Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
e"d] ufp “kflnsf ?s'd -k"j{_sf] PsLs[t
u'?of]hgf २०७५
Uffp+kflnsfdf k]z u/]sf] ldltM @)&%÷)!÷!%
2
u'?of]hgf 6f]nL ;b:ox? 6f]nL g]tf, ;f]dt l3ld/]
;b:o, OlGhlgo/ bLks a'9f ;b:o, gf/fo0f lu/L
1
u'?of]hgf 6f]nLsf] tkm{af6
e'd] ufpFkflnsfsf] u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf z'?df :ynut cWoog sfo{qmdsf] cfof]hgf
ul/Psf] lyof] . hxfF JolQmut cGtjf{tf{, ;fd"lxs 5nkmn /flvPsf lyP . h;n] ubf{ u'?of]hgf
lgdf{0f 6f]nLnfO{ w/ftnLo oyfy{;Fu ;fIffTsf/ ug{ d2t ldn]sf] lyof] . ToxL sf/0fn] of] u'?of]hgf
lj1sf] dfq} ;Nnfx, ;'emfj / l;kmfl/;df ag]g . cfkm\gf nflu cfkm}n] agfPsf] u'?of]hgf xf] of]
u'?of]hgf . o; u'?of]hgfn] u'?of]hgf lgdf{0fsf k/Dk/fut dfGotfx? eTsfPsf] 5 . 1fg /
ljrf/x? aflx/af6 cyf{t\ ljz]if1af6 dfq} cfoft ug{] k/Dk/fnfO{ 7f8} r'gf}tL lbPsf] 5 . u'?of]hgf
lgdf{0fsf] qmddf %) hgfeGbf a9L ;xefuLn] % lbg !@ 306feGbf a9L ;f]+r, ljrf/ / lrGtg u/]
. of] u'?of]hgf ltg} ;xefuLx?sf] dfGotfdf, lrGtgdf, 1fgdf, k'/fgf cg'ejdf cfwfl/t ePsf]n]
o;sf] hu ;f]em} ;dfhdf 5 cyf{t\ o; u'?of]hgfn] ;dfhsf y'k|} cK7\of/fx?nfO{ l5rf]Nb}, ;+3if{
ub{} hGd lnPsf] 5 . ;Dejt cfkm\gf nflu cfkm}n] u'?of]hgf agfPsf] gf}nf] 36gf xf] of] .
nfdf] ;dosf] ljsf;sf] k|lqmofn] ljsf;nfO{ cfoft ug{] ljifo dfGof] . slta]nf ljsf; sf];]nLsf]
klg ljifo aGof] . o:tf ljsf;sf k|lqmofx? / dfGotfx? ;fdflhs oyfy{tfsf] nodf 9Ng ;s]gg\
To;}n] g]kfndf juL{o lje]b, hftLo lje]b, dlxnf k'?ifaLrsf] lje]b, If]qLo lje]bx? k|efjsf/L
?kdf sd x'g ;s]gg\ . :yfgLo cy{tGq dha't x'g ;s]g . ufpFdf a:g] dflg;x?n] cfkm"nfO{ uj{
ug{ ;s]gg\ . ljsf;sf] k|lqmofn] ;LdfGts[t ;d'bfodf emg\ lxgtfaf]w yKb} uof] .
oxL k|lqmofnfO{ Vofn u/L of] u'?of]hgf lgdf{0f :yfgLo cy{tGqnfO{ a[l4 ug{, ;fdflhs Gofodf
cfwfl/t ;dfh lgdf{0f ug{ cufl8 a9]sf] 5 . s[lifof]Uo hldg jif{}lkR5] u}/s[lifdf ?kfGtl/t
eO/x]sf] 5 . o; u'?of]hgfn] o; k|lqmofnfO{ /f]s]sf] 5 . hldgsf] juL{s/0f / plrt k|of]u,
Jojl:yt a;f]af;, k|fs[lts ;|f]tsf] ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]unfO{ o;n] k|d'v ?kdf cufl8
;f/]sf] 5 . :yfgLo ljz]iftfdf cfwfl/t s[lifnfO{ k|j4{g ub{} s[lifdf kfl/jfl/s s[lifnfO{ hf]8 lbFb}
hxfF h] kmN5 ToxL nufpg] dfGotfdf cfwfl/t eP/ ks]6 If]qsf] dfGotfnfO{ cufl8;f/]sf] 5 .
ls;fgsf] klxrfg / juL{s/0f h:tf ;jf{lws dxtjsf ;jfnx?nfO{ klxnf] k6s ufpFkflnsfn]
Jojl:yt u/]sf] 5 . xfn;Dd /fHosf] ;'ljwfaf6 al~rt /x]sf ls;fgx?nfO{ ;f]em} cg'bfg /
k|fljlws ;]jfsf] k|:tfj u/]sf] 5 . of] gofF dfq} xf]Og, /f]df~rsf/L klg 5 .
g]kfnsf] ;+ljwfgn] ;dfhjfbpGd'v /fHoJoj:yfsf] sNkgf u/]sf] 5 . ;dfhjfbpGd'v
/fHoJoj:yfdf lzIff / :jf:Yo /fHosf] bfloTjleq kb{5 . o; ufpFkflnsfn] ;fj{hlgs lzIffnfO{
Jojl:yt kfg{sf] nflu lzIff :jod\;]js, ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf] ;lqmotf, cleefjssf]
;lqmotf, :yfgLotfdf cfwfl/t kf7\oqmd / ljBfno cleefjssf] :jfldTjdf Nofpg'kg{] k|:tfj
k|:t't u/]sf] 5 . o;}u/L :jf:Yodf k/Dk/fut :jf:Yo k2lt;lxt cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfnfO{
:yfgLo ;/sf/n] Uof/]G6L u/]sf] 5 . :jf:Yo :jod\;]js dfkm{t\ :yfgLo ;d'bfodf hfu/0f ug{],
k/Dk/fut hl8a'6Lx?sf] ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]u ug{] df}lns af6f] lnPsf] 5 . :jf:Yosf
2
nflu gful/s :jf:Yo rf}sLdf xf]Og, :jf:Yo :jod\;]js gful/ssf 3/ k'Ug] k|fjwfgnfO{ dfGotfsf
?kdf cufl8 a9fPsf] 5 .
ef}lts k"jf{wf/sf] xsdf ;a}sf] kx'Frdf ef}lts k"jf{wf/ k'/\ofpg] t/ ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{
k|fs[lts ;|f]t / s[lifof]Uo hldg gi6 gug{] cToGt} df}lns dfGotf cufl8 ;f/]sf] 5 . Ps 3/ Ps
vfg]kfgLsf] wf/f, ;Dej ePhlt hUufdf l;+rfO{ ug{], ljkb\ Joj:yfkgdf ;d'bfonfO{ lhDd]jf/
agfpFb} ;/sf/ / ;d'bfosf] ;xsfo{df x'g] dfGotfnfO{ k|:t't u/]sf] 5 . ;d'bfonfO{ x:tfGt/0f
ug{ ldNg] jgx? ;d'bfonfO{ x:tfGt/0f ug{] / afFsL /x]sf jg kflnsfn] cfkm} pTkfbgd"ns ?kdf
Joj:yfkg ug{] d"n dGq /x]sf] 5 . g]kfnsf] Oltxf;df g} klxnf] k6s Pp6f ufpFkflnsfn]
;d'bfob\jf/f ;+/lIft If]qsf] k|:tfj u/L cflbjf;L hghflt ;d'bfosf] xsdf b[9tfk"j{s plePsf]
5 .
o'jf dfgjzlQmsf] ljsf;sf] k|lqmofdf ;fem]bf/L x'g g;s]sf] dfGotfnfO{ cfTd;ft\ ub{} o;
u'?of]hgfn] :yfgLo ;|f]tdf cfwfl/t eP/ o'jfx?nfO{ /f]huf/L xf]Og :j/f]huf/sf] af6f]df
;xhLs/0f ug{] dfGotf k|:tfj u/]sf] 5 . o'jfx?;Fu /x]sf] cyfx phf{nfO{ lj1tfdf kl/0ft ub{}
bIf dfgjzlQm pTkfbg o;sf] Pp6f k|d'v ljz]iftf /x]sf] 5 . o'jfx?nfO{ bIftfsf] af6f]df pBdLsf]
af6f]df / v]ns'bsf] If]qdf ;xhLs/0f ug{ o; u'?of]hgf b[9tfk"j{s plePsf] 5 . o;}u/L ko{6gnfO{
k|s[lt, ;+:s[lt / o'4:ynx?df cfwfl/t o'4 ko{6gsf] a9fjf lbFb} :yfgLo ljz]iftfcg';f/sf] df}lns
ko{6gsf] af6f] lnPsf] 5 . h;n] :yfgLo cy{tGqnfO{ alnof] agfpFb} ul/aL lgjf/0fdf 7"nf] 6]jf
k'Ug ;S5 . cem /f]rs t s] 5 eg] ko{6gdf :yfgLo o'jf Joj;foLx?nfO{ k|fyldstf dfq} xf]Og,
:yfgLo lghL If]qnfO{ klg ;xhLs/0f ug{] af6f] lnPsf] 5 . t/ ko{6gdf aflxl/of x:tIf]k eg] w]/}
?rfPsf] 5}g . aflxl/of x:tIf]kn] k|fs[lts ;|f]tsf] bf]xf]g x'g ;Sg] ;DefjgfnfO{ Vofn u/L, :yfgLo
efiff, ;+:s[lt / cy{tGqnfO{ nyfln+u agfPsf] kf7 l;Sb} o;n] :yfgLo efiff, ;+:s[lt, cy{tGqnfO{
k|j4{g ug{] u/L k|:tfj cufl8 ;f/]sf] 5 . sd vr{df :yfgLo ;|f]tdf cfwfl/t, :yfgLo dfgjzlQmn]
Eofpg], :yfgLo 1fgdf cfwfl/t cf}Bf]lus/0fsf] dfGotf cufl8 ;f/]sf] 5 . h;nfO{ u'?of]hgfn]
u|fdL0f cf}Bf]lus/0fsf] kl/eflift u/]sf] 5 . u|fdL0f cf}Bf]lus/0fsf] dfWodaf6 yf]/} JolQmn] dfq}
efu lnPsf] cf}Bf]lus/0fsf] k|lqmof xf]Og, w]/} eGbf w]/} JolQmx? cf}Bf]lus/0f k|lqmofdf ;xefuL
x'g ;s'g / :yfgLo cy{tGqsf] dfWodaf6 ;dfhjfbpGd'v /fHoJoj:yfnfO{ :yfgLo txaf6}
of]ubfg k'uf];\ eGg] o; u'?of]hgfsf] leqL dd{ /x]sf] 5 . o; u'?of]hgfn] ;dfhjfb slx+af6
cfpg] sf];]nL xf]Og, ;dfhjfb :yfgLo txaf6} a'Gb}, lgdf{0f ub{} ;dfhjfbdf k'Ug] nIo lnPsf] 5
.
o; u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf ;a}eGbf klxnf] wGojfb tL :yfgLo ;d'bfonfO{ lbg rfxG5' 5f]6f]
;dodf h;n] dnfO{ hLjgsf ;a} ef]ufOx? atfP/ lblIft u/] . o; e'd] ufpFkflnsfsf
hgk|ltlglwx? :jtM wGojfbsf kfq x'g'x'G5 . h;n] cfkm\gf] w/ftn, cfkm\gf] e"uf]n, cfkm\gf] k|s[lt,
;+:s[lt, cfkm\gf ;fdflhs cGt/lj{/f]w, cfkm\gf cfly{s cGtlj{/f]wx?nfO{ Vofn u/L u'?of]hgf
lgdf{0fsf] k|lqmofdf ;lqmo g]t[Tj lng' eof] . pxfFx? wGojfbsf kfq x'g'x'G5 . h;n] dnfO{ cyfx
3
1fg k|bfg u/L u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmdnfO{ ;xh agfpg' eof] . nfdf] ;do /fhgLlts k|lqmofdf
;xefuL o; e'd] ufpFkflnsfsf cWoIf /fd;'/ a'9fsf] nugzLntf, ;}4flGts cjwf/0ff / pxfFsf]
ljz]if bIftfn] u'?of]hgfdf dxtjk"0f{ e"ldsf v]Nof] pxfF wGojfbsf] kfq x'g'x'G5 . To;}u/L
ufpFkflnsf pkfWoIf dg s'df/L a'9f lji6 wGojfbsf] kfq x'g'x'G5 . lhNnf ;dGjo ;ldltsf
pkk|d'v eLd s'df/L k'gsf] :yfgLo w/ftnLo 1fgn] o; u'?of]hgfnfO{ ;d[4 agfpg w]/} d2t
k'u]sf] 5 .
o; u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf d]/f] 6f]nLdf a;]/ sfd ug{] gf/fo0f lu/L, OlGhlgo/ lbks a'9f
wGojfbsf kfq x'g'x'G5 . o;}u/L d]/f ldq gLdaxfb'/ a'9fyf]sLsf] k|fljlws ;xof]unfO{ d}n] wGojfb
lbP/ dfq} k'Ub}g t/ lbg] c? s]xL 5}g . lgd wGojfbsf kfq 5g\ .
k"jL{ ?s'd lhNnfaf6 k|ltlglw;ef ;b:o df=sdnf /f]sf h;n] of] u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf
oyfy{ w/ftn dnfO{ k|:t't ug{ d2t ug{' dfq} ePg u'?of]hgfk|lt cToGt} rf;f]k"j{s 5nkmndf
;xefuL x'g'eof] . cfkm\gf ljrf/x? /fv]/ dnfO{ o; k|lqmofdf w]/} 7"nf] u'0f ug{' ePsf] 5 . o;}u/L
k"j{ ;ef;b\ tyf k"j{ cfk"lt{ dGqL u0f]zdfg k'gn] j}rfl/s, ;}4flGts, w/ftnLo oyfy{sf]] hfgsf/L
dfq} geP/ o; u'?of]hgfnfO{ ;d[4 agfpg cToGt} 7"nf] e"ldsf v]Ng'eof] . pxfFsf] j}rfl/s,
;}4flGts / Joj:yfksLo ;xof]usf sf/0fn] of] u'?of]hgf olt ulx/f] / uDeL/ ?kdf cfpg ;kmn
ePsf] 5 . pxfFnfO{ d Xbob]lv wGojfb lbg rfxG5' .
clxn];Ddsf] ljsf;sf] d"No / dfGotfnfO{ o; u'?of]hgfn] :yfgLo kl/j]z / ;+:s[ltdf cfwfl/t
eP/ r'gf}tL lbPsf] 5 cyf{t\ ljsf;nfO{ :yfgLo:t/df g} kl/eflift ug{'kg{] hah{:t dfGotfnfO{
cufl8 ;f/]sf] 5 . ljsf;sf] kl/efiff, lj1x?af6 cfoft ul/g] jf klZrdf b]zx?af6 cfoft ul/g]
ljifo xf]Og, of] t a[xb\ ;fd'bflos cGtlqmof, ;fdflhs ljZn]if0f, k|s[lt / ;+:s[ltsf] plrt
;dGjoaf6 :yfgLo:t/df :yfgLo cg'ej / 1fgn] kl/eflift ug{] s'/fnfO{ cufl8 ;f/]sf] 5 . o;
u'?of]hgfdf s]xL uNtL eP 6f]nL g]tfsf] x}l;otn] Tof] d]/} uNtL xf] . d uNtLnfO{ cGoq st} ;fg{]
sf]lz; ulb{g . d]/f 1fgsf l;df / cg'ejsf ;Ldfn] sxL+ sdhf]/L eP d Ifdf dfUg rfxG5' . /
cGTodf o;k|lqmofdf hf]l8g] ;a}nfO{ wGojfb .
;f]dt l3ld/]
6f]nL g]tf
u'?of]hgf lgdf{0f 6f]nL
1
e"d] ufp “kflnsf PsLs[t u'?of]hgf
lhNnfsf] ef}uf]lns l:ylt
g]kfnsf] dWoklZrd If]qcGtu{t k|b]z g+= % df /x]sf] ?s'd -k"j{_ lhNnf g]kfnsf] dfglrqdf
x]bf{ *@ l8= #% ld= b]lv *# l8= !) ld= k'jL{ b]zfGt/;Dd / @* l8= @* ld= b]lv @( l8= ))
ld= pQ/L cIff+z;Dd k}mlnPsf] 5 . ;d'b|L ;txaf6 prfO{ &@$^ dL=;Dd /x]sf] 5 eg], ;b/d'sfd
-?s'dsf]6_ sf] ;d'b| ;txaf6 prfO{ !^%) dL= /x]sf] 5 . lhNnfsf] s'n If]qkmn @(#!*@ x]S6/
/x]sf] 5 . of] lhNnfdf ;dlztf]i0f / lztf]i0f xfjfkfgL /x]sf] 5 . o; lhNnfdf cf}ift jflif{s jiff{
!*)) ld= ld= b]lv @^)) ld= ld= ;Dd /x]sf] 5 . To;}u/L lhNnfsf] tfkqmd )=@ b]lv #$ l8u|L
;]lN;o;;Dd /x]sf] 5 . k|fs[lts lx;fan] of] lhNnf lxdfn, n]s, kxf8 / j]zL u/L rf/ ef}uf]lns
:j?kdf ljeflht 5 . -;|f]t M lhNnf ;dGjo ;ldlt k"jL{ ?s'dsf] k|ltj]bg_
gofF ;+ljwfg lgdf{0f;Fu} sfof{Gjogsf] qmddf @)&$ ;fn c;f]h !( ut] ;du| ?s'dsf]
k"jL{ If]qnfO{ ;d]6L % g+= k|b]zcGtu{t o;nfO{ &&cf}+ gofF lhNnfsf] ¿kdf 3f]if0ff ul/Psf] xf] . of]
lhNnfsf] ;Ldfgf k"j{df afUn'ª / DofUbL, klZrddf ?s'd -klZrd_, pQ/df 8f]Nkf / blIf0fdf
/f]Nkf;Fu hf]l8Psf] 5 .
/fhg}lts ¿kdf ;+3sf] ! / k|b]zsf] @ lgjf{rg If]qdf ljefhg ul/Psf] of] lhNnfsf]
;b/d'sfd l;:g] ufpFkflnsfcGtu{t /x]sf] ?s'dsf]6df /x]sf] 5 . o; lhNnfdf hDdf # j6f
ufpFkflnsfx? /x]sf 5g\ eg], clxn];Dd gu/kflnsf /x]sf] 5}g . o;nfO{ lxdfnL lhNnfsf] ¿kdf
juL{s/0f ul/Psf] 5 . # j6f ufpFkflnsfx?df k'yfpQ/u+uf, e"d] / l;:g] /x]sf 5g\ . gofF lhNnf
/ gofF ufpFkflnsf ePsf]n] tYof+sdf o;n] cfkm"nfO{ w]/} ;+ul7t ug{ ;s]sf] 5}g . o;
ufpFkflnsfsf] e"pkof]usf] l:ylt, pBf]u, ;xsf/L, ul/aLsf] ljZn]if0f ljifox? ;Gbe{ ;"rLdf
/flvPsf 5g\ .
k|lqmof
!= tYof+s ljZn]if0f
?s'dk"j{ gofF lhNnf xf] . o; lhNnfn] cfkm"nfO{ tYof+sut ¿kdf ;+ul7t ug{ ;s]sf] 5}g . oBkL
o; u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf l;+uf] ?s'dsf] tYofª\saf6 k"jL{ ?s'dsf] tYofª\s lgsfNg] sfd
eof] . k"jL{ ?s'dsf] tYofª\s ;+ul7t ul/;s]kl5 To; tYofª\snfO{ k|To]s ufpFkflnsfsf] 9fFrfdf
2
o; 6f]nLn] nUof] . h;sf] tYofª\s ljj/0f ;Gbe{ ;fdu|Ldf /flvPsf] 5 . ;aeGbf klxnf] sfd
tYofª\s ljZn]if0f ug{] sfd eof] .
@= ljifoj:t'sf] 5gf}6sf] k|lqmof
tYofª\sx?sf] ljZn]if0fkl5 ljifoj:t'sf] 5gf}6 ul/of] . u'?of]hgf lgdf{0fn] ;d]6\g'kg{] ljifox?sf]
5gf}6 ubf{ k|ltlglw;ef ;b:o, k"j{ ;+ljwfg;ef ;b:o, ufpFkflnsfsf cWoIf / /fhgLlts bnsf
JolQmx?;Fu k/fdz{ ul/of] . k/fdz{sf cfwf/df lgDg ljifoj:t'x? 5gf}6 ul/of] .
#= s]Gb|Lo:t/sf lj1x?;Fu 5nkmn
o; u'?of]hgf lgdf{0f 6f]nLn] u'?of]hgfdf ;dfj]z ljifo lj1x?;Fu sf7df8f}+df a]Unfa]Un} 5nkmn
eof] . h;df ko{6g, lzIff, :jf:Yo, jg, s[lif, o'jf, cf}Bf]lus/0f h:tf ljifox?df lj1x?;Fu
5nkmn eof] . o; 5nkmnsf] d'Vo p2]Zo ;a} ljifolj1x?nfO{ ;DalGwt ufpFkflnsfdf pkl:yt
u/fpg g;lsg] x'Fbf u'?of]hgf lgdf{0f 6f]nLn] ljifolj1x?;Fu 5nkmn u/L ljrf/ kl/kSj agfpgsf
nflu lyof] .
$= ;d"xsf] a'emfOsf] Ps?ktf ug{ 5nkmn
u'?of]hgf lgdf{0f 6f]nLsf ;b:ox?sf] a'emfOdf Ps?ktf Nofpgsf] nflu sf7df8f}+df ljleGg
r/0fdf 5nkmn eof] . o; 5nkmnsf] d'Vo dd{ :yfgLo cy{tGqsf] a9fjf, e"pkof]u of]hgf,
;fd'bflos lzIff / :jf:Yosf] :t/pGglt, ko{6gsf dfGotf, :jf:Yo, o'jf ;xeflutfsf ;jfndf
lng'kg{] af6f]x?df Ps?ktf sfod ug{' lyof] . 6f]nLdf Ps?ktf sfod x'g ;s]g eg] u'?of]hgfn]
;xL lbzf glng] 7DofOsf cfwf/df o:tf] 5nkmn sfo{qmd /flvPsf] lyof] .
%= :ynut cWoog
u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf x'g] cf}krfl/s uf]i7LeGbf cufl8 :ynut cWoog sfo{qmd /flvPsf]
lyof] . h;df :yfgLo ls;fg ;d"x, dlxnf ;d"x, blnt ;d'bfo, k|fs[lts ;|f]tsf] glhs /x]sf]
:yfgLo ;d'bfo;Fu 5nkmn ul/Psf] lyof] . :yfgLo ;d'bfosf] dgf]lj1fg, pTkfbgsf] ljutsf]
cj:yf / xfnsf] cj:yfsf] t'ngfTds cWoog, o'jf ;+nUgtfsf If]qx?, k|fs[lts ;|f]tsf]
Joj:yfkgdf ;d'bfosf] e"ldsf, lzIff :jf:Yosf] clxn]sf] jf:tljs w/ftn u'?of]hgf lgdf{0f
6f]nLn] a'em\g h?/L lyof] . cGoyf jf:tljs w/ftnljgf u'?of]hgf aGg] vt/fnfO{ Go"gLs/0f ug{
o;sf] :ynut cWoog cfof]hgf ul/Psf] lyof] .
^= nlIft ;d"x 5nkmn
3
s[lif, lzIff, :jf:Yo, ko{6g, o'jf, k|fs[lts ;|f]t Joj:yfkg, cf}Bf]lus/0f, e"pkof]u of]hgf, ef}lts
k"jf{wf/sf ljifox?df nlIft ;d"x;Fu ;d"xut 5nkmn ul/Psf] lyof] . o:tf] 5nkmn sfo{qmdn]
u'?of]hgf agfpg lbzflgb{]z u/f];\ eGg] clek|fon] ul/Psf] lyof] .
&= JolQmut cGtjf{tf{
o; u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf y'k|} JolQmut cGtjf{tf{x? ul/P . s[lif ljifodf a'9fkfsf ls;fg;Fu
klxnfsf] pTkfbgsf] cj:yf / xfnsf] cj:yf h:tf ljifox? ;d]l6Psf lyP eg] jg / kfgLsf]
d'xfg glhs a:g] JolQmx?;Fu k|fs[lts ;|f]t Joj:yfkgaf/] cGtjf{tf{ ul/Psf] lyof] . lzIfs, o'jf,
blnt, dlxnf, hghfltx?;Fu ljifocg';f/ JolQmut cGtjf{tf{x? ul/Psf lyP .
*= cf}krfl/s uf]i7L
e'k] ufpFkflnsfdf cf}krfl/s uf]i7L % lbgsf] /flvPsf] lyof] . h'g uf]i7Ldf ufpFkflnsfsf cWoIf,
pkfWoIf nufot j8fcWoIf, blnt, dlxnf, hghflt, o'jfsf k|ltlglw / /fhgLlts bnsf
k|ltlglwx? klg ;dfj]z lyP . o; uf]i7LnfO{ ;xefuLd"ns lx;fan] ;~rfng ul/Psf] lyof] .
lj1n] ;]jf k|bfg ug{'eGbf klg oyfy{ w/ftndf ;xefuLx?s} ljrf/, dfGotf, k|lqmofdf cfwfl/t
/x]/ uf]i7L ;~rfng ePsf] lyof] .
(= :yfgLo:t/df sfo{/t ;/sf/L sd{rf/Lx?sf] pkl:ylt
ljifout lx;fan] :yfgLo:t/sf sd{rf/Lx?nfO{ lgDtf ul/Psf] lyof] . lzIffsf] ;qdf lzIfs, ;|f]t
JolQmnfO{ lgDtf ul/Psf] lyof] eg] :jf:Yo If]qdf :jf:Yodf sfo{/t sd{rf/LnfO{ lgDtf ul/Psf]
lyof] . o;}u/L ;a} ljifonfO{ oxL 9fFrfdf nluPsf] lyof] .
!)= k|ltj]bg lgdf{0f k|lqmof
cf}krfl/s uf]i7L ;dfkgkl5 lh/f] 8«fkm\6sf ?kdf ufpFkflnsfnfO{ k|ltj]bg a'emfOPsf] lyof] tfls
Tof] 8«fkm\6 cWoog u/]/ clGtd k|ltj]bgnfO{ ufpFkflnsfn] /fd|f];Fu of]ubfg ug{ ;Sg] 5 eGg]
dfGotfn] lh/f] 8«fkm\6 a'emfOPsf] lyof] . lh/f] 8«fkm6nfO{ k|f/lDes d:of}bfdf kl/0ft u/L k|f/lDes
d:of}bf pk/ ufpFkflnsfsf] l6Kk0fLnfO{ ;d]6]/ clGtd d:of}bf tof/ ul/Psf] 5 .
4
u'?of]hgfn] ;d]6]sf ljifox?
u'?of]hgf lgdf{0fn] ;d]6\g'kg{] ljifox?sf] 5gf}6 ubf{ k|ltlglw;ef ;b:o, k"j{ ;+ljwfg;ef ;b:o,
ufpFkflnsfsf cWoIf / /fhgLlts bnsf JolQmx?;Fu k/fdz{ ul/of] . k/fdz{sf cfwf/df lgDg
ljifoj:t'x? 5gf}6 ul/of] .
!= u'?of]hgfsf d"No–dfGotf
@= e"pkof]u of]hgf
#= ef}lts k"jf{wf/sf] cj:yf ljZn]if0f u/L cfufdL af6f] klxrfg ug{] .
$= s[lifsf ;d:of, ;dfwfg / k|lqmof
%= ko{6g If]qsf] ljsf;sf] nflu lng'kg{] dfGotf / ko{6g kj{4g ug{ cufl8 a9fOg] of]hgf
^= ;fd'bflos lzIffsf ;d:of, r'gf}tL / :yfgLo ;/sf/n] ;Daf]wgsf nflu lng] cfufdL af6f]
&= ;fd'bflos :jf:Yosf ;d:of, r'gf}tL / :yfgLo ;/sf/n] cjnDag ug{'kg{] af6f] .
*= u|fdL0f cf}Bf]lus/0fsf] k|lqmof, l;4fGt / cfufdL af6f] .
(= o'jf ;+nUgtfsf If]qx? -v]ns'b, pBd, s[lif, ko{6g / ;xsf/L, ;+:s[lt_ ljifout bIftf .
!)= ;"rgf ;+rf/ k|ljlw .
!!= k|fs[lts >f]t Joj:yfkg .
o; u'?of]hgfsf ;f]+r, nIo / p2]Zo lgDgcg';f/ 5g\ .
