Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ejg tyf of]hgf dfkb08
@)&@
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
?kGb]xL
1
ejg tyf of]hgf dfkb08, l;4fy{gu/
e"ldsf
g]kfndf zx/L If]qsf] hg;+Vof a[l4 b/ pRr /x]sf] 5 . To;df klg l;4fy{gu/ gu/kflnsf
If]qsf] xfnsf] hg;+Vof a[l4b/ aflif{s ^ k|ltzt eGbf a9L 5 . of] If]q g]kfn ef/tsf] dxTjk"0f{
Jofkfl/s gfsf dfq geO{, pBf]u / ko{6g If]qsf] s]Gb| aGb} uPsf] sf/0f klg oxfFsf] hg;+Vof
a[l4b/ ltj| x'g uPsf] xf] . d'n'ss} bf];|f] cGt/f{li6«o If]qLo ljdfg:yn klg o;} gu/ If]q leq
lgdf{0f e}/x]sf] / ;'gf}nL – a'6jn Jofkf/Ls dfu{ lj:tf/ cfof]hgfsf] sfof{Gjog ;+u;+u}
gu/kflnsfåf/f PlzofnL ljsf; a}+ssf] ;xof]udf ;+rflnt PsLs[t zx/L ljsf; cfof]hgfsf]
sf/0fn] ubf{ o; gu/kflnsfsf] hg;+Vof a[l4b/ cfufdL lbgx?df cem a9\g hfg] ;xh} cg'dfg
ug{ ;lsG5 .
hg;+Vofsf] pRr a[l4b/ ;+u} Jojl:yt zx/L ljsf;sf nflu ejg tyf of]hgf dfkb08sf] vfrf]
ckl/xfo{ x'g cfpF5 . o:tf] dfkb08n] Psflt/ jt{dfgsf ;d:ofsf] ;dfwfg ug{ ;Sg' kb{5 eg]
csf]{tk{m eljiosf] cfjZostfnfO{ klg ;Daf]wg ug{ ;Sg' kb{5 . To;} u/L o;sf] kl/kfngfsf]
nflu ;Dk"0f{ gu/jf;Lsf] plQs} dxTjk"0f{ e"dLsf /xG5 .
lj=;+= @)&@ ;fn a}zfv dlxgfdf g]kfndf cfPsf] ljgfzsf/L e"sDk / To;kl5 k/fsDkgx?af6
/fhwfgL nufot b]zsf ljleGg If]qdf k'¥ofPsf] ck'/0fLo Iflt kl5 ;'/lIft ejg lgdf{0f /
Joj:yLt zx/L ljsf; k|d'v /fli6«o rf;f] / cfjZostfsf] ljifo aGg k'u]sf] 5 . o;} ;Gbe{df
g]kfn ;/sf/sf] ldlt @)&@.$.@( sf] lg0f{oaf6 gu/kflnsfx?df /fli6«o ejg ;+lxtfsf]
sfof{Gjog u/L ;'/lIft Pj+ e"sDk k|lt/f]wL cfjf; / Jojl:yt a;f]af; k|j4{gsf] nflu æj:tL
ljsf;, zx/L of]hgf tyf ejg lgdf{0f ;DaGwL cfwf/e"t dfu{ bz{g @)&@Æ hf/L ePsf] 5 .
pQm dfu{ bz{gnfO{ ;DalGwt gu/kl/ifb\af6 :jLs[t u/fO{ sfof{Gjog u/fpg ;ª\3Lo dfldnf
tyf :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 lgb]{zg k|fKt eP adf]lhd o; gu/kflnsfn] sfof{Gjog ub}{
cfPsf] ejg lgdf{0f tyf of]hgf dfkb08, @)&) nfO{ kl/dfh{g u/L sfof{Gjog ug]{ ;Gbe{df of]
dfkb08 tof/ u/L ldlt @)&@.^.!( df ;DkGg ljz]if gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t eO{ nfu" ePsf]
5 .
k|:t't dfkb08sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf nflu ;Dk"0f{ /fhgLlts bnx?, ;/sf/L lgsfox?,
:yfgLo ;+3;+:yfx?, a'l4hLjL, ;+rf/sdL{, lgdf{0f Joj;foL, l;sdL{, 8sdL{, k|fljlwsx? nufot
;a} gu/jf;Lx?af6 ;xof]usf] ck]Iff ub}{ o; dfkb08sf] kl/dfh{gdf ;xof]u k'¥ofpg' x'g]
;Dj4 ;a}nfO{ xflb{s wGojfb 1fkg ub{5' . wGojfb .
ldlt M @)&@.^.!( ========================
lai0f' bQ uf}td
sfo{sf/L clws[t
l;4fygu/ gu/kflnsf
2
laifo ;"rL
!= kl/ro ============================================================================================= $
!=! dfkb08sf] gfd ================================================================================= $
!=@ dfkb08sf] clwsf/ If]q =================================================================== $
!=# dfkb08sf] sfof{Gjog ===================================================================== $
!=$ dfkb08sf] ;+zf]wg ========================================================================= $
!=% dfkb08 ;DaGwL k|zf;g ================================================================= $
!=^ kl/efiff ======================================================================================= $
@= of]hgf dfkb08 =============================================================================== !)
@=! e"–pkof]u If]q =============================================================================== !)
@=!=! cfjf;Lo If]q =================================================================================== !)
@=!=@ cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qsf] dfkb08 =============================================== !!
@=!=# ;+:yfut If]q =================================================================================== !@
@=!=$ Po/kf]6{ If]q =================================================================================== !#
@=@ 38]/Lsf] Go"gtd If]qkmn ================================================================== !#
@=# of]hgf cg'dlt lng' kg]{ ================================================================== !#
@=$ cfjt hfjtsf] lgldQ af6f] ============================================================= !#
@=% ;8s clwsf/ If]q ========================================================================= !$
@=^ ;]6Aofs ======================================================================================= !$
@=& kfls{Ësf] Joj:yf =========================================================================== !$
@=* gbL Pj+ s'nfsf] lsgf/faf6 5f8\g' kg]{ b'/L =========================================== !%
@=( hUuf ljsf; -Knl6Ë_ ;DaGwL Joj:yf ================================================ !%
@=(=! d"Vo ;Dks{ dfu{ tyf leqL ;xfos dfu{ ;DaGwL dfkb08 ====================== !%
@=(=@ v'Nnf If]q -;8s afx]s_ ;DaGwL Joj:yf ============================================== !^
@=(=# k"jf{wf/ tyf ;]jf ;'ljwf ================================================================== !^
@=(=$ Kn6 cg'dlt ;DaGwL Joj:yf ============================================================ !&
#= ejg dfkb08 ================================================================================= !*
#=! e'O{ b]lv l;lnË ;Ddsf] prfO ========================================================= !*
#=@ tNnf ;+Vof / ejgsf] prfO{ =========================================================== !*
#=# ‰ofnsf] Aoj:yf ============================================================================ !(
#=$ 3fdkfgLaf6 arfj6sf] nflu 5Hhf ==================================================== !(
#=% a];d]G6 lgdf{0f =============================================================================== !(
3
#=^ pkof]u kl/jt{g ============================================================================ !(
#=& lKnGy ======================================================================================== @)
#=* lgsf; ;DaGwL cfjZostfx? =========================================================== @)
#=( ;Ldf kvf{n -sDkfp08 jfn_ =========================================================== @)
$= g]kfn /fli6«o ejg ;+lxtf ================================================================ @)
%= ;]jf ;'ljwf =================================================================================== @)
%=! ;tx 9n ===================================================================================== @)
%=@ hldg d'lgsf] 9n lgsf;÷gfnf (Sewerage) Joj:yfkg ========================== @)
%=# vfg]kfgL ====================================================================================== @!
%=$ ljB't =========================================================================================== @!
%=% kmf]x/ d}nf ================================================================================= @!
^= ljljw -j|m=;+= ^=! b]lv ^=## ;Dd_ ======================================================= @!
&= gS;f lgoldt ug]{ ;DaGwL Joj:yf ===================================================== @%
* k|rlnt sfg'g adf]lhd x'g] =============================================================== @%
(= vf/]hL / arfp =============================================================================== @%
cg';"rL ! M ;8s clwsf/ If]q ==================================================================== @&
4
1. kl/ro
gu/ If]qsf ;'Gb/tf tyf jftfj/0f ;'wf/ u/L Jojl:yt ljsf;sf] nIo k|fKt ug{ pQm If]qdf ul/g]
ejg lgdf{0f lj|mofsnfkx? tyf e'–pkof]udf ul/g] lj|mofsnfkx?nfO{ ;'lgof]lht ug{ cfwf/e"t
;fwgsf] ?kdf ejg / of]hgf dfkb08nfO{ lnO{Psf] 5 . gu/sf] ;'Gb/tf, jftfj/0f nufot
gu/jf;Lx?sf] ;'/Iff, :jf:Yo, ;/;kmfO{ tyf uf]KotfnfO{ ;d]t Wofgdf /fvL of] dfkb08 tof/
ul/Psf] 5 .
1.1. dfkb08sf] gfd
of] dfkb08sf] gfd æejg tyf of]hgf dfkb08 @)&@Æ /x]sf] 5 .
1.2. dfkb08sf] clwsf/ If]q
of] dfkb08sf] clwsf/ If]q l;4fy{gu/ gu/kflnsfsf] ef}uf]lns l;dfgf leq /xg] 5 .
1.3. dfkb08sf] sfof{Gjog
of] dfkb08 l;4fy{gu/ gu/kflnsfn] nfu' ul/ sfof{Gjog ug]{5 .
1.4. dfkb08sf] ;+zf]wg
of] dfkb08 l;4fy{gu/ gu/kflnsfsf] af]8{n] ;dofg's'n kl/dfh{g ug{ ;Sg] ul/ gu/ kl/ifbn]
;+zf]wg ug]{5 .
1.5. dfkb08 ;DaGwL k|zf;g
s'g} klg lghL, cw{ ;/sf/L jf ;/sf/L :jfldTjsf] 38]/L hUufdf jf ;fj{hlgs hUufdf s'g}
k|sf/sf] e"–pkof]u jf s[ofsnfk k|:tfjgf ug{ jf kl/jt{g ug{, hUuf 38]/L 6'qmf ug{, ef}lts
ljsf; ug{, jf lgdf{0f sfo{ ug'{ k/]df ;DalGwt lgj]bsn] gu/kflnsfdf tf]lsPsf] 9fFrfdf /Lt
k"j{ssf] lgj]bg btf{ u/L :jLs[lt lng' kg]{5 .
1.6. kl/efiff
ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; dfkb08df k|of]u ePsf lgDg lnlvt zAbx?sf] lgDg
lnlvt cy{ x'g]5 .
cfjt hfjtsf] lgldQ af6f] M s'g} klg 38]/L jf ejgdf cfjt hfjt ug{sf] lgldQ cfjZos
gLlh jf ;fj{hlgs af6f] .
ljsf; M hldgsf] s'g} klg ;tx jf efudf ul/g] lgdf{0f -:yfoL jf c:yfoL_ jf eO{/x]sf] lgdf{0f
sfo{ jf e"pkof]u kl/jt{g ug]{ sfo{ .
5
clwsf/ k|fKt JolQm ÷lgsfo M o; dfkb08sf] s'g} jf ;a} efusf] sfof{Gjogsf] lgldQ
l;4fy{gu/ gu/kflnsfn] tf]s]sf] s'g} ;+:yf, clwsf/L jf sd{rf/L .
e"–pkof]u M jlu{s[t p2]Zosf] nflu e"ldsf] k|of]u .
e"–pkof]usf] If]q M e"–pkof]unfO{ lgoldt ug]{ p2]Zon] ls6fg ul/Psf] ef}uf]lns If]q .
lsQf M s'g} klg JolQm jf ;++:yfsf] :jfldTjdf btf{ ePsf] egL hUuf wgL k|df0fkqn] ls6fg
u/]sf] e" If]q .
ejg M cfjf;Lo, ;+:yfut, xf]6n, pB]fu, dgf]/~hg Pj+ cGo ljz]if p2]Zosf] nflu hu, kvf{n,
leQf, 5fgf ;lxtsf] dfgj lgld{t lgdf{0f .
hldgdf rlr{g] If]q (Ground Coverage) M lgDg pNn]v ePsf afx]s ejgsf] e"O+tnfsf]
efun] hldgdf cf]u6\g] If]qkmn -lrq g+= !_.
ju}+rf, Ogf/ / o; ;DaGwL lgdf{0f, g;{/L, kfgLkf]v/L / kmf]x/f, kf}8L v]Ng]
v'Nnf kf]v/L, rf}tf/f], kfgL6\ofª+sL, a]Gr, lrKn]6L, e'mnf cflb h:tf jflx/L j:t', cflb .
lgsf;sf nflu agfOPsf sNe6{, kfgL hfgsf nflu agfOPsf ;fgf gfnLx?, Sofrlk6,
uNnLlk6, OG;k]S;g RofDa/, 8'F8, l;dfgf 3]g{ nufOPsf] kvf{n, tnf gp7fOPsf] 8]p9L
-kf]r{_ v'Nnf e¥ofË .
kDk xfp;, kmf]x/ kmfNg] 7fpF, ljB't sIf, ;j :6]zg, cflb h:tf ;]jf k'¥ofpg
cfjZos x'g] lgdf{0f, d"n9f]sf, v'Nnf kf}8Lkf]v/L, hldg d'lgsf] kfgL 6\ofª\sL .
Kn6 : aflx/L l;dfgfx? :ki6 eP/ v'n]sf], ejg aGg] hUufsf] ;Dk"0f{ If]q .
lKnGy M hdLgsf] ;txb]lv / ejgsf] e'O{ tNnfsf] ;tx ;Ddsf] efu .
