Magdalena Wojarska RenataMarks-Bielska

Ekonomiczny aspekt funduszypolityki spoacutejności analiza napoziomie układu regionalnego PolskiStudia Prawnoustrojowe nr 28 331-351

2015

2015

UWM Studia Prawnoustrojowe 28

Magdalena Wojarska Renata Marks-BielskaKatedra Polityki Gospodarczej i Regionalnej Wydział Nauk Ekonomicznych UWM

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności (analiza na poziomie układu regionalnego Polski)

Wprowadzenie

Podstawowym zadaniem polityki spoacutejności Unii Europejskiej jest wsparcie państw członkowskich w przezwyciężaniu barier rozwojowych na poziomie regioshynalnym Dzięki środkom finansowym zarezerwowanym w budżecie UE na ten cel do końca grudnia 2014 r udało się zrealizować w naszym kraju 193 535 projektoacutew dofinansowanych kwotą przekraczającą 377 mld zł1 Największy odsetek środkoacutew zainwestowany został w dostępność terytorialną kapitał ludzki B+R innowacje przedsiębiorczość oraz ochronę środowiska2 Przeprowadzone w kwietniu 2014 r badanie CBOS3 wyraźnie pokazało że możliwość korzystania z funduszy UE to obok otwartości granic i możliwości swobodnego poruszania się po państwach członkowskich największa korzyść towarzysząca akcesji Polski do UE

Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka funduszy polityki spoacutejnoshyści w świetle rozwiązań prawnych z lat 2000-2014 oraz identyfikacja zależności pomiędzy poziomem absorpcji tych środkoacutew a konkurencyjnością polskich reshygionoacutew

Do określenia poziomu konkurencyjności wykorzystana została procedura TOPSIS ktoacutera umożliwiła zastąpienie zbioru wskaźnikoacutew cząstkowych jedną zagreshygowaną wielkością tzw miernikiem syntetycznym4 Agregatowa miara konkurenshy

1 Zob [online] ltwwwmapadotacjigovplstatystyki-i-porownaniagt2 Zob [online] ltwwwmirgovplfunduszeFundusze_Europejskie_2014_2020Documents

NSRO_ miesieczna_luty_2015pdfgt3 Zob [online] ltwwwcbosplSPISKOMPOL2014K_052_14PDFgt4 E Piotrowska E Roszkowska Analiza zroacuteżnicowania wojewoacutedztw Polski pod względem pozioshy

mu innowacyjności bdquoOptimum Studia Ekonomicznerdquo 2011 nr 2(50) s 75

2015

UWM Studia Prawnoustrojowe 28

Magdalena Wojarska Renata Marks-BielskaKatedra Polityki Gospodarczej i Regionalnej Wydział Nauk Ekonomicznych UWM

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności (analiza na poziomie układu regionalnego Polski)

Wprowadzenie

Podstawowym zadaniem polityki spoacutejności Unii Europejskiej jest wsparcie państw członkowskich w przezwyciężaniu barier rozwojowych na poziomie regioshynalnym Dzięki środkom finansowym zarezerwowanym w budżecie UE na ten cel do końca grudnia 2014 r udało się zrealizować w naszym kraju 193 535 projektoacutew dofinansowanych kwotą przekraczającą 377 mld zł1 Największy odsetek środkoacutew zainwestowany został w dostępność terytorialną kapitał ludzki B+R innowacje przedsiębiorczość oraz ochronę środowiska2 Przeprowadzone w kwietniu 2014 r badanie CBOS3 wyraźnie pokazało że możliwość korzystania z funduszy UE to obok otwartości granic i możliwości swobodnego poruszania się po państwach członkowskich największa korzyść towarzysząca akcesji Polski do UE

Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka funduszy polityki spoacutejnoshyści w świetle rozwiązań prawnych z lat 2000-2014 oraz identyfikacja zależności pomiędzy poziomem absorpcji tych środkoacutew a konkurencyjnością polskich reshygionoacutew

Do określenia poziomu konkurencyjności wykorzystana została procedura TOPSIS ktoacutera umożliwiła zastąpienie zbioru wskaźnikoacutew cząstkowych jedną zagreshygowaną wielkością tzw miernikiem syntetycznym4 Agregatowa miara konkurenshy

1 Zob [online] ltwwwmapadotacjigovplstatystyki-i-porownaniagt2 Zob [online] ltwwwmirgovplfunduszeFundusze_Europejskie_2014_2020Documents

NSRO_ miesieczna_luty_2015pdfgt3 Zob [online] ltwwwcbosplSPISKOMPOL2014K_052_14PDFgt4 E Piotrowska E Roszkowska Analiza zroacuteżnicowania wojewoacutedztw Polski pod względem pozioshy

mu innowacyjności bdquoOptimum Studia Ekonomicznerdquo 2011 nr 2(50) s 75

332 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

cyjności (Q) wyznaczona została na podstawie 24 cech statystycznych5 spełniająshycych kryteria merytoryczno-formalne i wartości informacyjnej6

Kierując się dostępnością wiarygodnych danych statystycznych7 dla każdego regionu obliczono dwa wskaźniki syntetyczne Q2003 (dla 2003 r8) i Q2 0 i3 (dla 2013 r9) a poroacutewnanie ich wartości pozwoliło określić zmiany w poziomie konkurencyjności każdej jednostki w badanym okresie (tzw wskaźnik postępu - Qpos) Rozpoczęcie analizy w 2003 r podyktowane zostało dążeniem do określenia konkurencyjności regionoacutew tuż przed rozpoczęciem korzystania z funduszy polityki spoacutejności zaś doboacuter punktu końcowego wynikał z dostępności najbardziej aktualnych danych stashytystycznych

Do określenia kierunku i siły związku pomiędzy konkurencyjnością a pozioshymem absorpcji funduszy przez poszczegoacutelne wojewoacutedztwa wykorzystana została korelacja r-Pearsona

5 Zbioacuter wskaźnikoacutew utworzyły następujące zmienne X - gęstość zaludnienia X2 - saldo migrashycji na pobyt stały (wewnętrznych i zewnętrznych) X3 - odsetek użytkoacutew rolnych X4 - stopień wykorzyshystania miejsc noclegowych ogoacutełem X5 - koszty związane z zatrudnieniem na przedsiębiorstwo Xg - dochody własne budżetoacutew gmin na mieszkańca X 7 - wydatki budżetoacutew gmin na mieszkańca X 8 - udział bezrobotshynych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym X9 - absolwenci szkoacuteł wyższych na 10 tys ludności X ^ - liczba studentoacutew uczelni państwowych przypadająca na nauczyciela akademicshykiego X n - fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys mieszkańcoacutew X ^ - śmiertelne ofiary wypadkoacutew na 100 tys ludności X^ - drogi o twardej nawierzchni ulepszonej na 100 km2 X 1 4 - korzystający z instalacji kanalizacyjnej w ogoacutełu ludności X1 5 - korzystający z instalacji gazowej w ogoacutełu ludności X l g - nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemyshysłowych ogoacutełem X ^ - jednostki aktywne badawczo (w sektorze przedsiębiorstw) na 10 tys podmiotoacutew gospodarczych X 1 8 - przedsiębiorstwa ktoacutere posiadały środki automatyzacji na 10 tys podmiotoacutew gospodarczych X^ - nakłady na środki trwałe na 1 mieszkańca służące ochronie środowiska X2 0 - udział obszaroacutew prawnie chronionych w powierzchni ogoacutełem X 2 1 - udział odpadoacutew poddanych odzyskowi w ilości odpadoacutew wytworzonych w ciągu roku X 2 2 - udział gruntoacutew zdewastowanych i zdegradowashynych wymagających rekultywacji w powierzchni ogoacutełem X2 3 - emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładoacutew szczegoacutelnie uciążliwych X2 4 - PKB na mieszkańca

6 Szerzej na temat procedury doboru zmiennych oraz zastosowanej metody selekcji zob M Wojarska Konkurencyjność wojewoacutedztwa świętokrzyskiego na tle pozostałych regionoacutew Polski Studia i Materiały bdquoMiscellanea Oeconomicaerdquo 2014 nr 3(18) s 129-143

7 Źroacutedłem informacji były dane zebrane w Banku Danych Lokalnych Głoacutewnego Urzędu Statyshystycznego

8 W zbiorze zmiennych cząstkowych z 2003 r wyjątek stanowił wskaźnik bdquofundacje stowarzyshyszenia i organizacje społeczne na 10 tys mieszkańcoacutewrdquo w przypadku ktoacuterego pierwsze dane dostępne były dopiero od 2005 r

9 W zbiorze zmiennych cząstkowych z zamykających analizę wyjątek stanowiły bdquokoszty związane z zatrudnieniem na przedsiębiorstwordquo oraz bdquoPKB na mieszkańcardquo dla ktoacuterych najbardziej aktualne dane pochodziły z 2012 r

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 333

Polityka spoacutejności UE i jej fundusze

Korzenie wspoacutełczesnej polityki spoacutejności (określanej także mianem polityki regionalnej lub polityki strukturalnej10) sięgają Traktatu Ustanawiającego Europejshyską Wspoacutelnotę Gospodarczą z 1957 r w ktoacuterego preambule zapisano że państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zroacuteżnicowań istniejących między regioshynami oraz łagodzenia zacofania regionoacutew mniej uprzywilejowanych11 W samym dokumencie problem polityki regionalnej został jednak pominięty czego konseshykwencją był fakt że przez prawie 20 lat była ona prowadzona wyłącznie przez państwa członkowskie i nie miała charakteru ponadnarodowego12 Dopiero w 1972 r na szczycie w Paryżu zdecydowano że dwa istniejące fundusze tj Europejski Funshydusz Społeczny oraz Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej będą wspieshyrały działania regionalne a w 1975 r utworzono Europejski Fundusz Rozwoju Reshygionalnego13 Pomimo wprowadzonych zmian podejmowana przez EWG do połowy lat osiemdziesiątych polityka regionalna ograniczała się jedynie do oddziashyływania na politykę regionalną państw członkowskich a podczas jej realizacji Koshymisja Europejska miała ograniczone możliwości kontroli wydatkowanych środkoacutew Znaczny przełom w tym zakresie nastąpił w 1988 r kiedy to zreformowano zaroacutewshyno ogoacutelne podejście do funkcjonowania systemu finansowania tej polityki jej celoacutew i zadań jak i wielkości środkoacutew przeznaczonych na wspoacutelnotowe fundusze struktushyralne a także procedury ich rozdysponowania i wydatkowania Zmianom w zakresie polityki regionalnej towarzyszyła reforma budżetu EWG w oparciu o rozwiązania przedstawione w tzw I Pakiecie Delorsa14 Ponadto na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego polityka regionalna została wprowadzona do Traktatu Ustanawiająshycego Europejską Wspoacutelnotę Gospodarczą jako Tytuł IV bdquoSpoacutejność gospodarcza i społecznardquo15 i obecnie służy wzmacnianiu spoacutejności gospodarczej społecznej i terytorialnej w UE przez zmniejszanie dysproporcji w poziomach rozwoju roacuteżnych regionoacutew oraz zacofania regionoacutew najmniej uprzywilejowanych (art 175 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) Działania te realizowane są za pośrednictwem

10 Szerzej na temat poszczegoacutelnych określeń zob M Wojarska J Zielińska-Szczepkowska [w] R Marks-Bielska R Kisiel Polityka gospodarcza (zagadnienia wybrane) Expol Włocławek 2013 s 191-220

11 Zob [online] lthttpeur-lexeuropaeulegal-contentFRTXTPDFuri=CELEX11957E TXTampqid= 1428674698149ampfrom=PLgt

12 K Gawlikowska-Hueckel Procesy rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej Konwergencja czy polaryzacja Wyd UG Gdańsk 2003 s 229

13 M Wojarska M Czeszejko-Sochacka Wybrane kierunki polityki strukturalnej na przykładzie regionu warmińsko-mazurskiego Zakład Poligraficzny UWM Olsztyn 2007 s 72

14 D Czykier-Wierzba Finansowanie polityki regionalnej Unii Europejskiej Twigger Warszawa 2003 s 37-43

15 I Pietrzyk Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich Wyd Nauk PWN Warszawa 2004 s 94

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 333

Polityka spoacutejności UE i jej fundusze

Korzenie wspoacutełczesnej polityki spoacutejności (określanej także mianem polityki regionalnej lub polityki strukturalnej10) sięgają Traktatu Ustanawiającego Europejshyską Wspoacutelnotę Gospodarczą z 1957 r w ktoacuterego preambule zapisano że państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zroacuteżnicowań istniejących między regioshynami oraz łagodzenia zacofania regionoacutew mniej uprzywilejowanych11 W samym dokumencie problem polityki regionalnej został jednak pominięty czego konseshykwencją był fakt że przez prawie 20 lat była ona prowadzona wyłącznie przez państwa członkowskie i nie miała charakteru ponadnarodowego12 Dopiero w 1972 r na szczycie w Paryżu zdecydowano że dwa istniejące fundusze tj Europejski Funshydusz Społeczny oraz Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej będą wspieshyrały działania regionalne a w 1975 r utworzono Europejski Fundusz Rozwoju Reshygionalnego13 Pomimo wprowadzonych zmian podejmowana przez EWG do połowy lat osiemdziesiątych polityka regionalna ograniczała się jedynie do oddziashyływania na politykę regionalną państw członkowskich a podczas jej realizacji Koshymisja Europejska miała ograniczone możliwości kontroli wydatkowanych środkoacutew Znaczny przełom w tym zakresie nastąpił w 1988 r kiedy to zreformowano zaroacutewshyno ogoacutelne podejście do funkcjonowania systemu finansowania tej polityki jej celoacutew i zadań jak i wielkości środkoacutew przeznaczonych na wspoacutelnotowe fundusze struktushyralne a także procedury ich rozdysponowania i wydatkowania Zmianom w zakresie polityki regionalnej towarzyszyła reforma budżetu EWG w oparciu o rozwiązania przedstawione w tzw I Pakiecie Delorsa14 Ponadto na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego polityka regionalna została wprowadzona do Traktatu Ustanawiająshycego Europejską Wspoacutelnotę Gospodarczą jako Tytuł IV bdquoSpoacutejność gospodarcza i społecznardquo15 i obecnie służy wzmacnianiu spoacutejności gospodarczej społecznej i terytorialnej w UE przez zmniejszanie dysproporcji w poziomach rozwoju roacuteżnych regionoacutew oraz zacofania regionoacutew najmniej uprzywilejowanych (art 175 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) Działania te realizowane są za pośrednictwem