;f]+r
u|fdL0f cy{tGqnfO{ a9fjf lb+b} cfly{s, /fhgLlts, ;fdflhs / ;f+:s[lts ¿kfGt/0f ub{} g]kfnsf]
;+ljwfgn] kl/sNkgf u/]sf] ;dfhjfbdf k'Ugsf nflu of]ubfg ug{] .
nIo
cfTdlge{/, ;d[l4 / ;fdflhs Gofodf cfwfl/t ;dfhsf] lgdf{0f ug{] .
5
p2]Zo
1. e"pkof]u of]hgf lgdf{0f ug{] .
2. k|fs[lts ;|f]t / s[lifof]Uo hUuf gi6 gx'g] u/L ef}lts k"jf{wf/n] ;d'Ggt ufpFkflnsf
agfpg] .
3. s[ifs ;zlQms/0f ug{ ls;fg juL{s/0fsf] dfWodaf6 :yfgLo ljz]iftfdf cfwfl/t afnL
k|j4{g ub{} ks]6 If]q, ;fj{hlgs hUufdf ;fd'bflos v]tLkftL ub{} ls;fgnfO{ ;f]emf] cg'bfg,
;xsf/Ldfkm{t\ ahf/Ls/0f u/L s[lif pTkfbg a9fpg' / cfTdlge{/ ufpFkflnsf agfpg' .
4. :yfgLo cy{tGq dha't agfpg] u/L :yfgLo df}lns ljz]iftfdf cfwfl/t cyf{t\ k|s[lt,
;+:s[lt / o'4 ko{6gnfO{ k|j4{g u/L ;d'bfosf] hLljsfsf] :t/ dfly p7fpg] .
5. ;fd'bflos lzIffnfO{ ;a}nfO{ lzIff / u'0f:t/Lo lzIffsf] clej[l4 ug{] .
6. ufpFkflnsfn] cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf k|bfg ub{} k/Dk/fut pkrf/ k4ltnfO{ dfGotf /
k|j4{g ub{} :jf:Yodf ;a}sf] kx'Fr / u'0f:t/sf] a[l4 ug{] .
7. ufpFkflnsfsf] ;xhLs/0fdf :yfgLo ;|f]t ;fwgdf cfwfl/t ;fgf pBf]ux? vf]nL u|fdL0f
cf}Bf]lus/0fsf] k|lqmofaf6 cf}Bf]lus/0fdf k|j]z ug{] .
8. o'jfx?sf] ljb]z knfognfO{ /f]Sg sf]lz; ug{sf nflu o'jfx?sf] ljifout bIftf, k|fljlws
bIftf, o'jf pBdL k|j4{g ug{] / v]ns'bsf] If]qdf k|f]T;flxt ug{ ufpFkflnsfn] ;xhLs/0f
ug{] .
9. o'jfx?nfO{ :yfgLo snf, ;+:s[lt, efiff ;+/If0f / k|j4{gsf nflu cg's"n jftfj/0f tof/
kfg{] .
u'?of]hgfsf lgb{]zs l;4fGtx?
cf}krfl/s 5nkmnsf] z'?jft u'?of]hgfsf lgb{]zs l;4fGtx?af6 ePsf] lyof] . lgb{]zs l;4fGt
lgdf{0f u/]kl5 u'?of]hgf lgdf{0fsf] k|lqmof ;}4flGts 9fFrfdf afFlwG5 eGg] o;sf] p2]Zo lyof] .
ljifout 5nkmnx?df klg lgb{]zs l;4fGtn] 5nkmnnfO{ ;+ul7t, ;}4flGts agfpg d2t ub{5
eGg] b[li6sf]0faf6 u'?of]hgfsf] lgb{]zs l;4fGt to ul/Psf] lyof] . lgb{]zs l;4fGt lgDgcg';f/
5g\,
6
1. of]hgf lgdf{0f k|lqmof, ljsf;sf] k|ltkmn, of]hgfut ;+/rgfx? ;dfj]zL cjwf/0ffdf
cfwfl/t x'g'kb{5 .
2. of]hgf lgdf{0f k|lqmof 5]p nufOPsf dlxnf, blnt, hghflt, ul/a, ;LdfGts[t
;d'bfosf] g]t[Tjdf ;xefuLtfd"ns k|lqmofaf6 x'g'kb{5 .
3. u'?of]hgf lgdf{0f ubf{ ;sf/fTds lje]b, ;dtf / ;fdflhs Gofosf] l;4fGtnfO{ cfwf/
dfg]/ ul/g' kb{5 / sfof{Gjog klg ;sf/fTds lje]b, ;dtf / ;fdflhs Gofosf]
l;4fGtdf 6]s]/ ul/g]5 .
4. gful/sdf ljZjf; u/]/, gful/s ;lqmotfnfO{ a9fP/ gful/ss} g]t[Tjdf ljsf;
cleofg ;+rfng ul/g] 5 .
5. :yfgLo ljz]iftf, df6f], k|s[lt / ;+:s[ltsf cfwf/df v]tLkftL k|j4{g ul/g]5 . cyf{t\
hxfF h] kmN5, df6f]sf] k|s[lt h:tf] 5 ToxL cg';f/sf] v]tLkftLnfO{ a9fjf lbOg]5 .
6. :yfgLo pTkfbg j[l4 u/L :yfgLo cy{tGqnfO{ ;'b[9 x'g] u/L ljsf;sf] dfu{ kR5\ofOg]
5 .
7. ;+3Lo ;/sf/, k|b]z ;/sf/ jf ufpFkflnsfn] dfq} ljsf;sf] lhDdf lng] xf]Og, ljsf;sf]
k|lqmof :yfgLo ;d'bfosf] hudf cfwfl/t eP/ cufl8 a9fOg] 5 .
8. ef}lts k"jf{wf/ vf;u/L ;8s lgdf{0f ubf{ pTkfbg If]q, ko{6g If]q, hg3gTjsf]
cfwf/df / s]xL ljz]if If]qx?nfO{ cfwf/ dfgL ;8s lgdf{0f ul/g] 5 . ljgf nIo /
p2]Zo ;8s lgdf{0f ul/g] 5}g .
9. ;xsf/Lsf] dfWodnfO{ s]Gb|df /fvL ljsf; k|lqmof cufl8 a9fOg] 5 .
10. :yfgLo txsf] lghL If]qnfO{ ufpFkflnsfn] ;xhLs/0f ug{] 5 . cyf{t\ :yfgLo txsf]
lghL If]q;Fu ;xsfo{ ug{] 5 .
11. k|fs[lts ;|f]tsf] ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]udf :yfgLo ;d'bfonfO{ lhDd]jf/ agfpg
cfjZos gLlt lgod / ;xhLs/0f ul/g]5 .
12. o'jfnfO{ /f]huf/Ldf eGbf pBddf hf]8 lbOg] 5 . o'jf pBdzLntfnfO{ k|j4{g ul/g]5
/ o'jf d}qL ufpF lgdf{0f ug{ kxn lnOg] 5 .
13. s[lifof]Uo hldg u}/s[lifdf ?kfGt/0f ul/g] 5}g .
14. o; ufpFkflnsfleq afFemf] hUuf /fVg kfOg] 5}g .
15. ;fj{hlgs hldgdf ;fd'bflos v]tLkftLnfO{ k|j4{g ul/g]5 .
16. s[lif, :jf:Yo, lzIff, e"ld, gfkL, e]6g/L h:tf ;/sf/L ;+/rgfnfO{ ;]jfd'vL, hgd}qL,
sd emGem6df ;]jf k|bfg ug{] aGbf]j:tf] ul/g]5 .
17. >dk|lt ;Ddfg ug]{ jftfj/0f tof/ kfg{ ufpFkflnsfn] ;xhLs/0f ug{] .
18. :yfgLo ;+:s[lt, vfgf, e]ife'iff, k|ljlw, efiffk|lt uj{, :yfgLo ;d'bfon] uj{ ug{]
jftfj/0f tof/ kfb{} ;+/If0f / k|jw{g ug]{ .
7
19. ufpFkflnsf cfkm}n] ;'zf;gsf] k|lqmof cjnDag u/L kf/blz{tf, hjfkmb]lxtf,
;xeflutfd"ns, pQ/bfloTjsf] k|lqmofnfO{ cjnDag u/L ;/sf/L, u}/;/sf/L / lghL
If]qnfO{ klg cjnDjg ug{] jftfj/0f tof/ kfg{] .
20. cflbjf;L hghflt ;d'bfoåf/f Joj:yfkg ePsf] ;+/lIft If]q agfpg kxn ug{] .
21. cflbjf;L hghfltsf] k|fs[lts ;|f]tdflysf] k/Dk/fut clwsf/nfO{ ;'/lIft /fVg] .
22. s[lif cf}hf/sf j:t'x? ahf/sf] e/ gk/L :yfgLo cf/g ;'wf/ dfkm{t kl/k"lt{ ug]{ .
23. ;"rgf, ;+rf/ / k|ljlwsf] If]qdf u'0f:t/Lo ljsf; ug{] .
24. JolQm, kl/jf/ / ;d'bfo ljktsf] hf]lvddf gk/]sf] cj:yf x'g]5 .
25. h]i7 gful/s, afnaflnsf / ckfª\utf ePsf JolQmx?sf] xsdf h]i7 gful/s d}qL,
afnaflnsfd}qL / ckfª\utf d}qL af6f] cjnDag ul/g]5 .
26. :yfgLo efiff, ;+:s[lt, e]ife'iff, vfglkg, s[lif, jg, tfntn}of cyf{t\ k|s[ltdf cfwfl/t
ko{6gsf] k|j4{g u/L :yfgLo cy{tGq lgdf{0fdf hf]8 lbOg]5 . ko{6g dfkm{t\ :yfgLo
o'jf Joj;foL x'g]5g\ .
27. dlxnf lx+;f, ;dfhdf cem} ljBdfg /x]sf] 5'jf5'tnfO{ Vofn u/L dlxnf lx+;f/lxt /
5'jf5't/lxt ufpFkflnsf lgdf{0f ul/g]5 .
28. lzIfs, hgk|ltlglw, ;/sf/L sd{rf/Ln] ;fd'bflos ljBfnodf g} 5f]/f5f]/L k9fpg'kg{]
5 .
29. ef}lts k"jf{wf/sf 7"nf of]hgfx? ;+3 / k|b]z;Fu bfjL k|:t't ul/g]5 . ufpFkflnsfsf]
;|f]t ;s];Dd pTkfbgd"ns sfddf nufOg] 5 .
30. lzIffsf] kf7\oqmdnfO{ :yfgLos/0f ul/g]5 / cfwf/e"t lzIff dft[ efiffdf k|bfg
ul/g]5 .
31. k/Dk/fut :jf:Yo pkrf/ k4ltnfO{ ;+/If0f / k|j4{g ul/g]5 .
32. r/0f If]q, vs{ / a'sL kf6g If]qnfO{ ;+/If0f ul/g]5 .
33. Ps 3/n] !@ j6f ljleGg hftsf kmnkm"nsf lj?jf /f]Kg'kg{]5 . k|To]s 3/df s/];fjf/L
/ dn vfN8f]df Joj:yfkg ul/Psf] x'g]5 .
34. ;+ljwfgsf] dd{cg';f/ ;dfhjfbpGd'v dfu{df lx8\gsf nflu :yfgLo:t/df cfly{s,
/fhgLlts, ;fdflhs, ;f+:s[lts cfwf/ lgdf{0f ul/g]5 .
8
e"pkof]u of]hgfsf] ;f]+r, nIo, p2]Zo lgDgk|sf/ /x]sf 5g\ .
;f]+r
e"ldsf] jf:tljs k|of]u ls6fg ub{} pko{'Qm Joj:yfkgsf] dfWodaf6 pTkfbg a9fpg', cfTdlge{/
cy{tGqsf] lbzfdf cufl8 a9\g' .
nIo
:yfgLo ljz]iftfdf cfwfl/t s[lifnfO{ k|j4{g ub{} s[lifof]Uo hUufnfO{ u}/s[lifdf ?kfGt/0f x'gaf6
/f]Sb} Jojl:yt a;f]af;nfO{ ;'/lIft ub{} hldgsf] juL{s/0f ug{' .
p2]Zo
1. s'g hldg s] sf nflu pko{'Qm x'G5 gS;f+sg ug{' / ToxL cg';f/ k|of]u ug{' .
2. cfjf; If]q 5'6\ofpg' .
3. jg If]q Joj:yfkg ug{' .
4. v]tLof]Uo hldgnfO{ ;'/lIft /fVg' .
5. ko{6sLo If]q, k'/ftflTjs, wfld{s, ;f+:s[lts dxtjsf :ynx?nfO{ ;+/If0f ug{' .
6. cf}Bf]lus If]qsf] nflu hUuf pknAw u/fpg' .
7. ;/sf/L sfof{nosf] nflu hUuf Joj:yfkg ug{' .
8. v'Nnf If]q, kfs{, Jofofd, v]ns'bsf nflu kof{Kt hUuf Joj:yf ug{' .
e"pkof]u of]hgfsf] 5nkmn ubf{ ;a}eGbf klxnf e"pkof]u of]hgfsf dfGotfx? lgdf{0f ul/of] .
e"pkof]u of]hgfsf dfGotfx? lgDgcg';f/ 5g\ .
• r/g If]q, vs{ / a'sL kf6gnfO{ ;+/If0f ul/g]5 .
• s[lif e"ldnfO{ u}/s[lifdf hfg lbOg] 5}g .
• ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{ k|fs[lts ;|f]t -tfn tn}of, vf]nf, kf]v/L, h+un / s[lifof]Uo
e"ldsf] ;s];Dd sd k|of]u ul/g]5 . cyf{t\ k|fs[lts ;|f]tsf] ljgf; x'g] u/L ef}lts
k"jf{wf/sf] lgdf{0f ul/g] 5}g .
• afFemf] hUufsf] pkof]u ul/g]5 .
• ;fgf zx/, Jojl:yt j:tL, PsLs[t j:tL, :df6{ len]h, blnt gd"gf ufpF, hghflt j:tL
lgdf{0f ul/g] 5 .
• :yfgLo ljz]iftfdf cfwfl/t e"ldsf] k|of]u ul/g] 5 .
• k/Dk/fut ;f+:s[lts dxtjsf e"ldx?nfO{ ;+/If0f ul/g]5 .
9
o; ufpFkflnsfdf ul/g] e"ldsf] k|of]u
!= s[lif e"ld
@= j:tL ljsf;sf] nflu e"ld .
#= ko{6sLo If]q .
$= ljdfg:yn .
%= j;kfs{ .
^= v]nd}bfg .
&= cf}Bf]lus If]q .
*= jg If]q .
(= ;/sf/L sfof{nosf] nflu hUuf .
!)= kfs{sf] nflu hUuf .
!!= ;fgf zx/sf nflu hUuf .
!@= hl8a'6L If]q .
!#= d;fg3f6, lrxfg .
!$= vfgL If]q .
!%= r/0f If]q .
!^= v'Nnf If]q, kfs{, Jofofd, v]ns'bsf nflu kof{Kt hUuf Joj:yf ug{' .
j:tL ljsf;
clxn] eO/x]sf j:tL ljsf; ug{ ldNg] If]qx?nfO{ tn tflnsfdf k|:t't ul/Psf] 5 . o; tflnsfn]
clxn] eO/x]sf] j:tLsf] tYo / ef]ln j:tL ljsf; ug{ ldNg] ;Defljt 7fpFx? k|:t't u/]sf] 5 .
j8f g+= clxn] j:tL ePsf :yfg j:tL ljsf; ug{ pko'Qm
:yfg
!= :ofnf, n's'd j:tL, v'Od, ?hLvf]nf, n's'd / :ofnf
.
n's'd / :ofFnf
@= sfFqmL, vjfª, ujfª, ;ok6'ª ;okf6'ª
# ;Ldf, Sofª\;L, e'mDnfjfª, df]/fjfª ;Ldf / em'Dnfjfª / Sofª\;L
$= sfF8f, ;flsd sfF8f au/
% ;]/fjfª, 8fnLjfª, pkNnf] ;flsd, d5}gf ;]/fjfª
10
^= dxt, tfdf/L, vfDb}, gfv], ul6+Uhf, :ofnf, g}dfSof+ª dxt
&= u'gfd, wd{zfnf, nfjfª, leqLjg, 8fFuLjfª l/;n ;a}df
*= kf5fjfª, s'lrjfª, d}jfª, lemDsf, dfgfn'd,
kf]v/fkf6f, gfDv', enfaf]6, km';f{jfª, 3f]g{]6L,
e};Lnf]6], sf]hf{, n'Dr'+u, kf]af+u
dfgfn'd
(= u}/LufpF, uf]7Ljfª, ;Ldrf}/, 8fF8fufpF, nfv/vf]nf,
nfdrf}/, vfn, dl;gf, v'ª\dfn'jf, n'Udf, ljhf}/f,
Rof+ur'ª\u, 5x/fvf]nf, e]/L8fF8f, rf]/af6f], ;Nn]/L,
uf}sDb, jr{jf;, a'9fufpF, dsf{]6f, rGbg],
afx'gufl8gf
;Ldrf}/ / uf]7Ljf+u afx]s c?
7fpFdf a:tL a9fpg ;lsG5 .
o; ufpFkflnsfleq ;fgf zx/ agfpg] ;Defljt :yfgx? lgDgcg';f/ 5g\ .
!= n's'd
@= vfjfª
#= l;df, ;L;f3f/L
$= dxt
%= r'Gaf+u u}/LufpF
bL3{sflng ¿kdf ;fgf zx/ % 7fpFdf lgdf{0f ug{ ;lsG5 . ;a}eGbf klxnf] k|fyldstf vfjfª
au/nfO{ ;fgf zx/ agfpg] /xg]5 .
o; ufpFkflnsfleq lgDg b'O{ j:tLx?nfO{ hghflt klxrfgo'Qm j:tL agfOg] 5 . afFsL hghflt
a:tLx?nfO{ bL3{sflng ¿kdf klxrfgo'Qm agfOb} nlug]5 . clxn] tTsfnsf nflu yflng]
klxrfgo'Qm j:tLx? lgDgcg';f/ 5g\ .
!= dxt
@= sfFqmL .
o; ufpFkflnsfn] s[lifsf] gd"gfs/0f ug{'sf ;fy} ko{6sLo b[li6sf]0fn] klg s[lif ko{6gnfO{ k|j4{g
ug{ gd"gf s[lifof]Uo j:tLsf nflu lgDg :yfg 5gf}6 u/]sf] 5 .
!= ;Ldf
@= ;flsd
#= r'gjfªsf] nfv/
$= sf]hf{
11
o; ufpFkflnsfleq PsLs[t j:tL ljsf; lgDg :yfgdf ul/g]5 .
!_ n's'd
@_ r'gafª 8fF8fufpF -PsLs[t blnt gd"gf a:tL_
#_ Sofª;L
$_ ;]/fafª
o; ufpFkflnsfleq :df6{ len]h /fVg lgDg :yfg rog ul/of] .
!= u'gfd
@= sfF8f
#= e'mDnfafª
$= nfjfª
12
ef}lts k"jf{wf/
ef}lts k"jf{wf/sf ;f]+r, nIo / p2]Zo lgDgk|sf/sf 5g\ .
;f]+r
ef}lts k"jf{wf/n] ;d'Ggt ufpFkflnsf lgdf{0f ug{], ef}lts k"jf{wf/df ;a}sf] ;xh kx'Frsf] cj:yf
l;h{gf ug{] t/ ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f ubf{ k|fs[lts ;|f]t / s[lifof]Uo hUuf gi6 gx'g] u/L ug{] .
nIo
ef}lts k"jf{wf/nfO{ pTkfbg, ko{6g, cf}Bf]lus/0f / ljz]if If]qx?nfO{ hf]8 lbO{ cfTdlge{/ cy{tGq
a[l4 ug{] .
p2]Zo
1. ;a} 3/df vfg]kfgL, ;Dej eP hlt hUufnfO{ l;+lrt ug{], ljB'tLs/0f, cfjZos 7fpFdf
k'n lgdf{0f ub{} ;"rgf ;+rf/ k|ljlwsf] If]qdf ljsf; ub{} ;d'Ggt ;fdflhs Gofodf cfwfl/t
ufpFkflnsf lgdf{0f ug{] .
2. s[lif pTkfbgsf] ahf/Ls/0f ug{ cyf{t\ :yfgLo pTkfbgnfO{ ahf/;Dd k'¥ofO{ cfoftnfO{
/f]Sg .
3. ko{6s leq\ofpg .
4. u|fdL0f cf}Bf]lus/0fsf] k|lqmofnfO{ d2t ug{ .
5. ;a}sf nflu ef}lts k"jf{wf/sf] kx'Fr a[l4 ug{ .
6. lzIff, :jf:Yodf ;xh kx'Fr k'¥ofpg .
7. k|To]s j8fsf] s]Gb|df ;8s oftfoftsf] Joj:yf ub{} k|To]s ufpF 6f]n;Dd ;8s k'/\ofpg]
.
ef}lts k"jf{wf/sf dfGotfx?
o; v08df ef}lts k"jf{wf/ cGtu{t ;8s, vfg]kfgL, l;+rfO{, ljB't, ;+rf/ / k'n, emf]n'ª] k'n
/flvPsf] 5 . ef}lts k"jf{wf/sf d"No–dfGotfx? lgDgcg';f/ 5g\ .
1. :yfgLo ljz]iftf, ;f+:s[lts, df}lnstf, :yfgLo 1fg, l;kdf cfwfl/t ljljwtfk"0f{ ef}lts
k"jf{wf/sf] lgdf{0f ul/g]5 .
13
2. ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f ubf{ s[lifof]Uo hldgnfO{ ;s];Dd 36fOg] 5}g .
3. ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{ k|fs[lts ;|f]tsf] ljgf; ul/g] 5}g .
4. ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{ p2]Zo / nIo :ki6 ul/g]5 . pbfx/0fsf nflu ;8s lgdf{0f
ubf{ 3gf j:tLsf] cfwf/, pTkfbg If]qsf] cfwf/, ko{6sLo If]qsf] cfwf/, ljz]if If]qx?nfO{
cfwf/ dfg]/ dfq} lgdf{0f ul/g]5 .
5. ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{ k|fs[lts ?kdf /x]sf] e"jgf]6nfO{ ljyf]lng] 5}g .
6. ef}lts k"jf{wf/sf] lgdf{0f ubf{ vfg]kfgLsf] d'xfgnfO{ ljufl/g] 5}g .
7. ;'/lIft oftfoftsf] Joj:yf ldnfpg] .
;8s lgdf{0f
clxn] o; ufpFkflnsfdf b'O{j6f /fli6«o /fhdfu{ /x]sf 5g\ . dWokxf8L nf]sdfu{ / ;lxbdfu{ .
;lxbdfu{ pQ/blIf0f nlDaPsf] 5 . dWokxf8L nf]sdfu{ k"j{klZrd eP/ cfPsf] 5 . Kn; lrGxsf]
?kdf /fli6«o /fhdfu{ /x]sf] 5 .
l/ª\u/f]8
ufpFkflnsfsf] clwsf+z efunfO{ hf]8\g] u/L l/ª\u/f]8 lgdf{0f ul/g]5 . l/ª\u/f]8sf] cjwf/0ffdf
sfFqmL bxjfª, ufjfª, Sofª;L, em'Dnfjfª, ;Ldf, df]/fjfª, sfF8f, ;]/fjfª, 8flnjfª x'Fb} jfn'jf uP/
l;:g]df hf]l8g] 5 . j8f g+= * sf] s'lrjfª, tLg jlxgL, l;drf}/, afx'g ufl8gf, uf]7Laf+u, d/sf]6f
eP/ l;dnaf]6, Rofªr'ª, leqLjg, nfjfª, u'gfd x'Fb} n's'd k'¥ofOg] 5 .
hgjfbL ;8s
s'lrjfª, kf]v/fkf6f, sf]hf{, vfDb}, tdf/L, leqLjg hf]l8g]5 . h;sf] gfd hgjfbL ;8s /flvP
klg o;n] leqL l/ª\u/f]8sf] sfd ug{]5 .
o; ufpFkflnsfleq s[lif, ko{6g / :yfgLo ;8snfO{ Vofn u/L u'?of]hgfn] lgDglnlvt ln+s
/f]8x?sf] k|:tfj u/]sf] 5 .
• afutf/], u'gfd, lqj]0fL ;8s -wgdfof >]i7 zxLbdfu{_
• bf]d}, sf]hf{, l;dvf]nf ;8s
14
• u}/LufpF, l;dnaf]6, uf]7Laf+u, l;drf}/, ukf{ -klZrd ?s'd_, ?s'dsf]6 ;8s
• ltkfrf}/, e]/L8fF8f x'Fb} /f]Nkf /fªsf]6 ;8s
• u'l7afª, 8fF8fufpF, nfv/vf]nf ;8s
• wd{zfnf, v'ª\u, dfn'jf, emf/v'd ;8s
• cf?afª, vfn, emf/v'd ;8s
• bf]d}, kf5fafª, lemDsf, xf]lb+{u ;8s
• n'ª\uemf]nf, ar{jf;, a'9fufpF, h'df /fª\;L /f]Nkf ;8s
• wf}nfklx/f, ;flsd, ;]/fafª, sfF8f ;8s
• lhtvf]nf, l;df, e'mDnfafª ;8s
• l;df, df]/fafª, sfF8f ;8s
• e'mDnfafª, Sofª\;L, vfafª au/ ;8s
• ufafª, ;okf6g ;8s
• jfn'jf, wf}nfklx/f ;8s
• n's'd, yafª ;8s
• l/sf, n's'd, pjf ;8s
• dsf]{6f, vf]nfufpF, tftfkfgL, /f]Nkf ;8s
• ;]/fafª, ad{ltnf, gfafª, /f+U;L ;8s
• lhtvf]nf, l;df, e'mDnfafª, ad{ltnf, gfafª, /fª\;L ;8s
• kfyLxfNg], b]p/fnL ;8s .
• dWokxf8L nf]sdfu{n] e"d] ufpFkflnsfsf] j8f g+= !, @, #, $ x'Fb} l;:g] hf]8\b5 .
o; dfu{n] ufpFkflnsfsf] dWoefu cf]u6\b5 .