6
-lrq g+= @_
9flsPsf] If]qkmn (Covered Area) M lKnGy ;tx nufot o; eGbf dfly ejgsf] efun]
hldgdf cf]u6\g] efu . -lrq g+= #_
7
ejgsf] prfO{ H (Height of Building)M hldgsf] cf};t ;txb]lv ejgsf] ;a} eGbf dflyNnf]
efu . le/fnf] 5fgf ePsf] cj:yfdf hldgsf] cf};t ;txb]lv le/fnf] 5fgfsf] cf};t ;txnfO{
ejgsf] prfO dflgg]5 . -lrq g+= $_
e'O+{ b]lv l;lnË;Ddsf] prfO{ (h) M s'g} klg sf]7fsf] tof/L e'O{+b]lv tof/L l;lnË ;Dd
gflkPsf] prfO{ . le/fnf] l;lnË ePsf] cj:yfdf e'O+sf] ;txb]lv le/fnf] l;lnËsf] cf};t
prfO{ . -lrq g+= %_
8
;8s clwsf/ If]q (Right of Way) M ;DalGwt lgsfon] ;fj{hlgs ;8ssf] s]Gb| /]vfb]lv b'a}
tkm{ tf]s]sf] a/fa/ b'/L . -lrq g+= ^_
;]6 Aofs M hUufsf] ;Ldfgfaf6 ;f] hUuf leq ejg lgdf{0f ug{ 5f]8g' kg]{ Go"gtd b"/L . -lrq
g+= ^_
lgdf{0f /]vf M hUufsf] l;dfgfaf6 ;f] hUuf leq ejg jf cGo lgdf{0f ubf{ 5f]8\g' kg]{ Go'gtd
b'/L .
sn–8]–:ofsM aGb ePsf] ;8s .
e'O{ If]qsf] cg'kft -FAR) M ejgsf] ;Dk"0f{ e"O{x?sf] s"n If]qkmn / Kn6sf] s'n If]qkmnsf]
cg'kft .
(FAR)
ejgsf lgDg lnlvt efux?nfO{ FAR df u0fgf ul/g] 5}g .
cfjfl;o tyf Jofkfl/s afx]s cGo k|of]hgsf] nflu lgdf{0f ul/g] a];d]G6 tyf
;]ld a];d]G6 .
;a}eGbf dflyNnf] tnfdf /x]sf] e¥ofËsf] 5f]Kg] efu -s'g} klgsf]7f gePsf] cj:yfdf_ .
lnˆ6sf] d]lzg sf]7f .
sDkfp08 jfn, 9f]sf, tnf gp7fOPsf] kf]r{, v'Nnf e¥ofË, ¥ofDk, hldg d"lgsf]
kfgL 6ofª\sL, kf}8L v]Ng] v'Nnfkf]v/L, cflb .
9
jgfj6 Pj+ 9fFrf M ejgsf] p+rfO{, lgdf{0f ;dfu|L, 5fgf, ‰ofn, afb{nL, slg{;, cflbn] emNsfpg]
?k/]vf .
afb{nL M 5]sjf/ ;lxtsf] ejgsf] uf/f] eGbf aflx/ lgsflnPsf] cfjt hfjt ug{sf] lgldQ jf
a:gsf] lgldQ k|of]u ul/g] ejgsf] efu .
j];d]G6 M hldgsf] ;txaf6 k'/} d'lg jf cfwf ld6/ dfly ;Dd dfq agfO{Psf] ejgsf] ;aeGbf
tNnf] tnf .
;ef ;Dd]ng ejg M eGgfn] dflg;x? hd36 x'g] u}/ cfjf;Lo k|of]hgsf l;g]df xn,
;+o'St÷ljzfn ahf/, dlN6Kn]S;, tf/] xf]6n cflbnfO{ hgfpFb5 .
;fj{hlgs ejg M eGgfn] ;+:yfut ejg, ;ef ;Dd]ng ejg nufot ;efxn, ;f+:s[lts
;df/f]x tyf ef]h et]/ :yn, cflbnfO{ hgfpFb5 .
Jofkfl/s ejg M eGgfn] k'0f{ Jofkfl/s ejgsf] cnfjf s'g} tnf Jofkfl/s k|of]hgdf /x]sf] /
s'g} tnf cfjf;Lo k|of]hgdf /x]sf] ejgnfO{ ;d]t hgfpFb5 .
;+:yfut ejg M eGgfn] ljBfno, pRr ljBfno, c:ktfn, ;/sf/L, lghL tyf klAns
lnld6]8sf sfof{no ejg cflbnfO{ hgfpFb5 .
xl/t ejg÷cfjf; M lgDg lnlvt Ps jf Ps eGbf a9L ljifox? (Components) ;dfj]z
ul/Psf ejgx? .
jftfj/0f d}qL tyf lbuf] ejg lgd{f0f ;fdu|Lsf] k|of]u
;f}o{ phf{ ;fy phf{ lskmfotL k|ljlwx?sf] k|of]u
jiff{tsf] kfgL ;Ísng k|0ffnL, kfgL jrt x'g] pks/0fsf] k|of]u tyf ejgaf6 lg:sg]
kmf]xf]/ kfgLsf] pko'Qm Joj:yfkg
ejgjf6 lg:sg] 7f]; kmf]x/d}nfsf] lj;h{g jf k'gM k|of]usf] Joj:yfkg
?v la?jf, au}+rf -hldgdf jf 5fgfdf_, s/];faf/L
;]lK6s 6ofª\sL M ejg lgdf{0f ubf{ pkof]ustf{sf] ;FVofsf] cfwf/df k|fljlws l8hfOg ul/
agfOPsf] :j—:yfg (on-site) lbzf lk;fj kfgL 6\ofª+sL
e'OF M ejg jf lgdf{0fsf] s'g} klg tnfsf] tNnf] ;tx .
em\ofn M ejg jf lgdf{0fsf] leqL efunfO{ cfjZos kg]{ k|fs[lts k|sfz tyf jfo' ;~rf/sf]
nflu agfO{Psf] v'nf efu -9f]sf afx]s_ .
10
2. of]hgf dfkb08
s'g} klg JolQm÷lgsfon] ejg lgdf{0f, ejg jf hUufsf] pkof]u÷pkof]usf] k|of]hgdf kl/jt{g
tyf hUufsf] ljsf; ug{ rfx]df ;f] ;DaGwL :jLs[ltsf nflu gu/kflnsfdf tf]lsPsf] 9fFrfdf
lgj]bg lbg' kg]{ 5 . gu/kflnsfn] lgj]bg pk/ lgDg sf/jfxL ug]{ 5 .
!= ljgf zt{ :jLs[t k|bfg ug]{
@= cfjZos ePdf zt{ ;lxt :jLs[lt k|bfg ug]{
#= c:jLs[t ug]{
c:jLs[t cyjf zt{ ;lxt :jLs[t ug'{ k/]sf] v08df o;sf] cf}lrTo klg lg0f{odf ;"lrt
ul/Psf] x'g'kg]{5 .
2.1. e"–pkof]u If]q
l;4fy{gu/ gu/kflnsfsf] zx/L lasf;nfO{ ;'lgof]lht / of]hgfa4 tl/sfn] cufl8 a9fpg o;
gu/nfO{ lgDg e"—pkof]u If]qx?df ljefhg ul/Psf] 5 -gS;f—e"–pkof]u If]q_ . oL If]qx?df
ul/g] of]hgf ;DaGwL dfkb08 tn n]lvP cg';f/ lgwf{/0f ul/Psf] 5 . o;/L ljefhg ul/Psf]
e"–pkof]u If]qx?df cg'dlt lbg ;lsg] Joj;flos tyf cGo lj|mofsnfkx? tf]lsPadf]lhd
x'g]5 . gtf]lsPsf s[ofsnfk jf pkof]usf] k|s[lt x]l/ ltgnfO{ :jLs[tL lbg], glbg] jf ljz]if
:jLs[tL lbg] clwsf/ gu/kflnsfdf lglxt /xg]5 . o;sf] cnfjf gu/kflnsfn] cfaZostf
cg';f/ ljz]if If]qx? tf]Sg ;Sg]5 . gu/kflnsf If]qleqsf] ;'/Iff nufotsf ;+j]bgzLn If]qdf
gu/kflnsf tyf ;DalGwt lgsfon] tf]s] adf]lhdsf] cGo dfkb08 klg kfngf ug'{kg]{5 .
2.1.1 cfjf;Lo If]q
cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]q / ;+:yfut If]qdf gkg]{ If]qx? cfjf;Lo If]q dflgg]5 . k|To]s
Kn6df lgdf{0f ug{ cg'dlt kfPsf] cfjf;Lo OsfO{x?sf] ;+Vof 38]/Lsf] ;fOhdf lge{/ x'g]5 .
ejg P]g @)%% sf] bkmf * cg';f/ -v_ ju{sf kfFr tNnfeGbf cUnf ;a} ejg / s'g}klg
;j{;fwf/0f e]nf x'g] ;lkË dn, ;'k/dfs]{6, :s"n, sn]h, c:ktfn, gl;{Ë xf]d, a}s tyf
ljlQo ;+:yf, kf]lnlSnlgs cflbsf] ejg nufot !& dL6/ eGbf cUnf ejgx?sf] xsdf
df6f] kl/If0f u/L k]z ug'{kg]{ tyf bz xhf/ ju{ lkm6 eGbf dflysf ejgx?sf] ef}ule{s
kl/If0f -Geo technical Investigation_ ug'{ kg]{5 .
hlt;'s} tNnfsf ;fj{hlgs / -s_ ju{sf ejg tyf -v_ ju{sf kfFr tNnf jf !& ld6/
eGbf cUnf jf bz xhf/ ju{ lkm6eGbf 7"nf ;j} ejg lgdf{0f ug{ zx/L ljsf; jf ;+3Lo
dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon] hf/L u/]sf] df6f] kl/If0f lgb]{lzsf cg';f/ df6f]
kl/If0f ug'{ kg]{5 .
3/ cufl8sf] l;9L ;8ssf] /fO6 ckm j] tyf ;]6Aofsdf kg]{ ul/ lgdf{0f ug{ kfOg] 5}g .
cfjf;Lo If]qsf] nflu nfu" x'g] clwstd u|fp08 se/]h, ˆnf]/ Pl/of /]:of] / prfO{ tn
tflnsf g+= ! df lbO{P cg';f/ x'g]5 M
11
tflnsf !
cfjf;Lo If]qsf] clwstd u|fp08 se/]h / Pkm=P=cf/
ejgsf] lsl;d hUUffsf] If]qkmn clwstd u|fp08 se/]h clwstd Pkm=P=cf/
cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/;Dd &) k|ltzt @=%
cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/ eGbf a9L ^) k|ltzt @=%
Jofkfl/s tyf cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/;Dd ^) k|ltzt @=%
Jofkfl/s tyf cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/ eGbf a9L %) k|ltzt @=%
:s"n SofDk; $) k|ltzt !=@%
kf]nLlSnlgs, gl;{Ë xf]d #% k|ltzt !=@%
5fqfaf; %) k|ltzt @=)
@=!=@ cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qsf] dfkb08
cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]q eGgfn] cfjf;Lo lj|mofsnfksf] ld>0f ;lxt Jofkfl/s
lj|mofsnfksf] k|e'Tj /x]sf] lgDg lnlvt If]qnfO{ hgfpg]5 .
a}+s/f]8, gf/fo0fky, d}qLky, uNnfd08L, ljdfg3f6ky, l;4fy{ /fhdfu{, zflGtky -zflGtgu/_,
a;Gtky, xf6ahf/ky, lj=kL=ky, n'lDagL ;8s a'4rf}s b]lv ;g;fO{g :s"n;Dd .
cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qsf] nflu ejg tyf of]hgf dfkb08 lgDg cg';f/ x'g]5 .
/fhdfu{ s]Gb|af6 ;8s clwsf/ If]q @% dL6/ / ;]6Aofs ^ dL6/ u/L hDdf #! dL6/
5f]8]kl5 dfq bfFof afFof cfjf;Lo tyf Jofkfl/s ejgx? lgdf{0f ug{ kfOg]5 .
gu/ If]qdf ;fj{hlgs oftfoft rNg] d"n ;8s lsgf/fdf /x]sf ejgx?n] lgdf{0f cjlw
;lsPkl5 gu/sf] zx/L ;f}Gbo{tfdf k|lts"n c;/ kg]{u/L ejg lgdf{0f ubf{ l;d]G6 Knf:6/
dfq u/]/ To;} /fVg kfpg] 5}gg\ / zx/L ;f}Gbo{nfO{ k|lts"n c;/ gkg]{ u/L lkmlgl;Ë ug'{
kg]{5 .
3/ cufl8sf] l;9L ;8ssf] /fO6 ckm j] tyf ;]6Aofsdf kg]{ ul/ lgdf{0f ug{ kfOg] 5}g .
ejg P]g @)%% sf] bkmf * cg';f/ -v_ ju{sf kfFr tNnfeGbf cUnf ;a} ejg / s'g}klg
;j{;fwf/0f e]nf x'g] ;lkË dn, ;'k/dfs]{6, :s"n, sn]h, c:ktfn, gl;{Ë xf]d, a}s tyf
ljlQo ;+:yf, kf]lnlSnlgs cflbsf] ejg nufot !& dL6/ eGbf cUnf ejgx?sf] xsdf
df6f] kl/If0f u/L k]z ug'{kg]{ tyf bz xhf/ ju{ lkm6 eGbf dflysf ejgx?sf] ef}ule{s
kl/If0f -Geo technical Investigation_ ug'{ kg]{5 .
hlt;'s} tNnfsf ;fj{hlgs / -s_ ju{sf ejg tyf -v_ ju{sf kfFr tNnf jf !& ld6/
eGbf cUnf jf bz xhf/ ju{ lkm6eGbf 7"nf ;j} ejg lgdf{0f ug{ zx/L ljsf; jf ;+3Lo
dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon] hf/L u/]sf] df6f] kl/If0f lgb]{lzsf cg';f/ df6f]
kl/If0f ug'{ kg]{5 .
hlt;'s} tNnfsf ;fj{hlgs / s ju{sf ejg tyf s'g}klg ;j{;fwf/0f e]nf x'g] ;lkË dn,
;'k/dfs]{6, :s"n, sn]h, c:ktfn, gl;{Ë xf]d, a}s tyf ljlQo ;+:yf, kf]lnlSnlgs cflb
ejgx?df cj pk|fGt ckfË d}qL k"jf{wf/ tyf ;'ljwfx?sf] th'{df ul/Psf] x'g' kg]{5 .
