Журамтай http://burtgel.num.edu.mn/docs/ хаяг руу хандан танилцаж болно.

1.9 Энэ журмын 1.8-д зааснаас бусад чиглэлээр бакалаврын зэрэг эзэмших хүсэлтэй бол ЭЕШ

өгч элсэнэ.

1.10 МУИС-д элсэхийг хүссэн гадаадын иргэдийн асуудлыг тусад нь журмаар

зохицуулна.

1.11 Гадаад оронд ерөнхий боловсрол эзэмшсэн Монгол Улсын иргэн МУИС-д элсэх хүсэлт

гаргахдаа ЭЕШ-ийг дүйцүүлж болох тухай тодорхойлолтыг эрх бүхий байгууллагаас авсан

байна.

Хоѐр. Бүртгүүлэгчдэд тавих шаардлага

2.1 Бүртгүүлэгч нь элсэхийг хүссэн хөтөлбөрт шаардлагатай хичээлээр ЭЕШ өгсөн

байна. Шалгалт өгөх хичээлүүдийг хавсралтанд заав.

2.2 Бүртгүүлэгч нь МУИС-д бүртгүүлэхээс өмнө ЭЕШ-ийн шалгуулагчийн буланд орж өөрийн

хувийн мэдээлэл болон дүнтэй танилцаж, хэрэв асуудал байвал шийдвэрлүүлсэн байх

шаардлагатай.

2.3 Бүртгэлтэй холбоотой төлбөр тооцоог төгрөгийн болон валютын Мастер, Виза картаар

хийнэ. Карт нь заавал бүртгүүлэгчийнх байх албагүй.

2.4 Бүртгүүлэгч нь элсэлттэй холбоотой мэдээллийг SMS-ээр хүлээн авах 2-оос доошгүй гар

утасны дугаар, и-мэйл хаягийг бүртгүүлнэ.

2.5 Зарим хөтөлбөрийн онцлогоос хамаарч хавсралтанд заасан ур чадварын нэмэлт шалгалт

өгнө. Нэмэлт шалгалтын хуваарийг бүртгэх үед мэдэгдэнэ.

http://burtgel.num.edu.mn/docs/



2.6 МУИС-д бүртгүүлэхэд тавигдах минимум шаардлага ЭЕШ-д 60-аас доошгүй хувийн (560)

хэмжээст оноо авсан авсан байх ѐстой ба хөтөлбөрүүдийн хувьд бүртгэлийн босго оноог

ялгаатай тогтооно. (Хавсралтыг үз)

2.7 Улаанбаатараас оюутан элсүүлэх хуваарь дээр нийслэлд ЕБС сургууль төгссөн болон байнга

оршин суугаа иргэн өрсөлдөх эрхтэй.

Гурав. Элсэлтийн бүртгэл

3.1 Элсэлтийн бүртгэлийг зөвхөн онлайнаар http://burtgel.num.edu.mn хаягаар явуулна.

3.2 2011 оны 07-р сарын 05-ны өдрийн 09:00 цагаас 2011 оны 07-р сарын 08-ны өдрийн

18:00 цаг хүртэл бүртгэнэ.

3.3 Элсэгч системд ЭЕШ-ийн бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ оруулснаар элсэх хүсэлтээ гаргана.

3.4 Системд амжилттай нэвтэрсэн үед системээс бүртгүүлэгчийн хувийн болон ЭЕШ-ийн

мэдээллийг дэлгэцэнд харуулах ба мэдээлэл алдаатай байвал бүртгүүлэгч асуудлыг

элсэлтийн комисст, эсвэл Боловсролын Үнэлгээний Төвд тавьж шийдвэрлүүлнэ.

3.5 Хувийн мэдээллийг баталгаажуулсны дараа шаардлага хангаж байгаа хөтөлбөрийн

жагсаалтыг харуулах бөгөөд сонирхсон хөтөлбөрийнхөө талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг

авах боломжтой.

3.6 Бүртгүүлэгч босго онооны шаардлага хангасан хэдэн ч хөтөлбөрт бүртгүүлж болно.

Хөтөлбөр бүрийн бүртгэлийн хураамж 2000₮, ур чадварын шалгалтын хураамж 4000₮

байна.

3.7 Бүртгүүлэхийг хүссэн хөтөлбөрийг сонгосон үед төлбөл зохих нийт төлбөрийн хэмжээ

харагдах бөгөөд уг мэдээлэлтэй танилцаад төлбөрийг онлайнаар хийнэ.

Дөрөв. Элсэгчийг шалгаруулах ба мэдэгдэх

4.1 2011 оны улсын олимпиадад I-III байрт шалгарсан сурагчийг тухайн чиглэлээр

БСШУЯ–ны шийдвэрээр шууд элсүүлнэ.

4.2 Олон улсын олимпиадад шагналт байр эзэлсэн, улсын олимпиадад байгалийн ухааны

чиглэлээр оролцон 2.6-д заасан нөхцлийг хангасан сурагчийг онооны дараалал харгалзахгүй

тухайн чиглэлээр элсүүлнэ.

4.3 МУИС-ийн харъяа гүнзгийрүүлсэн сургалттай “Байгаль-Эх”, “Манлай” ахлах сургуулийн

төгсөгч бүртгэлийн босго оноог хангасан нөхцөлд хяналтын тоонд багтаан тус тусын

мэргэжлийн чиглэлээр нь элсүүлнэ.

4.4 Бүртгүүлэгчийн нийт оноог хавсралтанд заагдсан шалгалтуудын харьцааг харгалзан тооцож

гаргана. Тухайлбал, хөтөлбөр хоѐр шалгалттай бол хоѐр шалгалтын оноог 70:30 харьцаагаар

нэмж, өөрөөр хэлбэл, I шалгалтанд авсан оноог 0.7-оор, II шалгалтанд авсан оноог 0.3-аар

үржүүлж нэмнэ.

4.5 Дараах хөтөлбөрүүдээр ур чадварын нэмэлт шалгалт авна:

компьютерийн график дизайн, реклам сурталчилгааны менежмент хөтөлбөрт элсэгчдээс

хар зургийн шалгалт

утга зохиол судлал/шүүмж, урлаг судлал, сэтгүүл зүйн хөтөлбөрт элсэгчдээс бичлэгийн

ур чадварын шалгалт.

Нэмэлт шалгалтын оноог компьютерийн график дизайн, реклам сурталчилгааны менежмент,

утга зохиол судлал/шүүмж, урлаг судлал хөтөлбөрийн хувьд 70:30, сэтгүүл зүйн

хөтөлбөрийн хувьд 40:30:30 харьцаагаар нэмж тооцно.

http://burtgel.num.edu.mn/



4.6 Хэмжээст оноо тэнцсэн тохиолдолд гүйцэтгэлийн хувиар байр эзлүүлж хуваарь олгох ба

гүйцэтгэлийн хувь тэнцвэл боловсролын гэрчилгээний голч оноог харгалзана.

4.7 Хяналтын тоонд багтсан эсэхийг бүртгэл хаагдсаны дараа тогтоосон хугацаанд системээр

мэдэгдэнэ. Хугацааг системээр болон www.num.edu.mn цахим хуудсаар мэдээлнэ.

Тав. Элсэх эрх олгох

5.1 Элсэлтийн комиссын хаяг, материал хүлээж авах байр болон хөтөлбөр сонгуулах

хуваарь, нэмэлт мэдээллийг 2011 оны 07-р сарын 01-нд МУИС-ийн төв байрны

гадна талд болон систем, www.num.edu.mn цахим хуудсанд тавина.

5.2 Хуваарь сонголт 2 өдөр үргэлжилнэ. Эхний өдөр буюу 2011 оны 07-р сарын 09-ний өдрийн

09:00-18:00 цагийн хооронд хяналтын тоонд багтсан бүртгүүлэгчдэд элсэх эрх олгоно.

Хяналтын тооноос хуваарь үлдвэл онооны жагсаалтын дарааллаар нь бүртгүүлэгчдэд

мэдэгдэх ба 2011 оны 07-р сарын 10-нд бүртгүүлэгч өөрийн биеэр ирж хуваарь сонгоно.

Зарласан өдөр, цагт ирээгүй хүнийг өөр хөтөлбөр сонгосон гэж үзэж дараагийн хүнд

сонголтыг шилжүүлнэ.

5.3 Хяналтын тоонд багтсан ч өөр хөтөлбөр сонгосон хүнийг жагсаалтаас хасах бөгөөд

жагсаалтанд багтсан дараагийн хүнд хяналтын тоонд багтсан гэсэн мэдэгдлийг SMS-ээр

өгөх ба үүнийг хүлээн авсан бүртгүүлэгч 2011 оны 07-р сарын 10-ны өдрийн 15:00 цагаас

өмнө ирж хуваарь сонгоно.

5.4 Хуваарь сонгохдоо дараах материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд:

I. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын (ар, өвөр тал нэг нүүрэнд) хамт

II. Бүрэн дунд боловсролын гэрчилгээ

III. ЭЕШ-ын батламж, хуулбарын хамт

IV. Цээж зураг 2 хувь, оюутны үнэмлэхний шаардлагад нийцсэн цээж зураг файл хэлбэрээр

(аль аль нь сүүлийн 6 сард авахуулсан)

Эдгээр материалыг битүүмжлэл сайтай хавтсанд хийсэн байна.

5.5 Элсэх эрх олгох үед бүртгэлийн мэдээллийг эх бичиг баримтуудтай нь тулгаж

баталгаажуулна.

Зургаа. Бусад

6.1 Элсэгч хуваарь буцаах тохиолдолд нэг кредитийн үнэлгээний хэмжээний төлбөр

төлнө.

6.2 Нэг хөтөлбөрөөс нөгөө хөтөлбөрт шилжүүлэн элсүүлэхгүй ба хуваарийг бусдад

шилжүүлэхийг хориглоно.

6.3 Элсэгч бүртгүүлж, эхний улирлын сургалтын төлбөр төлсний дараа элссэн тушаалыг гаргах

бөгөөд тушаал нь гарсан оюутнууд МУИС-ийн мэдээллийн системийг ашиглах

хэрэглэгчийн нэр, нууц үгийг цахим шуудангаар хүлээн авна. Бүртгэлийн хугацааг хуваарь

сонгох үед зарлана.

6.4 Элсэлттэй холбоотой бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдсэн хүнийг МУИС-д элсүүлэхгүй,

элссэн тохиолдолд хасна.

6.5 Элсэлтийг онлайнаар явуулахад зориулсан цахим хуудас нь бүтэн жилийн турш тогтмол

ажиллагаатай байж, элсэлтийн талаарх мэдээллээр бүртгүүлэгчдийг хангана.

6.6 Онлайн бүртгэл явагдаж байх үед МУИС-ийн бүрэлдэхүүний сургуулиуд хөтөлбөрүүдээ

танилцуулах, зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагааг утас, мессенжер болон и-мэйлээр зохион

байгуулна.

http://www.num.edu.mn/



Хавсралт

МУИС-ийн Бакалаврын хөтөлбөрт оюутан элсүүлэх мэргэжлийн бүлэг,

мэргэжил, бүртгэлийн босго оноо, өгсөн байх ерөнхий шалгалт,

нийт оноонд эзлэх харьцаа

Бүлэг Мэргэжил Бүртгэлийн

босго оноо I - 70% II - 30%

1

Математик; Математикийн багш;

Хэрэглээний математик; Хэрэглээний

статистик; Эдийн засгийн математик

загварчлал; Математик, програм

хангамж

600 Математик

2

Мэдээллийн систем; Мэдээллийн

системийн менежмент; Компьютерийн

программ хангамж; Мэдээллийн

технологи; Компьютерийн техник;

Компьютерийн сүлжээ


3 Компьютерийн график дизайн*)


4 Электроник, автоматик; Mультимедиа

холбооны технологи 680 Математик Физик

5 Физик 560 Физик

6

Цөмийн технологи; Физик-электроник;

Физикийн багш; Геофизик; Хэрэглээний

геофизик; Сэргээгдэх эрчим хүч 560 Физик Математик

7

Хими; Хими технологи; Нефтийн хими;

Хүрээлэн буй орчны хими; Хүнсний

хими; Эрдэс материалын хими;

Байгалийн нэгдлийн хими; Нүүрсний

хими; Химийн багш

560

Хими

Физик/био-

логи

8

Биологи (амьтан судлал, ургамал судлал,

микробиологи, биофизик, биохими,

биоорганик хими); Экологи, байгаль

хамгаалал; Биотехнологи (ургамлын

биотехнологи, хүнсний биотехнологи);

Ой судлал; Байгалийн аялал жуулчлал;

Хэрэглээний биологи; Биологи,

байгалийн шинжлэлийн багш

560

Биологи

Математик

9

Газарзүй; Газар зохион байгуулалтын

менежмент; Газрын кадастр; Байгаль

ашиглалт, хяналт үнэлгээ; Хүрээлэн буй

орчны экологи; Хот ба бүс нутаг

580

Математик

Газарзүй



төлөвлөлт; Байгаль орчныг зайнаас

тандан судлал ба газарзүйн мэдээллийн

систем; Газар зүй-байгалийн

шинжлэлийн багш

10

Геологи; Шатах ашигт малтмалын эрэл

хайгуул; Геологи, эрдэс баялгийн

менежмент (үйлдвэрлэлийн менежмент)

600

11 Цаг уур; Ус судлал 600 Математик Физик

12

Монгол хэл/уран зохиол; Монгол хэл-

уран зохиолын багш; Эх бичиг судлал;

Утга зохиол судлал, шүүмж*) 630

Монгол хэл

13 Урлаг судлал*)

560

14

Монгол-гадаад хэл/судлал: (монгол-

англи; монгол-хятад; монгол-япон;

монгол-солонгос) 640 Монгол хэл

Англи/орос

хэл

15

Олон улс судлал: (англи-америк; герман;

франц; орос; испани; хятад; япон;

солонгос; турк)**)

700/600 Англи/орос хэл

16 Сэтгүүл зүй ба олон улсын сэтгүүл зүй*)

660 Монгол хэл Англи/орос

хэл

17

Түүх; Түүх-нийгэм судлалын багш,

Антропологи; Археологи, нийгэм

соѐлын антропологи; Түүх-аялал

жуулчлал

560 Монгол улсын түүх

18

Социологи; Гүн ухаан; Шашин судлал;

Улс төр судлал; Сэтгэл судлал;

Нийгмийн ажил; Гүн ухааны багш 640

Нийгмийн

тухай

мэдлэг

Англи/орос

хэл

19 Эрх зүй; Олон улсын эрх зүй; Бизнесийн

эрх зүй; Төрийн захиргааны менежмент 700

Нийгмийн

тухай

мэдлэг

Математик

20

Нягтлан бодох бүртгэл; Татварын эдийн

засаг, ня-бо; Банкны эдийн засаг, нябо;

Банкны менежмент; Санхүүгийн

менежмент; Санхүү-эдийн засаг;

Даатгалын эдийн засаг; Санхүүгийн

менежмент-мэдээлэл зүй; Худалдааны

менежмент; Олон улсын худалдааны

менежмент; Маркетингийн менежмент;

Бизнесийн менежмент; Эдийн засаг,

статистик; Хүн ам зүй; Эдийн засаг ба

олон улсын эдийн засаг; Эдийн засгийн




мэдээлэл (үйлчилгээний салбарын эдийн

засаг); Үйлдвэрлэлийн менежмент;

Реклам сурталчилгааны менежмент*)

21 Олон улсын харилцаа 760 Англи хэл

Монголын

түүх

22 Олон улсын эдийн засгийн харилцаа 760

Математик Англи хэл 23

Аялал жуулчлалын менежмент; зочид

буудал, зоогийн газрын менежмент 630

24 Бизнесийн сэтгэл зүй 630 Математик Нийгмийн

тухай мэдлэг

Тайлбар: *) ЭЕШ-аас гадна нэмэлт ур чадварын шалгалт өгнө (Журмын 4.5-р заалтыг үз).

**) 15-р бүлгээр элсүүлэх хяналтын тоог англи, орос хэлээр ЭЕШ өгсөн нийт хүмүүсийн тоо,

тус бүлэгт бүртгүүлэгчдийн тооны харьцаанд үндэслэн хуваарилах ба бүртгүүлэгчдэд тухайн

үед нь танилцуулна.

Гадаадын оюутан элсүүлэх тухай

Гадаадын болон харъяалалгүй иргэнийг МУИС-д элсүүлэн суралцуулах асуудлыг тусгай

журмаар зохицуулна. Гадаадын суралцагч нь сургалтанд бүрэн хэмжээгээр оролцож чадахаар

монгол хэл эзэмшсэн байвал зохино. Хэрэв монгол хэлийг зохих хэмжээнд эзэмшээгүй бол монгол

хэлний бэлтгэл ангид суралцуулна. Гадаадын их, дээд сургуулиудтай байгуулсан хамтын

ажиллагааны шугамаар тусгай хичээлүүдийг судлахаар ирсэн оюутнуудыг хугацаа зааж элсүүлнэ.

МУИС-д суралцах гадаадын иргэн нь "S" буюу суралцах, судалгаа хийх ангиллын виз авснаар

суралцах эрхтэй болно. Виз урилга явуулахад доорхи бичиг баримтуудыг бүрдүүлэх ѐстой.

1. МУИС-ийн элсэлтийн анкет

2. Эрүүл мэндийн анкет

3. ХДХВ/ДОХ-ын шинжилгээний бичиг

4. 5 жилийн хугацаатай паспорт

5. Даатгал

6. Ахлах сургуулийн гэрчилгээ, түүний хуулбар

Бакалаврын сургалтын тухай

Бакалаврын боловсролын зорилго нь бүрэн дунд боловсролтой иргэнд сургалт, үйлдвэрлэл,

үйлчилгээний салбарт мэргэжлийн өндөр түвшинд ажиллахад шаардагдах тодорхой шинжлэх

ухааны суурь мэдлэг эззэмшүүлж, цаашид өөрийгөө хөгжүүлэх онол-арга зүйн мэдлэг, чадвар,

соѐл төлөвшүүлэхэд оршино. Дипломын боловсрол нь бакалаврын хөтөлбөрийн ерөнхий болоод

мэргэжлийн суурь хэсгийг эзэмшсэн хүнд олгох бүрэн бус дээд боловсрол юм. МУИС нь

бакалаврын сургалтаар байгалийн ухааны чиглэлээр 58, нийгмийн ухааны чиглэлээр 64 нийт 122

чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэж байна.



Хичээлийн жилийн үргэлжлэх хугацаа

Хичээлийн жил 3 улиралтай байх ба 9-сарын 1-нд эхэлнэ. Намар, хаврын буюу үндсэн 1, 2

дугаар улиралд оюутан хичээлд заавал суух бөгөөд тус бүр хичээлийн 16 долоо хоног, шалгалтын

3 долоо хоног, амралтын 3-аас доошгүй долоо хоногтой байна. Зуны буюу нэмэгдэл улирал нь

хурдавчилсан болон нөхөн суралцах, үйлдвэрлэлийн болон хээрийн дадлага хийхэд зориулагдах

бөгөөд хичээллэх хугацаа нь шалгалт авах хугацааг оролцуулан 8 долоо хоног байна.

Суралцах хугацаа

Оюутны дипломын зэргээр суралцах ердийн хугацаа 3 жил, бакалаврын зэргээр суралцах

ердийн хугацаа 4 жил, дээд хугацаа нь ердийн хугацаанаас 2 жилээр илүү байж болно. Эхний 5

улирал дараалан бүх хичээлдээ амжилттай дүн үзүүлсэн, 80 -аас дээш голч оноотой оюутан

өөрийн хүсэлтээр үлдсэн хугацаанд 1 улирлыг товчлон суралцаж болно. Эхний 5 улирлын голч

оноогоор 85-аас дээш үнэлгээтэй суралцсан өдрийн ангийн суралцагч хоѐр дахь мэргэжлээр

давхар суралцаж болно.

Шалгалт/үнэлгээ

Сургалтын төлөвлөгөөн дэх хичээлийн тодорхойлолтын дагуу оюутны эзэмшсэн мэдлэг,

чадварын түвшинг үнэлж дүгнэх гол хэлбэр нь шалгалт байна. Оюутны судалсан хичээлийн багц

цаг нь тухайн суралцагчийн эзэмшсэн мэдлэг, чадварын тоон үнэлгээ бөгөөд шалгалтын оноо/дүн

нь түүний чанарын үнэлгээ болно. Голч дүн нь суралцагчийн эзэмшсэн мэдлэг, чадварын тоо ба

чанарын үнэлгээний нэгдэл юм. Оюутны мэдлэг, чадварын (шалгалтын) үнэлгээг 5 шатлалтай дүн

ба 100 онооны тогтолцоогоор гаргана. F дүн авсан хичээлийн багц цагийг биелүүлээгүй гэж үзнэ.

Оноо, тоон ба үсгэн дүн нь дараах хүснэгтэд үзүүлсэн харьцаатай байна.

Оноо Тоон дүн Үсгэн дүн

90 ≤ О ≤ 100 4 А

80 ≤ О < 90 3 В

70 ≤ О < 80 2 С

60 ≤ О < 70 1 D

0 ≤ О < 60 0 F



Багц цаг болон хичээл сонголтын тухай

Багц цаг нь боловсролын агуулгын багтаамжийг жиших нэгж бөгөөд оюутны эзэмшсэн

мэдлэг, чадвар, багшийн сургалтын ажлын хэмжээ, сургалтын төлбөрийг тооцох үндсэн хэмжүүр

юм. Нэг багц цагийн хэмжээ нь өдрийн хэлбэрээр суралцаж байгаа оюутны 7 хоногийн бүтэн

ачаалал буюу 40 цагтай тэнцүү байна.

Хичээлийн багц цаг нь хичээлийн агуулгыг харуулах бүхэл тоо байх бөгөөд хэмжээ нь

долоо хоногт тухайн хичээлийг судлах цаг, хэлбэрээс хамаарна. Үүнд 16 долоо хоногтой

улирлын нэг долоо хоногт суралцахад зориулах дараах багц бүрийг нэг багц цаг гэж

тодорхойлно:

• Лекцийн 1 цаг + оюутны бие даан суралцах 2 цаг;

• Семинарын 2 цаг + бие даах 1 цаг;

• Лабораторийн хичээлийн 3 цаг;

• Биеийн тамирын хичээл, үйлдвэрлэлийн дадлага, ангийн болон төгсөлтийн ажил зэрэг

сургалтын бусад хэлбэрээр оюутны сурах үйл ажиллагаанд зарцуулах 48 цагийг 1 багц цагтай

жишнэ.

Биелүүлсэн багц цагийн хэмжээгээр тухайн оюутны суралцаж буй анги тодорхойлогдоно. Үүнд:

• Нэгдүгээр ангийн оюутан 0 - 30 багц цаг биелүүлсэн

• Хоѐрдугаар ангийн оюутан 31 - 60 багц цаг биелүүлсэн

• Гуравдугаар ангийн оюутан 61 - 90 багц цаг биелүүлсэн

•Дөрөвдүгээр ангийн оюутан 91-ээс дээш багц цаг биелүүлсэн байна.

Сургалтын төлбөр, тэтгэлгүүд

Сургалтын төлбөр нь судлах хичээлийн багц цагийн үнэ, сургуулиас оюутанд үзүүлэх

үйлчилгээний хөлсний нийлбэрээр тодорхойлогдоно. Сургалтын төлбөрийн хэмжээг тусгай

журмаар баталгаажуулсан аргачлалаар жил бүр шинэчлэн тогтоож, Удирдах зөвлөл батлах ба

тухайн хичээлийн жилд өөрчлөхгүй.

МУИС-д сайн суралцаж, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд амжилт гаргаж буй

оюутнуудын сурах бололцоог хангах, тэднийг дэмжих зорилгоор маш олон байгууллага хувь

хүмүүс төрөл бүрийн тэтгэлэг олгодог юм. Эдгээрээс дурьдвал:

МУИС-ийн эрдмийн зөвлөлийн нэрэмжит тэтгэлэг

“Норовбанзад”сангийн тэтгэлэг

“Еренхий Сайдын нэрэмжит” тэтгэлэг

Олон улсын боловсрол сангийн нэрэмжит тэтгэлэг

Голомт банкны тэтгэлэг

“Алсын хараа-2004” Спирт бал бурам ХХК –ны тэтгэлэг

АПУ” хувьцаат компаны нэрэмжит тэтгэлэг

“Сумитомо” корпорацийн нэрэмжит тэтгэлэг

Нээлттэй нийгэм форумын тэтгэлэг

Монголыг дэмжих нийгэмлэгийн нэрэмжит тэтгэлэг

ОУ-ын Ротаригийн нэрэмжит тэтгэлэг

АНУ-ын Миннесотагийн их сургуулийн проф, Девид Пикаскийн нэрэмжит тэтгэлэг

БНСУ-ын “Yulrim Scholarship Foundation-ийн нэрэмжит тэтгэлэг



БНСУ-ын Намьяанжү хотын Монголын боловсролыг дэмжих сангийн тэтгэлэг

БОЯ-ны “Их говь” төсөлийн тэтгэлэг

БНСУ-ын Генги муж дахь Монгол улсын өргөмжит консул Ким Хо Ёны нэрэмжит тэтгэлэг

Тайван Монгол-Төвдийн хорооны тэтгэлэг

БНСУ-ын “Бид ахан дүүс” буддын шашны байгууллагын тэтгэлэг

Монгол улсын Ерөнхийлөгч болон Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг гэх мэт

Мэргэжлийн хөтөлбөрүүдийн жагсаалт

Математик, компьютерийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Математик

Суралцах хугацаанд эзэмших мэдлэг, ур чадвар:

Онолын математикийн дээд боловсролтой мэргэжилтний эзэмшвэл зохих

суурь мэдлэг

Математик, мэдээллийн технологи, гадаад хэлийг мэргэжилдээ ашиглах

чадвар

Бусад мэргэжилд хөрвөх чадвар

Ажлын байрны талаарх мэдээлэл:

Онолын математикийн чиглэлээр математикийн онолын суурь ба хавсрага

чиглэлээр судалгаа хийх эрдэм шинжилгээний ажилтан, их дээд

сургуулийн математикийн багш, мөн дунд сургуулийн математикийн багш

Элсэгчдэд зориулсан зөвлөмж:

Математикийн суурь мэдлэг сайн байх, ЭЕШ-ыг математикийн хичээлээр

өгсөн байх

Мэргэжлээ өөрийн итгэл үнэмшилээр сонгосон байх

Хэрэглээний

математик


Хэрэглээний математикийн дээд боловсролтой мэргэжилтний эзэмшвэл

зохих суурь мэдлэг

Математик, мэдээллийн технологи, гадаад хэлийг мэргэжилдээ ашиглах

чадвар

Бусад мэргэжилд хөрвөх чадвар


Эрдэм шинжилгээний ажилтан, банк санхүү бизнесийн байгууллагад

эрсдэлийн шинжээч ба менежер, даатгалын байгууллагат актуар

математикч, их дээд сургуульд хэрэглээний математикийн багш



өгсөн байх



Дээд боловсролтой мэргэжилтний эзэмшвэл зохих суурь мэдлэг

магадлалын онол, математик статистик, стохастик процессын талаарх

суурь мэдлэг

Статистикийн орчин үеийн арга алгоритм, программ хангамжийг

хэрэглэн байгаль, нийгэм, эдийн засаг техникийн асуудлуудад дүгнэлт

http://undergraduate.num.edu.mn/Tetgelguud/ZG-n%20togtool.pdf




статистик

гаргах мэдлэг чадвар


Улс, хот, аймаг, дүүргийн статистикийн мэргэжилтэн, банк санхүүгийн

байгууллагын мэргэжилтэн, эрсдэлийн мэргэжилтэн, даатгалын

байгууллагын актуарч, мэргэжилтэн, судалгааны байгууллагын судлаач,

эрдэм шинжилгээний ажилтан, их дээд сургуулийн магадлал статистик,

дээд математикийн багш



өгсөн байх

Логик сэтгэхүй, хар ухаан сайн, ажигч гярхай байх

Их хэмжээний тоон мэдээлэл дээр ажиллахад бэлэн залхуурахгүй

хөдөлмөрч байх

Математикийн

багш


Сургалтын болон хичээлийн хөтөлбөр боловсруулах

Математик хэл, сэтгэлгээний чадвар, чадамж төлөвшүүлэх

Математик, мэдээлэл зүйн мэдлэг бүтээх арга барил

Мэдээллийн технологийг, сургалтанд хэрэглэх

Суралцагчдад сэтгэхүйн барил төлөвшүүлэх

Хэрэглээний программуудыг сургалтанд болон мэдлэгийн олон салбарт

хэрэглэх

Бодлого бодох, аливаа асуудал шийдэх үйлийн баримжаа эзэмшүүлэх гэх

мэт


Математик, мэдээлэл зүйн ухааны бакалавр зэрэгтэй мэргэжилтэн нь хос

болон дагнасан мэргэжлээрээ бүх шатны сургуульд багшлах, арга зүйч,

удирдах ажилтан, эрдэм шинжилгээний байгууллагад судлаач, төр засгийн

хийгээд хувийн хэвшлийн байгууллагад мэдээллийн технологийн

мэргэжлээр ажиллах боломжтой.