10 Szerzej na temat poszczegoacutelnych określeń zob M Wojarska J Zielińska-Szczepkowska [w] R Marks-Bielska R Kisiel Polityka gospodarcza (zagadnienia wybrane) Expol Włocławek 2013 s 191-220

11 Zob [online] lthttpeur-lexeuropaeulegal-contentFRTXTPDFuri=CELEX11957E TXTampqid= 1428674698149ampfrom=PLgt

12 K Gawlikowska-Hueckel Procesy rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej Konwergencja czy polaryzacja Wyd UG Gdańsk 2003 s 229

13 M Wojarska M Czeszejko-Sochacka Wybrane kierunki polityki strukturalnej na przykładzie regionu warmińsko-mazurskiego Zakład Poligraficzny UWM Olsztyn 2007 s 72

14 D Czykier-Wierzba Finansowanie polityki regionalnej Unii Europejskiej Twigger Warszawa 2003 s 37-43

15 I Pietrzyk Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich Wyd Nauk PWN Warszawa 2004 s 94

334 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

funduszy strukturalnych Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych istniejąshycych instrumentoacutew finansowych16

Fundusze polityki spoacutejności to środki finansowe pochodzące z budżetu UE przeznaczane na realizację priorytetoacutew określonych w aktach prawnych stanowiąshycych podstawę ich interwencji Od czasu reform przeprowadzonych w 1988 r w ramach I Pakietu Delorsa głoacutewne kierunki wydatkoacutew budżetu UE planuje się na okres co najmniej 5 lat przy użyciu wieloletnich ram finansowych (WRF)17 określashynych także perspektywami finansowymi Takie rozwiązanie umożliwia przełożenie priorytetoacutew politycznych ustalanych przez UE i państwa członkowskie na język finansowy i prawny Stanowi także gwarancję że wydatki z budżetu ogoacutelnego UE będą ponoszone w sposoacuteb przewidywalny Roczne budżety są bowiem przyjmowane w limitach odpowiadających tym ramom i zwykle pozostają poniżej pułapu wydatshykoacutew WRF aby zachować pewien margines na wypadek nieprzewidzianych po- trzeb18 Wieloletnie ramy finansowe zawierane w formie porozumień międzyinsty- tucjonalnych pomiędzy Radą UE Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską na mocy traktatu z Lizbony stały się wiążącym aktem prawnym19

Priorytety polityczne przedstawione są w WRF według tzw tytułoacutew lub dziashyłoacutew Układ taki ma po pierwsze ważne znaczenie informacyjne a po drugie niesie ze sobą istotne konsekwencje w odniesieniu do możliwości przesunięć środkoacutew i elastyczności ram czyli przesuwania środkoacutew niewykorzystanych między działami oraz między poszczegoacutelnymi latami budżetu wieloletniego20

Od momentu wstąpienia do UE Polska uczestniczyła w realizacji trzech wieloshyletnich ram finansowych tj 2000-2006 2007-2013 i 2014-2020 przy czym w początkowym okresie (2004-2006) mogła korzystać jedynie ze środkoacutew działu VIII w ktoacuterym zgrupowano wydatki na wszystkie polityki wspoacutelnotowe dla nowych państw członkowskich (tab 1)

1 6 Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Euroshypejskiej (DzU UE z dnia 26 października 2012 r C 326)

1 7 Zob [online] lthttp bookshopeuropaeup lbud-et-ue-w -poszczeg-lnych-krajach- pbKV0414233Catalog CategoryID=YcKABstnJsAAAEjxZEY4e5Lgt

1 8 Zob [online] lthttpeuropaeupolpdfflipbookplbudget_plpdfgt1 9 P Russel Ewolucja wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej bdquoStudia BASrdquo 2012

nr 3(31) s 87-1082 0 E Małuszyńska M Sapała Wieloletnie ramy finansowe Unii Europejskiej na lata 2014-2020

bdquoStudia BASrdquo 2012 nr 3(31) s 109-131

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 335

T ab ela 1G łoacute w n e d z ia ły w ie lo le tn ic h ram f in a n s o w y c h 2000-2020

W ie lo le tn ie ram y f in a n s o w e 2000-2006

str u k tu r a śro d k i n a zo b o w ią za n ia(mln euro - ceny z 1999 r)

1 R o ln ic tw o 297 740Wspoacutelna polityka rolna 267 370Rozwoacutej obszaroacutew wiejskich i środki towarzyszące 30 370

2 O p eracje s tr u k tu r a ln e 213 010Fundusze strukturalne 195 010Fundusz Spoacutejności 18 000

3 P o lity k i w e w n ę tr z n e 43 830

4 D z ia ła n ia z e w n ę tr z n e 32 060

5 A d m in istra cj a 33 660

6 R ezerw y 4 050Rezerwa pieniężna 1 250Rezerwa na pomoc nadzwyczajną 1 400Rezerwa gwarancji kredytowych 1 400

7 P o m o c p rzed a k cesy jn a 21 840Rolnictwo 3 640Przedakcesyjne instrum enty strukturalne 7 280Phare (państw a ubiegające się o członkostwo) 10 920

8 R o z sz er z en ie 58 070Rolnictwo 12 410Operacje strukturalne 39 580Polityki w ewnętrzne 3 950Administracja 2 130

W ielo le tn ie ram y f in a n s o w e 2007-2013

str u k tu r a śro d k i n a zo b o w ią za n ia(mln euro - ceny z 2004 r)

1 T rw ały w z ro s t 382 1391a Konkurencyjność na rzecz w zrostu i zatrudnienia 74 0981b Spoacutejność na rzecz w zrostu i zatrudnienia 308 041

2 O ch ro n a i z a rz ą d z a n ie z a so b a m i n a tu ra ln y m i 371 344w tym wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie 293 105

3 O b y w a te lstw o w o ln o ść b e z p iec ze ń s tw o i sp ra w ie d liw o ść 10 7703a Wolność bezpieczeństwo i sprawiedliwość 6 6303b Obywatelstwo 4 140

4 U E ja k o p a r tn e r g lo b a ln y 49 463

5 A d m in is tra c ja 49 800

6 W y roacutew n an ia 800

336 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

W ielo le tn ie ra m y f in a n s o w e 2014-2020

str u k tu r a śro d k i n a zo b o w ią za n ia(mln euro - ceny z 2011 r)

1 I n te l ig e n tn y w z r o s t sp rzy ja ją cy w łą c z e n iu sp o łe c zn em u 450 7631a Konkurencyjność na rzecz w zrostu gospodarczego 125 614i zatrudnienia1b Spoacutejność gospodarcza społeczna i terytorialna

325 149

2 T -w a ły w z r o s t go sp o d a rczy z a so b y n a tu r a ln e 373 179w tym w ydatki zw iązane z rynkiem i płatności bezpośrednie 277 851

3 B e z p ie c z e ń s tw o i o b y w a te ls tw o 15 686

4 G lo b a ln y w y m ia r E u ro p y 58 704

5 A d m in is tra c ja 61 629w tym w ydatki administracyjne instytucji 49 798

6 W y roacute w n a n ia 27

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 r między Parlamentem Europejskim Radą oraz Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej (DzU UE z dnia 18 czerwca 1999 r C 172) porozumienia międzyinsty- tucjonalnego pomiędzy Parlamentem Europejskim Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (DzU UE z dnia 14 czerwca 2006 r C 139) rozporządzenia Rady (UE Euroatom) nr 13112013 z dnia 2 grudnia 2013 r określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020 (DzU UE z dnia 20 grudnia 2013 r L 347)

W każdym dziale budżetu zdefiniowanym w WRF finansowanie odbywa się za pomocą roacuteżnego rodzaju programoacutew lub funduszy21 w oparciu o zasady określone w aktach prawnych stanowionych przez organy UE - odrębnie dla każdej perspektyshywy finansowej Na ich podstawie każde państwo członkowskie jest zobowiązane do stworzenia odpowiedniego systemu wdrażania tych środkoacutew w tym systemu finanshysowania Rozporządzenia te określają tryb przygotowania dokumentoacutew planistyczshynych na podstawie ktoacuterych każde państwo członkowskie może precyzować prioryshytety prowadzenia polityki społeczno-gospodarczej zgodne z głoacutewnymi kierunkami rozwoju UE i polityką społeczno-gospodarczą UE22 Oznacza to że wykorzystanie funduszy UE jest odpowiednio zaprogramowane i opisane w obowiązujących w danej perspektywie finansowej dokumentach programowych Szczegoacutelną rolę odshygrywają w tym systemie programy operacyjne czyli dokumenty przygotowywane przez państwa członkowskie i zatwierdzane do realizacji przez Komisję Europejską Bez tych opracowań dofinansowanie projektoacutew środkami z budżetu UE nie byłoby możliwe

21 Rozporządzenie Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiające przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) [online] lthttp europaeupolpdf flipbookplbudget_plpdfgt

22 A Kłos System finansowania programoacutew operacyjnych w Polsce - implikacje dla stanu finansoacutew publicznych bdquoKwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Pracerdquo 2012 nr 4(12) s 47-76

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 337

Fundusze strukturalne i Fundusz Spoacutejności 2000-2006

W latach 2000-2006 podstawowe źroacutedło finansowania polityki regionalnej stanoshywiły cztery fundusze ktoacutere na mocy art 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r23 funkcjonowały jako tzw fundusze strukturalne Były to Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa (IFOR) (tab 2) Dodatkowo działania z zakresu sieci transportowych i ochrony środowiska wspierał Fundusz Spoacutejności ktoacuterego specyfika roacuteżniła się od funduszy strukturalnych min tym że finansował przedsięshywzięcia ogoacutelnokrajowe o budżecie przekraczającym 10 mln ECU a jego beneficjenshytami były tylko niektoacutere państwa członkowskie (tab 2)

Tabela 2Ogoacutelna charakterystyka funduszy strukturalnych i Funduszu Spoacutejności 2000-2006

Fundusz Charakterystyka

EuropejskiFunduszRozwoju

Regionalnego

W latach 2000-2006 EFRR koncentrował się na wspieraniu rozwoju i dostosowyshywania strukturalnego regionoacutew opoacuteźnionych w rozwoju oraz gospodarczego i sposhyłecznego przekształcenia obszaroacutew stojących w obliczu trudności strukturalnych Wspierał spoacutejność gospodarczą i społeczną poprzez korygowanie podstawowych dysproporcji regionalnych oraz udział w rozwoju i przekształcaniu regionoacutew Przyczyniał się roacutewnież do wspierania trwałego rozwoju i tworzenia stałych miejsc pracy

EuropejskiFundusz

Społeczny

EFS wspierał działania zmierzające do zapobiegania i zwalczania bezrobocia oraz rozwoju zasoboacutew ludzkich i społecznej integracji rynku pracy w celu sprzyjania wysokiemu poziomowi zatrudnienia roacutewności mężczyzn i kobiet trwałego rozshywoju oraz spoacutejności gospodarczej i społecznej

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

EFOGR podzielony był na Sekcję Gwarancji i Sekcję Orientacji Środki z Sekcji Gwarancji przeznaczane były głoacutewnie na cele interwencyjne w rolnictwie - dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej skup i magazynowanie nadwyżek rolnych dopłashyty eksportowe dotowanie przetwoacuterstwa itd Z kolei Sekcja Orientacji wspomagała przemiany strukturalne w rolnictwie Finansowała ulepszanie ekonomiki gospodarstw rolnych oraz otoczenia rolnictwa - przemysłu i handlu rolnego wprowadzanie noshywych technologii podnoszenie jakości produktoacutew szkolenia zawodowe rolnikoacutew Wspierała roacutewnież przemiany i rozwoacutej obszaroacutew wiejskich - ochronę środowiska naturalnego na obszarach wiejskich ulepszanie gleb komasację gruntoacutew poprawę stanu infrastruktury związanej z rolnictwem rozwoacutej turystyki i rzemiosła ochronę lokalnej kultury i krajobrazu roacuteżnicowanie działalności rolniczej i związanej z rolshynictwem w celu zapewnienia ludności dochodoacutew ze źroacutedeł pozarolniczych

Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa

IFOR finansował przedsięwzięcia w sektorze rybołoacutewstwa i akwakultury oraz przetwoacuterstwa i wprowadzania do obrotu produktoacutew pochodzących z tego sektora Wsparcie ukierunkowane było na przyczynianie się do osiągnięcia trwałej roacutewnoshywagi między zasobami połowowymi a ich eksploatacją wzmocnienie konkurenshycyjności struktur oraz rozwoacutej ekonomicznie stabilnych przedsiębiorstw w tym sektorze poprawę zaopatrzenia rynku oraz wzrost wartości produktoacutew rybołoacutewshystwa i akwakultury przyczynianie się do ożywienia gospodarczego obszaroacutew uzashyleżnionych od rybołoacutewstwa i akwakultury

23 Rozporządzenie Rady (WE) nr 12601999

338 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

FunduszSpoacutejności

Został utworzony w celu zmniejszania roacuteżnic w rozwoju społeczno-gospodarczym państw członkowskich na poziomie krajowym Z jego środkoacutew można było finanshysować duże projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury i ochrony środowiska a prawo do korzystania miały państwa członkowskie w ktoacuterych DNB na mieszshykańca był niższy niż 90 średniej unijnej

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiającego przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) rozporządzenia (WE) nr 17831999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) rozporządzenia (WE) nr 17841999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) [online] lthttp wwwnbportalpl scenariusze0001KAT _S2268PDFgt rozporządzenia Rady (WE) nr 126399 z dnia 21 czerwca 1999 r w sprawie Instrumentu Finansowego Orientacji Rybołoacutewstwa (DzU UE z dnia 30 grudnia 1999 r L 337) [online] lthttpwwwmszgovpl resource5baca434-1692-4cdd-8af0-62d281e53692JCRgt

Zgodnie z procedurą obowiązującą w omawianym okresie24 programowanie wykorzystania funduszy strukturalnych rozpoczęło się od sporządzenia planu rozshywoju danego państwa członkowskiego tj dokumentu zawierającego analizę sytuacji społeczno-ekonomicznej w kontekście celoacutew polityki spoacutejności 2000-2006 określeshynie potrzeb priorytetowych służących osiągnięciu tych celoacutew wraz ze strategią plashynowanymi działaniami priorytetowymi ich szczegoacutełowymi celami i odpowiadającyshymi im indykatywnymi zasobami finansowymi Plany rozwoju przekazywane były Komisji Europejskiej do szczegoacutełowej oceny i w celu przygotowania przez nią podstaw wsparcia wspoacutelnoty (PWW) Za Tkaczyńskim i wspoacutełautorami25 można przyjąć że PWW były swego rodzaju kontraktem zawieranym przez Komisję Euroshypejską oraz państwo członkowskie gwarantującym pewną pulę środkoacutew finansoshywych na realizację określonych priorytetoacutew i działań w danym państwie

W Polsce cele Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 osiągane były dwukieshyrunkowo Po pierwsze za pomocą programoacutew operacyjnych inicjatyw wspoacutelnotoshywych oraz projektoacutew z udziałem Funduszu Spoacutejności Po drugie poprzez przedsięshywzięcia i wieloletnie programy rozwojowe finansowane wyłącznie ze środkoacutew krajowych26 W okresie 2004-2006 PWW realizowane były za pomocą siedmiu programoacutew operacyjnych w tym27bull Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw

(1251 mln euro z EFRR)28

2 4 Wprowadzoną rozporządzeniem Rady (WE) nr 12601999 z 21 czerwca 1999 r ustanawiająshycym przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161)

2 5 J W Tkaczyński R Willa M Świstak Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Cele - działashynia - środki Wyd UJ Krakoacutew 2008 s 89

2 6 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej Warszawa 2003 s 74

2 7 Zob [online] lt wwwfunduszeeuropejskie2007-2013govplorganizacjafunduszyeuropejskich documentspww_pl300805pdfgt

2 8 W nawiasach podano indykatywną alokację funduszy strukturalnych na poszczegoacutelne programy operacyjne

336 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

W ielo le tn ie ra m y f in a n s o w e 2014-2020

str u k tu r a śro d k i n a zo b o w ią za n ia(mln euro - ceny z 2011 r)

1 I n te l ig e n tn y w z r o s t sp rzy ja ją cy w łą c z e n iu sp o łe c zn em u 450 7631a Konkurencyjność na rzecz w zrostu gospodarczego 125 614i zatrudnienia1b Spoacutejność gospodarcza społeczna i terytorialna

325 149

2 T -w a ły w z r o s t go sp o d a rczy z a so b y n a tu r a ln e 373 179w tym w ydatki zw iązane z rynkiem i płatności bezpośrednie 277 851

3 B e z p ie c z e ń s tw o i o b y w a te ls tw o 15 686

4 G lo b a ln y w y m ia r E u ro p y 58 704

5 A d m in is tra c ja 61 629w tym w ydatki administracyjne instytucji 49 798

6 W y roacute w n a n ia 27

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 6 maja 1999 r między Parlamentem Europejskim Radą oraz Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej (DzU UE z dnia 18 czerwca 1999 r C 172) porozumienia międzyinsty- tucjonalnego pomiędzy Parlamentem Europejskim Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (DzU UE z dnia 14 czerwca 2006 r C 139) rozporządzenia Rady (UE Euroatom) nr 13112013 z dnia 2 grudnia 2013 r określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020 (DzU UE z dnia 20 grudnia 2013 r L 347)

W każdym dziale budżetu zdefiniowanym w WRF finansowanie odbywa się za pomocą roacuteżnego rodzaju programoacutew lub funduszy21 w oparciu o zasady określone w aktach prawnych stanowionych przez organy UE - odrębnie dla każdej perspektyshywy finansowej Na ich podstawie każde państwo członkowskie jest zobowiązane do stworzenia odpowiedniego systemu wdrażania tych środkoacutew w tym systemu finanshysowania Rozporządzenia te określają tryb przygotowania dokumentoacutew planistyczshynych na podstawie ktoacuterych każde państwo członkowskie może precyzować prioryshytety prowadzenia polityki społeczno-gospodarczej zgodne z głoacutewnymi kierunkami rozwoju UE i polityką społeczno-gospodarczą UE22 Oznacza to że wykorzystanie funduszy UE jest odpowiednio zaprogramowane i opisane w obowiązujących w danej perspektywie finansowej dokumentach programowych Szczegoacutelną rolę odshygrywają w tym systemie programy operacyjne czyli dokumenty przygotowywane przez państwa członkowskie i zatwierdzane do realizacji przez Komisję Europejską Bez tych opracowań dofinansowanie projektoacutew środkami z budżetu UE nie byłoby możliwe

21 Rozporządzenie Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiające przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) [online] lthttp europaeupolpdf flipbookplbudget_plpdfgt

22 A Kłos System finansowania programoacutew operacyjnych w Polsce - implikacje dla stanu finansoacutew publicznych bdquoKwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Pracerdquo 2012 nr 4(12) s 47-76

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 337

Fundusze strukturalne i Fundusz Spoacutejności 2000-2006

W latach 2000-2006 podstawowe źroacutedło finansowania polityki regionalnej stanoshywiły cztery fundusze ktoacutere na mocy art 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r23 funkcjonowały jako tzw fundusze strukturalne Były to Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa (IFOR) (tab 2) Dodatkowo działania z zakresu sieci transportowych i ochrony środowiska wspierał Fundusz Spoacutejności ktoacuterego specyfika roacuteżniła się od funduszy strukturalnych min tym że finansował przedsięshywzięcia ogoacutelnokrajowe o budżecie przekraczającym 10 mln ECU a jego beneficjenshytami były tylko niektoacutere państwa członkowskie (tab 2)

Tabela 2Ogoacutelna charakterystyka funduszy strukturalnych i Funduszu Spoacutejności 2000-2006

Fundusz Charakterystyka

EuropejskiFunduszRozwoju

Regionalnego

W latach 2000-2006 EFRR koncentrował się na wspieraniu rozwoju i dostosowyshywania strukturalnego regionoacutew opoacuteźnionych w rozwoju oraz gospodarczego i sposhyłecznego przekształcenia obszaroacutew stojących w obliczu trudności strukturalnych Wspierał spoacutejność gospodarczą i społeczną poprzez korygowanie podstawowych dysproporcji regionalnych oraz udział w rozwoju i przekształcaniu regionoacutew Przyczyniał się roacutewnież do wspierania trwałego rozwoju i tworzenia stałych miejsc pracy

EuropejskiFundusz

Społeczny

EFS wspierał działania zmierzające do zapobiegania i zwalczania bezrobocia oraz rozwoju zasoboacutew ludzkich i społecznej integracji rynku pracy w celu sprzyjania wysokiemu poziomowi zatrudnienia roacutewności mężczyzn i kobiet trwałego rozshywoju oraz spoacutejności gospodarczej i społecznej

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

EFOGR podzielony był na Sekcję Gwarancji i Sekcję Orientacji Środki z Sekcji Gwarancji przeznaczane były głoacutewnie na cele interwencyjne w rolnictwie - dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej skup i magazynowanie nadwyżek rolnych dopłashyty eksportowe dotowanie przetwoacuterstwa itd Z kolei Sekcja Orientacji wspomagała przemiany strukturalne w rolnictwie Finansowała ulepszanie ekonomiki gospodarstw rolnych oraz otoczenia rolnictwa - przemysłu i handlu rolnego wprowadzanie noshywych technologii podnoszenie jakości produktoacutew szkolenia zawodowe rolnikoacutew Wspierała roacutewnież przemiany i rozwoacutej obszaroacutew wiejskich - ochronę środowiska naturalnego na obszarach wiejskich ulepszanie gleb komasację gruntoacutew poprawę stanu infrastruktury związanej z rolnictwem rozwoacutej turystyki i rzemiosła ochronę lokalnej kultury i krajobrazu roacuteżnicowanie działalności rolniczej i związanej z rolshynictwem w celu zapewnienia ludności dochodoacutew ze źroacutedeł pozarolniczych

Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa

IFOR finansował przedsięwzięcia w sektorze rybołoacutewstwa i akwakultury oraz przetwoacuterstwa i wprowadzania do obrotu produktoacutew pochodzących z tego sektora Wsparcie ukierunkowane było na przyczynianie się do osiągnięcia trwałej roacutewnoshywagi między zasobami połowowymi a ich eksploatacją wzmocnienie konkurenshycyjności struktur oraz rozwoacutej ekonomicznie stabilnych przedsiębiorstw w tym sektorze poprawę zaopatrzenia rynku oraz wzrost wartości produktoacutew rybołoacutewshystwa i akwakultury przyczynianie się do ożywienia gospodarczego obszaroacutew uzashyleżnionych od rybołoacutewstwa i akwakultury

23 Rozporządzenie Rady (WE) nr 12601999

338 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

FunduszSpoacutejności

Został utworzony w celu zmniejszania roacuteżnic w rozwoju społeczno-gospodarczym państw członkowskich na poziomie krajowym Z jego środkoacutew można było finanshysować duże projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury i ochrony środowiska a prawo do korzystania miały państwa członkowskie w ktoacuterych DNB na mieszshykańca był niższy niż 90 średniej unijnej

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiającego przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) rozporządzenia (WE) nr 17831999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) rozporządzenia (WE) nr 17841999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) [online] lthttp wwwnbportalpl scenariusze0001KAT _S2268PDFgt rozporządzenia Rady (WE) nr 126399 z dnia 21 czerwca 1999 r w sprawie Instrumentu Finansowego Orientacji Rybołoacutewstwa (DzU UE z dnia 30 grudnia 1999 r L 337) [online] lthttpwwwmszgovpl resource5baca434-1692-4cdd-8af0-62d281e53692JCRgt

Zgodnie z procedurą obowiązującą w omawianym okresie24 programowanie wykorzystania funduszy strukturalnych rozpoczęło się od sporządzenia planu rozshywoju danego państwa członkowskiego tj dokumentu zawierającego analizę sytuacji społeczno-ekonomicznej w kontekście celoacutew polityki spoacutejności 2000-2006 określeshynie potrzeb priorytetowych służących osiągnięciu tych celoacutew wraz ze strategią plashynowanymi działaniami priorytetowymi ich szczegoacutełowymi celami i odpowiadającyshymi im indykatywnymi zasobami finansowymi Plany rozwoju przekazywane były Komisji Europejskiej do szczegoacutełowej oceny i w celu przygotowania przez nią podstaw wsparcia wspoacutelnoty (PWW) Za Tkaczyńskim i wspoacutełautorami25 można przyjąć że PWW były swego rodzaju kontraktem zawieranym przez Komisję Euroshypejską oraz państwo członkowskie gwarantującym pewną pulę środkoacutew finansoshywych na realizację określonych priorytetoacutew i działań w danym państwie

W Polsce cele Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 osiągane były dwukieshyrunkowo Po pierwsze za pomocą programoacutew operacyjnych inicjatyw wspoacutelnotoshywych oraz projektoacutew z udziałem Funduszu Spoacutejności Po drugie poprzez przedsięshywzięcia i wieloletnie programy rozwojowe finansowane wyłącznie ze środkoacutew krajowych26 W okresie 2004-2006 PWW realizowane były za pomocą siedmiu programoacutew operacyjnych w tym27bull Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw

(1251 mln euro z EFRR)28

2 4 Wprowadzoną rozporządzeniem Rady (WE) nr 12601999 z 21 czerwca 1999 r ustanawiająshycym przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161)

2 5 J W Tkaczyński R Willa M Świstak Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Cele - działashynia - środki Wyd UJ Krakoacutew 2008 s 89

2 6 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej Warszawa 2003 s 74

2 7 Zob [online] lt wwwfunduszeeuropejskie2007-2013govplorganizacjafunduszyeuropejskich documentspww_pl300805pdfgt