12
cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qsf] nflu nfu" x'g] clwstd u|fp08 se/]h, ˆnf]/ Pl/of /]:of] /
prfO{ tn tflnsf g+= @ df lbO{P cg';f/ x'g]5 M
tflnsf @
cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qsf] clwstd u|fp08 se/]h / Pkm=P=cf/
ejgsf] lsl;d hUUffsf] If]qkmn clwstd u|fp08
se/]h
clwstd
Pkm=P=cf/
Jofkfl/s tyf cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/ ;Dd ^) k|ltzt #
Jofkfl/s tyf cfjf;Lo ejg @%) ju{ dL6/ eGbf a9L %) k|ltzt #
;/sf/L tyf cw{;/sf/L sfof{no %) k|ltzt @
l;g]df xn, lyP6/, ;efu[x #% k|ltzt !
Jofkfl/s sDKn]S;, ;'k/ dfs]{6 $) k|ltzt @
xf]6]n, nh tyf kfx'gf 3/ $) k|ltzt !=%
wd{zfnf tyf /flq af; $) k|ltzt !=%
Jofkfl/s÷Jofj;flos÷uf]bfd3/ @%) ju{ dL6/ ;Dd ^) k|ltzt #
Jofkfl/s÷Jofj;flos÷uf]bfd3/ @%) ju{ dL6/ eGbf a9L %) k|ltzt @
@=!=# ;+:yfut If]q
;+:yfut If]q cGtu{t ljBdfg ljleGg ;/sf/L, cw{;/sf/L jf cGo ;+3;+:yfx? /x]sf] :yfgnfO{
lnO{Psf] 5 . cGo ejgsf] pkof]usf] cg'dltsf] xsdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 . o; If]qsf] nflu
nfu" x'g] clwstd u|fp08 se/]h, ˆnf]/ Pl/of /]:of] / prfO{ tn tflnsf g+= # df lbO{P
cg';f/ x'g]5 M
tflnsf #
;+:yfut If]qsf] clwstd u|fp08 se/]h / Pkm=P=cf/
ejgsf] lsl;d hUUffsf] If]qkmn clwstd
u|fp08 se/]h
clwstd
Pkm=P=cf/
cfjfl;o ejg @%) ju{ dL6/ ;Dd &) k|ltzt @=%
cfjfl;o ejg @%) ju{ dL6/ eGbf a9L ^) k|ltzt @=%
cfjfl;o tyf Jofkfl/s ejg @%) ju{ dL6/ ;Dd ^) k|ltzt @=%
cfjfl;o tyf Jofkfl/s ejg @%) ju{ dL6/ eGbf a9L %) k|ltzt @=%
;+:yfut÷;/sf/L ejg %) k|ltzt @
c:ktfn #% k|ltzt !=@%
:jf:Yo s]Gb|, gl;{Ë xf]d #% k|ltzt @
z}lIfs ;+:yf -k|f=lj=÷df=lj=÷pRr df=lj=_ $) k|ltzt !=@%
SofDk;÷dxfljBfno #) k|ltzt !=@%
cg';Gwfg s]Gb| #) k|ltzt !=@%
k|x/L rf}sL÷;fd'bflos s]Gb| %) k|ltzt !=@%
cl86f]l/od÷;fd'bflos xn #% k|ltzt !
:jf:Yo ;+:yfsf] dfkb08sf] xsdf :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfnon] lgwf{/0f u/]sf] ;'/Iff
tyf cGo dfkb08 cg';f/ eP gePsf] olsg u/]/ dfq ejg lgdf{0fsf] cg'dlt k|bfg
ul/g]5 . ;fy} z}lIfs ;+:yfx?sf] ejg lgdf{0f ubf{ cGo dfkb08sf] cnfjf lzIff dGqfnon]
tf]lslbPsf] dfkb08 cg';f/ eP gePsf] olsg u/]/ dfq ejg lgdf{0fsf] cg'dlt k|bfg
ul/g]5 .
13
ejg P]g @)%% sf] bkmf * cg';f/ -v_ ju{sf kfFr tNnfeGbf cUnf ;a} ejg / s'g}klg
;j{;fwf/0f e]nf x'g] ;lkË dn, ;'k/dfs]{6, :s"n, sn]h, c:ktfn, gl;{Ë xf]d, a}s tyf
ljlQo ;+:yf, kf]lnlSnlgs cflbsf] ejg nufot !& dL6/ eGbf cUnf ejgx?sf] xsdf
df6f] kl/If0f u/L k]z ug'{kg]{ tyf bz xhf/ ju{ lkm6 eGbf dflysf ejgx?sf] ef}ule{s
kl/If0f -Geo technical Investigation_ ug'{ kg]{5 .
hlt;'s} tNnfsf ;fj{hlgs / -s_ ju{sf ejg tyf -v_ ju{sf kfFr tNnf jf !& ld6/
eGbf cUnf jf bz xhf/ ju{ lkm6eGbf 7"nf ;j} ejg lgdf{0f ug{ zx/L ljsf; jf ;+3Lo
dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon] hf/L u/]sf] df6f] kl/If0f lgb]{lzsf cg';f/ df6f]
kl/If0f ug'{ kg]{5 .
@=!=$ Po/kf]6{ If]q M
o; If]q cGtu{t ljdfg:yn tyf jl/kl/sf] e"–efunfO{ lnOPsf] 5 . hUuf tyf cGo ejgsf]
pkof]usf] cg'dltsf] xsdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 . ljdfg:yn jl/kl/sf] If]qdf ljleGg
lgsfosf] dfkb08 ;d]t kfngf ug'{ kg]{5 . o; e"–pkof]u If]qdf ejgsf] pkof]usf] k|sf/ tyf
hUufsf] If]qkmn cg';f/ :jLs[tL lbg ;lsg] clwstd u|fp08 se/]h tyf FAR cfjfl;o tyf
Jofkfl/s If]qsf nflu tf]lsP adf]lhd g} x'g]5 t/ o; If]qdf FAR sf] u0fgf ubf{ gful/s
p8\8og k|flws/0fn] lgwf{/0f u/]sf] dfkb08 tyf Airport Obstacle Limit Chart nfO{ k|fyldstf
lbO{ b'O{ dWo] h'g dfkb08af6 sd prfO{ lgwf{/0f x'G5 ;f]xL prfO{ sfod x'g]5 .
@=@ 38]/Lsf] Go"gtd If]qkmn
cfjfl;o Pj+ cfjf;Lo tyf Jofkfl/s ejg lgdf{0fsf] nflu 38]/Lsf] Go"gtd ;fOh of] dfkb08
nfu' x'g' k"j{ sfod eO{ ;s]sf] lsQfsf] xsdf slDtdf $ w'/ / of] dfkb08 nfu' eO{ ;s]kl5
sfod x'g] lsQfsf] xsdf & w'/ eGbf sd x'g' xF'b}g .
@=# of]hgf cg'dlt lng' kg]{
dfly h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg w]/} dflg;x? hDdf x'g] :yfg h:t} z}lIfs ;+:yf, kfl6{
Kofn];, xl:k6n, gl;{Ë xf]d, a+}s tyf ljlQo ;+:yf, l;g]df xn, Jofkfl/s sDKn]S;, ;'k/dfs]{6,
k'm8:6n h:tf ;+/rgfx? gofF lgdf{0f ug{ k|:tfj ubf{ gu/kflnsfaf6 of]hgf cg'dlt (Planning
Permit) lnP/ dfq gS;f kf;sf] k|s[of cufl8 a9fpg kfOg] 5 . o:tf] cg'dlt lb+bf hUufsf]
Go"gtd If]qkmn :yfgLo cfjZostf x]/L g=kf= af]8{n] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
@=$ cfjt hfjtsf] lgldQ af6f]
s_ s'g} klg ejg jf Kn6 cfjt hfjtsf] lgldQ cfjZos kg]{ lghL jf ;fj{hlgs af6f];Fu
hf]l8Psf] x'g' kb{5 .
v_ s'g} klg ejg lgdf{0f ubf{ cfjt hfjtsf] lgldQ cfjZoskg]{ af6f] jf k|j]zsf]] lgldQ
5'6fOPsf] If]qdfly cltqmd0f x'g] u/L jf ;f]sf] If]qkmn 36\g] u/L lgdf{0f ug{ kfOg] 5}g .
klxn]b]lv e}/x]sf] k|j]zsf] dfWodaf6 alGrt x'g] u/L s'g} klg k|sf/sf] ejg lgdf{0f ug{
kfOg] 5}g .
14
u_ k|:tfljt Kn6;Dd k'Ug] af6f]sf] rf}8fO{ @) lkm6 eGbf sd x'g' x'Fb}g . ;8s clwsf/ If]qsf]
dfkb08df tf]lsPsf] cj:yfdf afx]s @) lkm6 eGbf sd ;8s rf}8fO{ ePsf] cj:yfdf
gS;f b/vf:t btf{ ul/g] 5}g .
3_ ;8s rf}8fO{ @) lkm6 eGbf sd / nDafO{ %) dL= eGbf al9 ePsf] 3gf ?kdf ejgx?
lgdf{0f eO{ ;s]sf] If]qdf lgdf{0f sfo{ ubf{ Kn6sf] l;dfgfnfO{ ;8ssf] s]Gb| /]vfaf6 !)
lkm6 k/ x6fO{ To:tf] k|j]zsf] dfWodsf] rf}8fO{nfO{ @) lkm6 agfOg] 5 / :yfoL lgdf{0f
sfo{ ug{ pQm ;fl/Psf] l;dfgfaf6 % lkm6 ;]6Aofs 5f8\g' kg]{5 .
ª_ k'/fgf j:tLx?df /x]sf $ dL6/ eGbf sd rf}8fO{ ePsf af6f]x?nfO{ ;'wf/ u/L rf}8f ug]{
j|mddf @) lkm6;Dd rf}8f ug{ g;lsPdf $ dL6/;Dd rf}8f ug]{ u/L Kn6sf] l;dfgfnfO{
;8ssf] s]Gb| /]vfaf6 @ dL6/ k/ x6fO{ To:tf] k|j]zsf] dfWodsf] rf}8fO{nfO{ $ dL6/
agfOg] 5 / :yfoL lgdf{0f sfo{ ug{ pQm ;fl/Psf] l;dfgfaf6 % lkm6 ;]6Aofs 5f8\g'
kg]{5 .
@=% ;8s clwsf/ If]q
s_ ljleGg ;8sx?sf] ;8s clwsf/ If]q cg';"rL ! adf]lhd x'g]5 .
v_ gofF v'Ng] ;8sx?sf] xsdf ;8s clwsf/ If]q slDtdf @) lkm6 x'g]5 . t/ k'/fgf u|fdL0f
j:tLx? leqsf ;8sx?sf] clwsf/ If]q @) lkm6eGbf sd klg x'g ;Sg]5 .
u_ xfnsf] dfkb08 nfu' x'g' eGbf cufl8 ag]sf ejgx? eTsfP/ k'gM lgdf{0f ug'{kbf{ ljBdfg
;8s clwsf/ If]q nfu' x'g]5 .
3_ tf]lsPsf] ;8s clwsf/ If]q eGbf ;8s rf}8fO{ al9 ePsf] cj:yfdf To:tf ;8ssf]
lsgf/faf6 tf]lsPsf] ;]6 Aofs 5f]8]/ dfq ejg lgdf{0fsf] nflu :jLs[tL lbOg] 5 .
@=^ ;]6Aofs
s_ s'g} klg ejg lgdf{0f sfo{sf] nflu ;]6Aofs slDtdf % lkm6 x'g' kg]{5 . t/ /fhdfu{sf]
xsdf ^ dL6/ x'g' kg]{5 .
v_ k|:tfljt Kn6 ;fj{hlgs hUuf;Fu hf]l8Psf] 5 eg] lgdf{0f sfo{ ug{sf] nflu ;f] ;fj{hlgs
hUufaf6 slDtdf % lkm6 ;]6Aofs 5f8\g' kg]{5 .
u_ lgDgfg';f/sf ejgx?sf] ;]6Aofs lgDgfg';f/ sfod x'g]5 M
j|m=;= ejgsf k|sf/ Go'gtd ;]6Aofs cufl8 k5fl8 jf bfof afof
! cfjfl;o ejg !=% dL= ! dL=
@ z}lIfs ejg %=) dL= #=) dL=
# ;+:yfut ejg %=) dL= #=) dL=
$ ;ef ;Dd]ng s]Gb|, l;g]df 3/ tyf
eL8 hDdf x'g] 7fpF cflb
!% dL= ^=) dL=
% Joj;foLs ejg ;'k/dfs]{6 cflb_ %=) dL= @=) dL=
^ xf]6n, nh %=) dL= @=) dL=
& tf/] xf6n !)=) dL= #=) dL=
gf]6M ;8s clwsf/ If]q afx]s ;]6 Jofssf nflu 5f]l8Psf] If]qnfO{ clwstd u|fp08 se/]h ;DaGwL
k|fjwfg cGtu{t v'Nnf If]qsf] ?kdf u0fgf ug{ ;lsg]5 .
@=& kfls{Ësf] Joj:yf
s_ ljz]if k|sf/sf ejgx?sf] lgldQ hUufsf] slDtdf !%Ü kfls{Ësf] nflu 5f]8\g' kb{5 .
hUufsf] If]qkmnsf] cfwf/df ;d]t gu/kflnsfn] kfls{Ësf] nflu hUuf tf]Sg ;Sg]5 .
