Elektrikle Çalışmalarda İş Güvenliği

ELEKTRİKLE

ÇALIŞMALARDA ISG

Yrd.Doç.Dr. H. Murat ÜNVER Elk.Yük. Müh – İşletmeci – İş Güvenliği Uzmanı & Eğitmeni

ÜNVER Elektrikle Çalışmalarda ISG 2

Sunum Planı

Elektriğin tarihçesi

Elektriğin tanımı

Statik elektrik

Topraklama

Elektrik akımının insan üzerine etkisi

Elektrik kazalarının nedenleri

Elektriğin güvenli kullanımı


ELEKTRİĞİN TANIMI

Elektrik Tarihi

Antik Yunan'da kehribarın (Yunanca ήλεκτρον-ilektron) sürtünmesi ile diğer nesneleri çektiğini gözlemlemiş ve bu güce elektrik adını vermişlerdir.

Yüzyıllar sonra, 1752'de, Benjamin Franklin elektrik üzerine deneyler gerçekleştirmiş ve yıldırım ile statik elektrik arasındaki bağı tanınmış uçurtma deneyi ile incelemiştir. Luigi Galvani (1737-1798), Alessandro Volta (1745-1827), Michael Faraday (1791-1867), André-Marie Ampère (1775-1836), ve Georg Simon Ohm (1789-1854) çalışmaları ile elektriğin anlaşılmasında önemli katkıda bulunmuşlardır.

20 yüzyılların başlarnda ise, elektrik mühendisliği tarihinin en önemli isimlerinden bazıları belirmiştir: Nikola Tesla (floresan lamba, hız ölçer, otomobillerdeki ateşleme sistemini, radarın

temellerini, elektron mikroskobu, mikrodalga fırın, 700 patent) , Samuel Morse, Thomas Edison,

George Westinghouse, Werner von Siemens, ve Alexander Graham Bell.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunan

http://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunan

http://tr.wikipedia.org/wiki/Kehribar

http://tr.wikipedia.org/wiki/Yunanca

http://tr.wikipedia.org/wiki/Benjamin_Franklin

http://tr.wikipedia.org/wiki/Luigi_Galvani

http://tr.wikipedia.org/wiki/Alessandro_Volta

http://tr.wikipedia.org/wiki/Michael_Faraday

http://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Ampere



http://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Ohm

http://tr.wikipedia.org/wiki/Nikola_Tesla

http://tr.wikipedia.org/wiki/Samuel_Morse

http://tr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edison

http://tr.wikipedia.org/wiki/George_Westinghouse

http://tr.wikipedia.org/wiki/Werner_von_Siemens

http://tr.wikipedia.org/wiki/Alexander_Graham_Bell



Madde Yapısı

Maddenin yapı taşları olan atomlar, çekirdekte nötron ve

proton ile bunların çevresinde dönen elektronlardan oluşur

Bir elektron yükü e= -1.6x10-19 Coulomb’dur.

Proton ise bunun pozitif değerlisidir.



Madde Yapısı

Atomların kendi aralarında birleşip molekülleri oluşturmaları,

elektriksel çekim kuvveti sayesinde gerçekleşir.

Örneğin tuzlarda atomları elektriksel çekim kuvveti (iyonik

bağ) bir arada tutar.



Madde Yapısı

Ayrıca gezegenimizin de çevresindeki manyetik alan da,

çekirdeğinde yer alan elektrik akımlarından doğar.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1



Elektriksel Yük

Elektrik ayırt edici bir özellik olup, fizikçiler tarafından maddenin

davranışlarını tanımlamak için kullanılır.

Hiç kimse doğrudan bir elektriksel yük görmemiştir, ancak benzerlik

yaklaşımı ile tüm davranışları doğru olarak bilinmektedir.

Biri diğerinin tersi davranışlar sergileyen iki tür elektriksel yükten söz

edilir, bunlar artı (veya pozitif) yük ve eksi (veya negatif) yük diye

adlandırılırlar.

http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtle



Elektriksel Yük

Farklı türden iki yük ise birbirini çeker aynı türden iki yük ise birbirini iter.

