Duurzaam ondernemenNut en noodzaak

Jip Kruis - Schoolvoorbeeld

Duurzaam ondernemen

Wat zijn de problemen?GrondstoffenschaarsteSchoon drinkwaterVoedselMensen op zoek en op driftKlimaatveranderingMachtsconcentratie

Foto uit de film an inconvenient truth van Al Gore. Hij laat zien dat de hoeveelheid CO’s in de atmosfeer de afgelopen tientallen jaren is verveelvoudigd en legt uit dat dit is toe te schrijven aan menselijk handelen. De meeste wetenschappers zijn het met dit standpunt eens. Geologen wijzen erop dat dit vaker voor is gekomen op aarde, maar toen liepen er nog geen mensen rond. Niet eens in de eerste plaats voor een land als Nederland, al zullen wel adaptieve maatregelen moeten worden genomen om een verhoging van de zeespiegel te kunnen weerstaan.

Er is toenemende consumptie en veel vraag naar grondstoffen. Olie, gas en kolen vormen een vraagstuk, maar ook allerlei metalen die nu in veel producten worden verwerkt. In het huidige gebruikstempo ziet het er naar uit dat sommige metalen binnen afzienbare tijd explosief in prijs zullen stijgen als geen alternatieven worden gevonden of hergebruik groter wordt.

Een bijkomstigheid: we zijn druk bezig om over te stappen op alternatieven. Daar blijken ook elementen in te zitten die vrij zeldzaam zijn (en dan heb ik het nog niet over de omstandigheden waaronder sommige van die zeldzame materialen worden gedolven).

Voedselvoorziening

Voedselvoorziening is voor een deel een verdelingsprobleem, zoals je kunt zien op bovenstaande kaart die de landen markeert die risico lopen om niet te kunnen voorzien in de voedselbehoeften van de bevolking. Er is genoeg voedsel voor de hele wereldbevolking, maar er zijn beperkingen waar we rekening mee zouden moeten houden. De mineralen die nodig zijn en die gebruikt worden in kunstmest, raken erg verspreid en daarmee minder makkelijk toe te passen, terwijl die voor een hoge productiviteit eigenlijk wel heel zinvol zijn. (biologische landbouw is misschien niet de beste oplossing is). Biobrandstoffen zijn een aanslag op landbouwgrond en er worden al te gemakkelijk tropische bossen met een grote biodiversiteit gekapt voor snelle winsten in gewassen in monoteelt.

Water

Watergebruik is niet zozeer de hoeveelheid douchewater die we gebruiken, ook al is dat in huishoudens een grote energievreter (dat komt niet door het water, maar door het opwarmen). Voor de productie van veel producten zijn massa’s water nodig en die producten halen we uit het buitenland. We importeren als het ware veel water met die producten, zonder ons druk te maken over de gevolgen aan de andere kant van de wereld.

Duurzaam ondernemen … wat kun je, wil je doen?

Evenwicht zoeken en betrekken van alle stakeholdersTransparant zijn over keuzesPrisoner’s dilemma (meeliften of voorbeeldgedrag)Duurzaam ondernemen mogelijk minder een keuzeEenvoudige oplossingen meteen toepassenDuurzame ondernemen is een complex vraagstuk. Het is niet zonder meer ‘goed’ of ‘fout’

Trias energetica

Deze volgorde geldt voor het ontwerpen en energieverbruik, maar kan ook toegepast worden bij bijvoorbeeld afvalverwerking (zolang we nog niet zover zijn dat afval = voedsel is zoals in het Cradle2Cradle concept)

Technologie / gedrag

Technologie

1.Intrinsiek schone technologie

2.Procesgeïntegreerde wijzigingen

3.Toegevoegde technologie

Productlevensloop

1.Productieproces

2.Consumptieproces

3.Afvalfase

Technologie / gedrag

Verleiden of straffen?Technologie inzetten om gemak te vergrotenAttitude is makkelijker aangepast dan gedragRebound effectHoe krijg je een organisatie zover?

Proces / Product / Keten

Normen en certificaten zijn er in soorten en maten. Bijvoorbeeld de CO2 prestatieladder. Duurzaam ondernemen gaat niet om CO2, maar het is een meetbare maat, heeft grote samenhang met energie en kan helpen motiveren. Wat in dit model heel duidelijk is als het gaat om duurzaam ondernemen, is dat er voor veel bedrijven een groeimodel is.

Milieubarometer (demo)

Praktisch / case garage

Zakelijke kilometers: cursus ‘het nieuwe rijden’, band op spanning (ook voor klanten), wedstrijdjes wie het zuinigst rijdt, de fietskampioenVerlichting: aanwezigheidsdetectie, vervangen van oude TL door HF –TL (terugverdientijd < 3 jr)Frisdrankautomaat ‘s nachts en in de winter uit.Verwarming: slimme schakeling van de CV installatiePerslucht: lek in de leiding; kostenreductie

Praktisch / Business cases

Zonnepanelen? Voor de meeste bedrijven geen business case vanwege de lage tarievenHF – TL verlichting?Heel korte terugverdientijd wanneer de verlichting een flink aantal uren per jaar brandtDag/Nachtverbruik?Als er niemand is, waar is dan verwarming of elektriciteit voor nodig. Sluipverbruik

Communicatie (extern)Duurzaamheid wekt steeds vaker argwaan als het genoemd moet worden!

Herkenbaar voor de bezoeker (deursticker, vlag, bordje)?

Website (verklaring, certificaat of verslag)?

In allerlei uitingen (briefpapier, mail, website, folder, PR)?

Duurzaamheidsverslag: intern of extern intrument?

Kleine ondernemer?Kennis over eigen product of dienst mbt duurzaamheidWat kun je zelf doen? Waarover wil je communiceren?Samenwerken? DuurzaamheidskringenWat zijn je waarden? Wat is de/je toegevoegde waarde?Denkassistent nodig?

Duurzame dilemma’s: een duurzame waarde!

Geraadpleegde bronnenAl Gore, An inconvenient truth: http://keioglobalchallenges.wordpress.com/2012/04/10/an-inconvenient-truth-transcript-parts-i-ii-and-iii/ How long will it last? en waterfootprint: Infographic http://www.infographicpins.com/technology-infographics/how-long-will-it-last-3 Op deze website een wereld aan informatie over verschillende milieuaspecten.Rare earth applications en meer informatie over zeldzame elementen en metalen: http://avalonraremetals.com/_resources/REE101-2012efile.pdf Trias energetica: Stimular / Gels-architectuurdienstverlening: http://gels-architectuurdienstverlening.nl/?p=139 CO2 prestatieladder. http://www.skao.nl/ (handboek)Milieubarometer, Stichting Stimular www.milieubarometer.nl Info cases deels gebaseerd op www.duurzaamMKB.nl