E Integrisani Menadzment Sistem

7/31/2019 E Integrisani Menadzment Sistem

1/43

INTEGRISANI MENADMENTSISTEM (IMS)

mr Goran Janji


2/43

Integrisni menadment sistem - uvod

Organizacija koja danas eli da bude konkurentna natritu mora dosljedno da isporuuje tehnolokisuperiorne proizvode, savrene sa aspekta kvaliteta,sa konkurentnom cijenomvodei rauna o zatitiivotne sredine, zdravlja i bezbjednosti uz

ispunjavanje oekivanja svih zainteresovanih strana(kupaca, vlasnika, zaposlenih, drutva, isporuilaca).

Da bi se umanjile oscilacije u kvalitetu proizvoda,obezbjedila efektivnost i efikasnost sistemamenadmenta i ispunila oekivanja svihzainteresovanih strana razvijeni su brojnimeunarodni standardi: ISO 9000, ISO 14000,OHSAS 18000, ISO 26000 ...


3/43

Integrisani menadment sistem

Postojanje vie paralelnih sistema menadmenta ujednoj organizaciji je neracionalno i neefikasno, tese u novijoj teoriji i praksi javila ideja za njihovomintegracijom u jedinstven sistem menadmenta.Pod integrisanim menadment sistemom (IMS)podrazumjeva se sistem menadmenta nastaointegracijom zahtjeva standardnih sistemamenadmenta: ISO 9001 sistem menadmenta kvalitetom,

ISO 14001 sistem menadmenta zatitomivotne sredine, OHSAS 18001 sistem menadmenta zatitom

zdravlja i bezbjednosti.


4/43

Sistem menadmenta kvalitetom -ISO 9000:2008

Standardi sistema kvaliteta su prvo stvoreni da reguliu praksu obezbjeenja kvalitetaisporuilaca za ameriku vojsku, a kasnije ih je prihvatio NATO.

Ovi standardi su nametnuli praksu upravljanja kvalitetom velikom broju isporuilacarazliitih proizvoda, koji su trebali da budu pouzdani, kompatibilni i isporueni navrijeme.

U Velikoj Britaniji su nastali Standardi BS 5750 koji su predvieni za komercijalneproizvodne organizacije i bili su veoma slini

navedenim vojnim standardima. Njih je1987. godine prihvatila Meunarodna organizacija za standarizaciju (engl. ISO), arevizije standarda su izvrene 1994., 2000. i 2008. godine.

Serija standarda za sisteme menadmenta kvalitetom ISO 9000:2008 obuhvatasljedea tri standarda:

ISO 9000:Sistemi menadmenta kvalitetom Osnove i rjenik, sadri rjenik ikoncept na kojem se zasniva ova serija standarda i opis osam osnovnih principa

menadmenta kvalitetom.ISO 9001:Sistemi menadmenta kvalitetom Zahtjevi, sadri zahtjeve u odnosu nakoje e organizacija biti provjeravana i sertifikovana.

ISO 9004:Sistemi menadmenta kvalitetom Uputstva za poboljavanjeperformansi,treba da poslui organizacijama kao pomo u stalnim poboljanjima.


5/43

Struktura serije standarda ISO 9000:2008 je zasnovana na baziprocesa i oni zahtjevaju od korisnika da sistem menadmentakvalitetom (QMS) shvate kao niz procesa.

Ova procesno zasnovana struktura je u skladu sa ciklusompoboljanja Planiraj-Uradi-Provjeri-Djeluj (PDCA Demingov krug

stalnih unapreenja) koji je zastupljen i u seriji standarda ISO14000 i koji se moe primjeniti na sve procese.

Model standarda ISO 9001:2008 zasniva se na osam osnovnihprincipa menadmenta kvalitetom koji predstavljaju sveobuhvatnoi temeljito pravilo ili opredjeljenje za voenje i upravljanje

organizacijom, sa ciljem kontinualnih unapreenja performansi udugoronom periodu, fokusiranjem na potrebe kupca i sve druge

zainteresovane strane.

Sistem menadmenta kvalitetom


6/43

PRI NCI PI AKCI JE

Pr inc ip 1 Usredsreenostna ku pca:

Organ izac i je zav ise odsvo j i h ku paca i zbog togat r e b a j u r a zu m j e t i n j i h o v e

sadanje i budue potrebe,i spun java t i n j i hove zah t j evei t ei t i p revaz i la en junjihovih oekivanja.

Razumijevanje itavog opsega kupevih potreba ioekivanja vezanih za proizvode, isporuku, cijenu,pouzdanost itd.,

Obezbjeivanje balansiranog pristupa izmeu potrebai oekivanja kupca,

Mjerenje zadovoljstva kupca i djelovanje premarezultatima.

