Een maar anders

EEN M A A R

ANDERSde volgende generatie en de toekomst van de kerk

Martijn Arnoldus (samenstelling)

ISBN 9789033800108NUR 700

EEN MAAR ANDERS

© 2012 Ark Media,Donauweg 41043 AJ Amsterdam.www.arkmedia.nl

Samengesteld door Martijn ArnoldusBijdragen geschreven door Niels de JongDieuwertje MuldersBrigitte MakkinjeAnmar HayaliFrank BosmanMartijn VellekoopInger van NesJutta Eilander-van MaarenChristel Kerssens-van der PijlStella KraltNiels van DonselaarDephany SussenbachJoost RöselaersJohan den HartoghCharlotte BachMartijn Arnoldus

Omslagontwerp en vormgeving binnenwerk door Mark Eikema | Studio Redondo

Via Stichting Ark Mission draagt Ark Media bij aan verspreiding van de Bijbel in binnen- en buitenland. Zie voor meer informatie: www.arkmission.nl.

De bijbelteksten in deze uitgave zijn ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling, © Nederlands Bijbelgenootschap 2004, tenzij anders vermeld.

Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt GRRU�PLGGHO� YDQ�GUXN�� IRWRNRSLH��PLFURƬOP�RI�RS�ZHONH� DQGHUH�ZLM]H�RRN� ]RQGHU�voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

EEN M A A R

ANDERSde volgende generatie en de toekomst van de kerk

Martijn Arnoldus (samenstelling)

Martijn Arnoldus

Inhoud

1. DE VOLGENDE GENERATIE 6

Martijn Arnoldus

Missie 2. DE ENE MISSIE IS DE ANDERE NIET 18

Niels de Jong

3. DE CHRISTELIJKE KERK:

ÉÉN GELOOF, ÉÉN TAAK, ÉÉN MISSIE 28

Dieuwertje Mulders

4. SAMEN KIJKEN MET GODS OGEN 38

Brigitte Makkinje

Culturen 5. GEROEPEN UIT ALLE NATIES:

DE INTERCULTURELE CULTUUR 48

Anmar Hayali

6. VRIJ OECUMENISCH 60

Frank Bosman

Nieuwe expressies 7. WAAROM EENHEID JUIST BIJ

GEMEENTESTICHTING ESSENTIEEL IS 70

Martijn Vellekoop

8. EENHEID WORDT ONS

VAN BUITENAF GEGEVEN 80

Inger van Nes

Tradities 9. TRADITIE, EEN UITGANGSPUNT VOOR BEWEGING 90

Jutta Eilander-van Maaren

10. ONTMOET, VERDIEP EN VERTEL! 100

Christel Kerssens-van der Pijl

Generaties 11. OVER ‘GENERATIE CHOCOLADEPASTA’

EN VERWACHTINGEN 108

Stella Kralt

12. EEN KERK VOL KRACHT:

JONG EN OUD ACHTER JEZUS AAN 118

Niels van Donselaar

Participatie 13. NIEUWSGIERIG MEEDOEN BIJ ELKAAR 128

Dephany Sussenbach

14. EENHEID IN HET NODIGE, VRIJHEID IN HET

NIET-NODIGE, IN BEIDE DE LIEFDE 136

Joost Röselaers

Persoonlijke ontmoeting 15. THUIS IN HET HUIS VAN GEBED 146

Johan den Hartogh

16. UITDAGENDE ONTMOETINGEN 156

Charlotte Bach

17. DE DOEALOOG 167

Martijn Arnoldus

7

INLEIDING: MARTIJN ARNOLDUS

1. De volgende generatie

NAAM:

Martijn Arnoldus

GEBOORTEJAAR:

1978

WOONPLAATS:

Haarlem

KERKELIJKE BETROKKENHEID:

Initiatiefnemer van Een maar anders, verder betrokken bij het Evan-

gelisch Werkverband en GIDS Haarlem

De kerk in Nederland verandert in hoog tempo. De centrale positie die

de kerk in de Nederlandse maatschappij had is ingewisseld voor een

positie in de marge. Christelijke zuilen zijn grotendeels ontmanteld. Ont-

kerkelijking zet onverminderd door. Het Centraal Bureau voor de Statistiek

berekende in 2010 dat de ontkerkelijking in de afgelopen eeuw nergens

ter wereld zo hard is gegaan als in Nederland. Tegelijkertijd vertoont de

kerk enorme veerkracht. Nieuwe vormen van kerk-zijn ontstaan naast of

zelfs binnen de gevestigde kerken. Missionair werk, kerkplanting en expe-

rimenten staan bij talloze kerkgenootschappen en lokale gemeenten en

parochies hoog op de agenda. Tussen afstervende takken ontspruit al weer

nieuw groen. Soms vechtend om te kunnen groeien, maar vol leven.

