Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
'Iarix va onun problemlari, JYs 1 2011
GUNAY HOSONOVA/ブИEИ MilliИ zフ′うη cα″1物眸htノソ″η これレ α彎ワiにれ″
′‐″αtt g“″cたg″″″∂2の 力οa Cο″
DULUScULUQ SONOTi NttMUNOLORi XALQ MOisOTiND0(MiLLi AZORBAYCAN TARiXI MUzEYiNiN MATERiALLARI OSASINDA)
ИfrJ″ ∫δz′ari AzЭ rbaycan etloqraflyasl, 4ヽilli Azorbaycan Tanxi Muzeyi,muzey kolleksiyalan,
inoi゛Эt rnodoniyyoti,dulus9uluq sonoti,moi,ot qablan,saxsl qablar
κり ″ο″sI Etnoqraphy ofAzerbalan,National Musellm ofthe Histoゥ ofルerbatan,COnecJon
oflnuscum,culture、 vay oflife,potter art,domestic dishes,ceramic dishes
ん 7″
“ “
0`α :A3ep6滋 ДЖaHcKtt ЭTHOrpaфИЯ,HttИ oHa」IЬHЫЙ My3eЙ ИCTopИИ A3ep6anЖ aHa,
My3eЙ HaЯ Кo■ЛcКЦИЯ, КyЛЬTypa 6ЫTa, roHЧapHoe pcMccЛ o, 6ЫToBoC 06opyД oBaHИe,「ЛИHЯ HaЯ
1locyД a.
OnonЭ vi mЭi,ot modOniンγЭti xalqlmlzln modoni irsinin vo milll‐monovl dЭ yorlo五nin torkib
hissosidil Uzun illor boン u xalqln cmpi五 k bilikloH,sonot vo pc,o vordi,lЭ ●hcsabina yaranan ononovi
moi§ot modoniン γotinin vo yaxud,ko歯 et inonada,xalq moi,otinin todqiqi etnoqraflya cllninin holli
vacib problemlЭ H slrasinda dullllaqla, xalqln ictirnai tofЭ kktr vo ,turunu, dinyabaxl, sistelnini,
ctnososial psixologiFsinl,digOr et■ oslarla qaryllqll vo mt,torok zonglnlo5mo mosololo● ni 6ハndo Эks
ctdirir Xalq mol,Э ti 6zindo tosorrufat vo allo moi,oti saholoHni birlo,dillllok10, bitOv moisot
lnodoniンγЭti komplcksi yaradtr Moisot modoniyyotl komplcksinin yaradlllnasinda iso xalq:inizin
sonot fЭ aliyyotinin ba,1lca rolu olmu,dur TЭ dqiqat91lar qeyd edirlor ki, sonaye istchsa1l mЭ rholosinЭ
daxil oЛ anadok ollidon 9ox sonOt VЭ peso n6vu ohalinin maddi vo moi§Эt ehtiyatlannin 6donilmosino
xidlllot clmi§ dir(1,soh 3)Belo SOnOt salloloHndon biH do d●lus9uluqdur AzЭ rbaycanda sonotkarllき ln
oll qodim saholo五 ndon biH olan dulus9uluq sonoti Ncolit dё ttin muhum nailiyyotlo五ndon saylllr(2,
soh 7:3,soh 367:4,sЭ h 325).QobuStall,somutOp。 ,Babadorvi。 ,QarttalartOposi,T6yrotopo,K01topo,
01lkё mЭktЭ pЭ , Guno,tOpo, Uzorliktopo, Sarltopo, GЭ nco9ay vadisinin ncolit di§ orgosi vЭ b qЭdim
ya゛aソ゛ ycJЭHndo apanlan arxeoloJi q″ intJar nЭ IcoSndo』 do cdilon 9oxsaメ lV。 90X9C゛ dli qab
nimunJЭ H,olllann istchsal texnologiyaЫ ,fom■ a vЭ bozЭk‐naxtt elementloH,rongl Azorbaycanda
dulus9uluq sonotinin qЭ dim ononolor Osasinda inkisaflndan soraq vcnr(2,soh 7‐ 12)Orta oSr10rdo
daha da intensiV inki,af edon dulus9uluq sonoti, xtsusilo do onun mol,ot qablan istchsali sahosinin
baゃ1lca morkozlori Bordo,Ordobil,TЭ bHz,Nax91van,Gonco,Bcyloqan,samaxl,Bakl vЭ b iH
Azorbaycan soho■ oH olmuOdur XIX― XX"ぷ ‖iガnoW。loHndo isЭ Yc■z″ctpol qubcmiya飩 ,Quba_