Pr inc ip 2 L ide rs tvo :

L ider i uspostav l j a j uj ed in st v en e ci l j ev e i

usm je ren j a o rgan izaci j e .On i t r eba ju k re i ra t i io d r av a t i a m b i j e n t u k o j e mzapos len i m ogu b i t i po t punoukljueniu i spun javan j e ci l j e vaorgan izac i je .

Postavljanje jasne vizije i strategije i postavljanjeizazovnih ciljeva,

Implementacija strategije za dostizanje postavljenih

ciljeva,Uspostavljanje sistema vrijednosti i etikih principa na

svim nivoima, Opremanje zaposlenih potrebnim resursima,

ovlaenjima i odgovornostima za vrenje rada,

Edukacija i trening zaposlenih, Inspirisanje, ohrabrivanje i prepoznavanje doprinosa

zaposlenih.

Osnovni principi menadmenta kvalitetom:

Sistem menadmenta kvalitetom - ISO 9000:2008


7/43

PRINCIP I AKCI JEPr in c ip 3 Ukljuivanjezapos len ih : Z apos len i na sv im n i vo im ap reds tav l j a j u su t i nusvake o rg an izaci je , an j i h o v o p o t p u n o

angaovanje omoguavakorienje njihovihsposobnos t i u pos t i zan j um aks ima lne dob i t i zao rgan izac i j u .

Postizanje zadovoljstva u radu zaposlenih,

Prihvatanje line odgovornosti u rjeavanju radnih zadataka,

Kreirati lina vlasnitva nad ciljevima organizacije,

Slobodna raspodjela znanja i iskustva u timovima i grupama,

Traenje mogunosti za uveanje kompetencije, znanja i

iskustva, Obukom zaposlenih i korienjem njihovog znanja i iskustva

ostvariti ukljuivanje u operativne odluke i poboljavanjeprocesa,

Fokusiranje na stvaranje vrijednosti za kupca.

Pr in c ip 4 Procesn i

p r i s t u p : el j en i r ezu l t a t i se m nogoe f i kasn i j e os t va ru j u akose vezan im resu rs ima ia k t i v n o st i m a u p r a v l j a k a op roces ima .

Definisanje procesa kojima se postiu eljeni rezultati,

Za svaki proces pri njihovom projektovanju definisatiaktivnosti, kontrolna mjerenja, potrebe za obukom, opremu,metode, informacije, materijal i druge potrebne resurse,

Identifikacija veza procesa sa funkcijama u organizaciji,

Identifikacija i mjerenje ulaza i izlaza procesa,

Procjena moguih rizika, posljedica i uticaja procesa na

kupce, isporuioce i ostale zainteresovane strane.




8/43

PRINCIP I AKCI JE

Pr in c ip 5 S is temsk ip r i st u p u m e n ad m e n t u :

I d e n t i f i k a c i j a ,r a zu m i j e v a n j e i

up rav l j an je s i s temomuvezan ih p r ocesa upos t i zan ju c i lj e vapobo l j ava efek t i vn os t ie f i kasnos t o rgan izac i je .

Identifikacija i razvoj procesa koji utiu na postavljeneciljeve,

Struktuiranje sistema prema postizanju ciljeva nanajefikasniji nain,

Razumijevanje meuzavisnosti izmeu procesa u sistemu, Dovesti procese u vezu sa postavljenim ciljevima,

Mjeriti karakteristike vezane za postavljene ciljeve.

Pr in c ip 6 K on t i nua lna

unapreenja: Kontinualna unapreenjat r eba ju b i t i s ta ln i c i l jsvake o rgan izac i je .

Uspostavljanje ciljeva i sistema mjerenja za voenje i

praenje unapreenja,Rad na kontinualnim unapreenjima proizvoda, procesa i

sistema je cilj svakog pojedinca u organizaciji,

Za svakog lana organizacije obezbijediti edukaciju i treningo metodama i alatima kontinualnih unapreenja,

Priznavanje unapreenja.




9/43

PRINCIP I AKCI JE

Pr in c ip 7 Odluivanje naosnovu injenica:Efektivno odluivanje jezasnovan o na ana l i zam a

poda taka i in fo rm aci j a .

Primjena mjerenja i sakupljanja relevantnih podataka iinformacija,

Analiziranje podataka i informacija korienjem validnihmetoda,

Donoenje odluka i preduzimanje akcija baziranih narezultatima logikih analiza uravnoteenih sa iskustvom iintuicijom.

Pr in c ip 8 Obost r ano ko r i sn iodnos i sa isporuiocima:Organ izac i ja i n j en iisporuioci su u

meuzavisnosti i obostranoko r i sn i odnosi ob jem astranama poveavajusposobnos t s t va ran j av r i j ednos t i .

