EKONOMIA SHQIPËTARE

SFIDAT DHE ZHVILLIMI EKONOMIK

PERMBAJTJA

I 4 SFIDAT E QEVERISE PER EKONOMINE

II ZHVILLIMI EKONOMIK

III RAPORTE TE NDRYSHME MAKROEKONOMIKE

IV LIRIA EKONOMIKE DHE ARSYET PER TE INVESTUAR NE SHQIPERI

VI FIERI - EKONOMIA

4 sfidat e ekonomisë shqiptare

• Stabiliteti makroekonomik dhe nxitja ekonomike• Zbutja e pasigurisë në ekonomi              forcimi i planeve të kontigjencës dhe i marrëdhënieve me

institucionet financiare ndërkombëtare;

              rritja e transparencës dhe e konsistencës së programeve të zhvillimit, si në nivel kombëtar dhe në nivel sektorial;

              forcimi i kuadrit ligjor, rregullator e fiskal, si dhe minimizimi i luhatjeve të tyre;

              përmirësimi i klimës së biznesit, në marrëdhëniet e tij me administratën tatimore dhe në marrëdhëniet me sistemin gjyqësor.

• Reformat strukturore• Konvergjenca me Bashkimin Evropian

Zhvillimi EkonomikEkonomia•Modeli i ri ekonomik•Garantimi i rritjes së qëndrueshme nënkupton faktin se ne do të gjejmë e identifikojmë “burime të reja që ushqejnë rritjen ekonomike” apo dhe « zëvendësuesit » e disa prej burimeve aktuale të rritjes që në periudha afatshkurtra e afatmesme pritet të kontribuojnë shumë më pak se deri më tani.

Punësimi•Të dhënat vërtetojnë pohimin e pakundërshtueshëm se në Shqipëri janë 1 milion të papunë. Sipas të dhënave zyrtare në Shqipërinë e 2013 ka më  shumë se 51 mijë vetë më pak të punësuar se në vitin 2008. Rritja ekonomike relativisht e qëndrueshme e periudhës 2000-2008 nuk u shoqërua  me rritje të punësimit, zvogëlim të ekonomisë joformale, dhe zhvillim të kapitalit njerëzor.

Burimet natyrore•Prodhimi i energjisë•Sistemi Elektroenergjetik i Shqipërisë (SESH) trashëgon një sërë problemesh e sfidash me natyrë strategjike, tekniko-teknologjike e operacionale, tregtare e financiare që jo vetëm kanë vënë në rrezik zhvillimin e funksionimin normal të vetë SESH, integrimin e tij në sistemet rajonale të energjisë dhe investimet e reja për prodhimin e energjisë elektrike, por e kanë kthyer sektorin në pengesë serioze për një zhvillim ekonomik të lartë dhe të qëndrueshëm të Shqipërisë.

vazhdon…

Zhvillimi urban, rural dhe rajonal• Planifikimi dhe zhvillimi i territorit•Qeveria synon të mbyllë përfundimisht epokën e informalitetit në zhvillimin e tokës, territorit, hapësirave urbane e rurale dhe të krijojë nje mjedis institucional, ekonomik e social për zhvillimin e qëndrueshëm të territorit.

Infrastruktura•Transporti•Në katër vitet e ardhshme transporti dhe infrastruktura do të jenë në shërbim të objektivave madhore të zhvillimit ekonomik e social të vendit, por edhe kontributorë të drejtpërdrejtë të rritjes ekonomike dhe të punësimit. Në këtë sektor do të realizohet në mënyrë thelbësore partneriteti publik-privat.

Profili makroekonomik dhe fiskal•Ritmi i rritjes së Prodhimit të Brendshëm Bruto për periudhën 2008 – 2012 është ulur nga 7.5% në rreth 1.5%. ¾ e rritjes nominale për këtë periudhë vjen nga rritja e nivelit të borxhit publik. Kjo prirje duket e ngjashme edhe për vitin 2013. Rritja ekonomike parashikohet sipas Moody’s 1.7%; sipas FMN 1.8%; sipas BERZH 1.8%.