Parçacıklar arasındaki bu kuvvetin nicel değerlendirilmesi ise Coulomb

yasası ile hesaplanmaktadır. F=kq1q2/r2

Eşit miktarda artı ve eksi yüke sahip parçacıklar ise, biri diğerini

bastırdığından, yüksüz veya nötr olarak adlandırılırlar.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Coulomb_yasas%C4%B1

http://tr.wikipedia.org/wiki/Coulomb_yasas%C4%B1



Elektriksel Gerilim

(gerilim = potansiyel farkı = voltaj )

İki konum arasındaki elektriksel gerilim, artı yüklü bir noktasal yükü

bu iki konum arasında ilerletmek için üretilen iş olarak tanımlanır.

(1 volt = 1 joule/coulomb).

Elektriksel gerilimin ölçüm birimi volt'tur, voltmetre ile ölçülür.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_Y%C3%BCk

http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9F

http://tr.wikipedia.org/wiki/Volt



Elektriksel Gerilim (gerilim = potansiyel farkı = voltaj )

Bu kavram, sıcaklığa benzetilebilir. Uzayın her hangi bir konumu için

bir sıcaklık değeri söz konusudur ve iki konum arasındaki fark ısının

hangi yön ve miktarda değişeceğini gösterir.

Benzer biçimde, uzayın her konumu elektriksel gerilim değerine

sahiptir ve iki konum arasındaki gerilim farkı, bu iki nokta arasındaki

elektron hareketinin yönünü ve miktarını ifade eder.



Elektrik Akımı Elektrik akımı, elektriksel yükün akışı

olup, birimi amperdir, ampermetre ile

ölçülür.

Herkes tarafından bilinen akım tanımı,

elektronların metal tel gibi bir iletken

içerisinde hareketidir.

Bir diğer örnek, elektrolizdir. Burada

yüklü atomlar (iyonlar) sıvının

içerisinde hareket ederler.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_ak%C4%B1m%C4%B1

http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektriksel_y%C3%BCk

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amperdir&action=edit&redlink=1

http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0letken

http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektroliz

http://tr.wikipedia.org/wiki/Atom



Elektrik Akımı

Elektrik akımı kavramlarından

doğru akım (DC), yüklerin tek yönlü hareketini tanımlarken,

alternatif akım (AC) düzenli olarak akış yönünün tersine çevrildiği

akımı tanımlar.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fru_ak%C4%B1m

http://tr.wikipedia.org/wiki/Alternatif_ak%C4%B1m



Elektrik Akımı

Alternatif akım



Elektrik Akımı

Ohm yasası elektrik akımı ile gerilimi bağlayan önemli bir bağıntıdır.

I [A]= U[V] / R[W] ile ifade edilir.

Burada görüldüğü gibi akım gerilim ne kadar yükselirse, direnç ne

kadar düşerse akım o denli fazla olur.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_yasas%C4%B1



Statik Elektrik;

Elektronların atomlar arasında hareket

etmesiyle ortaya çıkan enerji olarak

düşünülebilir.

Buradaki hareket, elektronların

çekirdek etrafındaki hareketi değil, farklı

atomlar arasındaki hareketidir.

Statik elektrik deşarjı için en iyi örnek

yıldırım düşmesi’dir



Statik Elektrik;

Kısaca statik elektrik; sürtünme sonucu oluşan, genel olarak bir işe

yaramayan ve zaman zaman arklar şeklinde boşalan bir elektrik

enerjisidir.

Bu boşalma genelde kontrol altına alınamaz dolayısıyla çok

önemli bir yangın çıkış ve patlama sebebidir.

Ayrıca birkaç uygulama dışında statik elektrikten faydalanılamaz.



Statik Elektrik; Unutulmamalıdır ki: Herhangi bir madde statik elektrik ile

yüklenmişse, ortamda her zaman buna eşit miktar ama zıt işaretli

yükler bulunur.

Dikkat: Yüklenmenin sona ermesi ile artık yükler birbirine yönelmeye

başlar.



Yük boşalması, yüklü maddenin direncine ve topraklama durumuna

bağlıdır. Plastik malzemeler için bu yük boşalması saatler hatta günler

alabilirken, gaz/buharlarda yük boşalması çok daha süratli olur.