ЭЕШ-ыг математикийн хичээлээр өгсөн байх

Суралцах үүрэг, хариуцлагаа сайтар ухамсарласан байх

Элементар математикийн суурь мэдлэг, ур чадварыг эзэмшсэн байх

Ёс суртахууны зохих төлөвшилтэй байх

Бие даан сурч, хөдөлмөрлөх дадалтай байх

Сэтгэхүйн барилууд эзэмшсэн байх

Мэргэжилдээ дур сонирхолтой, сэтгэлтэй, өөртөө итгэлтэй байх

Програм

хангамж


Дээд боловсролтой инженерийн зайлшгүй эзэмшвэл зохих шинжлэх

ухааны ерөнхий суурь мэдлэг

Програм хангамжийн инженерчлэлийн суурь мэдлэг

Програмчлалын орчин үеийн арга технологийг хэрэглэн програм

хангамжийн систем зохиох мэдлэг, чадвар


Төр, засгийн ба хувийн хэвшлийн байгууллагад програм зохиогч, вэб

мастер, системийн шинжээч, өгөгдлийн сангийн администратор, төслийн



менежер, эрдэм шинжилгээний ажилтнаар болон бүх шатны сургуульд

багш



өгсөн байх

Логик сэтгэхүйн хөгжил сайн байх

Хөдөлмөрч байх

Эдийн засгийн

математик

загварчлал


Математик, эдийн засгийн хосолсон мэргэжил

Мэдээллийн технологи, гадаад хэлийг мэргэжилдээ ашиглах чадвар

бусад мэргэжилд хөрвөх чадвар


Банк, санхүүгийн салбарт эдийн засагч, зээлийн мэргэжилтэн, эрсдэлийн

шинжилгээ, төлөвлөлттэй холбоотой албан тушаал, их, дээд сургуульд

математик, эдийн засгийн онол, санхүүгийн математикийн чиглэлээр багш,

хөрөнгийн зах зээл болон даатгалын салбарын ажилтан



өгсөн байх




Мэдээллийн технологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Мэдээллийн

систем


Дээд боловсролтой инженерийн зайлшгүй эзэмшвэл зохих шинжлэх

ухааны ерөнхий суурь мэдлэг

Мэдээллийн системийн инженерчлэлийн суурь мэдлэг

Програмчлалын орчин үеийн арга

технологийг хэрэглэн програм хангамжийн систем зохиох мэдлэг, чадвар

Мэдээллийн системийн менежмент хийх мэдлэг чадвар


Төр, засгийн ба хувийн хэвшлийн байгууллагын мэдээллийн систем ба

өгөгдлийн сангийн дизайнер, вэб мастер, системийн шинжээч, өгөгдлийн

сангийн администратор, эрдэм шинжилгээний ажилтнаар болон их дээд,

дунд сургуульд багш



өгсөн байх




Математик, эдийн засаг, компьютерийн ухаан хосолсон мэргэжил

Мэдээллийн системийн менежмент хийх мэдлэг чадвар



Мэдээллийн

системийн

менежмент

Мэдээллийн технологи, гадаад хэлийг мэргэжилдээ ашиглах чадвар

бусад мэргэжилд хөрвөх чадвар


Төрийн өмчийн ба төрийн өмчийн бус байгууллагын мэдээллийн

системийн менежер, их дээд сургуульд мэдээллийн менежментийн багш



өгсөн байх




Компьютерийн

програм

хангамжийн

инженер


Компьютерийн програм хангамжийн инженер нь төрөл бүрийн програм

хангамжийг зохиох, програм хангамжийн төсөл боловсруулах, Вэб сайт

урлан бүтээх, интернэт технологийг сайн эзэмшсэн инженер болдог. Энэ

мэргэжлээр суралцагч нь компьютерийн техник, сүлжээний мэргэжлийн

суурь хичээлүүдийг үздэг тул мөн эдгээр чиглэлээр ажиллаж чадна.

Суралцагч нь компьютерийн техник, тэдгээрийн програмын талаар онол

дадлагын өргөн мэдлэгтэй төгсөх учир техник, програм хангамж, харилцаа

холбооны аль ч чиглэлээр ажиллах чадамжтай байдаг.


Одоогоор олон төгсөгч МУИС, ШУТИС, МУБИС зэрэг их дээд сургуульд

багшилж, шинжлэх ухааны байгууллага болон үйлдвэр, аж ахуйн газарт,

тухайлбал, Эрдэнэт үйлдвэр, Дулааны цахилгаан станц, МИАТ, МЦХК,

МШХХГ, MCS компани, Юнител, Мобиком зэрэг байгууллагад

мэргэжлээрээ ажиллаж байна.


Шинээр элсэгч нь математикийн гүнзгий мэдлэгтэй, ЭЕШ-ыг

математикийн хичээлээр өгсөн байх, логик сэтгэлгээ сайтай байх



график дизайнер


Компьютерийн график дизайнер нь мэдээллийн технологийн нэгэн салбар

болон эрчимтэй хөгжиж, олон нийтийн радио телевиз, хэвлэл мэдээлэл,

соѐл урлаг, боловсрол, шинжлэх ухаан болон нийгмийн бүхий л салбарт

эрэлт хэрэгцээтэй байгаа компьютерийн график дизайн, мултьмедиа

мэргэжлийн талаар нарийн мэдлэг, чадвартай болдог учир орчин үеийн

техник, технологийг ашиглан хөдөлгөөнт дүрс, дуу авиа, дүрслэх урлагийн

ур чадвар шаардсан ажлыг хийх мэргэжилтэн болно.

Мултьмедиа салбарт шаардлагатай байдаг нарийн мэргэжлийн мэдлэг

болох сүлжээний техник, аудио видео техник, програм хангамж,

програмчлал, интернэт програмчлал, компьютер график, тэдгээрийг

боловсруулах арга барил, техник технологийг судалдаг. Мөн дүрслэх урлаг,

дуу авиа, дизайны суурь ойлголтыг эзэмшсэн байхаас гадна, тэдгээрийг

компьютерээр боловсруулах мэдлэгийг эзэмшинэ.


Энэ чиглэлийн мэргэжилтэн нь мэдээлжсэн нийгмийн бүхий л салбарт

ажиллах боломжтой. Эдгээрээс гол салбар нь мэдээлэл /мэдээлэл харилцаа



холбоо, нийгмийн шинжлэх ухааны салбар, зар сурталчилгаа, бараа

бүтээгдэхүүн үйлчилгээний танилцуулга, хэвлэл мэдээлэл гэх мэт/, соѐл

урлаг /радио телевиз, кино театрын урлаг, дизайн, компьютерийн тоглоом

гэх мэт/ юм. Мөн мэдээллийн зууч, вэб хөтөч, вэб дизайнер, тоглоом

бүтээгч, интерактив сургалтын програм зохиогч, дэлгэцийн дизайнер,

хэвлэлийн эх бэлтгэгч, телевизийн болон киноны тусгай эффектчин, график

дизайнер, дизайнер, дуу авиа болон дүрс боловсруулагч гэх мэт чиглэлээр

ажиллах боломжтой.


Шинээр элсэгч нь математикийн гүнзгий мэдлэгтэй, ЭЕШ-ыг

математикийн хичээлээр өгсөн байх, логик сэтгэлгээ сайтай байх

шаардлагатай. Мөн хар зургийн мэдлэгтэй байх ба ур чадварын нэмэлт

шалгалт өгнө.

Мультимедиа,

холбооны

технологи


Мультимедиа мэдээлэл, түүнийг дамжуулах арга технолог мэргэжлийн

өндөр түвшинд онол, практик хослуулан суралцахаас гадна, интернэт

технологийг сайн эзэмшсэн инженер болж веб сайт урлах, түүнийг

ажиллуулдаг веб сервер болоод бусад бүхий л төрлийн серверийн програм

хангамжууд дээр ажиллах чадвартай системийн администратор болж

төгсдөг. Суралцагч нь сүлжээ, холбооны технологийг оновчтой зохион

байгуулах, сервер системийн болон төрөл бүрийн төхөөрөмжүүдийн

тохиргоог мэргэжлийн төвшинд тохируулахаас гадна зарим төрлийн

төхөөрөмжийг техник болон програм хангамж хослуулан зохион бүтээх

чадварыг эзэмшинэ.


Төгсөгчид нь 100 хувь ажлын байраар хангагддаг ба тэдгээрийн ихэнхи нь

үйлдвэр, аж ахуйн газарт, тухайлбал, МИАТ, Монголын Цахилгаан Холбоо,

МCиЭс ком болон электроникс, Юнител, Мобиком, Скайтел, Жи мобайл,

Топнэт, Аствишн, Азиател, МТ групп зэрэг байгууллагад мэргэжлээрээ

ажиллаж байна. Энэ мэргэжлээр суралцагч нь компьютерийн програм

хангамж, компьютерийн техник хангамж, холбооны технологийн

мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг үздэг тул мөн эдгээр чиглэлээр ажиллах

чадвартай.


Математик, физикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.

Англи хэлийг сайн судалсан байх шаардлагатай. Аливааг задлан шинжлэх,

нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник сэтгэлгээ сайтай байх.


Төрөл бүрийн компьютерийн сүлжээний бүтэц, үйл ажиллаагааны

онцлогийг мэргэжлийн өндөр түвшинд онол, практик хослуулан

суралцахаас гадна, интернэт технологийг сайн эзэмшсэн инженер болж веб

сайт урлах, түүнийг ажиллуулдаг веб сервер болоод бусад бүхий л төрлийн

серверийн програм хангамжууд дээр ажиллах чадвартай системийн

администратор болж төгсдөг. Суралцагч нь сүлжээ, холбооны технологийг

оновчтой зохион байгуулах, сервер системийн болон төрөл бүрийн

төхөөрөмжүүдийн тохиргоог мэргэжлийн төвшинд тохируулахаас гадна

зарим төрлийн төхөөрөмжийг техник болон програм хангамж хослуулан




сүлжээний

инженер

зохион бүтээх чадварыг эзэмшинэ.



үйлдвэр, аж ахуйн газарт, тухайлбал, МИАТ, Монголын Цахилгаан Холбоо,

МCиЭс ком болон электроникс, Юнител, Мобиком, Скайтел, Жи мобайл,

Топнэт, Аствишн, Азиател, МТ групп зэрэг байгууллагад мэргэжлээрээ

ажиллаж байна. Энэ мэргэжлээр суралцагч нь компьютерийн програм

хангамж, компьютерийн техник хангамж, холбооны технологийн

мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг үздэг тул мөн эдгээр чиглэлээр ажиллах

чадвартай.


Математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.

Математикаас гадна физик, англи хэлний хичээлүүдийг сайн судалсан байх

шаардлагатай. Аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник

сэтгэлгээ сайтай байх

Электроникийн

инженер


Ахуйн автоматжуулалт, дохиолол хамгаалалт

Үйлдвэрлэлийн автоматжуулалт, эрчим хүч

Харилцаа холбоо, төхөөрөмжийн интерфейс

Робот техник зохион бүтээх

Чадварлаг инженер болно. Байгууллагын техник хангамж, программ

хангамжийн шийдлүүдийг бүрэн хариуцаж, бүх төрлийн автомат системийг

зохион бүтээх чадварлаг инженер юм.


Төгсөгчид нь 100 хувь ажлын байраар хангагддаг ба дотоодын үйлдвэр, аж

ахуйн газраас дурьдвал: МCиЭс, МИАТ, Монголын Цахилгаан Холбоо,

Юнител, Мобиком, Скайтел, Жи мобайл гэх мэт. Гадаад мэргэжлээрээ

ажилж байгаагаас зөвхөн Японы компаниудыг дурьдвал: Nippon computer,

Kanto Auto Works Ltd, Keirex Technology Inc, Kawasaki Microelectronic Inc

гэх мэт. Төгсөгчид нь гадаадын их дээд сургуулиудад Жишээлвэл:

Токиогын их сургууль, Москвагийн их сургууль болон Сөүлийн их

сургуулиуд Магистар болон Докторын түвшинд суралцаж эрдэм

шинжилгээний ажлыг амжилтай хийж байна. өгсөгчид нь 100 хувь ажлын

байраар хангагддаг ба тэдгээрийн ихэнхи нь үйлдвэр, аж ахуйн газарт,

тухайлбал, МИАТ, Монголын Цахилгаан Холбоо, МCиЭс ком болон

электроникс, Юнител, Мобиком, Скайтел, Жи мобайл, Топнэт, Аствишн,

Азиател, МТ групп зэрэг байгууллагад мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Энэ

мэргэжлээр суралцагч нь компьютерийн програм хангамж, компьютерийн

техник хангамж, холбооны технологийн мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг

үздэг тул мөн эдгээр чиглэлээр ажиллах чадвартай.


Математик физикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.

Англи хэлний хичээлийг сайн судалсан байх шаардлагатай. Аливааг задлан

шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник сэтгэлгээ сайтай байх


Программ хангамж зохион бүтээх

Микропроцессор, интерфейсийн төхөөрөмж зохион бүтээх




инженер

Сүлжээ зохион байгуулах

Веб сайт урлан бүтээх

Мэргэжилтэн болно. Компьютерийн техник хангамж, программ хангамж,

интернэт орчны талаар мэдлэгтэй болж төгсдөг учир нийгэмд олон

чиглэлээр хөрвөн ажиллах боломжтой.


Төгсөгчид нь 100 хувь ажлын байраар хангагддаг ба дотоодын үйлдвэр, аж

ахуйн газраас дурьдвал: МCиЭс, МИАТ, Монголын Цахилгаан Холбоо,

Юнител, Мобиком, Скайтел, Жи мобайл гэх мэт. Гадаад мэргэжлээрээ

ажилж байгаагаас зөвхөн Японы компаниудыг дурьдвал: Nippon computer,

Kanto Auto Works Ltd, Keirex Technology Inc, Kawasaki Microelectronic Inc

гэх мэт. Төгсөгчид нь гадаадын их дээд сургуулиудад Жишээлвэл:

Токиогын их сургууль, Москвагын их сургууль болон Сөүлийн их

сургуулиуд Магистар болон Докторын түвшинд суралцаж эрдэм

шинжилгээний ажлыг амжилтай хийж байна.



Математикаас гадна физик, англи хэлний хичээлүүдийг сайн судалсан байх

шаардлагатай. Аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник

сэтгэлгээ сайтай байх

Физик электроникийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Физикч, онолын

физик


Математик, ерөнхий физик, онолын физикийн бүтэн курсыг мэргэжлийн

өндөр түвшинд сонсохын зэрэгцээ, байгаль, нийгэмийн хувьсал зүй

тогтолыг таньж мэдэх чадвартай, бусад салбарт хөрвөх чадвартай

мэргэжилтэн болгон гаргана.


Төгсөгчид нь 100 хувь ажлын байраар хангагддах бололцоотой ба

тэдгээрийн ихэнхи нь ЕБС, их дээд сургуулиудад багшлах бололцоотой.

Мөн Физик Техникийн Хүрээлэн, Геологийн Төв Лаборатори, мэргэжлийн

хяналтын газруудад ажилладаг.


Физикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой. Аливаа юмыг

задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай.

Физикч, хатуу

биеийн физик



өндөр түвшинд сонсохын зэрэгцээ, хатуу биеийн физик, рентгейн бүтцийн

судалгаа, хагас дамжуулагчийн физикийн курсуудыг нэмж судлан, бусад

салбарт хөрвөх чадвартай мэргэжилтэн болгон гаргана.











Физикч, оптик

спектр судлал



өндөр түвшинд сонсохын зэрэгцээ, хатуу биеийн физик, оптик, атомын

спектр судлалын курсуудыг нэмж судлан, бусад салбарт хөрвөх чадвартай










Физик

электроник


Электроникийн хэлхээ болон элементүүдийн физик үндэс, үйл

ажиллаагааны онцлогийг мэргэжлийн өндөр түвшинд онол, практик

хослуулан суралцахаас гадна, орчин үеийн микроэлектроникийн суурь

мэдлэгийг сайн эзэмшсэн физикч-электроникч болж электроникийн физик

суурь судалгаа хийх, микроэлектроникийн хэлхээ зохион бүтээх, мөн орчин

үеийн электроникийн програм хангамжууд дээр ажиллах чадвартай

мэргэжилтэн болж төгсдөг. Суралцагч нь зохион бүтээх, электрон

төхөөрөмжүүдийн тохиргоог мэргэжлийн төвшинд тохируулахаас гадна

нарийн электрон төхөөрөмжүүдийг оношлох, засварлах чадварыг

эзэмшинэ.



үйлдвэр, аж ахуйн газарт, тухайлбал, Харилцаа холбооны компаниуд

тухайлбал Мобиком, Ситинет, Монголын Цахилгаан Холбоо, Харилцаа

холбоо зохицуулах хороо зэрэг байгууллагад мэргэжлээрээ ажиллаж байна.

Мөн хувиараа компани байгуулан ажиллаж буй бизнесмэнүүд ч олон

бий.МУИС-ийн ФЭС болон бусад салбар сургуулиудад магистрантурт

үргэлжлүүлэн суралцахын зэрэгцээ Сургалтын инженер, ЭША-аар ажиллаж

байгаа залуучууд хэд хэд байдаг. Энэ мэргэжлээр суралцагч нь

компьютерийн програм хангамж, компьютерийн техник хангамж,

компьютерийн сүлжээ зэрэг мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг үздэг тул мөн

эдгээр чиглэлээр ажиллах чадвартай.


Физик, математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.


шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник сэтгэлгээ сайтай байх, бүтээлч,

аливаа зүйлд уйгагүй, нямбай ханддаг байх шаардлагатай. Мэргэжлийн

талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл шаардлагатай бол http://spe.num.edu.mn

сайтаар зочлоорой.


http://spe.num.edu.mn/



Цөмийн

технологи

Цөмийн технологийн мэргэжлээр суралцах хугацаанд цөмийн физикийн

суурь судалгаа болон хэрэглээний хамгийн орчин үеийн арга зүйг эзэмшиж,

түүнийгээ шинжлэх ухаан боловсрол, үйлдвэр, хөдөө аж ахуй, эрчим хүч,

геологи хайгуул, анагаах ухаан, эрүүл ахуй зэрэг төрөл бүрийн салбарт

ашиглах ур чадвар эзэмшинэ.


Манай төгсөгчид бүх шатны сургуулиуд, эрдэм шинжилгээний

байгууллага, үйлдвэр, эмнэлэг, хууль хяналтын болон гааль, гал түймрээс

эсэргүүцэн хамгаалах газар зэрэг байгууллагад багш, эрдэм шинжилгээний

ажилтан, менежер, инженерээр ажиллаж боломжтой. Тухайлбал, манай

төгсөгчид Уулын баяжуулах “Эрдэнэт”үйлдвэр, Цөмийн энергийн газар,

түүний харъяа Цацрагийн хяналтын лаборатори болон “Изотоп контор”,

Геологийн төв лаборатори, Клиникийн нэгдсэн 1-р эмнэлэгийн цөмийн

онош зүйн тасаг, Хавдар судлалын үндэсний төвийн цацрагийн

эмчилгээний тасаг, Мал эмнэлгийн хүрээлэн, ШУА-ийн Физик технологийн

хүрээлэн, Одон орон соронзон судлалын төв, Эрүүгийн цагдаагийн газрын

магадлан шинжилгээний лаборатори, Цахилгаан станцууд, Гаалийн газар,

Гадаадын хөрөнгө оруулалттай ураны хайгуул, олборлолтын компаниуд

зэрэгт амжилттай ажиллаж байна. Мөн ОХУ-ын Дубна хот дахь олон улсын

Цөмийн шинжилгээний нэгдсэн институт болон АНУ, Япон, Солонгос,

Герман, Малайз, Швед, Канад зэрэг орны шинжлэх ухаан боловсролын

байгууллагуудад амжилттай ажиллаж, магистр, докторын түвшинд сурч

байна.


Физик, математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.


шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай, техник сэтгэлгээ сайтай байх, бүтээлч,

аливаа зүйлд уйгагүй, нямбай ханддаг байх шаардлагатай. Мэргэжлийн

талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл шаардлагатай бол http://spe.num.edu.mn

сайтаар зочлоорой.

Геофизик


Геофизикч мэргэжлээр төгсөгч нь дэлхийн царцдас мандал, усан мандал,

агаар мандалд явагдах физик үзэгдлүүдийн талаар болон зайнаас тандан

судлал, астрономи, астрофизикийн цогц мэдлэгтэй, судалгаа шинжилгээ

хийх бүрэн чадвартай, инженерийн болон хүрээлэн буй орчны геофизикийн

асуудлууд болох газар хөдлөл, соронзон судлал, цэвдэг судлал,

археологийн олдворын эрэл хайгуул, агаар мандлын бохирдлын үнэлгээ

зэрэг чиглэлээр ажиллах боломжтой мэргэжилтнүүд болдог.


Геофизикч мэргэжлээр төгссөн мэргэжилтнүүд нь газар хөдлөл, соронзон

судлал, цэвдэг судлал, астрономи, астрофизик, агаар мандалд явагдах

физик үзэгдлүүд, агаар мандлын бохирдол, уур амьсгал, хүрээлэн байгаа

орчин судлал, байгаль хамгаалал, геологи-геофизикийн зураглал, инженер-

геофизик, зайнаас тандан судалгаа зэрэг чиглэлээр мэргэжлийн компаниуд,

эрдэм шинжилгээний болон үйлдвэрлэл, аж ахуй, төр захиргааны

байгууллагуудад ажиллах боломжтой.


http://spe.num.edu.mn/



Элсэгч нь физик математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгөх ба эдгээр

хичээл нь цаашид сайн мэргэжилтэн болох үндэс суурь нь болж өгнө.


геофизик


Хайгуулын геофизикийн аргууд болох хүндийн хүчний, цахилгаан,

соронзон, сейсмийн, цооногийн, цацраг идэвхжлийн зэрэг аргуудын онол,

практикийг төгс эзэмшсэн, геологийн цогц мэдлэгтэй, физик болон

математикийн суурь мэдлэгтэй, гадаад хэл болон программ хангамжийн

өндөр чадвартай боловсон хүчин болж төгсдөг.


Уул уурхай, ашигт малтмалын хайгуулын салбар улам өргөжиж байгаа

өнөө үед төгсөгчид нь ажлын байраар бүрэн хангагдаж байна. Төгсөгчид нь

ашигт малтмал, газрын тосны геофизикийн хайгуулын чиглэлээр үйл

ажиллагаа явуулдаг дотоодын болон гадаадын хөрөнгө оруулалттай

компаниуд, олон улсын хэмжээний төсөл хөтөлбөрүүдэд ажиллаж байна.


Элсэгч нь физик, математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгөх ба

эдгээр хичээл нь цаашид сайн мэргэжилтэн болох үндэс суурь нь болж

өгнө.

Физикч,

физикийн багш



өндөр түвшинд сонсохын зэрэгцээ, байгаль, нийгэмийн хувьсал зүй

тогтолыг таньж мэдэх чадвартай, бусад салбарт хөрвөх чадвартай





Мөн Физик Техникийн Хүрээлэн, мэргэжлийн хяналтын газруудад

ажилладаг.


Физик математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.

Аливаа юмыг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай.

Физик-байгаль

шинжлэлийн

багш


Физик, байгалийн ухааны чиглэлээр гүнзгийрүүлэн мэргэжлийн өндөр

түвшинд онол, практик хослуулан суралцахаас гадна, дэлхийн боловсролын

шинэ чиг хандлагыг баримталсан сургалтын хөтөлбөр, гарын авлага

ашиглан, туршлагатай эрдэмтэн багш нарын удирдлагаар төсөл, сургалтанд

хамрагдаж ажиллах бүрэн боломжтой. Байгалийн ухааны хичээлийн

дидактик шийдлийг сайн эзэмшсэн багш болж төгсдөг. Суралцагч нь

сургалтын үйл явцыг удирдан оновчтой зөв зохион байгуулах арга барилыг

эзэмшиж, багшийн болон хувь хүний ѐс зүйн хэм хэмжээг баримталж,

сургалтын үйл ажиллагаанд менежменттэй хандаж, сурган сэтгэл

судлалийн зөвөлгөө өгч чаддаг, Герман Япон хэлнээс мэргэжлийн орчуулга

хийж чаддаг болохоос гадна компьютерийн энгийн засвар үйлчилгээ хийх,

хэвлэлийн эх бэлтгэл, энгийн статик вэб хийх, физик, байгалийн ухааны

зарим үзэгдэл, хууль зарчмыг програм хангамж ашиглан загвар

зохиомжлон бүтээх чадварыг эзэмшинэ





Монгол улсын нийслэл, хорин нэгэн аймгийн боловсролын газар, их дээд

сургууль, коллеж, ерөнхий боловсролын сургуулиуд, лицей, албан бус

боловсролын газрууд тухайлбал, БСШУЯ-Боловсролын хүрээлэн,

БСШУЯ-Жайка, Монгол Улсын Их сургууль, Шинжлэх Ухаан

Технологийн сургууль, Техник технологийн коллеж, Барилгын коллеж,

Хүнсний технологийн коллеж, Орчлон, Олонлог, Сант, Шинэ-Монгол,

Мон-Турк, ШУТИС-ийн лицей, МУИС-ийн лицей зэрэг байгууллагад

мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Энэ мэргэжлээр суралцагч нь сургалтын онол

арга зүй, сурган сэтгэл судлалын мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг үздэг тул

мөн эдгээр чиглэлээр ажиллах чадвартай.


Физик-70% математик-30%-ийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

ѐстой ба өмнөх жилд элсэгчдийн элсэлтийн шалгалтын босго оноо 680

байсан ба 640-өөс дээш оноотой элсэгчид элссэн байна. Физик

математикаас гадна физик, англи хэлний хичээлүүдийг сайн судалсан байх


Физик-мэдээлэл

зүйн багш


Физик, мэдээлэл зүйн чиглэлээр гүнзгийрүүлэн мэргэжлийн өндөр түвшинд

онол, практик хослуулан суралцахаас гадна, дэлхийн боловсролын шинэ

чиг хандлагыг баримталсан сургалтын хөтөлбөр, гарын авлага ашиглан,

туршлагатай эрдэмтэн багш нарын удирдлагаар төсөл, сургалтанд

хамрагдаж ажиллах бүрэн боломжтой. Мэдээлэл зүйн хичээлийн дидактик

шийдлийг сайн эзэмшсэн багш болж төгсөнө. Суралцагч нь сургалтын үйл

явцыг удирдан оновчтой зөв зохион байгуулах арга барилыг эзэмшиж,

багшийн болон хувь хүний ѐс зүйн хэм хэмжээг баримталж, сургалтын үйл

ажиллагаанд менежменттэй хандаж, сурган сэтгэл судлалийн зөвөлгөө өгч

чаддаг, Герман Япон хэлнээс мэргэжлийн орчуулга хийж чаддаг болохоос

гадна компьютерийн засвар үйлчилгээ оношлогоо хийх, хэвлэлийн эх

бэлтгэл, статик, динамик вэб хийх, програмчлал, график дизайн хийх

чадварыг бүрэн эзэмшиж физик, мэдээлэл зүйн хичээлийн агуулгын

интеграц хийж сургалт судалгаа удирдан чиглүүлэх чадварыг эзэмшинэ.