Razvijati meusobno povjerenje,

Identifikacija, ocjenjivanje i izbor kljunih isporuilaca,

Kreiranje jasnih i otvorenih komunikacija,

Iniciranje zajednikog razvoja i unapreenja proizvoda iprocesa,

Zajedniko uspostavljanje i jasno razumijevanjekupevih potreba,

Razmjena informacija i buduih planova,

Priznavanje unapreenja i dostignua isporuilaca.




10/43

Uspostavljanjem sistema upravljanja kvalitetom prema standardu ISO 9001,organizacija svoje procese stavlja pod kontrolu radi ostvarenja specificiranihzahtjeva za proizvod. Pri tome organizacija ne stavlja pod kontroluodreeneizlaze iz procesa, kao to su: razne vrste emisija u atmosferu, otpadne vode,vrsti otpad, utroke resursa i sl. to je bio osnovni povod za ekolokustandardizaciju tj. pojavu serije standarda ISO 14000.

Prema svojoj namjeni standardi serije ISO 14000 mogu se podijeliti nanormativne, koji definiu zahtjeve koji se moraju zadovoljiti da bi organizacijadobila sertifikat od ovlaene organizacije i informativnekoji pruajudragocjene informacije i uputstva za sprovoenje neophodnih aktivnosti usljedeim oblastima:

termini i definicije u oblasti zatite ivotne sredine,

sprovoenje audita sistema za upravljanje zatitom ivotne sredine, vrednovanje sistema za upravljanje zatitom ivotne sredine,

primjene ekolokih znakova i deklaracija,

ocjene ivotnog ciklusa.

Sistem menadmenta zatitom ivotne sredine -ISO 14000


11/43

Serija standarda ISO 14000

ISO 14001:2004 - Sistem upravljanja zatitom ivotnesredine - zahtjevi

ISO 14004:2004 - Opte smjernice za razvoj i primjenusistema upravljanja zatitom ivotne sredine

ISO 14024 - Ekoloko obiljeavanjeISO 14031:1999 - Ocjena performansi zatite ivotnesredine

ISO 14041 - Ocjenjivanje ivotnog ciklusa

ISO 14063:2005 - Komunikacija zatite ivotne sredine


12/43

Sistem menadmenta zatitom ivotnesredine

Standard ISO 14001 predstavlja okvir za planiranje, razvoj i primjenu strategijeupravljanja zatitom ivotne sredine i jedini je normativni standard u serijistandarda ISO 14000, a od organizacija koje ele da sertifikuju svoj sistem zaupravljanje zatitom ivotne sredine zahtjeva:

politiku, koja izraava privrenost ouvanju ivotne sredine,

proces planiranja i strategiju kako da se postigne navedeni nivo upravljanjazatitom ivotne sredine,

organizacionu strukturukoja e pomoi u sprovoenju usvojenestarategije,

posebne ciljeve i programeprimjene i druge alate koji omoguujuispunjenje postavljenih ciljeva,

programe komunikacije i obukekoji omoguavaju privrenost politici zatite

ivotne sredine, metode mjerenja i praenja postavljenih ciljeva.

Standard ISO 14001, za razliku od drugih standarda, zahtjeva od organizacijeda osim zakona o zatiti ivotne sredine i rizika razmotri i ekonomske aspekteuvoenja Sistema menadmenta zatitom ivotne sredine (EMS-a).On takoezahtijeva bezrezervnu podrku najvieg rukovodstva, stalne provjere,

preispitivanja od strane rukovodstva kako bi se dobio uvid u ispunjenjepostavljenih ciljeva, te stimulisao neprekidan proces unapreenja.


13/43

Standard ISO 14001:2004

Ovim meunarodnim standardom utvruju se zahtjevi zasistem upravljanja zatitom ivotne sredine kojiorganizaciji treba da omogue da razvije i primjenipolitiku i ciljeve, uzimajui u obzir zakonske zahtjeve,kao i informacije u vezi sa znaajnim aspektima ivotnesredine.

Izdanje standarda ISO 14001:2004 dobijeno je revizijomprethodnog izdanja iz 1996. godine. pri emu su uzeti uobzir zahtjevi standarda ISO 9001:2000 da bi seostvarila kompatibilnost ova dva standarda.


14/43

Standard ISO 14001:2004Ovaj meunarodni standard je zasnovan na PDCA metodologiji:Planiraj - Izvri - Provjeri Djeluj (Plan-Do-Check-Act ion):

Kontinualno unapreenje

Statusno - Poetnopreispitivanje

EMS politika

Planiranje

Uvoenje i sprovoenje

Provjeravanje i

korektivne mjere

Preispitivanje od

strane rukovodstva

- Planiraj: utvrdi ciljeve i procese potrebne za dobijanje rezultata, u skladu sapolitikom ZS organizacije,

- Izvri: primjeni procese,

- Provjeri: prati i mjeri procese u odnosu na politiku, opte i posebne ciljeve,zakonske i druge zahtjeve, i izvjetavaj o rezultatima,

- Djeluj: preduzimaj mjere za stalno unapreivanje uinka EMS-a.