15
v_ uf8L ;DalGw dd{t sf/vfgfsf] nflu hUufsf] @%Ü kfls{Ësf] nflu 5f]8\g' kb{5 .
u_ ejgsf] k|of]hg÷pkef]u kl/jt{g ug'{ kbf{ klg kfls{Ësf] nflu rflxg] hUufsf] Joj:yf ug'{
kb{5 .
3_ 3gf j:tL ePsf] cfjf;Lo tyf Jofkfl/s If]qdf !^( ju{dL6/ eGbf a9L lKnGy Pl/of x'g]
u/L lgdf{0f ug]{ ejgx?df kfls{Ësf nflu e"ldut kfls{Ësf] clgjfo{ Joj:yf ug'{ kg]{5 .
@=* gbL Pj+ s'nfsf] lsgf/faf6 5f8\g' kg]{ b'/L
lgdf{0fsf] nflu k|:tfljt hUuf / gbL÷s'nf]sf] l;dfgf gfkL gS;f cg';f/ lgwf{/0f x'g]5 . gbL
jf d'Vo s'nf];Fu hf]l8Psf] hUufdf lgdf{0fsf] nflu k|:tfj ubf{ lsgf/fb]lv lgDg adf]lhdsf] b"/L
5f]8]/ dfq :yfoL lgdf{0f ug{ :jLs[tL lbOg]5 .
s_ gbL – !% dL6/
v_ d'Vo s'nf] – % lkm6
@=( hUuf ljsf; -Knl6Ë_ ;DaGwL Joj:yf
l;4fy{gu/ gu/kflnsf If]qleq ;fljsdf /x] ePsf] af6f] lgsf; afx]s gofF af6f] vf]nL, 9n,
lah'nL h:tf cfwf/e"t ;]jf ;'ljwfx? lasf; u/L jf ljBdfg ;+/rgf tyf e"—pkof]udf
kl/jt{g x'g] u/L Ps jif{ leq Joj;flos lx;fjn] ! Kn6 eGbf al9 38]/Lx? lasf; u/L laqmL
ljt/0f tyf xs x:tfGt/0f ug]{ sfo{nfO{ hUuf lasf; sfo{qmd -Knl6Ë_ dflgg] 5 . hUufsf]
Knl6Ë u/L sf/f]af/ ug{ rfxg] ;+:yfn] Joj;flos tyf Jofkl/s k|of]hgsf nflu ul/g] hUuf
ljsf; ;fd'lxs cfjf;, ;j{;fwf/0f e]nf x'g] ;lkËdn, ;'k/dfs]{6, :s'n sn]h, c:ktfn,
gl;{Ëxf]d, a}+s tyf ljQLo ;+:yf, kf]lnlSnlgs cflbn] ef}lts of]hgf sfof{Gjog ug'{ kbf{
gu/kflnsfn] u7g u/]sf] k|fljlws ;ldltsf] l;kmfl/;df pQm sfo{sf] KnflgË k/ld6 :jLs[t
u/fpg' kg]{5 . o; ;DaGwL dfkb08 lgDg adf]lhd x'g]5g\ .
@=(=! d"Vo ;Dks{ dfu{ tyf leqL ;xfos dfu{ ;DaGwL dfkb08 M
hUuf lasf; sfo{qmd ;+rfng ubf{ ;f] If]qdf d"Vo / cGo ;xfos dfu{ :ki6 ?kdf kl/eflift
u/]sf] x'g' kb{5 . k|fljlws b[li6sf]0faf6 pko'Qm x'g] u/L d"Vo dfu{ elg ls6fg ePsf] ;8s ;'?
b]lv clGtd ljGb';Dd lgsf; v'n]sf] x'g' kg]{5 . Knl6Ë If]qdf sfod ul/Psf] d"Vo ;Dks{ dfu{
/ ;xfos dfu{n] ;+ej eP;Dd cf;kf;sf cGo If]q;Fusf] lgsf;nfO{ ;d]t cj/f]w ug{ x'g]
5}g . t/ sDkfp08 kvf{n ;lxt laz]if lsl;dsf] cfjf; If]q 3f]if0ff ul/ lasf; ul/Psf] If]qdf
d"Vo ;Dks{ tyf ;xfos dfu{sf] rf}8fO ;DaGwL Joj:yf lgDg adf]lhd x'g]5 .
s_ l;4fy{ /fhdfu{, n'lDagL ;8s, ljdfg3f6ky, gf/fo0fky, d}qLky, lj=lk= ky, dxflj/ky,
/+uzfnfky, ;"o{ky, afO{kf; ;8s;Fu hf]l8g] ;8sx?sf] Go"gtd rf}8fO{ gfnf ;lxt *
dL6/ x'g' kg]{5 . tL ;8sx?sf] rf}8fO{ pNn]lvt ;8s b]lv slDtdf ^) dL6/ leq;Dd
gfnf ;lxt * dL6/ rf}8fO{ g36\g] ul/ x'g' kg]{5 . ;f]eGbf sd rf}8fO{sf] cGo dfu{df
Go"gtd rf}8fO{ gfnf ;lxt & dL6/ x'g]5 . lgdf{0f eO{;s]sf] ;8sdf ;8ssf] rf}8fO{ ^
dL6/eGbf sd ug{ kfO{g] 5}g . ;fy} b'a}tkm{ ;8s /x]sf] hUufdf hUuf lasf; -Knl6Ë_
sfo{qmd ;+rfng ubf{ j9L rf}8fO ePsf] ;8snfO{ d"Vo dfu{ dflgg] 5 .
16
v_ csf]{ af6f];Fu lnÍ gePsf] af6f]sf] xsdf sn–8]–:ofs (Turning Space) /fVg' kg]{5 /
o;sf] If]qkmn 3l6df ()) ju{ lkm6 x'g' kg]{5 .
u_ 38]/Lsf] Kn6 /]lzof] Go"gtd !M@ x'g' kg]{5 .
hUuf lasf; sfo{qmd ;+rfng ubf{ 38]/Lsf] Go"gtd If]qkmn & w'/ x'g' kg]{5 . gu/kflnsfn]
Knl6Ë cg'dlt lb+bf k|:tfljt hUufsf] If]qkmnsf cltl/Qm ;f] hUufsf] nDjfO{ / rf}8fO{
;d]tnfO{ larf/ u/L o; dfkb08 adf]lhd x'g ;Sg] g;Sg] kIf ;d]tnfO{ larf/ u/L dfq
cg'dlt k|bfg ug{ ;Sg]5 .
@=(=@ v'Nnf If]q -;8s afx]s_ ;DaGwL Joj:yf M
hUuf lasf; sfo{qmd ;+rfng ubf{ e"sDkLo tyf cGo k|fs[lts laklQ h:tf kIfx? ;d]tnfO{
b[li6ut u/L k|fljlws b[li6sf]0faf6 pko'Qm :yfgx?df v'Nnf If]qx? lgDg adf]lhd x'g' kg]{5 .
s_ % s7\7f b]lv ! laufx ;Ddsf] If]qkmnsf] xsdf % k|ltzt
v_ ! laufx b]lv @ laufx ;Ddsf] If]qkmnsf] xsdf slDtdf $ k|ltzt
u_ @ laufx b]lv $ laufx ;Ddsf] If]qkmnsf] xsdf slDtdf #=% k|ltzt
3_ $ laufx b]lv dflysf] If]qkmnsf] xsdf slDtdf # k|ltzt
o;/L 5'6\ofO{Psf] v'Nnf If]qsf] hUufsf] ;fj{hlgs :jfldTj sfod ul/g' kg]{5 .
@=(=# k"jf{wf/ tyf ;]jf ;'ljwf M
hUuf ljsf; sfo{qmd ;+rfng ug]{ ;+:yfn] ;DalGwt hUufdf k"jf{wf/ tyf ;]jf ;'ljwf h:t}M
6]lnkmf]gsf] vDaf, ljh'nLsf] vDaf, af6f] lkr / ;tx 9n -9nsf] leq kfgL aUg] Go"gtd rf}8fO{
cj:yf x]/L slDtdf )=% dL6/ x'g' kg]{_, cflbsf] s] s;/L Joj:yf Pj+ lj:tf/ ug]{ xf] ;f] sf]
lj:t[t of]hgf gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]{5 . gu/kflnsfn] Kn6 :jLs[lt lbg' k"j{ of]hgfdf
pNn]v eP cg';f/sf k"jf{wf/ tyf ;]jfsf] ljBdfg :t/ lg/LIf0f ul/ o; ;DaGwdf ljZj:t x'g
;s]sf] v08df dfq :jLs[tL lbg]5 . hUuf ljsf; ug]{ JolQmn] hUuf ljsf;sf] lj:t[t of]hgf
k]z u/]sf] #) lbg leq gu/kflnsfn] :jLs[t jf c:jLs[tsf] ;"rgf ;DalGwt kIfnfO{ lbg]5 .
k/fk"j{ sfnb]lv alu/x]sf] d'Vo 9nx?sf] lgsf;sf] nflu ;DalGwt hUufwgLsf] hUufaf6 axfj
e}/x]sf] cj:yfdf ;DalGwt hUuf wgLn] g} ;f] gfnfsf] rf}8fO{ g36\g] ul/ Joj:yf ug'{ kg]{5 .
o; dfkb08 adf]lhdsf k"jf{wf/ tyf ;]jf ;'ljwfsf] lgdf{0f lj:tf/df cfjZos kg]{ k|zf;lgs
tyf k|fljlws ;xof]usf] nflu gu/kflnsf ;dIf cg'/f]w ePsf] v08df gu/kflsnfn]
cfjZostf / cf}lrTotf x]/L ;dGjo / ;+of]hgsf/L e"ldsf lgjf{x ug{ ;Sg]5 . Knl6Ë ul/g]
k|To]s 38]/Ldf Go"gtd ?kdf gfnL ;lxtsf] u|]en÷sfnf]kq] ;8s, vfg]kfgLsf] kfO{knfO{g /
ljB't kf]n tyf tf/ lj:tf/ u/]sf] x'g' kg]{5 .
gbL -808f / 3f3/f_ lsgf/sf] !% dL= If]qleq s'g} klg lsl;dsf] Knl6Ë ug{ kfO{g] 5}g . ;fy}
Knl6Ë ug{ k|:tfj ul/Psf] If]qleq ;fj{hlgs jf ;/sf/L hUuf kg]{ ePdf k|rlnt sfg"g
adf]lhd x'g]5 . hUuf ljsf; If]q leq s'nf] k/]sf] cj:yfdf % lkm6 ;]6Jofs 5f]8]/ lsQfsf6
ug{ kfOg]5 .
17
@=(=$ Knl6Ë cg'dlt ;DaGwL Joj:yf M
s_ cg'dlt glnO{ cfjf; tyf cGo k|of]hgsf] nflu hUuf lasf; sfo{qmd -Knl6Ë_ ug{ gx'g]
s'g}klg JolQm jf ;+:yfn] gu/kflnsfsf] cg'dlt glnO{ cfjf;Lo jf cGo k|of]hgsf] nflu hUuf
PsLs/0f jf 38]/L ;]jf ;'ljwfsf] dfWodaf6 hUuf ljsf; sfo{qmd ;+rfng u/L 38]/Lx?sf]
laqmL ljt/0f, xs x:tfGt/0f ug{ kfOg] 5}g . o; k|fjwfg ljkl/t Knl6Ë u/]df pQm Knl6Ë
If]qdf 3/ gSzf kf; ul/g] 5}g . ;fy} ;fj{hlgs pkof]lutfx? h:t} M wf/f, lah'nL aQL cflb
h8fg x'g] 5}g . ;fy} pQm hUuf /f]Ssf /fVg nufpg ;d]t ;lsg]5 .
v_ cg'dltsf nflu b/vf:t M
gu/ If]qx?df cfjf;Lo jf cGo k|of]hgsf nflu hUuf ljsf; sfo{qmd ;+rfng ug{
gu/kflnsfdf ;"lrs[t JolQm jf ;+:yfn] cg'dltsf nflu k|:tfljt hUuf ljsf; sfo{qmdsf]
Knl6+u l8hfO{g gS;f, hUufsf] :jfldTj :ki6 x'g] k|df0f ;lxt nf]s];g Knfg, ;fO{6 Knfg,
hUufsf] Knl6+u / If]qkmn, v'Nnf If]q, ;8ssf] rf}8fO{, kvf{nsf] rf}8fO cflb v'nfO{ tf]lsPsf]
9fFrfdf gu/kflnsf ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
u_ b/vf:t ;fy v'nfpg' kg]{ ljifox? M
o; adf]lhd k]z x'g] b/vf:t ;fy d"Vo dfu{ / ;xfos dfu{ /xg] :yfg / ;8ssf] rf}8fO{,
38]/Lx?sf] If]qkmn / df]x8f, v'Nnf If]qsf] cg'kft / :yfg, 9n lgsf;, lah'nL, cfwf/e"t ;]jf
;'ljwf ;DaGwL of]hgf ePsf] Knl6+u gS;f / xfnsf] cj:yf :ki6 ?kdf v'n]sf] gS;f / laj/0f
k]z ug'{ kg]{5 . ;fy} Knl6+u gS;fdf hUufsf] lsQf g+= / If]qkmn, rf/lsNnf, Kn6 ;+Vof /
If]qkmn :ki6 ePsf] ;+lIfKt ljj/0f jf ;+s]t ;f]xL gS;fdf ;dfj]z ul/Psf] x'g' kg]{5 .
3_ xsef]usf] lg:;f / cGo lnvt k]z ug'{ kg]{ M
o; adf]lhd cg'dltsf nflu gu/kflnsf ;dIf b/vf:t k]z ubf{ k|:tfljt hUuf ljsf;
sfo{qmd ;+rfng ug]{ hUufsf] xsef]usf] lg:;f–JolQmsf] xsdf hUuf wgL k|df0f kq tyf
gful/stfsf] k|df0fkq, ;+3;+:yfsf] xsdf ;+:yf btf{ k|df0fkq ;+nUg /fVg' kb{5 .