Lonkoran,G6y9ay,Cavan,ir,Cobrayll,sttnaxl,Nax9van qozal狙,soki,GЭnco vo Bakl,ohorio五
dulus qablan istehsdinda ba,hca rol oynalnl,dlr Bu d6vrdo istchsd olunan J卜 Saxsl mJlot qablan
toyinaina g6ro tosorrtlfat kiplorl,su qablan,sid‐ agrarti mohsullan i9in nЭ zordo tutulan qablar,x6rok
qabhn,qlzdirrna voヽ lqlandinna vas■ olЭH(gll manqdlar,ktrolor,duma 9,raqlarl,g11 91raqlarp vo s
kimi qnlpla§ dinllldl(5,soh 86‐ 87)Biin bu dulus9uluq sonoti nimunolЭ H bizim maddi‐ mono宙
irsimiz ― xalqirnlzln votonda,1lq, varllq ,ohadotnalnosidir Ak― k N Volixanllnin haqh olaraq qeyd
Arreolo giy a, Etno qt afiy a, N umizmatika
l'arix va onun problemlari, Ne 1 2011
ctdiyi kinli,``xalqin Ozi,onun dili,yaratdigl musuqisi, folk10ru,adOt Ononosi monovi irsin bu ginkt
cal11l tiinsalldirsa, onun daha qodimliylni, o19atmaz kc,mi,ini nimaガ § ctdirOn maddi‐ monЭ宙
abidolo● miz muzeyloimizdo qorunub saxlanan soⅣ ЭtloHmizdir'(6,soh 3)Boli,bu gun xalqlmlzm
inoisot modoniンγЭtindo kOklll doyi§ ikliklor btt venni,,ononЭ vi xalq moi,otindo i,IOdilon zЭ ru五 moioot
avadanllqlan vo gll(saXSl)qablann Эks轟yyoti istifadodon 91xaraq muzey cksponatina 9cv五 Imisdir
Xalqlmlzln uzlln osrior bow inki§ af etdirorok zЭnglnlo,dirdiyl mol,ot modoniyyotindoki tokamili
ho“oroni borpa ctmЭ k,bOyimokdo olan nosillori milli‐ modoni ononolЭ Hmiz ruhunda torbiyЭ etmok
baxll■ lndan MilH AzЭ rbaycan TaHxi Muzeゾ vЭ Orada toplanan milli modoni対ot nimunolo五 mthimrol oynaylr Onlan clmi cohotdon qcydo alinaq,sistemlo,dil111● k,etnoqra6k tЭhlilini vЭ ,Orhini vermOk
bu gin mtlhim vozifo kimi qar。 lmlzda durur Biz bu moqalomizdo yalnlz dulus9111uq sonoti
n1lnunolohnin xalq moi§ otindo yenno vo roluna aydinllq gotilllloyo cohd etmisik
Milli Azorbaycan Tanxi Muzc_vlndo saxlanan vo moisotdo i゛ ЭdIOn dulus sonЭ u nimunod gll
(SaXSl)nohr。 (EF-136,sokil l),Omraq maldarl131n genis yapldlgi b。 13010rdЭ Эhalinin istifadosindo
olrnusdur Molum oldugu kiFni,Xalq mol,otindo attaC VЭ tuluq nЭhrolorlo yana,l islodilon gil nohronin
qulplu vЭ qulpsuz olmaqla iki fo:“ lasl m6vcud olmu§ dur Yag hasilo gЭ■111lok ioin nozordo tutuimus
saxsi nollronin govdoslン umurtavan,oknd。 。lub,oturaca言l yasti vo uzun bogazlldir Aンpara,Oklindo
olan qulpun (tutaCa=in)a,agi hiSSosindo dcsik qoシ ulmu,dur calXalama proscsindo bu dc,iyo qar言 1
didik sahnlr,onunla hom yattin hasilo golmosi yoxlanlhr,hom doi,prosesindo y■ gllaln hava klJosi
baylra 91xanhr calXalanan zalnan gil nЭ hronin agzl par9a ilo(buna`、 。10''deyili⇒ baglalllr vo oturaq
voziンγЭtdo Olan bir qadin nohronin altina dO,okco qoyaraq onu iroli― gcH horokЭ t etdi五 r Qeyd cdЭ k ki,