2010-2011 оны хичээлийн жилд анхны элсэлтээ аваад ажиллаж

байна.





















Физик-

электроникийн

багш


Физик, электроникийн чиглэлээр гүнзгийрүүлэн мэргэжлийн өндөр

түвшинд онол, практик хослуулан суралцахаас гадна, дэлхийн боловсролын

шинэ чиг хандлагыг баримталсан сургалтын хөтөлбөр, гарын авлага

ашиглан, туршлагатай эрдэмтэн багш нарын удирдлагаар төсөл, сургалтанд

хамрагдаж ажиллах бүрэн боломжтой. Мэдээлэл зүй, электроникийн

хичээлийн дидактик шийдлийг сайн эзэмшсэн багш болж төгсөнө.

Суралцагч нь сургалтын үйл явцыг удирдан оновчтой зөв зохион байгуулах

арга барилыг эзэмшиж, багшийн болон хувь хүний ѐс зүйн хэм хэмжээг

баримталж, сургалтын үйл ажиллагаанд менежменттэй хандаж, сурган

сэтгэл судлалийн зөвөлгөө өгч чаддаг, Герман Япон хэлнээс мэргэжлийн

орчуулга хийж чаддаг болохоос гадна компьютерийн засвар үйлчилгээ

оношлогоо хийх, хэвлэлийн эх бэлтгэл, статик, динамик вэб хийх,

програмчлал, график дизайн хийх чадварыг бүрэн эзэмшиж физик,

мэдээлэл зүй, электроникийн хичээлийн агуулгын интеграц хийж сургалт

судалгааг удирдан чиглүүлэх, техник технологийн зохион бүтээх, шинийг

санаачлагч чадварыг эзэмшинэ. 2010-2011 оны хичээлийн жилд

анхны элсэлтээ аваад ажиллаж байна




















Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсгэврүүдийн нөөцийг тодорхойлох,

тэдгээрийг хэрхэн ашиглах талаар онол, практикийн өндөр түвшинд бүрэн

эзэмжинэ. Суралцагч нь срэгээгдэх эрчим хүчний системийн загварчлалыг

хийх, тоног төхөөрөмжийн ашиглалт, хэмжилт, хяналтийг мэргэжлийн

өндөр түвшинд хийж гүйцэтгэхээс гадна тоног төхөөрөмжийг программ



Сэргээгдэх

эрчим хүчний

технологи

хангамжтай хослуулан зохион бүтээх чадварыг эзэмшинэ.


Төгсөгчдийн 70 гаруй хувь нь ажлын байраар хангагдаж байгаа ба

тэдгээрийн ихэнх нь үйлдвэр, хувийн байгууллагад, тухайлбал: Нарны зай

сервис, АСА групп, STEPSOLAR, Сэргээгдэх Эрчим Хүчний Үндэсний

Төв, Нарны зайн Улсын үйлдвэрийн газар, ШУА-Физик Технологийн

Хүрээлэн, MCS групп зэрэг байгууллагад мэргэжилтэн, эрдэм

шинжилгээний ажилтнаар ажиллаж байна.


Элсэгчид нь физик, математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн

байх. Мөн англи, орос, гадаад хэлний хичээлийг сайн судалсан байх, бие

даах чадвар өндөртэй, сэтгэн бодох, аливаа юмыг задлан шинжлэх, техник

сэтгэлгээ сайтай байх шаардлагатай.

Химийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Хими

технологич


Орчин үеийн химийн лабораторын багаж, тоног төхөөрөмж, үйлдвэрийн

техник хэрэгслийг мэргэжлийн төвшинд ашиглах, удирдах, бүхий л химийн

үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, түүнд явагдах процессийг танин мэдэх,

удирдан жолоодох чадвартай мэргэжилтэн бэлтгэн гаргана. Мөн материал

судлалын мэдлэгийг түүнийг шинж чанартай хослуулсан мэдлэг эзэмшинэ.


Уг мэргэжлээр төгсөгчид нь химийн болон уул уурхайн, металлургийн

үйлдвэрүүдэд инженер технологичоор, лабораторуудад лабораторын

эрхлэгч, химичээр, их дээд сургуульд багш, эрдэм шинжилгээний

ажилтнаар, мэргэжлээрээ гадаадын технологийн их дээд сургууль, коллеж

ба эрдэм шинжилгээний байгууллагад судлаачаар ажиллаж болно.

Хүнсний, цемент, бетоны үйлдвэрүүдэд химич, технологичоор ажиллож

болно.


Энэ мэргэжлийг эзэмших хүн хими, математик, физик зэрэг хичээлийг сайн

судалсан байх шаардлагатай. Мөн геометр, шугам зураг хичээлүүдийг сайн

судалсан байх нь энэ мэргэжлийг сайн эзэмшихэд дөхөм болох юм. Хими-

70%, физик (биологи)-30% харьцаатай элсэлтийн шалгалт өгнө. Техник

сэтгэлгээ сайтай, гярхай, хурдан сэтгэн бодох чадвартай байх.

Химич


Химийн шинжлэх ухааныг онол, туршлагатай хослуулсан цэвэр химич

мэргэжилтэн бэлтгэн гаргана. Судалгааны ажил төлөвлөх, турших, үр дүнг

боловсруулах, тайлагнах туршилт судалгааны арга барил эзэмших, багаар

хамтран ажиллах чадвар эзэмшинэ.


Химийн үйлдвэрүүдэд лабораторын эрхлэгч, химич, шинжээчээр ажиллаж

болно. 10 жилийн сургууль, их дээд сургууль, коллежид багшлах,

мэргэжлээрээ гадаадын технологийн их дээд сургууль, коллеж ба эрдэм

шинжилгээний байгууллагад судлаачаар ажиллаж болно. хил гаалийн

лабораторид шалгагч-мэргэжилтэн хийж болно.





судалсан байх шаардлагатай юм. Тус ангид элсэн орохын тулд сурагч хими-

70%, физик (биологи)-30% харьцаатай элсэлтийн шалгалт өгнө.

Хими, байгалийн


багш


Сургалт хүмүүжлийн ажлыг суралцахуйн сэтгэл судлал, дидактикийн

онолын үндэслэлтэйгээр зохион байгуулах, бие даан эрдэм шинжилгээ

судалгааны ажил төлөвлөх, турших, үр дүнг боловсруулах, тайлагнах

туршилт судалгааны арга барил эзэмших, багаар хамтран ажиллах,

ирээдүйдээ баримжаалан үйл ажиллагаагаа төлөвлөх, тогтолцооны

сэтгэлгээгээр асуудалд хандах, шийдвэр гаргах процест оролцох зэрэг

тогтвортой хөгжлийн боловсролын түлхүүр чадварыг эзэмших, эх хэл

бичгээ бүрэн, зөв эзэмших, хэрэглэх


ЕБС-д багшлах, хими болон байгалийн ухааны сургалт зохион байгуулах

ЕБС-д удирдах ажилтан хийх

Боловсрол судлалын чиглэлээр эрдэм шинжилгээний ажил хийх




70%, физик (биологи)-30% харьцаатай элсэлтийн шалгалт өгнө. Монгол

хэлний хичээл, ярих, илтгэх чадварыг тодорхой түвшинд сайн эзэмшвэл

сурах явцад танд их хэрэг болох болно.

Хүнсний химич


Эх орны хүнс үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн ба түүхий эдийн тэжээлэг болон

эмчилгээний чанар, импортын хүнсний хадгалалт, бохирдолт, аюулгүй

байдлыг судлан баталгаажуулах орчин үеийн зохих мэдлэг, боловсрол

эзэмшсэн хүнсний химич мэргэжилтэн бэлтгэн гаргана. Хүнсний химичээр

төгссөн мэргэжилтэн нь эх орны үйлдвэрийн болон импортын гол нэр

төрлийн хүнсний түүхий эд-бүтээгдэхүүний химийн бүтэц, найрлага,

тэжээллэг ба эмчилгээний чанар, бохирдолтыг шалгах арга зүй,

функциональ хүнс үйлдвэрлэх хаягдалгүй дэшилтэт технологи эзэмшсэн

байхаас гадна бүх шатны сургуульд хүнс, эрүүл хүнс, шим тэжээл

судлалын боловсрол олгох мэдлэг чадвар эзэмшинэ.


Уг мэргэжилтэн нь дээд боловсролтой боловсон хүчин ажиллах

жагсаалтанд тусгагдсан хүнсний химич, эх орны хүнсний үйлдвэрт чанар

шалгагч, химич, технологич, мөн хүнсний чанар ба аюулгүй байдлыг

батлгаажуулагч байгууллагад шинжээч, стандартын газар болон эрүүл

ахуй-чанарын хяналтын албад, хил гаалийн лабораторид шалгагч-

мэргэжилтэн, дотоод ба гадаадын их дээд сургууль, коллеж ба эрдэм

шинжилгээний байгууллагад багш-судалгаачаар ажиллах болно. Гадаадын

их дээд сургууль, коллеж ба эрдэм шинжилгээний байгууллагад

судлаачаар ажиллаж болно.



судалсан байх шаардлагатай юм. Мөн геометр, шугам зураг хичээлүүдийг



зохих түвшинд сайн судалсан байх нь энэ мэргэжлийг сайн эзэмшихэд

дөхөм болох юм. Тус ангид элсэн орохын тулд сурагч хими-70%, физик

(биологи)-30% харьцаатай элсэлтийн шалгалт өгнө.

Экологи химич


Тус сургуульд энэ мэргэжлээр суралцагсад нь хүрээлэн буй орчин, уул

уурхайн компанийн, үйлдвэрүүдийн экологийн үнэлгээ хийх, хүрээлэн буй

орчны тулгамдсан асуудлуудын талаар цэгцтэй мэдлэг эзэмшинэ.


Тус сургуульд энэ мэргэжлээр төгсөгчид нь хүрээлэн буй орчин, уул

уурхайн компани, үйлдвэрүүдийн экологийн үнэлгээ хийх, тус газруудад

үнэлгээний мэргэжилтэн, химич, шинжээчээр, байгаль орчны яамны

химийн бодисын үнэлгээний албанд ажиллаж болно.





Нефтийн химич


Тус сургуульд энэ мэргэжлээр суралцагсад нь нефтийн шинжлэх ухааны

тухай (нефтийн хими, нефть боловсруулах технологи, нефть химийн

синтез, нефть бүтээгдэхүүн ба органик түүхий эд, бүтээгдэхүүний анализ,

органик синтез) онол, практикийн цэгцтэй мэдлэг, чадварыг бакалавр,

магистр, докторын шаталсан сургалтаар эзэмшинэ.


Шаталсан сургалтаар бэлтгэгдсэн “Нефтийн химич” мэргэжил эзэмшигчид

нь эх орныхоо нефть бүтээгдэхүүнийг ашигладаг үйлдвэр, аж ахуйн

газрууд, нефть олборлох, боловсруулах үйлдвэрүүдэд чанар шалгагч,

химич, судлаач, технологич, инженер, мөн нефтийн бүтээгдэхүүний

чанарын хяналтын лабораториудад шинжээч, химич-мэргэжилтнээр

ажиллаж болно. Мөн гадаадын их дээд сургууль, судалгааны байгууллага,

үйлдвэр, компани, олон улсын байгууллагуудын нефтийн хими-

технологийн салбарт ажиллах, цаашид гүнзгийрүүлэн суралцах боломжтой.





Нүүрсний химич


Тус сургуульд энэ мэргэжлээр суралцагсад нь нүүрсний шинжлэх ухааны

тухай (нүүрс ба бусад хатуу түлшний хими, нүүрсийг боловсруулах арга

технологи, кокс-химийн үйлдвэрлэл, нүүрс ба занар, хүлрийн техникийн

анализ, органик синтез) онол, практикийн цэгцтэй мэдлэг, чадварыг

бакалавр, магистр, докторын шаталсан сургалтаар эзэмшинэ.


Шаталсан сургалтаар бэлтгэгдсэн “Нүүрсний химич” мэргэжил эзэмшигчид

нь нүүрсийг ашигладаг үйлдвэр, аж ахуйн газруудын шинжилгээний

лаборатори, нүүрс олборлох, нүүрсийг байгаль, хүний эрүүл мэндэд хоргүй

аргаар боловсруулан утаагүй түлш, хийжүүлэх, коксжуулах, шингэрүүлэх

зэрэг үйлдвэр, судалгааны лабораториудад чанар шалгагч, химич, судлаач,



технологич, инженер, мөн хатуу түлшний техникийн болон чанарын

хяналтын лабораториудад шинжээч, химич-мэргэжилтнээр ажиллаж болно.

Мөн гадаадын их дээд сургууль, судалгааны байгууллага, үйлдвэр,

компани, олон улсын байгууллагуудын нүүрсний хими-технологийн

салбарт ажиллах, цаашид гүнзгийрүүлэн суралцах боломжтой.





Эрдэс, түүхий

эдийн химич


Эрдэс түүхий эдийн химич, технологичоор төгссөн мэргэжилтэн нь

барилгын салбарын эх орны үйлдвэрийн болон импортын гол бүтээгдэхүүн

болох цемент, бетоны чанар бүтэц, найрлага, хими-физикийн ба биологи-

фармакологийн шинж, батжилт, зууралдлагыг шалгах арга зүйг сурч

эзэмшихээс гадна, эрдэс түүхий эдийн бүхий л шинжилгээг хийх чадвар

эзэмшинэ.


Уг мэргэжилтэн нь эх орны эрдэс түүхий эдийн үйлдвэрлэл, боловсруулалт,

цемент, бетоны үйлдвэрт химич, технологич, мөн эм, түүхий эдийн

бүтээгдэхүүний чанар ба аюулгүй байдлыг батлгаажуулагч байгууллагад

шинжээч, стандартын газар болон хяналтын албад, хил гаалийн

лабораторид шалгагч-мэргэжилтэн, дотоод ба гадаадын их дээд сургууль,

коллеж ба эрдэм шинжилгээний байгууллагад багш-судлаачаар ажиллана.





Байгалийн

нэгдлийн химич


Байгалийн нэгдлийн химич-биотехнологичоор төгссөн мэргэжилтэн нь эх

орны үйлдвэрийн болон импортын гол нэр төрлийн эм, эмийн бэлдмэлийн

түүхий эд-бүтээгдэхүүний хими-фитохимийн бүтэц, найрлага, хими-

физикийн ба биологи-фармакологийн шинж, бохирдолтыг шалгах арга зүй,

хаягдалгүй биотехнологи эзэмшсэн, мөн бүх шатны сургуульд эм,

фитохими, эмийн ургамлын биотехнологийн боловсрол олгох мэдлэг

чадвар эзэмшинэ.


Уг мэргэжилтэн нь эх орны эм, эмийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, эм

хангамжын газарт чанар шалгагч, химич, технологич, мөн эм, эмийн

бэлдмэлийн чанар ба аюулгүй байдлыг батлгаажуулагч байгууллагад

шинжээч, стандартын газар болон эрүүл ахуй-чанарын хяналтын албад, хил

гаалийн лабораторид шалгагч-мэргэжилтэн, дотоод ба гадаадын их дээд

сургууль, коллеж ба эрдэм шинжилгээний байгууллагад багш-судлаачаар

ажиллана.







Биологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Биологи, амьтан

судлал

ургамал судлал

молекул

биологи,генетик

микробиологи

биохими

биоорганик хими

биофизик


“Биологи”-ийн мэргэжилтэн нь биологийн шинжлэх ухааны тулгуур

ойлголтыг их сургуулийн сургалтын хөтөлбөрийн агуулгын хэмжээнд

эзэмшиж, амьд биесийн бүтэц зохион байгуулалт, үйл ажиллагаа, тархалт

байршилт, хувьсал өөрчлөлт, удамшил хувьсал болон тэдгээрийн

амьдралын орчин хоорондын харьцааны зүй тогтол, байгалийн юмс

үзэгдлийн мөн чанар, биологийн макро тогтолцооны түүхэн хувьсал,

бүрэлдэхүүн хэсэг хоорондын учир шалтгааны хамаарлын талаар цогц

мэдлэг эзэмшсэн байх.


Биологийн бүх салбар ухааны чиглэлүүдээр, тухайлбал:

Амьтан судлал, ургамал судлал, экологи, ой судлал, микробиологи,

биохими, молекул биологи, генетик, биофизик г.м. суурь болон хавсарга

судалгааны салбарын шинжлэх ухаан, туршилт, үйлдвэрлэлийн

байгууллагуудад эрдэм шинжилгээний ажилтан, мэргэжилтэн,

Мэргэжлийн хяналтын байгууллага, эрүүл ахүй, хөдөө аж ахуй, хүнсний

үйлдвэрийн лабораториуд, амьтны хүрээлэн, байгалийн түүхийн музей,

хот цэцэрлэгжүүлэх, ургамал хамгаалал, хорио цээрийн байгууллага,

байгаль орчны үнэлгээний компаниудад мэргэжилтэн, шинжээч,

Байгаль хамгаалал, хөдөө аж ахуй, ойн аж ахуй, эрүүл мэнд, уламжлалт

анагаах ухааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн, төрийн бус,

бизнесийн байгууллагуудад биологич, судлаач мэргэжилтэн,

Ерөнхий боловсролын, мэргэжлийн боловсролын болон их дээд сургууль,

коллежид биологи, байгаль шинжлэлийн багш


Мэргэжлүүдийн талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг www.biology.num.edu.mn

сайтаас үзнэ үү. Элсэгчид Биологи, Математикийн хичээлээр элсэлтийн

шалгалт өгсөн байх шаардлагатай.

Биотехнологи

Хүнсний

биотехнологи

Ургамлын

биотехнологи


Биотехнологи гэдэг нь амьд организм болон тэдгээрийн бүрэлдэхүүн

хэсгүүдийг ашиглан биологийн процессийг удирдан жолоодох зарчмаар

хүн төрөлхтөнд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх аргыг судалдаг

шинжлэх ухаан юм.

Биотехнологич нь амьтан, ургамал, микроорганизм, тэдгээрийн эд эсийн

өсгөврүүд болон амьд организмын нийлэгжүүлдэг бүтээгдэхүүнийг

ашиглан үйлдвэрлэл явуулах, шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх молекулын

ба эсийн биологи, биохими, генетик, микробиологи болон биологийн

инженерчлэлийн арга зүй, онолын мэдлэгийг эзэмшсэн, судалгаа

шинжилгээний ажлыг бие даан гүйцэтгэх чадвартай мэргэжилтэн юм.


Мэргэжилтэн нь хөдөө аж ахуй, анагаах ухаан, хүнсний эрдэм

шинжилгээний хүрээлэнгүүд болон биологийн чиглэлээр судалгаа хийдэг

бусад эрдэм шинжилгээний байгууллагад биотехнологич, эрдэм

шинжилгээний ажилтан,

Хүнс, хөдөө аж ахуйн болон эмийн үйлдвэрүүдэд биотехнологич,

http://www.biology.num.edu.mn/



Хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн болон эмийн шинжилгээ хийдэг улсын

мэргэжлийн хяналтын лабораториудад шинжээч, байцаагч,

Биотехнологийн чиглэлийн судалгаа, үйлдвэрлэл явуулдаг аливаа нэгжид

(хүнс болон хөдөө аж ахуйн жижиг, дунд, хувийн хэвшлийн компаниудад)

мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхэлсэн мэргэжилтэн,

Мөн зохих журмын дагуу бүх шатны сургалтын байгууллагад багшилна.





Экологи,

байгаль

хамгаалал


“Экологич”- экологийн систем (бодгаль, түүнээс дээших биологийн бүтэц

зохион байгуулалтын түвшин), түүнийг хүрээлэн буй орчны харилцан

уялдаа, үндсэн зүй тогтол, динамик хөдөлгөөнийг цогцоор судлахад

шаардагдах мэргэжлийн дээд боловсрол, мэдлэг, дадал чадварыг

эзэмшсэн, байгаль шинжлэлийн (биологийн ухааны) мэргэжилтэн.

“Байгаль хамгааллын биологич”- Байгалийн нөхцөл, нөөц баялаг,

биологийн төрөл зүйлийг зүй зохистой ашиглах, хамгаалах, өсгөн

арвижуулах арга ухааныг эзэмшсэн, энэ чиглэлийн аливаа үйл ажиллагааг

удирдан зохион байгуулах чадвар, дадлагатай, дээд боловсролтой

мэргэжилтэн.


Төгсөгч нь шинжлэх ухаан, боловсрол, үйлдвэрлэлийн дараах салбаруудад

мэргэжилтнээр зориулагдан бэлтгэгдэнэ. Үүнд:

Биологи, экологийн суурь болон хавсарга судалгааны салбарын шинжлэх

ухааны байгууллагуудад эрдэм шинжилгээний ажилтан,

Мэргэжлийн хяналтын байгууллага, түүний харъяа байгууллагууд, байгаль

орчны үнэлгээний компаниудад мэргэжилтэн, шинжээч,

Байгаль хамгаалал, хөдөө аж ахуй, ойн аж ахуй, эрүүл мэнд, байгаль

орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн, төрийн бус, бизнесийн

байгууллагад экологич, судлаач мэргэжилтэн,

Ерөнхий боловсролын болон мэргэжлийн сургууль, коллеж, бүх нийтийн

экологийн боловсрол төлөвшүүлэх, мэргэжил олгох болон давтан бэлтгэх

сургалтын биологи, экологи, байгаль хамгааллын багш.






Ойн аж ахуйн арга хэмжээг төлөвлөх, явуулах, ойн баялгийг иж бүрэн

ашиглах, зохион байгуулалтын үндэс, үйлдвэрлэлийн үр ашиг материал

техникийн хангамжийг дээшлүүлэх зарчимтай холбоотой мэдлэг, Ойн

амьдрал, ой модыг өсгөн үржүүлэх, ойн фондыг бүртгэж тоолох арга, ойн

ба ангийн аж ахуй, мод бэлтгэлийг зүй зохистой хөтлөн явуулахтай

холбогдолтой мэдлэг, Цэцэрлэг, ногоон байгууламжийн төсөл зохиох

үндэслэл, тэдгээрийг байгуулах технологийн онцлог, гоѐл чимэглэлийн

мод, сөөгний биологи экологи, ногоон байгууламжинд хийх арчилгаа





Ой судлал

түүний технологи, ойг хамгаалах арга хэлбэр түүнийг нэмэгдүүлэх

боломж , Хамгаалалтын ойн зурвасын төрлүүд тэдгээрийг байгуулах

технологи, хамгаалалтын үр ашгийг дээшлүүлэх арга зам, Салбарын эдийн

засаг, үйлдвэрлэлийг удирдах төлөвлөх, зохион байгуулах үндэс,

хөдөлмөр хамгаалал, байгаль орчноо хамгаалах асуудал, хууль эрх зүй,

патент судлал, хөдөлмөрийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зохион

байгуулах үндэслэл


Ой судлал чиглэлээр эзэмшсэн мэргэжлийн онцлогоос хамааран

төгсөгчдийн дийлэнх нь ой ашиглалт, нөхөн сэргээлт, хотын ногоон

байгууламж, хотын орчныг ногооруулах, мод үржүүлэг, уул уурхайн

нөхөн сэргээлт болон цөлжилттэй тэмцэх, хээрийн ойжуулалт, ойн

генетик, селекц гэх мэт олон төрлийн ажлуудыг хийх боломжтой бүхий л

салбарт үйлдвэрлэл-технологи, удирдлага зохион байгуулалтын

мэргэжилтэн болон эрдэм шинжилгээний болон төслийн байгууллагад

зориулан судлаач бэлтгэнэ.





Байгалийн

аялал жуулчлал


Байгалийн аялал жуулчлал мэргэжил эзэмшигч нь Байгалийн аялал

жуулчлалын бизнесийг удирдан зохион байгуулах, хяналт тавих,

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, борлуулах, аялал жуулчлалыг байгаль орчинд

сөрөг нөлөөгүй хэлбэрээр зохион байгуулах тухай экологи, байгаль

хамгаалалын системтэй мэдлэг эзэмшсэн, түүнийгээ, мэргэжлийн ажил

үүргээ гүйцэтгэхдээ ашиглах чадварыг зохих түвшинд эзэмшсэн.

Даяаршлалын нөхцөл дэх дэлхийн улс төр, нийгэм, эдийн засгийн

өнөөгийн байдал, хөгжлийн хандлагад бодит үнэлэлт дүгнэлт өгч чаддаг;

үндэсний болон дэлхий дахины соѐл, түүх, зан заншил, уламжлалыг

ойлгож хүндэтгэдэг; өргөн хэрэглээний цахим техникийг эзэмшиж чаддаг,

эх хэлний өндөр боловсролтой, экотуризмын мэргэжлийн мэдээллийг

дэлхий дахины түгээмэл гадаад хэлээр ашиглаж чаддаг байна.


Байгалийн аялал жуулчлал /экотуризм / мэргэшлээр төгсөгч нь шинжлэх

ухаан, боловсрол, үйлдвэрлэлийн дараах салбаруудад мэргэжилтнээр

зориулагдан бэлтгэгдэнэ. Үүнд:

Аялал жуулчлалын төрийн гүйцэтгэх байгуулагад мэргэжилтэн ,

Аялал жуулчлалын бизнесийн салбарт менежер ,

Экотуризмын бизнес эрхлэгч






Биологи, биоинформатикч мэргэжил эзэмшигч нь байгаль шинжлэлийн

бүх салбарын суурь боловсролтой, биоинформатикийн арга хэрэгсэлүүд,





Биологи, хэрэглээ

Биоинформатик

Биофизик

тэдгээрийг хэрэглэх, хөгжүүлэх, орчин үеийн мэдээллийн технологийг

ашиглан шинэ мэдлэг олж авах, бүтээлчээр, тасралтгүй бие даан суралцах

чадвар эзэмшсэн байна. Даяаршлалын нөхцөл дэх дэлхийн улс төр,

нийгэм, эдийн засгийн өнөөгийн байдал, хөгжлийн хандлагад бодит

үнэлэлт дүгнэлт өгч чаддаг; үндэсний болон дэлхий дахины соѐл, түүх, зан

заншил, уламжлалыг ойлгож хүндэтгэдэг; өргөн хэрэглээний цахим

техникийг эзэмшиж чаддаг, эх хэлний өндөр боловсролтой, мэргэжлийн

мэдээллийг дэлхий дахинаа түгээмэл гадаад хэлээр ашиглаж чаддаг байна.


Биоинформатикч мэргэшлээр төгсөгч нь шинжлэх ухаан, боловсрол,

үйлдвэрлэлийн дараах салбаруудад мэргэжилтнээр зориулагдан

бэлтгэгдэнэ. Үүнд: Биологи, биоинформатик, биофизикийн суурь

судалгааны салбарт эрдэм шинжилгээний ажилтан,

Байгаль хамгаалал, Хөдөө аж ахуй, Ойн аж ахуй, Эрүүл мэндийн салбарт

биологийн мэдээлэл зүйч мэргэжилтэн,

Ерөнхий боловсролын болон мэргэжлийн сургууль, коллежид багш





Биологи,байгаль


багш


Амьд биес, тэдгээрийн бүтэц зохион байгуулалт, дотоод үйл ажиллагаа

болон амьдралын гадаад орчинд явагдах үзэгдлийн мөн чанар, зүй тогтлыг

(молекулын түвшнээс биосферийн түвшинд) судалдаг, судалгаанд

шаардагдах мэргэжлийн боловсрол, мэдлэг, чадварыг эзэмшсэн багшлах

заах арга эзэмшсэн биологи, байгаль шинжлэлийн мэргэжлийн багш.