Bu nedenle, yanıcı gazlar ile işlem yapılırken çok dikkatli olmak

gerekir.

http://topraklama.com/topraklama_olcu_aletleri-15.html



http://topraklama.com/topraklama-14.html





Statik Elektrik Uygulamaları Statik elektrik ile; taşıma işleri, konveyör bantları, kaplama işlemleri, örtme ve

doldurma işlemleri, basım ve matbaa işlemleri, karıştırma işlemleri ve sprey

uygulamaları gibi birçok yerde karşılaşılmaktadır.



Statik Elektrik Uygulamaları

1 2 3

4 5

Laser yazıcı

çalışma

prensibi

*******


TOPRAKLAMA

TOPRAKLAMA NEDİR?

Elektrik akımının canlılara zarar vermemesi amacıyla toprak potansiyelinin

ihtiyaç duyulan noktaya taşınmasıdır.

Paratoner tesisatları da topraklama tesisatıdır.


TOPRAKLAMA

TOPRAKLAMA NASIL YAPILIR?

Genelde topraklama tesisatları aşağıdaki türlerden biri ile yapılır.

Çubuk elektrot

Kazayağı

Levha elektrot (tercih edilmez)

Şerit elektrot

Metal elektrot

Metal yer altı su boruları

Bina ihata elektrodu


TOPRAKLAMA

TOPRAKLAMA NASIL

YAPILIR?

Özellikle insanların ve

hayvanların bulunduğu

alanlarda toprağa geçiş

direncinin mümkün

olduğunca küçük tutulması

önemli ve hayatidir.

Yıldırımdan korunma

tesislerinde ise topraklama

direncinin mümkün olduğu

kadar küçük olması, yıldırım

düşmesi halinde meydana

gelecek yan atlamaları

azaltacağından bu hususa

ayrıca önem verilmelidir.

http://www.topraklama.com/topraklama_direnc_dusurucu-103.html

http://www.topraklama.com/topraklama_direnc_dusurucu-103.html


TOPRAKLAMA

TOPRAKLAMA NASIL YAPILIR?

İnsanlar ve hayvanlar için tehlike bulunan

yerlerde her bir toprak elektrodu sisteminin

toprağa geçiş direncinin en çok 10 ohm

değerinde olması istenir. Ancak bu değerin

ne kadar altına inilirse o kadar avantaj

sağlanır.

Bu değerin altına inilemeyen zeminlerde (kum, çakıl, kuruluk vs)

iletkenliği artırıcı tedbirler alınabilir. (özel iletken malzemeler, kömür tozu, tuz kullanımı,

nemlendirme, et toprak taşınımı vs)


TOPRAKLAMA

Topraklama Yönetmeliği’ne göre;

Binanın toprak tesisatı ile paratoner topraklamasının eş potansiyelde

olması sağlanmalı ve her ikisi birbirine irtibatlandırılmalıdır. (???)

Eğer binanın genel topraklama tesisatına bilgisayar gibi hassas

cihazlar bağlanmış ise; bu takdirde iki topraklamanın bağımsız olması

düşünülebilir.

İki topraklama tesisatının birbirinden tam anlamıyla izole edilmesi için

aralarındaki uzaklık en az 10 m olmalıdır.


TOPRAKLAMA

Elektrik topraklama yönetmeliği Madde 18 e göre

Koruma düzeninin anma akımı Bakır iletkenin min.kesiti

Amper . mm2 .

25 A. e kadar 2,5 35 A. e kadar 4,0

50 A. e kadar 6,0

63 A. e kadar 10,0

125 A. e kadar 16,0

160 A. e kadar 25,0

224 A. e kadar 35,0

250 A. e kadar 50,0

630 A. e kadar 70,0

800 A. e kadar 95,0

1000 A. e kadar 120,0


ELEKTRİK AKIMININ İNSAN ÜZERİNE ETKİSİ

Elektrik akımı ile meydana gelen kazalar, tesir bakımından üç ana gruba ayrılabilirler.