;8s k'n
qm= ;+= j8f g+= :yfg s}lkmot
1. ! ?hLvf]nf / n's'dvf]nf
2. @ vfaf+u au/ / sfqmL lqj]0fL
3. # 5}g
4. $ 5}g
15
5. % ladfvf]nf, d5fOgfvf]nf / ugfpg] vf]nf
6. ^ ca}vf]/] / lndfaf+u
7. & wd{zfnf / bf]d}
8. * bf]d}, kf5faf+u / l;dvf]nf
9. ( Rof+ur'+u vf]nf, wd{zfnf, e]/Lvf]nf,
n'+Uemf]nf vf]nf, nfv/vf]nf, uf]7Laf+uvf]nf,
e+u]/Lvf]nf, d"nvf]nf .
k'n lgdf{0f
k'n lgdf{0fsf] xsdf emf]n'ª] k'n, 6«; la|h / ;:k]G;g la|hnfO{ dfGotf lbg] u'?of]hgfn] k|:tfj
u/]sf] 5 . 7fpF / kl/l:ylt x]/L k'nsf] lsl;d lgwf{/0f ug{] u'?of]hgfsf] dfu{lrq xf] . o;
u'?of]hgfn] lgDglnlvt emf]n'ª] k'n, 6«; la|h / ;:k]G;g la|h k|:tfj u/]sf] 5 .
qm=;+= emf]n'Ë] k'nsf] gfd emf]n'Ë] k'n lgdf{0f x'g]
:yn / j8f
cg'dflgt
nDafO{
s}lkmot
1. 3fafª vf]nf emf]n'Ë] k'n j8f g+= ! n's'd vf]nf 6«; la|h
2. 3lt{afnf emf]n'ª] k'n j8f g+= ! n's'd vf]nf @) 6«; la|h
3. k~rf;] emf]n'ª] k'n j8f g+= ! n's'd vf]nf @) 6«; la|h
4. ?lhvf]nf 3fd tfKg] vf]nf
emf]n'ª] k'n
j8f g+= ! ?hL vf]nf emf]k'
5. af:b} n's'd vf]nf emf]k' j8f g+= ! n's'd vf]nf 6«; la|h
6. wlgafª n's'd vf]nf emf]k' j8f g+= ! n's'd vf]nf 6«; la|h
7. d'nafª n's'd vf]nf j8f g+= ! n's'd vf]nf !))
eGbf a9L
emf]k' ;:k]G;g
16
8. 3';afª vf]nf emf]k' j8f g+= ! n's'd vf]nf 6«; la|h
9. vfafª au/ emf]k' j8f g+= @ vfafª au/ emf]k'
10. v]afª vf]nf emf]k' j8f g+= @ v]afª emf]k'
11. af}nfxf vf]nf emf]k' j8f g+= @ vfafª emf]k'
12. 3§ vf]nf emf]k' j8f g+= @ sfFqmL 6«; la|h
13. l5kl5k] kfgL s'Ë? vf]nf
emf]k'
j8f g+= ! / @
14. gfRg] ynf emf]k' j8f g+= # gfRg] ynf 6«; la|h
15. afR5f vf]/]{ vf]nf emf]k' j8f g+= # em'Dnfafª 6«; la|h
16. /};n vf]nf emf]=k'= j8f g+= %
17. pkNnf] l5;ld/] vf]nf
emf]k'
j8f g+= % pkNnf]
;flsd-8flnafª
6«; la|h
18. d5fg] vf]nf emf]k' j8f g+= % 6«; la|h
19. nfdbjfnL -lsdaf]6 emf]k' j8f g+= ^
20. tfdf/L–ca} vf]/]{ emf]k' j8f g+= ^
21. dË/fvf]nf emf]k' j8f g+= & 6«; la|h
22. u'gfd d'gk' vf]nf emf]k' j8f g+= & 6«; la|h
23. nfafª tfdf/L v'df vf]nf
emf]k'
j8f g+= &
24. dgk' s'h/Lafª emf]k' j8f g+= & 6«; la|h
25. n]s vf]nf emf]k' j8f g+= * s'lrafª-
lemDsf
26. s'gkfg] vf]nf emf]k' j8f g+= * / ^ hf]8\g]
17
27. rf]/sf6] emf]k' j8f g+= * kf5fafª-
kf]v/fkf6f
28. ;/df/] vf]nf emf]k' j8f g+= * s'lrafª-
kf]v/fkf6f
29. sf]hf{ vf]nf emf]k' j8f g+= * g'gynf
30. xfF8Lvf]nf emf]= k'= j8f g+= *
31. wfg 5x/] vf]nf emf]k' j8f g+= ( l;drf}/
32. lk9L wd{zfnf emf]k' j8f g+= ( Rofªr'ª
vf]nf
33. v'ªvf]nf emf]k' j8f g+= ( lk9L
34. h'Dn] 9'Ëf emf]k' j8f g+= ( ljkm/uf8]
35. b'jfrf}/ k]9Lrf}/ emf]k' j8f g+= ( b'jfrf}/
36. r'g]nf vf]nf emf]=k' j8f g+= (, Rof+ur'+u
37. lrKn]kf6n emf]= k'= j8f g+= (, df5fkf]v/L
38. h'/af]6 vf]nf emf]= k'= j8f g+= (
39. lzzf3f/L vf]nf emf] k'= j8f g+= (
40. dfn'jf vf]nf emf]= k'= j8f g+= (
41. d"nvf]nf emf]= k'= j8f g+= (
42. d"nvf]nf b'jfrf}/ emf]= k'= j8f g+= (
o; ufpFkflnsfdf dfq} geP/ ?s'd / s0ff{nL If]qdf g} cyf{t\ o:tf] e"uf]n ePsf If]qdf
;'?ªdfu{sf] clws dxtj 7x/ u/]sf] 5 . ;'?ªdfu{ cWoogsf nflu s]Gb| / k|b]z ;/sf/;Fu cg'/f]w
/ jsfnt ul/g]5 .
18
l;+rfO{
e"d] ufpFkflnsfleq l;+rfO{sf ;Defjgf ePsf If]qx? klxrfg ul/Psf] 5 . !) jif{leqdf ;Dej
x'g] hlt cyf{t\ kfgLn] ldNg] hlt 7fpFdf l;+rfO{ ul/g]5 . cw{z'is If]q ePsf]n] l;+rfOdf kf]v/Lsf]
klg k|of]udf NofOg] 5 . t/ !) jif{leq eg] ;Dej eP hlt k"0f{ l;+lrt ul/g]5 . l;+rfO{sf]
k|fyldsLs/0f ufpF;efn] ug{]5 . l;+lrt x'g afFsL j8f cg';f/ :yfg, nfeflGjt 3/w'/L, nueu
s'nf]sf] nDafO tn k|:t't ul/Psf] 5 .
j8f g+= !
j8f g+= @
qm=;+= d'xfgsf] gfd l;+lrt :yfg nfeflGjt
3/w'/L
nDjfO{ If]qkmn
! w'¿dvf]nf nfaf+u ^) !@ la3f
@ d'g'vf]nf g}af+u,
k'g8]/f
!!) @^ la3f
# k'jfvf]/] vf]nf vfaf+u ufpF !%) @% la3f
$ sfFqmL vf]nf &) $) la3f
j8f g+= #
qm=;+= d'xfgsf] gfd l;+lrt :yfg nfeflGjt 3/w'/L nDjfO{
@ /f0ffdfg]{ 3}/f !$) $ls=ld
qm=;= d'xfgsf] gfd l;+lrt x'g] :yfg nfeflGjt
3/w'/L
nDjfO{ If]qkmn
! /lrdvf]nf, nfdfSof+u,
ufsf/vf]nf j[xQ/
of]hgf
nfdfSof+u b]lv a/k]:o"
;Dd
#))
19
# h'u]kfgL %) @ ls ld
$ lemDafË vf]nf %) !ls ld
% whfxfNg] vf]nf $) !ls ld
^ h'Dnf vf]nf #) %ls ld
& e}?dvf]nf d'xfg @)) $ ls ld
* vf/vf]nf !%) &ls ld
j8f g+= $ / %
qm=;+= d'xfgsf] gfd l;+lrt x'g] :yfg nfeflGjt 3/w'/L If]qkmn
! d5}gf vf]nf j[xt
of]hgf
sfF8f ;]/fafª
pkNnf] ;flsd waf+u
$!! % x]S6/
@ /};nvf]nf gfpnL !^% @ x]
j8f g+= ^
qm=
;+=
d'xfgsf] gfd l;+lrt x'g] :yfg nfeflGjt 3/w'/L If]qkmn
! d+u|fvf]nf j[xt
of]hgf
dxt ufpF
!))
@ tfd/L vf]nf @)) $)))
# d'jfª vf]nf @@% @@%
$ du/ vf]nf
20
j8f g+= &
qm=;+= d'xfgsf] gfd l;+lrt :yfg nfeflGjt 3/w'/L If]qkmn
! glh{sf vf]nf uf]7afª &% !=%
@ l;/afª vf]nf wd{zfnf &%
# s'v'/] v'ªvf]nf u'gfd #% ! x]
$ cf]8f/vf]nf u'gfd @&
% vf}nfvf]nf u'gfdSjfª @) %)
^ :ofnaf;vf]nf cfu/Lafª &
j8f g+= *
qm=;+= d'xfgsf] gfd :yfg nfeflDjt 3/w'/L If]qkmn
! d}sfF8f vf]nf @%
@ l;dvf]nf sf]afª #)
# 5x/f vf]nf k";f{afª !%
$ ;'kf{ vf]nf tfDb} @)
% s"nwf/f vf]nf sf]hf{ enfaf]6 @*
^ l;dnaf]6 vf]nf n'ªr'ª !$
& uf]/Lvf]nf d}afª $%
* xfF8L vf]nf s'lrafª %^
( l;:gfaf/L vf]nf lemDsf *%
!) kf5fafª vf]nf kf5fafª #)
21
!! 3f]/g]6L vf]nf 3f]/g]6L / e};Lnf]6] %)
j8f g+= ( r'gjfª
qm ;+= d'xfgsf] gfd l;+lrt :yfg nfeflDjt 3/w'/L If]qkmn
! nfv/vf]nf l;+rfO{ vf]nf5fn
df5fkf]v/L
l;dnaf]6
#% %) /f]kgL
@ tf/nvf]nf l:k|ªsn/ dsf}{6f rf}/ #) *)
# tf/nvf]nf l:k|ªsn/ tf/n rGbg} bf]G›] @) %)
$ r'gafª vf]nf l;+rfO{
cfof]hgf
v]t au/ !% #)
% wf/Lvf]nf l:k|ªsn/
l;+rfO{ of]hgf
a'9fufpF @% @%
^ l;hf vf]nf l:k|ªsn/
l;+rfO{ of]hgf
rf]tfaf/L % !%
& bxd"n vf]nf l:k|ªsn/
l;+rfO{ of]hgf
e]/L8fF8f e]/Lvf]nf
cf?afª
@% *)
* Rofªr'ª vf]nf Æ Æ Rofªr'ª $) *)
( hf}vf]l/of vf]nf Æ Æ lahf}/L k]9L $) !))
!) k'cfeL/ vf]nf Æ Æ n'Ddf @) %)
!! dfn'jfvf]nf Æ Æ v'ª !% %!
!@ v'ªvf]nf Æ Æ v'ª, r]k|L, k]bL !% %!
!# 6fs'/L vf]nf Æ Æ k]bL * @)
!$ d'nvf]nf Æ Æ nfdfrf}/ @% #)
!% vs{vf]nf Æ Æ tft]kfvf k]9Lrf}/ !^ ()
!^ d"nvf]nf Æ Æ vs{ sNnssDb $) *)
!& d"n vf]nf Æ Æ ;fpg] kfgL lai6
8]/f
() @)
!* 7f8f] vf]nf Æ Æ nf}/Lsfl6gf kmfk/
8fF8f
@% (%
!( bf]dxL vf]n Æ Æ l;drf}/ dfemufpF @% #%
22
@) t';f/] vf]nf Æ Æ k]bLrf}/ cf]bf/
b'Dsf
#% *)
@! e'Qm 5x/f Æ Æ uf]7Lafª #% &)
@@ sNnfsDb sNnfsDb
lkknaf]6
!) ^)
@# 5x/f vf]nf 5x/f vf]nf !) &%
@$ nfdrf}/ vf]nf nfdrf}/ !%
gf]6M ljz]if If]qsf nflu 7"nf l;+rfO{ cfof]hgfx?sf] ufpFkflnsfn] ;DefJotf cWoog u/L ljz]if
of]hgf lgdf{0f ug]{ 5 .
l;+rfOsf] Pp6f dfWofd kf]v/LnfO{ klg cfTd;ft\ u/L o; ufpFkflnsfn] lgDg:yfgdf kf]v/L lgdf{0f
ug{] of]hgf u'?of]hgfdf ;dfj]z u/]sf] 5 .
j8f g+= kf]v/L ;+Vof
! @ kf]v/L,
@= $ kf]v/L
#= # kf]v/L,
$= $ kf]v/L
%= @ kf]v/L
^ # kf]v/L,
& @ j6f kf]v/L
*= & j6f kf]v/L
(= !) j6f kf]v/L
vfg]kfgL
o; ufpFkflnsfleq Ps 3/, Ps wf/fsf] gLlt cjnDag ul/g]5 . vfg]kfgLsf] d'xfg ;+/If0f ug{
k|To]s vfg]kfgLsf] d'xfgdf ;fd'bflos ;d"xx? lgdf{0f x'g]5g\ / ;fd'bflos ;d"xx?nfO{
ufpFkflnsfn] ;~hfnLs/0f u/L ufpFkflnsf:t/df vfg]kfgL d'xfg ;+/If0f dxf;+3 lgdf{0f ug{]5 .
vfg]kfgLsf] d'xfg ;+/If0f ug{ g;Sg] xf] eg] ;d:of hl6n aGb} hfg] s'/fnfO{ dWogh/ /fvL
u'?of]hgfn] d'xfg ;+/If0f dxf;+3 k|:tfj u/]sf] xf] .
vfg]kfgL ;DaGwL d"n dfGotfx?
1. Ps 3/ Ps wf/fsf] gLlt lnOg'sf ;fy} ;kmf / pRr u'0f:t/Lo kfgLsf] Joj:yf ug{] .
23
2. kfgLsf] d'xfg ;+/If0fsf] nflu ;fd'bflos ;d"x agfOg] 5 .
3. ;fd'bflos ;d"xx?sf] ;~hfnLs/0f u/L ufpFkflnsfdf dxf;+3 agfOg] 5 .
4. vfg]kfgLsf] d'xfg ;+/If0fsf] nflu :yfgLo k|ljlw, 1fg / l;ksf] pkof]u ul/g]5 .
vfg]kfgLsf nflu u'?of]hgfn] lgDg k|:tfj k]z u/]sf] 5 .
vfg]kfgL j8f g+= !
qm ;+ vfg]kfgL d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! nfdfSofª
vfg]kfgL
/lxd vf]nf %% & lsld 5}g
@ aflhd vfg]kfgL e]8Lvs{ d'n !)) & lsld
# k~rf;] vfg]kfgL ls/Lvf]nf #% # lsld
$ dË/fvf]nf
vfg]kfgL
dË/fvf]nf !% # gofF
% jgjfnf l/u
vfg]kfgL
dË/fvf]nf !@ # k'glg{df{0f
^ 3lt{afnf
vfg]kfgL
t'Da' vf]nf @) # k'glg{df{0f
& l/s'ª vfg]kfgL l/s'ª d'n @) ! k'glg{df{0f
* wlgafª
vfg]kfgL
rf]rf]afª @% # k'glg{df{0f
( nfFktf vfg]kfgL r}t]vf]nf $! ^
!) gl/afª vfg]kfgL sfFvf]nfafª d"n $% @
!! n's'd vfg]kfgL hf/Lvf]nf $%) #
24
!@ afn'jf vfg]kfgL a}+;d"n !% @
!# u/afª vfg]kfgL PDkf] d'n @) @
!$ v'Od ! vfg]kfgL :oflhk'k !@ $
!% v'Od @ vfg]kfgL 3f]/3f]/ d'n #) $
!^ btf;L vf]nf
vfg]kfgL
btf;L vf]nf #) @
!& wdvf]nf
vfg]kfgL
wdvf]nf & #
!* d"nafª vfg]kfgL wdvf]nf !@ $
!( ?lhvf]nf
vfg]kfgL
?lhvf]nf #) @
@) ;]kfn vfg]kfgL ;]kfn d"n % $
@! odwf/f vfg]kfgL odwf/f d'n @) @
@@ t]afª vfg]kfgL kOkvf]nf ( %
@# emfFqmLsª
vfg]kfgL
j8f g+= @
qm ;+ vfg]kfgL d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! dkf{ vf]nf
vfg]kfgL
dkf{ vf]nf ^) @ lsld
@ afd vf]nf
vfg]kfgL
afd vf]nf ^% @ lsld
25
# 3fnfª3'n'ª
vfg]kfgL
&% @=% lsld
$ /]afªvf]nf
vfg]kfgL
%) !=% lsld
% l;;f3f/L vf]nf
vfg]kfgL
@% @=%
^ ufgfkfgL
vfg]kfgL
ufgfkfgL vf]nf $% ! lsld
& uNRof}n
vfg]kfgL
uNRof}n vf]nf ^% #=% lsld
* v'kf{sf]6
vfg]kfgL
v'kf{sf]6 vf]nf #% # lsld
( gf}wf/L vfg]kfgL gf}wf/L vf]nf @@) & lsld
!) r'km{'vf]nf
vfg]kfgL
^) @
!! w'?d vf]nf
vfg]kfgL
^) @
!@ uh]gL vf]nf !%) @=% lsld
!# eSn] vf]nf #@ @ lsld
j8f g+= #
qm =
;
d'xfg nfeflDjt
3/w'/L
nDjfO{ s}lkmot
! w'kL3}/f vfg]kfgL !%) ^ ls=dL
@ /f0ffdg]{ 3}/f !$) $ls=ld
# h'u]kfgL %) @ ls ld
26
$ lemDafË vf]nf %) !ls ld
% whfxfNg] vf]nf $) !ls ld
^ h'Dnf vf]nf #) %ls ld
& e}?dvf]nf d'xfg @)) $ ls ld
* vf/vf]nf !%) &ls ld
( leqLvf]nf vfg]kfgL ()
j8f g+= $
qm ;+ d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! :ofjfª vf]nf !^^ % lsnf]ldt/ ;fj{hlgs ?kdf
@ emf/]vf]nf $! ;fj{hlgs
# uNkm" vf]nf @^
$ h'u] vf]nf $% & ls= ld=
% tfs'/f vf]nf+ h'u] kfgL !^% $ ls= ld= ;fj{hlgs
^ gf}wf/L vf]nf ^! # ls= ld= k|of]u 5}g
& leq] vf]nf &# ^ lsld k|of]u gePsf]
* e'se's] vf]nf !% % lsld k|of]u gePsf]
j8f g+= %
qm ;+ d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! 6fs'/f vf]nf (! #
@ 6Ë|L vf]nf #) $
# rf/] vf]nf ^) @
$ lem/ vf]nf #) $
% wfd bfpg] vf]nf $) (
^ hn5x/f vf]nf *^ !@
& cf]v/u}/f *^ @
27
j8f g+= ^
qm ;+ d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! leq jg ;f]/Ëf vf]nf !))
@ h+hf ;jf{ª vf]nf @%)
# leq ag !))
$ ufu|] kfgL @%)
% h'ud'/L %)
^ leqjg+gfv]+ultªhf !))
j8f g+= &
qm ;+ vfg]kfgL d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ xfnsf] k|of]u
! glh{sf vf]nf
vfg]kfgL
glh{sf vf]nf &% % lsld
@ d'g'k' vfg]kfgL uj]{ vf]nf !% #
# wd{zfnf vfg]kfgL emDemf vf]nf ^% #
$ u'gfd vfg]kfgL sf]Orf vf]nf !@) %
% gf}d'n] u'gfd
vfg]kfgL
ls/f vf]nf !@) %
^ cf]8f/vf]nf
vfg]kfgL
cf]8f/ vf]nf !% #
& u'gfd cfv/Lafª
afutf/]
tfdf/L vf]nf !@ @
* h'u] vf]nf % !%)) ld
( lxpF;f] vf]nf #& &
!) h'uf sf6]
l/;n
#& &
!! emfFqmL vf]nf !& ^
28
!@ glh{sf
dflyNnf]
d'xfg x'nafª
( %
!# dflyNnf] emDemf
vf]nf
emDemf vf]nf & $
j8f g+= *
qm ;+ d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ lsdL xfnsf] k|of]u
! e};Lafu] vf]nf %) !%
@ k"v]{ kfgL !@ !=%
# 3f]g]{6L vf]nf @& @))
$ afO;/L vf]nf @& !
% l;dvf]nf #) @
^ w'kLaf]6 vf]nf @* @=%
& r'OofF vf]nf $% %
* xfF8L d'xfg #) %
( s'gkfgL d'xfg !% @
!) cf]v/]gf vf]nf %% #
!! xfF8L vf]nf !) $
!@ k';f{afª d'xfg !% !=%
29
j8f g+= (
qm ;+ d'xfg nfeflGjt
3/w'/L
nDafO{ lsdL xfnsf] k|of]u
! sfnfvf]nf %% #
@ l;hf vf]nf %) %
# bxd"n vf]nf %! ^
$ ltnf vf]nf $) ^
% dfgk'/ vf]nf !% *
^ 5x/f vf]nf !) #
& afg] vf]nf @) $
* efn'g vf]nf @! $
( ltnf vf]nf @)) !)
!) d"n vf]nf !)) %
!! k"v]{ kfgL efn' vf]nf #) $
!@ wafª vf]nf ^) *
!# ;'Gtnf af/L !% %
!$= hf}vf]l/of vf]nf
!%= 6fs'/L vf]nf
!^= k'cfeL/ vf]nf
!&= dfn'jf vf]nf
!*= lji6nf]6] vf]nf
30
!(= 7f8f] vf]nf
31
;"rgf ;+rf/ / k|ljlw
;"rgf ;+rf/ / k|ljlwsf] If]qdf o; ufpFkflnsfn] u'?of]hgfdf ^ j6f sfd k|:tfj u/]sf] 5 . hf]
lgDgcg';f/ 5g\ .
!= /]l8of]
@= 6]lnlehg
#= df]afOn 6]lnkmf]g km\ofS;
$= OG6/g]6
%= ;+rf/sdL{ pTkfbg .
^= ;"rgf s]Gb| lgdf{0f .
dflysf ^ sfddWo] ;a}eGbf klxnf] k|fyldstfsf] ;"rLdf ;fd'bflos PkmPd ;+rfng ug{'kg{] /x]sf]
5 . ;fd'bflos PkmPd ;+rfng ubf{ ;s];Dd tLg j6f ufpFkflnsfsf] ;xsfo{df :yfkgf ug{]
/0fgLlt o; ufpFkflnsfn] lnPsf] 5 . olb ;xsfo{af6 /]l8of] :yfkgf ;Dej ePg eg] @ jif{leq
o; ufpFkflnsfn] cfkm} PkmPd /]l8of] ;+rfng ug{]5 .
bf];|f] k|fyldstf df]afOn, 6]lnkmf]g / km\ofS;df /x]sf] 5 . o;sf] nflu e'd] ufpFkflnsfdf !, @,
#, ^, &, *, ( df 6fj/sf] h?/L /x]sf] 5 . o; 6fj/ lgdf{0fsf] nflu ufpFkflnsfn] ;s];Dd l56f]
kxn ug{] / :yfkgf ug{] /0fgLlt 5 . j8f g+= # / ( sf] xsdf eg] Pg6L;Ln] 6fj/ lgdf{0fsf]
k|lqmof cufl8 a9fO/x]sf]n] cGo 7fpFsf nflu eg] ;+ul7t kxnsf] h?/L 7fg]sf] 5 .
6]lnlehgsf] xsdf 6]lnlehg lj:tf/sf] nflu l/lk6/ 6fj/sf] lgdf{0f ug{ ;+3Lo ;/sf/ / k|b]z
;/sf/;Fu dfu / bfjL k|:t't ug{] lg0f{o u/]sf] 5 .
Ps jif{leqdf ;"rgf s]Gb| lgdf{0f ug{], h;n] ufpFkflnsfsf] sfo{qmd, of]hgfnfO{ ;xhLs/0f ug{
d2t ub{5 .
OG6/g]6 clK6sn kmfOj/ ljR5\ofP/ 3/3/df OG6/g]6 ;]jf k|bfg ug{] lg0f{o u/]sf] 5 . o;} u/L
a|f]8Jof08 ;]jf / $ hL ;]jf lj:tf/ ug{] lg0f{o u/]sf] 5 .
ljB'tLo ;/sf/sf] dxtjnfO{ Vofn u/L ljB'tLo ;/sf/tkm{ pGd'v x'Fb} hfg] z'?df sxfF ;lsG5
cWoog ug{], s;/L ;Dej 5 < vf]hljg ug{] / ljB'tLo ;/sf/tkm{ pGd'v x'g] af6f] lnPsf] 5 .
ljBfnodf sDKo'6/ lzIffsf] lj:tf/ u/L sDKo'6/ ;fIff/tfnfO{ a9fjf lbg] o; ufpFkflnsfsf] csf{]
lqmofsnfk xf] .
32
Ps jif{leqdf g} @) hgf kqsf/x?nfO{ kqsfl/tf tflnd k|bfg u/L bIf kqsf/ lgsfNg] / o;
ufpFkflnsfn] dfl;s ¿kdf ufpFkflnsfsf ultljlw ;fj{hgLsLs/0fsf nflu Ps dfl;s a'n]l6g
lgsfNg] u'?of]hgfdf k|:tfj u/]sf] 5 .
phf{
phf{ >f]tdf k|d'v k|fyldstf ljB'lts/0fnfO{ lbO{Psf] 5 / j}slNks phf{nfO{ klg ;+u} n}hfg]
/0fgLlt o; u'?of]hgfn] lnPsf] 5 .
ljB'tLs/0f
o; ufpFkflnsfdf # y/L hnljB'tsf] ;Defjgf /x]sf] 5 .
!= n3' hnljB't ! d]3fjf6
@= ;fgf hnljB't ! b]lv @% d]3fjf6
#= demf}nf hnljB't !)) d]3fjf6
hnljB'tdf o; ufpFkflnsfsf dfGotfx?
1. ljB't pTkfbgdf hgtfsf] z]o/ x'g'kg{] . z]o/df k};f ltg{ g;Sg]nfO{ >ddf hf]8\g' kg{] t/
sf]xL klg JolQm z]o/af6 5'6\g eg] kfOg] 5}g .
2. ;s];Dd hgtfnfO{ lj:yflkt ul/g] 5}g . olb 7"nf hnljB'tdf lj:yfkg ug{' k/]df clxn]
ef]lu/x]sf] hLjg eGbf /fd|f] hLjg:t/sf] Uof/]G6L;lxt k'g{:yfkgf ufpFkflnsfn] g} ug{]5 .
3. ax'p2]ZoLo ljB't pTkfbg cyf{t\ ;s];Dd ljB't pTkfbgnfO{ ko{6sLo b[li6sf]0fn] klg
kxn ug{], l;+rfO{, s[ltd tfn h:tf ljifosf] ;DefjgfnfO{ klg Wofg lbg] .
u'?of]hgfn] k|:tfj u/]sf lg0f{ox?
1. Ps d]3fjf6;Ddsf] j8f g+= ! n's'ddf ;fgf] hnfzo;lxtsf] ufpFkflnsfn] cfkm\g} ;|f]tdf
lgsfNg] .
2. j8f g+= @ sf] sfFqmL, ;}kft'ª, vfjfªdf ufpFkflnsf cfkm}n] ljB't pTkfbg ug{] .
33
3. j8f g+= @ / ! df b'O{ jif{leq ;DefJotf cWoog ul/;Sg] / b; jif{leq ljB't pTkfbg
ug{] .
4. j8f g+= ^ / * sf] dGk' vf]nfdf # d]3fjf6 ljB't pTkfbgsf nflu ;+3Lo ;/sf/ / s]Gb|
;/sf/;Fu ;DefJotf cWoog / ljB't pTkfbg ug{ kxn ug{] .
s[lifdf ufpFkflnsfsf] ;+nUgtf
g]kfnL ;Gbe{df s[lif ;+s6df k/]sf] 5 . e'd] ufpFkflnsfdf klg s[lifsf cfkm\g} ;d:ofx? 5g\ .
o'jfx? ljb]z knfog x'g'n] s[lif dlxnf / a'9fa'9Ls/0f ePsf] 5 . ;/sf/L k|fyldstfdf s[lif If]q
5}g . s[lifsf] ;Ddfg 5}g . s[ifsx?n] k|fljlws ;xof]u kfPsf 5}gg\ . ;fdfGotof s[lifsf log}
;d:ofx?nfO{ 5nkmn ub{} o; ufpFkflnsfsf s[lif ;DaGwL ;d:of, r'gf}tL / ;dfwfgsf] af6f] o;
v08df k|:t't ul/Psf] 5 .
s[lifdf o; ufpFkflnsfsf] ;f]+r, nIo / p2]Zo lgDgcg';f/ 5 .
;f]+r
:yfgLo ljz]iftfdf cfwfl/t cuf{lgs s[lif k|0ffnLnfO{ k|j4{g ub{} cfTdlge{/ cy{tGqsf] ljsf; ug{]
.
nIo
cg'bfg, kfl/jfl/s v]tL, ks]6 If]qsf] lgdf{0f :yfgLo ljz]iftf cg';f/sf] s[lif k|0ffnLnfO{ Jojl:yt
ub{} ;d'Ggt ufpFkflnsfsf] lgdf{0f ug{ cfoft 36fpFb} / lgof{t a9fpFb} hfg] .
p2]Zo
1. :yfgLo ljz]iftfcg';f/sf] v]tLkftLdf hf]8 lbg] .
2. Pp6f ufpFkflnsfleq klg e"uf]n / df6f]sf] ljz]iftf km/s x'g] x'Fbf ljs]lGb|t v]tLkftL
k|0ffnLnfO{ cjnDag ug{] .
3. ;fj{hlgs hUufdf ;fd'lxs v]tLkftLsf] dfWodaf6 pTkfbg a9fpg] .
4. ls;fgx?nfO{ cuf{lgs k|fljlws ?kdf d2t ug{sf] nflu ;xhLs/0f ug{] .
5. Ps 3/ Ps vfN8]dnsf] cleofg ;+rfng ug{] .
34
6. ls;fgsf] pTkfbgsf] ufpFkflnsfn] ;xsf/Ldfkm{t\ ahf/sf] ;'lglZrt ug{] .
7. ls;fg klxrfg / juL{s/0f ug{] .
8. ks]6 If]q 3f]if0ff ug{] .
9. kmnkm'n / kz'kfngdf hf]8 lbg] .