Ерөнхий боловсролын, мэргэжлийн боловсролын болон их дээд сургууль,

коллежид биологи, байгаль шинжлэлийн багш





Газарзүй геологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Газарзүй


Байгалийн газарзүйн ерөнхий онол, салбар ухаануудын онолын мэдлэг,

аргазүйд тулгуурлан дэлхийн болон улс, орон, бүс нутгийн түвшинд

байгалийн орон зайн зүй тогтол, хувьсал өөрчлөлтийг тайлбарлаж чаддаг,

байгаль хамгаалал, нөхөн сэргээлтийн чиглэлээр мэргэжлийн үйл

ажиллагаа явуулах бэлтгэлтэй байна.

Үйлдвэрлэлийн технологи, эдийн засаг, маркетинг, менежментийн онолын

мэдлэгтэй, байршлын болон нийгэм-эдийн засгийн газарзүйн салбар

ухаануудын онол аргазүйд тулгуурлан нийгэм эдийн засгийн орон зайн

бүтэц зохион байгуулалтыг тайлбарлах, зохих түвшинд судалгаа,

шинжилгээ явуулах чадвартай байна.





Байрзүй, зурагзүйн уламжлалт арга технологийн зэрэгцээ агаар сансрын

болон компьютерийн зураглал, газарзүйн мэдээлэлийн систем, тандан

судалгааны технологийг зохих түвшинд эзэмшсэн байна.


Эрдэм шинжилгээ төр, олон нийтийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагад

эрдэм шинжилгээний ажилтан, мэргэжилтэн, экспертээр ажиллахаар

бэлтгэгдсэн байна.


Математик (70%), газар зүй (30%)-н элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

шаардлагатай. Газар зүйн улсын олимпиадад байр эзэлсэн бол

хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр элсэх боломжтой.

Газарзүй -

байгаль


багш


Сурган, сэтгэл судлалын болон газарзүй заах аргын онолын бэлтгэлтэй,

багшлах ажлын чадвар, дадал эзэмшсэн байна.

Судалгааны материал бүрдүүлэх , анализ, дүгнэлт хийх, судалгааныхаа үр

дүнгээр эрдэм шинжилгээний илтгэл, өгүүлэл бичиж, нийтлүүлэх чадвар

эзэмшсэн байна.


Ерөнхий боловсролын сургууль хийгээд боловсролын салбарын бусад

байгууллагад багш, мэргэжилтэн болон удирдах ажилтнаар ажиллах



шаардлагатай. Газар зүйн улсын олимпиадад байр эзэлсэн бол

хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр элсэх боломжтой.

Газар зохион

байгуулалтын

менежмент


Газрын болон экологийн харилцааны зохицуулалтын эрх зүй, эдийн

засгийн хэм хэмжээ, механизмыг мэддэг байна. Зах зээлийн нийгмийн

нөхцөлд газар, үл хөдлөх өмчийн эрхийг баталгаажуулан зүй ѐсны ашиг

сонирхолыг хамгаалах үндсэн үйл ажиллагааны арга, арга зүйг эзэмшсэн

байна. Газрын сангийн төрийн удирдлагын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх

тусгайлсан суурь мэдлэгтэй , уг ажлыг зохион байгуулах төлөвлөх аргазүйг

эзэмшсэн байна. Газрын нөөцийн чанар, төлөв байдал, нөлөөллийг үнэлэх

арга зүйг эзэмшиж , газрын мониторингийг төлөвлөж зохион байгуулж

чаддаг байна. Газрын менежментийг дэмжих системийн арга зүйг

эзэмшсэн, тэрхүү системийг төлөвлөж зохион байгуулах чадвартай байна.


Төрийн болон төрийн бус байгууллагуудад газрын менежмент, газар зохион

байгуулалт , газрын эдийн засаг, төлөв байдлын үнэлгээ-мониторингийн

хүрээнд түшмэл, менежер, зөвлөх, эксперт, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад судлаачийн ажил эрхлэхээр бэлтгэгдэнэ.





Газрын нөөцийн хайгуул, судалгаа, зураглал, төлөвлөлтийн үеийн геодези,

байрзүйн болон зурагзүйн хэмжилт, боловсруулалтын ажлын арга

техникийг мэддэг хэрэглэж чаддаг байна.



Газрын кадастр

Орчин үеийн хөгжингүй техник, технологийг хэрэглэн газрын кадастрын

хайгуул судалгаа-зураглалын ажлыг төлөвлөж, гүйцэтгэж мэдээллийг

боловсруулах чадвар эзэмшсэн байна.

Газар ашиглалт-газрын бүрхэвчийн судалгаа-зураглалыг явуулж газар

зохион байгуулалтын төлөвлөлт-зураг төслийг боловсруулах арга, арга зүйг



Газрын кадастрын төвүүд, газрын хайгуул-зураглал, төсөлжүүлэлтийн

байгууллагуудад кадастрын үйл ажиллагааны инженер,

хөрөнгийн үнэлгээ, үл хөдлөх эд хөрөнгийн агентуудад үнэлгээ, кадастрын

хэмжилт, хяналт, судлаач-шинжээчийн ажил эрхлэнэ.




Хот ба бүс нутаг

төлөвлөлт


Хот төлөвлөлт, тооцоололд хэрэглэх математик аргууд;

Монгол орны хот суурингуудын үндсэн хэв шинж, чиг үүрэг, нийгэм-эдийн

засгийн тохиромжтой байдлын үнэлгээ, тооцоолол;

Хот төлөвлөлтийн онол арга зүй, технологи, хотын экологи, хүрээлэн буй

орчныг хамгаалах, хотын зам тээвэр, хотын захиргааны байгууллагын

төлөвлөлт, үүргийн бүсчлэлийн төлөвлөлт, газар ашиглалтын төлөвлөлтийн

аргазүйг эзэмшсэн байна.


Эрдэм шинжилгээ, төр, олон нийт болон хувийн хэвшлийн байгууллагад

мэргэжилтэн, эксперт, удирдах ажилтнаар ажиллана.




Байгаль

ашиглалт,

хяналт үнэлгээ


Байгаль орчны хяналт үнэлгээ, байгалийн нөхцөл, нөөцийн үнэлгээг

тогтоох, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарын үйл ажиллагаанд байгаль

орчны менежмент боловсруулах,

Үйлдвэр, үйлчилгээний салбарт байгаль орчны эдийн засаг, маркетингийн

асуудлыг шийдэх, байгаль орчны хяналт үнэлгээний ажлыг зохион

байгуулах, удирдах чадвар эзэмшинэ.


Төрийн байгууллагад байгаль орчны шинжээч, мэргэжлийн сургууль,

эрдэм шинжилгээний байгууллагад багш, эрдэм шинжилгээний

ажилтнаар ажиллана.





Дэлхийн биогеосферийн хөгжил, тогтоц, Монгол орон дахь хүрээлэн буй

орчны асуудлууд, байгаль орчны судалгааны гол арга, аргачлалыг эзэмших

Хүрээлэн буй орчинд хяналт, үнэлгээ хийх, дүгнэлт, тайлбар гаргах,

байгалийн нөхцөл, нөөцийг тодорхойлох, нийгýм эдийн засгийн салбарын



Хүрээлэн байгаа

орчны экологи

үйл ажиллагааг байгальд ээлтэйгээр зохион байгуулах, янз бүрийн

байгууллагад ажиллах орчны болон байгаль орчны асуудал эрхэлсэн

мэргэжилтнээр ажиллах мэдлэг

Орчин үеийн мэдээллийн техник, хэрэгсэлийг ашиглаж, мэргэжлийн

шийдвэр гаргахад шаардлагатай мэргэжлийн бүх төрлийн арга,

аргачлалуудыг эзэмших


Төрийн байгууллагад байгаль орчны асуудал эрхэлсэн мэргэжилтэн,

мэргэжлийн сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагад багш, эрдэм

шинжилгээний ажилтнаар ажиллана .




Байгаль орчныг

зайнаас тандан

судлал ба

газарзүйн

мэдээллийн

систем


Орчин үеийн шинжлэх ухааны онолын өндөр мэдлэгтэй, хэрэглээний болон

газарзүйн мэдээллийн систем, зайнаас тандан судлалын төрөл бүрийн

программ хангамжууд дээр ажиллах бэлтгэл дадлагатай, газарзүйн

мэдээллийн системийн судалгаа, зураг төсөл, анхан шатны сургалт,

судалгаа явуулах болон удирдлагын чадварыг эзэмшинэ.


Төрийн болон төрийн бус байгууллагуудад геологи, уул уурхай, газрын

менежмент, газар зохион байгуулалт, кадастрын удирдлага, үнэлгээ-

мониторингийн хүрээнд мэргэжилтэн, инженер, зөвлөх, экспертээр

ажиллана.



шаардлагатай. Гадаад хэл, компьютерийн мэдлэгтэй байхыг шаардана.

Геологи


Геологийн төрөл бүрийн масштабын зураг зохиох, ашигт малтмал эрж

олох, хайгуул хийх, нөөцийг тогтоох, түүнийг ашиглах технологийг

боловсруулах мэдлэг чадварыг эзэмшинэ.

Дэлхийн геологийн хөгжил, тогтоц, Монголын геологийн асуудлууд, хүдэр

ба чулуулгийн эрдэслэг бүрэлдэхүүн үүсэх нөхцөл байдал, геологийн

судалгааны гол арга, аргачлалыг эзэмшсэн байна.

Дэлхийн ба Монголын геологийн зүй тогтоц, томоохон структурууд,

тэдний геодинамикийн нөхцөл, төрөл бүрийн ашигт малтмалын тархалтын

зүй тогтол, чулуулаг ба хүдрийн формаци, металлоген, ашигт малтмалыг

илрүүлэх судлах төрөл бүрийн аргууд, техник технологийн асуудлуудыг

боловсруулах арга зүйг эзэмшсэн байна.


Төрийн байгууллага, хувийн хэвшлийн геологийн зураглал, эрэл

хайгуулын компаниудад геологч, мэргэжилтэн, эрдэм шинжилгээний

ажилтан, удирдах ажилтнаар ажиллана.



шаардлагатай. Гадаад хэл, химийн мэдлэгтэй байхыг шаардана.




Шатах ашигт

малтмалын

геологи

Шатах ашигт малтмалын гарал үүсэл, орших хэлбэр, нөхцөл, дэлхийн

болон Монголын ашигт малтмал агуулагч геологийн болон тектоникийн

томоохон структурууд дэх шатах ашигт малтмалыг эрж хайх геохими,

геологи, геоморфологи, сансарын судалгаа, геофизикийн аргууд, техник,

технологийн талаар мэдлэг, чадвар эзэмшинэ.


Геологийн болон шатах ашигт малтмалын эрэл хайгуул, зураглалын

экспедици, анги, эрдэм шинжилгээний байгууллага, компани, хувиараа

эрхлэх аж ахуйн нэгжид геологч, мэргэжилтэн, эрдэм шинжилгээний

ажилтан, удирдах ажилтнаар ажиллана.



шаардлагатай. Гадаад хэл, химийн мэдлэгтэй байхыг шаардана.

Геологи эрдэс

баялгийн

менежмент


Эрдэс түүхий эдийг нээж илрүүлэх геологийн суурь судалгаа явуулах,

ашигт малтмалыг эрж олох, түүний хайгуулын ажлыг хийж, нөөцийг нь

тогтоох түүн дээр үндэслэн тухайн ашигт малтмалыг ашиглах технологийг

боловсруулах, түүний эдийн засгийн үр ашгийг тооцож гаргах

менежментийн мэдлэг чадварыг эзэмшсэн байна.


Мэргэжилтэн нь геологи-эрэл хайгуулын экспедици, анги, эрдэм

шинжилгээний байгууллага ,уул уурхайн компани, хувиараа эрхлэх аж

ахуй, банк, кадастрын алба, төрийн захиргааны алба, агентуудад инженер,

удирдах ажилтан, менежерийн албыг хариуцан эрхлэнэ.



шаардлагатай. Гадаад хэл, эрх зүйн мэдлэгтэй байхыг шаардана.

Цаг уур


Цаг уурын ажиглалтыг зохион байгуулах, гүйцэтгэх болон мэдээллийг

цуглуулах, боловсруулах,

Хүрээлэн буй орчны төлөв байдалд нөлөөлөх цаг уурын хүчин зүйлүүдийг

үнэлэх ба тэдгээрийг зөв тооцох зөвлөмж боловсруулах,

Барилгын зураг төсөл зохиох болон нисэх буудал зэрэг онцгой барилга

байгууламжийн байршлыг тогтооход цаг уурын үндэслэл гаргах,

Хөдөө аж ахуй, бүх төрлийн тээвэр, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд

нөлөөлөх цаг уурын нөхцлийг үнэлэх болон шаардлагатай мэдээллээр

хангах чадварыг эзэмшсэн байна.


Ус, цаг уур болон экологийн чиглэлийн эрдэм шинжилгээний

байгууллагуудад инженер, эрдэм шинжилгээний ажилтанаар ажиллах,

Байгаль орчныг хамгаалах, ашиглах, судалгаа шинжилгээ явуулах төрийн

ба төрийн бус болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад мэргэжилтэнээр



Математик (70%), физик (30%)-н элсэлтийн шалгалт өгсөн байх





Ус судлал

Усны горимын ажиглалтыг зохион байгуулах, гүйцэтгэх болон мэдээллийг

цуглуулах, боловсруулах

Хүрээлэн буй орчны төлөв байдалд нөлөөлөх усны горимийн хүчин

зүйлүүдийг үнэлэх ба тэдгээрийг зөв тооцох зөвлөмж боловсруулах

Барилгын зураг төсөл зохиох болон нисэх буудал зэрэг онцгой барилга

байгууламжийн байршлыг тогтооход усны горимийн үндэслэл гаргах

Хөдөө аж ахуй, бүх төрлийн тээвэр, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд

нөлөөлөх усны горимийн нөхцлийг үнэлэх болон шаардлагатай мэдээллээр

хангах чадварыг эзэмшсэн байна.


Ус, цаг уур болон экологийн чиглэлийн эрдэм шинжилгээний

байгууллагуудад инженер, эрдэм шинжилгээний ажилтанаар ажиллах,

Байгаль орчныг хамгаалах, ашиглах, судалгаа шинжилгээ явуулах төрийн

ба төрийн бус болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад мэргэжилтэнээр



Математик (70%), физик (30%)-н элсэлтийн шалгалт өгсөн байх


Хөрс судлал


Хөрс судлалын ерөнхий болон салбар ухаануудын онолын мэдлэг, орчин

үеийн судалгааны арга зүйд үндэслэн хөрсний шинж чанар, хөрсөн

бүрхэвчийн бүтэц бүрэлдэхүүн, өөрчлөлтийн зүй тогтлыг хөрс үүсвэрийн

хүчин зүйлүүд, хүний үйл ажиллагааны нөлөөлөлтэй холбон судалж

үнэлэлт, дүгнэлт өгөх

Хөрсний чанарын үнэлгээ, газар тариалангийн хөрсний үржил шим, шим

тэжээлийн элементүүдийн хангамжийн зэрэглэл, агроүйлдвэрлэлийн

бүлэглэлийг тогтоох судалгаа шинжилгээний ажиллагаа явуулах, зураглал

хийх чадвар эзэмших

Хүний үйл ажиллагааны нөлөөллөөр элэгдэл эвдрэл, бохирдолд орсон

газрын хөрсний шинж чанарын өөрчлөлтийн талаар үнэлгээ өгөх, цаашид

авах хөрс сайжруулалтын арга хэмжээ, зөвлөмж боловсруулах

Байгалийн газарзүй болон хөрс судлалын чиглэлээр хээрийн, суурин

судалгаа явуулах, хөрсний зүсэлтийн бичиглэл хийж оношлох, хөрсний

дээжинд лабораторийн задлан шинжилгээ хийх чадвартай байна.

Дөрөвдөгчийн газарзүй болон палеогазарзүйн үечлэл, зүй тогтол, онол,

таамаглалуудын талаар мэдлэг эзэмшсэн, энэ чиглэлээр судалгаа явуулах

чадвартай байна.


Эрдэм шинжилгээ, боловсролын болон төрийн ба төрийн бус, хувийн

хэвшлийн байгууллагад шинжээч, эрдэм шинжилгээний ажилтан,

мэргэжилтэнээр ажиллана.






Нийгмийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Сэтгүүл зүй ба

олон улсын

сэтгүүл зүй


Сэтгүүл зүйн онол арга зүйн цогц мэдлэгтэй, монголын болоод дэлхийн

сэтгүүл зүйн түүх, хөгжил төлөвшил, сэтгүүл зүйн шинжлэх ухааны

тулгуур зарчмуудыг системтэй ойлгосон байна. Сэтгүүл зүйн янз бүрийн

чиглэл, урсгал, дэг сургуулиудын талаар мэдлэг төсөөлөлтэй болно. Олон

нийтийн мэдээлэл, нийтлэл, нэвтрүүлгийн бүх төрөл зүйлээр бүтээж

туурвих, боловсруулах дадал чадвар эзэмшсэн байна.


Төгсөгч нь эзэмшсэн мэргэжлийхээ дагуу хэвлэл мэдээллийн байгууллагад

нийтлэл бичих, нэвтрүүлэг бэлтгэн явуулах, утга зохиолын бүтээлч ажил

эрхлэн хийх, мэдээллийн бус байгууллагуудад мэдээллийн ажилтан

хэвлэлийн төлөөлөгчөөр ажиллах зорилгоор бэлтгэгдсэн байна. Мөн зохих

журмын дагуу сургалтын болон судалгаа, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад ажиллаж болно.


Монгол хэл, гадаад хэлний элсэлтийн шалгалт өгөхөөс гадна сэтгүүлчийн

ур чадвар тусгайлсан шалгалтыг өгнө. Сэтгүүлч болох хүн чин шударга,

үнэнийг эрэлхийлдэг, зарчимч, хуулийг чандлан биелүүлдэг шинж

чанартай байвал зохино.

Археологи

антропологи


Хүн төрөлхтний эдийн болон оюуны соѐлын хөгжлийн үечлэл, түүний

үндсэн агуулга, антропологийн судалгааны арга зүй, археологийн

дурсгалуудыг илрүүлэн олох, малталт судалгаа хийх, хээрийн судалгааны

материалыг тодорхойлон боловсруулах аргачлалыг эзэмшинэ. Монголын

болон дотоод Азийн угсаатнуудын эдийн болон оюуны соѐлын ижилсэл ба

ялгарлын талаар мэдлэгийг эзэмшинэ.


Төгсөгчид нь ЕБС, их дээд сургуульд түүхийн багш, эрдэм шинжилгээний

судалгааны хүрээлэн, музейд лабораторид судлаач, шинжээч зэрэг ажлыг

эрхэлнэ. Мөн түүхийн үнэт дурсгалуудыг сэргээн засварлах, хамгаалах

төсөл хөтөлбөрүүдэд оролцоно.


Монголын түүхийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгөх бөгөөд элсэгч нь

ургуулан бодох сэтгэлгээ хөгжсөн, эх орноо хайрлах үзэл төлөвшсөн байна.

Нийгэм соѐлын

антропологи


Антропологи ба угсаатны зүйн ухааны олон улсын түвшинд хүрэхүйц

мэдлэг эзэмшсэн байна.

Антропологийн онол сэтгэлгээ, арга зүй, түүх, түүний салбар ухаануудын

талаар ерөнхий мэдлэг эзэмшинэ. Монгол улс болон дотоод Ази дахь

Монгол угсаатан тэдний соѐл, зан заншил, шашин суртахуун, аж амьдрал

бодит болон бодит бус соѐлын өв уламжлалын талаар цогц мэдлэг

эзэмшинэ.


Нийгэм, соѐл судлал, түүхийн чиглэлээр багшилна. Антропологи, түүх,

Монгол судлал, нийгмийн судлалын чиглэлээр эрдэм шинжилгээний ажил



хийнэ.



ургуулан бодох сэтгэлгээ хөгжсөн, эх орноо хайрлах үзэл төлөвшсөн

байвал зохино.

Түүх


Дэлхийн иргэншлийн түүхийн үндсэн үеүд түүний шалгууруудын талаар

мэддэг, хүн төрөлхтний хийгээд бүс нутгийн түүхэнд улс орныхоо эзлэх

байр суурийг тодорхойлж чаддаг болсон байна. Соѐлын хэлбэр, хэв маяг,

соѐл-түүхийн үндсэн төвүүд, дэлхийн бүс нутаг, тэдгээрийн хөгжлийн зүй

тогтол, дэлхийн соѐлын хэв маягууд, соѐл түүхийн эрин үеүдийн хөгжлийн

талаар үндсэн үзэл баримтлалтай болно.


Төгсөгч нь түүхийн мэргэжлийн дагуу магистрантурт бэлтгэлгүйгээр

суралцах, суурь болон тухайлсан бэлтгэл бүхий байгууллагад ажиллахаар

бэлтгэгдэнэ. Мөн түүхийн багшаар ажиллана.



ургуулан бодох сэтгэлгээ хөгжсөн, эх орноо хайрлах үзэл төлөвшсөн

байвал зохино.

Түүх, нийгэм

судлалын багш


Хүмүүнлэгийн болон нийгмийн шинжлэх ухааны үндсэн сургуулиудтай

танилцсан, нийгмийн шинжтэй үйл явдал, асуудлыг шинжлэх ухаанчаар

задлан шинжлэх чадвартай байна. Мөн багшлах ур чадвар, заах аргын

орчин үеийн ололт амжилтуудаас суралцан сургалтанд тэдгээрийг хэрэглэх

чадварыг эзэмшсэн байна.


Төгсөгч нь ерөнхий боловсролын сургууль, их дээд сургуульд багшаар

ажиллана. Мөн эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллагад ажиллана.


Монголын түүхийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгнө. Элсэгч нь аливааг

задлан шинжлэгч, ургуулан бодогч, хүмүүнлэг ѐсыг дээдлэгч шинж

чанартай байвал зохино.

Түүх-Аялал

жуулчлал


Аялал жуулчлалын түүхэн хөгжил, үйл ажиллагааны онцлогийг

мэргэжлийн өндөр түвшинд онолын мэдлэгийг практик мэдлэгтэй

хослуулан суралцхаас гадна аялал жуулчлалын байгууллагын бүх түвшинд

ажиллах чадвартай болж төгсөнө. Энэ хүрээнд аялал жуулчлалын

байгууллагын албан бичиг хөтлөлт, гадаад дотоодод харилцах технологийн

орчинтой харьцах чадвартай, монгол орны байгаль газарзүйн онцлогийг

цогцоор нь мэддэг, аялал жуулчлалын өнгөрсөн үеийн түүх, хөгжлийн үе

шат, түүнд гарсан өөрчлөлт, хувьслийн шинж, өнөөгийн байдал, хэтийн

төлөв байдалд дүн шинжилгээ хийж, түүнийгээ үйл ажиллагаандаа

оновчтой хэрэглэх чадварыг эзэмшинэ. Суралцагч нь аялал жуулчлалын

байгууллагын үйл ажиллагааг оновчтой зохион байгуулах, удирдан

чиглүүлэх, шинээр үүсгэн байгуулах, түүний технологийн процессийг

мэргэжлийн төвшинд хийж гүйцэтгэхээс гадна аялал жуулчлалаас бусад



бизнесийн болон сургалт, судалгаа, эрдэм шинжилгээ, төр олон нийтийн

байгууллагад ажиллаж чадахуйц хөрвөх чадвартай байна. Мөн хавсран

Дэлхийн болон Монголын түүхийн мэдлэгийг иж бүрэн судлаж түүхийн

судалгааны эрдэм шинжилгээний байгууллагад ажиллах чадвартай судлаач

болж төгсөнө.


Өнгөрсөн 2 жилийн төгсөгчдийн ихэнхи нь үйлдвэр аж ахуйн газарт, мөн

тодорхой хувь нь боловсрол, соѐл, шинжлэх ухааны байгууллагад ажиллаж

байна. Эдгээрийн заримаас нь дурдвал: АНУ-ын KOA Компани, Ноѐн тур

жуулчны бааз, Актив энд Адвенчер Турс Монгол ХХК, Жуулчин ХК,

НьюЖуулчин Турс ХХК, Мон-Эко Турс ХХК, Эксплоур Грийт Алтай

ХХК, Кэмпински Хаан Палас Зочид буудал, Модерн Номадс Сүлжээ

Ресторан, Сэлэнгэ Зочид буудал, Дорноговь аймгийн аялал жуулчлалын

газар, Наран Плаза Их Дэлгүүр, OTAM TEAM ХХК, Цагаан Алт төсөл,

Монголын Нууц товчоо жуулчны бааз, НьюВэст зочид буудал, Эпос зочид

буудал, Скайтел ХХК, MCS ГРУПП, BSB ХХК, PC Mall, Монгол Улсын

Боловсролын Их Сургууль, Нийслэлийн 67-р Сургууль, Байгалийн Орчны

Үнэлгээний Төв гэх мэт...


Монгол улсын түүхийн хичээлээр ЭЕШ өгсөн байх шаардлагатай. Мөн

Англи хэл болон бусад гадаад хэлний, математикийн хичээлүүдийг сайн

судалсан байх шаардлагатай. Бусдыг удирдан чиглүүлэх , шударга багаар

ажиллах чадтартай алсын хараатай байх ѐстой

Улс төр судлаач


Улс төрийн ухааны суурь мэдлэг эзэмшсэн, өөрийн орны болон олон улсын

улс төрийн үйл явцыг баримжаалах, улс төрийн онол, сургаал, харьцуулсан

улс төрийн үндсийг эзэмшсэн, мэргэжлийн шийдвэр гаргахад шаардлагтай

нийгэм хүмүүнлэгийн хичээлүүдийг судалсан байна.


Төгсөгч нь өөрийн мэргэжлийн дагуу магистрантурт бэлтгэлгүй суралцах,

суурь болон тухайлсан бэлтгэл бүхий мэргэжлийн үйл ажиллагааны

бэлтгэлтэй байж, ерөнхий боловсролын сургуульд багшлах, эрдэм

шинжилгээний байгууллагад ажилтан хийгээд төр болон төрийн бус

байгууллагад, хувийн хэвшлийн байгууллагад ажиллана.


Нийгмийн тухай мэдлэг, гадаад хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгнө.

Элсэгч нь аливааг задлан шинжлэгч, ургуулан бодогч, эх оронч үзэлтэй,

хүмүүнлэг ѐсыг дээдлэгч шинж чанартай байвал зохино.

Социологич


Социологийн суурь ойлголтуудыг төрөл бүрийн онол, парадигмуудын

үүднээс харьцуулан шинжлэх, Монголын нийгмийн түүхэн болон соѐлын

суурь онцлогийн талаар социологийн шинжилгээний түвшинд мэргэжлийн

ойлгоц, үнэлгээтэй болсон түүндээ тулгуурлан өнөөгийн Монголын

нийгмийн бодит байдал, асуудлуудад дүн шинжилгээ хийх мэдлэг чадвар

эзэмшинэ.





суурь болон тухайлсан бэлтгэл бүхий социологич-нийгэм судлалын багш

мэргэжлийн үйл ажиллагааны бэлтгэлтэй байх, социологийн болон

нийгмийн ухааны судалгааны байгууллагуудад судлаач, эрдэм

шинжилгээний ажилтнаар ажиллахаар бэлтгэгдсэн байна.