1) Elektrik akımının doğrudan sinirler, adaleler ve kalbin çalışması üzerine tesiri,

2) Elektrik akımının sebep olduğu ısınmadan kaynaklanan zararlar, mesela arkın sebep olduğu yanmalar.

3) İnsan için zararlı olmayan çok küçük akımlarda, korku sebebi ile mesela düşme, çarpma vb. gibi mekanik zararlar.

Bu tesirlerden en önemlisi, elektrik akımının sinirler ve adaleler üzerine direkt tesiridir.



DEVREYE UYGULANAN GERİLİM:

Çarpma akımı, birinci derecede devreye uygulanan gerilim değerine bağlıdır.

Her ne kadar akan akımın şiddeti, devreye uygulanan gerilime bağlı ise de, hayati tehlikeye yol açan sebep gerilim değil, insan vücudundan geçen akımdır.

Etkin değeri 50 V’un üstündeki gerilimler tehlikeli gerilimlerdir.



DEVREYE UYGULANAN GERİLİM:

1001 V ve üstü yüksek gerilim altı alçak gerilimdir.

Eski Gerilim Tasnifi

Küçük Gerilim: 0-50 V arası gerilimdir.

Alçak Gerilim: 51-1000 V arası gerilimdir.

Orta gerilim : 1.001 - 36.000 Volt arası

Yüksek gerilim : 36.001-170.000 Volt arası

Çok Yüksek gerilim : 170.001 Volt ve yukarısı

Yaklaşma mesafeleri

50 - 3.5 kV 30 cm

3.5 - 10 kV 60 cm

10 - 50 kV 90 cm

50 - 100 kV 150 cm

100 - 250 kV 300 cm

250 - 450 kV 400 cm



AKIMIN ETKİSİ

Elektrik akımı insan vücudu üzerinden geçtiğinde, sinir yolu ile adalelerin kasılmasına yol açar; bu fizyolojik bir olaydır.

Elektrik kaçağı olan cihazı tutan bir insan, vücudundan geçen akımın belirli bir değerinden sonra, adalelerin kasılması sebebiyle artık bu cihazı elinden bırakamaz.

Elektrik akımının en zararlı belirtisi, kalp adaleleri üzerine olan tesirdir.



AKIMIN ETKİSİ

Kalbin, çarpma akımının yolu üzerinde bulunması halinde, kalp adaleleri kasılır ve kalbin kumanda sistemi bozulur.

Kalp her ne kadar yine atmaya devam etse de bu artık düzenli değildir. Kalbin bu şartlar altındaki anlamsız atışlarına “ventriküler fibrilasyon” denir. Fibrilasyon halinde kalp artık normal çalışamaz ve kan pompalama görevini yapamaz.

En tehlikeli durum, akımın sol elden girip göğüsten çıkmasıdır.



1. Bölge

Akım sadece hissedilir, ölüm tehlikesi yoktur.

Bayanlarda 6 mA ve erkeklerde 9 mA adalelerde kasılmaya sebep olur ve şahıs tuttuğu iletkeni artık kendiliğinden bırakamaz.

20 mA den üsütnde nefes alma organlarında kramp başlar.



2. Bölge

Tansiyon yükselir, teneffüs

zorlaşır, kalp düzensiz çalışır.

Kısa süreli çarpmalar, korku ve

şok tesiri yapar, fakat zararlı

değildir.



2. Bölge

Kalpte baş gösteren fibrilasyon reverzibldir. Kısa süre içinde tesiri ortadan kalkarsa ve gerekirse suni teneffüs yaptırılarak, kazazede kısa zamanda normal durumuna döner

Eğer elektrik çarpmasının süresi uzun olursa, mesela otuz saniyeden sonra hasta şuurunu kaybeder ve bundan sonra ölüm baş gösterebilir.



2. Bölge

Eğer derhal suni teneffüs yaptırılmazsa, kalbin düzensiz çalışması nedeniyle beyin oksijenle beslenemediğinden dört dakikadan sonra hayati merkezler felç olur:

Buna beyin ölümü denir.



3. Bölge

Tehlikeli bölgedir: Tehlikeli

kalp fibrilasyonları bu

bölgedeki akım değerlerinde

meydana gelir.