2 8 W nawiasach podano indykatywną alokację funduszy strukturalnych na poszczegoacutelne programy operacyjne

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 337

Fundusze strukturalne i Fundusz Spoacutejności 2000-2006

W latach 2000-2006 podstawowe źroacutedło finansowania polityki regionalnej stanoshywiły cztery fundusze ktoacutere na mocy art 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r23 funkcjonowały jako tzw fundusze strukturalne Były to Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa (IFOR) (tab 2) Dodatkowo działania z zakresu sieci transportowych i ochrony środowiska wspierał Fundusz Spoacutejności ktoacuterego specyfika roacuteżniła się od funduszy strukturalnych min tym że finansował przedsięshywzięcia ogoacutelnokrajowe o budżecie przekraczającym 10 mln ECU a jego beneficjenshytami były tylko niektoacutere państwa członkowskie (tab 2)

Tabela 2Ogoacutelna charakterystyka funduszy strukturalnych i Funduszu Spoacutejności 2000-2006

Fundusz Charakterystyka

EuropejskiFunduszRozwoju

Regionalnego

W latach 2000-2006 EFRR koncentrował się na wspieraniu rozwoju i dostosowyshywania strukturalnego regionoacutew opoacuteźnionych w rozwoju oraz gospodarczego i sposhyłecznego przekształcenia obszaroacutew stojących w obliczu trudności strukturalnych Wspierał spoacutejność gospodarczą i społeczną poprzez korygowanie podstawowych dysproporcji regionalnych oraz udział w rozwoju i przekształcaniu regionoacutew Przyczyniał się roacutewnież do wspierania trwałego rozwoju i tworzenia stałych miejsc pracy

EuropejskiFundusz

Społeczny

EFS wspierał działania zmierzające do zapobiegania i zwalczania bezrobocia oraz rozwoju zasoboacutew ludzkich i społecznej integracji rynku pracy w celu sprzyjania wysokiemu poziomowi zatrudnienia roacutewności mężczyzn i kobiet trwałego rozshywoju oraz spoacutejności gospodarczej i społecznej

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

EFOGR podzielony był na Sekcję Gwarancji i Sekcję Orientacji Środki z Sekcji Gwarancji przeznaczane były głoacutewnie na cele interwencyjne w rolnictwie - dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej skup i magazynowanie nadwyżek rolnych dopłashyty eksportowe dotowanie przetwoacuterstwa itd Z kolei Sekcja Orientacji wspomagała przemiany strukturalne w rolnictwie Finansowała ulepszanie ekonomiki gospodarstw rolnych oraz otoczenia rolnictwa - przemysłu i handlu rolnego wprowadzanie noshywych technologii podnoszenie jakości produktoacutew szkolenia zawodowe rolnikoacutew Wspierała roacutewnież przemiany i rozwoacutej obszaroacutew wiejskich - ochronę środowiska naturalnego na obszarach wiejskich ulepszanie gleb komasację gruntoacutew poprawę stanu infrastruktury związanej z rolnictwem rozwoacutej turystyki i rzemiosła ochronę lokalnej kultury i krajobrazu roacuteżnicowanie działalności rolniczej i związanej z rolshynictwem w celu zapewnienia ludności dochodoacutew ze źroacutedeł pozarolniczych

Instrument Finansowy Orientacji Rybołoacutewstwa

IFOR finansował przedsięwzięcia w sektorze rybołoacutewstwa i akwakultury oraz przetwoacuterstwa i wprowadzania do obrotu produktoacutew pochodzących z tego sektora Wsparcie ukierunkowane było na przyczynianie się do osiągnięcia trwałej roacutewnoshywagi między zasobami połowowymi a ich eksploatacją wzmocnienie konkurenshycyjności struktur oraz rozwoacutej ekonomicznie stabilnych przedsiębiorstw w tym sektorze poprawę zaopatrzenia rynku oraz wzrost wartości produktoacutew rybołoacutewshystwa i akwakultury przyczynianie się do ożywienia gospodarczego obszaroacutew uzashyleżnionych od rybołoacutewstwa i akwakultury

23 Rozporządzenie Rady (WE) nr 12601999

338 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

FunduszSpoacutejności

Został utworzony w celu zmniejszania roacuteżnic w rozwoju społeczno-gospodarczym państw członkowskich na poziomie krajowym Z jego środkoacutew można było finanshysować duże projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury i ochrony środowiska a prawo do korzystania miały państwa członkowskie w ktoacuterych DNB na mieszshykańca był niższy niż 90 średniej unijnej

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiającego przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) rozporządzenia (WE) nr 17831999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) rozporządzenia (WE) nr 17841999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) [online] lthttp wwwnbportalpl scenariusze0001KAT _S2268PDFgt rozporządzenia Rady (WE) nr 126399 z dnia 21 czerwca 1999 r w sprawie Instrumentu Finansowego Orientacji Rybołoacutewstwa (DzU UE z dnia 30 grudnia 1999 r L 337) [online] lthttpwwwmszgovpl resource5baca434-1692-4cdd-8af0-62d281e53692JCRgt

Zgodnie z procedurą obowiązującą w omawianym okresie24 programowanie wykorzystania funduszy strukturalnych rozpoczęło się od sporządzenia planu rozshywoju danego państwa członkowskiego tj dokumentu zawierającego analizę sytuacji społeczno-ekonomicznej w kontekście celoacutew polityki spoacutejności 2000-2006 określeshynie potrzeb priorytetowych służących osiągnięciu tych celoacutew wraz ze strategią plashynowanymi działaniami priorytetowymi ich szczegoacutełowymi celami i odpowiadającyshymi im indykatywnymi zasobami finansowymi Plany rozwoju przekazywane były Komisji Europejskiej do szczegoacutełowej oceny i w celu przygotowania przez nią podstaw wsparcia wspoacutelnoty (PWW) Za Tkaczyńskim i wspoacutełautorami25 można przyjąć że PWW były swego rodzaju kontraktem zawieranym przez Komisję Euroshypejską oraz państwo członkowskie gwarantującym pewną pulę środkoacutew finansoshywych na realizację określonych priorytetoacutew i działań w danym państwie

W Polsce cele Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 osiągane były dwukieshyrunkowo Po pierwsze za pomocą programoacutew operacyjnych inicjatyw wspoacutelnotoshywych oraz projektoacutew z udziałem Funduszu Spoacutejności Po drugie poprzez przedsięshywzięcia i wieloletnie programy rozwojowe finansowane wyłącznie ze środkoacutew krajowych26 W okresie 2004-2006 PWW realizowane były za pomocą siedmiu programoacutew operacyjnych w tym27bull Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw

(1251 mln euro z EFRR)28

2 4 Wprowadzoną rozporządzeniem Rady (WE) nr 12601999 z 21 czerwca 1999 r ustanawiająshycym przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161)

2 5 J W Tkaczyński R Willa M Świstak Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Cele - działashynia - środki Wyd UJ Krakoacutew 2008 s 89

2 6 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej Warszawa 2003 s 74

2 7 Zob [online] lt wwwfunduszeeuropejskie2007-2013govplorganizacjafunduszyeuropejskich documentspww_pl300805pdfgt

2 8 W nawiasach podano indykatywną alokację funduszy strukturalnych na poszczegoacutelne programy operacyjne

338 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

FunduszSpoacutejności

Został utworzony w celu zmniejszania roacuteżnic w rozwoju społeczno-gospodarczym państw członkowskich na poziomie krajowym Z jego środkoacutew można było finanshysować duże projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury i ochrony środowiska a prawo do korzystania miały państwa członkowskie w ktoacuterych DNB na mieszshykańca był niższy niż 90 średniej unijnej

Źroacutedło opracowanie własne na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 12601999 z dnia 21 czerwca 1999 r ustanawiającego przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161) rozporządzenia (WE) nr 17831999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) rozporządzenia (WE) nr 17841999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (DzU UE z dnia 13 sierpnia 1999 r L 213) [online] lthttp wwwnbportalpl scenariusze0001KAT _S2268PDFgt rozporządzenia Rady (WE) nr 126399 z dnia 21 czerwca 1999 r w sprawie Instrumentu Finansowego Orientacji Rybołoacutewstwa (DzU UE z dnia 30 grudnia 1999 r L 337) [online] lthttpwwwmszgovpl resource5baca434-1692-4cdd-8af0-62d281e53692JCRgt

Zgodnie z procedurą obowiązującą w omawianym okresie24 programowanie wykorzystania funduszy strukturalnych rozpoczęło się od sporządzenia planu rozshywoju danego państwa członkowskiego tj dokumentu zawierającego analizę sytuacji społeczno-ekonomicznej w kontekście celoacutew polityki spoacutejności 2000-2006 określeshynie potrzeb priorytetowych służących osiągnięciu tych celoacutew wraz ze strategią plashynowanymi działaniami priorytetowymi ich szczegoacutełowymi celami i odpowiadającyshymi im indykatywnymi zasobami finansowymi Plany rozwoju przekazywane były Komisji Europejskiej do szczegoacutełowej oceny i w celu przygotowania przez nią podstaw wsparcia wspoacutelnoty (PWW) Za Tkaczyńskim i wspoacutełautorami25 można przyjąć że PWW były swego rodzaju kontraktem zawieranym przez Komisję Euroshypejską oraz państwo członkowskie gwarantującym pewną pulę środkoacutew finansoshywych na realizację określonych priorytetoacutew i działań w danym państwie

W Polsce cele Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 osiągane były dwukieshyrunkowo Po pierwsze za pomocą programoacutew operacyjnych inicjatyw wspoacutelnotoshywych oraz projektoacutew z udziałem Funduszu Spoacutejności Po drugie poprzez przedsięshywzięcia i wieloletnie programy rozwojowe finansowane wyłącznie ze środkoacutew krajowych26 W okresie 2004-2006 PWW realizowane były za pomocą siedmiu programoacutew operacyjnych w tym27bull Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw

(1251 mln euro z EFRR)28

2 4 Wprowadzoną rozporządzeniem Rady (WE) nr 12601999 z 21 czerwca 1999 r ustanawiająshycym przepisy ogoacutelne w sprawie funduszy strukturalnych (DzU UE z dnia 26 czerwca 1999 r L 161)

2 5 J W Tkaczyński R Willa M Świstak Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 Cele - działashynia - środki Wyd UJ Krakoacutew 2008 s 89

2 6 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej Warszawa 2003 s 74

2 7 Zob [online] lt wwwfunduszeeuropejskie2007-2013govplorganizacjafunduszyeuropejskich documentspww_pl300805pdfgt

2 8 W nawiasach podano indykatywną alokację funduszy strukturalnych na poszczegoacutelne programy operacyjne

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 339

bull Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoacutej Zasoboacutew Ludzkich (1470 mln euro z EFS)

bull Sektorowego Programu Operacyjnego Transport (1 1634 mln euro z EFRR)bull Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora

Żywnościowego i Rozwoacutej Obszaroacutew Wiejskich (1 1927 mln euro z EFOGR)bull Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołoacutewstwo i Przetwoacuterstwo Ryb (2018 mln

euro z FIWR)bull Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (2 5300 mln euro

z EFRR i 4385 mln euro z EFS)bull Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna (283 mln euro z EFRR)

Roacutewnolegle z programami operacyjnymi wdrażane były duże projekty (o bushydżecie przekraczającym 10 mln euro) ktoacutere wspoacutełfinansowano ze środkoacutew Fundushyszu Spoacutejności W celu zapewnienia koordynacji między wsparciem tego funduszu i EFRR przygotowana została Strategia wykorzystania Funduszu Spoacutejności dzięki ktoacuterej możliwe było dostosowanie realizowanych projektoacutew do krajowych i wspoacutelshynotowych priorytetoacutew strategicznych i identyfikacja środkoacutew koniecznych do ich osiągnięcia29

Ponadto Polska wstępując do UE włączyła się w realizację dwoacutech (spośroacuted czterech realizowanych w owym czasie) inicjatyw wspoacutelnotowych EQUAL oraz INTERREG Przedsięwzięcia te stanowiły formę pomocy finansowej ukierunkowashynej na wspieranie priorytetoacutew horyzontalnych wspoacutelnych dla całej UE Pierwsza (finansowana ze środkoacutew EFS) obejmowała działania mające na celu eliminację roacuteżnych form dyskryminacji nieroacutewności na rynku pracy wspierając w tej dziedzishynie projekty modelowe i innowacyjne Natomiast druga (wspierana środkami EFRR) odnosiła się do wspoacutełpracy międzyregionalnej transgranicznej i transnarodowej a jej celem było osiągnięcie zharmonizowanego zroacutewnoważonego rozwoju na cashyłym obszarze Wspoacutelnoty30

Fundusze polityki spoacutejności 2007-2013

Punktem wyjścia do prac nad kolejną perspektywą finansową (2007-2013) było przyjęcie przez Komisję Europejską komunikatu z 10 lutego 2004 r bdquoBudowanie naszej wspoacutelnej przyszłości - wyzwania polityczne i środki budżetowe w rozszerzonej Uniirdquo zawierającego projekt nowej perspektywy finansowej Formalnie WRF na lata 2007-2013 zostały przyjęte 17 maja 2006 r i w poroacutewnaniu z poprzednim okresem charakteryzował je zmieniony układ środkoacutew na zobowiązania (zob tab 1)

29 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskie2007-2013govplorganizacjafunduszyeuropejskich documentspww__pl300805pdfgt