15/43

Eko lok i p r i t i sak i pos lovan j e :

MENADMENT

Javnost

Zakonodavac

Grupe za pritisak

Vlasnici

Osiguranja



16/43

Poetno preispitivanje zatite ivotne sredine:

Usmjereno je na identifikaciju i ocjenu pitanja vezanih za aspekteivotne sredine i uticaje koje organizacija vri na ivotnu sredinu.

Poetno preispitivanje nije neophodno za dobijanje sertifikata, alipreporuka je da se ono provede (ISO 14004).

Detaljnost preispitivanja zavisi od resursa koji su na raspolaganjuorganizaciji i od nivoa potrebnih i dostupnih informacija.

Preice i propusti u ovoj fazi mogu dovesti do problema uupravljanju zatitom ivotne sredine u kasnijim fazama.

Za izvoenje preispitivanja najbolje je koristiti timski pristup i

ukljuiti vei broj zaposlenih i po potrebi spoljne saradnike.Nalazi, najee u obliku izvjetaja, treba da se prezentujunajviem rukovodstvu



17/43

Poetno preispitivanje zatite ivotne sredine moe da ukljui:Podatke o kompaniji,

Potpun opis terena (ukljuujui hidrologiju, geologiju, oblastiznaajne u ekolokom i kulturnom smislu),

Zakonske zahtjeve,

Emisije u vazduh,Isputanje tenosti,

Upotrebu resursa,

Procese i njihov mogui uticaj na ivotnu sredinu (pozitivan inegativan),

Upravljanje otpadom,

Skladitenje i upravljanje hemikalijama na lokaciji,

Projektovanje i planiranje proizvoda i procesa,

Plan upravljanja zatitom ivotne sredine.



18/43

Struktura standarda ISO

14001:20041. Predmet i podruje primjene

2. Normativne reference

3. Termini i definicije

4. Zahtjevi za sistem upravljanja zatitom ivotne sredine

Prilog A (informativan): Smjernice za korienje standarda

Prilog B (informativan): Veze izmeu standarda ISO 14001:2004i ISO 9001:2000


19/43

Zahtjevi za sistem upravljanja zatitomivotne sredine (taka 4. standarda)

Poetno EMS

preispitivanjeAneks A

Politika zatiteokoline

4.2

Planiranje4.3.1 Aspekti iv. sredine

4.3.2 Zakonski zahtjevi

4.3.3 Ciljevi i programi

Primjena i sprovoenje4.4.1 Resursi, odgovornosti i ovla.

4.4.2 Osposobljenost, svijest i obuka

4.4.3 Komunikacija

4.4.4 Dokumenta

4.4.5 Kontrola dokumenata

4.4.6 Kontrola operacija

4.4.7 Planiranje vanrednih situacija

Provjeravanje4..5.1 Praenje i mjerenje

4.5.2 Vrednovanje usaglaenosti

4.5.3 Neusaglaenosti i KP mjere

4.5.4 Kontrola zapisa

4.5.5 Interne provjere

Preispitivanje odstrane rukovodstva

4.6

Stalnounapreenje


20/43

Zahtjev 4.3.1:Aspekti ivotne sredine

Organizacija mora da uspostavi, primjeni i odrava postupke:

a) za identifikaciju aspekata ivotne sredine svojih aktivnosti,proizvoda i usluga u okviru utvrenog predmeta i podrujaprimjene sistema upravljanja zatitom ivotne sredine kojemoe da kontrolie i onih aspekata na koje moe da utieuzimajui u obzir planirani ili novi razvoj, nove ili izmjenjene

aktivnosti, proizvode ili usluge, ib) za utvrivanje onih aspekata koji imaju ili mogu imati znaajan

uticajna ivotnu sredinu (tj. znaajne aspekte ivotnesredine).

Organizacija mora da dokumentuje ove informacije i da ih

stalno aurira.Organizacija mora obezbjediti da znaajni aspekti ivotnesredine budu uzeti u obzir prilikom uspostavljanja, primjene iodravanja sistema upravljanja zatitom ivotne sredine.


21/43


Odnos izmeu aspekata i uticaja:Aspekt ivotne sredine: Element aktivnosti, proizvoda iliusluga date organizacije koji moe da bude u uzajamnomodnosu sa ivotnom sredinom.

Uticaj na ivotnu sredinu: Svaka promjena ivotne sredine,pogoranje ili poboljanje, koja je potpuno ili djeliminorezultat aspekta ivotne sredine neke organizacije.