Akımın belirli bir süre tesir

etmesi halinde kalp bundan

zarar görür ve ölüm baş

gösterir:

Buna kalp ölümü denir.



3. Bölge

Çoğu zaman bu olay reverzibl

değildir: Kazazedeyi suni

teneffüsle kurtarmak mümkün

olmaz.

Ancak bu bölgelerin sınırları kesin olmadığından ve akımın tesiri şahıslara göre çok büyük farklar gösterdiğinden, kazazedelere mutlaka kurtarma tedbirleri uygulanmalıdır.



3. Bölge

İnsan vücudunun direncinin en

az 1000 ohm olduğu kabul

edilirse, 220 V şebeke

geriliminde insan vücudundan

220 mA gibi bir akım geçer ki,

bu da üçüncü bölgeye isabet

eder. 0,3 saniyeden daha uzun

bir süre tesir ettiği takdirde bu

akım, ölümle sonuçlanan kalp

fibrilasyonlarına yol açar.



4. Bölge

Daha ziyade yüksek gerilim kazalarında söz konusu olur.

İncelenen çok sayıdaki olayda gözlenmiştir ki; tehlikeli fibrilasyon üçüncü bölgede baş gösterdiği halde dördüncü bölgede buna her zaman rastlanmamıştır:



4. Bölge

Bu çok enteresan bir sonuçtur.

6 kV luk bir yüksek gerilim

tesisinde baş gösteren bir

kazada insan vücudundan 6 A

gibi büyük bir akım geçer: Bu

değer dördüncü akım

bölgesine girer. Bu akımın

sebep olacağı yanma ve

benzeri zararların dışında,

reverzibl kalp durması

sebebiyle, bu kazazedenin

kurtulma şansı daha büyüktür.





Hata süresi Vücut akımı

s” mA .

0,05 900

0,10 750

0,20 600

0,50 200

1,00 80

2,00 60

5,00 51

10,00 50

Hata süresi Temas Gerilimi

s” V .

10,05 80

1,10 100

0,72 125

0,64 150

0,49 220

0,39 300

0,29 400

0,20 500

Topraklama yönetmeliği Ek - C



UNUTMAYALIM!!!

Bir elektrik çarpması olayında mutlaka acil olarak kazazedeye ilk yardım uygulanmalıdır.

Kalp ve beyin ölümünün maksimum süresi 4 dakikadır.

Elektrik çarpmalarında tesir süresinin önemi çok büyüktür. Süre uzadıkça tehlike büyür.



UNUTMAYALIM!!!

Vücudun elektrik şokuna dayanımı şahıstan şahısa göre büyük farklar gösterir.

Kalp üzerinden 0,3 sn’den daha uzun süre 80 mA ve daha üstünde akım geçerse kalp adaleleri kasılarak tehlikeli fibrilasyon başlar ve olay çoğu zaman ölümle sonuçlanır.

Kalbin normal çalışma periyodu 750 ms‘dir. 750 ms ‘den daha uzun süre tesir eden akımlar özellikle tehlikelidir.


ELEKTRİK ÇARPILMASI SIRASINDA

YAPILACAKLAR

0-) ???

1-) Acilen girişten elektrik akımı kesilmeli (sigorta, şalter vs)

2-) Fiş çekilerek, acil durdurma kullanarak vs. elektrik kesilmeli

3-) Çarpılmaya maruz kalan kişi kuru zemindeyse uzun bir cisimle itilerek veya çekilerek kurtarılmalı

4-) Kişi -üstünde kuru elbiseler varsa, arkadan yaklaşılarak- elbisesinden çekilmek suretiyle elektrikten uzaklaştırılmalı

5-) Bunların hiçbiri yapılamazsa kesinlikle kendinizi tehlikeye atmayınız



ELEKTRİĞE ÇARPILAN KİMSEYE YAPILACAK İLK YARDIM

Üzerinden elektrik akımı geçerek elektriğe çarpılan bir kimseye uygulanacak ilk yardım tedbirleri şunlardır:

· Kazazedenin maruz kaldığı hatalı akım devresi derhal kesilir; bunun için mesela anahtar açılır, fiş prizden çekilir, sigorta çıkarılır. Bunlar mümkün olmazsa kazazede yalıtkan cisimler yardımı ile (kuru elbise, kuru tahta vb.) veya elbisesinden çekerek gerilim altında bulunan kısımlardan uzaklaştırılır.