saxsl nohro zЭ ru五 moi,ot avadanllg1 01ub,bu ttn do kondli mol,otindЭ istifadododir
Muzcydo nimaゾ s etdi」 10n digor bir dulus sonoti nimunosi saxsi tondirdir(EF-7461,soki1 2)
Kosik konusu xatirladan bu tondi五 n hindirity● lm‐Э qodor olub,agz1 9:xlntihdir TondiHn oturacagldizdir Bc10 tondi五 istifado cdorKЭ n,Onu ya qazlb yαo basdinr(yeralti tondI), ya da ycris●
qoyurlar Bir dof●ンリ 10-12 96rok 91xara bilon bc10 saxsi tondirlor uzun zaman ohalinin motbox
inodoniンγotindo mihtim yer tutmu,, ailonin 96royo olan tolobatin1 6domisdir Ak― k TO.Bunyadov
tondirdon isifadOnln tanxi饉 n Encolit d6、 哺ndon bagandl諄 nl qeyd edir(7,soh 60)Etnoqra■k
todqiqatlar tondirdon tok∞ 96rokbisi11.lo vasitosi kimi deyll,hom do mixtolif yellnoklo五 n,tOrOvoz vo
ba11!ln bisiHlmosi 09in,eloco do meyvo qurudulmasl,cvlomn qlzdinimasi vo x:rda dulus9uluq
nlomulaJannin yandinimasl ol,iHlmosi)Ocin do istifado edildiヵ ni toSdiqloytr(8,soh 39)
Xalq moisotindo i§ lodilon saxsl qablann bir qismini do bomi adlanan saxsl qablar to,kil
ctl■ i,dir(EF‐ 134)Ayaq dulus 9arxlnda hasilo gotijlon bu qabin iki qulpu vardlr vo agiz hissosi xeyli
cllli dizoldilmisdir Etnoqraflk todqiqatlar g6stoHr ki,std mohsullannl(y!Elntl,yag,pendir)vo
qol■lllllanl saxlaFnaq ■9in digor saxsl qablar kimi, bomi do vacib saylllrdi Bu qablann qulplu
(tayqulplu vo iki qulplu)vo qulpsuz ollnaqla inixtolif follllalanna tosadif olunur(9,Soh 122)
Etnoqraflya fondunda saxlalulan vo hmdili,1 50 sm‐ o9atan 9irli saxsl kipodon(EF-7293,
sokl1 3)osasOn y屯1,pcndin,qovullllani vo digOr chtiyat orzaq mohsullanni saxlalnaq 19in istifadЭ
cdilirdi OrZaq tutulnu 9ox olduttundan,bu npoy。 3 qulp bond edilmi§ dir Oturaca=:xeyli dar vЭ
girdo,gOvdo hissosi ellipsvan,bogaz:is。 lo_12 sm uttnlugunda。 lub,agz1 91xintllldlr cOX」 man ki,
icorisino Эrzaq ylglldlqdan sonra onun agzl patta― sЭlo ilo baLlanll11115
240 Arxe o I o giy a, Etno qr afiy a, Numi zmatika
Talix v0 0nun problemloH′ Nl1 2011
AzЭ l・baycanda su saxlamaq ii9iin i,lodilon saxsl qablar onlarladlr(ciirdOk, bardaq, qurqur,
stirahl,hЭ mayll sohong,qЭ dolo,qolonlik,hllnba,sokco,§ Эhrong vo s.).Onlann i9orisindo kuzЭ xtisusi
ycr tutur(EF-679,sЭki1 4).Dulus 9arxlnda nofls§Эkildo dizoldilrni,bu kuzЭ tam simmemk olub,
bOこ aZl uzunsov,qulpu(bir Odod)aypara,okilli,gё vdosi cnipsvari,。 turacattl iSO diizxotlidir.Kuzodon
bir qayda olaraq yaxln su qaン naqlanndan su gЭ tillllok VO Suyu saxlamaq ii9iin istifado edilirdi.CiyinЭ
gotiilon kuzonin agzlna adoton par9adan vo ya agacdan tlxac da vurulurdu.Fondda ycr tutan digor
bir kuzonin dЭ follllasl eynilo bi五 nciyo bonzoyir(EF‐ 6621,sЭki1 5).