ª_ hfFra'em ug{ ;Sg] M
Kn6 cg'dltsf nflu b/vf:t btf{ ePkl5 ;f] b/vf:tx? dfkb08x? kfngf eP gePsf]
hfFra'em u/L s'g} dfkb08 k"/f gePsf] eP ;f] k"/f ug{ nufO{ hUuf ljsf; Knl6+u sfo{qmd
;+rfng ug{ cg'dlt lbO{g]5 . t/ k|:tfljt If]q o; dfkb08n] kl/eflift u/]sf] e" pkof]u If]q
cg';f/ ;+j]bgzLn jf hf]lvdo'Qm If]q eGg] nfu]df gu/kflnsfn] ;DalGwt If]qsf la1x? ;d]t
/x]sf] ;ldlt jf sfo{bn u7g u/L To;sf] ;'emfjsf] cfwf/df lg0f{o lbg ;Sg]5 .
r_ cg'dlt lbg] M
hfFra'em ul/ ;s]kl5 gu/kflnsf ljZj:t x'g ;s]sf] cj:yfdf k|d'vn] k|:tfljt hUuf ljsf;
-Knl6+u_ sfo{qmdsf nflu cg'dlt k|bfg ul/g]5 . cg'dlt lb+bf nfUg] b:t'/ gu/kflnsf af]8{n]
lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
18
5_ dfkb08 sfof{Gjog tyf cg'udg ;DaGwL Joj:yf M
gu/kflnsfsf k|d'vn] gu/kflnsfsf OlGhlgo/ ;lxtsf] 6f]nL v6fO{ dfkb08 sfof{Gjog eP
gePsf] cg'udg ug{ ;Sg]5 .
h_ dfkb08 pNn+3gdf sf/jfxL ;DaGwL Joj:yf M
l;4fy{gu/sf] zx/Ls/0fnfO{ lgof]lht / Jojl:yt ug]{ p2]Zosf ;fy l;4fy{gu/ gu/kflnsfn]
sfof{Gjogdf NofPsf] of] dfkb08 kfngf ug'{ u/fpg' o;;+u ;/f]sf/ /fVg] ;a}sf] st{Jo x'g]5 .
olb s'g} Knl6+u Joj;foL, ;+:yf jf k/fdz{bftfn] o;sf] pNn+3g u/] u/fPsf] 7x/]df
gu/kflnsf sfof{non] To:tf Joj;foL, ;+:yf jf k/fdz{bftfx?nfO{ sfnf] ;"lrdf /fVg] tyf o;
dfkb08 Pj+ cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd b08 hl/jfgf tyf cGo sf/jfxL ;d]t ug{ ;lsg]5 .
em_ Kn6 cg'dlt glnPsf t/ vl/b ljqmL eO;s]sf] 38]/Lx? ;DaGwL cGtl/d Joj:yf M
Knl6Ë cg'dlt ;DaGwL Joj:yf nfu' x'g' k"j{ gu/kflnsfaf6 Knl6Ësf] cg'dlt glnO{ JolQmut
jf ;+:yfut ?kdf vl/b laqmL ePsf 38]/Lx? gu/kflnsfn] tf]s]sf] ;do l;df leq ;flasdf
sfod /x]sf] dfkb08 adf]lhd eO cfPsf] v08df gu/kflnsfaf6 pknAw u/fOg] gS;f cg'dlt
nufotsf cGo ;]jf ;'ljwf pknAw u/fpg ;Sg]5 .
3. ejg dfkb08
gu/kflnsf If]qdf ejg lgdf{0f ug{ rfxg] s'g} klg JolQm, ;/sf/L jf cw{ ;/sf/L lgsfo tyf
lghL ;+3 ;+:yfn] ejg lgdf{0f ug]{ cg'dltsf] nflu ejgsf] gS;f ;lxt tf]lsPsf] 9fFrfdf
gu/kflnsf ;dIf b/vf:t lbg'kg]{5 . ejg lgdf{0f ubf{ ;'/lIft tyf dha't ejg, :j:y
jftfj/0f tyf 5/ l5d]s ;d]tnfO{ gsf/fTds c;/ gkfg{sf] nflu g]kfn ejg ;+lxtfdf pNn]v
ePsf a+'bfsf cltl/Qm lgDg bkmf adf]lhdsf k|fjwfgx?sf] kfngf ug'{kg]{ 5 .
3.1. e'O{ b]lv l;lnË ;Ddsf] prfO{
s_ cfjf;Lo k|of]hgsf] ejgsf] lgldQ e'O{ b]lv l;lnË ;Ddsf] Go"gtd prfO{ @=( dL6/ x'g'
kg]{5 .
v_ ljz]if k|sf/sf ejgx?sf] nflu e'O{ b]lv l;lnË;Ddsf] Go"gtd Pj+ clwstd prfO{ g]kfn
ejg ;+lxtfdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
3.2. tNnf ;+Vof / ejgsf] prfO{
s_ o; dfkb08sf] bkmf @=! adf]lhd e"–pkof]u If]q, u|fp08 se/]h / FAR sf] cfwf/df
ejgsf] clwstd tnf ;+Vof / prfOsf] :jls[lt lbOg]5 .
v_ :jLs[t lbg ;lsg] clwstd prfO{ eGbf dfly @=% dL6/ ;Dd e¥ofË 9fSg] efu lgdf{0f
ug{ :jLs[tL lbg ;lsg]5 . t/ o:tf] lgdf{0f x'g] tnfdf cGo s'g} klg sf]7f x'g' x'Fb}g . ;a}
eGbf dflyNnf] tnfdf clwstd prfO{ ! dL= ;Dd Kof/fk]6 afn lgdf{0f ug{ ;lsg] 5 .
u_ Po/kf]6{ If]qsf] xsdf, gfu/Ls p•og k|flws/0fn] ;do ;dodf lgsfNg] lgdf{0f lgif]lwt
If]qnfO{ cfwf/ dflgg] 5 .
19
3_ k'/fgf] ejg eTsfP/ ;f]xL Kn6df gofF ejg lgdf{0f ubf{ ljBdfg dfkb08 cg';f/sf] tnf
;+Vof / prfO{ :jls[tL lbOg]5 .
ª_ ejgsf] clwstd prfO{ !& dL6/ sfod x'g]5 t/ ;+:yfut ejgsf] clwtsd prfO{ !%
dL= sfod x'g]5 . ;f] eGbf a9L prfO{ sfod u/L gSzf kf; ug]{ ;DaGwdf g]kfn
;/sf/åf/f lgwf{l/t Joj:yf adf]lhd x'g]5 .
3.3. ‰ofnsf] Aoj:yf M
38]/Lsf] l;dfgaf6 tf]lsPsf] ;]6 Aofs g5f]l8Psf] ;fFw tkm{ s'g} klg lsl;dsf] aGb ‰ofn
-k|sfz jf e]G6n]zgsf] nflu_ /fVg kfOg] 5}g . em\ofn /fVbf kfngf ug'{ kg]{ dfkb08 bkmf @=^
adf]lhd x'g]5 .
3.4. 3fdkfgLaf6 arfj6sf] nflu 5Hhf M
3fdkfgLaf6 arfj6sf] nflu ;]6 Jofs leq gkg]{ u/L al9df ! dL6/ ;Ddsf] 5Hhf /fVg kfOg]
5 .
3.5. a];d]G6 lgdf{0f
s_ cfjf;Lo pkef]usf] nflu a];d]G6 agfpg kfOg] 5}g .
v_ lgDg adf]lhdsf] pkef]usf] nflu dfq a];d]G6 agfpg kfOg]5 .
;fdfGo k|HjngzLn vfnsf 3/]n' jf cGo a:t'x? :6f]/ ug{
ejgsf] ;]jf / ;'ljwfsf] nflu k|of]u x'g] Po/ slG8;g, h]g]/]6/ jf cGo d]lzg jf
oGqx?sf] lgldQ
uf8L kfls{Ë ug{
u_ a];d]G6÷;]lda];d]G6 lgdf{0fsf] nflu :6«Sr/n 8«O{Ësf] ;fy ;fy} k|sfz tyf e]lG6n]zgsf]
Joj:yf ;d]tsf] gS;f :jLs[tLsf] nflu gu/kflnsfdf k]z ug'{kb{5 .
3_ a];d]G6÷;]ldj];d]G6sf] nflu klg u|fp08 se/]h, ejg lgdf{0f /]vf, cflb h:tf
dfkb08x? nfu" x'g]5 .
3.6. pkof]u kl/jt{g
ejg lgdf{0fsf] cg'dlt tyf gS;f :jLs[lt h'g k|of]hgsf] nflu lnOPsf] xf] ;f]lx k|of]hgsf]
nflu dfq pQm ejgsf] pkof]udf Nofpg'kg]{5 . pkof]u kl/jt{g ug'{ k/]df of] dfu{bz{g,
:jLs[t e"pkof]u of]hgf eP ;f] cg';f/ / ejg lgdf{0f ;+lxtfsf] clwgdf /lx clgjfo{ ?kdf
pkof]u kl/jt{g :jLs[lt lnP/ dfq ejg pkof]u ug{ ;lsg]5 . s;}n] gu/kflnsfsf] :jLs[lt
ljgf pkof]lutf kl/jt{g u/]df gu/kflnsfn] pQm ejgdf h8fg ePsf] ljB't, vfg]kfgL,
6]lnkmf]g cflb ;fj{hlgs pkof]lutfx? sf6\g ;DjlGwt lgsfonfO{ n]lv k7fpg ;Sg]5 /
;DjlGwt sfof{non] klg n]lv cfPadf]lhd ul/lbg'kg]{5 . ;fy} o;/L :jLs[lt ljgf pkof]lutf
kl/jt{g ug]{ JolQm tyf ;+:yfnfO{ gu/kflnsfn] ;d]t cfkm\gf] ;]jfaf6 alGrt ug{ ;Sg]5 .
20
3.7. lKnGy M lkr ;8s;+u hf]l8Psf] Kn6df hldgsf] ;txaf6 lKnGysf] prfO{ clwstd &%
;]l06ld6/ sfod u/LPsf] 5 .
#=* lgsf; ;DaGwL cfjZostfx?
cfunfuL jf cGo cfs:dLs cj:yf cfOk/]df ejg leqsf JolQmx?nfO{ ;'/lIft ?kdf aflx/
Nofpg ldNg] u/L k|To]s ejgdf lgsf;sf] Joj:yf ul/Psf] x'g' kb{5 . ckf6{d]G6 tyf ;+o'Qm
cfjf;sf ejg tyf ;lkË sDKn]S;, Jofkfl/s dn, l8kf6{d]G6 :6f]/ cflb 7"nf ejgsf] gS;f
kf; ubf{ Emergency Response Plan ;d]t gS;fsf ;fy k]z ug'{ kg]{5 .
#=( ;Ldf kvf{n -sDkfp08 jfn_ M
;Ldf kvf{n nufpFbf clgjfo{ ?kdf gu/kflnsfaf6 :jLs[tL lng' kg]{5 . ;Ldf kvf{nsf] prfO{
a9Ldf $ lkm6 cUnf] uf/f] lgdf{0f / ;f] eGbf dfly a9Ldf # lkm6 hfnL /fVg] u/L :jLs[tL lnP/
dfq ug'{ kg]{5 . ;/sf/L lgsfo jf sf/fuf/ cflbn] ;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] cUnf] kvf{n nufpg'
kg]{ ePdf ;DalGwt lgsfo÷dGqfnosf] l;kmfl/; ;lxt ;f]sf] :6«Sr/n l8hfOg ;lxt lgj]bg
k]z ug'{ kg]{ 5 .
4. g]kfn /fli6«o ejg ;+lxtf
s'g} klg ejg lgdf{0f ubf{ g]kfn ;/sf/n] ldlt @)^).$.!@ df l:js[t u/]sf] g]kfn /fli6«o
ejg ;+lxtfsf] kfngf u/L ug'{ kg]{ 5 .
5. ;]jf ;'ljwf
gu/kflnsfaf6 :jLs[tL ePsf] gS;f adf]lhd ag]sf] ejgnfO{ dfq ;]jf ;'ljwf h8fgsf] lgldQ
;DalGwt lgsfonfO{ l;kmf/Lz n]lv k7fOg]5 . gu/kflnsfaf6 ul/Psf] l;kmf/Lz k|fKt eP kl5
dfq ;DalGwt lgsfon] ;]jf ;'ljwf h8fg ul/lbg' kg]{5 . s'g} klg gofF ejg lgdf{0f jf e}/x]sf]
ejgdf kl/jt{g ug'{ kbf{ ;]jf ;'ljwf ;DalGw lgDg lnlvt k|fjwfgx? x'g' kb{5 .
5.1. ;tx 9n
s_ k|:tfljt Kn6af6 gu/kflnsf jf ;DalGwt lgsfon] tf]lslbPsf] b'/L leqdf ;tx 9n 5
eg] Kn6 leqsf] jiff{sf] kfgL ;tx 9ndf hf]8\g' kb{5 . o:tf] h8fg ubf{ gu/kflnsf jf
;DalGwt lgsfon] tf]s] adf]lhd h8fg ug'{ kb{5 .
v_ ;tx 9ndf s'g} klg lsl;dsf] 7f]; km]fx/ d}nf Pj+ ljiffn' kbfy{ k7fpg kfOg] 5}g .
5.2. hldg d'lgsf] 9n lgsf;÷gfnf (Sewerage) Joj:yfkg
s_ rlk{ gePsf] ejg lgdf{0fsf] nflu :jLs[tL lbOg] 5}g .
v_ 3/ lgdf{0f cg'dlt ln+bf k]z ug]{ gS;fdf ;]lK6s 6+sL / ;f]slk6sf] ;d]tsf] clgjfo{
Joj:yf ug'{ kg]{5 .
u_ ;8s clwsf/ If]q leq ;]lK6s 6+sL / ;f]s lk6 lgdf{0f ug{ kfOg] 5}g . o:tf] lgdf{0fsf]
nflu Kn6 l;dfgfaf6 ! dL= 5f]8\g' kg]{5 .