· Yardımcıların da hayatı tehlikeye düşmeyecek şekilde kazazede tehlike alanından uzaklaştırılır.

· Suni teneffüs yaptırılır. Son yıllarda ağızdan ağıza veya ağızdan buruna nefes verme metodu tercih edilmektedir. Nefes verme olayı dakikada yaklaşık 12 defa tekrarlanır. Kalbin durması halinde suni teneffüsle birlikte ayrıca derhal dışardan kalp masajı yapılmalıdır;

bunun için göğüs üzerine basılıp bırakılır. Gerekli hallerde suni teneffüs uzun zaman uygulanmalıdır.

· Bu arada kazazedeyi bir hastaneye nakletmek için ambulans çağırılır; hastanın nakli esnasında da suni teneffüse devam olunur, eğer varsa oksijen verilir.

· Kalp normal çalışmaya başlayıp kazazede kendiliğinden normal nefes alıp verirse, suni teneffüs başarıyla sonuçlanmış sayılır.

· Yangın başlangıcı varsa, kazazede yere yatırılır ve ilkin yaygın söndürülür.

· Yanık yaraları mikropsuz, temiz bezle örtülür. Yaraya pudra, yağ veya merhem sürülmez.

· Kazazede derhal hastaneye kaldırılmalıdır.

*******


ELEKTRİK KAZALARININ NEDENLERİ

Elektrik bağlantılarındaki kötü temas

Elektrik izolasyonunun bozulması

Elektrik kısa devresinin meydana gelmesi

Statik elektrik oluşmasının önlenmemesi

Statik elektrik topraklaması yapılmaması

Manyetik alan koruması yapılmaması



Elektrik tesisatının, cins ve hacmine göre yetkili ehliyete sahip kişilerce yapılmaması,

Makina veya aletlerin çıplak metal kısımlarının topraklanmamış ya da gerekli yalıtımın yapılmamış olması,

Topraklamanın muayene edilmemesi sonucu, topraklaması yapılmış olduğu sanılan alet veya makinaların, zaman bağlı olarak veya dış etkenler sonucu topraklamasının bozulmuş olması,

Çalışanlara yeterli kişisel koruyucu, yeterli güvenlik malzemesi verilmemesi veya çalışanların bunları kullanmamaları,



Çalışanların gerekli talimatları almadan veya görevleri dışında arızaya müdahale etmeleri,

Çalışanların elektrik enerjisi hakkında gerekli eğitim, bilgi ve deneyime sahip olmamaları

Çalışanların veya çalıştıranların işlerini benimsememeleri

İş disiplinine uymamak (şakalaşmak,verilen emre uymamak vs.)

Kendine aşırı güvenmek.



Yetersiz veya hatalı araç gereç, makineler kullanmak.

Yer altı kablolarının alçak gerilimde yüzeyden 60 cm aşağıda, yüksek gerilimde ise yüzeyden 1,5-2 m aşağıda döşenmemiş olması.

Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konularında gerekli bilgilerin verilmemesi ve bu konuda sürekli olarak uyarılmamaları


Makine yakınındaki elektrik kaçağı ile madeni kısımları’nın elektriklenmesi sonucu oluşan kazalar %26

İzolasyon hatalarından oluşan kazalar %23

Enerji iletim hatlarıyla temas sonucunda oluşan kazalar %20

-------------------------------------------------------------------------------------------

Elektrik direkleri üzerinde veya yakınında oluşan kazalar %12

Gerilim yakınındaki işlerde oluşan kazalar %5,5

Patlama sonucu oluşan kazalar %5,9

Elektrik kısa devreler sonucu yangın %7,6



ELEKTRİĞİN GÜVENLİ KULLANIMI

Elektrik en önemli enerji kaynaklarımızdan

biridir. Aydınlatma, ısıtma, soğutma ve çok

çeşitli makinaların çalıştırılması gibi yüzlerce

şeyi yapmada ona bağımlıyız.