(Definicije iz standarda ISO 14001:2004:)

Aktivnost: Priprema proizvoda za farbanje

Aspekt: Pojava tehnoloke otpadne vode

Uticaj: Zagaenje zemljita

Zagaenje vode


22/43


Procjena znaaja uticaja na ivotnu sredinu:

- Pri procjeni obino se koriste standardne tehnike upravljanja rizikom u koje suobino ukljueni:

- vjerovatnoa pojave uticaja(malo vjerovatno, mogue, vrlo mogue i sl.),

- posljedice po ivotnu sredinu(kratkorone, dugorone, lokalna teta,regionalna teta i sl.).

- U procjeni bi trebalo uzeti u obzir zakonske zahtjeve (da li je aspekt zakonskiregulisan) i zahtjeve zainteresovanih strana (da li postoji zabrinutost nekezainteresovane strane).


23/43

Zahtjev 4.3.2:Zakonski i drugi zahtjevi

Organizacija mora da uspostavi, primjeni i odrava postupke:

a) za identifikaciju i pristup odgovarajuim zakonskim i drugimzahtjevima sa kojima se ona saglasila, a koji se odnose na

aspekte ivotne sredine, ib) za utvrivanje naina na koji se ovi zahtjevi odnose na aspekte

ivotne sredine.

Organizacija mora obezbjediti da se zakonski i drugi zahtjevi sakojima se saglasila uzimaju u obzir prilikom uspostavljanja,primjene i odravanja EMS-a


24/43

Zahtjev 4.4.6:Kontrola nad operacijama

Organizacija mora da identifikuje i planira one aktivnosti koje supovezane sa identifikovanim znaajnim aspektima ivotne sredinekoji su u skladu sa njenom politikom, optim i posebnim ciljevima,kako bi obezbjedila da se te aktivnosti odvijaju pod utvrenimuslovima preko:

a) Uspostavljanja, primjene i odravanja dokumentovanihpostupaka za sve one situacije u kojima bi njihovo nepostojanjemoglo da dovede do odstupanja od politike zatite ivotnesredine, optih i posebnih ciljeva,

b) utvrivanja radnih kriterijuma u postupcima, i

c) uspostavljanja, primjene i odravanja postupaka koji se odnose

na identifikovane znaajne aspekte ivotne sredine koji su u vezisa robom i uslugama koje organizacija koristi, kao i upoznavanjaisporuioca i ugovaraa sa odgovarajuim postupcima izahtjevima.


25/43

4.4.6 Kontrola nad operacijama

Ukratko, taka 4.4.6 Kontrola nad operacijama zahtjeva od organizacije:- definisanje kako odreeni zadaci treba da se realizuju, a koji bi u odsustvupisane procedure uzrokovali krenje politike zatite ivotne sredine,

- praenje i kontrolisanje tokova otpadnih voda i odlaganja otpada,

- odobravanje planiranih procesa i opreme,

- utvrivanje kriterijuma performansi,

- definisanje naina izvjetavanja i mjerenja.

Ako je registar aspekata dobro napravljen i ako je poetno preispitivanje potpunouraeno, kompanija bi na osnovu toga trebala da moe identifikovati aktivnostikoje treba kontrolisati.

Dokumentovana procedura treba da navede odgovornosti, operativne kriterijume,

kriterijume mjerenja, zapisivanje i metodologiju zapisivanja, izvjetavanje,aktivnosti koje se preduzimaju kada se utvrdi neusaglaenost sa navedenimkriterijumima.

Z htj 4 4 7


26/43

Zahtjev 4.4.7:Pripravnost za reagovanje u vanrednim

situacijama i odgovor na njih

Organizacija mora da uspostavi, primjeni i odrava postupke zaidentifikaciju moguih vanrednih situacija i moguih udesa koji moguimati uticaj na ivotnu sredinu, kao i naine odgovora na njih.

Organizacija mora da odgovori na postojee vanredne situacije i udese i

mora utvrditi postupke kojima bi se sprijeili ili ublaili mogui uticaji naivotnu sredinu.

Organizacija mora da periodino preispita, a po potrebi i revidira, svojuspremnost za reagovanje u vanrednim situacijama, kao i postupkereagovanja, posebno neposredno nakon udesa ili vanrednih situacija.

Organizacija takoe mora periodino da preispituje te postupke, gdje jeto izvodljivo

d h


27/43

Zagaenje vazduha


28/43

Zagaenje voda


29/43

Zagaenje tla


30/43

Sistem menadmenta zatitom zdravlja ibezbjednosti

OHSAS 18001:2007 je industrijski standard za implementaciju isertifikaciju sistema za upravljanje bezbjednou i zdravljem radnika,koji je usvojen od niza velikih korporacija i nije meunarodni standard.

Naziv OHSAS je skraenica koja potie od engleskog naziva

"Occupational Health And Safety Assesment Series Specifications" iliu prevodu "Specifikacije serije ocjena zdravlja i sigurnosti osoblja".Oficijelno je objavljen u aprilu 1999. godine.