Элсэгч нь аливааг задлан шинжлэгч, ургуулан бодогч, хүмүүнлэг ѐсыг

дээдлэгч шинж чанартай байвал зохино.

Нийгмийн

ажилтан


Нийгмийн ажлын түүх, онолын суурь урсгал, чиглэлүүдийн талаар

мэдлэгтэй болж, нийгмийн ажлын мэргэжлийн үйл ажиллагааны болон

шинжлэх ухааны хөгжлийн өнөөгийн чиг хандлагыг олж харах чадвар

эзэмшинэ. Нийгмийн ажлын мэргэжлийн туслалцаа авах үйлчлүүлэгч

болон түүний социаль орчинд нөхцөл байдлын үнэлгээ хийх, үйлчилгээний

загвар боловсруулах, үйлчилгээг төлөвлөх, үйлчилгээг хүргэх буюу

интервенц хийх, үйлчилгээний үр нөлөөг үнэлэх зэрэг чадвар эзэмшсэн

байна.



суурь болон тухайлсан бэлтгэл бүхий нийгмийн ажилтан буюу мэргэшсэн

чиглэлээрээ ажиллах бэлтгэлтэй байх, энэхүү чиглэлээрээ төрийн болоод

төрийн бус олонг нийтийн байгууллагууд, сургалт судалгаа шинжилгээний

байгууллагуудад нийгмийн ажилтнаар ажиллан мэргэжлийн нийгмийн

ажлын үйлчилгээ үзүүлэхэд, түүнчлэн мэргэжлийнхээ дагуу судлаач, эрдэм

шинжилгээний ажил хийхэд бэлтгэгдсэн байна.





Сэтгэл судлал


Нийгмийн аливаа үзэгдэлд шинжлэх ухааны үндэслэлтэй онолын дүгнэлт

өгөх, түүний хөгжлийн чиг хандлагыг баримжаалах, судалгааны болон

хавсарга, хэрэглээний ажилд сэтгэл судлалын ажиглалт, сэтгэц

оношилогооны арга, туршилтыг төлөвлөх, зохион байгуулах, сэтгэл зүйн

хэмжилт үнэлэлт өгөх зэрэг мэдлэг чадварыг эзэмшсэн байна.


Төгсөгч нь бүх шатны сургуулийн онцлогт тохирсон сэтгэл судлалыг заах,

төр ба төрийн бус байгууллага, үйлдвэр үйлчилгээ зэрэг нийгмийн

амьдралын янз бүрийн хүрээнд хүмүүс хоорондын харилцан нөлөөллийн

сэтгэл зүйн хүчин зүйлийг үр дүнтэй зохион байгуулах, сэтгэл зүйн

аргуудыг хэрэглэх, практик болон судалгааны үйл ажиллагаа эрхэлнэ.






Шашин судлалын мэдлэгийн бүх салбараар суурь бэлтгэлтэй болохын



Шашин судлал

зэрэгцээ хүн төрөлхтний түүний дотор Монголчуудын шашин шүтлэгийн

түүх, шашны хувирал өөрчлөлт, шинэчлэл, шашин ба соѐл иргэншлийн

уялдаа холбоо, янз бүрийн бүс нутаг дахь шашин шүтлэгийн онцлогийг

тодорхойлон тайлбарлах чадварыг эзэмшсэн байна.


Төгсөгч нь мэргэжлийн бэлтгэлтэй байж тухайлсан чиглэлээр судалгаа,

шинжилгээний ажил эрхэлж, шашин-хүн-нийгмийн асуудлаар сургалт

семинар явуулах, байгууллага иргэдэд зориулсан мэргэжлийн санамж

зөвлөмж боловсруулан, шашны асуудалд холбогдох аливаа үйл хэрэгт

шинжлэх ухаанч мэргэжлийн байр сууринаас хандаж ажиллана.





Гүн ухаан

(Философи)


Хүмүүнлэгийн болон нийгмийн шинжлэх ухааны үндсэн сургуулиудтай

танилцсан, нийгмийн шинжтэй үйл явдал, асуудлыг шинжлэх ухаанчаар

задлан шинжлэх чадвартай, эдгээр шинжлэх ухааны аргуудыг мэргэжлийн

болон нийгмийн янз бүрийн хэлбэрийн үйл ажиллагаанд хэрэглэх мэдлэг,



Төгсөгч нь ерөнхий боловсролын сургуульд багшлах, эрдэм шинжилгээний

байгууллага хийгээд төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн

хэвшлийн байгууллагад ажиллана. Мэргэжлийн чиглэлээр магистрантурт

суралцах боломжтой.





Гүн ухааны

багш


-Суралцагчийн одоогийн болон

ойрын хөгжлийн бүс (төвшин)-ийг судлах мэдлэг

-Түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлсийн тухай мэдлэг

- Суралцаж буй бие хүний хөгжил, төлөвшлийн ахиц өөрчлөлтийн тухай

мэдлэг

-Түүх, философи. улс төр судлалын шинжлэх ухааны судлах зүйл, агуулгыг

эзэмшүүлэх мэдлэг

- Мэдлэг солилцох аргыг хэрэглэх боловсрол

-Суралцагчийн танин мэдэх үйл явцыг тооцох мэдлэг

-Байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн шинжлэх ухааны боловсролын шүтэлцээ

асуудлыг бие хүний хүмүүжил, төлөвшилтэй холбож судлах сургалтын

агуулга, арга зүй-технологийг шинэчлэхэд чиглэгдсэн шинжлэх ухааны

мэдлэгийн салбар бүрийн судалгааны аргыг өргөн ашиглах мэдлэг, дадал,

чадвартай суралцагч бүрийг амьдралын идэвхтэй үйл ажиллагаанд

чиглүүлэх цогц ур чадвартай, боловсролын хөгжлийг дэмжих үүрэг

хүлээсэн багш мэргэжилтэй бэлтгэхэд оршино.




Төгссөн оюутнуудын 90% нь ажлын байраар хангагдахаас гадна зах

зээлийн нийгэмд хөрвөх чадвартай. Тухайлбал: ЕБС-иудад түүх ,нийгмийн

ухааны багш ,сургалтын менежер , нийгмийн ажилтан , улс төрийн салбарт

УИХ- ын туслах, орон нутагт засаг даргын тамгын газар гэх мэт Монгол

улсын өнцөг бүр ажиллаж байна.


Нийгмийн тухай мэдлэг, англи/орос хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт

өгсөн байх элсэтийн шалгалтын босго оноонд тухайн элсэгчийн оноо

хүрсэн байхаас гадна ярих урлагыг сайн эзэмших түүнд суралцах хүсэл

сонирхолтой, хүүхэдтэй ажиллах хүсэл тэмүүлэлтэй, олон талын мэдлэг

чадвартай байх

Мөн англи хэл, эрх зүй хичээлүүдийг сайн судалсан байх шаардлагатай.

Бусдыг удирдан чиглүүлэх , шударга багаар ажиллах чадвартай алсын

хараатай байх ѐстой.

Монгол хэл, монгол-гадаад хэлний мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Монгол хэл, уран

зохиолын багш,

судлаач


Бакалаврын зэрэгтэй мэргэжилтэн манай орны боловсрол, шинжлэх

ухааны салбар, тухайлбал, ЕБС-д монгол хэл-уран зохиолын багш, заах

арга зүйч, эрдэм шинжилгээний байгууллагад эрдэм шинжилгээний

ажилтан, хэвлэл мэдээллийн болон хүмүүнлэг, нийгмийн ухааны

чиглэлийн бусад байгууллагад тодорхой чиглэлийн мэргэжилтнээр

ажиллах чадвартай болсон байхын зэрэгцээ 1.5-2 жилээр магистрантурт

өдөр болон эчнээ хэлбэрээр суралцаж, магистрын зэрэг хамгаална.

Магистрын зэрэгтэй мэргэжилтэн нь тухайн мэргэжлийн чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажил гүйцэтгэх, их дээд сургуульд багшлах, тодорхой

чиглэлээр нарийн мэргэшиж, практик дадлага эзэмшин, компьютерийн

өргөн хэрэглээний программаар бичиг баримт боловсруулан ажиллах

чадвартай, хамт олныг удирдан зохион байгуулах арга барил эзэмшсэн,

мэргэжлийн ном зохиол, судалгааны материалыг орос, англи хоѐр хэл,

эсвэл аль нэг хэлээр ашиглах чадвартай болсон байна.


Тус салбарын төгсгөгч 100 хувь ажлын байраар хангагддаг. Үүнд:

Их, дээд болон мэргэжлийн сургуулийн профессор, ерөнхий боловсролын

дунд сургуулийн багш, орчуулагч, эрдэм шинжилгээний ажилтан, хэвлэл

мэдээллийн байгууллагын ажилтан, үйлдвэр аж ахуйн газрын нарийн

бичгийн дарга, бичиг хэргийн мэргэжилтэн, архивч, телевиз, радиогийн

хөтлөгч, найруулагч, редактор, эх зохиогч, хянагч зэрэг олон чиглэлээр

ажилладаг.


Монгол хэлний хичээлээр ЭЕШ шалгалт өгсөн байх шаардлагатай бөгөөд

элсэлтийн оноотой холбогдох бусад асуудлыг БСШУЯ-наас тогтоосон

элсэлтийн шалгалтын дүрэм, журмын дагуу шийдвэрлүүлсэн байх ѐстой.


МУИС-ийн МХСС-ийн Эх бичиг судлалын салбар нь суралцагчдад монгол

хэл бичиг, сурвалж судлаач, багш мэргэжилтэн бэлтгэж дараах мэдлэг, ур



Монгол хэл, эх

бичиг судлал

чадварыг эзэмшүүлнэ. Үүнд, хэлний хувьд сонгодог монгол бичгийн хэл ба

түүнээс өмнөх үеийн монгол хэл болон төвд, манж зэрэг хэлээр бичсэн;

үсэг бичгийн хувьд монгол бичиг (эртний болон хожуу үеийн тиг

хэлбэрээр барласан, гар бичмэл, эвхмэл, таталган зэрэг), дөрвөлжин, тод,

соѐмбо, төвд, манж зэрэг үсэг бичгээрх үлэмж арвин дурсгалыг судлах

дэвсгэр мэдлэг, чадварыг олгож, монголчуудын хэл, уран зохиол, шашин

соѐл, түүх, уламжлалт эрдэм ухааныг сурвалж бичгийн баримтаар хөөн

үзэж, судалгаа хийх анхны дадал чадварыг эзэмшүүлнэ.

Түүнчлэн монгол хэлний (авианзүй, хэлзүй, үгийн сан-утгазүй,

найруулгазүй гэх мэт) бүхий л түвшний судалгаа, эх хэлний түүхэн болон

харьцуулан хэлшинжлэлийн судалгааг хийж, ЕБС-ийн багшийн хэмжээнд

эх хэлний болон уран зохиолын хичээлийг зааж, багшлах чадвар дадал

эзэмшүүлнэ. Ялангуяа монгол бичгийн хэлийг орчин цагийн монгол хэлтэй

холбон заах чадвар, найруулан бичих чадвар, үгийн сангийн мэдлэгийг

сайн эзэмшүүлнэ. Дадлага хийхдээ номын сангийн хуучин хөмрөг, улсын

архив зэрэг газрын монгол, төвд, манж бичгээр байгаа ном судар, албан

бичгийн дурсгалтай танилцаж, эх бичиг судлалын үүднээс шинжлэн

тайлбарлаж, судлах арга барил эзэмшихээс гадна монгол хэлбичгийн

хичээл заах багшлах дадлагын хичээл хийнэ.


Эх бичиг судлалын салбарыг төгссөн хүн зөвхөн сурвалж судлаач төдийгүй

монгол хэл уран зохиолын багш, түүхч, архивч, сэтгүүлч, орчуулагч,

монгол судлалын олон салбарт эрдэм шинжилгээний ажилтан болохуйц

хөрвөх чадвартай болж төгсдөг. Эдүгээ ч тус салбарыг төгсөгчид дээрх

олон мэргэшлээр үр бүтээлтэй ажиллаж байна.


Монгол хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой. Элсэгчид

үндэсний ухамсар бахархлаа дээдлэх эрмэлзэлтэй байвал сайн.

Уран зохиол

судлаач, утга

зохиолын

ажилтан


Монголын нүүдэлчдийн соѐл, зан заншил, сэтгэлгээний онцлог зэрэг

бичгийн дурсгалд олон зуун жилээр уламжлагдаж ирснийг судлах,

Монголын сонгодог уран зохиол, Монгол ардын аман зохиолын баялаг

өвийг шинжлэх, энэ нь дэлхийн бусад орны хэл, соѐл, уран зохиолын

хөгжилтэй харьцуулан судлах, дэлхийн соѐл иргэншилд монгол нүүдлийн

соѐл иргэншил ямар байр суурьтай болох, ач холбогдол нь юунд орших,

эдгээрийг судалснаар утга зохиол, соѐлын тулгамдсан ямар ямар асуудалд

бүрэн дүүрэн хариулт өгөх зэрэгт гол зорилгоо чиглүүлжээ. Ийнхүү

судалгаа шинжилгээний ажил хийж, залгамж, хойч үеэ бэлтгэх нь бас нэгэн

чухал асуудал юм. Мөн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдэд нэн шаардлагатай

байгаа утга зохиолын ажилтан, редактор бэлтгэх, тэдэнд сэтгүүл зүйн ур

чадвар олгоход голлон анхаардаг.


Төгсөгчдийн ихэнх нь хөдөө орон нутаг болон төвийн хэвлэл

мэдээллийн хэрэгслүүд, их дээд сургуулиудад ажиллаж байна.

Сүүлийн таван жилийн байдлаар МУИС, МУБИС, Утга зохиолын

нийгмийн ажилтны дээд сургуульд багшилж, “Өдрийн сонин”,

“Өнөөдөр”, “UB таймс” зэрэг монголын өдөр тутмын сонин,



“Оллоо”, “TV 5”, МҮОНР, “Улаанбаатар” радио зэрэг радио

телевиз, www.olloo.mn, www.guren.mn зэрэг цахим хэвлэл, ардын

армийн “Соѐмбо” сонин, МCиЭс электроникс зэрэг байгууллагад

утга зохиолын ажилтан, редактораар ажиллаж байна. Энэ

мэргэжлээр суралцагч нь утга зохиол судлал шүүмж, сэтгүүл зүйн

мэргэжлийн суурь хичээлүүдийг үздэг тул мөн эдгээр чиглэлээр

ажиллах чадвартай болж төгсдөг.


Монгол хэл, уран зохиолын хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

ѐстой ба өмнөх жилд элсэгчдийн элсэлтийн шалгалтын босго оноо

630 байсан тул түүнээс дээш оноотой төгсөгчид мэргэжлийн ур

чадварын шалгалтанд тэнцэж орсон байна. Монгол хэл уран

зохиолын хичээлээс гадна англи хэлний хичээлийг зохих төвшинд

судалсан байх шаардлагатай.

Монгол-Англи

хэл судлаач,

орчуулагч


Монгол-Англи хэлийг мэргэжлийн төвшинд хослуулан судлахаас гадна

монгол болон англи хэлтэн үндэстний түүх, соѐлыг гүнзгийрүүлэн судалж,

судалгааны ном зохиол, цахим хуудас, телевиз, радио зэрэг эх сурвалжаас

мэргэжлийн дагуух хэрэглэгдэхүүнийг олж, хичээл, судалгаандаа ашиглах

чадварыг эзэмшинэ. Түүнчлэн монгол-англи, англи-монгол хэлнээ

орчуулах чадварыг мэргэжлийн төвшинд эзэмшинэ. Мөн өөрийн

мэргэжлээр цаашид судалгаа, эрдэм шинжилгээний ажил хийх зэрэг

хөрвөх чадвартай болно.


Төгсөгчид монгол-англи хэл, судлалын мэргэжил эзэмшсэний хувьд их

дээд, ахлах, дунд сургуульд монгол, англи хэлний хичээлийг заахаас гадна,

төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад нарийн бичиг,

орчуулагчаар ажиллах бүрэн боломжтой. Мөн энэ чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажилтан, судлаачаар ажиллана.

Нийт төгсөгчдийн судалгаанаас үзвэл 90 гаруй хувь ажлын байраар

хангагдсаны зэргэцээ МУИС, ЭМШУИС, СУИС, Орхон ИС, Идэр ДС зэрэг

улсын болон хувийн их дээд сургууль, ахлах болон дунд сургуульд

мэргэжлээрээ англи болон монгол хэлний багш, мөн МҮОНТ-Монголын

үндэсний радиогийн гадаад мэдээний хэлтэс, СОРОС-ын сан, “Изнес”

авиакомпани, “Говь”, “Эвсэг”, гадаадын элчин сайдын яам, ОУ-ын

байгууллагын гадаад харилцааны хэлтэст мэргэжлийн дагуу орчуулагчаар

ажиллаж байна. Мөн төгсөгчдийн 15-20 хувь нь мэргэжлээрээ дотоод

болон гадаадын их дээд сургуульд дараагийн шатны сургалт (MA, Ph.D) –д

хамрагдан суралцаж байна.


Монгол хэл, англи/орос хэлний элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

шаардлагатай бөгөөд өмнөх жилд элсэгчдийн элсэлтийн шалгалтын босго

оноо 620 байсан ба 750-аас дээш оноотой элсэгчид элссэн байна. Хэл сурах

чин эрмэлзлэлтэй, цаашид хоѐр хэлний харьцуулсан судалгаа хийх

сонирхолтой байх


http://www.olloo.mn/

http://www.guren.mn/



Монгол-

Солонгос хэл

судлаач,

орчуулагч

Монгол-Солонгос хэлийг мэргэжлийн төвшинд хослуулан судлахаас гадна

монгол болон солонгос хэлт үндэстний түүх, соѐлыг гүнзгийрүүлэн

судалж, судалгааны ном зохиол, цахим хуудас, телевиз, радио зэрэг эх

сурвалжаас мэргэжлийн дагуух хэрэглэгдэхүүнийг олж, хичээл,

судалгаандаа ашиглах чадварыг эзэмшинэ. Түүнчлэн монгол-солонгос,

солонгос-монгол хэлнээ орчуулах чадварыг мэргэжлийн төвшинд

эзэмшинэ. Мөн өөрийн мэргэжлээр цаашид судалгаа, эрдэм шинжилгээний

ажил хийх зэрэг хөрвөх чадвартай болно.


Төгсөгчид монгол-солонгос хэл, судлалын мэргэжил эзэмшсэний хувьд их

дээд, ахлах, дунд сургуульд монгол, солонгос хэлний хичээлийг заахаас

гадна, төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад ажилтан,

орчуулагчаар ажиллах бүрэн боломжтой. Мөн энэ чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажилтан, судлаачаар ажиллана.


Монгол хэл, гадаад хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

шаардлагатай бөгөөд өмнөх жилд элсэгчдийн элсэлтийн шалгалтын босго

оноо 620 байсан ба 750-аас дээш оноотой элсэгчид элссэн байна. Хэл сурах

чин эрмэлзлэлтэй, цаашид хоѐр хэлний харьцуулсан судалгаа хийх

сонирхолтой байх

Монгол-Япон


орчуулагч


Монгол Япон хэлний ангид элсэн суралцсанаар юун түрүүнд хэл ба хүн

хоѐрын хамааралыг мэдэж авна. Өөрөөр хэлбэл хэл гэдэг нь хүнээс

хамаардаггүй, мод чулуу адил тусдаа дангаар оршин байдаг “зүйл” үү, аль

эсвэл элэг бөөр мэт хүний биеийн нэг хэсэг болон оршиж, хүнийг цогцлоон

бүрдүүлж байдаг “юм” уу гэдгийг мэдэж ойлгож авна. Ингэснээр хэл

шинжлээч болох анхны гараагаа эхэлнэ. Дээрх олж авсан мэдлэг дээрээ

суурилан төрөлх монгол хэлээ нарийвчлан судалж, цаашлаад япон хэлтэй

хослуулан сурсанаар хэл гэж юу вэ гэдгийн мөн чанарыг улам бүр ухаарах

боломжтой. Цаашлаад сурч судалж буй япон хэлэн дээрээ суурилан, Японы

түүх соѐлтой танилцан, өргөн дэлгэр мэдээ мэдээлэл олж авна. Ингэснээр

суралцагч та дан ганц монгол хэл төдийгүй японы хэл болон соѐлыг улам

бүр гүнзгийрүүлэн судлах үүд хаалгаа нээх бөгөөд энэ чиглэлээр мэргэшин

ажиллах боломжтой болно.


Манай салбараас төгсөн гарагчид нь Японы хөрөнгө оруулалттай пүүс

компанид ажиллах бүрэн боломжтойгоос гадна дунд сургуулиудад монгол

хэл болон япон хэлээрээ багшлах бүрэн боломжтой. Түүнчлэн эрдэм

шинжилгээ, судалгааны байгууллагууд манай төгсөгчидөөс ажилд авах

сонирхол их байдаг нь тун бахархууштай. Ер нь нийгэм хүмүүнлэгийн аль

ч салбарт ажиллах боломжтой, хөрвөх чадвартай мэргэжил болно.


Монгол хэл, англи/орос хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

ѐстой. Монгол хэлнээс гадна нийгэм, уран зохиол, ямар нэг гадаад хэлний

хичээлүүдийг судалж мэдсэн байвал зохиолтой. Юмс үзэгдлийн холбоо

хамаарлыг олж чаддаг, хийсвэрлэн сэтгэх чадвараа хөгжүүлэхэд анхаарвал

та амжилтад хүрэх бүрэн боломжтой.



Монгол-Хятад


орчуулагч


ятад хэлээр

хэвлэгдэн гарсан монголын хэл, соѐл, түүх, угсаатны зүй, гүн ухааны

зохиол бүтээлийг зэрэгцүүлэн судалж, эх хэлээрээ хөрвүүлж , монгол хэл

шинжлэл, түүх , уран зохиол, эх бичиг, ѐс заншил зэрэг монгол мэдлэгийн

зүйлс хэл рүү орчуула


----


Урлаг судлаач,

багш


Дэлхийн болон өөрийн орны ардын урлагийн түүхийн ба онолын

цогц мэдлэг эзэмшсэн,

Урлагийн тодорхой төрлийг өөрийн мэргэшил болгон эзэмшсэн;

Дэлхийн болоод орчин үеийн урлагийн уламжлалт ба уламжлалт

бус урсгал, чиглэл, арга хэлбэрүүдийн үндсийг эзэмшсэн,

Мэргэжлийн, гоо зүй, философи, ѐс зүй, угсаатны зүй болон сэтгэл

зүйн үүднээс задлан шинжилгээ хийдэг,

Мэргэжлийн шийдвэр гаргахад шаардлагатай нийгэм, соѐл судлал

болон урлаг судлалын онол, арга зүйн бүх төрлийн хичээлүүдийг


Өөрийн мэргэшсэн чиглэлийн дагуу багшлах болон судалгааны

ажил явуулах дадал чадварыг эзэмшсэн,

Мэргэшсэн урлагийн тодорхой төрлөөр / ардын дуу, хөгжим,

бүжиг, зураг, гар урлал гэх мэт/ уран бүтээлчийн ажил хийх чадвар

эзэмшсэн,

Соѐл ба урлагийн хөгжлийн үе шатуудад гарч буй аливаа өөрчлөлт,

шинэчлэлтэд урлаг судлалын шинжлэх ухааны үндэслэлтэй

онолын дүгнэлт өгөх, түүний хөгжлийн хандлагыг баримжаалдаг,

Соѐл урлагийг сурталчлах, дэлхийн болон ардын язгуур урлагийн

талаар нэвтрүүлэг бэлтгэх, соѐл урлагийн арга хэмжээг зохион

байгуулах, олон нийтийн ажлыг удирдан явуулах практик дадлагыг

олж авсан байõ,



Компьютерийн хэрэглээний зохих чадвартай.



соѐл, шинжлэх ухааны байгууллага, салбарын хүрээлэн, их, дээд сургууль

буюу сургалт, эрдэм шинжилгээний байгууллагуудад эрдэм шинжилгээний

ажилтан, багш /ардын язгуур урлагийн эх сурвалжийн судалгаа хийх/ зэрэг

ажлуудыг эрхлэж болно. “Урлаг судлаач” /багш/ мэргэжлээр төгсөгч нь

соѐл урлаг, аймаг, хотын театр, соѐлын ордон, олон нийтийн байгууллага

зэрэгт багш, арга зүйчээр ажиллаж болохоос гадна ерөнхий мэргэжлийн ба

тусгай мэргэжлийн дунд сургууль ба /коллеж/-д багшлах ажил хийж болно.

Энэ салбарыг төгсөгчид нь телевиз, радио, музейд урлаг судлаачаар болон

өөрийн сонгон суралцсан мэргэшлийн дагуу ажиллаж болно


Монгол хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой ба нэмэлт

ур чадварын шалгалт өгнө. Мөн нийгмийн ухааны хичээлүүд, гадаад хэл,

дуу хөгжим, зураг гэсэн хичээлүүдийг сайн судалсан байх шаардлагатай.

Аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай урлагийн түүхийн

анхан шатны мэдлэгтэй байх.

Олон улс судлалын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

-Араб судлал

-Герман судлал

-Их Британи-

Америк судлал

-Солонгос судлал

-Слав (Орос,

Польш, Чех)

судлал

-Турк (Турк,

Казах) судлал

-Франц-Роман

(Франц,

Итали,

Испани) судлал

-Хятад судлал

-Япон судлал.

Элсэгчид эдгээр

салбараас аль

нэгийг сонгон

элсэж ороод, 3


Эдгээр мэргэжлүүдийн аль нэгийг сонгон элсэн орсон оюутан нийт 120

багц цагийн багтаамжтай сургалтын программыг өөрийн бололцоонд

тааруулан үзэж, дээрх 15-н гадаад хэл, улсын аль нэг гадаад хэл, орон

судлалаар дагнан мэргэшиж, 1) гадаад хэлний мэргэжилтэн (хэлшинжээч,

судлаач, гадаад хэлний багш, орчуулагч, хэлмэрч), 2) олон улс судлалын

мэргэжилтэн (олон улс судлал, олон улсын соѐл, бүс нутаг, орон судлаач,

шинжээч, гадаад хэл, орон судлалыг аль нэг шинжлэх ухааны салбартай

хослуулан эзэмшсэн мэргэжилтэн) болж төгсөнө.

Оюутан суралцах хугацаанд дараахь мэдлэг, ур чадвар эзэмшинэ. Үүнд:

-Эхний 2 жилийн хугацаанд 15 гадаад хэлний аль нэгийг хэлний 4 чадвар

(сонсох, ярих, бичих, харилцах)-ын хүрээнд анхан болон дунд шатны

мэдлэгийг онол практикийг хослуулан бүрэн эзэмшинэ. Дараагийн 2 жилд

тухайн гадаад хэлийг онол практикийг хослуулан дээд түвшинд

гүнзгийрүүлэн эзэмшинэ. Хэд хэдэн гадаад хэл зэрэгцүүлэн сурах

боломжтой.

-Гадаад хэлийг зэрэгцүүлэн сурах, судлах онол, практикийн үндэс, гадаад

хэлийг заах аргазүйн үндэс, орчуулах, хэлмэрчлэх ухааны үндсэн мэдлэг

эзэмшинэ.

-Гадаад хэлээр сонсох, бичих, ярих, мөн хэлмэрчлэх, орчуулах чадварыг

дээд түвшинд эзэмшинэ.

-Олон улс судлал, харьцуулсан соѐл, иргэншил судлал, олон улс үндэстний

соѐл, угсаатан, түүх, сурвалж бичиг судлал, монгол дахь гадаад судлалын

үндсэн мэдлэг эзэмшинэ.