21
5.3. vfg]kfgL
vfg]kfgLsf] kfO{k h8fg ubf{ ;DalGwt lgsfon] tf]s] adf]lhd ug'{ kg]{5 . ;8s clwsf/ If]q
leq kg]{ u/L hldg d'lg vfg]kfgLsf] 6+sL lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g .
5.4. ljB't
lgdf{0fsf] nflu k|:tfljt ejg÷Kn6af6 ljB'tsf] tf/ glhs} ePsf] cj:yfdf lgdf{0f÷tNnf
yk ug'{ kbf{ ljB't k|flws/0fsf] lgodfg';f/ ug'{ kb{5 .
cUnf ejgx?df r6\ofËaf6 arfj6sf] nflu ;DalGwt lgsfon] tf]s] adf]lhdsf k|fjwfgx?
/fVg' kb{5 .
s'g}klg ejg ljB't k|;f/0f jf ljB't ljt/0f nfOgsf tf/x?af6 ljB't lgodfjnL @)%)
cg';f/ g]kfn ljB't k|flws/0fn] tf]s]sf] b"/L 5fl8 dfq lgdf{0f ug{ kfOg] 5 .
$)) ef]N6]hb]lv !! xhf/ ef]N6 ;Ddsf] gfËf] tf/ 5]paf6 slDtdf #÷# dL6/ / !! xhf/ b]lv ## xhf/ ef]N6;Ddsf] tf/ 5]paf6 slDtdf %÷% dL6/ 5fl8 dfq lgdf{0f ug{
kfOg] 5 .
!#@ KVA ;Ddsf] tf/ 5]paf6 slDtdf &÷& dL 5f]8\g' kg]{5 .
ljB't ljj/0f s]anx?÷jfol/Ë 5'§} 8S6df /flvPsf] x'g'kb{5 . 8S6sf] If]q cUgL k|lt/f]ws Ifdtf ePsf] cfuf]n] gvfg] ;fdfu|Laf6 k|To]s tNnfdf l;n ul/Psf] x'g'kb{5 .
kfgLsf] d]gnfOg, 6]lnkmf]g tf/x?, OG6/sd nfO{gx?, UofF; kfOkx? tyf cGo ;]jfsf
nfOgx? ljB't tf/sf] 8S6df /flvg] 5}g .
zfˆ6x? kmN; l;lnË dfly tyf Go"g ef]N6]hsf] jfo/LËx?nfO{ d]6n sG8o'6af6 nlug]5 .
kmN; l;lnË dfly ljB't jf cGo ;]jfsf] nflu ul/g] s'g} klg @#) ef]N6]hsf] jfo/LËsf]
^^) ef]N6]h u|]8 OG;'n ]zg x'g'kg]{5 . cfˆgf] ;:k]G;gsf] nflu k|of]u ul/g] ;a} lkmS:r/
;lxtsf] kmN; l;lnË cfuf] gnfUg] ;fdfu|Laf6 ag]sf] x'g'kb{5 .
ljB't ;sL{6x?df Pd=l;=aL=sf] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
5.5. kmf]x/ d}nf
cfˆgf] 3/af6 lg:sg] kmf]x/d}nfsf] Joj:yfkg cfkm}n] ug'{ kb{5 . kmf]x/d}nf ˆofNg' kbf{
;DalGwt lgsfon] tf]ls lbPsf] :yfgdf kmfNg' kb{5 .
^= ljljw
^=! gu/kflnsfdf sfo{/t k|fljlwsn] gS;f l8hfOg ug{ gkfpg]M gu/kflnsfdf sfo{/t
k|flalws hgzlQmn] cfkm" sfo{/t gu/kflnsf If]qdf lgdf{0f x'g] ejgx?sf] gS;f lgdf{0f /
l8hfOg ug{ kfpg] 5}gg\ .
^=@ lgdf{0f dfkb08 tyf ejg ;+lxtf lakl/t gS;f lgdf{0f, :6«Sr/n l8hfO{g / l;kmfl/z ug{
k|ltaGw M gu/kflnsfn] ejg lgdf{0fsf] sfo{;DkGg k|lta]bg lbg' cl3 gS;f l8hfO{g ug]{
jf lgdf{0f ;'kl/j]If0f ug]{ k|flalwsaf6 lgdf{0f ePsf] ejg k|rlnt ejg ;+lxtf tyf
lgdf{0f ;DalGw dfkb08 cg';f/ ePsf] k|dfl0ft u/fP/ dfq cfˆgf k|flalwsaf6 ;d]t hf+r
kf; u/fO{ lgdf{0f ;DkGg k|lta]bg lbg'kg]{5 . ;fy} gS;f k|dfl0ftsf nflu lzkmfl/; ug]{
gu/kflnsfsf k|flalws sd{rf/Ln] ;d]t clgafo{ ?kdf cfˆgf] gfd / g]kfn OlGhgLol/+u
sfplG;nsf] btf{ g+a/ pNn]v ul/ b:tvt ;d]t u/]sf] x'g'kg]{5 .
22
^=# ;fa{hlgs pkof]lutfsf ;]jf k|of]u ug{ ejg lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq lng' kg]{ M ca
pk|fGt k"0f{ jf cf+lzs?kdf ejg lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq glnO{Psf ejgx?df laB't,
6]lnkmf]g / vfg]kfgL kfOksf wf/f h8fgsf] l;kmfl/; ul/g] 5}g .
^=$ ejg lgdf{0fsf] cf+l;s cg'dlt M gu/kflnsfn] ejg lgdf{0fsf] cg'dlt lb+bf ;Dk"0f{ ejgsf]
cg'dlt glbO{ klxnf] k6s KnLGy n]an;Ddsf] dfq cg'dlt k|bfg ul/g]5 . ejg dfkb08
tyf ;+lxtf cg';f/ ;f] KnLGy n]an;Ddsf] sfo{ eP gePsf] ;'kl/j]If0f ul/ s, v / u
au{sf] ejgx?sf] xsdf ejgsf] :jfldTjstf{n] lgo'Qm u/]sf] ejg P]g @)%% sf] bkmf !!
-#_ n] tf]s]sf] of]Uotf k'u]sf] ;'kl/j]Ifsaf6 ;d]t k|dfl0ft ul/ dfkb08 / ;+lxtf cg';f/
ePdf dfq dflyNnf] tNnfsf] cg'dlt k|bfg ul/g]5 .
^=% ejg lgdf{0fsf] cf+l;s lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq M ejg ;+lxtf / dfkb08sf] kl/lw leq
/xL ejg lgdf{0fsf] :jLs[lt k|bfg ul/Psf] calw leq lgdf{0f sfo{ ;DkGg x'g g;s]df
ejgsf] hlt tNnfsf] lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePsf] 5, ;f]sf] lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq k|bfg
ug{ ;lsg] 5 . o;/L lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq lnO{;s]kl5 yk lgdf{0f ug{' kbf{ gS;f
kf;sf] ;'? cg'dltsf] Dofb u'h|]df k'gM cg'dlt lng' kg]{5 .
^=^ ejg lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq glnPsf ejgx? ;fa{hlgs k|of]hgdf ef8fdf lng gkfpg]M
cfly{s jif{ @)&@÷&# b]lv ;/sf/L lgsfo tyf g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf cf+l;s
:jfldTjdf ;+rflnt lgsfox? tyf ;+ul7t ;+:yfx?n] 3/ ef8fdf lng' cl3 lhNnf l:yt
zx/L lasfz sfof{no jf lhNnf k|flalws sfof{noaf6 ef8fdf lng nfluPsf] ejg
k|rlnt ejg ;+lxtf tyf dfkb08 cg';f/ eP gePsf] hf+r u/fP/ ejg lgdf{0f ;DkGg
k|df0fkq lnPsf pko'Qm ejg dfq ef8fdf lng kfpg]5g\ . o; lakl/t ef8f ;+emf}tf
u/]df ;Demf}tf ug]{ k|d"v JolQmut ?kdf lhDd]jf/ x'g]5 .
^=& ejg ;Flxtf tyf dfkb08 kfngf gu/L ;fj{hlgs ejg lgdf{0f ug]{ ;fj{hlgs lgsfosf
lhDd]jf/ kbflwsf/LnfO{ sfo{afxL ug]{ M /fli6«o ejg ;+lxtf / :jLs[t ejg dfkb08
lakl/t x'g] u/L ;fa{hlgs lgsfosf] nufgLaf6 ejg lgdf{0f u/]df jf gu/ If]qdf gS;f
kf; gu/L ejg lgdf{0f u/]df ;DalGwt lgsfosf] af]8{ a}7saf6 lg0f{o ul/ o;df ;+nUg
kbflwsf/Lsf] gfd ;d]t ;fa{hlgs ul/ tfn's lgsfodf o:tf kbflwsf/LnfO{ sfo{afxLsf]
nflu n]lv k7fOg]5 .
^=* ejg lgdf{0f Ohfht kq /fVg] Joj:yf M ejgsf] :jfldTjstf{n] ejg lgdf{0f calw e/
lgdf{0f:yndf :jLs[t ejg lgdf{0f cg'dlt kq / gS;fsf cltl/Qm ejgsf] gS;f kf;
ePsf] ldlt / ejgsf cfwf/e"t dfkb08x? h:t} ground coverage ratio, floor area ratio
lgdf{0f ubf{ 5f8\g'kg]{ setback cflb ljj/0fx? lgdf{0f sfo{ ;DkGg geP;Dd ;a}n] b]Vg
;Sg]u/L xf]l8{+u af]8{df /fVg' kg]{5 .
^=( ejg lgdf{0fdf aGb]h M hf]lvd gS;f+sgsf cfwf/df lhNnf b}aL k|sf]k p4f/ ;ldltn]
af9L, k}/f], e"Ifo cflb hf]lvdsf cfwf/df hf]lvdo'Qm If]qsf] klxrfg ul/ ;f] If]qdf ejg
lgdf{0f ug{ k|ltaGw nufpg gu/kflnsfnfO{ l;kmfl/z u/]df pQm If]qdf gu/kflnsfn]
ejg lgdf{0f ug{ k|ltaGw nufpg ;Sg]5 .
23
^=!) hf]lvd o'Qm ;+/rgf tyf kvf{n eTsfpg] M gu/kflnsfn] cfˆgf] If]qdf /x]sf hf]vLdo'Qm
kvf{nx? tTsfn eTsfpg nufpg ;Sg]5 . 3/sf] :jfldTjstf{n] ;f] ;+/rgf geTsfPdf
:jfldTjstf{sf] vr{df gu/kflnsf :jodn] eTsfO{ cfjfudgnfO{ ;xh t'Nofpg]5 .
^=!! o; dfkb08 hf/L ePsf] ldltb]lv ejg lgdf{0fsf dfkb08x? k'¥ofpg] k|of]hgsf] nflu
hUuf hldgsf] :jfldTj x:tfGQ/0f gu/L ;lwof/sf] dGh'l/gfdf÷s/f/gfdfsf] cfwf/df
gS;f :jLs[t ul/g] 5}g . ;fy} ;fj{hlgs hUufnfO{ af6f] b]vfO{ gS;f kf; ul/g] 5}g .
^=!@ lgdf{0f x'g] gofF ejgx?df lgdf{0f ;DkGg jf cf+lzs ;DkGg k|df0fkq glnO{sg s'g} klg
ejgx? pkof]u ug{ kfOg] 5}g . ;fy} lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq lnO{;s]k5L gu/kflnsfsf]
k"j{ :jLs[lt tyf gS;f kf; Pa+ ejg lgdf{0f cg'dlt ljgf ;+/rgfx?df kl/jt{g -yk36_
ug{ kfOg] 5}g .
^=!# lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq ljgf a}+lsª sf/f]af/ / OG;'/]G; sf/f]af/ gug{ gu/kflnsfn]
;DalGwt lgsfonfO{ n]lv k7fpg ;Sg]5 . o;/L n]lv k7fPsf] cj:yfdf lt lgsfox?n]
klg pQm sfo{df ;xof]u ug{' kg]{5 .
^=!$ca pk|fGt cfjf;Lo k|of]hgsf] nflu lgdf{0f x'g] ejgx?df z6/ tyf k;n /fVg kfOg]
5}g . olb s;}n] z6/ k;n /flv ejg lgdf{0fsf] :jLs[lt lnPdf ;f] ejgnfO{ :jtM
Jofkfl/s ejg dflgg]5 . z6/ /fVbf sDtLdf @ dL6/sf] ;]6Aofs 5f]8\g' kg]{5 . ;fy} ^
dL6/ eGbf sd rf}8fO{sf] ;8ssf] kx'Fr ePsf] ejgdf z6/ /fVg kfOg] 5}g . cfjfl;o
k|of]hgsf nflu lgdf{0f x'g] ejg jf ;f]sf] s]xL c+z Jofkfl/s k|of]hgdf /x]df ;f] ejg
:jtM Jofkfl/s ejg dflgg]5 .