In de kerk in verandering wordt steeds vaker over de schutting gekeken.

Oude grenzen tussen denominaties zijn niet meer vanzelfsprekend. Dat

geldt zeker voor de twintigers en dertigers, die de verzuiling niet hebben

meegemaakt en die niet beter weten dan dat de kerk in Nederland kleiner

wordt. Die generatie werkt op grote schaal samen over kerkmuren heen,

8

EEN MA AR ANDERS

maar voelt zich desalniettemin vaak voluit verbonden met een stroming of

kerkelijke traditie. Het is de generatie die straks het stokje overneemt, en

die, ondanks dat ze vaak wordt aangeduid als ‘het gat in de kerk’, op allerlei

manieren al zichtbaar actief is in de kerk.

De aankomende generatie krijgt te maken met een kerkelijk landschap dat

er heel anders uitziet dan toen de oudere generatie jong was. De veelkleu-

righeid van de kerk neemt toe. De oude volkskerken maken steeds meer

ruimte voor een mixed economy of church, met allerlei verschillende vormen

om als christelijke gemeenschap samen te komen en het geloof te beleven

en te belijden. Naast de kerkgenootschappen ontstaan steeds meer kleine

simple churches en emerging churches, die als een soort huisgemeenten in

netwerkverband losjes met elkaar verbonden zijn.

Juist in een veranderende, kleine, maar veelkleurige kerk hebben we elkaar

als christenen keihard nodig. Onderlinge ontmoeting en samenwerking zijn

belangrijke voorwaarden om het evangelie in Nederland zichtbaar en hoor-

baar te kunnen houden. Al was het alleen al omdat de samenleving met

grote scepsis naar een gefragmenteerde geloofsgemeenschap kijkt.

Makkelijker gezegd dan gedaan.

&RQƮLFWHQ�HQ�YHUGHHOGKHLG� OLJJHQ�DOWLMG�RS�GH� ORHU��'DW� LV� LQ�GH�NHUN�YDQ�

morgen niet anders. Maar misschien legt de jonge generatie wel andere

accenten bij ontmoeting en samenwerking. Welke opgaven liggen er te

wachten? Wat kunnen we vandaag al gaan doen om de kerk van morgen te

versterken? Dat zijn de vragen die wij, zestien twintigers en dertigers uit de

gehele breedte van de kerk, in dit boek verkennen. Allemaal voelen we ons

verbonden met de kerk van Jezus Christus, maar we geven daar op verschil-

lende manieren uiting aan. We delen een droom over en een streven naar

een vitale kerk. En allemaal denken we dat er werk aan de kerk is.

19

MISSIE: NIELS DE JONG

2. De ene missie is de andere niet

NAAM:

Niels de Jong

GEBOORTEJAAR:

1980

WOONPLAATS:

Rotterdam


Predikant-pionier bij de Protestantse Kerk in Nederland (via de IZB)

In het voorjaar van 2012 maakte ik samen met driehonderdvijftig kerels

deel uit van een bijzondere missie door de Schotse Hooglanden. We wer-

den uitgedaagd om in deze ongerepte natuur de confrontatie aan te gaan

met God en met onszelf. Vier dagen en drie nachten waren we verstoken

van communicatie met de buitenwereld en moesten we het stellen zonder

bed, douche of welk comfort je je ook maar kunt bedenken. Er werd veel ge-

lopen en geklommen, we sliepen op de sneeuw, we stonden in alle vroegte

op en gingen slapen toen het allang donker was (stoer, is het niet?). Er wa-

ren goede gesprekken, bijbelstudies, inspiratie, kameraadschap. Karakters

werden gevormd, ervaringen opgedaan, lessen geleerd. Mission completed.