Dulus sonoti niimunЭ si olan saxs1 9ё ll■oklor(EF-5203,soki1 6),(EF-7457,7483),bir qayda
olaraq,isti卜ёroklo三n bi§i五lmosi●9in nЭzordo tutulurdu.Ot 9ё lmЭyi,ballq 9ё lmoゾ ,kol10-pa9a
ёヾirnЭヵ、diiyti 9ё ll■ oyi biH‐ bi五 ndon hocminЭ gёro forqlonirdi. Bu 9611nokloHn hor biHnin ёziniin
saxsldan qapaこl da Olurdu.
C)turaq maldarhq vЭ Эkin9iliklo mo§言ul olan kЭ nd ohalisinin mЭ i§ЭtindO Saxsldan (gildOn)
duzЭldilIIlis niin9o,kasa,dopu,piti dopusu,somic,dё yro,qЭnddan vЭ b.nloioot qablannin da ёz ycri
vD rolu olnlusdur. Muzeyin Etnoqraflya fondunda vo kolleksiyalarinda saxlanllan bu saxsl qab
llulllunolori Azorbaycanda dulus9uluq sonotinin ycrli ononolor iizЭ 五ndo inkisaf etdiyini tosdiqlomoklo
yanasl,xalqll■ lzin moi§ ot modoniンγotinin dЭ zongin olduttuna§Эhadot verir,Ⅳ Ioi§Эtdo i§lodilon bu
dulus lllol■ ulatlarinln ll■ uzeydo l■liixtolif 9esidlЭ H,adi vo,irli niimunЭ IЭd miihaflzo olunur ki,bunlan
todqiq etnloklo ononЭ vi moisot inodoniyyotimizin XIX― XX osrin owollo五 no qЭ dor nlё vcud durumunu
izloyo biliHk. Oyani― vizual materianar 。lan bu dulus9uluq sonЭ ti nimunolЭ五 xalqln mЭ i§ ot
tOlobatindan yaram■ ls,uzun osrlor boyu mЭ i,otdЭ apancl rola rnalik oll■ u§dur.
Dulusculuq sonoti niimunolo五 nin xalq llnЭ i,otindo rolundan bЭ hs edorkon bir rnosoloni do qeyd
cdok ki, XIX osHn ikinci yansl ‐XX osHn owoHorindon ba§ layaraq AzЭ fbaycan xalq moisotinЭ
xaricdo istchsal edilmi§ vo fab五 k marka11 9ini vo ka,l qablar da daxll olmaga ba§ laylr.Muzeydo
muhanz。 。lunan bclЭ qablann oksЭ甍yyotinin uzorindЭ 《E.Б .H.〉〉,〈くM.C.Ky3HeЦOB〉〉,《MocК oBCК aЯ
фa6pИKa〈く「
apДHcpЪ〉〉mёhiriЭ H vardlr.Bu moi§ Эt qablan moi,ot modoniン γЭtimizin digor etnoslarla
qar,11lqll―mlstorok tomas noticosindЭ zonginlЭ ,mosini g6stolllloklЭ yana,1)hom do Azorbaycanln bЭ hs
olunan d6vrdЭ iqtisadi― ticarot olaqЭ IЭrini gё storon Эyani‐ vizual gё riintiilordir.UzЭ Hndo PaHs,ohЭHnin
,OSViri Olan llim9o(EF-9017,sЭ ki1 7),く くKИ cЛoBOДCK.く〈3aMoK KOBapcTBa И ЛЮ 6BИ〉〉adlanan niln9o
(EF「 2981,soki1 8),■ liniatiir bЭ zЭkli nin19olor(EIF‐ 5637,5638,5640,sЭ ki1 9,10,11),C10Co do fondda
saxlanan 9oxsayll kasalar(EF-9343,sokil 12),(EF-6299), cin vazasl(EF-5632),gё yOr9in vЭ qo♀
ibrnlall qЭnddanlar(EF‐ 7939,6301,sokil 13,14)bu qЭ bildOndir.