SHQIPËRIA – TREGUESIT THEMELORË EKONOMIKË

Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT, Ministria e Financave, FMI, CIA

TREGUES KRYESORE MAKROEKONOMIKE  

MAIN MACROECONOMIC INDICATORS

 

 

VitiProdukti Brendshëm Bruto me çmime

korrente (në milion lekë)Të ardhurat kombëtare bruto (në milion lekë)

Rritja reale vjetore e PBB me çmime konstante krahasuar me

vitin e mëparshëm, në %

Produkti Brëndshëm Bruto për banor:

Mijë Lekë EURO USD

YearGross domestic product at current

prices (in million leks)Gross National Income (in million leks)

Annual real growth of GDP at constant prices compared to

previous year, in %

Gross Domestic Product per capita:

Thousands leks EURO USD

1996 346,403 353,823 9.1 : : :

1997 346,198 353,496 -10.8 : : :

1998 409,209 420,808 9.0 : : :

1999 471,578 482,043 13.5 : : :

2000 523,043 538,420 6.7 : : :

2001 583,369 601,591 7.9 : : :

2002 622,711 637,987 4.2 : : :

2003 694,097 712,986 5.8 : : :

2004 751,022 768,717 5.7 : : :

2005 814,797 831,090 5.7 : : :

2006 882,209 907,908 5.4 : : :

2007 967,670 994,534 5.9 : : :

Seria nga viti 1996 - 2007 e pa rishikuar /Series 1996-2007 not revised

2008 1,080,676 1,086,131 7,5^ 367 2,985 4,374

2009 1,143,936 1,125,751 3.35 391 2,958 4,110

2010 1,239,645 1,227,260 3.71 426 3,089 4,089

2011 1,300,624 1,297,032 2.55 448 3,191 4,437

2012* 1,335,488 1,325,561 1.62 460 3,312 4,257

*2012 Gjysëm-finale/Semi final

^ Mbështetur mbi vlerësimet e mëparshme duke mos reflektuar rishikimet e reja /Based on previous estimations, is not revised

: Treguesi "PBB për frymë" do të vlerësohet pas rishikimeve të serive 1996-2007 të PBB.

: GDP per capita indicator will be estimated after the revision of GDP.

PRODHIMI SIPAS AKTIVITETIT EKONOMIKOUTPUT BY ECONOMIC ACTIVITIES( 1996-2012, me çmime korrente / at current prices )

KodiAktiviteti ekonomik

Vitet/YearsCode 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007** 2008 2009 2010 2011 2012 *

  Bujqësia, gjuetia dhe pyjet; Peshkimi 169,862 156,527 164,718 171,067 181,732 187,549 195,493 214,305 218,796 219,566 227,087 240,978 264,576 274,993 312,470 333,019 352,010A1 - Bujqësia, gjuetia dhe silvikultura   260,138 270,482 307,967 327,216 346,733A2 - Peshkimi   4,438 4,511 4,503 5,803 5,277

  Industria Gjithsej 84,967 81,926 92,401 94,105 119,427 120,819 122,025 151,814 184,280 220,746 254,941 302,436 288,835 301,490 375,415 422,737 428,409  - Industria Nxjerrëse 6,457 5,654 5,829 6,095 7,131 8,425 6,999 8,343 10,044 17,050 18,129 24,145 44,029 40,104 60,755 87,770 106,045

A3 - Nxjerrja e mineraleve energjitike   20,930 17,454 32,915 50,886 68,450A4 - Nxjerrja e mineraleve jo energjitike   23,099 22,650 27,840 36,884 37,595

  - Industria Përpunuese 78,509 76,272 86,572 88,009 112,296 112,394 115,026 143,472 174,236 203,696 236,812 278,291 244,806 261,387 314,660 334,967 322,364A5 - Industria e përpunimit të drithërave   17,739 14,446 18,034 18,529 18,355