Vergelijk deze vierdaagse missie eens met de missie van de kerk. De kerk

doet – de laatste jaren weer met hernieuwd elan – volop aan missie. Ze

bedenkt acties, evenementen en programma’s. Maar vaak gaat de kerk ver-

volgens over tot de orde van de dag. Echter, de kerk hoort niet aan missie

te doen, de kerk is een missie; deze behoort tot haar wezen. Het kan niet

bestaan dat een plaatselijke gemeente niet missionair is. Ze is gezonden

29

MISSIE: DIEUWERTJE MULDERS

3. De christelijke kerk: één geloof, één taak, één missie

NAAM:

Dieuwertje Mulders

GEBOORTEJAAR:

1986

WOONPLAATS:

Rotterdam


Jeugdleider bij het Leger des Heils, Rotterdam-Oost

:KLOH�ZRPHQ�ZHHS��DV� WKH\�GR�QRZ�� ,oOO�ƬJKW��ZKLOH�FKLOGUHQ�JR�KXQJU\��DV�

WKH\�GR�QRZ��,oOO�ƬJKW��ZKLOH�PHQ�JR�WR�SULVRQ��LQ�DQG�RXW��LQ�DQG�RXW��DV�WKH\�

GR�QRZ��,oOO�ƬJKW��ZKLOH�WKHUH�LV�D�GUXQNDUG�OHIW��ZKLOH�WKHUH�LV�D�SRRU�ORVW�JLUO�

upon the streets, while there remains one dark soul without the light of God,

,oOO�ƬJKW��,oOO�ƬJKW�WR�WKH�YHU\�HQG�

Deze uitspraak van de oprichter van het Leger des Heils, William Booth,

mag dan dateren van honderd jaar geleden, het geeft de exacte taak

weer die er op ons als christenen in de samenleving rust. Natuurlijk, de sa-

menleving verandert, evenals de noden van mensen, maar het feit dat zij

op zoek zijn naar zingeving en, meer in het bijzonder, het feit dat zij Jezus

en God nodig hebben, verandert niet. Het was en is de taak van de chris-

telijke kerk om licht te brengen in de duisternis, en dat zal het ook voor de

toekomst blijven.

In deze bijdrage ga ik in op de opgaven en kansen die er liggen op het ge-

ELHG�YDQ�HYDQJHOLVDWLH�HQ�KHW�GLHQHQ�YDQ�DQGHUHQ��6SHFLƬHN�]DO�LN�PH�GDDU-

39

MISSIE: BRIGITTE MAKKINJE

4. Samen kijken met Gods ogen

NAAM:

Brigitte Makkinje

GEBOORTEJAAR:

1979

WOONPLAATS:

Amsterdam


Oprichter en voorzitter Serve the City Amsterdam en Serve the City

Nederland, bestuurslid Stichting Present

Het is een voorrecht te zijn wie ik ben,

wat ik zie en wat ik mag doen.

Het is zondagochtend. Ik zit in de gang van mijn kerk. Ik tref de voorbe-

reidingen om Serve the City-projecten te promoten. In andere kerken in

Amsterdam gebeurt hetzelfde. Er schuifelen wat mensen voorbij. Ik zie be-

nen bewegen en voorbijgaan. Af en toe kijk ik op en zie ik een bekende.

3DSLHUHQ�YRO�PHW�YULMZLOOLJHUVSURMHFWHQ�OLJJHQ�YRRU�PH�{3URMHFWHQ�GLH�JDDQ�

over mensen die we mogen helpen. Soms vraag ik me af: maken we wel een

verschil, maak ík wel een verschil? Heeft het allemaal wel zin?

'LH]HOIGH�]RQGDJ�]LW� LN� oV�DYRQGV�RS�GH�ƬHWV�QDDU�KXLV�� ,Q�PLMQ�JHGDFKWHQ�

evalueer ik de dag. Dankbaar ben ik voor de mensen die ik vandaag voorbij

zag schuifelen in de kerk. Mensen die we mochten helpen tijdens Serve the

City. Misschien denk je wel: welke mensen helpen jullie dan? Ik wil je graag

voorstellen aan drie bijzondere mannen.

49

CULTUREN: ANMAR HAYALI

5. Geroepen uit alle naties: de interculturele Cultuur

NAAM:

Anmar Hayali

GEBOORTEJAAR:

1982

WOONPLAATS:

Den Haag


Coördinator van Samen Kerk in Nederland (SKIN)

In mijn kindertijd hebben mijn ouders een keuze gemaakt die toen onge-

bruikelijk was binnen de christelijke minderheidsgemeenschap in Irak.