30 Por J W Tkaczyński R Will M Świstak Leksykon funduszy Unii Europejskiej CH Beck Warszawa 2009 s 133-134

340 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

Nowy okres programowania przynioacutesł roacutewnież zmiany dotyczące liczby i zakreshysu działania poszczegoacutelnych funduszy - fundusze wspierające rolnictwo oraz ryboshyłoacutewstwo zostały wyłączone z głoacutewnego nurtu programowania polityki spoacutejności Spowodowało to konieczność stworzenia przez państwa członkowskie niezależnego (od systemu wdrażania funduszy strukturalnych) systemu zarządzania tymi środka- mi31 Druga zmiana polegała na zintegrowaniu Funduszu Spoacutejności z programowashyniem pomocy strukturalnej i objęciu go zasadami charakterystycznymi dla EFRR i EFS Miejsce funduszy polityki spoacutejności w systemie funduszy europejskich 2007shy-2013 przedstawione zostało na rysunku 1

Rys 1 Fundusze europejskie 2007-2013Źroacutedło opracowanie własne

Głoacutewnym zadaniem EFRR 2007-2013 zgodnie z treścią art 2 rozporządzenia (WE) nr 1080200632 było wspieranie rozwoju oraz dostosowań strukturalnych gospodarek regionalnych (w tym przekształcenia upadających regionoacutew przemysłoshywych i regionoacutew opoacuteźnionych w rozwoju) a także wspoacutełpracy transgranicznej transnarodowej i międzyregionalnej

31 J W Tkaczyński R Willa M Świstak Fundusze Unii Europejskiej 2007-2013 s 15932 Rozporządzenie (WE) nr 10802006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r

w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783 1999 (DzU UE z dnia 31 lipca 2006 r L 210)

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 341

W odniesieniu do EFS przyjęto że będzie się on przyczyniał do realizacji priorytetoacutew UE w zakresie wzmacniania spoacutejności gospodarczej i społecznej przez poprawę możliwości zatrudnienia i pracy stymulowanie wysokiego poziomu zatrudshynienia oraz tworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy Było to realizowane przez wspieranie polityki państw członkowskich zmierzającej do osiągnięcia pełneshygo zatrudnienia oraz jakości i wydajności pracy wspierania integracji społecznej w tym poprawy dostępu do zatrudnienia osoacuteb znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu na poziomie krajowym regionalnym i lokalnym33 Z kolei Fundusz Spoacutejności mimo wielu zmian prawno- organizacyjnych (min zniesienie wymogu finansowania tylko dużych projektoacutew decentralizacja wdrażania) utrzymał swoją dotychczasową specyfikę ktoacuterą było ograniczenie zakresu wsparcia do dwoacutech obszaroacutew transeuropejskich sieci transshyportowych i ochrony środowiska

Pomimo zmian w zakresie funkcjonowania funduszy ktoacutere zostały wprowadzoshyne w charakteryzowanym okresie niezmienna pozostała konieczność właściwego zaprogramowania ich interwencji (rys 2)34

Strategia Lizbońska gt Strategia Europa 2020

Zintegrowany Pakiet Wytycznych

Rada Europejska

Komisja Europejska] V V V

Polityka Spoacutejności W spoacutelna Polityka Rolna W spoacutelna Polityka Rybacka

Strategiczne Wytyczne Wspoacutelnoty (SWW)

Strategiczne Wytyczne dla Polityki Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich

Strategiczne Wytyczne dla Zroacutewnoważonego Rozwoju

Sektora Rybołoacutestwa^ i

Rozporządzenia unijne

Rzeczpospolita Polska ^

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (po aktualizacji---- gt Strategia Rozwoju Kraju 2020)

KPR Narodowa Strategia Spoacutejności (NSRO)

Narodowa Strategia Rozwoju Obszaroacutew

WiejskichNarodowy Plan Strategiczny

dla Rybołoacutestwa

Programy operacyjne polityki spoacutejności

PO Rozwoacutej Obszaroacutew Wiejskich

PO Rybołoacutestwo i obszary przybrzeżne

KPR - Krajowy Program ReformRys 2 Dokumenty programowe 2007-2013

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie Kudłacz 2008 s 150

33 Ibidem34 Szerzej na temat programowania polityki spoacutejności 2007-2013 zob M Wojarska [w] R Kisiel

M Wojarska Wybrane aspekty rozwoju regionalnego Fundacja bdquoWspieranie i Promocja Przedsiębiorshyczości na Warmii i Mazurach Olsztyn 2013 s 32-36

342 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

Łączna kwota funduszy UE przewidziana na realizację działań z zakresu polityshyki spoacutejności 2007-2013 w Polsce wyniosła ok 673 mld euro35 Środki te zasiliły budżety programoacutew operacyjnych przygotowanych w ramach dwoacutech celoacutew tej polishytyki tj konwergencji i europejskiej wspoacutełpracy terytorialnej (tab 3)

T ab ela 3P ro g ra m y o p era cy jn e 2007-2013

P ro g ra m o p era cy jn y N a zw afu n d u sz u

W kład f in a n s o w y fu n d u sz u (eu ro)

konwergencja

PO Infrastruk tu ra i środowisko EFRRFS

59 mld 223 mld

PO Innowacyjna gospodarka EFRR 101 mldPO K apitał ludzki EFS 97 mldPO Rozwoacutej Polski W schodniej EFRR 23 mldPO Pomoc techniczna EFRR 05 mld16 RPO EFRR 172 mld

europejska wspoacutełpraca terytorialnaW s p oacute ł p r a c a t r a n s g r a n i c z n aPO celu 3 EWT - bdquoWspoacutełpraca Transgranicznardquo krajoacutew Meklemburgia - Pomorze Przednie - Brandenburgia i RP (woj zachodniopomorskie) 2007-2013

EFRR 1245 mln

PO Wspoacutełpracy Transgranicznej Polska (woj lubuskie) - Brandenburgia 2007-2013 w ram ach EWT EFRR 13281 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Saksonia 2007-2013 EFRR 10511 mlnPO wspoacutełpracy transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 EFRR 21946 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013 EFRR 15741 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Litwa w ram ach EWT EFRR 7169 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Południowy Bałtyk EFRR 6074 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina EISP 186 2 mlnLitwa - Polska - Rosja program wspoacutełpracy transgranicznej EISP 13213 mlnW s p oacute ł p r a c a t r a n s n a r o d o w a

Program Region Morza Bałtyckiego 2007-2013 EFRREISP

208 mln 226 mln

Program dla Europy Środkowej EFRR 24601 mlnW s p oacute ł p r a c a m i ę d z y r e g i o n a l n aINTERREG IVC EFRR 321 mln

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS - Europejski Fundusz Społeczny EFR - Euroshypejski Fundusz Rybacki EISP - Europejski Instrument Sąsiedztwa i PartnerstwaZroacutedlo opracowanie własne na podstawie M Wojarska [w] R Kisiel M Wojarska Wybrane aspekty rozwoju regionalnego Fundacja bdquoWspieranie i Promocja Przedsiębiorczości na Warmii i Mazurach Olsztyn 2013 s 35 [online] ltwwwpekaocomplmisfundusze_stmkturalne_dla_firmfundusze _unijne_w_pigulcegt

35 Zob [online] ltwwwpremiergovplfilesbudzet_ue_prezentacja_0pdfgt

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 341

W odniesieniu do EFS przyjęto że będzie się on przyczyniał do realizacji priorytetoacutew UE w zakresie wzmacniania spoacutejności gospodarczej i społecznej przez poprawę możliwości zatrudnienia i pracy stymulowanie wysokiego poziomu zatrudshynienia oraz tworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy Było to realizowane przez wspieranie polityki państw członkowskich zmierzającej do osiągnięcia pełneshygo zatrudnienia oraz jakości i wydajności pracy wspierania integracji społecznej w tym poprawy dostępu do zatrudnienia osoacuteb znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu na poziomie krajowym regionalnym i lokalnym33 Z kolei Fundusz Spoacutejności mimo wielu zmian prawno- organizacyjnych (min zniesienie wymogu finansowania tylko dużych projektoacutew decentralizacja wdrażania) utrzymał swoją dotychczasową specyfikę ktoacuterą było ograniczenie zakresu wsparcia do dwoacutech obszaroacutew transeuropejskich sieci transshyportowych i ochrony środowiska

Pomimo zmian w zakresie funkcjonowania funduszy ktoacutere zostały wprowadzoshyne w charakteryzowanym okresie niezmienna pozostała konieczność właściwego zaprogramowania ich interwencji (rys 2)34

Strategia Lizbońska gt Strategia Europa 2020

Zintegrowany Pakiet Wytycznych

Rada Europejska

Komisja Europejska] V V V

Polityka Spoacutejności W spoacutelna Polityka Rolna W spoacutelna Polityka Rybacka

Strategiczne Wytyczne Wspoacutelnoty (SWW)

Strategiczne Wytyczne dla Polityki Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich

Strategiczne Wytyczne dla Zroacutewnoważonego Rozwoju

Sektora Rybołoacutestwa^ i

Rozporządzenia unijne

Rzeczpospolita Polska ^

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (po aktualizacji---- gt Strategia Rozwoju Kraju 2020)

KPR Narodowa Strategia Spoacutejności (NSRO)

Narodowa Strategia Rozwoju Obszaroacutew

WiejskichNarodowy Plan Strategiczny

dla Rybołoacutestwa

Programy operacyjne polityki spoacutejności

PO Rozwoacutej Obszaroacutew Wiejskich

PO Rybołoacutestwo i obszary przybrzeżne

KPR - Krajowy Program ReformRys 2 Dokumenty programowe 2007-2013

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie Kudłacz 2008 s 150

33 Ibidem34 Szerzej na temat programowania polityki spoacutejności 2007-2013 zob M Wojarska [w] R Kisiel

M Wojarska Wybrane aspekty rozwoju regionalnego Fundacja bdquoWspieranie i Promocja Przedsiębiorshyczości na Warmii i Mazurach Olsztyn 2013 s 32-36

342 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

Łączna kwota funduszy UE przewidziana na realizację działań z zakresu polityshyki spoacutejności 2007-2013 w Polsce wyniosła ok 673 mld euro35 Środki te zasiliły budżety programoacutew operacyjnych przygotowanych w ramach dwoacutech celoacutew tej polishytyki tj konwergencji i europejskiej wspoacutełpracy terytorialnej (tab 3)

T ab ela 3P ro g ra m y o p era cy jn e 2007-2013

P ro g ra m o p era cy jn y N a zw afu n d u sz u

W kład f in a n s o w y fu n d u sz u (eu ro)

konwergencja

PO Infrastruk tu ra i środowisko EFRRFS

59 mld 223 mld

PO Innowacyjna gospodarka EFRR 101 mldPO K apitał ludzki EFS 97 mldPO Rozwoacutej Polski W schodniej EFRR 23 mldPO Pomoc techniczna EFRR 05 mld16 RPO EFRR 172 mld

europejska wspoacutełpraca terytorialnaW s p oacute ł p r a c a t r a n s g r a n i c z n aPO celu 3 EWT - bdquoWspoacutełpraca Transgranicznardquo krajoacutew Meklemburgia - Pomorze Przednie - Brandenburgia i RP (woj zachodniopomorskie) 2007-2013

EFRR 1245 mln

PO Wspoacutełpracy Transgranicznej Polska (woj lubuskie) - Brandenburgia 2007-2013 w ram ach EWT EFRR 13281 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Saksonia 2007-2013 EFRR 10511 mlnPO wspoacutełpracy transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 EFRR 21946 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013 EFRR 15741 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Litwa w ram ach EWT EFRR 7169 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Południowy Bałtyk EFRR 6074 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina EISP 186 2 mlnLitwa - Polska - Rosja program wspoacutełpracy transgranicznej EISP 13213 mlnW s p oacute ł p r a c a t r a n s n a r o d o w a

Program Region Morza Bałtyckiego 2007-2013 EFRREISP

208 mln 226 mln

Program dla Europy Środkowej EFRR 24601 mlnW s p oacute ł p r a c a m i ę d z y r e g i o n a l n aINTERREG IVC EFRR 321 mln

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS - Europejski Fundusz Społeczny EFR - Euroshypejski Fundusz Rybacki EISP - Europejski Instrument Sąsiedztwa i PartnerstwaZroacutedlo opracowanie własne na podstawie M Wojarska [w] R Kisiel M Wojarska Wybrane aspekty rozwoju regionalnego Fundacja bdquoWspieranie i Promocja Przedsiębiorczości na Warmii i Mazurach Olsztyn 2013 s 35 [online] ltwwwpekaocomplmisfundusze_stmkturalne_dla_firmfundusze _unijne_w_pigulcegt

35 Zob [online] ltwwwpremiergovplfilesbudzet_ue_prezentacja_0pdfgt

342 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

Łączna kwota funduszy UE przewidziana na realizację działań z zakresu polityshyki spoacutejności 2007-2013 w Polsce wyniosła ok 673 mld euro35 Środki te zasiliły budżety programoacutew operacyjnych przygotowanych w ramach dwoacutech celoacutew tej polishytyki tj konwergencji i europejskiej wspoacutełpracy terytorialnej (tab 3)

T ab ela 3P ro g ra m y o p era cy jn e 2007-2013

P ro g ra m o p era cy jn y N a zw afu n d u sz u

W kład f in a n s o w y fu n d u sz u (eu ro)

konwergencja

PO Infrastruk tu ra i środowisko EFRRFS

59 mld 223 mld

PO Innowacyjna gospodarka EFRR 101 mldPO K apitał ludzki EFS 97 mldPO Rozwoacutej Polski W schodniej EFRR 23 mldPO Pomoc techniczna EFRR 05 mld16 RPO EFRR 172 mld

europejska wspoacutełpraca terytorialnaW s p oacute ł p r a c a t r a n s g r a n i c z n aPO celu 3 EWT - bdquoWspoacutełpraca Transgranicznardquo krajoacutew Meklemburgia - Pomorze Przednie - Brandenburgia i RP (woj zachodniopomorskie) 2007-2013