Milli Azorbaycan Tarixi Muzeゾ ndO qorunub saxlanan,moi§ otdo iゞЭdi10n dulus9uluq sonoti
ninlunolЭ五nin bir qismini do duma 91raqlarl to,kil edir(EF‐5344,5503,8300,8302,9108,sЭ kil 15,
16. 17ぅ 18. 19). Bu qobildon olan 91raqlar Azorbaycanda Eneolit dё ■rriindon ba§ layaraq piydanlardan
sonra omlann daha birinki§ af etmi,お 111lasl olaraq meydana golmi§ dir(10,sOh.189).Evlo五 ,tosoriifat
tikililorini, sokilori i゛ lqlandHlllaq ii9iin n320rdO tutulan duma 91raqlarl miixtolif ё19iilin dairЭ vi
gёvdodon, dar vo uzun boЁ azdan, OI tulnaq iiOiin qulpdan vo i9o五 sino pilto yerlo,di五 linis uzun
lllokdon ibarЭt hazlrlanlrdl.Bclo gi1 91raqlar ё191loHno gё ro miixtolif olsa da,fo111la vo mahiyyoti
ctiban ilo cynilik tЭ§kil cdirdilor.Onlan adoton mazutla vo nenl。 1,lodirdilor.Muzeydo mthaflzЭ
olunan duma 91raqlannin Эkso五ンγЭtinin bir liiloyi olsa da, onlann i9o● sindo bi五 nin iki liilokli
Arxe ol ogiy a, Etno qrafiy a, Numi zmatika 241
Tarix vo onun problemleri′ N01 2011
hazlrlandl:inl misahidЭ cmЭk。lar(EF‐ 8300,sokil 17)Bu 91ragin fltil qoyulan l1loKlo● g6vdonin
oks istlqmotlndo yerloodiHlmiS,gctdikco daralan folllladadir Qcyd edЭ k kl,Azorbaycanda arxcolo」 i
qazlntllardan oldo cdilon gildon hazlrlanml,duma 91raqlarl ilo XIX― XX oshn ovマolloHndo dulus9uluq
sonoti lanorkozloHndo dizoldilon eン mi adl1 91raqlar arasinda clo bir g6zo 9arpan folllla doyi,klikli"
olinam15, sadOCO olaraq istehsal texnologiyasinda forqlor Ozini gOstollllokdodir BelЭ ki, son
dOvriordo hazllrlanan durna 91raqlan sonOt baxlmlndan daha mtkommЭ I vo cilaL olub, sonotdo ba§
vcron keyllyyot doyi§ konliklЭ Hni ёzindo oks ctdi五 r Eyni flkirlЭ H muzcyin fondunda Fnthaflzo olunan
saxsl kasalar( EF-680,682,Soki1 20,21), (EF-5228,681,683,689,4478,3700,688,7454)vo s
haqqlnda da sё ylomok inttkindir
Azorbaycan xalqlnln mol,ol modOniyyotindo mOxtolif 95rOkbi§ il.:Э vasitoloHndon(sac,tOndir,
1lrin.songok ktrosi,xorok vo s)istifadЭ ctmoklo bi,i五 lon 90rokloHn izЭ H naxl,lanlrdI Bu naxl,lan
salmaq■ 9in aき ac vo gil ki19obasanlardan istifado edilirdi Azorbaycanda ku19obasan arxoolo」 i
qa71ntllar zamanl QazaX b61gosindoki Santopo, somutOpЭ Vo Yastitopodo a,kar edilmi,dir
Azorbaycanin qorbindo e o II minillikdo vo l minilliyin ЭvvollЭ‖ndo dairovi folnlall gil ki19obasan
daha gc面 , yaソ lmttdr(H, SЭ h 35: 12, sЭ h12α 13, soh 237)TodqiqttLr Azorbaycanda
k119obasa」 ann hom do kvadrat forlnada olduttnu tOSdれ ぬyir Muzc“ 0,axlallan k滅 9obasan
nimunЭ lo● osason dairЭ vi folinada olub,bir n6v xalq tЭぬkhirtlndo gunosi simvoHaodlrrnlsdir