Hoewel wij van huis uit lid zijn van de Syrisch-Orthodoxe Kerk met haar

twintig eeuwen oude traditie, zijn we ook andere kerken gaan bezoeken,

waaronder de relatief kleine en veel jongere Protestantse Kerk in Bagdad.

Deze twee kerkelijke tradities hebben zich gescheiden van elkaar ontwik-

keld en kennen grote onderlinge verschillen in theologie, liturgie en ge-

loofsbeleving en -expressie. De openheid voor de diversiteit binnen het

lichaam van Christus die mijn ouders in mij gezaaid hebben, is uitgegroeid

tot mijn passie en grootste verlangen. Wie had kunnen bedenken dat ik er

ooit mijn werk van zou maken om de relaties te bevorderen tussen christe-

nen en kerken uit een breed scala aan kerkelijke tradities, naties, volken en

talen? In een totaal vreemd land ook nog!

De geschonken eenheidEen aantal jaren geleden ben ik in Nederland proactief diverse kerken gaan

bezoeken, eerst op kleine schaal binnen de Midden-Oosterse christelijke

61

CULTUREN: FRANK BOSMAN

6. Vrij oecumenisch

NAAM:

Frank Bosman

GEBOORTEJAAR:

1978

WOONPLAATS:

Vlijmen


Cultuurtheoloog, Tilburg School of Catholic Theology, meest

spraakmakende theoloog van 2011

Oecumene is een zaak van het verstand en van het hart. Christus bidt in

het evangelie tot zijn hemelse Vader dat al zijn leerlingen ‘één’ mogen

zijn. (Johannes 17) Wie de kerkgeschiedenis een beetje kent, weet dat deze

wens van Christus bijna van het begin af aan een droombeeld is gebleven.

Waar de auteur van Handelingen nog blijmoedig kon melden dat de vroe-

ge christenen ‘één van hart en één van ziel’ waren, hebben twee enorme

schisma’s binnen de christenheid (het zogenaamde ‘Oosters’ en ‘Westers’

schisma) en vele ‘vuile oorlogen’ tegen allerhande ketters, geleid tot een

totale versnippering van de christenheid in ontelbare denominaties.

Toch is het verlangen naar eenheid nooit van de kerkpolitieke en theolo-

gische agenda verdwenen. Helaas bestond het oecumenisch streven in de

meeste van de afgelopen eeuwen uit het wederzijds verketteren van el-

kaars denominatie, en was het belangrijkste ‘oecumenische doel’ het beke-

ren van elkaars gelovigen. Halverwege de vorige eeuw kwam het gelukkig

tot een breuk in dit denken. Ik geef enkele hoopvolle voorbeelden: de op-

richting van de Wereldraad van Kerken in Genève (1948), de oprichting van

71

NIEUWE EXPRESSIES: MARTIJN VELLEKOOP

7. Waarom eenheid juist bij gemeentestichting essentieel is

NAAM:

Martijn Vellekoop

GEBOORTEJAAR:

1980

WOONPLAATS:

Naaldwijk


Kernteamlid van Westland-netwerk, teamleider Communicatie &

Werving bij Youth for Christ

Niet zo lang geleden werd kerkelijke eenheid in Nederland nog met mili-

tair geweld afgedwongen. Toen dominee Hendrik de Cock besloot om

zich af te scheiden van de Hervormde Kerk, kon hij in 1834 nog rekenen op

vervolging door koning Willem I. Gelukkig zijn die tijden voorbij, want van-

daag de dag schieten we niets op met geforceerde eenheid. Alsof de kerk

beter zou kunnen functioneren als een hamburgerketen: overal hetzelfde

logo, hetzelfde eten, dezelfde placemats en dezelfde richtlijnen voor hoe-

veel plakjes tomaat er bij een hamburger moeten. Dat is niet de eenheid

waarnaar ik verlang. Ik verlang naar eenheid in diversiteit.

Waarom verlang ik naar eenheid in diversiteit? Volgens mij is Nederland

daarbij gebaat, want Nederland is veel diverser geworden. Er zijn tientallen

tv-zenders bijgekomen, je kunt kiezen uit honderden beroepen en zelfs het

kopen van shampoo zorgt voor keuzestress. En zeker in de grote steden

hebben we van dichtbij kennisgemaakt met tientallen andere culturen. Di-

versiteit alom.