10. ;fgf / dWod s[ifsnfO{ ;f]emf] cg'bfgsf] Joj:yf ug{] .
11. ls;fgnfO{ ;zlQms/0f ub{} ;fdflhs ;Ddfgsf] jftfj/0f tof/ kfg{] .
12. s[lif cf}Bf]lus/0fnfO{ ;xhLs/0f ug{] .
13. o'jfx?nfO{ s[lif pBddf cfslif{t ug{ cg'bfg / k|fljlws ;xof]usf] sfo{qmd ;+rfng ug{]
. ljb]lzPsf o'jfx?nfO{ lkmtf{ x'g] aftfj/0f tof/ kfg{] .
14. JolQm, kl/jf/, ;xsf/L, sDkgLsf dfWodaf6 o'jfx?nfO{ cfsif{0f u/L s[lif cf}Bf]lus/0fdf
;+nUg u/fpg] .
o; v08sf] z'?jft s[lifsf d"No–dfGotfaf6 z'? ul/Psf] 5 . hf] lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
d"No–dfGotf
1. ufpFkflnsfnfO{ cUof{lgs kflnsf 3f]if0ff ug]{ .
2. cUof{lgs k|ljlwsf] vf]h cg';Gwfg ug]{ .
3. s[lifof]Uo hldgnfO{ u}/s[lif hldgdf ¿kfGt/0f gug]{ .
4. :yfgLo ljz]iftf / xfjfkfgL cg';f/sf] v]tLkftL k|0ffnLsf] ljsf; / k|j4{g ug]{ .
5. ls;fgsf] klxrfg / juL{s/0f ug]{, juL{s/0f ubf{ ;fgf, dWod, pRr / Joj;foL ls;fgsf]
5gf}6 ug{] .
6. ;fgf / dWod ls;fgnfO{ ufpFkflnsfn] ;f]em} cg'bfgsf] Joj:yf ug]{ .
7. s[lif ks]6 If]q lgwf{/0f ug]{ .
8. 5flgPsf ls;fg / ks]6 If]qdf k|fljlws ;]jf pknA3 u/fpg] / cg'bfgsf] Joj:yf ug]{ .
9. ;fj{hlgs hUufdf ;fd"lxs v]tLkftL k|0ffnLsf] ljsf; ug]{ .
10. ;fj{hlgs hUufnfO{ cfjZostf cg';f/ s/f/df tf]s]/ ;d"xnfO{ lbg] .
11. ;/sf/L / lghL If]qsf] ;+o'Qm nufgLdf ;fj{hlgs hUufsf] pkof]u ug]{ .
12. s[lif pBdx?nfO{ cg'bfg lbg] / k|j4{g ug]{ .
13. ;xsf/Lsf] dfWodaf6 ahf/sf] Joj:yfkg ug]{ cyf{t\ ls;fgn] pTkfbg ug]{ / ;xsf/Ln]
ahf/sf] Joj:yfkg ug]{ .
35
14. s[lif k]zfnfO{ ;Ddflgt agfpg kxn ug{ o'jfx?nfO{ cg'bfg / pBdLsf] dfWodaf6 cfsif{0f
ug{] .
15. Ps ufpF Ps s[lif k|fljlwssf] Joj:yf ug]{ .
16. :yfgLo pTkfbgnfO{ ;Ddfg ug'{ / :yfgLo pTkfbg g} d'Vo vfB j:t'sf] ¿kdf k|of]u ug'{
.
17. Ps 3/ Ps s/];faf/L, Ps 3/ sDtLdf !@ kmnk"mn nufpg clgjfo{ ug]{ .
18. :yfgLo vfgfsf] dxtjnfO{ :yflkt ug{ kxn ug{] .
19. Ps 3/ Ps tflndk|fKt ls;fg x'g]5g\ .
;d:of / r'gf}lt
o; e"d] ufpFkflnsfn] cfk\mgf] e"uf]n, ;+:s[lt, ;Gbe{, df6f]sf] k|sf/, :yfgLo ljz]iftfdf
cfwfl/t v]tLkftL k|0ffnL, hflt–hghfltsf] l:yltsf cfwf/df lgDg ;d:of / r'gf}ltx? b]v]sf] 5
.
1. s[ifsnfO{ ;fdflhs ;Ddfg gx'g' .
2. s[lif k]zfdf cfsif{0f gx'g' .
3. o'jfx? ljb]z knfog x'g'÷o'jfx? s[lifdf ;+nUg gx'g' .
4. s[lifsf] Joj;foLs/0f gx'g' .
5. pTkflbt s[lif pkhn] ahf/ gkfpg' .
6. cfofltt vfBfGgeGbf :yfgLo pTkfbgsf] d"No a9L kg{ hfg' .
7. :yfgLo pTkfbgn] sd dxtj kfpg' .
8. l;+rfO{sf] ;'ljwf gx'g' / ePsf]df klg ;b'kof]u gx'g' .
9. ;/sf/L lgsfoaf6 dxtj gkfpg' / k|fyldstfdf gkg'{ .
10. s[ifsn] k|fljlws ;xof]u gkfpg' .
11. ahf/af6 k|z:t dfqfdf tof/L vfB j:t' leqg' .
12. ahf/ Joj:yfkgsf] cefjn] v]tL ug{ sd ug{' .
13. ;/sf/L cg'bfg kx'Frsf] cfwf/df ljt/0f x'g' / vf; ls;fgdf gk'Ug'
14. hnjfo' kl/jt{g .
15. s[lif a'9fa'9Ls/0f tyf dlxnfs/0f x'g' .
16. s[lif aLdf gx'g' .
17. k|fs[lts ljkbaf6 Iflt x'Fbf /fxt gkfpg' .
18. oftfoftsf] c;'ljwfsf] sf/0fn] s[ifsx?n] v]tLkftLdf hf]8 gug{' eGg] efjgf .
19. k|fljlwssf] ;+Vof kof{Kt gx'g' .
36
20. ;d'bfon] v]tLkftLdf rf;f] glng' .
21. ;dodf dnljpsf] cefj .
22. k|fs[lts k|sf]k -af9L, klx/f], cltj[li6, cgfj[li6_ .
23. cfsfz] kfgLdf lge{/ .
24. :yfgLo xfjfkfgL, df6f]sf] ljz]iftf cg';f/ h] kmN5 ToxL /f]Kg] gx'g' .
;dfwfgsf] af6f]
1. ufpFkflnsfn] s[lifdf cg'bfg tyf k|f]T;fxg a9fpg'kg]{ .
2. :yfgLo s[lif pTkfbgdf j[l4 ug{ :yfgLo ljz]iftf cg';f/sf] v]tLkftL k|j4{g ug'{kg]{ .
3. jLpdf cfTdlge{/ x'g'kg]{ .
4. l;+rfO{ ;'ljwf k'¥ofpg'kg]{ .
5. kz'kfng, s[lifaf6 pTkflbt j:t' ;xsf/Ln] g} vl/b u/L ahf/ ;'lglZrt ug'{kg]{ .
6. o'jfx?nfO{ s[lifdf cfslif{t ug{ ;fd"lxs v]tL, s[lif pBd / s[lif cg'bfgsf] Joj:yf ug'{kg]{
.
7. x/]s ufpF ufpFdf pTs[i6 ls;fgnfO{ k'/:sf/;lxt ;Ddfg ug'{kg]{ .
8. afFemf] hUufdf ;fd"lxs v]tLkftL k|0ffnL canDag ug'{kg]{, afFemf] hUufsf] xsdf ;s];Dd
hUufwgLnfO{ g} v]tLkftL ug{ k|f]T;flxt ug{], v]tLkftL ug{ gdfg]df kmnkm'n v]tL ug{
k|f]T;fxg ug{], kmnkm"n klg gnufPdf h+un agfpg cg'/f]w ug{], oL ;a} s'/f gdfg]/ @
jif{ nuftf/ afFemf] /fv]df ufpFkflnsfn] glhssf] ul/a 3/w'/L 5fgL kmnkm"n xf]Og jif{lbgdf
pTkfbg x'g] cGgafnL nufpg s/f/df hUuf lbg] . ufpFkflnsfn] o:tf] gLlt cjnDag ubf{
Tof] hUufsf] ;a}eGbf glhssf] ul/a 3/w'/L k|fyldstfsf] ;"rLdf kb{5 . s/f/sf] /sd
cToGt} sd x'g]5 . hUufwgLn] k'gM v]tL ug{ rfx]df h;n] v]tL u/]sf] xf] Tof] afnL
leq\ofPkl5 hUuf wgLnfO{ g} hUuf pknAw u/fpg] / s/f/ cGTo ug{] .
9. jfnL aLdf / kz' aLdfsf] nflu sfo{qmd u/L sfof{Gjog ug]{ .
10. yf]kf l;+rfO{ ;'ljwfsf] Joj:yfkg ug]{ .
11. cfw'lgs 3fF; v]tLsf] pTkfbg a9fO{ kz'kfngsf] ljz]if sfo{qmdsf] Joj:yf ldnfpg] .
12. pTkfbg If]qnfO{ 5gf}6 u/L ks]6 Ans lgdf{0f ug]{ .
13. cUof{lgs k|ljlwsf] ljsf; ug'{kg]{ / k|ljlw k|j4{gsf] nflu cWoog ug'{kg]{ .
14. h}ljs dnsf] Joj:yfkg ug'{kg]{ .
15. Ps 6f]n Ps k|fljlws, Ps ufpF Ps g;{/Lsf] Joj:yf ug'{kg]{ .
16. ;/sf/L cg'bfg ;fgf ls;fgsf]df k'Ug'kg]{ .
17. pTkflbt j:t'nfO{ ahf/;Dd k'¥ofpg ufpFkflnsfn] kxn ug]{ .
18. ;/sf/L cg'bfg a9fpg] / sd emGeml6nf] agfpg] .
37
19. pTs[i6 ls;fgnfO{ k'/:sf/sf] Joj:yf ug]{ .
20. sDtLdf @ b]lv # ufpFsf] aLrdf s[lif pkh ;+sng s]Gb| :yfkgf ug]{ .
21. Ps ufpF Ps jfnLsf] ks]6 If]q agfpg] .
22. :yfgLo vfgfsf] k|j4{g ug{ cleofg rnfpg], ;se/ aflx/af6 cfofltt vfgfsf xflgaf/]
;d'bfodf 5nkmn ug]{ / cleofg rnfpg] .
23. ls;fgsf] juL{s/0f u/L cg'bfg tyf k|f]T;fxg ug]{ .
24. cUof{lgs k|fljlws hgzlQm pTkfbg ug]{ .
25. o'jf s[ifsnfO{ k|f]T;fxg / tflndsf] Joj:yf ug]{ .
26. cg'ejL cu'jf ls;fgsf] 1fgnfO{ pkof]u ug]{ .
27. s[lif aLdfsf] Joj:yf ug]{ .
28. l;+rfO{ / oftfoftsf] Joj:yf ug]{ .
29. :yfgLo ls6gfzs cf}iflwsf] pTkfbg / k|of]udf cleofg rnfpg] .
30. Ps 3/ Ps k|fª\ufl/s dnsf] pTkfbgdf k|f]T;fxg ug{] . vfN8] dn pTkfbg ug{]nfO{ cToGt}
sd /sd eP klg cg'bfg lbg] .
31. /f;folgs dnsf] k|of]u ug{ gkfpg] .
32. kz'kfngsf] nflu r/g If]q tyf vs{ If]qsf] ;+/If0f ug]{ .
33. s[lif ;8ssf] ljsf; ug]{ .
34. s[lif ks]6 If]qsf] lgwf{/0f ug]{ .
35. s[lif ahf/sf] :yfg tf]Sg] .
36. Ps ufpF Ps s[lif ;d"x u7g ug]{ .
37. ;fj{hlgs hUufdf ;fd"lxs v]tL ug]{ .
o; ufpFkflnsfn] e"uf]n / :yfgLo ljz]iftf, k|s[lt cg';f/ @* j6f afnL, kmnkm"n, bnxg,
d;nfsf] ks]6 If]q lgwf{/0f u/]sf] 5 . sxfF s] s'/f x'G5 < s] ahf/df hfG5 < ahf/df uP klg
d"No s]] sf] 5 < cGt gx'g] t/ xfd|f]df x'g] s] 5 < To;sf] cfwf/df dfq ks]6 agfpg] . hf]
lgDgcg';f/ 5g\ .
-!_ cfn' ks]6 If]q .
-@_ n;'g ks]6 If]q .
-#_ cf]v/ ks]6 If]q .
-$_ s]/f ks]6 If]q .
-%_ sfutL ks]6 If]q .
-^_ :ofp ks]6 If]q .
-&_ l;dL ks]6 If]q .
-*_ e6\df; ks]6 If]q .
38
-(_ efFuf] ks]6 If]q .
-!)_ xn'jfj]b ks]6 If]q .
-!!_ e"OF:ofp ks]6 If]q .
-!@_ gf:kftL ks]6 If]q .
-!#_ cf? ks]6 If]q .
-!$_ ;'Gtnf, df};d, h'gf/ ks]6 If]q .
-!%_ abfd, ?vabfd ks]6 If]q .
-!^_ Kofh ks]6 If]q .
-!&_ aGbf ks]6 If]q .
-!&_ sfpnL ks]6 If]q .
-!(_ /fof] ks]6 If]q .
-@)_ d"nf ks]6 If]q .
-@!_ ufFh/ ks]6 If]q .
-@@_ d;'/f] ks]6 If]q .
-@#_ s]/fp ks]6 If]q .
-@$_ tf]/L ks]6 If]q .
-@%_ 6df6/ ks]6 If]q .
-@^_ v';f{gL ks]6 If]q .
-@&_ a];f/ ks]6 If]q .
-@*_ cb'jf ks]6 If]q .
ks]6 afnLsf] :yfg / ks]6 afnL
ks]6 afnLsf] lgwf{/0f ul/;s]kl5 ufpFkflnsfn] ks]6sf] If]q lgwf{/0f u/]sf] 5 . hf] tnsf] tflnsfdf
pNn]v ul/Psf] 5 .
j8f g+++= !
qm= ;+= v]tLkftL, kmnk"mn 3/w'/L hldg s}lkmot
1. cfn' :ofp #)) @%) x]S6/
2. l;dL !%) !)) x]S6/
3. efFuf] @)) !)) x]S6/
39
4. gf:kftL !)) %) x]S6/
5. e"OF:ofp @)) !)) x]S6/
j8f g+++= @
qm= ;+= v]tLkftL, ks]6 If]q 3/w'/L hldg s}lkmot
1. tf]/L, cfn', efFuf] $%) %) lj3f
2. knd, sfutL, gf:ktL,
cf]v/, a];f/
j8f g+++= #
qm= ;+= v]tLkftL, ks]6 If]q 3/w'/L hldg s}lkmot
1. s]/f, knd, sfutL,
gf:tfkL, ;'Gtnf, df};d,
pTkfbg x'g]
kmnk"mn
2. cfn', aGbf, sfpnL,/fof],
6df6f/, wlgofF, Kofh,
a];f/, efFuf]
pTkfbg x'g]
t/sf/L
3. s]/f ks]6 !)) ! x]S6/
4. sfutL ks]6 !%) @ lj3f
5. efFuf] ks]6 @))
6. l;dL ks]6 #))
j8f g+++= $
qm= ;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. s]/f, ;'Gtnf, cf?,
e"O:ofp, sfpnL, tf]/L,
wlgofF, v';f{gL
#%) # x]S6/
40
j8f g+++= %
qm= ;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. s]/f,
;'Gtnf, cf?, e"O:ofp,
tf]/L, wlgof, vf];f{gL
#$% # x]S6/
j8f g+++= ^
qm= ;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. cf]v/ #)) &%))) af]6
2. s]/f !)) !)))) af]6
3. e6df; #)) #)))) af]6
4. cfn'
j8f g+++= &
qm= ;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. cfn' #@)
2. cf]v/ @%)
3. n;'g #@)
4. Kofh #@)
5. l;dL #@)
41
j8f g+++= *
qm= ;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. s]/f, ;'Gtnf, df};d,
n;'g, 6df6/, v';f{gL,
s]/fp
%% kf5faf+u
2. gf:kftL, cf]v/, n;'g,
d"nf, /fof]
$% d}af+u
3. n;'g, sfutL, cf]v/,
e6df;, l;dL, ef+uf]
!*) sf]hf{
j8f g+++= (
qm=;+= v]tLkftL 3/w'/L hldg s}lkmot
1. n;'g @)) $)) /f]kgL s[lif k|fljlws
2. sfutL, ;'Gtnf #)) ^)) /f]kgL 9'jfgL cg'bfg
3. cf]v/ !%) lj?jf, ljp dndf
cg'bfg
4. xn'jfj]b
5. d"nf, /fof], cfn', s]/fp,
aGbf
6. e"O{ :ofp
;fj{hlgs hUufsf] l:ylt
o; ufpFkflnsfleq ;fj{hlgs hUuf slt 5 eGg] ljifodf k"/} ufpFkflnsfsf] l:ylt ljZn]if0f
ug{'eGbf klg @ j6f j8fsf] l:ylt ljZn]if0f ul/Psf] 5 . ufpFkflnsfsf] j8fx?sf] aLrdf w]/} 7"nf]
42
c;dfgtf / ljljwtf gePsf]n] @ j6f j8fsf] df]6fdf]6L lrq dfq} o; u'?of]hgfdf k|:t't ul/Psf]
5 . hf] lgDgcg';f/ 5g\ .
j8f g+= ^
qm=;+= ;fj{hlgs hUuf If]qkmn 3/w'/L s}lkmot
! dxt 7"nf]ufpF @@%
@ vfhfafª @% la3f
# ahfª] /fn] $) la3f
$ Bfg #% la3f
% t'afª @) la3f
^ r}tafª 7fd]{ $) la3f
& bfªafª $@ la3f
* stf/] nDbfjnL l;dfuf8
bf]dfO{
^) la3f
( vfDb} %) la3f #)
!) ultª\hf @% la3f #)
!! :ofnf @% la3f @%
!@ gfs] @* la3f @)
!# tfdf/L !)) la3f %)
hDdf !))) la3f #&%
j8f g+= & qm=;+ ;fj{hlgs hUuf If]qkmn 3/w'/L s}lkmot
43
! km'naf/L !) laufx !$)
@ a;}w'/L !% laufxf !$)
# ;Fu/] vfn % laufx @))
$ yg}afª & la3f @))
% unL u'xfª # la3f @%)
^ dfl/ª !) la3f !%)
dflysf @ j6f j8fsf] l:ylt ljZn]if0f ubf{ o; ufpFkflnsfleq ;fj{hlgs hUuf nueu Ps j8fdf
%) lj3f hUuf ;fj{hlgs 5 . ( j6f j8fsf] lx;fa ubf{ $%) lj3f x'g ;S5 . t/ of] tYof+s
tndfly eg] x'g ;S5 . t} klg s] eGg ;lsG5 eg] ;fj{hlgs hUufdf v]tLkftLnfO{ k|f]T;fxg ug{]
xf] eg] vfB ;Dk|e'tfsf] af6f]df cufl8 a9\g w]/} d2t ldNb5 .
ufpFkflnsfsf] of]hgf
1. b'O{ dlxgfleq ls;fgsf] klxrfg / juL{s/0f ug]{ . juL{s/0f ubf{ pRr, ;fgf, dWod /
Joj;flos ls;fg 5'6\ofpg] .
2. rf/ dlxgfleq Ps ;xsf/Lsf] :yfkgf ug]{ . ufpFkflnsfn] z]o/ vl/bsf nflu #) nfv,
Ifdtf clej[l4sf nflu % nfv / ;+:yfut ljsf;sf nflu & nfv u/L hDdf $@ nfv
?k}of ;xsf/LnfO{ pknAw u/fpg] . pTkflbt j:t' ;xsf/Ln] ljleGg ;+sng s]Gb|x? dfkm{t\
vl/b ug]{ / ljqmL ug]{ . ;xsf/Ln] Ps j8fdf Ps ;+sng s]Gb| :yfkgf ug{] . ;xsf/Ln]
;fj{hlgs ¿kdf klg z]o/ ;b:o cfx\jfg ug{] . ;s];Dd cg'bfg hlt g} cyf{t\ $@ nfv
?k}of z]o/af6 hDdf ug{] . bf];|f] jif{b]lv cg'bfg 36fpFb} nUg] / z]o/ ;b:o a9fpFb} n}hfg]
. Ps 3/, Ps z]o/sf] cjwf/0ffdf rNg] . z]o/df /sd lbg g;Sg]nfO{ pTkflbt vfB
j:t'nfO{ g} d"Nof+sg u/L z]o/df kl/0ft ug{] Joj:yf ug{] .
3. tTsfn e"d] ufpFkflnsfsf j8f g+= ! df cfn' / :ofp ;fd"lxs v]tL % x]S6/ hldgdf @)
3/w'/Ln] z'? ug]{ .
4. j8f g++ @ / & sf] dfl/ªdf cuf{lgs s[lif cg';Gwfg kl/ifb :yfkgf ug]{ .
5. cUof{lgs s[lifsf] ljsf;sf nflu l;h{gfTds ls;fg;Fu cGtjf{tf{ u/L Ps jif{leq cuf{lgs
s[lif k|ljlwaf/] k':ts k|sfzg ug]{ .
44
6. ufpFkflnsf:t/ / j8f:t/df cu'jf ls;fg d~r agfpg] -$ dlxgfleq_ .
7. klxnf] jif{ !@ lsl;dsf kmnk"mn / s/];faf/L agfpg] . !) 3/w'/L j8fcWoIfn] 5fGg] . /
% jif{leqdf k|To]s 3/df !@ lsl;dsf kmnkm'n / s/];faf/L agfpg] . ahf/df eg] of]
lgod kl/dflh{t ¿kdf nfu" x'g]5 . Pp6f 3/n] 3l6df b'O{j6f kmnkm'nsf lj?jf / s/];f
af/Lsf] Joj:yf ug{]5 .
8. ufpFkflnsfdf klxnf] jif{ Pp6f e]8f kmd{ vf]Ng] . cg'ej / l;sfO{sf cfwf/df k|To]s jif{
Ps Ps j6f e]8f kmd{ a9fpFb} hfg] .
9. cfufdL jif{ !)) hgf ls;fgx?nfO{ ?= %) xhf/;Dd cg'bfg pknAw u/fpg] . o:tf]
cg'bfg v]tLkftLsf] k|sf/ / hldgsf] cfwf/df ug]{ . k|To]s ls;fgnfO{ a/fa/L cg'bfgsf]
Joj:yf gug]{ . 3/df ;/sf/L hflu/ x'g], lzIfs, k]G;g k|fKt 3/w'/LnfO{ o:tf] cg'bfg
pknAw x'g] 5}g . zf/Ll/s >d gug{]nfO{ klg of] cg'bfg pknAw x'g] 5}g . o:tf] cg'bfgsf]
k|fyldstf blnt, ;fgf ls;fg, Psn dlxnfn] k|fyldstf kfpg] 5g\ . o:tf] cg'bfg hftLo
lx;fan] ;dfj]zL ¿kdf ul/g]5 .
10. cu'jf / l;h{gfTds ls;fgx?af6 5gf]6 u/L ( hgf s[lif :jo+;]jssf] Joj:yf ug]{, h;n]
k|To]s j8fdf k|fljlws ;]jf k|bfg ug{] . ( hgf s[lif :jod]js 5fGbf ;dfj]zL
l;4fGtcg';f/ dlxnf, blnt, hghflt, ul/a cyf{t\ hftLo / juL{o ;Gt'ngdf 5flgg] 5
.
11. s[lif cg'bfgsf] qmddf nf]k ePsf] k'/fgf] t/ kf}li6s v]tL sfu"gf], lrgf], sfnf] wfg h:tf
v]tL ug]{ ls;fgx? o; cg'bfg sfo{qmdleq kg{] 5g\ .
12. % jif{leqdf @* j6f ks]6 If]q lgdf{0f ug]{ . ks]6 If]qdf cfly{s cg'bfg / k|fljlws ;xof]u
pknAw u/fpg], of] jif{ k|To]s j8fdf @ j6f ks]6 If]q 3f]if0ff ug{] .
13. ;/sf/L s[lif sfo{qmdnfO{ oxL 9fFrfdf ?kfGtl/t ug{] cyf{t\ ;/sf/L s[lif sfof{non] a]Un}
k|sf/sf] sfd gug{] . ufpFkflnsfsf] u'?of]hgfn] k|:tfj u/]sf] sfddf g} ;/sf/L sfo{qmd
;dflxt x'g] .
14. /fli6«o tyf cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfsf] xsdf s[lifdf ufpFkflnsfsf] u'?of]hgfsf]
of]hgfcg';f/ g} rNg] jftfj/0fsf] ;xhLs/0f ug{] .
15. :yfgLo vfgfsf] dxtj :yflkt ug{ ?s'd k"j{sf tLg ufpFkflnsfsf] ;+o'Qm cfof]hgfdf
;b/d'sfddf k|To]s jif{ vfB d]nf cfof]hgf ug{] .
16. k/Dk/fut cGgafnLsf] kf}li6s dxtjsf] a'sn]6 lgsfNg] .
17. :yfgLo pTkfbg / vfBnfO{ k|f]T;fxg ug{ k|To]s j8fdf Ps cuf{lgs xf]6]n :yfkgf ug{] .
o:tf] xf]6]nnfO{ ufpFkflnsfn] ?= &% xhf/;Dd cg'bfg lbg] . ;s];Dd o:tf] xf]6]n ug{]
JolQm o'jf 5gf]6 ug{] . o:tf] cg'bfg ;fgf xf]6]nnfO{ dfq k|bfg ul/g]5 . ! nfv %) xhf/
?k}of ;fdfGo xf]6]n vf]Ng nfUb5 eGg] cg'dfgdf %) k|ltzt cg'bfgsf] Joj:yf ul/Psf]
xf] .
45
18. :yfgLo pTkfbg / vfgfsf] dxtjaf/] ;+rf/dfWofd;Fu ;xsfo{ ug{] . o;sf] dxtj
;fj{hlgs ¿kdf :yflkt ug{ of]ubfg ug{] .
19. bz jif{leqdf l;+rfO{ ;Dej ePsf] If]qnfO{ k"0f{ l;+lrt u/L l;+lrt ufpFkflnsf 3f]if0ff ug{]
.
20. ;a} s[lif pTkfbgsf] ufpFkflnsfn] d"No lgwf{/0f ug{] / o:tf] sfo{ k|To]s pTkfbgsf] l;hgdf
ug{] . d"No lgwf{/0f ubf{ cu'jf ls;fg d~rsf] klg pkl:yltdf ufpFkflnsfn] ug{] .
21. k|To]s j8fsf] cg'bfg sfo{qmddf j8fnfO{ rflxg] aLpsf] d"Nof+sg u/L ls;fg 5gf}6 ug{]
/ aLpdf cfTdlge{/ x'g] .
46
;fd'bflos lzIff
@)@* ;fndf gofF lzIff nfu" ePkl5 ;d'bfosf] :jfldTjdf /x]sf ljBfnox? /fli6os/0f eP /
;d'bfodf /x]sf] clwsf/ lhNnf lzIff ;ldltdf uof] . @)@* eGbf klxnf lzIfssf] lgo'lQm,
ljBfno Joj:yfkgsf sfdx? :jod\ ;d'bfon] g} uy{] . t/ gofF lzIffn] ;d'bfo / ljBfnosf]
;DaGwnfO{ vl08t agfof] . ;/sf/n] lzIfssf] tna lbg' / ef}lts k"jf{wf/df d2t ug{' t 7Ls}
lyof] . t/ lzIfsnfO{ tna / ef}lts k"jf{wf/df d2t jfkt cleefjssf] :jfldTj u'Dof] .
ljBfnosf lg0f{ox? 6f9}af6 x'g yfn] . Ps 9+un] ;d'bfo ljBfno Joj:yfkgdf aflx/ k/\of] .
/fHok'g{;+/rgfsf] ;Gbe{df clxn] :yfgLo ;/sf/n] lzIfs lgo'lQm eGbf afx]ssf If]qdf sfd ug{
;Sg] s'/fnfO{ dWogh/ /fvL o; u'?of]hgfn] lzIff ;DaGwL k|:tfjx? u/]sf] 5 .
ufpFkflnsfsf] u'?of]hgfdf lzIff eGgfn] !@ sIff;Ddsf] lzIffnfO{ a'lemg] 5 . o; u'?of]hgfn] !@
sIff eGbf dflysf] lzIffsf] af/]df af]n]sf] 5}g . ufpFkflnsfsf] b[li6sf]0fdf clxn] ;a}eGbf klxn]
lzIffdf of]ubfg ug{'kg{] !@ sIff;Ddsf] lzIffnfO{ g} xf] . To; cy{n] o; u'?of]hgfn] !@
sIff;Ddsf lzIffsf dfGotf, ;d:of, r'gf}tL / ;dfwfgsf af6fx? s] x'g\ ;S5g\ < k|:t't u/]sf]
5 . ;a}eGbf klxn] o; ufpFkflnsfn] lzIff ;DaGwL dfGotf k|:t't u/]sf] 5 .