-Гадаад хэл, олон улс судлалын онол практикийн мэдлэгийг шинжлэх

ухааны бусад салбарын мэдлэгтэй хослуулан хөгжих, харилцааны соѐлтой



дахь жилээс эхлэн

“Хэл шинжлэл”,

“Олон улс судлал”

гэсэн мэргэжлийн

чиглэлийн аль

нэгийг сонгон

дагнан мэргэшинэ.

байх ур чадвар эзэмшинэ.


Гадаад хэл, олон улс судлалаар мэргэшин төгсөгч нь гадаад хэлийг сайн

эзэмшсэн мэргэжилтэн хэрэгцээтэй байгаа бүх салбарын ямарч

байгууллагад ажиллах бүрэн боломжтой.

Тухайлбал Монгол улсад байгаа олон улсын байгууллагууд, дипломат

байгууллагууд, элчин сайдын яамдууд, гадаадын хөрөнгө оруулалттай

компаниуд, уул уурхай болон аялал жуулчлалын салбарын байгууллага,

компаниуд, ГХЯ, Олон улс судлалын хүрээлэн, бүх шатны сургуулиуд, мөн

гадаадын төсөл дээр ажиллах боломжтой. Түүнээс гадна гадаадын их дээд

сургуулиудад элсэн орж суралцах, мөн гадаад улсын ахисан түвшний

сургалт төдийгүй МУИС-ын магистрантурт элсэн суралцах боломжтой.


Элсэгч англи, орос хэлний аль нэгээр гадаад хэлний шалгалт өгч, элсэн

орно. Элсэгч гадаад хэлний зохих мэдлэгтэй байхаас гадна монгол хэлний

сайн мэдлэгтэй, ѐс зүй, харилцааны соѐлыг зохих түвшинд эзэмшсэн байна.

Ахлах сургуулийн түвшинд монгол хэл, гадаад хэл, түүх, уран зохиол,

нийгмийн ухаан, соѐлын хичээлийг үзсэн байна.

Олон улсын харилцааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Олон улсын

харилцаа


Төгсөгч нь дор дурдсан мэдлэг эзэмшсэн байна:

Олон улсын улс төр, эдийн засгийн харилцаа, эрх зүйн мэргэжлийн

хичээлүүдийг системтэй судалсан байх;

Орон, бүс нутгийн улс төрийн харилцаа, дэлхийн хөгжлийн харилцан

хамаарлыг гүнзгий судалсан байх;

Эх орныхоо нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны түүхэн хөгжил,

өнөөгийн байдал, хүн ардынхаа ѐс заншил, уламжлалт аж ахуй эрхэлдэг

арга барилын талаар түгээмэл мэдлэг эзэмшсэн байх;

Монгол улсын гадаад харилцааны түүх, гадаад бодлого, аюулгүй

байдлын үзэл баримтлал, тэдгээрийн онцлогийг сайтар мэддэг байх;

Гадаад харилцаатай холбоотой олон улсын эрх зүй, Монгол улсын хууль

тогтоомжуудыг судалсан байх;

Төгсөгч нь дараах чадвар эзэмшсэн байна:

ООллоонн ууллссыынн үүййлл ааммььддрраалл,, ууллсс ттөөрр,, ээддииййнн ззаассггииййнн ххааррииллццаааанндд ммээррээггжжллииййнн

ддүүггннээллтт өөггөөхх,, ххөөггжжллииййнн ччиигг ххааннддллааггыыгг ззөөвв ттооддооррххооййллоохх;;

ООллоонн ууллссыынн ээррхх ззүүййнн ззооххииццууууллааллттыынн ммееххааннииззммыыгг ссааййттаарр ооййллггооддоогг,, ххуууулльь

ззүүййнн ааккттыыгг үүййллддээжж ччааддддаагг ббааййхх;;

ДДииппллооммаатт ѐѐссллооллыынн ггооррииммыыгг ппррааккттиикктт ххээррээггллээжж ччааддддаагг ббааййхх;;

ДДииппллооммаатт ѐѐсс ззүүййгг ссааййттаарр ээззээммшшссээнн ббааййхх;;

ДДииппллооммаатт ббааррииммтт ббииччиигг ббооллооввссррууууллаахх ччааддввааррыыгг ссааййттаарр ээззээммшшссээнн ббааййхх;;

ММээддээээллллииййнн өөррггөөнн ээхх ссууррввааллжж,, ссууввггииййгг аашшииггллаанн ттүүүүннддээээ ббооллооввссррууууллааллтт

ххииййжж ссааннаалл ддүүггннээллтт ггааррггаахх ччааддввааррттаайй ббааййхх;;

ДДииппллооммаатт яяррииаа ххээллээллццээээнниийй ууррллаагг,, ммееххааннииззммыыгг ооййллггоожж ээззээммшшссээнн,, ээхх ххээлл



ббооллоонн ооллоонн ууллссыынн ххааррииллццаааанндд өөррггөөнн ххээррээггллээггддддээгг ггааддаааадд ххээллииййгг

ммээррггээжжллииййнн ттүүввшшиинндд ссааййттаарр ээззээммшшссээнн ббааййхх;;

ММооннггоолл ууллссыынн ггааддаааадд ххааррииллццаааанныы ххииййггээээдд ооллоонн ууллссыынн ббааййггууууллллааггаадд

аажжииллллаахх шшааааррддллааггыыгг ххааннггаассаанн ббааййхх;;

ММооннггоолл ууллссыынн ггааддаааадд ббооддллооггыынн үүззээлл ббааррииммттллааллыыгг үүййлл аажжииллллааггааааннддаааа

ххээррээггжжүүүүллжж ччааддддаагг ббааййхх..


“Олон улсын харилцаа” чиглэлээр төгсөгч нь ММооннггоолл ууллссыынн ггааддаааадд

ббооддллооггыыгг ббооллооввссррууууллаахх,, ххээррээггжжүүүүллээхх,, ооллоонн ууллссыынн ххааррииллццаааанныы үүййлл яяввццаадд

ддүүнн шшииннжжииллггээээ,, үүннээллээллтт ддүүггннээллтт өөггчч ччааддааххууййцц ммээддллээгг ччааддввааррттаайй,, ооллоонн

ууллссыынн ууллсс ттөөрр,, ээддииййнн ззаассаагг,, ээррхх ззүүййнн ххааррииллццаааанныы ччииггллээллээээрр ммээррггээшшссээнн,,

ггааддаааадд ххээллнниийй өөннддөөрр ммээддллээггттээйй ббааййххаааасс ггааддннаа эзэмшсэн мэргэжлийнхээ

дагуу ММооннггоолл ууллссыынн ттөөррииййнн ббооллоонн ттөөррииййнн ббуусс ббааййггууууллллааггуууудд,, ххууввииййнн

ххээввшшииллдд ххөөддөөллммөөрр ээррххллээнн аажжииллллаахх зорилгоор бэлтгэгдсэн байна. Мөн

зохих журмын дагуу сургалтын болон судалгаа, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад ажиллаж болно.


Олон улсын харилцааны чиглэлээр суралцах оюутан англи хэл (70%),

Монгол улсын түүх (30%) хичээлээр ерөнхий шалгалт өгсөн байна.

Олон улсын

эдийн засгийн

харилцаа


Төгсөгч нь дор дурдсан мэдлэг эзэмшсэн байна:

Олон улсын улс төр, эдийн засгийн харилцаа, эрх зүйн мэргэжлийн

хичээлүүдийг системтэй судалсан байх;

Орон, бүс нутгийн эдийн засгийн харилцаа, дэлхийн хөгжлийн харилцан

хамаарлыг гүнзгий судалсан байх;

Эх орныхоо нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны түүхэн хөгжил,

өнөөгийн байдал, хүн ардынхаа ѐс заншил, уламжлалт аж ахуй эрхэлдэг

арга барилын талаар түгээмэл мэдлэг эзэмшсэн байх;

Монгол улсын эдийн засгийн гадаад харилцааны түүх, гадаад бодлого,

аюулгүй байдлын үзэл баримтлал, тэдгээрийн онцлогийг сайтар мэддэг

байх;

Олон улсын эрх зүй, Монгол улсын хууль тогтоомжуудыг судалсан

байх;

Төгсөгч нь дараах чадвар эзэмшсэн байна:

ООллоонн ууллссыынн ввааллюютт ссааннххүүүүггииййнн ххааррииллццаааа,, аажж ааххууййнн үүййлл аажжииллллааггаааа,, ззаахх

ззээээллдд шшииллжжиихх ггааддаааадд ээддииййнн ззаассггииййнн ххааррииллццаааанныы ттууллггуууурр ммээддллээггииййгг

ссааййттаарр ээззээммшшссээнн ббааййхх;;

ООллоонн ууллссыынн ээррхх ззүүййнн ззооххииццууууллааллттыынн ммееххааннииззммыыгг ссааййттаарр ооййллггооддоогг,,

ххуууулльь ззүүййнн ааккттыыгг үүййллддээжж ччааддддаагг ббааййхх;;

ГГааддаааадд ххууддааллддаааанныы оонноолл,, ммееххааннииззммыыгг ссааййттаарр ооййллггоожж ээззээммшшссээнн ббааййхх

ЭЭддииййнн ззаассггииййнн ддииппллооммаатт ззүүййнн ооннооллыыгг ппррааккттиикктт ххээррээггллээхх ччааддввааррыыгг

ээззээммшшссээнн ббааййхх;;

ДДээллххииййнн ууллсс оорроонн,, ббүүсс ннууттггииййнн ээддииййнн ззаассггииййнн үүннддссээнн ммээддллээггттээйй ббааййхх;;

ММооннггоолл ууллсс,, ооллоонн ууллссыынн ббааййггууууллллааггаадд ээддииййнн ззаассггииййнн ггааддаааадд ххааррииллццаааагг

ххааррииууццаанн аажжииллллаажж ччааддддаагг ббааййхх;;

ЭЭддииййнн ззаассггииййнн ггааддаааадд ххааррииллццаааанныы ссттааттииссттиикк үүззүүүүллээллттээдд ддүүнн шшииннжжииллггээээ

ххииййхх үүннддссээнн ббооллоонн ттууссггаайй ааррггыыгг ээззээммшшссээнн ббааййхх;;




“Олон улсын эдийн засгийн харилцаа” чиглэлээр төгсөгч нь ММооннггоолл ууллссыынн

ээддииййнн ззаассггииййнн ггааддаааадд ббооддллооггыыгг ббооллооввссррууууллаахх,, ххээррээггжжүүүүллээхх,, ооллоонн ууллссыынн

ээддииййнн ззаассггииййнн ххааррииллццаааанныы үүййлл яяввццаадд ддүүнн шшииннжжииллггээээ ххииййжж ччааддааххууййцц

ммээддллээгг ччааддввааррттаайй,, ооллоонн ууллссыынн ууллсс ттөөрр,, ээддииййнн ззаассаагг,, ххааррииллццаааанныы ччииггллээллээээрр

ммээррггээшшссээнн,, ггааддаааадд ххээллнниийй өөннддөөрр ммээддллээггттээйй ббааййххаааасс ггааддннаа эзэмшсэн

мэргэжлийнхээ дагуу ММооннггоолл ууллссыынн ттөөррииййнн ббооллоонн ттөөррииййнн ббуусс ббааййггууууллллааггаа,,

ххууввииййнн ххээввшшииллдд ххааммттыынн аажжииллллааггаааанныы аассууууддаалл ээррххллээнн аажжииллллаахх зорилгоор

бэлтгэгдсэн байна. Мөн зохих журмын дагуу сургалтын болон судалгаа,

эрдэм шинжилгээний байгууллагад ажиллаж болно.


Олон улсын эдийн засгийн харилцааны чиглэлээр суралцах оюутан

математик (70%), англи хэлний (30%) хичээлээр ерөнхий шалгалт өгсөн

байна.

Хууль зүйн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Эрх зүй


МУИС-ийн Хууль зүйн сургуульд суралцах хугацаа 5 жил байгаа нь

гадаадад хүлээн зөвшөөрөгддөг.

Суралцагч суралцах хугацаандаа 150-аас доошгүй кредит цагийн

хичээл судалж, 16 долоо хоногийн үйлдвэрийн дадлагыг төрийн болон

захиргааны байгууллага, шүүх, прокурор, өмгөөлөл, хууль сахиулах,

олон улсын байгууллагад хийнэ.

Суралцах хугацаандаа эрх зүйн орчин үеийн шаардлагад нийцсэн

онолын мэдлэг эзэмшин, түүнийгээ амьдралд хэрэглэх дадал, ур

чадварт суралцаж, хуульчийн ѐс зүйд хүндэтгэлтэй ханддаг болно.

Эрх зүйч мэргэжлээр төгсөнө.


Төгсөгчид 100% ажлын байраар хангагдана.

Төрийн болон захиргааны бүх шатны байгууллага, шүүх, прокурор,

хууль сахиулах бүх шатны байгууллага, өмгөөлөл, олон улсын болон

бизнес, хувийн хэвшлийн байгууллагад хууль зүйн мэргэжлээрээ

ажиллана.

Тухайлбал, шүүгч, прокурор, хуулийн зөвлөх, өмгөөлөгч г.м


Нийгмийн тухай мэдлэг, математикийн хичээлээр элсэлтийн ерөнхий

шалгалт өгөх ѐстой.

Нийгмийн тухай мэдлэг- 70%, Математик- 30%

2010-2011 оны хичээлийн жилд МУИС-ийн Хууль зүйн сургуульд

элсэгчдийн босго оноо (нийгмийн тухай мэдлэг) 702 байсан.

Мөн нийтлэг гадаад хэлийг зохих төвшинд эзэмшсэн байх


Олон улсын эрх зүйн бакалаврын өдрийн ангийн сургалтын

төлөвлөгөөний дагуу суралцаж, олон улсын эрх зүйч мэргэжлээр төгсөнө.




Олон улсын

эрх зүй





ажиллана. Тухайлбал, шүүгч, прокурор, хуулийн зөвлөх, өмгөөлөгч г.м





2010-2011 оны хичээлийн жилд элсэгчдийн босго оноо (нийгмийн

тухай мэдлэг) 702 байсан.


Японы эрх зүй


Эрх зүйн бакалаврын өдрийн ангийн сургалтын төлөвлөгөөний дагуу

суралцан, японы эрх зүйн чиглэлээр мэргэшиж, эрх зүйч мэргэжлээр

төгсөнө.






ажиллана.

Тухайлбал, шүүгч, прокурор, хуулийн зөвлөх, өмгөөлөгч г.м





2010-2011 оны хичээлийн жилд элсэгчдийн босго оноо (нийгмийн

тухай мэдлэг) 702 байсан.


Бизнесийн

эрх зүй


Эрх зүйн суурь хэм хэмжээ, онол, үзэл баримтлалын шинжлэх ухааны

ололтыг үнэлэх, ашиглах, тайлбарлах, хэрэглэх арга зүйд суралцаж,

Эрх зүйн үзэгдэл, харилцааг задлан шинжлэх, дүгнэлт хийх, эрх зүйн

хэм хэмжээг тайлбарлах, хэрэглэх арга зүй эзэмшиж,

Хэрэг, маргаанд эрх зүйн дүн шинжилгээ хийх, хууль зүйн санал

дүгнэлт боловсруулах, шийдвэр гаргах, хууль тайлбарлах, сонгох,

хэрэглэх, эрх зүйн баримт бичгийн төсөл боловсруулах, Эрх зүйн

туслалцаа үзүүлэх арга ажиллагаа эзэмшинэ.


Хууль хяналтын байгууллагад шүүгч, прокурор, өмгөөлөгч, нотариатч

төрийн захиргааны байгууллагад төрийн албан хаагч, бизнесийн

байгууллагад хуулийн зөвлөх, хүний нөөцийн менежер








Төрийн захиргаа,

удирдлагын

менежмент


Монгол улс төрийн захиргааны өнгөрсөн болоод ирээдүйн чиг хандлагыг

мэргэжлийн түвшинд судлахын зэрэгцээ чадварлаг төрийн захиргааны

албан хаагч болоход суралцах ба цаашид улс орны ирээдүйн чадварлаг

удирдагчийг бэлгэн гаргана. Төрийн захиргааны бүх шатанд ажиллах

чадвартай боловсон хүчин бэлтгэнэ.


Төгсөгчид нь зах зээлийн нийгэмд хөрвөх чадвартай төгсдөгөөрөө давуу

юм. Тухайлбал: Төрийн бүх шатны захиргааны байгууллага, орон нутгийн

байгууллагуудад ажиллана.


Нийгмийн тухай мэдлэг, математикийн хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн

байх ѐстой. Мөн англи хэл, эрх зүй хичээлүүдийг сайн судалсан байх

шаардлагатай. Бусдыг удирдан чиглүүлэх, шударга, багаар ажиллах

чадвартай, алсын хараатай байх

Эдийн засаг, менежментийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

Нягтлан бодох

бүртгэл


Нягтлан бодох бүртгэлийн мэдээллийн систем, түүний бодлого,

технологийг байгууллагын онцлогт нийцүүлэн боловсруулж мөрдөх

Анхан шатны нягтлан бодох бүртгэлийг хөтөлж санхүүгийн тайлан

гаргах

Байгууллагын санхүүгийн тайлан, үйл ажиллагааны явц, үр дүнд

шинжилгээ хийж өнөөгийн болон хэтийн төлөв байдлыг тодорхойлон

санал, зөвлөмж боловсруулах

Үйлдвэрлэлийн зардал, өртгийн тооцоо, удирдлагын бүртгэлийн

шаардлагатай судалгаа, дүгнэлт, мэдээ тайлан гаргах

Санхүү, удирдлага, татварын тайланг шалгаж хүлээн авах, тайлангийн

үзүүлэлтүүдийн хэлбэлзлийн шалтгааныг шинжилж, дүгнэлт өгөх


Нягтлан бодогч мэргэжил нь хөдөлмөрийн зах зээлд хамгийн эрэлттэй

мэргэжлийн нэгд тооцогддог. Учир нь төрийн болон бизнесийн бүх аж

ахуйн нэгжүүд нягтлан бодогчтой байдаг ба тэдгээр нь тухайн аж ахуйн

нэгжийн үйл ажиллагааны үр дүн, санхүүгийн мэдээллийг боловсруулж

удирдлага, олон нийтэд ойлгомжтой хэлбэрээр бэлтгэж өгдөг.

Энэ мэргэжлийг эзэмшсэнээр аж ахуйн нэгжийн нягтлан бодогч, ерөнхий

нягтлан бодогч, татварын байцаагч, санхүүгийн менежер зэрэг ажлуудыг

хийж гүйцэтгэдэг. Мөн банк болон санхүүгийн салбарт теллер, эдийн

засагч, нягтлан бодогч, дилер гэх мэт албан тушаалд ажиллах боломжтой.


Уг мэргэжлээр элсэн суралцахын тулд: Математик болон гадаад хэлний

хичээлүүдийг сайтар судалсан байх шаардлагатай. Хувь хүний зан

хүмүүжлийн хувьд тогтвортой удаан хугацаагаар суух, асуудлыг хурдан



шийддэг, аливаа зүйлд нягт нямбай ханддаг байх зэрэг төлөвшилтэй байх

хэрэгтэй. Зарчимч, ѐс суртахууны хувьд төлөвшсөн, харилцааны өндөр

чадварыг эзэмшсэн байх. Нөхөрсөг, даруу, шударга зан төлөвтэй байх г.м.

Эдийн засаг


Экономиксийн мэргэжлээр төгсөх мэргэжилтэн нь суралцах хугацаандаа

эдийн засгийн төрөл бүрийн салбарт хамаарах мэдээллүүдийг нэгтгэн

дүгнэж тайлбарлах түүнд агуулагдсан гол санаануудаас дүгнэлт, зөвлөмж

гаргах, микро болон макро түвшний үзүүлэлтүүдэд тоон болон чанарын

судалгаа хийн харилцан хамаарлыг тодорхойлох, нийгэм,эдийн засгийн

бодлого боловсруулах, аж ахуйн нэгж болон макро түвшний судалгааны

арга зүй, аргачлалыг эзэмшсэн ур чадвар бүхий мэргэжилтэн болж төгсөнө.

Мөн цаг үе, мэргэжлийн үйл ажиллагааны шаардлага, хөгжил,

шинэчлэлтэд зохицон шинэ мэдлэг, дадал, чадвар олж авах, бүтээлчээр бие

даан суралцах чадвартай болж төгсдөг.


Энэ мэргэжлээр төгсөгчид нь төрийн байгууллага, олон улсын байгууллага,

яам тамгын газар, хувийн хэвшлийн байгууллагууд, төрийн бус судалгааны

байгууллагууд, арилжааны банкуудад эдийн засагч, шинжээч, судалгааны

ажилтнаар, сургалт эрдэм шинжилгээний байгууллагуудад багш судлаач,

эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллах бүрэн боломжтой.

Гол ажиллах байгууллагуудад:

Монголбанк

Үндэсний хөгжил шинэтгэлийн хороо

Сангийн яам

Үндэсний статистикийн хороо

Төрийн бус судалгааны байгууллага

Их дээд сургуулиуд

Эрдэм шинжилгээний байгууллага

Арилжааны банкууд


Нийгэм, эдийн засаг, улс төр, байгаль экологи хүн амын харилцан

уялдаа холбооны талаар онолын ерөнхий мэдлэгтэй байх;

Танин мэдэхүйн болон сэтгэн бодох чадвар, логик уялдааны болон

математик сэтгэлгээний чадваруудыг эзэмшсэн байх.


Олон улсын эдийн засгийн мэргэжлээр төгсөх мэргэжилтэн нь суралцах

хугацаандаа микро түвшинд бизнесийн үйл ажиллагааны гадаад орчин

нөхцлийг судалж, аж ахуйн нэгжийн зүгээс түүнд тохируулан хариу үйлдэл

үзүүлэх стратеги болон бодлого боловсруулах, макро түвшинд улс орны

гадаад худалдааны бодлого, стратегийг үнэлж, шинжилгээ хийх, валютын

ханшны болон төлбөрийн тэнцлийн бодлогыг боловсруулах, гадаад

худалдааны гэрээ хэлцэл хийх, аж ахуйн нэгжийн түвшинд болон макро

түвшний судалгааны арга зүй, аргачлалыг эзэмшсэн ур чадвар бүхий

мэргэжилтэн болж төгсөнө.


Энэ мэргэжлээр төгсөгчид нь төрийн байгууллага, олон улсын байгууллага,

яам тамгын газар, хувийн хэвшлийн байгууллагууд, төрийн бус судалгааны



Олон улсын

эдийн засаг

байгууллагууд, арилжааны банкуудад эдийн засагч, шинжээч, судалгааны

ажилтнаар, сургалт эрдэм шинжилгээний байгууллагуудад багш судлаач,

эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллах бүрэн боломжтой.

Гол ажиллах байгууллагуудад:

Монголбанк

Үндэсний хөгжил шинэтгэлийн хороо

Сангийн яам

Үндэсний статистикийн хороо

Төрийн бус судалгааны байгууллага

Их дээд сургуулиуд

Эрдэм шинжилгээний байгууллага

Арилжааны банкууд


Нийгэм, эдийн засаг, улс төр, байгаль экологи хүн амын харилцан

уялдаа холбооны талаар онолын ерөнхий мэдлэгтэй байх;

Танин мэдэхүйн болон сэтгэн бодох чадвар, логик уялдааны болон

математик сэтгэлгээний чадваруудыг эзэмшсэн байх.

Банкны эдийн

засаг-нягтлан

бодох бүртгэл


Банкны эдийн засагч мэргэжилтэн нь дараах мэдлэгүүдийг эзэмшсэн байна.

Нийгэм,эдийн засгийн хүрээний үндсэн асуудлууд (үйлдвэрлэл,

хуваарилалт, хэрэглээ) ,тэдгээрийн уялдаа холбоо,зүй тогтол,аж ахуйн

байгууллагаас явуулах бодлого,чиглэл

Эдийн засгийн мэдээлэл боловсруулалт,тооцоололтын арга зүй

Бизнесийн төлөвлөгөө боловсруулах аргууд,хэрэгжүүлэх арга зам,

бизнесийн эрх зүйн зохицуулалт

Маркетинг,менежментийн онол арга зүй, банкны байгууллагын

маркетинг, менежментийн онцлог

Банк болон банк бус санхүүгийн байгууллагын нягтлан бодох

бүртгэлийн дансны бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагаа,

хөрөнгийн өөрчлөлт, хөдөлгөөн, харилцагчдын болон дотоодын

бүртгэл тооцоо,тайлан баланс,бусад мэдээлэл боловсруулалт

Төв банкны удирдлага, зохион байгуулалт,мөнгө зээлийн бодлого,

түүнийг хэрэгжүүлэх арга механизмыг судлаж ойлгосон байна.

Санхүүгийн бодит нөхцөлд тулгуурлан аж ахуйн нэгжийн зээлжих

чадварт шинжилгээ хийж дүгнэлт гаргах арга зүй

Банк болон банк бус санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны

чиглэл тус бүрийн ажилбар , арга зүй

Банкны актив, пассивийн удирдлагын арга зүй

Банкны зээлийн хөрвөх чадварын үнэ ханшийн эрсдлийн төвшинг

тооцох,бууруулах арга хэрэгсэл

Дотоодын болон хөндлөнгийн хяналт (аудит)-ийн

аргачлал,зарчим,зохион байгуулалтын талаар онолын болон практик

ажилбарын талаар суурь мэдлэг эзэмшинэ.

Банкны эдийн засагч мэргэжлээр төгсөгч нь дараах чадваруудыг эзэмшсэн

байна.

Юмс үзэгдэл,нийгэм улс төрийн амьдрал,тэдгээрийн дотоод мөн

чанарын талаар шинээр сэтгэх,учир шалтгааныг таних,маргаан



өрнүүлэх,зөв шийдэл гаргах.

Англи хэлээр харилцан нэвтрэлцэх,мэргэжлийн холбогдолтой

материалыг чөлөөтэй ашиглах

Эдийн засгийн макро,микро түвшинд судалгаа шинжилгээ хийх

Эдийн засгийн мэдээллийг энгийн болон математик,статистикийн

аргаар тооцоолох

Дансны коджуулалт,аж ахуйн үйл ажиллагаанд судалгаа шинжилгээ

хийж үнэлэлт өгөх

Банкны бүртгэлийг хэрэглээний программын дагуу хөтлөх,тайлан

тэнцэл,бусад мэдээллийг уншиж үнэлэлт дүгнэлт гаргах

Мөнгөний үнэ цэнэ,зээл,зээлийн хүүг тухайн үеийн нөхцөл байдалтай

уялдуулан тодорхойлох

Харилцагч хуулийн этгээдүүдийн зээлжих чадварт эдийн засгийн

шинжилгээ хийж дүгнэлт гаргах

Банк,банк бус санхүүгийн байгууллагын бусад мэдээллээр хөрвөх

чадварын,зээлийн эрсдлийн ашигт чанарын төвшинд үнэлгээ өгөх

Банкны аж ахуйн дотоод удирдлагын бүртгэлийн төсөв,төлөвлөгөө

зохиох,биелэлтэнд нь хяналт тавих

Банкны болон банк бус санхүүгийн байгууллагуудын болон

харилцагчдын үйлдвэрлэл үйлчилгээний зардал,өртгийн ангилал

хийх,үнэлгээ (калькуляци)-ыг зохиох,дүгнэлт гаргах

Банкны хөрөнгө оруулалт,үнэт цаасны ажилбар үнэ ханшийн тооцоолол

мэдээллийн чанарт экспертец хийх

Банк,банк бус санхүүгийн байгууллагын нягтлан бодогч,зээлийн эдийн

засагч, маркетингийн менежер, эрсдлийн удирдлагын менежерийн

албан тушаалд ажиллах

Банкны байгууллагын санхүүгийн баланс,тайланд дотоодын хяналт

хийж, үнэлэлт дүгнэлт өгөх


Банкны эдийн засагч мэргэжил нь төрийн болон хувийн өмчийн банк, банк

бус санхүүгийн байгууллагад хамаарч, нягтлан бодогч,эдийн засагч, хянан

шалгагч албан тушаалын ажилд зориулагдана.