Buradakl ktioobasan nimunoloH biizll dizЭ ldilmis,omamentlo五 mtxtЭ lifdir Ust hissodЭ hor biHnin
ol tutinaq l19in agZ1 91xintlll,tЭ x 12-13 sm hindirliyindo silindrvan tutacagi varcllr Bir ktt19obasanin
bЭ zok onlamentlЭ H araslnda oraq-9okic naxl,:sallnml,dlr(EF-3050,sЭ ki1 22)cox guman ki,ondan
Sovctlor d6nomindЭ istifadЭ edilmisdir
Milli Azorbaran TaHXi Muzcゾ nin etnOqranК ckspOnaJan arasmda gil(saxsl)aosiZOn(EF―
141),saXS1 9a)nik(EF‐ 2907),saxSldan hazlrlalunls,xiSusi olaraq h0111:o ip soboto salinlnl,vO SЭ ttr
薔,tln nozordo tutulmu§ su qabl(EF-3011), VЭ b moi,Э t qablan vЭ avadanllqlan da nimayi§
etdinlmokdodir Bunlardan xOsusi ondazo ilo i,lonmis, su, ,orbot vЭ bЭ lkЭ d。 lorab qabl kimidし ,tlnilmi§ bir saxsl qab daha 9ox diqqoti colb cdir(EF‐ 2908) Bu qabin Oturacagi nisboton yIEcaln
olub, yuxanya dogru gctdikco cnlonir vo ■9 hissodon ibarot sonOt osO五 tosiH bagl§ laylr onun
asagldakl iki hissosi arakosmo bo,luqlarla tochiz olunaraq,mixtolif」 l tOSViJoH ilo i。 lonib Qabin
inaraq doこ uran sOn tamallllama hissosidir Burada bir epizodda hcソ′an ba,li,10nib(90x gЦ man ki,
qo9 bas,dlr) Ba§ in arxasinda iso,ortada bir in,Onun Эtraflna dairovi,。kildo 12 nisboton ki9ik kuzo
yclloヾ dinlmi,dir KuzoloHn asagl hissosi bir― biH ilo vO iH kuzo il。 」l bomCuqlarla birl。 ,di五 lmi,dir.
K、 lzolЭ rin hOr birinin govdo hissosi ql1111lzl bOyanlb,Ortaslnda san rongli dair● qOyulinu,dur Unikal
sonot osori tosiri bagl,layan bu qab dulus9uluq sonotinin milll ononЭIЭr izЭHndo porvЭHs tapd131111
tosdiqloyir
Hc,sibhOsiz ki,bir moqalЭ 9Эr9ivOsindo Milll Azorbaycan Tanxi Muzeガ nin fOnd vЭ
kollcksiyalarinda mihaiz0 01unan dulus9uluq sonoti nimuno10H haqqlnda geni§ molumatlar velll10k,
oniarin toslllfatinl vo elini― ctnoqraflk todqiqini apa:::laq imkan xaHcindodir Muzcyin dulus
lnlolllulatlarl ardicl sokildo ara,dinlmah,xalqlmlzln moi,ot rnЭ doniyyotindo oniann ycH vo r01tl daha
gcni§ Э゙kildo izЭ 91xanimandir uzun osrlor bOン u dulus momulatlanndall m。 1,otdo istifado cdOn
ulularlmlz pesokarcasina bilmigor ki,saxs1 961mokdo vatnia hazlrlanan x6roゾ n dadlnl,dopuda
Tarix vo onun ProblemloH′ N01 2011
bisirilmi,pitinin taminl,godu,a sagllml,sidi,bOmi,bosti,dizЭ vo badyalarda,alinml,qatlЁ l,
bardaqda sorin qalan i9mЭ li suンu,saXSi nohronin koゎ yailnl,kupo pendiHni ba§ qasi ilo ovЭz etmok
nnilnkin dc,I(3,soh 383) MohZ bu sObobdondir ki,dulus momulatian 6z mthaflzokarl,薔 lnl tokco
muzcy10rdo deyil, xalq moi§ Эtindo do son zarnanlara qЭ dor qoruンub saxlaml,dir 13u sonot Sahosini
ycnidon di埒 oltmok,idb―batmaqda olan ononovi moiOЭt modoniyyotimizi toblig ctmOk tOk cmoqlanann