^=!% s, v / u ju{sf ejgx?sf] gS;f kf;sf] nflu gu/kflnsfdf lga]bg btf{ ubf{ ejgsf]
:jfldTjstf{n] ;'k/La]If0f ug]{ k|fljlws;Fu ePsf] ;Demf}tfsf] kq ;d]t ;dfa]z ug{'
kg]{5 . o:tf] k|ljlwssf] of]Uotf ejg P]g @)%% sf] bkmf !! -#_ n] tf]s]adf]lhd x'g'
kg]{5 . o;/L lgo'Qm ePsf] k|fljlwsn] ;Demf}tf cg';f/ sfo{ gu/fPsf] v08df
:jfldTjstf{n] t'?Gt gu/kflnsfdf ;"rgf lbg' kg]{5 / :jfldTjstf{n] csf]{ k|fljlws
dfkm{t ;'k/lehg u/fpg lgh;+u ;+emf}tf u/L pQm ;Demf}tf kq k]z ug{' kg]{5 . ;f] gu/]
;Dd gu/kflnsfn] lgdf{0f sfo{ /f]Ssf /fVg ;Sg]5 . 8LhfOg tyf ;'k/lehg sfo{sf]
u'0f:t/ tyf lgdf{0f k|lqmofsf] lhDd]jf/L 8LhfOg/ / ;'k/efOh/sf] x'g]5 .
^=!^ gu/kflnsfn] kl/ifb\sf] lg0f{oaf6 lglZrt 6f]n jf j8fdf ejg ;+lxtf tyf o;
dfkb08sf] kl/lwleq /xL tf]lsPsf] /+u / 8Lhfog, 9fFrf, tNnf / cfsf/sf ejgx?dfq
lgdf{0f ug{'kg]{ dfkb08 lgdf{0f u/L Ps?ktf sfod ug{ ;Sg] 5 . ;fa{hlgs ejgdf /+ux?
k|of]u ubf{ ;x/L ljsf; dGqfnoaf6 l:js[t ;fa{hgLs ejgdf k|of]u x'g] /+u ;DaGwL
lgb]{lzsf @)^( adf]lhd /+ux? k|of]udf Nofpg ;Sg]5 .
24
^=!& ckf6{d]G6 tyf ;+o'Qm cfjf;sf ejg tyf ;lk+u sDKn]S;, Jofkfl/s dxn, l8kf6{d]G6
:6f]/ cflb 7"nf ejgsf] gS;f kf; ubf{ Emergency Response Plan ;d]t gS;fsf ;fy
k]z ug{' kg]{5 .
^=!* -v_ / -u_ au{sf ejgsf] xsdf lgdf{0f calw ;lsPk5L tnf yksf nflu ejg lgdf{0f
cg'dlt dfu ul/Pdf -v_ ju{sf] kfFr tnf jf !& ld6/ eGbf a9Lsf] xsdf Structural
Engineer af6 / ;f] eGbf sd tyf -u_ ju{sf] xsdf g]kfn O{lGhlgo/Lª sfplG;ndf btf{
ePsf] l;len O{lGhlgo/af6 ;f] ejg tnf yk ug{ pko'Qm 5 egL k|dfl0ft u/]/ dfq} tnf
yksf] cg'dlt k|bfg ul/g]5 .
^=!( gu/kflnsfn] l:js[t dfkb08sf] kl/lwdf /xL sf/0fa; :jLs[lt k|bfg u/fPsf] calwe/
lgdf{0f sfo{ ;DkGg x'g g;s]df tf]lsPsf] calwe/ ejgsf] hlt efusf] lgdf{0f sfo{
;DkGg ePsf] 5 ;f]sf] lgdf{0f ;DkGgtfsf] k|df0fkq k|bfg ug{ ;Sg]5g\ . o;/L k|df0fkq
lnO{;s]kl5 yk lgdf{0f ug{ k'gM cg'dlt lng' kg]{5 .
^=@) ;fa{hlgs jf lghL s'g} klg k|sf/sf] kf]v/L, tfn, tn}of df;]/ ejg lgdf{0f ug{ kfO{g]
5}g . ;fy} kfgLsf] d'xfgnfO{ c;/ kg]{ u/L s'g} k|sf/sf] ;+/rgf lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g .
^=@! gbL psf;af6 cfPsf] hdLgdf s"g} ;fa{hlgs ;8s / ;fa{hlgs 9n b]lv afx]ssf
;+/rgf lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g . o:tf] hldg :jtM xl/t If]q 3f]if0ff x'g]5 / pQm If]qdf
ag:klt laefu jf ag dGqfnon] l;kmfl/z u/] cg';f/sf af]6la?jf /f]kL xl/ofnL sfod
ul/g]5 .
^=@@ ejg ;+lxtf @)^) cg';f/sf] ejg lgdf{0f ubf{ hUufsf] ;fFw;Ldfgfaf6 Go'gtd ! dL6/
5f]8]/ dfq ejgsf] cfO;f]n]6]8 lkn/ hu (Isolated Column Footing) tyf ef/axg ufxf]{
lgdf{0f ug{ kfOg]5 . t/ tf]lsPsf k'/fgf tyf 3gf cfafl;o a:tLsf cfaf;Lo 3/df
;+o'Qm lkn/ (Combined Column Footing) nufotsf OlGhgLol/+u k|ljlw k|of]u u/]/ ug{
afwf kg]{5}g .
^=@# ca pk|fGt Go'gtd ! tNnfsf] k"0f{ jf cf+lzs lgdf{0f ;DkGg k|df0fkq lnO{Psf ejgnfO{
dfq kfgL, ljh'nL, 6]lnkmf]g cflb ;fa{hlgs pkof]lutfsf ;]jfx? hf]8\g l;kmfl/z ug{
;lsg] 5 .
^=@% ejgx?sf] Structural Analysis Report df slDtdf Structural Engineer jf :6«Sr/n
8LhfO{gdf cg'ej ePsf] Civil Engineer n] k|dfl0ft ug{'kg]{5 .
^=@^ k]6«f]n kDk / cGo ljz]if k|sf/sf ejgx? lgdf{0fsf] nflu ;DalGwt lgsfosf] dfkb08
kfngf ug'{kg]{5 .
^=@& ejg lgdf{0f sfo{sf] nflu lemsfOPsf] s'g} klg lgdf{0f ;fdfu|L af6f]df /fv]/
dflg;÷;jf/L ;fwgsf] cfjfudgnfO{ jfwf kfg{ kfOg] 5}g .
^=@*lj1fkg ;DalGw s'g} klg xf]l8Ë af]8{, 6fj/, PG6]gf cflb /fVg' kbf{ gu/kflnsfsf] :jLs[tL
lnP/ dfq /fVg' kg]{5 . o:tf] :jLs[tL k|bfg ubf{ h8fg ePsf] pks/0fsf] sf/0f ejgsf]
25
;'/Iffdf k|lts'n c;/ gkg]{ s'/fdf ;DalGwt k|fljlwsaf6 k|dfl0ft u/fP/ dfq :jLs[tL
lbO{g]5 .
^=@( Combined Footing / Underground Parking ;DaGwL k|of]hgsf nflu 3gf j:tL eGgfn]
b]xfosf If]qnfO{ hgfpg]5 M– a}+s/f]8, gf/fo0fky, d}qLky, uNnfd08L, l;4fy{ /fhdfu{,
zflGtky, a;Gtky, xf6ahf/ky, lj=kL=ky, n'lDagL ;8s a'4rf]s b]lv ;g;fO{g
:s"n;Dd .
^=#) df6f] kl/If0f ug'{ kg]{ Joj:yf ePsf]df k/LIf0f gu/L lgdf{0f ePsf ejgx?df
gu/kflnsfn] pQm ejgdf h8fg ePsf] ljB't, vfg]kfgL, 6]lnkmf]g cflb pkof]]lutfx?
sf6\g ;DjlGwt lgsfonfO{ n]lv k7fpg ;Sg]5 . ;DjlGwt sfof{non] klg n]lv cfP adf]lhd ul/lbg' kg]{5 .
^=#! k|rlnt sfg"gsf] kl/lwleq /xL ;x/L ljsf; dGqfno jf vfgL tyf e"ue{ ljefun] df6f]
tyf ef}ule{s k/LIf0f u/L tf]s]sf] :yfgdf dfq kfFr tnf eGbf a9L jf !& ld6/ eGbf
cUnf ;+/rgf lgdf{0f ug{ cg'dlt k|bfg ug{ ;Sg]5 . oL cflwsfl/s lgsfox?af6 cUnf
;+/rgf lgdf{0f ug{ ;lsg] :yfg gtf]lsP ;Dd !& ld6/ eGbf cUnf] ejgsf] gS;f kf;
x'g] 5}g . ;fy} vfgL tyf e"ue{ ljefun] g]kfn /fhkqdf k|sflzt u/L lgif]w u/]sf If]qdf
ejg lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g .
^=#@ lgdf{0f cjlw ;lsPkl5 ejgsf] 5tdf lkn/ 78\ofO{ /fVg kfO{g] 5}g . o;/L /flvPdf
pSt lkn/ eTsfpg' kg]{5 .
^=## cf=a= )&#.)&$ b]lv tflnd k|fKt sflnu9 gu/kflnsf If]qleq lgdf{0f x'g] ejgx?
gu/kflnsfdf ;"rLs[t ePsf lgdf{0f Joj;foL -8sdL{, sflnu9, 7]s]bf/_ x?n] dfq
;'k/Lj]If0fsf] nflu lgo'Qm ePsf] k|fljlwssf] /f]xj/df ejg :jfdLTjstf{;+u b'O{ klIfo
;Demf}tf u/L ejg lgdf{0f ug{ kfpg] 5g\ .
&= gS;f lgoldt ug]{ ;DaGwL Joj:yf M
of] ejg tyf of]hgf dfkb08 nfu' x'g' k"j{ c:yfoL :jLs[tL k|fKt u/L ;s]sf ejgx?sf] xsdf
;flassf] dfkb08 adf]lhd gS;f lgoldt ug{ ;lsg]5 . t/ lgdf{0f k|f/De gul/ ;s]sf]
ejgsf] xsdf o;} dfkb08 adf]lhd :jLs[tL lbO{g] 5 .
*= k|rlnt sfg'g adf]lhd x'g] M
o; dfkb08df n]lvPsf s'/fx?df o;} adf]lhd / o;df gn]lvPsf s'/fx?sf] xsdf k|rlnt
sfg'g tyf g]kfn ;/sf/af6 ;do ;dodf hf/L ePsf] lgb]{zg, kl/kq, dfkb08, dfu{bz{g
cg';f/ x'g]5 .
(= vf/]hL / arfp
s_ of] dfkb08 nfu' eP kl5 æejg tyf of]hgf dfkb08 @)&)Æ :jtM vf/]h x'g] 5 .
v_ ejg tyf of]hgf dfkb08 @)&) adf]lhd eP u/]sf sfo{x? o;} dfkb08 adf]lhd eP
u/]sf] dflgg] 5 .
26
e"–pkof]u If]q
27
cg';"rL !
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= !
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. l;4fy{ /fhdfu{ j]nlxof 808f vf]nf %)
2. ;Ldf ky eG;f/ 808f vf]nf !^
3. gf}l8xjf ;8s l;4fy{ /fhdfu{ ;Ldf ky *
4. xg}{of ky l;4fy{ /fhdfu{ xg}of ufpF *
5. 1fg ky l;4fy{ /fhdfu{ :s"n ^
6. a]nlxof ky sf]6lxdfO{ ky a]nlxof ufpF $ , % -F leqL ;8s_ cGoq *
7. sf]6lxdfO{ ky l;4fy{ /fhdfu{ a]nlxof ky *
8. ;Gtf]ifL ky sf]6lxdfO{ ky ;Gtf]ifL dftf dlGb/ ^
9. a'4 ky sf]6lxdfO{ ky cGgk"0f{ ky ^
10. /fwf s[i0f ky l;4fy{ /fhdfu{ pQ/ tkm{ ^
11. dgsfdgf ky a; kfs{ pQ/ tkm{ ^
12. cGgk"0f{ ky a; kfs{ pQ/ tkm{ ^
13. ;Ltf ky ;Ltf ky k'n pQ/ tkm{ ^
14. cd/Hof]tL ky ;Ltf ky zs'gL ky *
15. $ ☼ l;4fy{ /fhdfu{ xg}+of ^
☼ ;8ssf] gfdfs/0f ug{ afFsL
28
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= @
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. d}qL ky lj/ ky – d}qL ky glhssf] sne6{ d]pl8xjf rf]s @)
2. afl6sf ky d]pl8xjf rf]s vl/ofg rf]sdf ^ dL=, cGoq * dL=
3. afl6sf ky d}qL ky vl/ofg ^
4. sflndfO{ ky afl6sf ky km'nk'/ ;8s ^
5. ☼ afl6sf ky pQ/ tkm{ ^
6. ☼ afl6sf ky pQ/ tkm{ ^
7. nlId ky afl6sf ky j8f g+= ^ sf] ;Ldf !@
8. ;Ldf ky d]pl8xjf rf]s 808f vf]nf !^
9. ☼ ;Ldf ky klSnxjf SofDk; sne6{ *
10. km'nk'/ ;8s afl6sf ky km'nk'/ *
11. afl6sf ky sf]7f/Lsf] 3/ b]lv blIf0f tkm{ sfnldfO{ ky hf]8\g] ;8s $ , % -leqL ;8s_
12. afl6sf ky xl/ lst{g ejg b]lv pQ/ tkm{ Dof}l8xjf ufpF hfg] ;8s %
☼ ;8ssf] gfdfs/0f ug{ afFsL
29
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= #
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. l;4fy{ /fhdfu{ a/km sf/vfgf ;8s 808f vf]nf %)
2. d}qL ky vhxgf–d}qL ky rf]s jL/–d}qL ky sNe6{ @)
3. vhxgf ky vhxgf–d}qL ky rf]s b'uf{ ky !@
4. vhxgf ky /+uzfnf ky b'uf{ ky *
5. vhxgf ky /+uzfnf ky d}qL ky *
6. jL/ ky vhxgf ky d}qL ky *
7. /+uzfnf ky l;4fy{ /fhdfu{ vhxgf ky @%
8. /+uzfnf ky b'uf{ ky /+uzfnf ky *
9. b'uf{ ky vhxgf ky l;4fy{ /fhdfu{ !@
10. z'qm ky d}qL ky vh'l/xf ufpF *
11. ;s'gLky l;4fy{ /fhdfu{ aL/ ky !)