A6 - Industri të tjera të produkteve ushqimore

  29,302 32,110 33,808 35,158 38,392

A7 - Industria e tekstileve dhe lëkurës   29,340 32,956 36,565 43,821 40,794

A8 - Industria e drurit, letrës, mobiljeve dhe publikimit

  29,426 38,331 49,819 54,809 49,963

A9 - Industria e rafinimit të naftës, koksifikimit

  14,862 10,934 8,334 17,291 18,959

A10 - Industria kimike dhe e kauçukut   11,133 13,576 13,646 17,013 14,454

A11 - Fabrikimi i artikujve të tjerë mineralë jo metalikë

  34,985 42,039 44,781 50,778 44,938

A12 - Metalurgjia dhe përpunimi i metaleve

  41,145 34,685 45,831 49,894 55,986

A13 - Fabrikimi i makinerive dhe pajisjeve   4,008 4,775 4,659 4,207 3,075

A14

- Prodhimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike dhe gazit

  27,256 31,872 52,292 35,990 29,627

A15 - Prodhimi dhe furnizimi me ujë   5,611 5,662 6,892 7,476 7,821A16 Ndërtimi 53,344 49,132 62,777 87,314 134,036 174,310 186,737 229,288 269,766 301,331 336,802 369,772 539,074 556,818 441,000 473,733 385,957

  Shërbimet Gjithsej 263,017 288,451 374,077 457,261 467,914 519,719 579,361 558,791 607,806 660,164 706,665 826,350 773,629 852,095 910,215 960,638 992,817  - Tregëti, Hotele dhe Restorante 150,745 154,447 178,201 228,928 223,473 229,028 241,928 226,960 241,444 251,193 263,675 295,019 227,325 244,600 259,741 266,655 282,942

A17 - Tregtia   182,350 194,349 206,439 219,679 237,234A18 - Hotele dhe restorante   44,975 50,252 53,302 46,976 45,709A19 - Transport 35,777 39,764 67,021 79,993 79,895 83,070 95,423 64,914 81,513 91,788 97,214 133,351 78,447 90,957 96,980 124,078 110,467A20 - Posta dhe komunikacion 4,406 6,667 9,499 12,769 13,950 27,365 36,055 42,125 47,485 53,577 55,293 61,610 80,676 84,990 81,339 85,828 99,600

  - Shërbime të tjera 72,089 87,573 119,357 135,571 150,596 180,256 205,955 224,792 237,364 263,606 290,483 336,371 387,182 431,548 472,155 484,078 499,808A21 - Aktivitete financiare   46,307 41,486 46,117 50,983 50,694

A22

- Aktivitete mbi pasuritë e patundshme, dhënies me qera dhe shërbime për ndërmarrjet

  137,627 154,155 162,684 167,549 186,147

A23 - Administrata publike dhe e mbrojtjes   59,787 67,033 72,079 74,258 74,456

A24 - Arsimi   47,557 52,207 57,502 62,604 68,184A25 - Shëndeti   32,468 37,532 46,214 47,415 47,769

A26

- Shërbime të tjera kolektive, sociale dhe personale

  63,435 79,134 87,559 81,269 72,558

  PRODHIMI TOTAL 571,190 576,036 693,974 809,747 903,110 1,002,397 1,083,616 1,154,199 1,280,648 1,401,806 1,525,496 1,739,537 1,866,114 1,985,396 2,039,101 2,190,127 2,159,193

* 2012 Gjysëm-finale/ Semifinal** Seria 1996-2007 nuk reflekton rishikimet e reja /Series 1996-2007 are not revised

KONTRIBUTI I SEKTOREVE EKONOMIKE NE RRITJEN REALE TE PRODHIMIT TE BRENDSHEM BRUTO

THE CONTRIBUTION OF ECONOMIC SECTORS TO THE REAL GDP GROWTH

KodiAktiviteti ekonomik

Vitet/Years

Code 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008** 2009 2010 2011 2012*