Элсэгчдэд нэн тэргүүнд тавигддаг эхний шаардлага бол математик суурь

сайтай байх юм. Тиймээс ерөнхий боловсролын сургуулийн төгсөгч та

бүхэн математикийн хичээлд шамдан суралцаж, өөрийгөө бэлтгэх нь чухал.

Их дээд сургуулиудын ЕБС-иас ялгагдах гол онцлог нь суралцагчдаас бие

даасан үйл ажиллагааг илүү ихээр шаарддагт оршино. Тиймээс бие даан

сурах арга барилд суралцах нь ирээдүйн оюутан танд ихээхэн тус болно.

Мөн гадаад хэл, компьютерийн мэдлэгтээ ихээхэн анхаарал хандуулах

хэрэгтэй. Эдийн засаг, бизнесийн удирдлагын салбарын мэргэжилтэн

болон бэлтгэгдэн гарахын хувьд үнэнч шударга чанар эрхэм байдаг.


Мэдлэг:

Зах зээлийн эдийн засгийн онол, үзэл баримтлалуудын талаар өргөн

мэдлэгтэй болно.

Нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн талаар суурь мэдлэг эзэмшинэ.

Макро болон микро эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүдийг тооцох арга



Эдийн засаг,

статистик

зүйн өргөн мэдлэгтэй болно.

Статистикийн тоо мэдээллийг цуглуулах, боловсруулах, түүнд дүн

шинжилгээ хийх мэдлэгтэй болно.

Эконометриксийн шинжилгээний аргуудын талаар гүнзгий мэдлэг

эзэмшинэ.

Статистик, эконометриксийн шинжилгээнд нийтлэг ашиглагддаг

компьютерийн программуудын талаар тодорхой мэдлэгтэй болно.

Англи хэлний зохих мэдлэгтэй төгсөнө.

Ур чадвар:

Нийгэм, эдийн засгийн аль ч салбарт судалгаа, шинжилгээ хийх

чадвартай болно.

Макро болон микро түвшний эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг тооцох,

түүнийгээ үндэслэн дүгнэлт гаргах, шинжилгээ хийх чадвартай болно.

Судалгаанд ашигладаг статистикийн шинжилгээний аргуудыг хэрэглэх

чадвар эзэмшинэ.

Статистик, эконометриксийн шинжилгээнд нийтлэг ашиглагддаг

программуудыг хэрэглэх чадвар эзэмшинэ.

Судалгаа, шинжилгээний үр дүнд үндэслэн эдийн засаг, нягтлан бодох

бүртгэл, удирдлагын үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлуудыг бие

даан шийдвэрлэх чадвар эзэмшинэ.

Цаг үе, мэргэжлийн үйл ажиллагааны шаардлага хөгжил, шинэчлэлтэд

зохицон шинэ мэдлэг, дадал чадвар олж авах, бүтээлчээр бие даан

суралцах чадвартай болсон байх.


Энэ мэргэжлээр төгсөгч нь төрийн захиргааны төв байгууллага, яам,

агентлаг, аймаг, нийслэл, дүүрэг, сумын тамгын газарт статистик мэдээлэл

хариуцсан мэргэжилтэн, яам, агентлагуудын мэдээлэл, мониторинг

хариуцсан ажилтан, сургалт, эрдэм шинжилгээний байгууллагад багш,

судлаач, эрдэм шинжилгээний ажилтан, өмчийн бүх хэлбэрийн аж ахуйн

нэгж, бизнесийн байгууллагад эдийн засаг, менежмөнт, маркөтингийн

бодлогыг тодорхойлох, шинжлэх, удирдах, зохион байгуулах, биөчлэн

гүйцэтгэх ажлыг эрхэлж, эдийн засагч, статистикч, менежер, бүртгэл

мэдээллийн ажилтан зэрэг ажлын байранд ажиллана.


Ерөнхий боловсролын сургуульд үздэг математик, монгол хэл, англи

хэлний хичээлүүдийг сайн судалсан байх шаардлагатай. Дээр нь хувь

хүний хувьд монгол хэлээрээ сайн найруулан бичих чадвартай, математик

сэтгэлгээтэй, компьютер дээр ажиллах чадвартай, судалгаа шинжилгээ

хийх сонирхолтой хүүхдүүд элсэн орвол зохимжтой.


Хvн ам зvйч мэргэжлээр төгсөн гарах мэргэжилтэн нь хvн ам, нийгэм,

эдийн засгийн холбогдолтой тоо мэдээллийг цуглуулах, нэгтгэн дvгнэх,

боловсруулах, шинжилгээ хийх, vр дvнг тайлагнах чадвар, дадлагыг

эзэмшинэ.

Төрөөс баримтлах хvн ам, нийгэм, эдийн засгийн бодлого, хөтөлбөрvvд

боловсруулах, тэдгээрийг vнэлэх, хэрэгжилтийн байдлыг хянах, эргэн

засаж боловсруулах, бодлого, хөтөлбөр боловсруулахад vндэслэл болохуйц

судалгаа, шинжилгээний ажлыг хийж гvйцэтгэх бие даасан чадварыг

эзэмшинэ.

Тодруулбал:



Хүн ам зүй

Эдийн засгийн онол, тоон болон статистик шинжилгээний аргууд;

Хүн ам, хүн амын өсөлт, өөрчлөлт, хүн ам зүйн тоо, мэдээ, мэдээллийг

цуглуулах, боловсруулах, үнэлэх, дүн шинжилгээ хийх, үр дүнд

үнэлэлт дүгнэлт өгөх, үр дүнг түгээх арга;

Хүн ам, хөгжлийн динамик өөрчлөлтийг хүн амын онол, загваруудаар

тайлбарлах

Хүн амын асуудлыг эдийн засаг, нийгмийн бусад салбарын хүрээнд

нягт уялдуулан судлах;

Хүн ам, жендэрийн асуудлыг хөгжлийн аливаа бодлого, төлөвлөлт,

хөтөлбөрт тусгах, түүнийг үнэлэх, хянах арга зүй;

Хүн ам зүйн шинжилгээний багц программууд, нийгмийн судалгааны

шинжилгээ хийх компьютерийн программууд;

Мэргэжлийн болон өөрийгөө хөгжүүлэх, аливаа шинэчлэлт өөрчлөлт

хийхэд тодорхой зорилго тавих, түүнийг бүтээлчээр хэрэгжүүлэхэд

шаардлагатай мэдлэг олж авах;

Хүн ам зүйн өөрчлөлтийг нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн үйл явцтай

уялдуулан дүгнэж чаддаг байх;

Хүн ам, нийгмийн судалгааны арга зүйн ур чадварыг бүрэн эзэмшиж,

судалгааны дадалтай болсон байх;

Хүн ам зүйн шинжилгээний болон нийгмийн судпалгааны мэдээлэл

боловсруулах, статистик шинжилгээ хийдэг компьютерийн программ

дээр ажиллах чадвар бүрэн эзэмшсэн байх;

Сонгон суралцсан чиглэл, мэргэжлээрээ төрийн болон төрийн бус аль ч

байгууллагын үйл ажиллагааны бүх төвшинд ажиллаж чаддаг байх;

Цаг үе, мэргэжлийн үйл ажиллагааны шаардлага хөгжил, шинэчлэлтэд

зохицон шинэ мэдлэг, дадал чадвар олж авах, бүтээлчээр бие даан

суралцах чадвартай болсон байна.


“Хүн ам зүйч” мэргэжилтэн нь хүн ам, эдийн засаг, статистик, нийгэм,

социологи, улс төр, сэтгэл зүй, газар зүй, хүн судлал зэрэг шинжлэх ухааны

салбар байгууллагууд, төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, их дээд

сургууль, судалгааны байгууллагууд (хүний хөгжил, боловсрол, ажиллах

хүчин, эрүүл мэнд, жэндер, шилжих хөдөлгөөн, хот төлөвлөлт, байгаль

орчин экологи, гэр бүл судлал гэх мэт), үндэсний төлөвлөлт, хөгжлийн

байгууллагуудад ажил эрхлэх бүрэн боломжтой. Тухайлбал, төрийн

захиргааны төв байгууллага, яам, агентлаг, аймаг, нийслэл, дүүрэг, сумын

тамгын газарт хүн ам, гэр бүл, хөгжлийн асуудал харицсан мэргэжилтэн,

мөн статистик мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн, яам, агентлагуудын

мэдээлэл, мониторинг хариуцсан ажилтан, сургалт, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад багш, судлаач, эрдэм шинжилгээний ажилтан, өмчийн бүх

хэлбэрийн аж ахуйн нэгж, бизнесийн байгууллагад судлаач, бодлого

төлөвлөгчөөр ажиллах боломжтой.

Манай салбарын төгсөгчид Нийгмийн хамгаалал хөдөлмөрийн яам,

Үндэсний статистикийн хороо, Сангийн яам, МУИС, НҮБ-ын Хүн амын

сан, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр, НҮБ-ын Хүүхдийн сан зэрэг газруудад,

түүнчлэн хувийн хэвшлийн байгууллагууд тухайлбал, NewCom корпораци,

ХААН банк, Unitel корпораци, MСS групп зэрэгт ажиллаж байна.




ЕБС-д суралцаж байхдаа сайн судлах шаардлагатай хичээлүүд:

Математик, Нийгмийн ухааны хичээлүүдийг судалсан байх шаардлагатай.

Эзэмшсэн байх хувь хүний ур чадварууд: Бие даан суралцах чадвараас

гадна гадаад хэлний мэдлэг сайн байвал зохино.

Элсэгчдэд зориулсан зөвлөмж: “Хүн ам зүйч” сонины 5 удаагийн дугаарт

элсэгчдэд зориулсан мэргэжил сурталчлах булангууд байдаг. Уг сонинг

Хүн амын сургалт судалгааны төвийн цахим хуудас http://ptrc.ses.edu.mn/ -

наас онлайн хэлбэрээр татан авч унших боломжтой.

Бизнесийн

менежмент


Бизнесийн болон бизнесийн бус ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулахад

шаардлагатай бүх төрлийн төлөвлөлт хийх;

Бизнесийн болон бизнесийн бус үйл ажиллагааг удирдан зохион

байгуулах;

Бизнесийн болон бизнесийн бус үйл ажиллагаанд хяналт тавих,

мониторинг хийх;

Бизнесийн болон бизнесийн бус үйл ажиллагаа, эрдмийн ажилд

шаардагдах судалгаа, шинжилгээ хийх.


Тус мэргэжлээр төгсөгч нь төр засаг, аж ахуйн нэгжийн аль ч шатны албан

тушаалд мэргэжлээрээ ажиллах боломжтой.


Математик, монгол хэлний мэдлэгийг бүрэн дунд сургуулийн

хэмжээнд маш сайн эзэмшсэн байх.

Оюун санаа, хүмүүжил, ѐс зүйн нөхцөлийг хангаж зөв төлөвшсөн байх.

Худалдааны

менежмент


Худалдаа, бизнес, маркетингийн удирдлагын онол арга зүйн мэдлэг

эзэмшихээс гадна худалдаа, бизнесийн байгууллагуудыг удирдан зохион

байгуулахад шаардлагатай ур чадварыг эзэмшинэ.


Аймаг, сум, дүүргийн худалдаа, үйлчилгээ хариуцсан мэрэгжилтэн,

бизнесийн байгууллагуудад худалдаа, борлуулалт, маркетингийн албаны

менежерээр ажиллах боломжтой.



Математикаас гадна нийгмийн ухаан, англи хэл, физик, дүрслэх урлагийн

хичээлүүдийг сайн судалсан байх шаардлагатай ба аливааг задлан

шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай байх.


Худалдах - худалдан авах гэрээ, эдийн засгийн гадаад харилцааны

бусад төрлийн гэрээ хэлцлийг байгуулж, хэрэгжүүлэхэд суралцах

Тухайн байгууллага аж ахуйн нэгжийн гадаад худалдааны үйл

ажиллагааны хэтийн төлөвт үнэлэлт дүгнэлт өгч, үйл ажиллагааны

төлөвлөгөө хөтөлбөрийг боловсруулж, зохион байгуулж, удирдах

Бараа үйлчилгээний стандарт техникийн болон чанар, эрүүл ахуйн

нөхцөл, тээвэрлэлт хадгалалтын горим, барааг худалдах худалдан авах

үйл ажиллагаатай холбоотой үндэсний ба олон улсын хэмжээний

http://ptrc.ses.edu.mn/



Олон улсын

худалдааны

менежмент

холбогдох эрхзүйн, техник технологийн акт баримтуудыг үзэх

Бизнесийн үйл ажиллагааныхаа гадаад орчин нөхцөлийг судалж, үйл

ажиллагаагаа түүнд зохицуулан өөрчлөх

Гадаад худалдааны үйл ажиллагааны үр ашгийг гэрээ тус бүрээр,

барааны нэр төрлөөр, сар, жилээр тооцон гаргаж, өөрийн үйл

ажиллагаанд шинжилгээ дүгнэлт хийж чаддаг байх

Гадаад дотоод зах зээлийн иж бүрэн шинжилгээ хийж худалдах,

худалдан авах үйл ажиллагаандаа маркетингийн талаас ашиглах

Өөрийн байгууллагын гадаад худалдааны үйл ажиллагааг ажил

төрлийн хэлхээ холбоо бүхий бусад байгууллагын үйл ажиллагаатай

зохицуулан уялдуулж чаддаг байх


“Олон улсын худалдаа” чиглэлээр төгсөгч нь эзэмшсэн мэргэжлийнхээ

дагуу хувийн өмчийн бүх хэвшлийн аж ахуйн нэгж, төрийн захиргааны

болон төсвийн байгууллагууд, ашгийн бус байгууллагуудын гадаад эдийн

засгийн харилцааны асуудлыг зохион байгуулах, гадаад худалдааны үйл

ажиллагааг явуулах, олон улсын эдийн засгийн байгууллагуудын болон

харилцан тохирогч улс орнуудын эрх зүйн хүрээнд гэрээ хэлэлцээрийг

байгуулах, олон улсын бараа бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт, төлбөр тооцоо,

даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх, дэлхийн болон бүс нутгийн эдийн

засгийн хөгжил, хөрөнгө оруулалт, үнийн болон зах зээлийн судалгаа

шинжилгээний ажлуудыг гүйцэтгэж олон улсын аж ахуйн нэгжийн

менежментийн үйл ажиллагааг зохион байгуулна.

Одоогоор манай мэргэжлээр төгсөгчид дараах ажил үүргийг хариуцан нэр

төртэй ажиллаж байна:

Хувийн хэвшлийн байгууллагуудад гадаад худалдааны менежер

Олон улсын хөрөнгө оруулалттай байгууллагуудад гадаад худалдааны

менежер

Гадаад худалдаа, хөрөнгө оруулалтын чиглэлийн төрийн

байгууллагуудад менежер

Тээвэр зуучлалын байгууллагуудад менежер

Сургалтын болон судалгаа, эрдэм шинжилгээний байгууллагад

судлаач


Энэ мэргэжлээр элсэн суралцагсад дараах чадваруудыг эзэмших

шаардлагатай:

1. Математикийн төрлийн хичээлүүдэд сайн суралцах

2. Бизнес, нийгмийн ухаан, компьютерийн төрлийн хичээлүүдэд сайн

дүнтэй байх

3. Аль нэг гадаад хэлийг мэргэжлийн ном, сурах бичиг ашиглах түвшинд

эзэмшсэн

4. Багаар ажиллах чадварыг эзэмшсэн байх

5. Зарчимч, ѐс суртахууны хувьд төлөвшсөн, харилцааны өндөр чадварыг

эзэмшсэн байх

6. Нөхөрсөг, даруу, шударга зан төлөвтэй байх г.м.


Маркетингийн суурь болон нарийн мэргэжлийн /маркетингийн



Маркетингийн

менежмент

судалгаа, хэрэглэгчийн зан төлөв, маркетингийн удирдлага, бизнесийн

маркетинг, үйлчилгээний маркетинг г.м/ шинжлэх ухааны онолын

мэдлэгийг эзэмшин улмаар практикт хэрэглэх талаар зохих түвшний

чадварыг олж авах

Тухайн байгууллага аж ахуйн нэгжийн одоогийн болон хэтийн төлөвт

үнэлэлт дүгнэлт өгч, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө хөтөлбөрийг

боловсруулахад суралцах

Гадаад дотоод зах зээлийн иж бүрэн судалгаа шинжилгээ хийх арга

барилыг эзэмшин, үнэлэлт дүгнэлт өгөх, стратеги, тактикийн зөв

сонголт хийхэд суралцах

Бараа, үйлчилгээний ангилал, нэр төрөл, борлуулалтын төлөвлөлт,

зохион байгуулалтын арга барилд суралцах

Зар сурталчилгаа, идэвхжүүлэлтийн арга, технологид суралцах

Барааны үнэ бүрдүүлэх арга барилыг эзэмшин, зах нийцсэн зөв

стратеги, тактикийн шийдвэр гаргах чадвар олж авах

Барааны хөдөлгөөн, хуваарилалт, ложистикийн үйл ажиллагааг зохион

байгуулах, удирдах ур чадвар эзэмших

-Үйлчилгээний бүх чиглэлийн байгууллагын онцлогтой маркетингийн

удирдлагын шийдвэр гаргах ур чадвар эзэмших г.м.


“Менежмент, маркетингийн” чиглэлээр төгсөгч нь эзэмшсэн

мэргэжлийнхээ дагуу хувийн өмчийн бүх хэвшлийн аж ахуйн нэгж, төрийн

захиргааны болон төсвийн байгууллагууд, ашгийн бус байгууллагуудад

мэргэжлийн дагуу ажиллах боломжтой. Одоогоор манай мэргэжлээр

төгсөгчид дараах ажил үүргийг хариуцан нэр төртэй ажиллаж байна:

Маркетингийн ерөнхий менежер

Маркетингийн хэлтсийн дарга

Харилцагчийн маркетингийн албаны дарга, менежер /банкинд/

Хэрэглэгчийн маркетингийн албаны дарга, менежер /банкинд/

Үнийн менежер

Борлуулалтын менежер

Олон нийтийн харилцааны менежер

Зах сурталчилгааны менежер

Маркетингийн судалгааны менежер

Их, дээд сургуульд маркетингийн багш, судлаач

Төрийн байгууллагуудын эдийн засгийн чиглэлийн хэлтэс тасгуудад

мэргэжилтэн, хариуцлагатай ажлууд г.м.


Энэ мэргэжлээр элсэн суралцагсад дараах чадваруудыг эзэмших

шаардлагатай:

1. Математикийн төрлийн хичээлүүдэд сайн суралцах

2. Бизнес, нийгмийн ухаан, компьютерын төрлийн хичээлүүдэд сайн

дүнтэй байх

3. Аль нэг гадаад хэлийг мэргэжлийн ном, сурах бичиг ашиглах түвшинд

эзэмшсэн






7. Нөхөрсөг, даруу, шударга зан төлөвтэй байх




10. Нөхөрсөг, даруу, шударга зан төлөвтэй байх г.м.

Санхүүгийн

менежмент


Эзэмших мэдлэг нь:

Санхүүгийн шинжлэх ухааны онол, арга зүй, түүхэн хувьсал, хөгжил

хандлагыг ойлгож, мэдрэх;

Санхүүгийн менежментийн болон санхүүгийн удирдлагын орчин үеийн

арга, хэрэгслүүдийг эзэмших;

Хөрөнгө оруулалтын орчин үеийн онол, арга аргачлалыг эзэмших;

Санхүүгийн зах зээлийн өөрчлөлт чиг хандлагыг судалж, түүнд

зохицох бодлого, үйл ажиллагааг төлөвлөх;

Санхүүгийн үйл ажиллагааны үр дүнг задлан шинжилж үнэлэлт

дүгнэлт өгөх, хэтийн төлөвийг тодорхойлох мэдлэгтэй байх;

Мөнгөн хөрөнгийн нөөцийг бүрдүүлэх, хөдөлмөр, материал,

санхүүгийн нөөцийн уялдааг хангаж ажиллах мэдлэг, арга зүйг

эзэмших;

Эцсийн үр ашгийг дээшлүүлэх зорилгын үүднээс орлогын

хуваарилалтыг боловсронгуй болгох мэдлэг, ур чадварыг эзэмших;

Компаний санхүүгийн нөөцийн тодорхой хэлбэрүүдийг бүрдүүлэх,

ашиглах арга барилыг эзэмших;

Компаний нийгмийн хариуцлагыг өндөржүүлэх, инновацийг удирдах,

санхүүжүүлэх мэдлэгийг эзэмших;

Эзэмших ур чадвар нь:

Санхүүгийн суурь харилцаанд тулгуурлан санхүүгийн албаны үүрэг,

хариуцлагыг зөв тодорхойлж, санхүүгийн албаны байр суурь, бодлогыг

боловсруулж, холбогдох субъектүүдэд ажлаа зөв ойлгуулж хамтран

ажиллах чадвартай байх ;

Санхүүгийн эрх зүй, санхүүчийн ѐс зүйг мэргэжлийн үүргээ

биелүүлэхэд ягштал баримталдаг байх;

Компаний санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангаж, инновацийг

санхүүжүүлэх, бүтээмжийг дээшлүүлэх арга хэрэгслийг чадварлаг


Санхүүгийн эрх зүйн актыг зөв ойлгож хэрэглэх, тайлбарлах,

хэрэгжүүлэх.

Санхүүгийн төлөвлөгөө зохиох, төсөл боловсруулах чадвартай байх

Хөрөнгө оруулалтын бодлого, төлөвлөгөө (төсөл) боловсруулах

Санхүүгийн тайланд иж бүрэн шинжилгээ хийж, дүгнэлт гаргах

Санхүүгийн хэвтээ, босоо харилцааг мэргэжлийн үүднээс удирдан

зохион байгуулах чадвартай байх.

Санхүүгийн шаардлагатай норм, нормативыг боловсруулж мөрдүүлэх,

хянах.



Санхүүгийн эрсдэлийг үнэн зөв тодорхойлж, түүнээс хамгаалах арга

хэмжээг төлөвлөх

Санхүүгийн урамшууллын арга, хөшүүргүүдийг тухайн өвөрмөгц

нөхцөлд зөв, үр ашигтай хэрэглэх.

Санхүүгийн зах зээл дээрээс хөрөнгө татах, өөрийн хөрөнгийг тэнд

оновчтой байршуулах ур чадварыг эзэмшсэн байх.

Санхүүгийн хяналт шалгалтыг зөв зохион байгуулж, маргаантай

асуудлыг хөгжлийн зүй тогтол, хууль зүйн дагуу зөв шийдвэрлэх, санал

дүгнэлт гаргах.

Дэлхийн болон бүс нутгийн, улс орнуудын санхүүгийн хөгжилд

хийгээд олон улсын санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд

гарч байгаа өөрчлөлт, шинэчлэлт, үйл ажиллагааны шинэ арга, хэлбэр,

технологийг байнга судалж өөрийн орны болон өөрийн байгууллагын

өвөрмөц нөхцөлд бүтээлчээр хэрэглэх.

Санхүүгийн харилцааны чиг хандлага, санхүүгийн хууль, тогтоомжийг

сурталчлах, санхүүгийн зөвлөгөө өгөх чадварыг эзэмжсэн байх;

Санхүүгийн аливаа асуудлаар судалгаа шинжилгээ хийх арга зүйг

сайтар эзэмшин, логик сэтгэлгээг хөгжүүлж, математик арга

загварчлалыг ашиглах чадвартай байх;


Энэхүү мэргэжлээр төгсөгч нь эзэмшсэн мэргэжлийн дагуу санхүүгийн

удирдлагыг хэрэгжүүлэх, төсөв төлөвлөгөө зохиох, тайлан тэнцлийг

судалж шинжилгээ хийх, дүгнэлт боловсруулах, мөн хөрөнгө оруулалтын

төсөл боловсруулах, санхүүгийн арга хэрэгсэлүүдийн оновчтой хослолыг

хангах, санхүүгийн зах зээл дээр байгууллагаа төлөөлөн ажиллах,

санхүүгийн хяналт, шалгалт хийх чиглэлээр төр, бизнесийн салбарт

ажиллана. Түүнчлэн дээрх чиглэлээр эрдэм шинжилгээ, сургалт,

судалгааны байгууллагад ажиллаж болно.













Мөнгө, санхүүгийн шинжлэх ухааны онол, арга зүй, түүхэн хувьсал,

хөгжил төлөвшилтийг системтэй ойлгосон байх;

Эдийн засаг, бизнесийн онол менежмент, бодлого төлөвлөлт, зах зээл

судлал, статистик шинжилгээ, нягтлан бодох бүртгэлийн мэдлэгийг

банкны мэргэжлийн үүднээс зөв уялдаа холбоонд авч үздэг мэдлэгийг

эзэмшсэн байх;

Эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн тодорхой шатны онцлогт тохирсон



Банкны

менежмент

мөнгө санхүүгийн онол, үзэл баримтлалыг сонгож хэрэглэх онолын

мэдлэгтэй байх;

Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, техник технологийн үйл ажиллагааг мөнгө,

зээл, хүүгийн бодлогоор дэмжих үйл явцыг удирдах, зохицуулах,

зохион байгуулах мэдлэгийг эзэмшсэн байх;

Банкныүйл ажиллагааны үр дүнг задлан шинжилж үнэлэлт дүгнэлт

өгөх, хэтийн төлөвийг тодорхойлох мэдлэгтэй байх;

Мөнгө, зээлийн бодлогын оновчтой загвар боловсруулж, хэрэглэх

мэдлэгийг эзэмшсэн байх;

Банкны үйл ажиллагааны стандарт, технологийг тогтоох мэдлэгтэй,

логик сэтгэлгээг хөгжүүлсэн байх;



шаардлагатай мэдлэг эзэмшсэн байх.


Банкны хөрөнгийн эх үүсвэр, түүний байршлыг зөв тооцож удирдах;

Гадаад валютын ханшны төсөөллийг үндэслэлтэй тооцох, арилжаа

хийх;

Банкны хүү, зээл, валютын ханш, хөрвөх чадвар, үйл ажиллагааны

эрсдлүүдийг бодит байдалд уялдуулан үндэслэлтэй тооцож, эрсдлээс

хамгаалах аргуудыг практикт бүтээлчээр ашиглах;

Зээлдэгчийн тайлан баланс, холбогдох материалд тулгуурлан тоон

болон чанарын шинжилгээг хийж бодитой дүгнэлт гаргаж, төлбөрийн

чадвар, зээлийн хэрэгцээ, эргэн төлөгдөх хугацааг эдийн засгийн

үндэслэлтэй тогтоох;

Банкны үйл ажиллагаанд шинжилгээ судалгаа хийж, өнөөгийн болон

хэтийн төлөв байдал, зах зээлийн үнэлэмжийг тодорхойлон санал

зөвлөмж боловсруулах, асуудал дэвшүүлэн шийдвэрлүүлэх;

Дотоодын болон хөндлөнгийн хяналт тавих, дүгнэлт өгөх;

Банкны нягтлан бодох бүртгэл гүйлгээг үнэн зөв гүйцэтгэн, өдрийн

гүйлгээ үлдэгдлийн баланс гаргах, тохируулах, санхүүгийн тайлан

баланс гаргах, хянах


Тус мэргэжлээр төгсөгч нь эзэмшсэн мэргэжлийн дагуу банкны актив,

пассив, зээл, хадгаламж, хүүгийн болоод төлбөр тооцооны удирдлагыг

хэрэгжүүлэх, гүйцэтгэх, санхүүгийн хяналт, шалгалт хийх чиглэлээр

банкны салбарт ажиллана. Түүнчлэн дээрх чиглэлээр эрдэм шинжилгээ,

сургалт, судалгааны байгууллагад ажиллаж болно.