12. aGw' ky l;4fy{ /fhdfu{ 808f vf]nf *
13. ;"o{ ky -sfF6f ufpF_ aGw' ky j8f #–!# ;Ldf #)
14. rf0fSo ky l;4fy{ /fhdfu{ ;"o{ ky ^
30
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= $
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. n'lDagL ;8s prdL ;8s gu/kflnsfsf] s/ rf}sL %)
2. ljdfg3f6 ;8s r]tdfgsf 3/, lrgL ldn
b]lv
dfof b]jL rf]s
!^
3. ljdfg3f6 ;8s nlId ky klZrdsf] sNe6{ r]tdfgsf 3/ ;Dd @)
4. gj b'uf{ ky ladfg3f6 ;8s k'utf e"dL ^
5. ejfgL ky ladfg3f6 ;8s srl/xjf !)
6. v08f 6f]n ky n'lDagL ;8s v08f 6f]n ^
7. lrgL sf/vfgf b]lv klZrdsf] ;8s ladfg3f6 ;8s n'lDagL ;8s @%
31
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= %
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
!= d}qL ky ldng rf]s vhxgf–d}qL ky rf]s gfnf b]lv !=@% dL=
@= ;]jf ky a}+s /f]8 xf6 ahf/ ky ^
#= a}+s /f]8 ldng rf]s sflnsf ky !@
$= a}+s /f]8 sflnsf ky b]lv b]jsf]6f rf]s !%
%= gu/kflnsf ky a}+s /f]8 d}qL ky *
^= /fd ky gu/kflnsf ky sfl/0fL dfO{ ky ^
&= sfl/0fL dfO{ ky d}qL ky xf6 ahf/ ky *
*= xf6 ahf/ ky l;4fy{ /fhdfu{ sf/0fL dfO{ ky rf]s !%
(= xf6 ahf/ ky sf/0fL dfO{ ky rf]s d}qL ky !!
!)= uNnf dl08 ;8s ldng rf]s s'nf] -gy'dnsf] ejg_ !@
32
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= ^
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. uNnf dl08 ;8s ldng rf]s b'uf{ dlGb/ !@
2. uNnf dl08 ;8s b'uf{ dlGb/ nlId ky !^
3. uNnf dl08 ;8s nlId ky lrgL ldn @%
4. bof ky uNnf dl08 ;8s b]j ky ^
5. s0f{ ky uNnf dl08 ;8s d}qL ky – vhxgf rf]s ^
6. ;f]dO{ dfO{ ky s0f{ ky nlId ky *
7. cd/ gfy ky s0f{ ky nlId ky ^, * -lkmN8sf] cj:yf cg';f/_
8. /lxd ky s0f{ ky cd/ gfy ky !)
9. ☼ ;f]dO{ dfO{ ky cd/ gfy ky ^
10. zlxb ky gf/fo0f ky lj=lk= ky ^
11. Olb|l; ky zlxb ky lj=lk= ky ^
12. la=kL= ky uNnf dl08 ;8s j8f g++ 8–^ ;Ldf ^, *, !) -lkmN8sf] cj:yf
cg';f/_
13. zf/bf ky bof ky lj=kL= ky ^
14. dxflj/ ky uNnfd08L lzjky !@
☼ ;8ssf] gfdfs/0f ug{ afFsL
33
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
j8f g+= & ;8s clwsf/ If]q
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. l;4fy{ /fhdfu{ lxdfnL ;+ud hgs ky %)
2. e}/xjf ky l;4fy{ /fhdfu{ a;Gt ky ^, * -lkmN8sf] cj:yf cg';f/_
3. k~r ky l;4fy{ /fhdfu{ e}/xjf ky ^
4. lxdfnL ky l;4fy{ /fhdfu{ d~h/L ky *
5. lxdfnL ky d~h/L ky pbo ky *
6. e[s'6L ky l;4fy{ /fhdfu{ lxdfnL ky ^
7. ltgtf/f ky lxdfnL ky hgs ky ^
8. hgs ky l;4fy{ /fhdfu{ pbo ky @%
9. nflnu'F/f; ky lxdfnL ky -klxnf] af6f]_ j8f g+= &–( ;Ldf ^
10. d~h'/L ky lxdfnL ky -bf]>f] af6f]_ j8f g+= &–( ;Ldf ^
11. a;Gt ky gf/fo0f ky l;4fy{ /fhdfu{ ;flas cg';f/
12. gf/fo0f ky lxdfnL ;+ud a;Gt ky gfnf b]lv !=@% dL= -alg ;s]sf] 3/ cuf8L Nofpg gkfpg]_
13. a]n afaf ky hgs ky lxdfnL ky ^
14. ;Kt CifL ky tLgtf/f ky a]n afaf ky ^
15. b]p/fnL ky hgs ky lxdfnL ky ^
16. ufuL{ ky l;4fy{ /fhdfu{ agsf] Sjf6/ ^
17. sdn ky hgs ky agsf] Sjf6/ ^
18. n]vgfy ky hgs ky ufuL ky ^
19. ;u/dfyf ky e}/xjf ky b]p/fnL ky ^
20. uf}/Lz+s/ ky e}/xjf ky l;4fy{ /fhdfu{ ^
21. d]nldnfk ky e}/xjf ky laho ky ^
22. /fdhfgsL ky e}/xjf ky laho ky ^
23. ljho ky a;Gt ky k~r ky ^
24. pbo ky hgs ky lxdfnL ky !@
34
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
j8f g+= * ;8s clwsf/ If]q
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -lkm6_
1. dbg cfl>t ky l;=/f= dfu{ xf6L jgufO{uflj; l;df ;Dd #)
2. dgdf]xg ky l;=/f= dfu{ cGgk"0f{ ky @)
3. k'iknfn ky cGgk"0f{ ky klZrd hfg] xf6L jgufO{;Dd #^
4. cGgk"0f{ ky n'lDagL ;8s dbg cfl>t ky #)
5. lj=lk= ky n'lDagL ;8s blIf0f lzjky #^
6. lzj ky gf/fo0f ky a;l8njf rf]s #)
7. zlnu|fd ky l;=/f= dfu{ b'uf{ dlGb/ x'Fb} /fhb't df]6/ ;f= @$
8. /lj ky lxdfnL ;+ud lj=lk= ky @$
9. s}nfz ky gf/fo0f ky lj=lk= ky #)
10. b]j ky gf/fo0f ky lzjky @%
11. b]j ky a}+s snf]gL j8f g+= ^ l;dfgf @%
12. czf]s ky b]j ky ;'j0f{s'df/ sf] 3/ ;Dd #)
13. afu]Zj/L ky czf]sky a}+s snf]gL ky @)
14. zflGt ky gf/fo0f ky b]j ky @)
15. u+ufnfn ky lj=lk= ky k"j{ >L % O+/f=n=df=lj= @)
16. lzjdlGb/ ky n'lDagL ;8s lzj dlGb/ #)
17. ;okqL ky lj=lk= ky a;l8njf ufpF hfg] af6f] !)
18. u0f]zdfg ky lj=lk= ky pQ/ klZrd hfg] af6f] !*
19. a'4ky k'iknfn ky pQ/ dbg cfl>t ky ;Dd @)
20. cfl>t ky a'4 ky xfl6 agufO{ hfg] af6f] #)
21. l;=cfO{= rGb| ky l;=/f= dfu{ cGgk"0f{ ky @)
35
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
j8f g+= ( ;8s clwsf/ If]q
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. k|eft ky l;4fy{ /fhdfu{ s7f}ltof ky (
2. k|eft ky s7f}ltof ky pbok'/ !@
3. efg' ky k|eft ky uf]lnu9 (
4. s7f}ltof ky snf]gL ky k|eft ky ^
5. snf]gL ky a'4 rf]s k~rlzn dfu{ !)
6. ;fgf] snf]gL ky a'4 rf]s e[s'6L ky ^
7. ☼ /3'gfyk'/ xfl6 km;f{l6s/ !%
8. l;4fy{ /fhdfu{ uf]bf/ OlGhlgol/Ë lxdfnL ;+ud %)
9. uf]lnu9 ;8s efg' ky uf]lnu9 rf]s (
10. uf]lnu9 ;8s uf]bf/ OlGhlgol/Ë uf]lnu9 rf]s !%
11. e§f6f]n ;8s k|eft ky uf]lnu9 rf]s *
12. xl/ky k|eft ky pQ/ lt/ hfg] ;8s ^
13. sNof0f ky s7f}ltof ky pbok'/ ufpF ^
14. uf]glxof ;8s pbok'/ /3'gfy k'/ !%
15. k~rlzn dfu{ j8f g+= & sf] ;Ldf snf]gL ky ^
16. ☼ s7f}ltof ky sNof0f ky ^
17. ☼ k|efjt ky sNof0f ky ^
18. b'db'djf ;8s uf]lnu9 rf]s b'db'djf (
19. ☼ l;4fy{ /fhdfu{ e§f6f]n ^
20. ☼ l;4fy{ /fhdfu{ k"j{lt/ hfg] ;8s ^
21. ☼ l;4fy{ /fhdfu{ e§f6f]n ^
☼ ;8ssf] gfdfs/0f ug{ afFsL
36
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= !)
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. n'lDagL ;8s dfofb]jL rf]s 3f3/f vf]nf %)
2. /fd ky z+s/k'/ srl/xjf !)
3. bLk]Gb| ky z+s/k'/ ljdfg3f6 !%
4. /fd h; ky z+s/k'/ lkk/lxof !)
5. ;/:jtL ky lkkl/xof hfg] af6f] -z+s/k'/ ;fgf] 6f]n hfg] af6f] -nf6f alx/f :s"n_ !)
6. ;"o{ ky wd{k'/ bf]ux/L !)
7. hgzlQm ky z+s/k'/ wd{k'/ !%
8. OGb| ky bf]ux/L e'hf}nL !)
9. wd{ ky ljdfg3f6 ky bf]ux/L !%
10. nf]s ky bf]ux/L j8f g++ !)–!! ;Ldf -l;;jf tkm{_ !)
11. b]j ky n'lDagL ;8s k"j{ a]nxjfl8x !)
12. ljBf ky n'lDagL ;8s klZrd a]nxjfl8x !)
37
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= !!
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. lzpl4g ky alx/fafn laBfno –lkk/lxof e'hf}nL -j8f !) sf] bf]ux/L l;df !@_ !@
2. /fd ky lkk/lxof blIf0f tkm{ g]kfn ef/sf] l;df !)
3. lzj ky lkk/lxof rf]/fx blIf0f ufpF &
4. cd/ l;+x ky lkk/lxof pQ/ tkm{ z+s/k'/sf] l;dfgf !)
5. ;+t ky lkk/lxof e'hf}nL d"n af6f] 5f]6sL lkk/lxof !)
6. ;+t ky 5f]6sL lkk/lxof g]kfn ef/tsf] l;df &
7. dlxkfn ky em/g vf]nfsf] k'n -gf}l8xjf ufpF_ g]kfn ef/tsf] l;df !)
8. ;+ho ky e'hf}nL ufpF blIf0f tkm{ 3f3/f gbL &
9. wd{ ky e'hf}nL ufpFsf] vl/ofg l;;f ufpF &
10. d]l8sn sn]h ky l;;jf 3f3/f gbL !)
11. ;dOdfO{ ky l;;jf pQ/ tkm{ j8f !) sf] l;dfgf !)
12. sf}zNof ky l;;jf klZrd tkm{ lbnLk gu/ 6f]n !)
38
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= !@
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. zfGtL ky b]jsf]6f rf]s 808f vf]nf @!=#$
2. l;4fy{ /fhdfu{ hgs ky b]jsf]6f ky %)
3. hgtf ky zfGtL ky hgs ky !)
4. ledsfnL ky l;4fy{ /fhdfu{ hgtf ky !)
5. pbo ky zfGtL ky hgs ky @)
6. a;Gt ky gf/fo0f ky l;4fy{ /fhdfu{ ;flas cg';f/
7. gf/fo0f ky
ldng rf]s a;Gt ky
kSsL gfnf b]lv !=@% alg
;s]sf] 3/ cuf8L a9fpg gkfpg]
8. hgs ky l;4fy{ /fhdfu{ pbo ky @%
9. sflnsf ky a}+s /f]8 a;Gt ky ^
10. sflnsf ky gf/fo0f ky sflnsf dlGb/ ^
11. a}+s /f]8 ldng rf]s sflnsf ky !@
12. a}+s /f]8 sflnsf ky b]jsf]6f rf]s !%
13. ?b| ky l;4fy{ /fhdfu{ hgtf ky -s'nf]_ ^
39
l;4fy{gu/ gu/kflnsf
;8s clwsf/ If]q
j8f g+= !#
qm=;+= ;8ssf] gfd b]lv ;Dd ;8s clwsf/ If]q -dL=_
1. l;4fy{ /fhdfu{ b]jsf]6f rf]s j/km sf/vfgfsf] af6f] %)
2. a}+s /f]8 sflnsf ky b]jsf]6f rf]s !%
3. zfGtL ky b]jsf]6f rf]s 808f vf]nf @!=#$
4. c4}t ky zfGtL ky c4}t ejg !@
5. c4}t ky c4}t ejg l;4fy{ /fhdfu{ !$
6. >4f ky a}+s /f]8 xf6 ahf/ ky ^
7. xf6 ahf/ ky l;4fy{ /fhdfu{ sf/0fL dfO{ ky rf]s !%
8. xf6 ahf/ ky sf/0fL dfO{ ky rf]s d}qL ky !!
9. ;]jf ky a}+s /f]8 xf6 ahf/ ^
10. Hof]tL ky l;4fy{ /fhdfu{ ;' ;+:s[t :s"n ^
11. u'F/f; ky zfGtL ky ;' ;+:s[t :s"n ^
12. ;[hgf ky l;4fy{ /fhdfu{af6 k"j{ hfg] ;8s ^
13. ;"o{ ky zflGtky sfF6fufpF !%