;fd'bflos lzIffsf ;f]+r, nIo / p2]Zo lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
;f]+r
dfgjzlQmsf] ;zQmLs/0f ub{} lje]b/lxt ;dfhsf] lgdf{0f ug{ cfjZos dfgjzlQmsf] pTkfbg ug{]
.
nIo
ufpFkflnsfnfO{ rflxg] cfjZos dfgjzlQm pTkfbg ug{] .
p2]Zo
1. ;fd'bflos lzIffsf] dfWodaf6 ;a}sf] nflu lzIff / u'0f:t/Lo lzIff k|bfg ug{] .
2. ljBfnonfO{ cleefjssf] :jfldTjdf Nofpg] .
3. ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf] ;lqmotf a9fpg] .
4. ! b]lv # sIffdf dft[ efiffdf lzIff k|bfg ug{] .
47
5. :yfgLo ljz]iftfcg';f/ kf7\oqmd lgdf{0f ug{] .
6. ;/sf/L k|0ffnL / ufpFkflnsfsf] ljBfnodflysf] cg'udg k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug{] .
7. cfjZostf cg';f/ ufpFkflnsfleq lzIfs ;?jf ug{] .
o; ufpFkflnsfn] ef}lts k"jf{wf/nfO{ 7"nf] ;d:ofsf] ¿kdf lnPsf] 5}g . ljBfno Joj:yfkg /
;'zf;gnfO{ g} k|d'v ;d:of dfg]sf] 5 .
1. ufpFkflnsfn] lzIfsnfO{ ljBfnosf] z}lIfs:t/ pGgltsf] nflu k"0f{ ;xof]u ug{]5 .
2. lzIfsnfO{ cleefjsn] ug{'kg{] ;xof]u s] xf] < lzIfsn] klxrfg u/]df cleefjsx?nfO{
k"0f{ ;xof]uL agfpg d2t ug{]5 .
3. cleefjs lzIff ;~rfng ug{]5 .
4. ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ;lqmo agfpg ;xhLs/0f ug{]5 .
5. lzIfs, sd{rf/L, hgk|ltlglwsf 5f]/f5f]/Ln] ;fd'bflos :s"ndf clgjfo{ k9fpg'kg{] dfGotf
/fVb5 .
6. lzIffdf cleefjs hfu/0f, ljBfno Joj:yfkg ;ldlt / lzIfsnfO{ ;xof]u ug{sf nflu
Ps j8f Ps :jod\;]jssf] dfGotf cufl8 ;fl/Psf] 5 .
7. :jod\;]js / ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf] cWoIfn] lzIfssf] u'0f:t/ / lgoldttfaf/]
k|To]s dlxgf ufpFkflnsfnfO{ k|ltj]bg a'emfpg'kg{]5 .
8. o; ufpFkflnsfleq lzIfsn] 6\o';g k9fpg] 5}gg\ . cfjZostf ePdf ljBfnon] sf]lrª
Snf; lgz'MNs ;~rfng ug{] 5 .
9. :yfgLo cg'ej k|fKt JolQmx?af6 :yfgLo efiff, ;+:s[lt, 1fg l;ksf] af/]df ljBfnodf
cWoofkg u/fpg] Joj:yf ldnfpg] . o:tf] cg'ejk|fKt JolQmnfO{ cltly lzIfssf] ?kdf
;Ddfg ug{] .
10. sIff *, ( / !) sf ljBfyL{x?nfO{ g]kfnL /fhgLlts kl/jt{gsf] Oltxf;;DaGwL hfgsf/L
u/fpg] . @))& ;fnsf] kl/jt{g, )!& ;fnsf] k|ltudg, @)@&, @* sf] emfkf ljb|f]x .
)$^ sf] kl/jt{g, @)%@ sf] ;z:q hgo'4 . )^@, )^# sf] cfGbf]ngsf] af/] cWofkg
u/fpg] .
48
11. :yfgLo z}lIfs e|d0fnfO{ k|j4{g ug{] .
12. lzIfsx?sf] juL{s/0f ug{] . h;df of]Uo, dWod / sdhf]/ lzIfs .
13. k|To]s ljBfnodf jfnd}qL sIffsf]7f agfOg]5 .
14. ljleGg ufpFdf cfjZostfsf cfwf/df jfn ljsf; s]Gb| :yfkgf ul/g]5 .
lzIffsf ;d:ofx?
1. lzIfs lgoldt pkl:ylt gx'g' . pkl:yt eP/ klg lg/Gt/ k9fOdf Wofg glbg' .
2. lzIfsx? lj= Jo= ;= sf] lgoGq0fdf gx'g' .
3. ljBfnodf lzIfssf] b/aGbL cfjZostfcg';f/ k'/f gx'g' .
4. cleefjsn] ljBfno, ljBfyL{ / lzIfsaf/] rf;f] glbg' . cleefjsn] ljBfnodf lgu/fgL
gug{' .
5. Joj:yfkg ;ldlt ;lqmo gx'g' .
6. cltl/Qm lqmofsnfk ;~rfng x'g g;Sg' .
7. lzIfssf] pd]/sf] xbaGbL a9L x'g', h;n] ubf{ o'jfx?n] lzIfsdf k|j]z gkfpg' .
8. 6f7faf7f JolQm / lzIfsx?n] cfkm\gf 5f]/f5f]/L lghL :s"ndf k9fpg' .
9. :yfgLo ;/sf/n] ljBfnosf] cg'udg gug{' .
10. nfdf] ;do;Dd lzIfs Ps} 7fpFdf /xg' .
11. kf7\oqmd :yfgLos/0f gx'g' . cyf{t\ ;fdflhs kl/j]z cg';f/sf] kf7\oqmd gx'g' .
12. ljBfno ;'wf/ of]hgf -:s"n ODk|'ed]G6 Knfg_ lgdf{0fsf] k|lqmofdf q'6L .
13. lzIfsx?sf] bnLos/0fsf] cj:yf . cyf{t\ lgjf{rgsf] a]nf bnsf g]tfx?nfO{ ef]6 dfu]/
lhtfP jfkt hgk|ltlglwn] lzIfsx?nfO{ lgoGq0f ug{ g;Sg' .
14. ljBfno tyf lzIfs sd{rf/Lx?nfO{ sfo{;Dkfbgsf] cfwf/df k'/:sf/ / b08sf]
Joj:yfnfO{ sfof{Gjog ug{ g;Sg' .
49
15. ;|f]t JolQmx?sf] cg'udg lkmtnf] x'g' .
16. afnd}qL lzIf0f ljlwsf] k|of]u gx'g' .
17. dft[efiffdf lzIff k|bfg gx'g' .
18. lzIfs ljBfyL{n] sIff sf]7fdf df]afOn rnfpg] afgL x'g' .
;fj{hlgs lzIffsf] ;dfwfgsf] af6f]
1. cleefjssf] ;lqmotf a9fpg] . cfkm\gf aRrf–aRrLn] s:tf] kl9/x]sf 5g\ < lzIfsx?n]
s:tf] ljlwaf6 k9fPsf 5g\ < eGg] dfGotfdf /x]/ ;DalGwt ljBfnosf cleefjsx?
ljBfnodf hfg], lzIfsx?;Fu ;f]Wg], rf;f] lng] agfpg ufpFkflnsfn] cfjZos ;xhLs/0f
ug{] .
2. cfjZostfsf] cfwf/df ljBfno ;dfof]hg ug{ cWoog ug{] .
3. :yfgLo cfjZostfsf] cfwf/df kf7\oqmd lgdf{0f ug{ kxn ug{] .
4. cg'udg, lg/LIf0f k|lqmofnfO{ k|efjsf/L agfpg] .
5. k|wfgfWofksnfO{ ljBfnodf sd sIff lng k|f]T;flxt ug{] / Joj:yfksdf ?kfGtl/t ug{] .
6. ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ;lqmo agfpg ufpFkflnsf / lzIff :jod\;]jLn] ;xhLs/0f
ug{] .
7. ljBfno Joj:yfkg ;ldltn] lzIfsx?nfO{ cfjZos lgb{]zg lbg] . pkl:yt gx'g], nfkjf{xL
ug{] lzIfsnfO{ sfjf{xLsf] bfo/fdf Nofpg] jftfj/0f tof/ kfg{] .
8. sIffsf]7fleq lzIfs / ljBfyL{n] df]afOn rnfpg gx'g] af/] 5nkmn rnfpg] .
9. ufpFkflnsfn] j8f:t/df lzIff ;ldlt u7g ug{'kg{] .
10. lzIfsx?nfO{ 3'DtL ;?jfsf] Joj:yf ufpFkflnsfn] ug{] .
11. ufpFkflnsfleq 6\o';g k9fpg gkfOg], lgz'Ns sf]lrª Snf; eg] ;~rfng ug{ kfOg] 5 .
12. dft[efiffdf lzIf0f ljlwsf] k|of]u ug{] .
13. lzIfsx?sf] j}rfl/s cf:yfsf] :jtGqtfsf] ;Ddfg ul/g]5 . t/ ljBfnodf !) b]lv $
ah];Ddsf] lgoldt ¿kdf l;h{gfTds tl/sfn] k9fpg' kg{] 5 .
50
14. ;/sf/L cg'udg tyf d"Nofª\sgnfO{ k|efjsf/L agfpg ufpFkflnsfn] lgb{]zg lbg]5 .
15. hgk|ltlglw, lzIfs, sd{rf/Lsf 5f]/f5f]/L lghL ljBfnodf k9]sf] ePdf ;fj{hlgs
ljBfnodf kmsf{pg] 5g\ .
16. sIff % b]lv dflysf ljBfyL{nfO{ 36Ldf Ps 306f 3/df s[lif sd{ ug{] jftfj/0fsf nflu
;xhLs/0f ul/g]5 . tfls ljBfyL{n] >dk|lt ;Ddfg / s[lif k|j4{gdf cfkm\gf] of]ubfg ug{
;s"g\ .
u'?of]hgfn] k|:tfj u/]sf lg0f{ox?
1. lzIff :jod\;]js ufpFkflnsfn] cfkm\g} ;|f]taf6 Joj:yf ug{] .
2. ljBfno Joj:yfkg ;ldlt / cleefjs ;lqmo agfP/ ljBfnosf] :jfldTj cleefjsdf
Nofpg] . ljBfno Joj:yfkg ;ldlt / cleefjsnfO{ tflnd, uf]i7Lsf] dfWofdaf6 Ifdtf
clej[l4 ug{] .
3. lzIfs, sd{rf/L, hgk|ltlglwsf 5f]/f5f]/Lx? ;fd'bflos :s"ndf k9fpg] .
4. ljBfno Joj:yfkg ;ldlt / lzIff :jod\;]jsn] dfl;s ¿kdf ljBfnosf] cg'udg u/L
j8fcWoIfnfO{ k|ltj]bg a'emfpg] . k|ltj]bgsf cfwf/df lzIfssf] tna e'QmfgL ug{] .
5. ljBfno Joj:yfkg ;ldlt dxf;+3 lgdf{0f ug{] .
6. ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ a}7s eQf ;'ljwfsf] ¿kdf k|bfg ug{] .
7. ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf] a}7s dlxgfdf Ps k6s clgjfo{ a:g] .
8. e'd] ufpFkflnsfsf] j8f g+= !, @, ^ / & df ljBfnodf dft[efiffsf] kf7\oqmd rn]sf] 5 .
o:tf] kf7\oqmdnfO{ cab]lv :yfgLos/0f ug{] .
9. j8f g+= #, ^, & sf ^ j6f ljBfnodf csf]{ z}lIfs ;qb]lv :yfgLos/0f ul/Psf]
kf7\oqmdsf] cfwf/df dft[efiffdf lzIff k|bfg ug{] .
10. ljBfno ;'wf/ of]hgf -P;cfOkL_ ljBfno Joj:yfkg ;ldlt, j8fcWoIf, lzIfs,
k|wfgfWofks / lzIff If]qdf cle?rL /fVg]x? ldn]/ lgdf{0f ug{] . o:tf] of]hgfnfO{ aflif{s
¿kdf ;dLIff ug{] .
51
11. ljBfno clgjfo{ ¿kdf @@) lbg rnfpg] . s]lGb|s[t ¿kdf ul/Psf ljbfn] :yfgLo
;+:s[ltnfO{ g;d]6]sf] x'Fbf cfkm\g} Sofn]08/ agfO{ :yfgLo cfjZostfcg';f/ ljbfnfO{
;dfof]hg ul/g] t/ @@) lbg eg] ljBfno clgjfo{ v'Ng'kg{] 5 .
12. ljBfno cfjZostf cg';f/ ;dfof]hg ug{] .
13. ! b]lv !@ rn]sf ljBfnodf sIff ! b]lv % ;Ddsf ljBfnonfO{ 5'§} 7fpFdf /fVg kxn
ug{] .
14. ljBfnodf vfhfsf] ljt/0f ug{ dflyNnf lgsfo tyf /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ;+:yfx?df
kxn ug{] .
15. clxn] ufpFkflnsfdf /x]sf l;sfO s]Gb|x?n] cleefjs hfu/0f, ;fj{hlgs ;'g'jfO{, lzIfs
cleefjsaLr 5nkmn ug{] o:tf s]Gb|sf JolQmn] sIff glng] .
16. ;/sf/L txaf6 ul/Psf] cg'udgsf] k|ltj]bg ufpFkflnsfnfO{ ;d]t a'emfpg' kg{] .
17. ;fd'bflos ljBfnodf :yfgLo cg'ejk|fKt JolQmaf6 xKtfsf] Pp6f sIff efiff, ;+:s[lt,
hghflt ;+:s[lt, dlxnf lje]bcGTosf nflu, 5'jf5't cGTosf nflu ;+rfng x'g]5 . o:tf
sIffx?df k/Dk/fut hl8a'6Lsf] dxtj, ;+/If0f / pkof]uaf/], s[lifsf] dxtjaf/] :yfgLo
cg'ejk|fKt JolQmb\jf/f atfOg] 5 . o:tf] sIff jif{df $* j6f ;+rfng x'g]5g\ . o:tf
sIffdf k/Dk/fut ;+:s[lt dfq} xf]Og, cfGbf]ngsf qmddf hlGdPsf ;+:s[ltx?nfO{ klg
ljBfyL{x?nfO{ ;fIffTsf/ u/fOg] 5 .
18. dfWolds ljBfnodf g]kfnsf] /fhgLlts kl/jt{gnfO{ ljBfyL{x?dfem 5nkmn ug{sf nflu
dlxgfsf] Pp6f sIff g]kfnsf] /fhgLlts kl/jt{g;DaGwL x'g]5 .
19. :yfgLo z}lIfs e|d0fdfkm{t\ e"uf]n, k|s[lt / ;+:s[ltsf] hfgsf/L u/fpg'sf ;fy} ljutdf
ePsf o'4:ynx?df nuL ;fdfGo gful/sx? ;]gf;Fu s;/L n8] < lsg n8] < Tof] n8fO{n]
k|fKt s] eof] eGg] s'/f cjut x'g]5 . o:tf] cWoog o'4:ynx?d} nu]/ u/fOg] 5 .
20. ljBfyL{n] Ps 306f >d ug{ ;xhLs/0f ug{sf nflu Joj:yfkg ;ldlt, lzIfs, cleefjs,
j8fcWoIfn] ;xhLs/0f ug{] 5g\ .
21. lzIfsx?sf] juL{s/0f u/L of]Uo lzIfsnfO{ k|f]T;fxg :j?k ;Ddfg ub{} dWod / sdhf]/
lzIfsnfO{ of]Uo agfpg ljz]if of]hgfx? ;+rfng ug{] .
22. ckf+ud}qL lzIffsf] Joj:yfkg ub{} hfg] .
23. :df6{ / l8lh6n lzIffsf] k|aGw ub{} hfg] .
52
24. ufpFkflnsfleq lzIfs ;?jf cfjZostfsf cfwf/df ul/g]5 .
;fd'bflos :jf:Yo
e"d] ufpFkflnsfdf :jf:Yo ;]jf eGgfn] Pnf]k]lys / k/Dk/fut pkrf/ ljlwnfO{ c+lusf/ u/]sf] 5
. o; If]q k/Dk/fut pkrf/ k4ltsf lx;fan] lgSs} ;d[4 If]q xf] . t/ nfdf] ;dosf] jlxis/0fn]
jf pk]Iffn] k/Dk/fut :jf:Yo pkrf/ k4ltsf 1fg sdhf]/ x'Fb} uPsf 5g\ . nf]kf]Gd'v cj:yfdf
5 . t;y{ ufpFkflnsfn] Pnf]k]lys / k/Dk/fut :jf:Yo pkrf/ ljlwnfO{ cfkm\gf] u'?of]hgfdf
k|:tfj u/]sf] 5 .
;fd'bflos :jf:Yosf ;f]+r, nIo / p2]Zo lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
;f]+r
ufpFkflnsfn] cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf k|bfg ub{} k/Dk/fut pkrf/ k4ltnfO{ dfGotf / k|j4{g ub{}
gful/ssf] :jf:Yosf] Uof/]G6L ug{] .
nIo
:jf:Yodf cfwf/e"t ;]jf k|bfg ub{} k/Dk/fut k4ltnfO{ ;+:yfut ug{] af6f]af6 ;xh / ;'ne
tl/sfn] :jf:Yo ;]jf lng ;Sg] jftfj/0f tof/ kfg{] .
p2]Zo
1. cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfnfO{ ufpFkflnsfn] Uof/]G6L ug{] .
2. k/Dk/fut pkrf/ k4ltnfO{ ;+/If0f / k|j4{g ug{] .
3. Ps 306fsf] b'/Ldf :jf:Yo ;]jfdf kx'Fr /fVg ;xhLs/0f ug{] .
4. dlxnf k|hgg\ clwsf/sf] ;jfndf ;xhLs/0f ug{] .
5. ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|dfkm{t\ cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf k|bfg ug{] .
53
o; ufpFkflnsfsf :jf:Yo;DaGwL d"No dfGotfx? lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
1. cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf ;xh / ;/n tl/sfn] gful/sdf kx'Fr k'¥ofpg] .
2. k/Dk/fut pkrf/ ljlwnfO{ dfGotf lbO{ ;+:yfut ljsf; ug{] / k/Dk/fut pkrf/df
pkof]uL hl8a'6LnfO{ ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]udf Nofpg] .
3. k/Dk/fut pkrf/ ljlwnfO{ ;+:yfut ug{ :jf:Yo :jod\;]js /fVg] .
4. :jf:Yodf ;fdflhs Gofosf] cjwf/0ffnfO{ cfTd;ft\ ug{] .
5. :jf:Yo ;ldltx?nfO{ ;lqmo agfpg] .
6. :jf:Yo OsfOdf ufpFkflnsfn] d"Nofª\sg tyf cg'udg k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug{] .
Pnf]k]lystkm{
o; u'?of]hgfn] Pnf]k]lystkm{ lgDglnlvt k|:tfj u/]sf] 5 . of] ufpFkflnsf gofF ePsf] x'gfn]
clxn]sf] ;/sf/L gLlt tyf sfo{qmdcg';f/ klg :jf:Yo;]jfx? k'Ug ;s]sf 5}gg\ . t;y{ clxn]sf]
;/sf/L gLlt tyf sfo{qmddf k'Ugsf nflu lgDg lnlvt k|:tfj /flvof] .
1. ufpFkflnsfleq @% ;}ofsf] xl:k6n :yfkgf ug{'kg{] .
2. rf/j6f j8fdf :jf:Yo rf}sL yk ug{'kg{] .
3. ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb| :yfkgf ug{'kg{] hf] j8fcg';f/ tnsf] tflnsfdf k|:t't
ul/Psf] 5 .
j8f
g+=
;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|sf] ;+Vof
! $ j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
@ # j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
# # j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
$ ! j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
54
% @ j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
^ @ j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
& # j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
* !) j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
( !) j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|
o; ufpFkflnsfleq #* j6f ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|x? ;~rfng x'g]5g\ . h;n] cfwf/e"t
:jf:Yo ;]jf k|bfg ug{] 5g\ .
;fd'bflos :jf:Yosf ;d:ofx?
1. cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfx? :jf:Yorf}sLaf6 k|fKt gug{' .
2. b/aGbL cg';f/ sd{rf/L pkl:yt / lgoldt gx'g' .
3. :jf:Yorf}sLdf :jf:YosdL{sf] clgoldttf / x]nrqm\ofO x'g' .
4. :jf:Yo Joj:yfkg ;ldlt lqmofzLn gx'g' .
5. ;/sf/n] 3f]if0ff u/]sf lgz'Ns cf}iflwx? kof{Kt gx'g' .
6. :jf:Yo rf}sLsf] ;]jfaf/] ;d'bfodf hfu/0f gcfpg' .
7. :jf:Yo rf}sLx?df pks/0f gx'g' .
8. @$;}+ 306f v'Nnf x'g] :jf:Yo rf}sL gx'g' .
9. :jf:Yo ;]jf ;DaGwL k|rf/–k|;f/ sd x'g' .
10. :jf:Yorf}sL Jojl:yt gx'g' .
11. ufpFkflnsfleq PDa'n]G; gx'g' .
12. dlxnf k|hgg clwsf/af/] sd 5nkmn x'g' .
13. kf7]3/ v:g] ;d:ofsf] ;fj{hlgsLs/0f gx'g' .
55
14. ckfª\utf ePsf JolQmx?sf] k'g{:yfkgfdf kxn gx'g' .
15. ;/sf/L sd{rf/Ln] cf}ifwL k;n vf]Ng' .
;dfwfgsf af6fx?
1. b/aGbLcg';f/sf] sd{rf/Lsf] Joj:yfkg x'g'kg{] .
2. pks/0fx? / ef}lts k"jf{wf/n] ;DkGg x'g'kg{] .
3. ;xsf/Ldfkm{t\ kmfd{];Lx? vf]lng'kg{] .
4. @$;}+ 306f ;]jf ;~rfng x'g'kg{] .
5. :jf:Yo Joj:yfkg ;ldlt lqmofzLn x'g'kg{] .
6. ckfª\utf ePsf JolQmx?sf] k'g{:yfkgfsf] nflu k|b]z / s]Gb|df kxn ug{'kg{] .
7. ;s];Dd rfF8f] PDa'n]G; Nofpg'kg{] .
8. dlxnf k|hgg clwsf/ / kf7]3/ v:g]af/] ;fj{hlgs 5nkmn, ax; ug{'kg{] .
9. cfwf/e"t :jf:yo ;]jf afx]ssf /f]ux?nfO{ ufpFkflnsfn] l56f] 5l/tf] ljlwaf6 s]Gb| jf
k|b]zdf l;kmfl/; ug{]5 / /fHosf ;'ljwfx? lng pT;flxt ug{]5 .
k/Dk/fut pkrf/ k4ltsf ;DaGwdf
o; ufpFkflnsfn] k/Dk/fut pkrf/ k4ltnfO{ klg k|fyldstfdf /fv]sf] 5 / k/Dk/fut pkrf/
k4ltsf] xsdf lgDglnlvt k|:tfj k]z u/]sf] 5 .
1. :yfgLo ¿kdf pknAw x'g] hl8a'6Lsf] vf]h–cg';Gwfg / k|sfzg, k|rf/–k|;f/ ug{] .
2. k/Dk/fut pkrf/ k4lt ug{] ljlzi6 JolQmsf] klxrfg u/L o'jfx?df 1fg x:tfGt/0f ug{].
3. hl8a'6L k|zf]wg s]Gb| :yfkgf ug{ kxn ug{] .
4. k/Dk/fut pkrf/ k4ltnfO{ ;+:yfut ljsf; ug{] cyf{t\ ufpFkflnsfdf k/Dk/fut :jf:Yo
pkrf/ ;ldlt u7g ug{] .
56
lg0f{ox?
1. ;'Ts]/L x'Fbf ;'gf}nf] xhf/ lbgsf] Vofn u/L /fHon] ?= !))) lbg] u/]sf] lg0f{odf o;
ufpFkflnsfn] blnt, ljkGg dlxnf ;'Ts]/L ePsf] v08df ?= % ;o yk u/L !%)) lbg]
lg0f{o u/]sf] 5 . ljkGgsf] l;kmfl/; eg] j8fcWoIfn] :yfgLo ;Gbe{cg';f/ ug{]5g\ . ls;fg
juL{s/0fsf] cfwf/df lgDg ls;fgdf k/]sfnfO{ j8fcWoIfn] l;kmfl/; ug{]5g\ . blntsf]
xsdf eg] l;kmfl/; rflxg] 5}g .
2. PrcfOeL P8\;, s'i7/f]u, Ifo/f]u, SofG;/sf] /ut k/LIf0f ug{ cfPdf ?= @%) k|f]T;fxg
eQf kfpg] 5g\ . o:tf] k|f]T;fxgn] /f]u n'sfpg] k|j[lQsf] cGTo x'g]5 eGg] ufpFkflnsfsf]
cfzo xf] .
3. s'i7/f]unfO{ % jif{leq lgd"{n kfl/g] 5 .
4. kf7]3/ v;]sf dlxnf 8fS6/sf] l;kmfl/; lnP/ ufpFkflnsfdf cfPdf yk pkrf/sf] lglDt
?= % xhf/ ufpFkflnsfn] k|bfg ug{] .
5. cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfnfO{ ufpFkflnsfn] ufpFkflnsfsf] c:ktfn, :jf:Yo rf}sL / cfwf/e"t
:jf:Yo OsfO s]Gb|dfkm{t\ ;'lglZrt ug{]5 .
6. Ps 3/df !@ kmnkm'n / s/];faf/Lsf] gLlt cg';f/ -hf] s[lif v08df pNn]v ul/of]_
;d'bfon] :jf:Yoj4{s vfg]s'/f vfg]5g\ / >ddf hf]l8g]5g\ eGg] dfGotfn] /f]u nfUg' k"j{
g} ufpFkflnsfn] ;r]ttf ckgfpg] 5 . JolQm / kl/jf/nfO{ >d;Fu hf]8\g d2t ug{]5 .
h;sf sf/0fn] /f]u nfUg gkfcf];\ eg]/ ufpFkflnsf ;r]t x'g] gLlt cjnDag u/]sf] 5 .
7. ;xsf/Lsf] dfWofdaf6 cf}ifwL k;n vf]lng] 5 / k|To]s j8fdf Ps ;xsf/L cf}ifwL k;n
x'g]5 . h;n] cf}ifwL ljqmL ljt/0fdf b]lvPsf] j]lyltnfO{ lgoGq0f ug{] dfq} xf]Og, ;/sf/L
sd{rf/LnfO{ cf}iflw k;n vf]Ng kfOg] 5}g eGg] ljsNksf] ¿kdf cufl8 ;f/]sf] 5 .
8. :jf:Yo jLdf nfu' ub{} hfg]5 . :jf:Yo jLdfnfO{ ;fdflhs Gofosf] cjwf/0ffdf cfwfl/t
agfpg kxn ug{]5 / :jf:Yo jLdf gul/sg} cyjf :jf:Yo jLdfsf] emGem6 aflx/af6} x/]s
gful/sn] :jf:Yo ;]jf kfpg] 5g\ .
9. ;a} j8fdf Nofa, sf]N8 ?d / PS;/] ;]jf k|bfg ul/g]5 .
10. Ps 306fsf] b'/Ldf cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf kfOg] u/L ;fd'bflos :jf:Yo OsfO s]Gb|n]
:jf:Yo ;]jf k|bfg ug{]5 .
57
11. k/Dk/fut pkrf/ k4ltsf] xsdf Ps :jf:Yo :jod\;]js lgo'Qm ul/g]5 . h'g :jf:Yo
:jod\;]jsn] 1fg gofF k':tfdf x:tfGt/0f ug{'sf ;fy} 3/3/df uP/ k/Dk/fut ;]jf k|bfg
ug{]5g\ . :jf:Yo :jod\;]jLsf] sfof{no :jf:Yo rf}sLd} /xg]5 . t/ :jf:Yo ;]jf eg]
3/3/df uP/ lbOg]5 .