EFRR 1245 mln

PO Wspoacutełpracy Transgranicznej Polska (woj lubuskie) - Brandenburgia 2007-2013 w ram ach EWT EFRR 13281 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Saksonia 2007-2013 EFRR 10511 mlnPO wspoacutełpracy transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013 EFRR 21946 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013 EFRR 15741 mln

PO wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Litwa w ram ach EWT EFRR 7169 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Południowy Bałtyk EFRR 6074 mlnProgram wspoacutełpracy transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina EISP 186 2 mlnLitwa - Polska - Rosja program wspoacutełpracy transgranicznej EISP 13213 mlnW s p oacute ł p r a c a t r a n s n a r o d o w a

Program Region Morza Bałtyckiego 2007-2013 EFRREISP

208 mln 226 mln

Program dla Europy Środkowej EFRR 24601 mlnW s p oacute ł p r a c a m i ę d z y r e g i o n a l n aINTERREG IVC EFRR 321 mln

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS - Europejski Fundusz Społeczny EFR - Euroshypejski Fundusz Rybacki EISP - Europejski Instrument Sąsiedztwa i PartnerstwaZroacutedlo opracowanie własne na podstawie M Wojarska [w] R Kisiel M Wojarska Wybrane aspekty rozwoju regionalnego Fundacja bdquoWspieranie i Promocja Przedsiębiorczości na Warmii i Mazurach Olsztyn 2013 s 35 [online] ltwwwpekaocomplmisfundusze_stmkturalne_dla_firmfundusze _unijne_w_pigulcegt

35 Zob [online] ltwwwpremiergovplfilesbudzet_ue_prezentacja_0pdfgt

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 343

Kwalifikowalność wydatkoacutew na projekty wspoacutełfinansowane środkami UE 2007-2013 kończy się 31 grudnia 2015 r Datę tę można roacutewnież umownie potrakshytować jako koniec tego okresu programowania

Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne 2014-2020

Proces formalnych negocjacji nad kształtem i wielkością unijnego budżetu na kolejną perspektywę finansową (2014-2020) rozpoczął się 29 czerwca 2011 r kieshydy to Komisja Europejska przedstawiła komunikat w sprawie wieloletnich ram fishynansowych Ostatecznie zostały one przyjęte przez Radę 2 grudnia 2013 r i w poroacutewshynaniu z poprzednim okresem programowania charakteryzują się zmodyfikowanym nazewnictwem poszczegoacutelnych działoacutew (zob tab 1) Tytuły pierwszych dwoacutech nashywiązują bezpośrednio do głoacutewnych celoacutew strategii Europa 2020 tj do wzrostu inteligentnego sprzyjającego włączeniu społecznemu i trwałego Zasadniczo jednak wymienione działy nie roacuteżnią się od tych z lat 2007-201336

W celu poprawy koordynacji i harmonizacji funduszy polityki spoacutejności (EFRR EFS i FS) z Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich (EFRROW) i Europejskim Funduszem Morskim i Rybackim (EFMR) postanowiono objąć je w latach 2014-2020 wspoacutelnymi przepisami Zgodnie z rozshyporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13032013 z dnia 17 grudshynia 2013 r37 fundusze te funkcjonują jako europejskie fundusze strukturalne i inweshystycyjne (EFSI) (rys 3)

Przyjęte rozwiązanie oznacza min konieczność silniejszego niż w latach 2007-2013 uwzględnienia celoacutew związanych z rozwojem obszaroacutew wiejskich (rozshywoacutej infrastrukturalny rozwoacutej pozarolniczych funkcji tych obszaroacutew) w programach operacyjnych na lata 2014-2020 finansowanych ze środkoacutew polityki spoacutejności38

Zadania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych 2014-2020 zeshystawione zostały w tabeli 4

36 E Małuszyńska M Sapała op cit s 109-13137 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13032013 z dnia 17 grudnia 2013 r

ustanawiające wspoacutelne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejshyskiego Funduszu Społecznego Funduszu Spoacutejności Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepishysy ogoacutelne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejskiego Funduszu Społeczshynego Funduszu Spoacutejności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporząshydzenie Rady (We ) nr 10832006 (DzU UE z dnia 20 grudnia 2013 L 347)

38 Zob [online] lthttpprowslaskieplzalaczniki201302251361783441pdfgt

344 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji Fundusz Solidarności UE bullinne

Rys 3 Fundusze europejskie 2014-2020Źroacutedło opracowanie własne

Tabela 4Zadania EFSI 2014-20202000-2006

Fundusz Zadania

EuropejskiFunduszRozwoju

Regionalnego

EFRR przyczynia się do finansowania wsparcia mającego na celu zwiększenie spoacutejności gospodarczej społecznej i terytorialnej poprzez niwelowanie głoacutewnych dysproporcji regionalnych w Unii poprzez zroacutewnoważony rozwoacutej oraz dostosowashynie strukturalne regionalnych gospodarek w tym przekształceniu upadających regionoacutew przemysłowych i regionoacutew opoacuteźnionych w rozwoju Na mocy rozporząshydzenia 12992013 z dnia 17 grudnia 2013 r39 wspiera roacutewnież wspoacutełpracę trans- graniczną transnarodową i międzyregionalną

EuropejskiFundusz

Społeczny

EFS wspiera dążenie do wysokiego poziomu zatrudnienia i wysokiej jakości miejsc pracy poprawę dostępu do rynku pracy oraz mobilność geograficzną i zawodową pracownikoacutew a także ułatwia im dostosowanie się do zmian w przemyśle oraz w systemach produkcyjnych koniecznych dla zroacutewnoważonego rozwoju zachęca do wysokiego poziomu kształcenia i szkolenia dla wszystkich i wspiera przechodzenie młodych ludzi z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia zwalcza uboacutestwo wzmacshynia włączenie społeczne oraz wspiera roacutewność płci niedyskryminację i roacutewne szanshyse przyczyniając się tym samym do wdrażania priorytetoacutew Unii w zakresie wzmocshynienia spoacutejności gospodarczej społecznej i terytorialnej

39 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 12992013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie przepisoacutew szczegoacutełowych dotyczących wsparcia z EFRR w ramach celu bdquoEuropejska wspoacutełshypraca terytorialnardquo (DzU UE z dnia 20 grudnia 2013 r L 347)

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 345

Fundusz Spoacutejności

Z zachowaniem odpowiedniej roacutewnowagi oraz zgodnie z istniejącymi w każdym państwie członkowskim potrzebami w zakresie inwestycji infrastrukturalnych Fundusz Spoacutejności wspiera a) inwestycje na rzecz środowiska włączając w to dziedziny związane ze zroacutewnoważonym rozwojem oraz energią niosące ze sobą korzyści dla środowiska b) transeuropejskie sieci transportowe c) pomoc techshyniczną

Europejski Fundusz Rolny

na Rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich

W ogoacutelnych ramach WPR wsparcie rozwoju obszaroacutew wiejskich w tym działań w sektorze spożywczym i sektorze produktoacutew niespożywczych oraz leśnictwie przyczynia się do osiągnięcia następujących celoacutew a) wspieranie konkurencyjnoshyści rolnictwa b) zapewnienie zroacutewnoważonego zarządzania zasobami naturalnymi oraz działania w dziedzinie klimatu c) osiągnięcie zroacutewnoważonego rozwoju teshyrytorialnego wiejskich gospodarek i społeczności w tym tworzenie i utrzymywashynie miejsc pracy

Europejski Fundusz Morski

i Rybacki

EFMR przyczynia się do realizacji następujących celoacutew a) promowanie konkushyrencyjnych zroacutewnoważonych środowiskowo rentownych ekonomicznie i odposhywiedzialnych społecznie podmiotoacutew rybołoacutewstwa i akwakultury b) wspieranie procesu wdrażania wspoacutelnej polityki rybackiej c) promowanie zroacutewnoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju terytorialnego obszaroacutew rybacshykich i obszaroacutew akwakultury d) wspieranie procesu opracowywania i wdrażania unijnej zintegrowanej polityki morskiej w sposoacuteb uzupełniający politykę spoacutejnoshyści i wspoacutelną politykę rybacką Realizacja tych celoacutew nie może skutkować zwiękshyszaniem zdolności połowowej

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301 2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie EFRR i przepisoacutew szczegoacutelnych dotyczących celu bdquoInwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnieniardquo oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 10802006 (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 12992013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisoacutew szczegoacutełowych dotyczących wsparcia z EFRR w ramach celu bdquoEuroshypejska wspoacutełpraca terytorialnardquo (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13042013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 10812006 (DzU UE L 347 20122013) RozporządzenieParlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13002013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie FunduszuSpoacutejności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 10842006 (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13052013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie wsparcia rozwoju obszaroacutew wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 16982005 (DzU UE L 347 20122013) RozporządzenieParlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 5082014 z dnia 15 maja 2014 r w sprawie EuropejskiegoFunduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 23282003 (WE) nr 861 2006 (WE) nr 11982006 i (WE) nr 7912007 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 12552011 (DzU UE L 149 20052014)

Wdrażanie funduszy unijnych w latach 2014-2020 opiera się na dokumentach przygotowanych przez poszczegoacutelne państwa członkowskie w tym na umowie partnerstwa programach operacyjnych dla celu bdquoInwestycje na rzecz wzrostu i zashytrudnieniardquo oraz programach operacyjnych dla celu bdquoEuropejska wspoacutełpraca terytoshyrialnardquo W Polsce ich treść zakres oraz najważniejsze założenia wynikają z dokumenshytoacutew strategicznych unijnych (strategia Europa 2020) i krajowych min strategii rozwoju kraju do 2020 r oraz 9 strategii zintegrowanych dotyczących innowacyjnoshyści transportu kapitału ludzkiego kapitału społecznego energetyki i środowiska

346 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

sprawności państwa rozwoju regionalnego rozwoju rolnictwa oraz obszaroacutew wiej- skich40 (rys 4)

Rys 4 Dokumenty programowe 2014-2020Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie na podstawie uchwały nr 157 Rady Ministroacutew z dnia 25 września 2012 r w sprawie przyjęcia strategii rozwoju kraju 2020

Zgodnie z art 26 pkt 1 rozporządzenia 1303201341 EFSI wdrażane są w ramach programoacutew operacyjnych zgodnie z umową partnerstwa W latach 2014-2020 realizoshywane są następujące programy42

40 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplFAQFAQ_2014_2020StronyJakie_sa_naj- wazniej sze_dokumenty_strategiczneaspxN=Ngt

41 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13032013 z dnia 17 grudnia 2013 r ustanawiające wspoacutelne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejshyskiego Funduszu Społecznego Funduszu Spoacutejności Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepishysy ogoacutelne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejskiego Funduszu Społeczshynego Funduszu Spoacutejności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporząshydzenie Rady (WE) nr 10832006

42 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplmedia1336Informacja_prasowa_progra- my2014_ 2020pdfgt

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 345

Fundusz Spoacutejności

Z zachowaniem odpowiedniej roacutewnowagi oraz zgodnie z istniejącymi w każdym państwie członkowskim potrzebami w zakresie inwestycji infrastrukturalnych Fundusz Spoacutejności wspiera a) inwestycje na rzecz środowiska włączając w to dziedziny związane ze zroacutewnoważonym rozwojem oraz energią niosące ze sobą korzyści dla środowiska b) transeuropejskie sieci transportowe c) pomoc techshyniczną

Europejski Fundusz Rolny

na Rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich

W ogoacutelnych ramach WPR wsparcie rozwoju obszaroacutew wiejskich w tym działań w sektorze spożywczym i sektorze produktoacutew niespożywczych oraz leśnictwie przyczynia się do osiągnięcia następujących celoacutew a) wspieranie konkurencyjnoshyści rolnictwa b) zapewnienie zroacutewnoważonego zarządzania zasobami naturalnymi oraz działania w dziedzinie klimatu c) osiągnięcie zroacutewnoważonego rozwoju teshyrytorialnego wiejskich gospodarek i społeczności w tym tworzenie i utrzymywashynie miejsc pracy

Europejski Fundusz Morski

i Rybacki

EFMR przyczynia się do realizacji następujących celoacutew a) promowanie konkushyrencyjnych zroacutewnoważonych środowiskowo rentownych ekonomicznie i odposhywiedzialnych społecznie podmiotoacutew rybołoacutewstwa i akwakultury b) wspieranie procesu wdrażania wspoacutelnej polityki rybackiej c) promowanie zroacutewnoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju terytorialnego obszaroacutew rybacshykich i obszaroacutew akwakultury d) wspieranie procesu opracowywania i wdrażania unijnej zintegrowanej polityki morskiej w sposoacuteb uzupełniający politykę spoacutejnoshyści i wspoacutelną politykę rybacką Realizacja tych celoacutew nie może skutkować zwiękshyszaniem zdolności połowowej