Ovaj standard je nastao na osnovu britanskog standarda BS 8800(eng. "Guide To occupational Health And Safety ManagementSystems" odnosno "Uputstvo za upravljanje sistemima zdravlja i

sigurnosti osoblja") iz 1996. godine. Dodatne specifikacije idokumentaciju osiguralo je 15 meunarodnih institucija i velikihkorporacija koje se direktno bave bezbjednou i zatitom zdravlja(British Standards Institution, SGS, Lloyd, itd.).


31/43

Sistem menadmenta zatitom zdravlja ibezbjednosti OHSAS 18000

Sistem menadmenta zatitom zdravlja i bezbjednosti podrazumijevaskup usklaenih strategija, aktivnosti i mjera koje se preduzimaju ucilju:

utvrivanja rizika od povreda na radu, zdravstvenih oteenja i

profesionalnih oboljenja, dokumentovanja tehniko-tehnolokih i organizacionih mjera

zatite,

praenja i kontrolisanja negativnih uticaja na sistem radnesredine.


32/43


Bezbjedonosni menadment zahtjeva sistemsku i plansku brigu vezanu za sveaktivnosti i dogaanja u radnom procesu koja na bilo koji nain mogu ugrozitizdravlje i ivote ljudi, a iskazuje se kroz:

politiku zatite zdravlja i bezbjednosti,

utvrivanje kvantifikovanih ciljeva zatite zdravlja i bezbjednosti na svim

relevantnim nivoima i svim funkcijama poslovnog sistema, identifikaciju i ocjenu rizika i planiranje mjera zatite,

dokumentovan radni sistem bezbjednosti,

izvjetaj o akcidentima, incidentima i neusaglaenostima,

zapise o obuci i kolovanju po pitanjima zatite zdravlja i sigurnosti,

detaljan opis inspekcije i auditiranja zatite zdravlja i bezbjednosti,

preduzimanje mjera neprekidnog poboljanja.


33/43


Opasnost je sve ono to moe izazvati potencijalnu tetu.

Opasnosti mogu da utiu na ljude, imovinu, procese proizvodnje, a mogu

izazvati povrede na radu i bolesti, gubitak proizvodnje, oteenje maina i sl.

Rizik na raduse odnosi na mogunost nastanka povrede ili oboljenja kao

rezultat izlaganja opasnostima.

Osnovni cilj procjene rizika na radu je zatita bezbjednosti i zdravlja zaposlenih.Procjena rizika pomae u minimilizovanju mogunosti da zaposleni ili okruenje

budu ugroeni tokom izvoenja aktivnosti procesa rada. Takoe, procjena rizika

pomae u ouvanju efikasnosti poslovne aktivnosti.

Prema Zakonu o zatiti na radu u Republici Srpskoj, sva preduzea moraju davre redovnu procjenu rizika mogunosti nastanka povrede ili oboljenja na

radnim mjestima.


34/43


Metodologija procjene rizika na radnom mjestu:

Sistem menadmenta zatitom zdravlja i sigurnosti OHSAS 18000

KORAK 1: Prikupljanje informacija

KORAK 2: Identifikacija opasnosti

KORAK 3: Procjena rizika koji proizilazi iz opasnosti(utvrivanje vjerovatnoe i teine posljedica)

KORAK 4: Planiranje aktivnosti za otklanjanje ilismanjivanje rizika.

KORAK 5: Dokumentovanje procjene rizika


35/43

Teorijski koncept Integrisanogmenadment sistema (IMS-a)

Osnovu integracije ini prepoznavanje meusobnihveza izmeu navedenih sistema menadmenta.

U osnovi pomenutih sistema menadmenta javlja se

identian procesni modelkoji ini i osnovuintegrisanog sistema menadmenta.

Procesni model se prvi put pojavio u seriji standardaISO 14000:1996, a svoju punu afirmaciju dobio

pojavom standarda ISO 9001:2000 (i kasnije ISO9001:2008). i


36/43

Procesni model

REALIZACIJAPROIZVODA

Odgovornostrukovodstva

Mjerenja,analize,

unapre|enja

Menad`mentresursima

K

U

P

A

C

Zahtjevi

Zadovoljs

tvo

KONTINUALNA UNAPRE\ENJA SISTEMA

MENAD@MENTA

Ulaz Izlaz

K

U

P

A

C

T ij ki k I i d i


37/43

Teorijski koncept Integrisanog menadment sistema(IMS-a)

ISO 9001:2008 ISO 14001:1996

PredgovorOpte odredbeProcesni pristupVeza sa standardom ISO 9004Kompatibilnost sa ostalim sistemima menadmenta