81

NIEUWE EXPRESSIES: INGER VAN NES

8. Eenheid wordt ons van buitenaf gegeven

NAAM:

Inger van Nes

GEBOORTEJAAR:

1986

WOONPLAATS:

Amsterdam


Kwartiermaker twintigers, innovatie en zingeving bij de

Protestantse Kerk in Amsterdam

Voor mij is eenheid van christenen vanzelfsprekend. Nee, het is vaak

niet zichtbaar in onze leerstellingen, synodes of bijbelinterpretaties.

Maar wel in de praktijk en in het zoeken naar nieuwe woorden, symbolen

en kerkvormen. Ligt dat aan onze goede intenties, het willen opzoeken van

elkaar in Gods naam? Dat denk ik eerlijk gezegd niet. Ik denk dat eenheid

ons vooral gegeven wordt. Door moeilijke omstandigheden, praktisch ide-

alisme van jonge mensen en doordat we niet kunnen vernieuwen op ei-

gen kracht alleen. Werkend voor twintig Amsterdamse gemeenten van de

PKN zie ik het op kleine schaal gebeuren. Mijn gereformeerd-vrijgemaakte

studiegenoot is een collega geworden. De christelijk-gereformeerde voor-

ganger zit regelmatig aan tafel bij de vrouwelijke PKN-predikant in West.

De wijkkerk in Slotervaart viert alle vespers met de nabijgelegen rooms-

katholieke parochie.

Ook voor buitenstaanders is eenheid van christenen vanzelfsprekend. Als

protestant wordt mij weleens gevraagd hoe het toch zit met het celibaat

en de paus. En hoe meer ik naar buitenstaanders luister, hoe meer opvalt

91

TRADITIES: JUTTA EILANDER - VAN MA AREN

9. Traditie, een uitgangspunt voor beweging

NAAM:

Jutta Eilander-van Maaren

GEBOORTEJAAR:

1980

WOONPLAATS:

Hilversum


Landelijk jongerenpastor bij de Oud-Katholieke Kerk Nederland

Een maar anders. Allemaal christen, maar toch niet hetzelfde. Verschil-

lende gebruiken, verschillende opvattingen… en een verschillende tra-

ditie? Het begrip traditie kan voor een hoop onbegrip zorgen in een gesprek

tussen katholieken (inclusief orthodoxen) en protestanten. Vaak wordt er

(te kort door de bocht) gezegd dat voor de katholieken alle traditie hei-

lig en onveranderbaar is en dat de protestanten door hun sola Scriptura

niets te maken hebben met traditie. Bij de lijst met auteurs van dit boek

viel het me op dat twee van de drie katholieke auteurs gevraagd zijn iets te

schrijven rondom het thema traditie, tegenover geen enkele van de protes-

tantse auteurs. Deze werden veel eerder gevraagd iets te schrijven rondom

nieuwe vormen van kerk-zijn. Enerzijds misschien toeval, anderzijds lijkt het

impliciet het vooroordeel te bevestigen: traditie is iets van katholieke ker-

ken die minder in beweging zijn, zonder traditie kun je meer bereiken.

Toch is juist het begrip traditie van belang voor de oecumene. Vanuit mijn

oud-katholieke en persoonlijke visie op dit begrip wil ik laten zien hoe tra-

ditie de eenheid onder de christenen een stapje dichterbij kan brengen.

101

TRADITIES: CHRISTEL KERSSENS - VAN DER PIJL

10. Ontmoet, verdiep en vertel!

NAAM:

Christel Kerssens-van der Pijl

GEBOORTEJAAR:

1985

WOONPLAATS:

Haarlem


Hoofdredacteur Omega Magazine voor katholieke jongeren, commu-

nicatiespecialist bij het Nederlands Bijbelgenootschap

Geloven brengt allerlei tradities, rituelen en gebruiken met zich mee.

Manieren van bidden, vieren, verdiepen en verkondigen: het zijn de

gebruiken die we allemaal zo gewend zijn in onze eigen kerk. Sommige on-

derdelen kun je naar eigen smaak en beleving invullen, bijvoorbeeld het

gebed. Andere tradities komen voort uit een eeuwenlange overlevering en

liggen vast in kerkelijke kaders. Maar wat betekenen die tradities eigenlijk?