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301 2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie EFRR i przepisoacutew szczegoacutelnych dotyczących celu bdquoInwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnieniardquo oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 10802006 (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 12992013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisoacutew szczegoacutełowych dotyczących wsparcia z EFRR w ramach celu bdquoEuroshypejska wspoacutełpraca terytorialnardquo (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13042013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 10812006 (DzU UE L 347 20122013) RozporządzenieParlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13002013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie FunduszuSpoacutejności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 10842006 (DzU UE L 347 20122013) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13052013 z dnia 17 grudnia 2013 r w sprawie wsparcia rozwoju obszaroacutew wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 16982005 (DzU UE L 347 20122013) RozporządzenieParlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 5082014 z dnia 15 maja 2014 r w sprawie EuropejskiegoFunduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 23282003 (WE) nr 861 2006 (WE) nr 11982006 i (WE) nr 7912007 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 12552011 (DzU UE L 149 20052014)

Wdrażanie funduszy unijnych w latach 2014-2020 opiera się na dokumentach przygotowanych przez poszczegoacutelne państwa członkowskie w tym na umowie partnerstwa programach operacyjnych dla celu bdquoInwestycje na rzecz wzrostu i zashytrudnieniardquo oraz programach operacyjnych dla celu bdquoEuropejska wspoacutełpraca terytoshyrialnardquo W Polsce ich treść zakres oraz najważniejsze założenia wynikają z dokumenshytoacutew strategicznych unijnych (strategia Europa 2020) i krajowych min strategii rozwoju kraju do 2020 r oraz 9 strategii zintegrowanych dotyczących innowacyjnoshyści transportu kapitału ludzkiego kapitału społecznego energetyki i środowiska

346 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

sprawności państwa rozwoju regionalnego rozwoju rolnictwa oraz obszaroacutew wiej- skich40 (rys 4)

Rys 4 Dokumenty programowe 2014-2020Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie na podstawie uchwały nr 157 Rady Ministroacutew z dnia 25 września 2012 r w sprawie przyjęcia strategii rozwoju kraju 2020

Zgodnie z art 26 pkt 1 rozporządzenia 1303201341 EFSI wdrażane są w ramach programoacutew operacyjnych zgodnie z umową partnerstwa W latach 2014-2020 realizoshywane są następujące programy42

40 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplFAQFAQ_2014_2020StronyJakie_sa_naj- wazniej sze_dokumenty_strategiczneaspxN=Ngt

41 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13032013 z dnia 17 grudnia 2013 r ustanawiające wspoacutelne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejshyskiego Funduszu Społecznego Funduszu Spoacutejności Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepishysy ogoacutelne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejskiego Funduszu Społeczshynego Funduszu Spoacutejności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporząshydzenie Rady (WE) nr 10832006

42 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplmedia1336Informacja_prasowa_progra- my2014_ 2020pdfgt

346 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

sprawności państwa rozwoju regionalnego rozwoju rolnictwa oraz obszaroacutew wiej- skich40 (rys 4)

Rys 4 Dokumenty programowe 2014-2020Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie na podstawie uchwały nr 157 Rady Ministroacutew z dnia 25 września 2012 r w sprawie przyjęcia strategii rozwoju kraju 2020

Zgodnie z art 26 pkt 1 rozporządzenia 1303201341 EFSI wdrażane są w ramach programoacutew operacyjnych zgodnie z umową partnerstwa W latach 2014-2020 realizoshywane są następujące programy42

40 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplFAQFAQ_2014_2020StronyJakie_sa_naj- wazniej sze_dokumenty_strategiczneaspxN=Ngt

41 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 13032013 z dnia 17 grudnia 2013 r ustanawiające wspoacutelne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejshyskiego Funduszu Społecznego Funduszu Spoacutejności Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepishysy ogoacutelne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejskiego Funduszu Społeczshynego Funduszu Spoacutejności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporząshydzenie Rady (WE) nr 10832006

42 Zob [online] ltwwwfunduszeeuropejskiegovplmedia1336Informacja_prasowa_progra- my2014_ 2020pdfgt

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 347

bull Program Operacyjny Inteligentny Rozwoacutej (861 mld euro z EFRR)bull Program Operacyjny Polska Cyfrowa (217 mld euro z EFRR)bull Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (2741 mld euro z EFRR i FS)bull Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwoacutej (469 mld euro z EFS)bull Program Operacyjny Polska Wschodnia (20 mld euro z EFRR)bull Program Operacyjny Pomoc Techniczna (7000 mln euro z FS)bull Regionalne Programy Operacyjne (313 mld euro z EFRR i EFS)bull Programy operacyjne EWT (168 mld euro z EFRR)

Ponadto ze środkoacutew wspoacutelnej polityki rolnej i wspoacutelnej polityki rybackiej fishynansowane są Program Rozwoju Obszaroacutew Wiejskich (8 5983 mln euro z EFR- ROW) oraz Program Rybactwo i Morze (5312 mln euro z EFMR)

Symboliczna inauguracja uruchomienia transzy EFSI 2014-2020 dokonana przez panią premier Ewę Kopacz odbyła się 27 lutego 2015 r

Absorpcja funduszy UE a poziom konkurencyjności polskich regionoacutew

Zgodnie z danymi udostępnionymi przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego43 wartość projektoacutew europejskich zrealizowanych w polskich regioshynach w latach 2004-2014 wyniosła 61734 mld zł z czego ponad połowę (6111) stanowiło dofinansowanie z funduszy polityki spoacutejności Przeciętna wartość unijneshygo wsparcia w przeliczeniu na mieszkańca osiągnęła poziom 979073 zł a regionashymi rozpoczynającymi i zamykającymi zestawienie były odpowiednio wojewoacutedztwa warmińsko-mazurskie (11 80040 zł) i wielkopolskie (703393 zł) W ujęciu bezshywzględnym najwyższą absorpcję funduszy polityki spoacutejności odnotowano w wojeshywoacutedztwie mazowieckim (5674 mld zł) najniższą natomiast w opolskim (728 mld zł) W skali kraju na każde 1 zł unijnego wsparcia przypadało średnio 068 zł tzw wkładu własnego - wartość maksymalną odnotowano w wojewoacutedztwie zachodnioshypomorskim (086 zł) a minimalną w lubelskim (052 zł)

Wyznaczenie kierunku i siły związku pomiędzy konkurencyjnością regionoacutew a zainwestowanymi na ich obszarze funduszami polityki spoacutejności wymagało - oproacutecz zidentyfikowania wielkości dotacji - określenia zmian w poziomie konkushyrencyjności badanych jednostek terytorialnych W tym celu wykorzystane zostały rankingi przygotowane za pomocą metody TOPSIS na bazie danych z lat 2003 i 2013 (tab 5)

43 Zob [online] lthttpwwwmapadotacjigovplgt

348 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

T ab ela 5R a n k in g k o n k u r e n c y jn o ś c i w o je w oacute d z tw p r z y g o to w a n y n a b a z ie w y n ik oacute w

p r o c ed u r y T O PSIS

W ojew oacute d ztw o Q2003R a n k in g

2003 Q2013R a n k in g

2013 QposZ m ianyp o zy c ji

20032013Dolnośląskie 05193 4 05484 3 00291 +1Kujawsko-pomorskie 04317 12 04453 10 00136 +2Lubelskie 04444 10 04064 14 -00380 -4Lubuskie 04713 8 04541 9 -00171 -1Łoacutedzkie 04201 14 03931 15 -00269 -1Małopolskie 05029 5 05466 4 00437 +1Mazowieckie 05392 2 05905 1 00513 +1Opolskie 04142 15 04102 11 -00040 +4Podkarpackie 04777 7 04768 8 -00008 -1Podlaskie 04371 11 04081 12 -00290 -1Pomorskie 05290 3 05326 5 00036 -2Śląskie 05402 1 05484 2 00082 -1Świętokrzyskie 03515 16 03615 16 00100 0W arm ińsko-mazurskie 04269 13 04079 13 -00190 0Wielkopolskie 04542 9 04829 7 00287 +2Zachodniopomorskie 04807 6 04972 6 00165 0

Zroacutedlo obliczenia własne na podstawie danych BDL

Z danych zawartych w tabeli 5 wynika że dodatnia roacuteżnica wartości syntetyczshynych miar konkurencyjności Q2003 i Q2013 pojawiła się w dziewięciu regionach ale tylko w pięciu z nich (mazowieckim małopolskim dolnośląskim wielkopolskim kujawsko-pomorskim) była na tyle istotna że spowodowała awans regionu o jedną lub dwie pozycje W pozostałych siedmiu wojewoacutedztwach Qpos miał wartość ujemshyną czego konsekwencją (z dwoma wyjątkami) był spadek regionu w ogoacutelnej klasyshyfikacji Do wyjątkoacutew należało wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie ktoacuteremu pomishymo obniżającej się konkurencyjności udało się utrzymać w 2013 r tę samą trzynastą pozycję i wojewoacutedztwo opolskie ktoacutere pomimo ujemnej wartości miary Qpos poprashywiło w 2013 r swoje położenie o cztery oczka

Zmierzając do oceny zależności pomiędzy poziomem absorpcji środkoacutew z funshyduszy spoacutejności a konkurencyjnością polskich regionoacutew zestawiono ze sobą dwie wielkości tj wskaźnik postępu Qpos oraz wartość dofinansowania funduszami polishytyki spoacutejności inwestycji zrealizowanych na obszarze regionu w latach 2004-2014 Definitywna odpowiedź na pytanie o związek pomiędzy wspomnianymi zmiennymi wymagała przygotowania wykresu rozrzutu i wyznaczenia wspoacutełczynnika korelacji liniowej r-Pearsona Obie czynności wykazały zależność na poziomie 05802 co zgodnie ze skalą Guilforda interpretować należy jako wysoką korelację pomiędzy analizowanymi wielkościami Oznacza to że zwiększonemu strumieniowi funduszy

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 349

unijnych towarzyszył wzrost poziomu konkurencyjności Jednak po wykluczeniu z analiz wojewoacutedztwa mazowieckiego ktoacutere jako bdquoodstający przypadekrdquo zniekształshycało uzyskany wynik okazało się że zależność pomiędzy poprawą konkurencyjnoshyści a absorpcją środkoacutew polityki spoacutejności była dużo niższa (r = 03747) Otrzymana wartość wspoacutełczynnika r nadal potwierdza wprost proporcjonalny związek pomiędzy dwiema wielkościami ale nie jest on tak silny jak zakładała to polityka spoacutejności

Dokładniejsze prześledzenie badanych zależności wymagało włączenia do anashylizy dwoacutech dodatkowych kryterioacutew tj rozgraniczenia wartości Qpos na mniejszą lub większą od zera oraz podziału wartości dofinansowania środkami polityki spoacutejności na wyższą lub niższą od średniej krajowej a następnie podział zbioru 16 wojeshywoacutedztw na cztery podgrupy (rys 5)

600

500

N400

1 H Pas 300

f l cd oag

o 200laquo3 o

100

00-005 -004 -003 -002 -001 000 001 002 003 004 005 006

postępRys 5 Klasyfikacja wojewoacutedztw ze względu na wielkość absorpcji funduszy UE i Qp0s

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie na podstawie BDL i Mapy Dotacji

Pierwszą grupę utworzyły regiony ktoacutere na przestrzeni analizowanego okresu odnotowały poprawę poziomu konkurencyjności (średnio o 003) i charakteryzowashyły się wyższą od średniej krajowej absorpcją funduszy polityki spoacutejności (przeciętna wartość w grupie wyniosła 3158 mld zł) Siła związku pomiędzy wielkościami stanowiącymi podstawę wyodrębnienia zbioru wyniosła 05215 (z wojewoacutedztwem mazowieckim) i -02589 (bez wojewoacutedztwa mazowieckiego)

W skład drugiego zbioru weszły wojewoacutedztwa ktoacutere także odnotowały wzrost wskaźnika Qpos (średnio o 001) ale w odroacuteżnieniu od grupy I wartość zainwestoshy

350 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

wanych na ich obszarze środkoacutew polityki spoacutejności była niższa od średniej krajowej i wyniosła jedynie 1393 mld zł W tym przypadku z uwagi na małą liczebność zbioru (3 jednostki) zrezygnowano z wyznaczania wskaźnika korelacji

W grupie trzeciej znalazły się tylko dwa regiony do ktoacuterych w latach 2004-2014 napłynęło średnio 2329 mld zł (przy średniej krajowej wynoszącej 2133 mld zł) Pomimo stosunkowo wysokiego zasilenia środkami zewnętrznymi wojewoacutedztwa te odnotowały obniżenie poziomu konkurencyjności o -001 Także i tym razem z uwagi na zbyt małą liczbę elementoacutew zbioru nie wyznaczono wspoacutełczynnika korelacji

Ostatni zbioacuter utworzyły z wyjątkiem wojewoacutedztwa opolskiego regiony Polski Wschodniej Charakteryzowały się one niższą od średniej krajowej absorpcją środshykoacutew funduszy polityki spoacutejności (średnio w grupie 1270 mld zł) i obniżeniem wartości wspoacutełczynnika Qpos (o -002) Korelacja pomiędzy dofinansowaniem z budżetu UE inwestycji realizowanych w regionach a poprawą poziomu konkurenshycyjności wyniosła w tym przypadku -07203 co świadczy o silnej odwrotnie proporshycjonalnej zależności

Podsumowanie

Głoacutewnym zadaniem funduszy polityki spoacutejności jest finansowanie przedsięshywzięć umożliwiających zmniejszenie dysproporcji gospodarczych społecznych i teshyrytorialnych pomiędzy państwami i regionami UE Zgodnie z ideą tej polityki dziashyłanie takie ma przyspieszyć procesy rozwojowe i poprawić konkurencyjność obszaroacutew zacofanych