12. ufpFkflnsfsf] cg'bfgn] t'?Gt} k/Dk/fut cf}iflwx?sf] vf]hljg u/L k|of]udf NofOg] 5 .
k|To]s j8fsf] :jf:Yo :jod\;]jLn] cfkm}n] cf}iflw agfpg' kg{]5 . o:tf] k|lqmofdf
ufpFkflnsfn] cg'bfgsf] dfWodaf6 cfly{s ;xof]u ug{]5 .
13. k/Dk/fut cf}ifwLd"ns hl8a'6Lx?sf] cfjZostfcg';f/ v]tL ul/g]5 . ePsf cf}ifwLd"ns
hl8a'6Lx?sf] ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]u ul/g]5 .
o'jf kl/rfng ;DaGwdf u'?of]hgfsf] k|:tfj
o'jf a]/f]huf/ clxn] g]kfnsf] k|d'v ;d:of xf] . e"d] ufpFkflnsfdf klg o;sf] 7"nf] k|efj 5 .
oxfFsf o'jfx? ljb]lzPsf 5g\, o'jfx? a]/f]huf/ 5g\ . o;}nfO{ dWogh/ u/L o; ufpFkflnsfn]
lgDg ;f]+r, nIo / p2]Zo /fv]sf] 5 .
;f]+r
bIftf xfl;n ub{} pBdsf dfkm{t\ :yfgLo:t/d} :j/f]huf/ x'Fb} ufpFkflnsfnfO{ cfly{s, ;fdflhs,
/fhgLlts / ;f+:s[lts ¿kfGt/0fdf of]ubfg ug{] .
nIo
o'jfx?sf] ljb]z knfognfO{ /f]Sg sf]lz; ug{sf nflu dfq} geP/ ljb]lzPsf o'jfnfO{ kmsf{pg
o'jfx?sf] k|fljlws bIftf, o'jf pBdL k|j4{g ug{] / v]ns'bsf] If]qdf k|f]T;flxt ug{ ufpFkflnsfn]
;xhLs/0f ug{] .
p2]Zo
1. o'jf pBdL pTkfbg ug{ cfjZos ;xhLs/0f ug{] .
2. o'jfx?sf] Ifdtf clej[l4sf nflu ufpFkflnsfn] ;xhLs/0f ug{] .
58
3. o'jfx?sf nflu v]ns"b If]qsf] ljsf;sf nflu ufpFkflnsfn] cfjZos jftfj/0f tof/ kfg{]
.
4. o'jfx? ;"rgf k|ljlwd}qL x'Fb} l;+uf] ;dfhnfO{ ;"rgf k|ljlwd}qL agfpg of]ubfg ug{]
jftfj/0f tof/ kfg{] .
5. :yfgLo snf, ;flxTo, ;+:s[ltdf o'jf ;xeflutf a9fpg ufpFkflnsfn] ;xhLs/0f ug{] .
o; u'?of]hgfn] o'jfsf ;DaGwdf lgDg dfGotfx? /fv]sf] 5 .
1. ljb]lzPsf o'jfx?nfO{ :yfgLo txd} pBdzLntfsf] nflu k|f]T;flxt ug{] .
2. :yfgLo txdf a]/f]huf/ o'jfx?nfO{ klg pBdzLntfsf] nflu k|f]T;flxt ug{] .
3. k|f]T;fxgsf nflu s[lif, ko{6g, jg, hl8a'6Ldf cfwfl/t pBdx?nfO{ k|fyldstf lbg] /
cg'bfg k|bfg ug{], cfkm\g} ufpFdf g} o'jf pBdL :yflkt ug{] .
4. ufpFdf rflxg] dfgjzlQm ;s];Dd aflx/af6 gNofpg], o'jfx?nfO{ Ifdtf clej[l4 tflndsf
cfwf/df rflxg] dfgjzlQm ufpFd} lgsfNg] . :yfgLo txdf rflxg] dfgjzlQm :yfgLo txdf
g} pTkfbg ug{] .
5. ;"rgf k|ljlwsf] ljsf; ug{ o'jfx?nfO{ ;xhLs/0f ug{] .
dflysf dfGotfdf cfwfl/t /x]/ o; ufpFkflnsfn] o'jf ljsf; s]Gb|sf] :yfkgf ug{]5 . o'jf ljsf;
s]Gb|sf] ;f+u7lgs ;+/rgf lgDgcg';f/ x'g]5 .
1. o'jf ljsf; s]Gb| kflnsf:t/df .
2. o'jf ljsf; s]Gb| j8f:t/df .
3. o'jf ljsf; s]Gb| 6f]n:t/df .
o'jf ljsf; s]Gb|sf sfdx? lgDgcg';f/ x'g]5g\ .
1. o'jfnfO{ ;+ul7t ug{] .
2. ;"rgf ;+rf/ / k|ljlw;DaGwL sfo{df bIftf j[l4 ug{] .
3. o'jf kl/rfng ug{] .
59
4. o'jfsf lqmofsnfkx? k|sfzg ug{] .
5. v]ns'b If]qnfO{ pRr k|fyldstfdf /fv]/ ;~rfng ug{] .
6. o'jf pBdLx?sf] ljsf; ug{] . o:tf] pBd :yfgLo ;|f]t ;fwgdf cfwfl/t u|fdL0f pBf]usf]
dfGotfdf x'g]5 .
7. o'jfx?nfO{ cg';Gwfgdf clek|]l/t ug{] / ljifout bIftf xfl;n u/]sf o'jfx? pTkfbg ug{]
. :yfgLo:t/df rflxg] ljifout bIftf klxrfg u/L ToxL cg';f/ o'jf kl/rfng ug{] .
8. o'jfx? ;xsf/Ldf ;+ul7t x'g] jftfj/0f tof/ kfg{] .
9. ufpFdf ;~rflnt /fli6«o tyf cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] d"Nofª\sg tyf cg'udg
ug{], u}/;/sf/L ;+:yfx?n] s] ul//x]sf 5g\ < s;n] nfe kfO/x]sf] 5 < To;sf] ljZn]if0f
u/L ufpFkflnsfdf k|ltj]bg a'emfpg] .
10. k|To]s j8fdf o'jf ljsf; s]Gb|n] Ps v]nd}bfg, Ps k':tsfnosf] :yfkgf ug{]5 .
11. o'jfx?sf nflu dxtjk"0f{ k':ts, klqsf / >Job[Zo ;fdu|Lx? j8f j8fdf Jojl:yt ug{]5
.
12. o'jf ljsf; s]Gb|n] o; ufpFkflnsf leq Ps cfO{6L kfs{ lgdf{0f ug]{ 5 .
13. ufpFkflnsfdf /+uzfnf, 6f]n6f]ndf Jofofdzfnf, lhd Sna, of]uzfnf ;fd'bflos ?kdf
lgdf{0f ug{ ;xhLs/0f ug{] .
ufpFkflnsf / o'jf ljsf; s]Gb|sf] ;DaGw
o'jf ljsf; s]Gb| / e"d] ufpFkflnsfsf] ;DaGw bL3{sflng / /0fgLlts ;fem]bf/Lsf] sfd xf] . o;sf]
d'Vo dd{ o'jf;Fu ul/g] ultljlwx? o'jf ljsf; s]Gb|dfkm{t\ ul/g]5 . tn ufpFkflnsf / o'jf ljsf;
s]Gb|sf] ;DaGwnfO{ k|:t't ul/Psf] 5 .
1. of] /0fgLlts / bL3{sflng ;fem]bf/L xf] .
2. o'jf ljsf; s]Gb|sf] Ifdtf clej[l4sf] nflu ufpFkflnsfn] of]ubfg ug{]5 t/ o;sf] k|:tfj
eg] o'jf ljsf; s]Gb|af6 cfpg'kg{] 5 .
3. ufpFkflnsfsf] of]hgf th{'df, d"Nofª\sg tyf cg'udgdf o'jf ljsf; s]Gb|n] k|ToIf ;xof]u
ug{]5 . Ps 9+uaf6 of] ufpFkflnsfnfO{ ;Nnfxsf/Lo ;]jf k|bfg ug{] ;+:yf klg xf].
60
4. o'jf Snax?sf k|:tfjgfx? o'jf ljsf; s]Gb|df cfpg] 5g\ jf ufpFkflnsfdf cfPsf
k|:tfjx? ;dLIffsf] nflu ufpFkflnsfn] o'jf ljsf; s]Gb|nfO{ k|bfg ug{]5 . o'jf ljsf;
s]Gb|sf] ;dLIffsf] cfwf/df ufpFkflnsfn] cfkm\gf] /0fgLlt / sfo{gLlt tof/ kfg{]5 .
5. o'jf ljsf; s]Gb|sf] ejg lgdf{0fsf] nflu ufpFkflnsfn] ;fj{hlgs hUuf pknAw u/fpg] 5
.
6. ufpFkflnsfn] cfjZostf 7fg]sf] ljifo / d'2fdf o'jf ljsf; s]Gb|n] lg/Gt/ ;xof]u ug{]5
. To:tf] ;xof]u cg';Gwfg, ljifout bIftf / o'jfx?sf] Ifdtf j[l4df s]lGb|t x'g]5 .
o; u'?of]hgfn] dfgj ;|f]t;fwg ljsf;df o'jf ljsf; s]Gb|sf] ;fem]bf/Ldf lgDg If]qdf / ;+Vofdf
dfgj;|f]tsf] ljsf; ug{] / o'jf pBdL tof/ kfg{] k|:tfj /fv]sf] 5 .
qm=;+= laifo ;+Vof s}lkmot
! s[lif lj1 ! k9\g k7fP/ rf/ jif{leq tof/ kfg{]
@ kz' lj1 ! k9\g k7fP/ rf/ jif{leq tof/ kfg{]
#= h]l6P ( hgf k9\g k7fP/ rf/ jif{leq tof/ kfg{]
$= ljz]if bIftf k|fKt cu'jf ls;fg -
cuf{lgs 1fg ePsf, k|ljlwsf] ljsf;
ug{ ;Sg]_
( hgf ljz]if tflnd dfkm{t\ lgsfNg] .
%= cu'jf ls;fg -cuf{lgs 1fg ePsf,
k|ljlwsf] ljsf; ug{ ;Sg]_
&^ hgf rf/ jif{leqdf tflnd dfkm{t\ tof/
ug{]
^= jg lj1 ! hgf rf/ jif{leq k9\g k7fpg]
& :jf:Yo :jod;]js -k/Dk/fut pkrf/
ljlwdf cfwfl/t_
!* hgf tflnd dfkm{t\ pTkfbg ug{]
*= bIf l;sdL{ %) hgf tflnd dfkm{t\ pTkfbg ug{]
(= ;xsf/L Joj:yfks ( hgf tflnd dfkm{t\ pTkfbg ug{]
61
!)= ;xsf/L n]vf Joj:yfks ( hgf tflnd dfkm{t\ pTkfbg ug{]
!!= knDa/ ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!@= bIf 8sdL{ &% hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!#= bIf On]lS6l;og ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!$= ;'wfl/Psf] r'Nxf] lgdf{0fstf{ #^ hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!%= ?6 ufO8 @% hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!^= xf]d:6]sf] nflu rflxg] dfgjzlQm -
r'gjfª, nfjfª, dxt / n's'd_
^) hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!&= xf]6]n Joj:yfks !* hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
!*= sDKo'6/ -l8Knf]df_ #% hgf tflnd dfkm{t\ pTkfbg ug{]
!(= uf8L dd{t ug{] ld:qL % hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@)= l;nfO s6fO -n]an #_ ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@!= skfn sf6\g] dfgjzlQm ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@@= hl8a'6L cg';Gwfgsf] nflu ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@#= g;{/L pTkfbg ug{] dfgjzlQm @& hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@$= 8«fOe/ dfgjzlQm !) hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@%= d]sflgs dfgjzlQm @% hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@^= cf/g ;'wf/df dfgjzlQm !* hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{]
@&= 8]/LnfO{ rflxg] dfgjzlQm % hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{
@*= cuf{lgs lrof agfpg pRr dfgjzlQm % hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{
@(= :yfgLo sRrf kbfy{df cfwfl/t ;n
pBf]u
% hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{
62
#)= h'; pBf]u % hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{
#!= Rofp pTkfbg ug{] dfgjzlQm ( hgf tflnddfkm{t\ pTkfbg ug{
o'jf ljsf; s]Gb| / ufpFkflnsfsf] ;xsfo{df $ jif{kl5 3l6df %)) o'jfx? :j/f]huf/ cyf{t\
pBdzLntfdf ;+nUg ePsf x'g]5g\ .
ljkb Joj:yfkg
;f]+r
s'g} klg JolQm, kl/jf/ / ;d'bfo s'g} klg k|sf/sf] ljkb\sf] hf]lvddf /xg] 5}g .
nIo
ljkb\df k/]sf 7fpFx?sf] a:tLx?nfO{ ljkb\sf] hf]lvd 36fpg' .
p2]Zo
1. ljkb\sf If]qx? klxrfg ug{' .
2. ljkb\ Joj:yfkgsf nflu ;d'bfonfO{ Ifdtf clej[l4 u/L kl/rfng ug{' .
3. ;d'bfo, ufpFkflnsf, k|b]z / s]Gb|sf] ;fem]bf/Ldf ljkb\ Joj:yfkgnfO{ cufl8 a9fpg' .
4. e"sDk k|lt/f]wL ;+/rgfx?sf] lgdf{0f ug{] .
o; u'?of]hgfn] ljkb Joj:yfkgsf] If]qdf sfo{of]hgf cufl8 ;f/]sf] 5 / ljkb Joj:yfkgsf
dfGotfx? o;k|sf/ /x]sf 5g\ .
1. jL; jif{leqdf sf]xL klg JolQm, kl/jf/ / ;d'bfo ljkb\sf] hf]lvddf x'g] 5}g .
63
2. ljkb Joj:yfkg ;s];Dd :yfgLo 1fg, l;k / k|ljlwdf cfwfl/t x'g]5 .
3. 7"nf] af9L klx/f]sf nflu a]Un} u'?of]hgf agfOg] 5 .
4. ljkb Joj:yfkgdf ;fd'bflos kl/rfngnfO{ dxtj lbOg]5 .
5. e"sDk k|lt/f]wL ;+/rgfx?sf] lgdf{0f ug{] .
o; ufpFkflnsfleq ljkb Joj:yfkgsf nflu lgDg If]qx? / ljkb Joj:yfkg ug{] k|lqmof tnsf]
tflnsfdf pNn]v ul/Psf] 5 .
j8f g= !
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg-
x]S6/df_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! af9L
klx/f]
?hLvf]nf @) @% 5]saf/
j[Iff/f]kg
k|fljlws
tyf cfly{s
;xof]u
@ gbL
s6fg
df lj
n's'd
l;Ë}
ljBfno
!& t6aGw
lgdf{0f
>dbfgåf/f
j[Iff/f]kg
# af9L n's'd ufpF #%) @)) rl/r/g
gug]{
j[Iff/f]kg
ug]{ /
vlgv;{g
gug]{
k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
$ af9L k~rf;] !* !) t6aGw /
hg>d
jiff{tsf]
;dodf
rgfvf] x'g]
64
j8f g+= @
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg-
x]S6/df_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! d'xfg
;'Sg]
unRof]n ufafª,
wafª sf
() 3/
j[Iff/f]kg
>dbfg
5]saf/
afFw
k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
@ d'xfg
;'Sg]
3fn'ª3'n'ª sfFqmL 7"nf]
ufpFsf
!!) 3/
5]saf/
afFw
k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
# d'xfg
;'Sg]
afdvf]nf ;fgf] ufpF
%) 3/
% klx/f] Sjfnvf #% @ la3f j[Iff/f]kg k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
^ d'xfg
;'Sg]
dkf{ vf]nf u}/LufpF
w'/Lrfvf
$% 3/
j[Iff/f]kg
>dbfg
5]saf/
k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
& cfunfuL 9afª ufpF $) @ la3f j[Iff/f]kg
hgr]tgf
k|fljlws /
cfly{s
;xof]u
* af9L
;Defjgf
lqj]0fL ahf/
j8f g+= #
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg -
x]S6/df_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
65
! kfgLsf]
d'xfg
;'sg]
df]/fafª
leqL vf]nf
!!% ;+/If0f ug]{ cfly{s
;xof]u
@ klx/f] hfg] em'Dnfafª $ @^ j[Iff/f]kg cfly{s
;xof]u
j8f g+= $
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg -
x]S6/df_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! af9L
klx/f]
sfF8f au/ %) !) >dbfg cj:yf
x]/]/
;xof]u
@ af9L
klx/f]
;flsd ^% % >dbfg cj:yf
x]/]/
;xof]u
# kfgL
d'xfg
;'Sg'
sfF8fsf]
uNkm' vf]nf
%% j[Iff/f]kg
ug]{
lg/LIf0f
ug]{
$ 9'Ëf
hf]lvd
klx/f]
sfF8fsf]
le/s'6f
!)) j[Iff/f]kg lg/LIf0f
% gbL
s6fg
t';fl/gb]lv
wf}nfklx/f]
;Dd
^) ( t6aGw
ug]{
cj:yf
x]/]/
cg'bfg
j8f g+= %
66
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg-
x]S6/df_
;fd'bfos uf=kf=n] s}lkot
! afbL e"d] %
8flnjfª
afn'jf
;fgj e]l/
vf]nf
@) $ >dbfg Iflt
cg';f/
x]/]/
cg'bfg
ug]{
@ klx/f] e"d] %
;]/fjfª
b/km
km'njfª
!&% % la?jf
nufpg]
tTj bg
b]jfn
nufpg]
lg/LIf0f
ug]{
;xof]u
ah]6
pkNJw
u/fpg]
# 9'ªuf
cfpg]
leq
klx/f]
bflnafª
v/ sf6\g]
le/
*^ @ hfnL
b]jfn
nufpg]
ah]t
lgsf;f
cg'bfg
$ aftf]
;8s
aft
IftL
e"d] %
;]/fafª
bflnafª
;flsd
#$% !% /f]syfd
hgr]tgf
lj1fkg
;'hfj
tflnd
Joj:yf
ug]{
% cfunfuL 8flnafª *^ @ hgr]tgf
67
j8f g+= ^
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg- la3f_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! klx/f]
hfg]
dxt vfDb} !$) %) hfnL eg]{
@ klx/f]
hfg]
dxt
tfdf/L
%) @) lj?jf
nufpg]
# vf]nfn]
hldg
s6fg
ca}vf] dxt !) #) hfnL eg]{ ah]6
$ vf]nfn]
hldg
s6fg
dxt l;:g]
vf]nf
%) %) lj?jf
nufpg]
j8f g+= &
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg-
la3f_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! emDemf
kfv] tyf
aif]{ e]n
ax'nf
vf]nf
wd{zfnf
ufpF tyf
:s'n
&% ^)
@ jif]{ klx/f]
;]jf;
vf]nf
pu/Lafª
afutf/]
!% $)
68
# dË/f
vf]nf
d"nkfgL
l;tf/L
%) # la3f
$ x'nafª
klx/f]
klx/f ufnf ( #)
% v'dfvf]nf v'dfvf]nf
rf}/
&) $)
j8f g+= *
qm=; ljkbsf]
lsl;d
:yfg k|efljt
3/w'/L
Ifltu|:t
hldg-
x]S6/df_
;fd'bfon] uf=kf=n] s}lkmot
! klx/f] e}+;Lnf]6] !) % /f]kgL k|efljt
;d'bfox?nfO{
;xof]u ug]{
/fxtsf]
Joj:yf
ug]{
@ klx/f] /
hldg
efl:;g]
tfDb} !@ !)
/f]kgL
“ “
# klx/f] lemDsf % # /f]kgL
j8f g+= (
qm=; ljkbsj
lsl;d
k|efljt
:yfg
3/w'/L If]tL
u|:t
hldg
;d'bfosj sfd ufpFkflnsf
sf] sfd
s}lkmot
! klx/f] l;drf}/ !)) #)
lj3f
j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
cWofg ul/
cg'bfg jf
jl:t ;fg]{
69
@ klx/f] 3§] vf]nf & $ lj3f j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
cWofg ul/
cg'bfg jf
jl:t ;fg]{
# glb
ls6fg
u}/LufpF
ahf/ v]t
au/
%) @%lj3f j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
tf/ hfln
$ d'xfg tf/n
vf]nf
#( @%
lj3f
j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
cg'bfg
% klx/f] rr{'nfpg] h+un @%
lj3f
j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
;xof]u j[Iff
/f]kg
^ klx/f] dl;gf !% $ lj3f j[Iff/f]kg ug]{
>dbfg ug]{
;xof]u
j[Iff/f]kg
& klx/f] uf]hf{n] !^ % lj3f >dbfg j[Iff/f]kg
gf]6M
• d}afªdf Ps 3/ klx/f]n] nu]sf]n] j8f cWoIfn] $ dlxgfleq ufpFkflnsfdf l/kf]6{ NofO{
pQm 3/ Joj:yfkg ug]{ .
• ljkb Jooj:yfkg ;ldlt j8f cWoIfsf] g]t[Tjdf alg;s]sf] / sfo{ljlw ;d]t alg;s]sf]
5 . o;nfO{ ca ;lqmo agfpg] .
70
k|fs[lts ;|f]t Joj:yfkg
k|fs[lts ;|f]t Joj:yfkgdf hn, hª\un / hldgsf] Joj:yfkg g} xf] . hldgsf] ;jfndf
s[lifsf] cWofodf ;a} s'/f pNn]v ul/Psf] 5 . hn cGtu{t l;+rfO{, vfg]kfgL, d'xfg ;+/If0f,
hnljB't dflys} cWofodf pNn]v ul/Psf] 5 . o; cWofodf vf;u/L pNn]v ug{'kg]{ tLg ljifo
hf] lgDgcg';f/ 5g\ .
1. jgsf] Joj:yfkg .
2. vf]nf, gbLsf] ;+/If0f
3. vfgLsf] pkof]u / Joj:yfkg .
jg Joj:yfkgsf ;f]r, nIo / p2]Zox?
;f]+r
jg Joj:yfkgsf pko{'Qm k4ltx? klxrfg u/L jgsf] x}l;ot glau|g] u/L jgnfO{ pTkfbgd"ns
agfpg], jg;Fusf] ;fdflhs, ;f+:s[lts ;DaGwnfO{ cIf'00f /fVb} jgsf] cf}Bf]lus/0fsf] dfWodaf6
o'jfx?nfO{ :j/f]huf/ k|bfg ub{} cfGtl/s j;fO{ ;/fO{nfO{ Go"gLs/0f ug{] .
nIo
jgsf] ;+/If0f, Joj:yfkg, pkof]usf] dfWodaf6 s[lif hghLjg ;xh / ;/n agfpFb} u|fdL0f
cf}Bf]lus/0fnfO{ ko{6gnfO{ hf]8\b} :yfgLo cy{tGqnfO{ dha't agfpg] .
p2]Zo
1. s'g jgnfO{ s:tf] lsl;dsf] Joj:yfkg h?/L 5 klxrfg ug{] .
2. jg If]qsf] ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]usf] ;du| sfo{of]hgf lgdf{0f ug{] .
3. jgdfly cfl>t ;d'bfosf] k/Dk/fut hLljsf]kfh{gsf] k]zfnfO{ ;+/If0f / k|j{4g ug{] .
4. r/0f If]qx?sf] ;+/If0f ug{] .
5. hl8a'6Lsf] v]tL, ;+/If0f / Joj:yfkg dfkm{t\ jgnfO{ cf}Bf]lus/0f;Fu hf]8\b} k/Dk/fut
pkrf/k4ltnfO{ k|j4{g ug{] .
6. k|s[ltdf cfwfl/t ko{6gsf] clej[l4 ug{] .
7. jgnfO{ ;LdfGts[t ju{, ul/a, blnt, dlxnfsf] hLjg:t/ psf:gsf] nflu pko{'Qm of]hgfx?
agfpg] .
8. o; ufpFkflnsfsf] h}ljs ljljwtf ;+/If0f, Joj:yfkg / pkof]usf] dfWodaf6 cfGtl/s
j;fO{ ;/fOnfO{ Go"gLs/0f ub{} /f]Sg kxn ug{] .
71
o; ufpFkflnsfn] jg Joj:yfkgdf lgDglnlvt dfGotfx? cufl8 ;f/]sf] 5 .
1. ;fd'bflos jg agfpg ldNg] If]qx?sf] vf]hL ug{] / ;d'bfon] hf]ufpg ;Sg] hlt jg
;d'bfonfO{ x:tfGt/0f ug{] .
2. ;fd'bflos jg x:tfGt/0f u/]/ afFsL /x]sf] jgnfO{ kflnsf jg agfpg] .
3. o; ufpFkflnsfdf /x]sf sa'lnotL jgx?nfO{ lg/Gt/tf lbg] .
4. ko{6sLo / cflbjf;L hghfltsf] clwsf/sf] b[li6sf]0faf6 cflbjf;L hghflt ;+/lIft If]q
agfpg] . -ICCA_
5. kz'k+IfLd}qL jg agfpg] .
6. jgleq /x]sf kfgLsf d'xfgx?nfO{ ;+/If0f ug{ ;fd'bflos kl/rfng ug{] .
7. s[lif jg / kmnkm'n jgdf hf]8 lbg] . t/ jgsf] x}l;ot eg] glaufl/sg pQm jg agfpg]
.
8. jgnfO{ k/Dk/fut pkrf/k4ltsf lx;fan] hf]8L cf}ifwLhGo hl8a'6Lx?sf] ljz]if ;+/If0f
ug{] .
jg Joj:yfkgdf ;d:of / r'gf}tL
1. ;fd'bflos jg btf{, gjLs/0f / sfo{of]hgf :jLs[t ug{ ufpFkflnsfdf gcfpg' .
2. jgdf ;d'bfosf] ;Nnfxljgf ;8s vGg' .
3. jg pkef]Qmf ;ldltx? ;lqmo gx'g' .
4. ;fd'bflos jgdf 5'6]sf pkef]Qmfx? 5'l6/xg' .
5. jgaf6 bfp/f, 3fF; ;f]Q/, 3/ agfpg] sf7 eGbf afx]s jgdf cfwfl/t pBdx? w]/} gx'g'
.
6. jgdf cfunfuL x'g' .
7. jgdf /x]sf n8f k8f sf7, a'9f ?vx? s6fg gug{' .
8. ;fd'bflos jgn] ul/ad'vL sfo{of]hgf gagfpg' .
9. ;fd'bflos jgdf cfwfl/t hl8a'6L pBd gx'g' .
;fd'bflos jg ;dfwfgsf af6fx?
1. ;fd'bflos jgdf rl/r/0f /f]Sg'kg{] .
2. rl/r/0fIf]q ufpFkflnsfn] 5'6\ofpg' kg{] .
3. 9nfk8f, a'9f ?v slt sf6\g ldNg]5g\ cWoog u/L sf6\g'kg{] / gofF j[Iff/f]k0f 7fpFsf]
klxrfg u/L j[Iff/f]k0f ug{'kg{] / ufpFkflnsfn] cfkm\gf] cfo;|f]t j[l4 u/L To:tf] cfo;|f]t
pTkfbgd"ns sfddf nufpg' kg{] .
4. hl8a'6Ldf cfwfl/t pBd vf]nL :yfgLo ;d'bfon] kmfObf lng ;Sg'kg{] . t/ o:tf] pBd
aflxl/ofn] eg] ug{ gkfpg] .
72
5. jgnfO{ ko{6g;Fu hf]8\g'kg{] .
6. :yfgLo sf7 pBdLx?sf nflu sf7 ;xh k|lqmofn] kfpg ;xhLs/0f ug{'kg{] . of] :yfgLo
pBdLsf] xsdf dfq} nfu" x'g]5 .
7. ;fd'bflos jg x:tfGt/0f u/]/ afFsL /x]sf] jg kflnsfn] kflnsf jg 3f]if0ff ug{'kg{] .
8. kflnsf jgnfO{ s;/L cfod"ns agfpg ;lsG5 < cg';Gwfg ug{'kg{] .
9. s[lif jgsf] cjwf/0ffdf cfwfl/t eP/ jgsf] x}l;ot glju|g]u/L cem /fd|f];Fu ;+/If0fdf
Wofg lbFb} kmnkm"n vf;u/L cf]v/ / :ofpdf hf]8 lbg'kg{] .
10. s[lif jgs} cjwf/0ffdf cfwfl/t eP/ kmnkm"n afx]s a];f/ / c? s] ug{ ;lsG5
ufpFkflnsfn] vf]hljg ug{'kg{] .
o; u'?of]hgfn] jgsf ;DaGwdf lnPsf lg0f{ox? lgDgcg';f/ 5g\ .
1. ;d'bfon] Joj:yfkg ug{ ;Sg]hlt jg ;d'bfonfO{ x:tfGt/0f ug{]5 .