En wat ervaren we als we de rituelen meemaken? Hoe kunnen we kracht

putten uit de rituelen om vervolgens gezamenlijk op te trekken naar buiten

toe? De sleutels zijn ontmoeting en verdieping.

Ontmoeting in traditiesIn het kader van ontmoeting met andere christenen heb ik een interessante

jeugd gehad. Hoewel mijn familie katholieke wortels had, groeide ik niet

op in de kerk. Mijn ouders boden me wel de vrijheid om in een christelijke

omgeving op onderzoek uit te gaan. Zo leerde ik op de protestantse basis-

school bidden: aan het begin én einde van de dag met gesloten ogen en

gevouwen handen – een houding die ik tot op de dag van vandaag blinde-

109

GENERATIES: STELLA KRALT

11. Over ‘generatie chocoladepasta’ en verwachtingen

NAAM:

Stella Kralt

GEBOORTEJAAR:

1991

WOONPLAATS:

Schelluinen


Spreker, auteur bij Ark Media en jeugdleidster bij Life Church

Gorinchem

‘Ik denk dat de kerk snel de fout maakt om het geloof voor anderen

in te vullen.’

‘Hoe bedoel je?’

‘Nou, je kunt als individu zelf kiezen voor Jezus. Je leeft met Hem en je

zet je in voor de kerk omdat je daarvoor innerlijk een keus maakt, omdat

je van Jezus en de kerk houdt. En dan,’ vervolgde ik, ‘heb je ook die groep

jonge mensen die nog geen keus voor Jezus hebben gemaakt. Die geen

persoonlijke relatie met Jezus hebben. De kerk kiest voor hen. Er wordt

van alles van ze verwacht, dat ze op tijd catechisatie doen en al dat soort

dingen. Totdat ze op een jeugdavond niet op komen dagen. De organisatie

is teleurgesteld. Wie is schuldig? Ik denk dat we als kerk niet met ons vin-

gertje naar onszelf of de ander hoeven te wijzen, ik denk dat het gaat om

verwachtingen.’

Hij knikte. ‘Mooie kern. Schrijf er eens over.’

119

GENERATIES: NIELS VAN DONSELA AR

12. Een kerk vol kracht: jong en oud achter Jezus aan

NAAM:

Niels van Donselaar

GEBOORTEJAAR:

1984

WOONPLAATS:

Rotterdam


Auteur bij Ark Media en (s)preker, tot voor kort jeugdwerker bij SGA

Rotterdam (NGK/CGK), nu betrokken bij Noorderlicht, Rotterdam

Sinds Hans Becker begin jaren negentig het generatiedenken introduceer-

de zijn er al heel wat boeken over geschreven. De sterke opkomst van in-

ternet en de gevolgen die dat had voor marketing en communicatie hebben

ervoor gezorgd dat generatiedenken niet meer uit onze samenleving is weg

te denken. Dat geldt ook voor dit boek. Want wat is een boek met de titel Een

maar anders nu waard zonder een aantal bladzijden gewijd aan generaties?!

In de afgelopen jaren heb ik in verband met mijn werk onder jongeren een

aanzienlijk aantal boeken en artikelen over generaties gelezen. Om heel

eerlijk te zijn ben ik de oeverloze trend reports over jongeren wel wat zat

geworden. De suggestie dat een hele generatie te vangen is in een aantal

generaliserende waarden en kenmerken vind ik nogal ongeloofwaardig. In

de praktijk gaat het stuk voor stuk om unieke jongeren met hun eigen ka-

rakter en waarden (ongeacht hun geboortejaar). Recentere onderzoeken

met betrekking tot jongeren hebben geprobeerd hier meer rekening mee

te houden door binnen de generaties onderscheid te maken tussen ver-

schillende milieus.

129

PARTICIPATIE: DEPHANY SUSSENBACH

13. Nieuwsgierig meedoen bij elkaar

NAAM:

Dephany Sussenbach

GEBOORTEJAAR:

1981

WOONPLAATS:

Rotterdam


Jeugdleider en voorzitter van het jongerenwerk bij de Evangelische

Broedergemeente Rotterdam

In 1415 werd in Konstanz, aan het Bodenmeer, Johannes Hus (wiens naam

letterlijk ‘gans’ betekent) als ketter terechtgesteld op de brandstapel.