0.10.20.30.4

Predgovor

Predmet i podruje primjeneOpte odredbePrimjena

11.11.2

1 Predmet i podruje primjene

Veza sa drugim dokumentima 2 2 Veze sa drugim standardima

Termini i definicije 3 3 Definicije

Sistem QMS-a 4 4 Zahtjevi za EMS

Opti zahtjevi 4.1 4.1 Opti zahtjeviZahtjevi koji se odnose na dokumentacijuOpte odredbePoslovnik o kvalitetuUpravljanje dokumentimaUpravljanje zapisima

4.24.2.14.2.24.2.34.2.4

4.4.44.4.44.4.54.5.3

Dokumentacija EMS-aDokumentacija EMS-aKontrola dokumenataZapisi

Odgovornost rukovodstva 5 4.4.1 Organizaciona struktura i odgovornost

Obaveze i djelovanje rukovodstva 5.1 4.2 Politika zatite ivotne sredine

Usredsreenost na korisnika 5.2 4.3.14.3.2Aspekti ivotne sredineZakonski i drugi zahtjevi

Politika kvaliteta 5.3 4.2 Politika zatite ivotne sredine

Planiranje 5.4 4.3 Planiranje

Ciljevi kvaliteta 5.4.1 4.3.3 Opti i posebni ciljevi

Planiranje QMS-a 5.4.2 4.3.4 Programi upravljanja zatitom ivotne sredine

Odgovornosti, ovlaenja i komuniciranje 5.5 4.1 Opti zahtjevi

Odgovornosti i ovlaenjaPredstavnik rukovodstva

5.5.15.5.2 4.4.1 Organizaciona struktura i odgovornost

Interno komuniciranje 5.5.3 4.4.3 Komunikacija

Preispitivanje od strane rukovodstvaOpte odredbe

Ulazni elementi preispitivanjaIzlazni elementi preispitivanja

5.65.6.1

5.6.25.6.3

4.6 Preispitivanje koje obavlja rukovodstvo


38/43

Teorijski koncept IMS-a

ISO 9001:2008 ISO 14001:1996

Menadment resursimaObezbjeivanje resursaLjudski resursiOpte odredbe

66.16.26.2.1

4.4.1 Organizaciona struktura i odgovornost

Osposobljenost, svijest i obuka 6.2.2 4.4.2 Struna osposobljenost, svjest i kompetentnost

InfrastrukturaRadna sredina

6.36.4 4.4.1 Organizaciona struktura i odgovornost

Realizacija proizvoda 7 4.44.4.6Uvoenje i sprovoenjeKontrola nad operacijama

Planiranje realizacije proizvodaProcesi koji se odnose na korisnika

7.17.2


Utvrivanje zahtjeva koji se odnose na proizvod 7.2.14.3.14.3.24.4.6

Aspekti ivotne sredineZakonski i drugi zahtjeviKontrola nad operacijama

Preispitivanje zahtjeva koji se odnose na proizvod 7.2.2 4.4.64.3.1Kontrola nad operacijamaAspekti ivotne sredine

Komuniciranje sa korisnikom 7.2.3 4.4.3 Komunikacija

Projektovanje i razvojNabavkaProizvodnja i servisiranje

7.3*7.4*7.5*


Upravljanje ureajima za praenje i mjerenje 7.6 4.5.1 Monitoring i mjerenje

Mjerenje, analize i poboljanja 8 4.5 Provjeravanje i korektivne mjere

Opte odredbePraenje i mjerenje

Zadovoljenje korisnika

8.18.2

8.2.1

4.5.1 Monitoring i mjerenje

Interna provjera 8.2.2 4.5.4 Provjera EMS-a

Praenje i mjerenje performansi procesaPraenje i mjerenje karakteristika proizvoda

8.2.38.2.4 4.5.1

Monitoring i mjerenje

Upravljanje neusaglaenim proizvodom 8.3 4.5.24.4.7Neusaglaenost i korektivne i preventivne mjereSpremnost za reagovanje u sluaju opasnosti

Analiza podataka 8.4 4.5.1 Monitoring i mjerenje

Poboljavanje 8.5 4.2 Politika zatite ivotne sredine

Stalno poboljavanje 8.5.1 4.3.4 Programi upravljanja zatitom ivotne sredine

Korektivne mjerePreventivne mjere 8.5.28.5.3 4.5.2 Neusaglaenost i korektivne i preventivne mjere