Elektrik yaptığı bütün iyi şeylere karşın

tehlikeli de olabilmekte, hatta insanları

öldürebilmektedir.

A.B.D.'de yapılan her yıl yarım milyondan

fazla elektriksel nedenli yangın meydana

gelmektedir, buna bağlı milyonlarca dolarlık

mal-mülk hasarı olmaktadır ve yaklaşık 1100

kişi elektrik çarpmalarından ölmektedir.



Bazı insanlar 110 volt'luk elektriğin şok tehlikesi/riski yaratmadığını sanmaktadır. Bu inanış doğru değildir. 50 Volt'dan yukarısı daima risklidir.

Elektrik akımı en az dirençli yolu tercih ederek bir yerden başka bir yere akar

Eğer insan vücudu bu yolu sağlarsa, bir elektrik şokuna maruz kalınabilir.

Nemlilik ise etkiyi artırıcı bir rol oynar.



Elektriğin güvenli kullanımı için şu hususlara dikkat etmek gereklidir.

1-) Elektrik tesisatında TSE standartlarına uygun malzemelerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.

2-) Atölyedeki veya kısımdaki tezgahları tamamen durduracak bir ana şalter bulunmalıdır.

Ayrıca her makina ve tezgahın ayrı ayrı durdurma tertibatı bulunmalıdır.



3-) Elektrik panolarının ön kısımlarında geçişi güçleştirecek malzeme bırakılmamalıdır.

4-) Kazı yapanların yer altı kablolarından korunabilmesi için kullandıkları kazıcı aletlerin saplarının mutlaka izoleli olması ve

izole eldiven giymeleri gerekir.

5-) Elektrik kabloları muntazaman döşenmiş olmalı, kırık fiş ve prizler onarılmalı, sigortalar kapalı dolap içerisinde bulundurulmalıdır ancak dolap kilitlenme(me)lidir.



6-) Elektrikli teçhizatı kullanmaya

başlamadan önce el ve ayakların

kuruluğundan emin olunmalıdır.

Eğer nemli veya ıslak bir zeminde

çalışma zorunluluğu doğarsa, bir

kaçak akım rölesi kullanılmalıdır.

Ayrıca, yalıtkan ayakkabı giyilmelidir,

kuru tahta ya da bir paspas üzerinde

durulmalıdır.



7-) Cihazların fişini prize takmadan önce bu cihazın kapalı (off/0)

olduğu kontrol edilmelidir.

Kabloların duy'a/prize veya el aletlerine giriş yerlerinde yıpranma

olup olmadığını kontrol edilmelidir.



8-) Kullanılan kablonun

korunmuş olduğundan

emin olunmalıdır.

Kablo karşıdan karşıya

geçirilirken olabildiğince

baş seviyesinin üstünden

geçirilmelidir.



9-) Prizlerin emniyet kapaklı olması

tercih edilmelidir.

10-) Mutlaka topraklı (toprak bağlantılı)

priz kullanılmalıdır.

11-) Buşonlu sigortalara asla tel sararak

onarım yapılmamalıdır. Otomatik

sigorta kullanılmalıdır.



12-) Kaçak akım röleleri kullanılmalı ve

enaz ayda bir kez çalışması kontrol edilmelidir.

13-) Herhangi bir elektrikli teçhizatı onarmaya kalkışılmamalıdır. Elektrik işi bu konuda eğitilmiş ve deneyim kazanmış elektrikçiye bırakılmalıdır.

14-) Her türlü cihazın kullanım klavuzu mutlaka dikkatle incelenmelidir.

15-) Cihazlar mutlaka uygun şartlar altında kullanılmalıdır.



Sonuç olarak;

Elektrik kazaları ve yangınlarını önlemek zor değildir.

Elektrik hakkında bilgi edinilmeli, gerekli güvenlik önlemleri alınarak

riskler kontrol altında tutulmalıdır.






ELEKTRİKLE ÇALIŞMALARDA İSG

Teşekkür ederim…

İletişim : Yrd. Doç.Dr. H. Murat ÜNVER

544 771 07 90

[email protected]

Documents

Elektrikle Çalışmalarda İş Güvenliği