Over wat zijn laatste woorden waren doen verschillende legenden de ron-

de. Misschien is een ervan wel waar. Volgens sommige verhalen waren zijn

laatste woorden: ‘De waarheid overwint.’ Volgens andere: ‘Sancta simpli-

citas.’ En volgens een van de in Nederland meest bekende overleveringen

waren zijn laatste woorden: ‘Heden braadt u een gans, maar over honderd

jaar komt er een zwaan.’ Dat is tot op de dag van vandaag een geliefd ver-

haal bij lutherse kerken, die de zwaan betrekken op Maarten Luther.

Hoe het ook zij, Johannes Hus stierf een voortijdige dood omdat hij kritiek

uitte op de kerk van zijn dagen, de Rooms-Katholieke Kerk. Hij stelde cor-

ruptie en moreel verval bij de geestelijken aan de kaak, en ging in tegen

GH�DƮ�DWHQSUDNWLMN�HQ�GH�ZLMGYHUEUHLGH�KDQGHO�LQ�UHOLHNHQ��=LMQ�WHUHFKWVWHO�

ling voorkwam niet dat Hus veel aanhangers kreeg, met name in Bohemen

(Tsjechië), waar hij vandaan kwam. Zo ontstond in 1457 in Noord-Bohemen

een klein, nieuw, op Hus geïnspireerd kerkgenootschap, dat in navolging

137

PARTICIPATIE: JOOST RÖSELAERS

14. Eenheid in het nodige, vrijheid in het niet-nodige, in beide de liefde

NAAM:

Joost Röselaers

GEBOORTEJAAR:

1979

WOONPLAATS:

Amsterdam


Voorganger bij Vrijburg, gemeente van remonstranten en vrijzinnig

protestanten

Eenheid in het nodige, vrijheid in het niet-nodige, in beide de liefde. Deze

oude remonstrantse leidraad komt dicht bij het streven van de auteurs

van Een maar anders om te zoeken naar christelijke eenheid. Wij kennen

dezelfde inspiratiebronnen, (willen) geloven in een monotheïstische God,

en bedelen Jezus Christus een centrale plek toe in onze geloofsbeleving.

Christenen maken echter zeer verschillende vertaalslagen: met name op

het gebied van de ethiek en de participatie. In dit hoofdstuk wil ik mij rich-

ten op de participatie. Wie mag er wel en niet meedoen in het geloof en in

de kerk? Wie bepaalt dat en op grond waarvan worden deze beslissingen

genomen? Ik schrijf dit artikel vanuit remonstrants perspectief, een chris-

telijke geloofsgemeenschap met een brede opvatting wat betreft partici-

patie. De remonstranten hebben bijvoorbeeld als een van de eerste kerken

wereldwijd vrouwen op de kansel toegelaten, en als eerste kerk de inzege-

ning van homohuwelijken mogelijk gemaakt. Kinderen zijn bij ons welkom

bij het Avondmaal, en doop of belijdenis vormen geen voorwaarde om deel

te nemen aan het Avondmaal. Deze radicale keuzes voor een brede parti-

cipatie heeft de remonstranten een bijzondere positie opgeleverd binnen

147

PERSOONLIJKE ONTMOETING: JOHAN DEN HARTOGH

15. Thuis in het huis van gebed

NAAM:

Johan den Hartogh

GEBOORTEJAAR:

1980

WOONPLAATS:

Den Haag


Landelijk coördinator van Stichting 24-7 Gebed

Al in mijn kindertijd droomde ik van één kerk waarin al mijn familie en

vrienden bij elkaar zaten. Waarom gingen we allemaal naar een an-

dere kerk? Ik ben opgegroeid in de hervormde kerk van Barneveld. Daar

waardeerde ik enorm de oprechtheid bij mensen en het respect voor Gods

heiligheid. Als ik in het gebouw kwam, was het er vaak stil. Dat maakte het

een beetje spannend, maar gaf ook het gevoel van ‘God is hier’.

Na verloop van tijd werd ik me er meer van bewust dat dit één kleur van

kerk-zijn was. Door de omgang met klasgenoten en later met studievrien-

den ontdekte ik veel meer kleuren. Het is een uitdaging en heel vormend

om met andersdenkenden op te trekken. In mij ontstond een verlangen om

de verschillende ‘kerkkleuren’ bij elkaar te brengen. Omdat we elkaar nodig

hebben om de hoogte, lengte, breedte en diepte van de liefde van Christus

te kennen.