Өөрөөр хэлбэл арилжааны банкны тогтолцооны бүх шатанд ажиллах

зээлийн эдийн засагч, эрсдлийн мэргэжилтэн, банкны нягтлан бодогч,

хөрөнгө зохицуулалтын мэргэжилтэн (диллер), банкны үйл ажиллагааны

автоматжуулалтын мэргэжилтэн (теллер, ахлах теллер, төлбөр тооцооны

мэргэжилтэн зэрэг) зэрэг болно. Төв банкны түвшинд хянан шалгагч,

судалгаа шинжилгээний мэргэжилтэн зэрэг мэргэжлийн өндөр ур чадвар

бүхий мэргэжилтэнгүүд байна.













Санхүү, эдийн

засаг



Дээд боловсролтой мэргэжилтний зайлшгүй эзэмшвэл зохих ерөнхий

эрдмийн болон шинжлэх ухааны суурь мэдлэг;

Экономикс, математик, статистик, Төрийн санхүүгийн үндэс, Засгийн

газрын байгууллагын санхүү, Төсвийн менежмент, Төрийн санхүүгийн

хяналт, шалгалт;

Дэлхийн, бүс нутгийн болон Монгол улсын эдийн засгийн хөгжлийн

түүхэн хандлага;

Монгол орны ба дэлхийн эдийн засгийн сэтгэлгээний түүх;

Нийгмийн судалгааны арга зүй, аргачлал;

Эдийн засгийн шинжилгээний багц програмууд;

Хууль, эрхзүйн мэдлэгтэй байх;



шаардлагатай мэдлэг;


Эдийн засгийн микро болон макро төвшин дэх мэдээлэл, тоо баримтыг

дүгнэн боловсруулах, шинжилгээ хийх, цаашдын өөрчлөлт,

динамикийг тооцох.

Экономиксийн судалгаа хийж, макро эдийн засгийн бодлогын

үндэслэлийг боловсруулах.

Зах зээлийн эрэлтийн хандлага, зүй тогтлыг судлах.

Эдийн засгийн оролцогч талуудын үйл хөдлөлийг судалж, төлөв

байдлыг тодорхойлох.

Экономиксийн хичээлүүдийг заах, нийтэд сурталчлах чадвар эзэмшинэ.

Эдийн засгийн чиглэлээр судалгаа шинжилгээ хийх үндсэн арга зүйг

зохих түвшинд эзэмшиж, судалгааны ажлын тодорхой дадал, чадвартай

болно.

Цаг үе, мэргэжлийн үйл ажиллагааны шаардлага, хөгжил, шинэчлэлтэд

зохицон шинэ мэдлэг, дадал чадвар олж авах, бүтээлчээр бие дааан

суралцах чадвартай болсон байна.


МУИС-д санхүүгийн дээд мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх анхны

мэргэжил нь болж тус мэргэжилээр 1957 оноос элсэлт авч эхэлсэн. Санхүү

эдийн засагч мэргэжлийн агуулга нь төрийн санхүүгийн бүх хүрээг

хамрахын зэрэгцээ макро түвшний санхүүгийн бодлого нь микро эдийн

засгийн салбаруудыг чиглүүлж зохих бодит шаардлагын үүднээс үйлдвэр

аж ахуйн газар, компаниудын санхүүг ÷ хамран судалж ирсэн.



Зориулалт: Төр засгийн санхүүгийн бодлого, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх

төрийн зохих байгууллагуудад тухайлбал Сангийн яам, нийслэл, аймаг хот

дүүргийн санхүүгийн албад яамдын санхүүгийн үйл ажиллагаа, төрийн

мөнгөний бодлогын хүрээнд ажиллахад чиглэгдэж бэлтгэгдэж гардаг.











Санхүүгийн

менежмент-

Мэдээлэл зүй




төлөвшилтийг системтэй ойлгосон байх;



санхүүгийн мэргэжлийн үүднээс зөв уялдаа холбоонд авч үздэг

мэдлэгийг эзэмшсэн байх;

Эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн тодорхой шатны онцлогт тохирсон

санхүүгийн онол, үзэл баримтлалыг сонгож хэрэглэх онолын

мэдлэгтэй байх;

Үйлдвэрлэл, техник технологийн үйл явцыг санхүүгийн арга хэрэгслээр

удирдах, зохицуулах, зохион байгуулах мэдлэгийг эзэмшсэн байх;

Санхүүгийн үйл ажиллагааны үр дүнг задлан шинжилж үнэлэлт

дүгнэлт өгөх, хэтийн төлвийг тодорхойлох мэдлэгтэй байх;

Макро, микро түвшний санхүүгийн төлөвлөлтийг оновчтой загвараар

боловсруулах мэдээллийн технологи, программын мэдлэгийг эзэмшсэн

байх;

Санхүүгийн мэдээлэл боловсруулалтын үйл ажиллагааны стандарт,

технологийг тогтоох мэдлэгтэй, логик сэтгэлгээг хөгжүүлсэн байх;

Орчин үеийн мэдээллийн системийн болон хэрэглээний

программуудыг санхүүгийн тооцоонд хэрэглэх мэдлэг эзэмшсэн байх





Санхүүгийн суурь харилцаанд тулгуурласан цогц мэдлэгийг бүрэн

эзэмшиж, макро, микро түвшинд санхүүгийн нөөц бүрдүүлэх, оновчтой

байршуулах, үр ашигтай зарцуулах, хяналт тавих, төлөвлөх, таамаглах

зэрэг санхүүгийн удирдах болон гүйцэтгэх үйл ажиллагааг мэргэжлийн

өндөр түвшинд хийх ур чадвартай байх;

Санхүүгийн тооцооны хэрэглээний программыг эзэмшиж,

шаардлагатай нөхцөлд засварлан сайжруулах чадвартай байх;



Санхүүгийн эрх зүй, санхүүчийн ѐс зүйг мэргэжлийн үүргээ

биелүүлэхэд ягштал баримталдаг, мэдээллийн технологийг эзэмшсэн

байх;

Санхүүгийн эрх зүйн актыг зөв ойлгож хэрэглэх, тайлбарлах,

хэрэгжүүлэх;

Санхүүгийн шаардлагатай норм, нормативыг боловсруулах

мэргэжлийн ур чадвартай байх;

Санхүүгийн хяналт шалгалтыг зохион байгуулж гүйцэтгэх, зөрчил

болон маргаантай асуудлыг хөгжлийн зүй тогтол, хууль зүйн хүрээнд

нотлох баримтаар баталгаажуулан үнэн зөв шийдвэрлэх, санал дүгнэлт

гаргах;

Санхүүгийн харилцааны чиг хандлага, санхүүгийн хууль, тогтоомжийг

сурталчлах, санхүүгийн зөвлөгөө өгөх чадварыг эзэмшсэн байх;

Санхүүгийн аливаа асуудлаар судалгаа шинжилгээ хийх арга зүйг

сайтар эзэмшин, логик сэтгэлгээг хөгжүүлж, математик арга

загварчлалыг ашиглах чадвартай байх.


Компаниудад болон санхүүгийн секторт санхүүгийн мэдээлэлийн

технологийн үйл ажиллагааг явуулахад зориулагдсан мэргэжилтэнгүүд

байх ба гүйцэтгэх, ахлах, удирдах ажилтнууд байна.














төлөвшилтийг системтэй ойлгосон байх;



мэргэжлийн үүднээс зөв уялдаа холбоонд авч үздэг мэдлэгийг


Даатгалын тогтолцооны шинэчлэлийн онол, үзэл баримтлалыг сонгож

хэрэглэх онолын мэдлэгтэй байх;

Даатгалын компанийн санхүүгийн менежмент, эх үүсвэрийг оиовчтой

байршуулж удирдах хувилбарууд, даатгалын гэрээ борлуулах,

даатгуулагчдын эрэлт хэрэгцээг тодорхойлох талаар онолын мэдлэг


Үйл ажиллагааны эрсдлийн шинжилгээ, даатгалын хураамж, хохирлыг

нөхөн төлөлтийн актуар тооцооны мэдлэгтэй байх;

Макро, микро түвшний даатгалын төлөвлөлтийг оновчтой загвараар



Даатгалын

эдийн засаг

боловсруулах мэдлэгийг эзэмшсэн байх;

Даатгалын зах зээлийн үйл ажиллагааны стандарт, технологийг тогтоох

мэдлэгтэй, логик сэтгэлгээг хөгжүүлсэн байх;





Даатгалын байгууллагын үйл ажиллагааг төлөвлөх, зохион багуулах,

удирдах;

Даатгалын гэрээ байгуулах, даатгалын агент болон брокерын үүрэг

гүйцэтгэх;

Даатгалын эрсдлийн тооцооллыг гүйцэтгэх, экспертийн үйл ажиллагаа

явуулах;

Даатгалын хураамж, хохирол нөхөлтийн үйл ажиллагааг зохицуулах,

гүйцэтгэх чадвартай байх;

Даатгалын зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг зөв тодорхойлж, даатгалын

бизнесийг мэргэжлийн өндөр түвшинд хөгжүүлэх чадвар эзэмших;

Даатгалын байгууллагын үйл ажиллагаанд шинжилгээ судалгаа хийж,

өнөөгийн байдал болон хэтийн төлөв, зах зээлийн үнэлэмжийг

тодорхойлох;

Даатгалын үйл ажиллагаанд хяналт тавих, дүгнэлт өгөх.


Даатгалын мэргэжлээр төгсөгч нь даатгалын компанийн санхүүгийн үйл

ажиллагаанд менежмент хийх, үйл ажиллагааны эрсдлийг тодорхойлох,

үнэлэх, хураамж, нөхөн төлөх хохирлын хэмжээг математик арга, загвараар

урьдчилан тооцоолох чиглэлээр даатгалын салбарт ажиллана. Мөн эрдэм

шинжилгээ, судалгааны байгууллагад энэ чиглэлээрээ ажиллах мэдлэг,

чадвар эзэмшсэн байна.

Энэ мэргэжлээр төгсөгч нь арилжааны даатгалын компаниудад даатгалын

менежер, Нийгмийн даатгалын байгууллагад даатгалын мэргэжилтнээр тус

тус ажиллах боломжтой.












Эдийн засгийн мэдээлэл зүйн бакалаврын зэргийн боловсролын агуулга нь

төгсөгчдөд банк, санхүү, татвар, хяналтын, төв орон нутгийн алба, сургалт,

эрдэм шинжилгээний байгууллагад эдийн засгийн математик загварчлалын

аргуудыг ашиглан шинжилгээ хийхэд шаардлагатай мэдлэг чадвар,

хандлага эзэмшүүлэхэд чиглэгдэнэ.



Эдийн засгийн

мэдээлэл зүй

Өгөгдлийн сангийн зохион байгуулалт, веб программчлал, мэдээллийн

технологи, мэдээллийн систем, эдийн засгийн математик

загварчлал,эконометрик, санхүүгийн математик программчлал, санхүүгийн

математик хичээлүүдийг судалснаар банк, санхүү бизнесийн байгууллагын

үйл ажиллагаанд эдийн засгийн шинжилгээ, прогноз хийх, үнэлэлт

дүгнэлт өгөх, байгууллагын мэдээллийн системийг зохион байгуулах

болон удирдах чадварт суралцдаг.


Бакалаврын түвшний мэргэжил эзэмшсэн эдийн засагч нь ерөнхийдөө

дөрвөн түвшний салбарт ажил үүргийг гүйцэтгэнэ. Үүнд:

Засгийн газар болон төсвийн байгууллагад

Банк санхүүгийн болон бусад салбарт

2005 оноос Худалдаа үйлдвэрлэлийн дээд сургуулийг бакалаврын зэрэгтэй

эдийн засгийн мэдээлэл зүйн мэргэжлээр 130 гаруй оюутан сургаж

төгсгөсөн. Манай мэргэжлээр төгсөгчид нь аймаг, нийслэлийн ЗДТГ, банк

санхүүгийн байгууллагад захирал, зээлийн эдийн засагч,IT-ийн инженер,

теллер аж ахуйн байгууллагуудад менежер, их дээд болон ЕБ сургуулиудад

багш гэх мэт албан тушаалд ажиллаж байна.



Математикаас гадна нийгмийн ухаан, англи хэлний хичээлүүдийг сайн

судалсан байх шаардлагатай ба аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх

чадвартай байх.

Үйлдвэрлэлийн

менежмент


Үйлдвэрлэлийн менежмент мэргэжлийн бакалаврын зэрэгтэй мэргэжилтэн

нь үйлдвэрлэл үйл ажиллагааны удирдлагын үндсэн асуудал,

үйлдвэрлэлийн хүчин чадал, бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт, тоног

төхөөрөмжийн байршил, чанарын удирдлага, технологийн талаархи

тодорхой ойлголтуудыг системтэй судлан, шинжлэх чадвартай, зах зээлийн

нөхцөлд үйлдвэрлэлийн үндсэн асуудал, бүтээгдэхүүний хийц загвар,

үйлдвэрлэлийн процесс дахь шийдвэрлэх асуудал, төлөвлөлтүүдийг хийх

зэрэг чадварыг эзэмшдэг.


Төгсөгчид нь үйлдвэр, аж ахуйн газарт үйлдвэрлэлийн менежер,

бүтээмжийн менежер, үйлдвэрийн газрын төлөвлөлтийн мэргэжилтэн зэрэг

ажлын байранд ажиллахаас гадна энэ мэргэжлээр төгссөн төгсөгчид хүний

нөөцийн менежер, нягтлан бодогч, маркетингийн менежер зэрэг ажлын

байранд хөрвөн ажиллах чадвартай байдаг. Энэ мэргэжлээр төгсөгчид нь

бизнес, төрийн байгууллагуудын удирдах албанд дэвшин өндөр үр

бүтээлтэй ажиллаж байгаа практик цөөнгүй байна.







Маркетинг, менежмент, бизнес дүрслэх урлаг, дизайны онол арга зүйн



Реклам

Сурталчилгааны

Менежмент

мэдлэг эзэмшихээс гадна урлахуйн ухаанд суралцаж, уран сэтгэж, реклам

дизайныг бүтээх болон маркетинг, рекламын менежментийн арга ухаан, ур


Мөн компьютерийн програмуудын онцлогийг мэргэжлийн өндөр түвшинд

онол практик хослуулан суралцаж эзэмшихээс гадна видео болон

хэвлэлийн реклам бүтээх ур чадвартай болж төгсдөг.


Энэхүү мэргэжил нь зах зээлд хөрвөх чадвартай бөгөөд маркетинг,

менежмент, дизайн гэсэн чиглэлээр суралцдаг тул маркетр, менежерээс

гадна рекламын дизайнераар ажиллах давхар боломжтой.

Реклам сурталчилгааны мэргэжлийн 5 карьер байдаг.

1. Телевиз, радио, сонин сэтгүүлийн газарт рекламны мэргэжилтэн

2. Пүүс компани худалдааны байгууллагад реклам сурталчилгааны

менежер болон маркетингийн ажилтан

3. Реклам сурталчилгааны агентлагийн захирал буюу менежер

4. Мэргэжлийн дизайны студид реклам сурталчилгааны

дизайнер

5. Гадаад дотоодын үйлдвэрлэлийн газруудад брэнд менежерээр ажиллах

боломжтой.

Манай төгсөгчид нь пүүс,компани,байгууллагуудад маркетингийн

ажилтан, менежер,дизайнераар амжилттай ажиллаж байна.






Аялал

жуулчлалын

менежмент


Аялал жуулчлалын аж ахуйн нэгжийг үүсгэн байгуулах, удирдах мэдлэг

чадвар дадлыг эзэмшнэ.

Аялал жуулчлалын үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах

удирдах, түүнд нөлөөлөх байгаль, нийгэм, эдийн засаг, улс төрийн хүчин

зүйлийг тодорхойлох мэдлэг чадвар эзэмшинэ.

Жуулчдын сэтгэлзүйг судлан шинжлэх арга барил эзэмшихийн зэрэгцээ

судалгааг социометрийн аргаар хийж өөрсдийн үйл ажиллагаанд ашиглах

мэдлэг чадвар эзэмшинэ.

Аялал жуулчлалын нөөц, бүтээгдэхүүнийг судлаж шинэ нөөц,

бүтээгдэхүүнийг судлаж илрүүлэх сэтгэлгээний, оюун дүгнэлтийн чадвар

дадал эзэмших


Аялал жуулчлалын чиглэлийн аж ахуйн нэгж, хувийн хэвшлийн компани,

төрийн ба төрийн бус байгууллагад ажиллах боломжтой байна.


Математик (70%), англи хэлний (30%) элсэлтийн шалгалт өгсөн байх

шаардлагатай. Гадаад хэл (англи, орос, япон, герман, франц зэрэг),

газарзүй, эрх зүйн зохих хэмжээний мэдлэгтэй байна.


Аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний байгууллагын үйл ажиллагааны



Зочид буудал,

зоогийн газрын

менежмент

онцлог, зохион байгуулалт, менежмент, маркетинг, үйлчилгээний

технологийг мэргэжлийн өндөр түвшинд онол, практик хослуулан

судлахаас гадна аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний захиалга,

мэдээллийн систем, тавилга, интерьер дизайн, мэргэжлийн англи хэлний

мэдлэг, ур чадварыг олж авна.

Суралцагч нь удирдлагын орчин үеийн арга барил, үйлчилгээг зохион

байгуулах, зочид үйлчлүүлэгчидтэй харилцах үйл ажиллагааг мэргэжлийн

түвшинд, хуулийн хүрээнд,бизнесийн ѐс зүйтэй хэрэгжүүлэх чадварыг

эзэмшинэ.


Төгсөгчид нь үндсэндээ ажлын байраар хангагдах буюу цаашид ахисан

түвшинд гадаад дотоодод үргэлжлүүлэн суралцдаг. Тухайлбал,

“Улаанбаатар”, “Баянгол”, “Чингис Хаан”, “Кемпински Хаан Палас”,

“Сонжин Гранд”, “Палас”, “White House”, “Puma”, “Цэцэг” зэрэг зочид

буудлуудад мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Энэ мэргэжлээр суралцагч нь

аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарын компаниудад дунд шатны

менежер, зочин хүлээн авагч, зохион байгуулагч зэрэг ажил, үүргийг

гүйцэтгэх боломжтой.


Математик, англи хэлний хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн байх ѐстой.

Аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай байх.

Бизнесийн

сэтгэл зүй


“Бизнесийн сэтгэлзүй” чиглэлээр төгсөгч нь эзэмшсэн мэргэжлийнхээ

дагуу өмчийн бүх хэвшлийн аж ахуйн нэгж, төрийн захиргааны болон

ашгийн бус байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хүмүүсийн мэдрэмж, зан

төрх, туршлагыг танин мэдэх замаар хүний нөөцийг шилж сонгох, сургаж

хөгжүүлэх, хамтран ажиллах түншээ зөв сонгох, өөрийн ажиллагчдын

сэтгэл зүйн байдалд дүн шинжилгээ хийх, хөдөлмөр зохион байгуулалтыг

зөв хийх талаар бизнесийн зөвлөгөө өгөх, зах зээлийн судалгаа явуулах,

хэрэглэгчийн сэтгэл зүйд нөлөөлөх, реклам сурталчилгаа явуулах замаар

байгууллагын борлуулалтыг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг зохион

байгуулна. Түүнчлэн сургалтын болон судалгаа, эрдэм шинжилгээ

байгууллагуудад ажиллаж болно.


Бизнесийн зөвлөх, Хүний нөөцийн сонголт, үйлдвэр, албан газрын хүний

нөөцийн салбартхүний нөөцийн зөвлөхөөр ажиллах боломжтой. Сургалт

хөгжлийн менежер, зах зээл судлал, хэрэглэгчдэд чиглэсэн маркетинг,

хэрэглэгчдийн зан үйлийг судлах, зөвлөх, Хөдөлмөрийн сэтгэлзүй,

хөдөлмөрийн зохион байгуулалт, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа болон

(үйлдвэр, худалдааны болон албан газрын ажилчдын) эрүүл ахуйн зөвлөгөө

өгөх.


Математик, нийгмийн тухай мэдлэг хичээлээр элсэлтийн шалгалт өгсөн

байх ѐстой. Аливааг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх чадвартай байх.



МУИС-ийн номын сан

Монгол улсын их сургуулийн төв номын сан нь манай орны томоохон номын сангуудын нэг

бөгөөд 1942 онд МУИС байгуулагдах үеэс үйл ажиллагаагаа эхлэн эдүгээ болтол эрдэмтэн багш нар,

оютнуудад ном хэвлэлээр үйлчилж байна. Одоо тус номын сан нь 300 000 гаруй боть номтой ба

хичээлийн 2-р байранд үндсэн үйлчилгээний 8 цэг салбар, 27 номын санчтайгаар үйл ажиллагаагаа

явуулж байна. Номын сан нэг жилд давхардсан тоогоор 200000 гаруй уншигчдад үйлчилдэг.

МУИС, Нээлттэй Нийгэм Форум, Дэлхийн Банк, НҮБ хамтран хөгжлийн болон бодлогын тухай

өргөн мэдээллийг олон нийтэд нэг цэгээс шуурхай олж авах боломж бүрдүүлэхийг эрхэмлэн зорьж

"Хөгжлийн Мэдээлэл, Сургалтын Төв"-ийг тус номын сангийн Чөлөөт сонголттой уншлагын танхимд

байгуулан ажиллуулж байна.

Байгалийн шинжлэх ухааны номын уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь хичээлийн 200 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд

монгол, орос хэл дээр хэвлэгдсэн физик, математик, хими, геофизик, геологи, газарзүй, биологи

болон техникийн шинжлэх ухааны чиглэлийн ном, сурах бичиг байх бөгөөд оюутнуудад

уншигчийн болон оюутны үнэмлэхийг үндэслэн үйлчилнэ. Мөн олон хувьтай номыг гэрээр

олгоно. Тус танхимд байхгүй номыг уншигчийн захиалгын үндсэн дээр ЭШФ-оос захиалгаар авч

уншлагын танхимаар олгож үйлчилнэ.

Нийгэм, хүмүүнлэгийн шинжлэх ухааны номын уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь 250 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд монгол, орос хэл

дээр хэвлэгдсэн нийгэм судлал, түүх, эдийн засаг, хууль зүй, соѐл урлаг, хэл шинжлэл, утга

зохиол, шашин судлал, гүн ухаан, сэтгэл судлалын шинжлэх ухааны чиглэлийн ном, сурах бичиг

байх бөгөөд оюутнуудад уншигчын болон оюутны үнэмлэхийг үндэслэн үйлчилнэ. Тус танхимд

байхгүй номыг уншигчийн захиалгын үндсэн дээр ЭШФ-оос захиалгаар авч уншлагын танхимаар

олгож үйлчилнэ.

Чөлөөт сонголттой уншлагын танхим

Тус уншлагын танхим нь 60 уншигчийн суудалтай. Энэ танхим нь тус сургуулийн багш , эрдэм

шинжилгээний ажилтан, докторант, магистрант, ажилтануудад цөөн хувьтай номыг ЭШФ-ноос

чөлөөт сонголтын хэлбэрээр, олон хувьтай номыг гэрээр олгож үйлчилнэ. Оюутнуудад гадаад хэл

дээрх номыг чөлөөт сонголтын хэлбэрээр үйлчилнэ.

Тогтмол хэвлэлийн уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь 50 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд 1970 оноос хойшхи

монгол сонин сэтгүүл, орос сэтгүүлүүд байх бөгөөд уншигчдад ажлын болон оюутны үнэмлэхийг

үндэслэн үйлчилнэ. 2008 оны байдлаар тус танхим нь дотоодын 48 төрлийн, гадаадын 5 төрлийн

сонин сэтгүүл захиалан уншигчдын хүртээл болгож байна.

Эрдэм шинжилгээний төв фонд

Эрдэм шинжилгээний төв фондод номын сангийн нийт номын 60 гаруй хувь нь байдаг. Мөн

түүнчлэн энд диссертаци, магистрын дипломын ажлууд байдаг. ЭШФ нь тус сургуулийн багш,

ажилтан, ажилчид, магистрант, докторант нарт “Чөлөөт сонголттой уншлагын танхим”-аар

дамжуулан цөөн хувьтай номыг уншлагын танхимаар, олон хувьтай номыг гэрээр олгож

үйлчилнэ. Салбар уншлагын танхимуудад байхгүй номыг ЭШФ-оос оюутнуудын захиалгаар

олгоно.

Каталоги, лавлагаа, ном зүй, мэдээллийн тасаг

Энэхүү тасаг нь уншигчдад номын сан, ном зүйн холбоотой мэдээллээр үйлчилдэг. Үүнд: номын

нэр, зохиогчийг тодруулах, хэрэгцээт номоо ямар каталогоосшүүх, тодорхой нэг сэдвийн

холбогдолтой номын тухай, мөн реферат болон дипломын ажилтай холбогдсон материалыг ямар



ном, сонин, сэтгүүлээс олж болох гэх зэрэг асуултанд электрон болон цаасан каталоги, картын

сан, лавлагааны материал ашиглан лавлагаа өгнө. Лавлагааг амаар болон бичгээр авч болно.

Компьютерийн танхим

Уг танхим нь оюутнуудад оюутны үнэмлэхийг үндэслэн интернет, тоефлийн болон төрөл бүрийн

сургалтын холбогдолтой CD, хайлтын систем болон бусад үйлчилгээгээр үйлчилж байна.

Оюутнуудад сургалтын холбогдолтой материалуудыг үнэгүй ашиглуулах ба интернет ашиглах,

материал хэвлэж авах боломжтой.

Оюутны дотуур байр

МУИС нь оюутны таван байртай ба гадаадын 160, дотоодын 1200 оюутан хүлээн авах

багтаамжтай. Дотуур байранд суух оюутны хяналтын тоог байрны хүчин чадалд зохицуулан

сургуулийн захиргаанаас тогтоож, бүрэлдэхүүн сургуулиудад хүргүүлдэг. Дотуур байранд суух,

шинээр элссэн, хөдөө орон нутгийн оюутанг бүртгэхдээ:

Хөгжлийн бэрхшээлтэй

Өнчин болон амьдралын боломж нөхцөл муу оюутны материалыг эхний ээлжинд хүлээн авна.

Шинэ элссэн оюутан бүртгүүлэхээр сургуульдаа ирэхдээ дотуур байранд суух мэдүүлгээ хамт

өгөх боломжтой.

Холбоо барих утасны жагсаалт

МУИС-ийн бакалаврын сургалтын алба:

Утас: 320892, 318161, 77307730-1023,1024

Бүрэлдэхүүний сургуулиудын утас:

Математик, компьютерийн сургууль (МКС) 311443, 325631, 77307730-3102

Физик, электроникийн сургууль (ФЭС) 327330, 329993, 77307730-1303

Мэдээллийн технологийн сургууль (МТС) 324007, 325305, 77307730-3302

Хими химийн инженерчлэлийн сургууль (ХХИС) 327793, 322278, 77307730-1502

Биологи биотехнологийн сургууль (ББТС) 323970, 322608, 77307730-2102

Газар зүй, геологийн сургууль (ГГС) 311809, 322822, 77307730-6102

Монгол хэл, соѐлын сургууль (МХСС) 314327, 325435, 77307730-2502

Гадаад хэл, соѐлын сургууль (ГХСС) 326305, 322897, 77307730-2702

Нийгмийн шинжлэх ухааны сургууль (НШУС) 319392, 328890, 77307730-2302

Хууль зүйн сургууль (ХЗС) 312600, 321739, 77307730-3503

Эдийн засгийн сургууль (ЭЗС) 350277, 350994, 77307730-4103

Олон улсын харилцааны сургууль (ОУХС) 354618, 354610, 77307730-5102

Худалдаа үйлдвэрлэлийн сургууль (ХҮС) 326748

Улаанбаатар их сургууль (УБС) 456360

Documents

Elseltiin medeelel