* Sa svim podtakama

nastavak



39/43


I S O 14001 OHSAS 18001

4 Zahtjevi sistema menadmenta okolinom 4 Elementi OHSAS sistema menadmenta

4.1 Opti zahtjevi 4.1 Opti zahtjevi

4.2 Politika okoline 4.2 Politika OHSAS sistema

4.3 Planiranje 4.3 Planiranje4.3.1 Aspekti okoline 4.3.1 Procjena rizika

4.3.2 Zakoni i ostali zahtjevi 4.3.2 Zakoni i ostali zahtjevi

4.3.3 Zadaci i ciljevi 4.3.3 Ciljevi

4.3.4 Program menadmenta okolinom 4.3.4 Programi upravljanja zdravljem ibezbjednou

4.4 Implementacija i operacije 4.4 Implementacija i operacije

4.4.1 Struktura i odgovornosti 4.4.1 Struktura i odgovornosti

4.4.2 Obuke, svijest i nadlenost 4.4.2 Obuke, svijest i kompetentnost

4.4.3 Komunikacije 4.4.3 Konsultacije i Komunikacije

4.4.4 Dokumentacija EMS-a4.4.4 Dokumentacija OHSAS sistema

menadmenta

4.4.5 Kontrola dokumenata 4.4.5 Kontrola dokumenata i podataka

4.4.6 Operativna kontrola 4.4.6 Operativna kontrola

4.4.7 Pripreme i odgovornosti privanrednim situacijama

4.4.7 Pripreme i aktivnosti privanrednim situacijama

4.5 Provjere i korektivne aktivnosti 4.5 Provjere i korektivne aktivnosti

4.5.1 Nadgledanje i mjerenje 4.5.1 Nadgledanje i mjerenje

4.5.2 Neusaglaenosti, preventivne ikorektivne aktivnosti

4.5.2 Nesree, incidenti, neusaglaenosti,preventivne i korektivne mjere

4.5.3 Zapisi 4.5.3 Zapisi i upravljanje zapisima

4.5.4 Revizija 4.5.4 Audit4.6 Kontrola menadmenta 4.5 Preispitivanje od strane menadmenta

T ij ki k t I t i d t


40/43

Teorijski koncept Integrisanog menadmentsistema (IMS-a)

ISO 9001:2000 ISO 14001:1996 OHSAS 18001

4.2.2 Poslovnik o kvalitetu

4.2.3 Upravljanje dokumentima

4.2.4 Upravljanje zapisima


4.5.3 Zapisi

4.4.4 Dokumentacija EMS-a


4.5.3 Zapisi

4.4.4 Dokumentacija OHSAS

8.2.2 Interna provjera 4.5.4 Provjera EMS-a 4.5.4 Revizija

6.2.2 Osposobljenost, svijest iobuka

4.4.2 Struna osposobljenost,svijest i kompetentnost

4.4.2 Obuke, svijest i nadlenost

8.5.2 Korektivne mjere8.5.3 Preventivne mjere 4.4.4 Neusaglaenost i preventivnei korektivne mjere 4.4.7 Pripreme i aktivnosti privanrednim situacijama

4.4.4 Korektivne aktivnosti4.4.7 Spremnost za reagovanje

u sluaju opasnosti

8.2 Praenje i mjerenje 4.5.1 Monitoring i mjerenje 4.5.1 Nadgledanje i mjerenje


41/43


Pri izgradnji integrisanog sistema upravljanja baziranog na upravljanjuprocesima, moraju se detaljno analizirati i dokumentovati svi procesi saaspekta kvaliteta, zatite ivotne sredine, zatite zdravlja i bezbjednosti idr.

Ako se poveu intencije procesnog modela standarda ISO 9001 safaktorima brige o ovjeku, bezbjednosti, ivotne sredine tj. kada se svaki

element standarda ISO 9001 dopuni elementima drugih standarda(prvenstveno elementima standarda ISO 14001 i OHSAS 18001) tada sepostepeno dobija slika bitno ire, dublje i razvijenije filozofije kvaliteta.

Osnova povezivanja sistema menadmenta u IMS sadrana je u prirodiveza ovih sistema. Svaki sistem mora biti konzistentan sa poslovnim

potrebama date organizacije, tj. sistem ne moe biti preslikan iz drugeorganizacije, nego ga organizacija mora razviti shodno svojim poslovnimpotrebama. Pri tome organizacija ima jedno jezgro sistemamenadmenta,


42/43


Jezgrosistemaupravljanja

Sistemmenadmenta

kvalitetom

Sistemmenadmenta

zatitomivotne sredine

Sistemmenadmenta

zatitomzdravlja i

bezbjednosti

Sistemmenadmentainformacionim

sistemom

?


43/43


Za uspostavljanje efikasnog IMS-a potrebna jeprimjena sljedeih principa projektovanja sistemamenadmenta:

1. Struktura organizacije prema optem modelukibernetskih sistema,

2. Identifikacija interesnih grupa i njihovih oekivanja,

3. Koncipiranje konzistentne misije, vizije i strategijeorganizacije, te dekompozicija stratekih ciljeva iuspostavljanje adekvatnog sistema mjerenja

performansi (BSC metoda),4. Identifikacija procesnog modela i mree poslovnih

procesa poslovnog sistema,

5. Uspostavljanje sistema stalnih unapreenja.

Documents

E Integrisani Menadzment Sistem