2. ;fd'bflos jg x:tfGt/0f u/]/ afFsL /x]sf] jg kflnsf jg x'g]5 .
3. ;fd'bflos jg, sa'lnotL jgsf] sfo{of]hgf btf{ / gjLs/0f ug{]5 . o:tf] k|fjwfgsf nflu
ufpFkflnsfn] ;fd'bflos jg / sa'lnotL jgnfO{ kqfrf/ ug{]5 .
4. jgsf] ;b:otf / ;Ldfgf ljjfb j8fcWoIfsf] g]t[Tjdf ;dfwfg x'g]5g\ .
5. k|To]s ;fd'bflos jgn] ul/a, blnt / dlxnfd'vL sfo{of]hgf lgdf{0f ug{'kg{]5 .
6. jgnfO{ ko{6g, s[lif jg / hl8a'6L pBd;Fu hf]l8g] 5 .
cflbjf;L ;d'bfob\jf/f ;+/lIft If]q -ICCA_
o; u'?of]hgfn] rf/ lsl;dsf jg Joj:yfkg k4ltx?nfO{ c+uLsf/ u/]sf] 5 . ;fd'bflos jg,
sa'lnotL jg, kflnsf jg / ;d'bfoåf/f ;+/lIft If]q . cflbjf;L hghflt ;d'bfoåf/f ;+/lIft
If]q g]kfnsf nflu gofF cEof; xf] . cGt/f{li6«o ?kdf :jLsfo{ eP klg g]kfndf o;sf] cEof;
5}g . o:tf] jgn] cflbjf;Lsf k/Dk/fut clwsf/ / jg;Fu /x]sf] cflbjf;Lsf] cfly{s, ;fdflhs,
;f+:s[lts ;DaGwnfO{ ;'lglZrt ub{5 .
cflbjf;L hghflt ;d'bfob\f/f ;+/lIft If]q eg]/ ;'lnrf}/, hnhnf, yjf+u, u'gfd, n's'd, ts;]/f,
x'sfd, d}sf]6, hfª, Kjfª, l;:g] x'Fb} 9f]/kf6g, DofUbL, j]gLnfO{ cflbjf;L hghflt ;+/lIft ko{6sLo
If]qsf] ?kdf ljsf; ug{]5 . cflbjf;L hghflt ;+/lIft If]q tf]lsg'sf sf/0f lgDg 5g\ .
1. cflbjf;L hghfltsf] ;f+:s[lts ;DaGw ePsf] .
2. k/Dk/fut hLljsf]kfh{gdf ;DaGw hf]l8Psf] .
3. vs{ r/0fx? r/0fIf]q ePsf] .
4. vf]nf, 5x/f ePsf] .
5. jGohGt' ePsf] .
6. df]6/af6f]af6 sd b'/L ePsf] .
73
7. jgdf ljljwtf ePsf] cyf{t\ h}ljs ljljwtfk"0f{ h+un ePsf] .
8. hl8a'6Lx? ePsf] .
9. pRr If]q ePsf] .
10. o'4sf dxtjk"0f{ :ynx? klg ;dfj]z ePsf] .
dflysf] 5gf}6 k|lqmofnfO{ ljZn]if0f ubf{ ;+/lIft If]q tLg sf/0fn] dxtjk"0f{ 5 . klxnf] o;df
k|fs[lts ljljwtf 5 . bf];|f] hghflt j:tLx? ePsf]n] ;f+:s[lts ljljwtf 5 . / k|s[lt / ;+:s[ltleq
o'4sf dxtjk"0f{ :ynx? hf]l8Psf] 5 . ko{6sLo b[li6sf]0fn] of] ;+/lIft If]q k|s[lt, ;+:s[lt / o'4
ko{6g hf]l8Psf] If]q xf] . hf] g]kfnsf nflu ;j{yf df}lns If]q xf] . o; cflbjf;L ;d'bfo ;+/lIft
If]q -ICCA_ sf] u'?of]hgf ufpFkflnsfn] Psjif{leq agfpg] 5 . o; u'?of]hgfn] cflbjf;L hghflt
;d'bfoåf/f ;+/lIft If]qsf] klxrfg u/]sf] 5 . Ps jif{leq o;sf] a]Un} u'?of]hgf aGg] 5 .
gbL ;+/If0f
gbL ;+/If0f clxn] Pp6f k|d'v ljifo xf] . dfgj a9\bf] j:tL ljsf;n] gbLsf] hLjgdfly ;+s6
cfPsf] 5 . o; ufpFkflnsfel/sf gbLsf] hLjg hf]ufpg lgDglnlvt dfGotf / lg0f{o cufl8
;f/]sf] 5 .
1. gbLdf dfgj l;lh{t kmf]xf/hGo kbfy{x? tyf 9n gld;fpg] .
2. df5f dfbf{ jd, ljiffbLsf] k|of]u ug{ gkfOg] .
3. aflxl/ofx?nfO{ df5f dfg{ k|ltalGwt ug{] .
4. k/Dk/fut ?kdf df5f dfl//x]sfx?nfO{ ;xhLs/0f ug{] .
5. gbL ;+/If0fsf] nflu ;fd'bflos ;d"xx?sf] lgdf{0f / kl/rfng ug{] .
vfgL
o; ufpFkflnsfleq /x]sf vfgLx?sf] ;+3 / k|b]zsf] ;xof]udf vfgLsf] cWoog ug{] k|:tfj cufl8
;f/]sf] 5 . s] vfgL 5g\ < slt dfqfdf 5g\ < clxn];Ddsf cWoogx?n] ljZjfl;nf] 9+un] k|:t't
ug{ ;s]sf] 5}g . ca ljZjfl;nf] 9+uaf6 cWoog ug{ ufpFkflnsfn] u'?of]hgfdf k|:tfj /fv]sf] 5
.
vfgLsf] ;DefJotf cWoog eO;s]kl5 vfgL pTvggsf] r/0fdf cyf{t\ vfgL pTvggeGbf klxnf
:yfgLo ;/sf/ / :yfgLo ;d'bfon] kfpg] nfesf] afF8kmfF8 x'g h?/L 5 . cfkm\gf] ufpFkflnsfdf
vfgL k|of]udf cfof] eg] ufpFkflnsfn] kfpg] lx:;f s] xf] < slt xf] < s;/L xf] < To;}u/L ;d'bfon]
kfpg] s;/L xf] / slt xf] < pTvggk"j{ g} ;xdlt ug{' h?/L 5 . o; cy{af6 vfgLsf] nfesf]
afF8kmfF8af6 rf/y/L txn] nfesf] afF8kmfF8 ug{ h?/L ePsf] dfGotf cufl8 ;f/]sf] 5 .
ufpFkflnsfn] nfesf] afF8kmfF8sf] k|:tfj o;/L k|:t't u/]sf] 5 .
74
qm=;+= tx nfesf] k|ltzt
! :yfgLo ;d'bfo #) k|ltzt
@ :yfgLo ;/sf/ #) k|ltzt
# k|b]z ;/sf/ @) k|ltzt
$ ;+3Lo ;/sf/ @) k|ltzt
ko{6g
:yfgLo cy{tGq a[l4sf] nflu o; ufpFkflnsfn] ko{6gnfO{ klg k|d'v cfwf/dWo]sf] Ps cfwf/
agfPsf] 5 . o; ufpFkflnsfn] ko{6g ;DaGwL lgDg ;f]+r, nIo / p2]Zo /fv]sf] 5 .
;f]+r
ko{6gn] :yfgLo cy{tGqsf] j[l4sf nflu k|s[lt, ;+:s[lt / o'4 ko{6gaf6 k|j4{g ug{] .
nIo
:yfgLo cy{tGqsf] a[l4 ub{} cfTdlge{/ ;dfh lgdf{0f ug{ of]ubfg ug{] .
p2]Zo
1. k|s[lt -tfntn}of, vf]nfgfnf, kf]v/L, em/gf, jg, ef}uf]lns ljlzi6tf_, ;+:s[lt -rf8af8,
e]ife'iff, gfrufg, vfglkg, 3/sf] df}lnstf, ;fdflhs ;DaGw, afhfufhf_ / o'4sf]
dxtjk"0f{ :ynx?sf] dfWodaf6 o'4 ko{6g k|j4{g ug{] . cyf{t\ k|s[lt, ;+:s[lt / o'4
ko{6gnfO{ hf]8 lbg] .
2. o'4;Dkbf cyf{t\ a+s/, PDa';, dfOg k8\sfOPsf 7fpF, o'4sf a}7s, ;Dd]ng, e]nf, k|lzIf0f,
n8fO ePsf 7fpF, o'4df ljz]if dxtjsf If]qx?, dxtjk"0f{ lg0f{o ul/Psf :ynx?, ;xfbt
k|fKt :ynx?, o'4sfndf ag]sf ef}lts k"jf{wf/, k'n, af6f], g]tfx?n] lnPsf ;]N6/ :ynx?,
;]g df]8n, gd"gf ljBfno, hgsDo'g, cfOsf]0f, Nof08dfs{, ;fgf 3/]n' pBf]unfO{ o'4
;Dkbfsf ?kdf ;+/If0f ug{] / ko{6sLo b[li6sf]0fn] k|j4{g ug{] .
3. ko{6g Joj;fonfO{ o'jfx?;Fu hf]8L :yfgLo o'jf Joj;foL pTkfbg ug{ d2t ug{] .
4. ko{6gdf ;LdfGts[t ;d'bfo, e"ldxLg, blnt, dlxnfnfO{ k|ToIf ;+nUg ug{] .
5. k|fs[lts ;|f]t / ef}uf]lns ;'Gb/tfnfO{ gi6 gx'g] u/L k|j4{g ug{] .
o; ufpFkflnsfsf] ko{6g;DaGwL d"No dfGotfx? lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
75
1. :yfgLo cy{tGqnfO{ a9fjf lbg] u/L ko{6gnfO{ k|j{4g ug{] .
2. ul/aL lgjf/0f / vfB ;'/Iffdf ko{6g Joj;fonfO{ hf]8 lbg] .
3. ;Dej eP;Dd klxrfg ePsf ul/a 3/w'/Lx?nfO{ ko{6g Joj;fo;Fu hf]8\g] .cyf{t\
ul/ad'vL ko{6gnfO{ k|fyldstf lbg] .
4. dWokxf8L nf]sdfu{ ;~rfng eO;s]sf] x'gfn] kf]v/fdf cfpg] ko{6sx?nfO{ cfslif{t ug{
kf]v/fnfO{ /0fg}lts ynf]sf ?kdf ljsf; ug{] .
5. n'lDagLdf cfpg] ko{6sx?nfO{ e"d] leq\ofpgsf nflu n'lDagLnfO{ klg ko{6sLo /0fg}lts
ynf]sf ?kdf lng] .
6. s[lif, kmnkm'ndf cfwfl/t ko{6gnfO{ k|j4{g ug{] .
7. jg / hl8a'6Ldf cfwfl/t ko{6gnfO{ k|j4{g ug{] .
8. o'4 ko{6gnfO{ k|j4{g ug{] .
9. df}lns ;+:s[lt, df}lns 3/, df}lns vfgf, df}lns e]ife'iffdf cfwfl/t ko{6gnfO{ k|j4{g
ug{] .
o; u'?of]hgfn] ko{6s k|j4{gsf nflu lgDglnlvt b[li6sf]0fx? cufl8 ;f/]sf] 5 .
1. ko{6g Joj;fodf :yfgLo lghL If]qnfO{ k|fyldstf lbg] . aflxl/of lghL If]qnfO{ ;s];Dd
gleq\ofpg] .
2. 3/af; sfo{qmdsf] k|j4{g ug{] . 3/af; sfo{qmd ;Dej x'g] 7fpFdf lghL xf]6]n gvf]Ng] .
3/af; ;Dej gx'g] 7fpFdf :yfgLo lghL If]qnfO{ k|j4{g ug{] .
3. :yfgLo df}lnstf cyf{t\ k|s[lt / ;+:s[ltdf cfwfl/t ko{6gdf hf]8 lbg] . tfn, em/gf,
gbL, e"uf]nsf] ;+/If0f ug{] . dfgjLo x:tIf]kn] o:tf k|s[ltsf :j?k gljufg{] . ;+/If0f,
Joj:yfkg / pkof]usf] l;4fGtdf cfwfl/t eP/ ultljlwx? ;+rfng ug{] .
4. :yfgLo cuf{lgs vfgf, e]ife'iff, rf8jf8nfO{ s]Gb|df /fv]/ ko{6gsf] clej[l4 ug{] .
5. o'4 ko{6gnfO{ k|d'v k|fyldstf lbg] .
6. cflbjf;L hghflt ;d'bfob\jf/f ;+/lIft If]qnfO{ ko{6sLo uGtJo agfpg] .
7. wfld{s:ynx?nfO{ klg ko{6g;Fu hf]8\g] .
8. cflbjf;L hghfltsf df}lns 3/x?nfO{ ;+/If0f ug{] / ufpFkflnsfn] o:tf 3/ lgdf{0fsf]
nflu k|f]T;fxg ug{] .
9. u'l/Nnf 6]«nnfO{ dxtjsf ;fy k|fyldstfsf] ;"rLdf /fVg] .
10. :yfgLo du/ vfd efiffnfO{ ljz]if k|j4{g ug{] .
11. hghflt ;fF:s[lts ;+u|xfno lgdf{0f ug{] .
12. ko{6sLo ?6df o'4 ;+u|xfnosf] lgdf{0f ug{] .
13. o'4:ynx?nfO{ h:tfsf] t:t} ;+/If0f ug{] .
76
14. ;a} 3/df Pp6f sf]7f ko{6gd}qL dfkb08df kg{]u/L kfx'gfsf] nflu /fVg ufpFkflnsfn]
;xhLs/0f ug{] .
ko{6s leq\ofpgsf nflu o; ufpFkflnsfn] ug{'kg{] cfGtl/s tof/Lx? tn pNn]v ul/Psf] 5 .
1. k|rf/k|;f/ ug{'kg{] . :yfgLo:t/ / s]Gb|Lo:t/df /x]sf klqsf, 6]lnlehg, cgnfOg, /]l8of],
;fdflhs ;~hfnx?df Jofks ;fem]bf/Ltfsf cfwf/df k|rf/k|;f/ ug{'kg{] .
2. ko{6g ljsf;sf] nflu a]Un} u'?of]hgf agfpg'kg{] .
3. ko{6g;Fu cflbjf;L hghflt ;d'bfo ;+/If0f If]qsf] a]Un} u'?of]hgf agfpg'kg{] .
4. ko{6sx?sf nflu x:tsnfdf cfwfl/t ;fdu|Lsf] ljsf;sf nflu ufpFkflnsfn] kxn ug{] .
5. ko{6gEo" KjfOG6x?sf] k|rf/k|;f/ ug{] .
6. k|To]s j8fdf Pp6f cuf{lgs xf]6]n vf]Ng] h;nfO{ ufpFkflnsfn] &% xhf/;Dd cg'bfg lbg]
.
7. hl8a'6Ldf cfwfl/t ko{6gsf] klg k|j4{g ug{] .
8. ko{6sx?sf] :jfut ;Tsf/nfO{ Wofgdf /fvL o'jf / l;+uf] ;d'bfonfO{ ko{6gd}qL agfpg
Ifdtf clej[l4 ug{] .
9. 7fpF 7fpFdf xf]l8{+u af]8{sf] Joj:yf ug{] .
10. efiff ;+:s[ltnfO{ ;+/If0f ug{] / ko{6snfO{ b]vfpg] .
11. tfn, em/gf, gbLsf] ;+/If0f ug{] / o:tf k|fs[lts ;|f]tsf] hLjg hf]uffO{ ko{6snfO{ cfslif{t
ug{] .
12. oftfoftsf] kx'Fr a[l4 ug{] t/ k|fs[lts ;|f]tsf] glhs} ;8s gn}hfg] . h;n] ubf{ k|fs[lts
;|f]tsf] bf]xf]g gxf];\ ko{6s lx8f];\ / :yfgLo cy{tGqdf of]ubfg u/f];\ .
13. s[lif kmd{, e]8f kmd{, 7"nf] dfqfdf kmnkm"n If]qsf] lgdf{0f u/L ko{6snfO{ cfslif{t ug{] .
14. ;s];Dd ;:tf]df ko{6snfO{ vfgf a:gsf] Joj:yf ug{] / ko{6ssf] j;fO{ nDAofpg
dgf]/~hgfTds lqmofsnfkdf hf]8 lbg] .
15. xfOk|f]kmfOn JolQmx?nfO{ ko{6sLo If]q 3'dfP/ ;~rf/dfWofddf x:tIfk ug{] af6f] lng]5 .
16. e"d]gfr, emfqmL gfr, k};]? gfr, grf? gfr, emf]/]NgL gfr, l;+uf? gfr, do"/ gfr, 6Kkf
gfr, ;f]/7L gfr h:tf ;f+:s[lts gfrx?sf] cWoogcg';Gwfg, k|rf/k|;f/, lnkmn]6 lgdf{0f,
;L8L lgdf{0f ug'{kg]{ . wfld{s ko{6gnfO{ kjw{g ul/g]5 . wld{s ?kdf dxtjk"0f{ /x]sf
r'gaf+usf] tLgalxgL, a/fx yfg, h'lN6af+u, /lraf+u a/fx yfg, /flwsf a/fx dlGb/ 3f]Gt]
l;4 dlGb/, k+rf;], l;4yfg nufotsf d7dlGb/x?sf] ;+/If0f ul/g]5 .
17. ufpFx?df u|fdL0f gd"gf j:tL ljsf; ug{] . -:df6{ len]h, PsLs[t j:tL, hghfltd}qL
ko{6sLo j:tL, blnt gd"gf j:tL, kmnkm"n gd"gf a:tL, s[lif gd"gf j:tL_
18. df}lns k/Dk/fut 3/x? lgdf{0f ug]{nfO{ k|f]T;fxg:j?k cf+lzs cg'bfgsf] Joj:yf ul/g]5
.
77
ko{6gsf] ;jfndf e"d] ufpFkflnsfn] ul//x]sf sfdx? o;k|sf/ 5g\
1. e"d]sf] e"uf]n eGg] 8s'd]G6L lgdf{0f eO;s]sf] 5 .
2. u'l/Nnf 6]«nsf] 8s'd]G6L lgdf{0f eO/x]sf] 5 .
3. e"d] bk{0f /+uLg a'n]l6g k|sfzg x'Fb}5 .
4. ko{6g k|j4{g ug{sf nflu ko{6g Joj;foL, du/ ko{6g d~r, kj{tf/f]x0f ;+3 6fg;Fu
5nkmn rln/x]sf] 5 .
o; ufpFkflnsfn] d'Votof b'O{j6f ko{6sLo ?6sf] kl/sNkgf u/]sf] 5 . hf] lgDgcg';f/ 5g\ .
1. ufpFkflnsfn] ;'lnrf}/, hnhnf, yjf+u, u'gfd, n's'd, ts;]/f, 9f]/kf6g, DoffUbL, j]gLnfO{
cflbjf;L hghflt ;+/lIft If]q -ICCA_ sf] ?kdf 3f]if0ff u/]sf] 5 .
2. r'gaf+u, nfaf+u, dxt, e'mDnfaf+u, Sofª;L, sfqmL o'4 ko{6gsf] ?kdf ljsf; ug{] 3f]if0ff
u/]sf] 5 .
cf}Bf]lus/0f
o; ufpFkflnsfsf] u'?of]hgfdf cf}Bf]lus/0f;DaGwL s]xL k|:tfjx? k|:t't ul/Psf 5g\ . o;
ufpFkflnsfn] vf;u/L u|fdL0f cf}Bf]lus/0fsf] dfWodaf6 cf}Bf]lus/0ftkm{ hfg] dfGotf cufl8
;f/]sf] 5 . cf}Bf]lus/0fsf] dfq} gf/fn] :yfgLox?n] nfe lng g;Sg] g]kfnL ;Gbe{df ul/Psf]
ljZn]if0fnfO{ Vofn u/L o:tf] dfGotf cufl8 ;fl/Psf] xf] .
cf}Bf]lus/0fsf ;f]+r, nIo / p2]Zox? lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ .
;f]+r
:yfgLo ;|f]t, :yfgLo 1fg, l;k / :yfgLo dfgjzlQmdf cfwfl/t ;fgf t/ w]/} pBf]usf] :yfkgf
ug{' .
nIo
:yfgLo cy{tGq / cfTdlge{/ cy{tGqnfO{ a9fjf lbg aflx/ ahf/ ePsf pBf]ux?sf] :yfkgf ug{'
.
p2]Zo
1. u|fdL0f cf}Bf]lus/0f ug{' .
2. o'jfx?nfO{ pBdL agfpg' .
78
3. :yfgLo ;|f]t ;fwgsf] ;xL kl/rfng ug{' .
4. :yfgLo dfgjzlQmsf] Jojl:yt k|of]u ug{' .
5. :yfgLo cy{tGqnfO{ dha't agfpg' .
6. o'jfx?nfO{ ljb]z knfog x'gaf6 /f]Sg' .
7. ljb]lzPsf o'jfx?nfO{ lkmtf{ ug{' .
cf}Bf]lus/0fsf dfGotfx? o;k|sf/ /x]sf 5g\ .
1. s[lif, jg, hl8a'6L, ko{6gdf cfwfl/t pBdnfO{ k|fyldstf lbg] .
2. pBdsf nflu rflxg] sRrf kbfy{ ufpFkflnsfd} ePsf] x'g'kg{] cyf{t\ sRrf kbfy{ cGoqaf6
Nofpg gkfOg] .
3. cfkm\gf] ufpFkflnsfdf /x]sf] sRrf kbfy{ ;s];Dd aflx/ klg hfg glbg] . ;s];Dd k|zf]wg
u/]/ dfq} aflx/ k7fpg] .
4. pBddf o'jfx?nfO{ k|fyldstf lbg] .
5. aflx/L ahf/ ePsf], sd vr{df, :yfgLo ?kdf 1fg, l;k / k|ljlw ePsf] pBdnfO{ pRr
k|fyldstfdf dfGotf lbg] .
6. k|fs[lts ;|f]tsf] ljgf; x'g] u/L s'g} klg pBf]u ;+rfng ul/g] 5}g .
7. pBf]unfO{ ;'/Iff k|bfg ul/g]5 . o:tf] ;'/Iffsf] k|jGw ;fdflhs ?kdf g} x'g]5 .
8. dhb'/d}qL pBf]unfO{ k|fyldstfsf] ;"rLdf /flvg] 5 . cyf{t\ dhb'/sf] xslxt gug{]
pBf]unfO{ ufpFkflnsfn] cg'bfg lbg] 5}g .
o; ufpFkflnsfleq ;Defljt pBf]ux?sf] ;"rL ufpFkflnsfn] u'?of]hgfdf o;/L k|:t't u/]sf] 5
1. cNnf] wfuf]df cfwfl/t pBf]u .
2. e]8fafv|fsf] pgsf] /f8LkfvL pBf]u .
3. sf7df cfwfl/t kmlg{r/ pBf]u .
4. x:tsnf pBf]u .
5. afF;hGo pBf]u .
6. d;nfhGo pBf]u .
7. lrofhGo pBf]u .
8. l;:g'hGo pBf]u .
9. cfn'lrK; pBf]u .
10. hl8a'6Ldf cfwfl/t pBf]u .
11. h';, hfd, h]nL pBf]u .
12. :yfgLo kf}li6s cfxf/ pBf]u .
13. s[lifcf}hf/ pTkfbg -cf/g_ .
79
14. aLpljhg k|zf]wg s]Gb| .
15. df;' k|zf]wg pBf]u .
16. cNnf] k|zf]wg pBf]u .
17. ;n pBf]u .
18. 8]/L pBf]u .
19. Rofp k|zf]wg s]Gb| .
20. s[lif kmd{ .
21. kz'kfng kmd{ .
22. t]nxg pBf]u .
23. k/Dk/fut cf}ifwLhGo hl8a'6L pBf]u .
24. crf/ pBf]u .
e'd] ufpFkflnsfleq rf/ jif{df ;fgf #@ j6f u|fdL0f pBf]ux? ;+rfng ePsf x'g]5g\ . o:tf
pBf]ux? ;+rfng ubf{ ufpFkflnsf cfkm\gf d"NodfGotfaf6 aflx/ hfg] 5}g . pBf]ux?sf nflu &
lsl;dsf] juL{s/0f tn k|:t't ul/Psf] 5 .
qm=;+= pBf]u ;+rfng ug{ rflxg] /sd cg'bfg k|ltzt
! ! nfv;Ddsf pBf]usf nflu ztk|ltzt cg'bfg
@ $ nfv;Ddsf pBf]usf nflu ^) k|ltzt cg'bfg
# ^ nfv;Ddsf pBf]usf nflu %) k|ltzt cg'bfg
$= * nfv;Ddsf pBf]usf nflu #) k|ltzt cg'bfg
%= !) nfv;Ddsf pBf]usf nflu @) k|ltzt cg'bfg
^= !% nfv;Ddsf pBf]usf nflu % k|ltzt cg'bfg
ufpFkflnsfn] ;+3 / k|b]z;Fusf] ;xsfo{
ufpFkflnsfnfO{ cToGt} h?/L t/ cfkm"n] ug{ g;Sg] sfdx? ;+3 / k|b]zsf] ;xsfo{df ug{]
u'?of]hgfn] k|:tfj u/]sf] 5 . cfkm\gf] ;|f]tn] EofP;Dd ufpFkflnsf cfkm}n] sfd ug{] 5 . cfkm\gf]
;|f]tn] gEofPsf t/ clt h?/L lgDg sfdx?nfO{ ;+3 / k|b]z;Fusf] ;xsfo{df % jif{leq ug{]
sfdnfO{ tn k|:t't ul/Psf] 5 .
• vfaf+uau/, dxt, sf]hf{, r'Gaf+u ;8s -k|b]z hf]8\g]_
• s[lif pBf]u -7"nf kmnk"mn, 7"nf kz' kmfd{, e]8f / afv|f kmfd{_
• ;]/fjf+ub]lv gfvf /f+U;L hf]8\g] ;8s
80
• ljpljhg k|zf]wg pBf]u
• gbL s6fg df=lj=n's'd
• jfn'jf gbL s6fg
• u}/LufpF v]tau/ gbL s6fg
• gfjf+u, whfxfNg] vf]nf, e'mDnfjf+u b]lv ;Ldf;Dd gx/ lgdf{0f
• Sof+U;L, e'mDnfaf+u, ;Ldf, df]/fjf+u, sfF8f;Dd ;8s
• ;'?+u dfu{sf] cWoog
• lqms]6 v]n d}bfg, n's'd
• e]8f kmd{ -!)))) ;+Vof_
• cfO;L;LP
• u'gfdb]lv sfqmL;Dd s[lif ;8s
• hl8a'6L pBf]u -kflnsfe/L ;a} hl6a'6L ;+sng u/]/_
• cfo'j{]b cf}ifwfno
• cuf{lgs s[lif cg';Gwfg kl/ifb\ .
• e'mDnfaf+ub]lv r'gaf+u;Dd ko{6sL If]q -l;8L lgdf{0f_
• rqmky lgdf{0f of]hgf
• ;+rf/sf] nflu 6fj/ lgdf{0f
• :jf:Yosf] ejg lgdf{0fsf] nflu
• sj8{ xn lgdf{0f of]hgf
• n3' hnljB't of]hgf
• r'gjf+u, ?s'dsf]6, n's'd ;8s lgdf{0f
• @% z}o\ofsf] c:ktfn lgdf{0f of]hgf
• o'4 ko{6g / kof{ko{6g r'gjf+u e]/L8fF8f, nfjf+u, dxt, n's'd lgdf{0f of]hgf
• r'gjf+u, l;drf}/, ?s'dsf]6 df]6/af6f] lgdf{0f of]hgf
• r'gaf+u, Rof+ur'+u, nfaf+u, yaf+u ;8s lgdf{0f of]hgf
• s[lqd tfn dgk' vf]nf, dxt ^ / * sf] aLrdf
• ljdfg:yn lgdf{0f of]hgf
• hn;|f]tsf] klxrfg u/L % d]= jf= ;Ddsf] hnljB't cfof]hgf lgdf{0f
• ufpFkflnsfsf] k|To]s 6f]ndf @) jif{leq sfnf]kq] ug]{
81
• yaf+ub]lv, ;]/fv]t, n's'd, jfn'jf, ;]/fv]t /\ofk\ml6+usf] ;+efJotf cWoog
• vfaf+u / dxt hf]8\g] df]6/ k'n,
• s[lif ;8s bf]d}b]lv d}af+u;Dd
• s'lrjf+u vf]nfdf t6aGb lgdf{0f of]hgf
• Kof/fUnfOl8+u, :s]l6+u of]hgf, n's'd
• zxLb :df/s ejg lgdf{0f of]hgf -kflnsf /x]sf] 7fpFdf_ .