Z przeprowadzonej analizy wynika że w Polsce pozytywny efekt zewnętrznego zasilania finansowanego jest niższy niż zakładano Badanie wykazało istnienie umiarkowanej korelacji (r = 03747) pomiędzy wartością środkoacutew polityki spoacutejności zainwestowanych w latach 2004-2014 a poprawą poziomu konkurencyjności wojeshywoacutedztw Z rozważań celowo wyłączono wojewoacutedztwo mazowieckie w przypadku ktoacuterego odnotowano anormalny (w stosunku do pozostałych regionoacutew) poziom obshyserwacji co negatywnie wpływało na uzyskiwane rezultaty Dużo bardziej niepokoshyjące wyniki pojawiły się po przeprowadzeniu klasyfikacji wojewoacutedztw z uwzględshynieniem wartości wskaźnika postępu (Qpos) oraz wielkości funduszy polityki spoacutejności Okazało się bowiem że w przypadku bardziej rozwiniętej grupy wojeshywoacutedztw istniała słaba korelacja (r = 02589) pomiędzy wspomnianymi wielkościashymi podczas gdy w słabiej rozwiniętych regionach Polski Wschodniej wystąpiła silna odwrotnie proporcjonalna zależność (r = -07203)

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 351

Summary

Economic aspects o f cohesion policy funds (analysis at the regional level o f Poland)

Key words Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) cohesion policy structural funds cohesion fund competitiveness of the regions

The main aim of the article is characteristics of cohesion policy in the context of the legal solutions in the years 2000-2014 and identification the relationship betweshyen the level of absorption of these money and the competitiveness of Polish regions TOPSIS procedure was used to determine the level of competitiveness Thanks to this method a set of sub-indices were replaced one aggregate indicator called synshythetic measure The aggregate measure of competitiveness (Q) was determined on the basis of 24 statistical features that meet the criteria of substantive formal and informational value Pearsonrsquos correlation was used to determine the direction and strength of the relationship between competitiveness of polish provinces and their level of absorption of EU funds The analysis showed that in Poland the positive effect of funded external power is lower than expected The study revealed a modeshyrate correlation (r = 03747) between the value of the cohesion policy funds invested in polish regions in the years 2004-2014 and the improvement of the level of their competitiveness

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 349

unijnych towarzyszył wzrost poziomu konkurencyjności Jednak po wykluczeniu z analiz wojewoacutedztwa mazowieckiego ktoacutere jako bdquoodstający przypadekrdquo zniekształshycało uzyskany wynik okazało się że zależność pomiędzy poprawą konkurencyjnoshyści a absorpcją środkoacutew polityki spoacutejności była dużo niższa (r = 03747) Otrzymana wartość wspoacutełczynnika r nadal potwierdza wprost proporcjonalny związek pomiędzy dwiema wielkościami ale nie jest on tak silny jak zakładała to polityka spoacutejności

Dokładniejsze prześledzenie badanych zależności wymagało włączenia do anashylizy dwoacutech dodatkowych kryterioacutew tj rozgraniczenia wartości Qpos na mniejszą lub większą od zera oraz podziału wartości dofinansowania środkami polityki spoacutejności na wyższą lub niższą od średniej krajowej a następnie podział zbioru 16 wojeshywoacutedztw na cztery podgrupy (rys 5)

600

500

N400

1 H Pas 300

f l cd oag

o 200laquo3 o

100

00-005 -004 -003 -002 -001 000 001 002 003 004 005 006

postępRys 5 Klasyfikacja wojewoacutedztw ze względu na wielkość absorpcji funduszy UE i Qp0s

Zroacutedlo opracowanie własne na podstawie na podstawie BDL i Mapy Dotacji

Pierwszą grupę utworzyły regiony ktoacutere na przestrzeni analizowanego okresu odnotowały poprawę poziomu konkurencyjności (średnio o 003) i charakteryzowashyły się wyższą od średniej krajowej absorpcją funduszy polityki spoacutejności (przeciętna wartość w grupie wyniosła 3158 mld zł) Siła związku pomiędzy wielkościami stanowiącymi podstawę wyodrębnienia zbioru wyniosła 05215 (z wojewoacutedztwem mazowieckim) i -02589 (bez wojewoacutedztwa mazowieckiego)

W skład drugiego zbioru weszły wojewoacutedztwa ktoacutere także odnotowały wzrost wskaźnika Qpos (średnio o 001) ale w odroacuteżnieniu od grupy I wartość zainwestoshy

350 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

wanych na ich obszarze środkoacutew polityki spoacutejności była niższa od średniej krajowej i wyniosła jedynie 1393 mld zł W tym przypadku z uwagi na małą liczebność zbioru (3 jednostki) zrezygnowano z wyznaczania wskaźnika korelacji

W grupie trzeciej znalazły się tylko dwa regiony do ktoacuterych w latach 2004-2014 napłynęło średnio 2329 mld zł (przy średniej krajowej wynoszącej 2133 mld zł) Pomimo stosunkowo wysokiego zasilenia środkami zewnętrznymi wojewoacutedztwa te odnotowały obniżenie poziomu konkurencyjności o -001 Także i tym razem z uwagi na zbyt małą liczbę elementoacutew zbioru nie wyznaczono wspoacutełczynnika korelacji

Ostatni zbioacuter utworzyły z wyjątkiem wojewoacutedztwa opolskiego regiony Polski Wschodniej Charakteryzowały się one niższą od średniej krajowej absorpcją środshykoacutew funduszy polityki spoacutejności (średnio w grupie 1270 mld zł) i obniżeniem wartości wspoacutełczynnika Qpos (o -002) Korelacja pomiędzy dofinansowaniem z budżetu UE inwestycji realizowanych w regionach a poprawą poziomu konkurenshycyjności wyniosła w tym przypadku -07203 co świadczy o silnej odwrotnie proporshycjonalnej zależności

Podsumowanie

Głoacutewnym zadaniem funduszy polityki spoacutejności jest finansowanie przedsięshywzięć umożliwiających zmniejszenie dysproporcji gospodarczych społecznych i teshyrytorialnych pomiędzy państwami i regionami UE Zgodnie z ideą tej polityki dziashyłanie takie ma przyspieszyć procesy rozwojowe i poprawić konkurencyjność obszaroacutew zacofanych

Z przeprowadzonej analizy wynika że w Polsce pozytywny efekt zewnętrznego zasilania finansowanego jest niższy niż zakładano Badanie wykazało istnienie umiarkowanej korelacji (r = 03747) pomiędzy wartością środkoacutew polityki spoacutejności zainwestowanych w latach 2004-2014 a poprawą poziomu konkurencyjności wojeshywoacutedztw Z rozważań celowo wyłączono wojewoacutedztwo mazowieckie w przypadku ktoacuterego odnotowano anormalny (w stosunku do pozostałych regionoacutew) poziom obshyserwacji co negatywnie wpływało na uzyskiwane rezultaty Dużo bardziej niepokoshyjące wyniki pojawiły się po przeprowadzeniu klasyfikacji wojewoacutedztw z uwzględshynieniem wartości wskaźnika postępu (Qpos) oraz wielkości funduszy polityki spoacutejności Okazało się bowiem że w przypadku bardziej rozwiniętej grupy wojeshywoacutedztw istniała słaba korelacja (r = 02589) pomiędzy wspomnianymi wielkościashymi podczas gdy w słabiej rozwiniętych regionach Polski Wschodniej wystąpiła silna odwrotnie proporcjonalna zależność (r = -07203)

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 351

Summary

Economic aspects o f cohesion policy funds (analysis at the regional level o f Poland)

Key words Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) cohesion policy structural funds cohesion fund competitiveness of the regions

The main aim of the article is characteristics of cohesion policy in the context of the legal solutions in the years 2000-2014 and identification the relationship betweshyen the level of absorption of these money and the competitiveness of Polish regions TOPSIS procedure was used to determine the level of competitiveness Thanks to this method a set of sub-indices were replaced one aggregate indicator called synshythetic measure The aggregate measure of competitiveness (Q) was determined on the basis of 24 statistical features that meet the criteria of substantive formal and informational value Pearsonrsquos correlation was used to determine the direction and strength of the relationship between competitiveness of polish provinces and their level of absorption of EU funds The analysis showed that in Poland the positive effect of funded external power is lower than expected The study revealed a modeshyrate correlation (r = 03747) between the value of the cohesion policy funds invested in polish regions in the years 2004-2014 and the improvement of the level of their competitiveness

350 Magdalena Wojarska Renata Marks-Bielska

wanych na ich obszarze środkoacutew polityki spoacutejności była niższa od średniej krajowej i wyniosła jedynie 1393 mld zł W tym przypadku z uwagi na małą liczebność zbioru (3 jednostki) zrezygnowano z wyznaczania wskaźnika korelacji

W grupie trzeciej znalazły się tylko dwa regiony do ktoacuterych w latach 2004-2014 napłynęło średnio 2329 mld zł (przy średniej krajowej wynoszącej 2133 mld zł) Pomimo stosunkowo wysokiego zasilenia środkami zewnętrznymi wojewoacutedztwa te odnotowały obniżenie poziomu konkurencyjności o -001 Także i tym razem z uwagi na zbyt małą liczbę elementoacutew zbioru nie wyznaczono wspoacutełczynnika korelacji

Ostatni zbioacuter utworzyły z wyjątkiem wojewoacutedztwa opolskiego regiony Polski Wschodniej Charakteryzowały się one niższą od średniej krajowej absorpcją środshykoacutew funduszy polityki spoacutejności (średnio w grupie 1270 mld zł) i obniżeniem wartości wspoacutełczynnika Qpos (o -002) Korelacja pomiędzy dofinansowaniem z budżetu UE inwestycji realizowanych w regionach a poprawą poziomu konkurenshycyjności wyniosła w tym przypadku -07203 co świadczy o silnej odwrotnie proporshycjonalnej zależności

Podsumowanie

Głoacutewnym zadaniem funduszy polityki spoacutejności jest finansowanie przedsięshywzięć umożliwiających zmniejszenie dysproporcji gospodarczych społecznych i teshyrytorialnych pomiędzy państwami i regionami UE Zgodnie z ideą tej polityki dziashyłanie takie ma przyspieszyć procesy rozwojowe i poprawić konkurencyjność obszaroacutew zacofanych

Z przeprowadzonej analizy wynika że w Polsce pozytywny efekt zewnętrznego zasilania finansowanego jest niższy niż zakładano Badanie wykazało istnienie umiarkowanej korelacji (r = 03747) pomiędzy wartością środkoacutew polityki spoacutejności zainwestowanych w latach 2004-2014 a poprawą poziomu konkurencyjności wojeshywoacutedztw Z rozważań celowo wyłączono wojewoacutedztwo mazowieckie w przypadku ktoacuterego odnotowano anormalny (w stosunku do pozostałych regionoacutew) poziom obshyserwacji co negatywnie wpływało na uzyskiwane rezultaty Dużo bardziej niepokoshyjące wyniki pojawiły się po przeprowadzeniu klasyfikacji wojewoacutedztw z uwzględshynieniem wartości wskaźnika postępu (Qpos) oraz wielkości funduszy polityki spoacutejności Okazało się bowiem że w przypadku bardziej rozwiniętej grupy wojeshywoacutedztw istniała słaba korelacja (r = 02589) pomiędzy wspomnianymi wielkościashymi podczas gdy w słabiej rozwiniętych regionach Polski Wschodniej wystąpiła silna odwrotnie proporcjonalna zależność (r = -07203)

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 351

Summary

Economic aspects o f cohesion policy funds (analysis at the regional level o f Poland)

Key words Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) cohesion policy structural funds cohesion fund competitiveness of the regions

The main aim of the article is characteristics of cohesion policy in the context of the legal solutions in the years 2000-2014 and identification the relationship betweshyen the level of absorption of these money and the competitiveness of Polish regions TOPSIS procedure was used to determine the level of competitiveness Thanks to this method a set of sub-indices were replaced one aggregate indicator called synshythetic measure The aggregate measure of competitiveness (Q) was determined on the basis of 24 statistical features that meet the criteria of substantive formal and informational value Pearsonrsquos correlation was used to determine the direction and strength of the relationship between competitiveness of polish provinces and their level of absorption of EU funds The analysis showed that in Poland the positive effect of funded external power is lower than expected The study revealed a modeshyrate correlation (r = 03747) between the value of the cohesion policy funds invested in polish regions in the years 2004-2014 and the improvement of the level of their competitiveness

Ekonomiczny aspekt funduszy polityki spoacutejności 351

Summary

Economic aspects o f cohesion policy funds (analysis at the regional level o f Poland)

Key words Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) cohesion policy structural funds cohesion fund competitiveness of the regions

The main aim of the article is characteristics of cohesion policy in the context of the legal solutions in the years 2000-2014 and identification the relationship betweshyen the level of absorption of these money and the competitiveness of Polish regions TOPSIS procedure was used to determine the level of competitiveness Thanks to this method a set of sub-indices were replaced one aggregate indicator called synshythetic measure The aggregate measure of competitiveness (Q) was determined on the basis of 24 statistical features that meet the criteria of substantive formal and informational value Pearsonrsquos correlation was used to determine the direction and strength of the relationship between competitiveness of polish provinces and their level of absorption of EU funds The analysis showed that in Poland the positive effect of funded external power is lower than expected The study revealed a modeshyrate correlation (r = 03747) between the value of the cohesion policy funds invested in polish regions in the years 2004-2014 and the improvement of the level of their competitiveness