  Bujqësia, gjuetia dhe pyjet; Peshkimi -6.0 1.9 1.5 1.6 0.6 0.5 0.6 1.4 0.1 0.6 0.5 1.2 0.3 1.3 0.9 1.0

A1 - Bujqësia, gjuetia dhe silvikultura   0.3 1.4 0.9 1.0

A2 - Peshkimi   0.0 -0.1 -0.1 0.0

  Industria Gjithsej -2.4 2.3 1.6 0.1 0.4 -0.3 1.8 1.1 1.1 1.2 -1.0 0.7 0.6 1.8 0.4 0.1

  - Industria Nxjerrëse -0.3 0.0 0.2 0.1 0.1 -0.2 0.1 0.1 0.0 0.0 0.2 0.3 0.1 0.5 0.5 0.4

A3 - Nxjerrja e mineraleve energjitike   0.0 0.3 0.3 0.4

A4 - Nxjerrja e mineraleve jo energjitike   0.1 0.2 0.2 0.1

  - Industria Përpunuese -2.1 2.3 1.4 0.0 0.4 -0.1 1.8 1.0 1.1 1.2 -1.2 0.5 0.5 1.3 -0.1 -0.3

A5 - Industria e përpunimit të drithërave   0.0 0.1 0.0 0.0

A6 - Industri të tjera të produkteve ushqimore   0.0 0.1 0.2 -0.2

A7 - Industria e tekstileve dhe lëkurës   0.2 0.3 0.0 -0.2

A8 - Industria e drurit, letrës, mobiljeve dhe publikimit  -0.1 0.0 0.1 0.0

A9 - Industria e rafinimit të naftës, koksifikimit   0.1 0.0 0.0 -0.1

A10 - Industria kimike dhe e kauçukut   0.2 0.0 0.2 -0.1

A11 - Fabrikimi i artikujve të tjerë mineralë jo metalikë   -0.2 0.2 0.4 0.1

A12 - Metalurgjia dhe përpunimi i metaleve   0.0 0.0 0.0 0.0

A13 - Fabrikimi i makinerive dhe pajisjeve   0.3 0.6 -0.9 0.0

A14 - Prodhimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike dhe gazit

  0.0 0.1 0.0 0.0

A15 - Prodhimi dhe furnizimi me ujë   0.0 -1.1 0.4 -1.8

A16 Ndërtimi -0.8 -0.8 0.9 2.6 2.5 2.1 2.6 0.9 0.8 1.3 1.6 1.5 0.0 -1.1 0.4 -1.8

  Shërbimet Gjithsej -0.1 3.4 9.1 -0.2 3.7 2.0 0.3 1.5 3.1 2.1 4.4 3.4 2.3 1.1 0.9 1.5

  - Tregëti, Hotele dhe Restorante -0.1 0.6 1.9 -2.7 0.8 0.4 -1.1 0.4 1.1 0.4 1.1 1.4 0.3 0.3 0.1 0.5

A17 - Tregtia   0.1 0.1 0.2 0.6

A18 - Hotele dhe restorante   0.2 0.2 -0.1 -0.1

A19 - Transport -0.9 1.1 4.5 1.3 0.7 1.0 0.5 0.3 0.5 0.1 0.3 -0.1 0.1 0.5 0.6 -0.3

A20 - Posta dhe komunikacion 0.1 0.4 0.5 0.6 0.7 0.2 0.2 0.2 0.7 0.4 0.6 0.6 0.6 -0.8 -0.2 0.1

  - Shërbime të tjera 0.8 1.3 2.3 0.7 1.4 0.5 0.8 0.5 0.8 1.1 2.4 1.4 1.4 1.2 0.3 1.2

A21 - Aktivitete financiare   0.0 0.1 0.2 0.1

A22 - Aktivitete mbi pasuritë e patundshme, dhënies me qera dhe shërbime për ndërmarrjet

