Een historische blik op het bankenlandschap in Nederland

25-04-12 17:30Een historische blik op het bankenlandschap in Nederland | Het Financieele Dagblad

Pagina 1 van 4http://fd.nl/beleggen/columns/rob-engels/304413-1204/een-historische-blik-op-het-bankenlandschap-in-nederland?print=true

Rob Engelswoensdag 25 april 2012, 09:03

Rob Engels

Een historische blik op hetbankenlandschap in Nederland

Nog niet zo heel lang geleden kende elk dorp, elke stadswijk, eeneigen bankfiliaal.

Thuis heb ik nog een ansichtkaart.

“Thuis heb ik nog een ansichtkaart, waarop een kerk, een kar met paard; eenslagerij J. van der Ven, een kroeg, een juffrouw op de fiets; het zegt uhoogstwaarschijnlijk niets, maar het is waar ik geboren ben.” De eerste regelsuit Het Dorp, een van de vele geliefde liedjes van Wim Sonneveld.

Het kan verkeren: al het vertrouwde in het dorp verdween, kreeg een anderebestemming of ging op in een groter, moderner, sneller geheel. Die slagerij J.van der Ven, zou die er nog wel zijn? De kans is klein, ook dit dorp zal inmiddels



beschikken over een of meer supermarkten met daarin een ambachtelijckeVerschcorner met mals keurvleesch van echte Geldersche runderen enBrabantsche scharrelvarkens.

Waarom al dit gemijmer over vroeger?

De verdwenen slagerij, kerk, de kroeg, ze staan symbool voor de alsmaarvoortschrijdende veranderingen binnen de Nederlandse financiële wereld. Nogniet zo heel lang geleden kende elk dorp, elke stadswijk, een eigen bankfiliaal.Sterker nog, het bleef vaak niet bij dat ene kantoor van die bank, maar was onsland naar huidige begrippen ’overbanked’. Zo had mijn SNS Bank lange tijd ruimtien filialen in alleen al de stad Maastricht. Een beeld dat je nu slechts nogtegenkomt in steden als Rome, Praag of Antwerpen.

De bank als wezenlijk onderdeel van de samenleving

Je kon er niet alleen guldens storten of opvragen, je spaargelden stallen, eenlening met hypothecaire dekking aanvragen, of later ook vakantiereizen boekenen voor de ‘happy few’ beleggen: de bank was een ontmoetingsplaats van envoor mensen. Je werd er geholpen door aardige meneren en mevrouwen die jijpersoonlijk kende en die jou ook kenden, om een legitimatie werd niet gevraagd.

Internationale druk leidt tot fusies

Maar die vele banken met hun grote aantal filialen bleken al in de Beatlesjarenniet bestand tegen de internationale druk om schaalgrootte te bereiken, kostente besparen en om de marge per klant en product te verhogen. Door de jarenheen verdwenen (faillissementen niet uitgezonderd) er zo vele bekende banken,of fuseerde men soms tegen de klippen op, om uiteindelijk dan toch al dan nietvriendelijk te worden overgenomen door die nog grotere bank of verzekeraar.Wie kent nog illustere namen als Bank van Mierlo te Breda, of Twentsche bank?Samen vormden die onder leiding van de Nederlandsche Handel-maatschappijin 1964 de Algemene Bank Nederland. En waren de Rotterdamsche enAmsterdamsche bank nog 19-eeuwse voorvaderen van de eveneens in 1964gevormde AMRO-bank (met een nog immer fantastisch logo). FusieverzekeraarNationale Nederlanden is ook van die tijd. Raifeissenbank en Boerenleenbankvonden elkaar wat later, in 1972 stapten ze samen onder de naam Rabobank opde fiets.

En aan het eind van de eeuw volgden de consolidatieslagen

Met onder andere het ontstaan van ABN AMRO in 1990 en de samensmeltingvan vele gemeentelijke spaarkassen, nutsspaarbanken en bondsspaarbanken inde Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS) en tegenhanger, onder



aanvoering van fusieverzekeraar AMEV, Verenigde Spaarbanken (VSB). Hetontstaan in 1991 van ING vormde de bekroning op dit nijvere werk, voortaandeden Nationale Nederlanden, de Nederlandsche Middenstandsbank (NMB) ende Rijkspostspaarbank/Postbank samen uw financiële zaken. Fortis kwam alsBelgisch-Nederlands financieel conglomeraat eind jaren negentig sterk opzetten;de Grote Vier in bank-verzekeringsland hadden het voortaan voor het zeggen inons land, met fusieverzekeraars Aegon, Delta Lloyd, SNS REAAL en Achmea alsgrote outsiders.

Friesch-Groningsche hypotheekbank (FGH), Westland-Utrecht hypotheekbank(WUH) Nachenius-Tjeenk, Hollandse Koopmansbank, Centrale Volksbank(CVB), Algemene Spaarbank Nederland (ASN) Pierson, Heldring & Pierson,Mees en zonen, Hope & Co, Nederlandse Credietbank, Kempen &Co, BankLabouchere, Oyens & Van Eeghen en F. van Lanschot: allemaal klinkendenamen van banken die (deels) onder de hoede kwamen van grotere organisaties.

Toch zagen ook nieuwe banken het levenslicht

Af en toe werd deze tendens getart door het oprichten van nieuwe banken, al danniet met een blijvend, zelfstandig succes. Zo zag de Algemene SpaarbankNederland (ASN) in 1960 het levenslicht (om in 1997 bij SNS REAAL te komen)en evenknie Triodosbank in 1980. Later volgden onder andere DSB-bank, Alexen Binckbank.

Niet onvermeld mogen hier blijven de namen van kleinere banken die dappervoor hun zelfstandigheid hebben gevochten, maar die uiteindelijk nietmeekonden in het grote geweld. Ik noem voorbeelden als Insinger de Beaufort,Staalbankiers en Van der Hoop.

De moderne geschiedenis van Nederland - bankenland is u genoegzaam bekend.Fortis verslikte zich in ABN AMRO, ING wankelde. Rabobank bracht het eraanzienlijk beter van af, al sneuvelde uiteindelijk wel een A van de eerderetripple A-status, maar toch. En ja hoor, juist Rabo kon recent weer een kraalrijgen aan haar rijke ketting: De bijna honderdjarige, trotse Friesland Bank zal in2014 niet meer zijn.

Het kan verkeren,

Schreef Bredero al. De opkomst en ondergang van banken vormen daarop geenuitzondering. Banken hebben nauwelijks nog filialen, we zijn allemaal directeurgeworden van ons eigen kantoor, 24 uur per dag, online, efficiënt, een grootgemak.

Aan persoonlijke diensverlening blijft altijd behoefte: al is hettegenwoordig een niche



Een prima oplossing voor de alledaagse financiële dingen. Maar ja, als het nutoch wat ingewikkelder wordt, wat moet je dan? De website praat niet terug enwie kun je nog vertrouwen? Gelukkig is die handschoen wel opgepakt en kun jemeer en meer weer een beroep doen op de deskundigheid en hulp van slimmemijnheren en mevrouwen die bij banken werken, of zelfstandig opereren. Diegeven jou persoonlijk advies, meestal bij jou thuis, desgewenst in de avonduren.Ze parkeren gewoon hun kar met paard bij jou voor de deur.

Documents

Een historische blik op het bankenlandschap in Nederland