• ;+efJotf cWoog u/]/ xfO8«f] kfj/ lgdf{0f of]hgf
• dfl/+udf cUof{lgs s[lif cg';Gwfg s]Gb|
• afx'gsfl6gf lnk\m6 vfg]kfgL of]hgf, r'Gaf+u
• df]/faf+u lnk\m6 vfg]kfgL of]hgf
• ko{6sLo If]qeGbf aflx/af6 n's'db]lv yaf+u;Dd ;8s lgdf{0f of]hgf
• ;]/faf+ub]lv /f+U;L hf]8\g] df]6/af6f] lgdf{0f of]hgf
• nfdfSof+ub]lv af:b};Dd l;+rfO{ of]hgf
• nfv/vf]nf l;+rfO{ of]hgf, e"d] (
• gaff+u vf]nfb]lv e'mDnfaf+usf] 7"nf]ufpF / ;Ldfsf] sfhfaf+u;Dd l;+rfO{ of]hgf
• gf}wf/Laf6 ufaf+u;Dd kfOkaf6 vfg]kfgL of]hgf
• e'mDnfaf+ub]lv ;Ldf;Dd kSsL gx/ lgdf{0f of]hgf
• e]/Lvf]nfb]lv e]/L8fF8f;Dd k}bn l;8L lgdf{0f of]hgf, e"d] (
• u}/LufpF, 8fF8fufpF, tLgalxgL k}bn l;8L lgdf{0f of]hgf, e"d] (
• dxt ufpFsf] 9n lgsf; of]hgf
• ;]/faf+u 9n lgsf; of]hgf
• n's'ddf w'kL ;Nnfsf] ;+/If0f / k|jw{g ug'{kg]{ .
• k|To]s jf8{df cfjZostf cg';f/ ;fd'bflos ejgx?sf] kxn ug'{kg]{
e'd] ufpFkflnsfn] o; u'?of]hgf lgdf{0fsf] sfof{Gjogdf b]lvPsf cj;/nfO{ o;/L k|:t't u/]sf]
5 .
cj;/x?
1. /fhgLlts l:y/tf
2. :yfgLo txn] g} gLlt lgdf{0f ug{ kfpg'
82
3. k|fs[lts ;|f]t ;fwg k|z:t dfqdf ePsf] / pTkfbg If]q / hgzlQm ePsf]
4. oftfoft / ef}lts k"jf{wf/x? tof/ x'Fb} uPsf]
5. :yfgLo :t/df s]xL ljifo ljz]if hgzlQm tof/ e}/x]sf] cj:yf
6. r'Gaf+u, yaf+u, dxt h:tf :yfg / nfaf+u, ;Ldf, n's'd h:tf rlr{t 7fpFx? xfdL;Fu x'g'
7. clwsf/ ;DkGg :yfgLo ;/sf/
8. ;+3 / k|b]zaf6 cg'bfg
9. ljQLo ;dfgLs/0f
10. eflifs, ;f+:s[lts, ;fd'bflos, ljlzi6tf / efjgfTds Pstf
11. k|of]uljxLg k|fs[lts ;fwgsf] kof{Kttf
12. :yfgLo k|fb]lzs / ;+3Lo ;8s ;+hfn
13. /fhgLlts r]tgf / hgr]tgfsf] lj:tf/
14. hgo'4sf sf/0f hgtfdf clwsf/ k|flKtsf] hfu/0f
15. o'4 ko{6g, ;f+:s[lts ko{6g / k|fs[lts ko{6g
16. e"d] x]l/6]h, xl/ofnL e"d], ;f+:s[lts x]l/6]h
17. o'jf ljsf; s]Gb|sf] dfWodaf6 ;a} o'jfsf] kl/rfng
18. of]hgf agfpFbf ;xhtfsf] dx;';
19. of]hgf agfpFbf juL{s/0fsf] ;xhtf
20. a]/f]huf/ o'jfn] /f]huf/ kfpg]
21. ;d'bfo cUof{lgs v]tLtkm{ pT;flxt x'g]
22. ;dfg clwsf/
23. ufpFkflnsfsf] clwsf/ sfg"g agfpg]
24. ufpFkflnsfn] of]hgf agffpg] clwsf/
83
25. cfk"m;Fu /x]sf ;Lk / snf, cj;/
26. a]/f]huf/ hgzlQm
27. cUof{lgs If]q
28. kof{Kt k|fs[lts ;|f]t
29. b'O{ /fli6«o ;8s ;+hfn
30. åGåsf] cWoog :yn, df}lns efiff ;+:s[lt
31. kof{Kt hn;|f]t
32. vfgLsf] ;|f]t
33. :yfgLo txnfO{ gLlt lgdf{0fsf] clwsf/
34. ?s'd k"j{sf k|ltlglw;ef ;b:o / s]Gb|Lo g]t[Tj u'?of]hgfdf k|ToIf ;+nUg x'g'
o;}u/L r'gf}tL / r'gf}tL Go"gLs/0f ug{] pkfoaf/] ufpFkflnsfn] tnsf] /0fgLlt pNn]v u/]sf] 5 .
qm= ;+ r'gf}ltx? r'gf}lt Go"gLs/0f ug]{ pkfox?
1. of]hgfsf] efjnfO{ gofF g]t[Tjaf6
k"jf{u|xL x'g] vt/f
g]t[Tj x:tfGt/0fsf] a]nf gofF g]t[Tj;Fu
5nkmn ug'{kg]{
2. cfly{s cefj x'g ;Sg] pTkfbg a9fpg'kg]{ / s/sf bfo/f
km/flsnf agfpg'kg]{
3. ljifout ljz]if1 cefj x'g ;Sg] Ifdtfjfg JolQmx?nfO{ bIftf xfl;n
ug{ u/fpg ;xof]u ug]{
4. :yfoL ;8s gx'g' / zx/ 6f9f x'g' ;8s lgdf{0f k|lqmofnfO{ hf]8 lbO{
k'nk'n];f t'?Gt} lgdf{0f ug]{
5. Go"g kfl/>ldsdf ufpFdf j:g g;Sg] ;d[4 e"d] lgdf{0fsf] nflu ;xefuL
agfpg k|f]T;fxg ug]{
6. gLltut ?kdf sltko pTkflbt
j:t'x? lgsf;Lk}7f/Lsf] ;d:of
k|b]z / ;+3sf] gLlt lgdf{0f;Fu
;dGjosf/L gLltdf ;xhtf Nofpg]
84
7. k|rf/k|;f/sf] sdL oL ko{6sLo :yfgx?sf] 5'6\6} u'?of]hgf
agfO{ sfd yfngL ug}{
8. Joj:yfkg / kl/rfngsf] cefj
9. :yfgLo ;|f]tsf] Jofks kl/rfngsf]
sdL
:yfgLo ;|f]t / ;fwgsf] Jofks
kl/rfng ug]{
10. cfGtl/s ;|f]t kl/rfngsf] sdL cfGtl/s ;|f]tsf] j[l4 u/]/
11. bIf hgzlQmsf] sdL bIf hgzlQm pTkfbg u/]/
12. cfw'lgs k|ljlwsf] sdL cfw'lgs k|ljlwsf] plrt kl/rfn u/]/
13. k/Dk/fut lrGtg k/Dk/fut d"No / dfGotfdf k'gMlj{rf/
ug]{
14. Go"g pTkfbg x'g] v]tL k|0ffnL pTkfbg k|0ffnLnfO{ abn]/ Joj;foL
e"ld agfpg]
15. snsf/vfgfsf] sdL Jofks dfqdf pBf]ux?sf] :yfkgf
16. oftfoft ;+hfnsf] cefj kl/sNkgf ul/Psf ;8s ;+hfn k"/f
u/]/
17. ;"rgf k|ljlwsf] sdL kof{Kt hnljB't pTkfbg u/]/
18. st{Jo af]wsf] sdL st{Joaf]waf/] cfd hg;d'bfo;Fu
5nkmn u/]/
19. o'jf ljsf; s]Gb|sf] Jofks kl/rfng cfcfk\mgf] st{Jo / bfloTjaf]w u/]/
20. :yfgLo ;d'bfosf] of]hgfdf ljZjf;
x'g g;Sg] .
of]hgfk|lt ljZjf; / Ps?ktf x'g'kg]{
21. of]hgf nfu" ubf{ ;xefuLd"ns
tl/sfn] nfu" gug{]
of]hgfdf ;dfg clwsf/ x'g'kg]{
22. gful/sdf ljZjf; k}bf gx'g' . of]hgfdf gful/ssf] ;lqmotf x'g'kg]{
85
23. j8f:t/df u'?of]hgfaf/] kof{Kt
5nkmn x'g g;s]df ;Lldt JolQmsf]
of]hgf aGg'
of]hgfsf] dxtj ;Dk"0f{ hgtfdf
dx;'; x'g'kg]{ -j8fe]nfx?dfkm{t_
24. bIf hgzlQm tflndx? lbg]
25. ;+/If0f ug]{ / hgtfnfO{ a'emfpg] cg';Gwfg ug]{, ;r]tgf hufpg]
26. kmfObf lng g;Sg] k|fs[lts nfesf] cg';Gwfg ug]{
27. zx/L ljsf; pTkflbt j:t'sf]
ahf/Ls/0f
Jojl:yt zx/L ljsf; / ahf/
Joj:yfkg
28. tYof+s ;+sng u/L ;+/If0f / k|jw{g plrt / k|efjsf/L tYof+s ;+sng u/L
;+/If0f ug]{
29. cWoog u/L pkof]u ug]{ If]qflwsf/
aflx/
cWoog u/L hnljB'tx?, l;+rfO{
of]hgf u/L pTkfbg a9fpg]
30. vfgL If]qflwsf/ aflx/ ufpFkflnsfnfO{ clwsf/ lbg] -jsfnt_
31. gLlt lgdf{0fsf] bIf hgzlQm sd gLlt lgdf{0fsf] bIf hgzlQm a9fO{
lj1x?;Fu ;'emfjx? ;+sng ug]{ .
u'?of]hgf lgdf{0fsf] qmddf % lbg] cf}krfl/s uf]i7L, If]qut cjnf]sg, JolQmut cGtjf{tf{, ;d"x
5nkmn / tn pNn]lvt ;Gbe{ ;fdu|Lx?nfO{ 5nkmn / ljZn]if0f ub{} of] u'?of]hgf tof/ ePsf]
xf] .
86
ufpFkflnsfsf] e"pkof]usf] ljj/0f M
>f]t M gfkL sfof{no ?s'd .
ufpFkflnsfsf] k|fs[lts k|sf]k / e"Ifo ;+efljt If]qx?nfO{ lgDgfg';f/ pNn]v ug{ ;lsG5 M
qm= ;+= k|sf]ksf] k|sf/ k|sf]ksf] :t/ / If]q s}lkmot
pRr dWod Go"g
1. klx/f] sfFqmL df]/fjf+u, r'Gjf+u, dxt sfF8f
2. af9L sfFqmL, df]/fjf+u, sfF8f Dxt
3. cfunfuL dxt, sfFqmL, df]/fjf+u, sfF8f,
r'Gjf+u
4. x'l/jtf; df]/fjf+u, sfF8f, dxt,
5. r6\ofª r'gjf+u sfF8f df]/fjf+u, dxt,
qm= ;+= :yfg v]t hDdf
x]S6/
kfvf] hDdf
x]S6/
hDdf
v]tLof]Uo
hldg x]=
vf]nfgfnf
jgh+un r/0f
tyf eL/ kfvf
-x]_
hDdf
x]S6/
l;+lrt
x]S6/
cw{
l;+lrt x]
cl;+lrt
x]S6/
l;+lrt
x]S6/
cw{
l;+lrt x]
cl;+lrt
x]S6/
1. sfF8f !$ # !& ( !&$ #^& %%) %^& !*#*! !*($*
2. df]/fjf+u ( ! ( @!# @(% %)* %!& !%^) @)&*
3. r'gjf+u !@ ! !# ! %@* !*^ &!% &@* #)&( #*)&
4. sfFqmL ) %$# $$) (*$ (*$ %&$% ^&@*
5. dxt @ @ #$ *^$ @!^ !!!$ !!!^ ##$& $$^#
6. cGo :yfg
hDdf If]qkmn x]S6/df
87
6. dxfdf/L dxt, sfFqmL,
df]/fjf+u,
sfF8f
r'Gjf+u
7. v8]/L r'Gjf+u sfF8f
8. e'sDk , r'Gjf+u
;|f]t M jflif{s s[lif ljsf; sfo{qmd tyf tYof+s Ps emns – lhNnf s[lif ljsf; sfof{no ?s'd .
ufpFkflnsfsf] hne08f/sf] ljj/0f M
qm= ;+= gbL, vf]nf, tfn
kf]v/L, em/gf
:yfg xfnsf] cjl:ylt s}lkmot
1. n's'd uf8 e'd] uf= kf=
2. sf]hf{vf]nf e'd] uf= kf=
3. r'Gjf+uvf]nf e'd]
4. 3'Dr] em/gf df]/fafª
ufpFkflnsfsf] hg;+Vof ;DalGw lj:t[t ljj/0f lgDgfg';f/ 6]jndf b]vfpg ;lsG5 M
qm= ;+= :yfg 3/w'/L ;+Vof hg;+Vof s}lkmot
k'?if dlxnf hDdf
1. sfF8f %$# !!^) !$)! @%^!
2. df]/fjf+u %!@ !!!& !#@% @$$@
3. r'gjf+u ^)( !#^( !&$% #!!$
4. sfFqmL !))* @!%$ @%#( $^(#
5. dxt (#& @!)) @%@! $^@!
6. cGo :yfg
hDdf
>f]t M hgu0fgf @)!!
88
89
hfltut ;d"xsf] ljj/0f
qm= ;+= :yfg hfltut ;d"x k|ltzt wd{ k|ltzt s}lkmot
lxGb" af}4 cGo
1. r'gjf+u hghflt %)=($ ((=#* )=^@
blnt !&=$&
cGo @(=%(
2. sfF8f hghflt ^(=$% %*=*
blnt #@=%*
cGo %
3. sfFqmL hghflt () () !) k|ltzt
O{;fO{
blnt !)
cGo
4. dxt hghflt #&=!$ (^=$) #=^)
blnt $(=$&
cGo !#=#(
5. df]/fjf+u hghflt %%=@@ *%=^) !$=^)
blnt #%=@%
cGo !%=*
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
ufpFkflnsfsf] k]zfsf] cfwf/df hg;+Vof ljj/0f M
qm= ;+= :yfg k]zf k|ltzt
1. sfF8f s[lif 50
hflu/ 5
Jofkf/÷pBf]u 5
Hofnfbf/L÷dhb"/L 20
cGo 20
2. df]/fjf+u s[lif 70
hflu/ 5
Jofkf/÷pBf]u 5
90
Hofnfbf/L÷dhb"/L 10
cGo 10
3. r'gjf+u s[lif 51.8
hflu/ 5
Jofkf/÷pBf]u 7
Hofnfbf/L÷dhb"/L 10
cGo 26.1
4. sfFqmL s[lif 60
hflu/ 10
Jofkf/÷pBf]u 10
Hofnfbf/L÷dhb"/L 15
cGo 5
5. dxt s[lif 79.95
hflu/ 4.30
Jofkf/÷pBf]u 1
Hofnfbf/L÷dhb"/L 11.6
cGo 0
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
ufpFkflnsfsf] ljkGgtf :t/Ls/0f
qm= ;+= :yfg ljkGgtf :t/Ls/0f s}lkmot
clt u/La u/La dWod ;DkGg hDdf
1. sfF8f 140 206 141 0 530
2. df]/fjf+u 206 211 81 0 510
3. r'gjf+u 175 215 210 0 600
4. sfFqmL 219 465 160 12 844
5. dxt 195 271 379 0 845
91
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
3/w'/Lx?sf] vfBfGgdf kx'Fr ljj/0f M
qm= ;+= :yfg vfBfGg pknAwtf
hDdf 3/w'/L ;+Vof ^ dlxgfeGbf
sd
^ b]lv (
dlxgf ;Dd
( b]lv !@
dlxgf ;Dd
a]vljvg ug]{
kl/jf/ ;+Vof
1. r'gjf+u !)$ !&! @*) %% ^)(
2. sfF8f !!( !*% @)^ ## %$#
3. sfFqmL !*! #$# $!# &! !))*
4. dxt !%( #!( #($ ^^ (#&
5. df]/fjf+u *& !*$ @)% #^ %!@
6. cGo :yfg
hDdf
;|f]t M :yfgLo hflgkmsf/x?sf] 5nkmn, pTkfbg tyf pTkfbsTjsf] ljj/0f / ;]jfs]Gb|x?sf] l/kf]6{ .
ufpFkflnsfsf] ks]6 If]qx?sf] ljj/0f M
qm= ;+= ks]6sf] gfd ks]6 If]q cGtu{t kg]{
:yfg
xfnsf]
cj:yf
lj:tf/
x'g;Sg]
If]qkmn
ks]6 If]qleq ljsf;
ug{ ;lsg] cGo
jfnLx?
1. ds} jfnL ljp pTkfbg
ks]6 If]q
sfqmL, ====== vfBfGg jfnL, tfhf
t/sf/L, ;'Gtnf hftsf
kmnk"mn, lxpFb]
kmnk"mn, t/sf/L ljp
2. cfn' jfnL ljsf; ks]6
If]q -d'Vo ynf] M hf+u_
df]/fjf+u
3. :yfgLo jfnL k|jw{lxg
ks]6 If]q -d'Vo ynf] M
ts;]/f_
r'gjf+u, dxt, sfF8f ds} jfnL, tfhf
t/sf/L / lxpFb]
kmnk"mn .
92
4. df}/L kfng ks]6 If]q -
d'Vo ynf] M kf]v/f_
vfBfGg jfnL, lxpFb]
kmnk"mn, ;'Gtnf hft
kmnk"mn / t]nxg /
bnxg jfnL .
5. e]8f kfng ks]6 If]q
;|f]t M jflif{s s[lif ljsf; sfo{qmd tyf tYof+s Ps emns M lhNnf s[lif ljsf; sfof{no ?s'd . /, cGo lhNnfsf k|ltj]bgx?
;8s oftfoft of]hgfx?sf] ;du| ljj/0f M
qm= ;+= ;8ssf] gfd k|sf/ b"/L xfnsf] cj:yf ;8sdf kg]{
ufpF
3/w'/L pTkfbg If]qkmn s}lkmot
1. r'Gjf+u–?s'dsf]6–
l;:g]–8f]Nkf ;8s
;+efljt
k|fb]lzs
;8s
!%)
ls=
ld=
@ ls= ld= 6«ofs
vf]lnPsf], 7]Ssf nfu]sf],
!) ls= ld= l8kLcf/
ePsf], #) ls= dL afFsL
r'Gjf+u,
?s'dsf]6,
Kjf+u, l;:g],
zx/tf/f -
8f]Nkf_
cGgjfnL,
sfutLks]6,
;'Gtnf,
hl8a'6L, ;"tL{,
t]nxg, bnxg
2. r'Gjf+u–?s'dsf]6–
l;:g]–8f]Nkf ;8s
;+efljt
k|fb]lzs
;8s
3. lqj]0fL–cf]Vdf–u/–
sfh/h+u–k]Ndf–
3':t'+u–sfk]vf]nf
;8s
4. r'Gjf+u–yjf+u ;8s
5. l;tnkf6L–r'Gjf+u
;8s
6. ukf{–r'Gjf+u ;8s
7. r'Gjf+u–dxt ;8s
8. wd{zfnf–nfjf+u–
sf]hf{–s'lrjf+u–
?s'dsf]6 ;8s
93
1. Sofgf]lgª, l;d5}/L, w'G6] 5x/f, sfqmL !, / dfGb|] eL/sf] 5x/f Kjf+u @
2. u'kmfx? M af3 a:g] u'kmf, sfF8f . sNnfsDb u'kmf, r'gjf+u .
3. sf]Orf wfld{s :yn M dxt
4. n's'd, sfF8f, dxt ufpFx?df ;3g ?kdf a;f]jf; ug]{ du/ hfltxsf] efiff, ;+:s[lt,
e]ife'iff, /Lltl/jfh, Pj+ j:tLsf] lj:t[t cWoog ultljlwx? ;+rfng ug'{kg]{ .
5. e"d]gfr, emfqmL gfr, k};]? gfr, grf? gfr, emf]/]NgL gfr, l;+uf? gfr, do"/ gfr, 6Kkf
gfr, ;f]/7L gfr h:tf ;f+:s[lts gfrx?sf] cWoogcg';Gwfg, k|rf/k|;f/, lnkmn]6 lgdf{0f,
;L8L lgdf{0f ug'{kg]{ .
6. :yfgLo rf8kj{x? Pj+ d]nfsf] klxrfg, ;+/If0f, ;Daw{g / ljsf;
7. ufpFx?df u|fdL0f gd"gf j:tL ljsf;
ufpFkflnsfdf /x]sf s]xL pBf]ux?
qm= ;+= btf{ ldlt pBf]usf] gfd / 7]ufgf pBdLsf] gfd /
7]ufgf
lsl;d pBf]usf]
juL{s/0f
sfdbf/
;+Vof
pBdL
3/]n' ;fgf dlxnf k'?if
1. @)^$.!@.# >L ;Gtf]if lgdf{0f ;]jf
df]/fjf+u
xs{axfb'/ /f]sf, dxt – √ ;]jfd"ns !% – !
2. @)^%.(.@* >L ;fsf/ lgdf{0f ;]jf,
dxt
;Gtf]if lj= Pd=, dxt – √ ;]jfd"ns !# – !
9. 8flnjf+u–sfF8f–
df]/fjf+u–Sof+U;L–
sfqmL ;8s
10. yjf+u–u'gfd–
n's'd–l/sf ;8s
11. n's'd–kfyLxfNgf–
b]p/fnL–9f]/kf6g
;8s
12. sfF8f–df]/fjf+uaf6
/f+U;L–sf]n hf]8\g]
;8s
94
3. @)^%.(.@* >L kDkmf lgdf{0f ;]jf,
dxt
k'g axfb'/ a'9f, dxt – √ ;]jfd"ns !& – !
4. @)^%.!!.@) >L ; lh ; lgdf{0f
;]jf, dxt
dg k|sfz a'9f, dxt – √ ;]jfd"ns !! – !
5. @)^%.!!.@* >L ho ljsf; lgdf{0f
;]jf, dxt
ho axfb'/ ljZjsdf{,
dxt
– √ ;]jfd"ns !% – !
6. @)%#.!.#) >L k|ult l;nfO{ s6fO{
pBf]u, r'gjf+u
ljZj/Tgf, r'gjf+u √ ï ;]jfd"ns ! !
7. @)%#.^.!^ >L ;'g' l;nfO{ s6fO{
pBf]u, dxt
;'g' bdfO{, dxt √ ï ;]jfd"ns ! !
8. @)%%.@.!@ >L s[i0f 6]S;6fon
pBf]u, sfF9f
s[i0f g]kfnL, ?s'dsf]6 √ ï pTkfbgd"ns @ ! –
9. @)%(.#.!& >L l;4e'd] k'g sk8f
pBf]u, sfFqmL
;fsL{ k'g, sfFqmL √ ï pTkfbgd"ns @ – @
10. @)%#.(.@$ >L ljzfn xf]lhof/L
pBf]u, dxt
bLn s'df/L a'9f, dxt √ ï pTkfbgd"ns @ ! –
11. @)%^.#.!% >L nfnLu'F/f; cNnf]
k|zf]wg, sfFqmL
/0f 3tL{ sfFqmL – ;fgf s[lif tyf
jghGo
$ – !
12. @)^^.!!.!* >L nflnu'F/f; eLdn
cNnf] tyf hl6a'6L
pBf]u, sfFqmL
/0f 3tL{, sfFqmL √ – s[lif tyf
jghGo
$ – !
13. @)^(.!@.( >L l8= hL= sDKo"6/
OlG:6Ro"6, dxt
>L wg axfb'/ cf]nL,
8f]Nkf
– √ ;]jfd"ns @ – !
95
;du| pBf]u ljj/0f
qm= ;+= pBf]u Joj;fo e'd] uf=kf= s}lkmot
1. ;]jfd'ns pBf]u @$
2. pTkfbgd'ns pBf]u $
3. s[lif tyf jghGo pBf]u %
4. ko{6gd'ns÷xf]6n )
-;|f]t M lhNnf ;dGjo ;ldlt, k"jL{ ?s'dsf] k|ltj]bg_
ufpFkflnsfdf /x]sf SofDk;, pdflj, ljBfno tyf jfn ljsf; s]Gb|x?sf] ;+Vof ljj/0f M
qm= ;+= :yfg ljBfno ;+Vof SofDk; jfn
ljsf;
s]Gb|
k|f= lj= lg=df=
lj
df= lj= p= df=
lj
hDdf
1. sfF8f 3 0 1 0 4 4
2. df]/fjf+u 3 1 0 1 5 5
3. r'gjf+u 6 0 0 1 7 6
4. sfFqmL 6 1 0 1 8 6
5. dxt 6 1 0 1 8 6
6. cGo :yfg
;|f]t M lhNnf lzIff sfof{no ?s'd, @)&)
96
ufpFkflnsfdf /x]sf :jf:Yo s]Gb|x?sf] ;+VofTds ljj/0f
qm=
;+=
:yfg :jf:Yo rf}sLsf]
;+Vof
s}lkmot
1. sfF8f 1
2. df]/fjf+u 1
3. r'gjf+u 1
4. sfFqmL 1
5. dxt !
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
ufpFkflnsfsf] ;"rgf tyf ;+rf/sf] ljj/0f
qm= ;+= :yfg ;+rf/ s}lkmot
1. sfF8f @ v-sat
2. df]/fjf+u @ v-sat
3. r'gjf+u
4. sfFqmL @ v-sat
5. dxt @ v-sat
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
97
ufpFkflnsfsf] l;+rfO{ cj:yf M
qm= ;+= :yfg l;+rfO{ cj:yf -x]=_ s}lkmot
1. sfF8f 7.54
2. df]/fjf+u 8.70
3. r'gjf+u 0.99
4. sfFqmL 0
5. Dxt 41.70
6. cGo :yfg
;|f]t M ;"rgf ;fdflhs ljsf; tyf dfgj ;+zfwg zfvf, lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no ?s'd, @)&)
ufpFkflnsfdf /x]sf ;xsf/L ;+:yfx?sf] ljj/0f M
qm= ;+= ;xsf/L ;+:yfsf] gfd 7]ufgf p2]Zo s}lkmot
1. l;:g] sdnbx hgs[lif ;xsf/L ;+:yf ln= dxt s[lif
2. ?s'duf8 u|fdL0f hgljB't ;xsf/L ;+:yf ln= dxt ljB't
3. tLg alxgL u|fdL0f ljB"t ;xsf/L ;+:yf ln= r'Gjf+u ljB't
4. hg;]js pkef]Qmf ;xsf/L ;+:yf ln= r'gjf+u, u}/LufpF pkef]Qmf
5. gjHof]lt dlxnf s[lif ;xsf/L ;+:yf ln= sfF8f s[lif
6. rfNg]6L dlxnf s[lif ;xsf/L ;+:yf ln= df]/fjf+u s[lif
;|f]t M jflif{s s[lif ljsf; sfo{qmd tyf tYof+s Ps emns M lhNnf s[lif ljsf; sfof{no ?s'd
ufpFkflnsfdf /x]sf ;'ky d"No ;xsf/L k;n ljj/0f
qm= ;+= ;xsf/L ;+:yfsf] gfd 7]ufgf kzn ;+rfng
ug]{ :yfg
k|ult l:ylt
1. lqj]0fL pkef]Qmf ;xsf/L ;+:yf ln= sfqmL sfqmL ;Gtf]ifhgs
2. l;:g] sdnbx hgs[lif ;xsf/L ;+:yf ln= dxt ?s'dsf]6 k|fKt gePsf]
98
3. hg;]js pkef]Qmf ;xsf/L ;+:yf ln= r'gjf+u r'gjf+u ;Gtf]ifhgs
4. l;:g] sdnbx hgs[lif ;xsf/L ;+:yf ln= dxt dxt k|fKt gePsf]
5. gjHof]lt dlxnf s[lif ;xsf/L ;+:yf ln= dxt dxt dWod
;|f]t M jflif{s s[lif ljsf; sfo{qmd tyf tYof+s Ps emns M lhNnf s[lif ljsf; sfof{no ?s'd