  0.5 0.2 0.1 0.7

A23 - Administrata publike dhe e mbrojtjes   0.1 0.0 0.2 0.1

A24 - Arsimi   0.1 0.2 0.3 0.4

A25 - Shëndeti   0.2 0.2 0.0 0.1

A26 - Shërbime të tjera kolektive, sociale dhe personale

                        0.4 0.6 -0.3 -0.1

* 2012 Jo përfundimtare / Semi final

** Seria 1996-2007 nuk reflekton rishikimet e reja /Series 1996-2007 are not revised

Burim: INSTAT

Analiza e Papunesise

Burim: INSTAT

Analiza e Lejeve te Ndertimit

Tregetia e Jashtme

Burim: INSTAT

Burimi: INSTAT

NYC

Burimi: INSTAT

SHIKIM I PERGJITHSHEM

Burim: Agjensia Shqiptare e Zhvillimit te Investimeve

10 ARSYE PSE TË INVESTOSH NË SHQIPËRI

1. POTENCIAL I HAPUR DREJT TREGJEVE TE EUROPES

JUGLINDORE

2. TREG I ORINTUAR

3. MJEDIS I FAVORSHËM DHE KOSTO TË

PËRSHTATSHME PËR TË BËRË BIZNES

4. MODELI ONE-STOP-SHOP

5. SHUMËLLOJSHMËRI ZGJEDHJESH PËR  INVESTIME

6. KORNIZË LIGJORE MBËSHTETËSE PËR FDI

7. SISTEM FAVORIZUES I TAKSAVE

8. FORCË PUNËTORE E AFTË DHE KRIJUESE

9. ZHVILLIM I SHPEJTË I INFRASTRUKTURËS

10. DESTINACION I REKOMANDUAR TURISTIK

FIERI

Maurice R. Greenberg

EKONOMIA

Pas Luftes II Boterore, qyteti i Fierit ishte nje qender e vogel me orientim agro. Ne vitet e para te pas ’90-s, sektoret prioritare kane qene: Industria nxjerrese dhe ajo perpunuese e naftes; Industria e kimikateve dhe ajo mekanike; Energjitika (TEC), Ndertimi dhe Bujqesia. Ekonomia lokale pas viteve ‘90 ka njohur zhvillim tejet pozitiv. Qarku i Fierit renditet qarku i 3-te me i madh ne Shqiperi sa i perket qarkullimit te parase dhe nivelit total te te ardhurave.

Sektoret prioritare •Industria e naftes

Kjo industri manaxhohet nga dy kompani shteterore dhe disa private:

- ALBPETROL (nxjerrje)- SERCOM (sherbime ne strukturat nxjerrese)- ARMO (rafinim dhe marketing)- BANKERS PETROLEUM - STREAM OIL AND GAS

•NdertimiNje sektor shume i rendesishem ne Fier. Operojne

me shume se 120 kompani nderimi dhe rreth 10 studio projektimi.

• Tregetia 4 tregje industriale dhe 4 tregje fruta–perime operojne ne Fier. Tregetia eshte nje nga bizneset me te suksesshem ne ekonomine e Fierit dhe perben rreth 50 % te biznesit Lokal, ku numrin me te madh e perbejne ndermarrjet e vogla dhe ato te mesme.

• ProdhimiFushat e prodhimit: Pije alkoolike dhe joalkoolike; vaji; produkte mishi; mobilje;

komfeksione, etj. Industria me e zhvilluar eshte ajo tekstile ne te cilin operojne rreth 100 subjekte. Shumica e kompanive me regjim fason (tekstile; kepuce, etj) operojne me partnere italiane.

• BujqesiaQarku i Fierit eshte qarku me i madh dhe me i zhvilluar ne Shqiperi ne sektorin

agrar. Dominojne familjet bujqesore dhe disa ndermarrje te organizuara.

FIERI…

VI.

SUKSESE!

FALEMINDERIT!