Tijdens mijn studententijd op de Christelijke Hogeschool Ede (Sociaal Pe-

dagogische Hulpverlening en Godsdienst Pastoraal Werk) werd ik er ook

157

PERSOONLIJKE ONTMOETING: CHARLOTTE BACH

16. Uitdagende ontmoetingen

NAAM:

Charlotte Bach

GEBOORTEJAAR:

1982

WOONPLAATS:

Haarlem


Werkgroep gebed Evangelisch Werkverband, coördinator Gebed

GIDS Haarlem, mede-initatiefnemer Kleopasdagen

Persoonlijke ontmoeting is dé randvoorwaarde voor een missionaire

kerk. In oprechte ontmoetingen van hart tot hart wordt Gods liefde

zichtbaar. Het evangelie is niet afstandelijk. Het brengt ons als kinderen

van God juist heel dicht bij elkaar. We moeten dan wel de tijd voor elkaar

nemen. Het vereist een investering in elkaar.

De huidige maatschappij is echter sterk individualistisch. Iedereen mag, zo

niet moet, proberen het voor zichzelf allemaal goed te organiseren en te

regelen. Saamhorigheid in de samenleving staat onder druk en contacten

worden steeds vluchtiger. Ik weet hoe lastig het voor veel dertigers is om

met een overvolle agenda de tijd te nemen voor een ander. Waarom laten

we dat eigenlijk gebeuren, als persoonlijke ontmoeting van wezenlijk be-

lang is voor de missionaire kerk?

Christenen wacht een dubbele uitdaging. Naast dat we bewust ruimte moe-

ten maken voor persoonlijke ontmoeting, is de kerk alleen geloofwaardig

als die persoonlijke ontmoetingen ook over kerkmuren heen plaatsvinden.

167

DE DOEALOOG: MARTIJN ARNOLDUS

17. De doealoog

In 2003 werd in New York voor het eerst een event georganiseerd dat be-

kendheid kreeg als ƮDVKPRE��Bij een ƮDVKPRE�komt een groot aantal men-

sen voor een korte actie bijeen in de openbare ruimte. Na de ogenschijnlijk

spontane actie gaan de deelnemers weer op in de menigte. De ƮDVKPRE

werd een internationaal fenomeen door toedoen van grote organisaties

als T-Mobile en de VRT, die professionele ƮDVKPREV konden organiseren.

Het concept werd ook door kerken opgepikt. De Noorderlichtgemeente uit

Breda bijvoorbeeld, zong in april 2011 in een winkelcentrum ‘Hosanna’ uit

Jesus Christ Superstar. In Haarlem voerden honderdvijftig jongeren uit al-

OHUOHL�NHUNHQ�URQG�.HUVW��HHQ�ƮDVKPREGDQV�XLW�LQ�HHQ�YDQ�GH�GUXNVWH�

winkelstraten.

Waarom doen we dat? Jezus had die ƮDVKPREV toch niet nodig? Hoewel

je zou kunnen zeggen dat de intocht in Jeruzalem weleens de meest in-

drukwekkende ƮDVKPRE uit de geschiedenis kan zijn geweest. Wie Jezus

als langverwachte messias herkende wist uit de Schriften wat er nu stond

te gebeuren. De triomftocht van de koning! Op de drukke weg naar Jeruza-

lem pakten Joden spontaan palmbladen op en verwelkomden de gezalfde.

Voor de Griek of Romein moet het een vreemd schouwspel zijn geweest.

Bij de ƮDVKPREV wordt onze hang naar gemeenschappelijke zichtbaarheid

duidelijk. Uit de menigte anonieme individuen op straat vormt zich ineens

een gemeenschap. Een groep mensen die weet wat er gaat gebeuren en

die anderen deelgenoot maakt.

Voor dit slothoofdstuk is echter niet het begin, maar het eind van de actie,

als alle deelnemers weer opgaan in het publiek, de verrassende kant van

ƮDVKPREV� Het toont namelijk hoe moeilijk christenen zijn te onderschei-

den van anderen, en benadrukt daarmee dat we één zijn met ieder ander

mens, de kroon op Gods schepping. Tegelijk tonen de ƮDVKPREV dat we er-

Documents

Een maar anders