dcyil,hor bir kЭ sin votonda,1lq borcudur
ODOBIYYAT
I A N Mustafayev.Azorbaycanda sonotkar1lq(tanXl‐ Ctnoqra■ k todqiqat)″ TanX ClmloH doktoru
… disscrtasiyasinin avtoreferatl Bakl,1993
2 C M AraMttИ cBa「 oHЧapcTBo A3ep6aЙ ДЖaHa(ИcTOpИКo‐ЭTHOrpaфИЧecKoe Иcc■ eДoBaHИe)
baКy,ЭЛM,1987
3 S M Agatnallyeva Dulus9uluq // Azorbaycan etnoqraflyas1 3 cilddo, A3Я p6aЙЪaH
crHo「paфИЙaCЫ 3 ЪИЛ即 ,I CJd,Bakl,sorq― QЭrb,2007
4 F i Voliycv Mol,ot qablan maddi modoniyyot qablan maddi modoni猾りt gostoHcisi kimi//
Azorbaycan D6vlot PedoqoJi U」 versitetinin Xob領 lo● Humanitar vЭ tobiot elmlo● serlyasI N0 2,
2005
5 F i VЭ liyev XlX― XX Osln ovヽ ЭllЭ五ndo Azorbaycanin maddi modoniン ッoti(yemok10r vo
19kilor)Bakl,Azomo,r,2005
6 N Volixanll Rcdaktordan〃 Azorbaycan Tanxi Muzcゾ ー2002 Bakl,2002
7 T O Binyadov Azorbaycanda Эkin91lyln inkl,af tanxino dalr Bakl,Azorb SSR EA
No,Hyyatl,1964
8.B A AxMeД oBa TpaДИЦИoHHOC XЛ e6o■ etleHИe B A3ep6aЙДЖaHe.БaKy,1997
9 A N Mustafayev sirvanin maddi modontyッ oti.Bakl,Elm,1977
10 A RllstombOyOva,A lヽehdiyeva Azorbaycanin ononoVi i,lqlandllllla vasit010■ tarlxindon//
Azorbaycan Tarlxi Muzeメ ー2005 Bakl,2005
H iH NЭ五manov Santopodo arxeoloJi qazm● lar(1956-1957)〃 AzЭrb.SSR EA MOrt2o10m.
N03,1959И3 3anaД HorO A3ep6aЙ ttaHa // MaTCpИ aЛЬHa,
12 И「
HapИ MaHoB FЛ ИHЯHLle mTaMΠ Ы
Kynbrypa Asep6afi4xaxa. r. Bblbl, Bar<y, 1973
13. T. O. Biinyadov, V. O' Ohmadova $drekbiqirma
cildda, II cild, Bakr, $arq-Qarb, 2007
qaydalan l1Azatbaycan etnoqrafiyasl 3
Arxe ologiy a, Etnoqrafiy a, Numizmatika 243
Tarix va onun problemlari, Ne 1 2011
IIOHAII IIAIIAI,I KbI3bI TACAHOBAAcnupaum Haquoaanonozo Myzen llcmopuu
Atepda dtcaua npu HAHAe-mai I : gu nay_gu lerS 2@Stahoo. co m
OEPA3IIbI IPEIMETOB IOHqAPHOTO }ICKYCCTBA B HAPOAHOM BbITY.(HA OCHOBE MATEPIIAJ'IOB HAUI,IOHAILHOTO My3Eg I,ICTOPIIU
A3EPBARIXAHA)
flpeflraraeltar crarb, locBsrqeHa xpag;rurrrMc, n 0ouae H KoJUIeKIIlrrx t 3aeJrr4rM ronqapHoro
acxyccrBa, Hauuona.nlnoro Myset Vcropw Arep6afi4xaua npu Haquoua,rruofi Axagerr.rru Hayr uorsea€uHofi HM pon[ B HapoAHoM 6rny. Ha ocuone OaKTr.ryec(ux r,r Brr3yarbHbrx MarepxaroB AaeTc,
xapaKrepHcTrrKa o6pa3qoB roHqapHoro rcKyccTBa, .qeMoHcTp[pyeTcfl rufipokr.ri accopTuMeHT, no
Kax,4oMy npeaMeTy npoBoaHTc, aHuru3 v npHnaraercs r.rcTopnqecKr.r - SrHorpa(buqecKxfi KoMMeH-
'rup it. lle cMorp.s Ha ro, qro Bce 3Trr [peA ,rer6r rrcxyccrBa lprrHaA.]rexar MecrHoMy [porr3BoacrBy,
xpaHrulflec.s B My3ee r.r3aeJrr], u: $aptpopa, I<epaMHrur u xpycTau cBlraereJrbcrByroT o roM, qTo a3ep-
6afiAxascxrfi HapoA [oAAepxrrB,rJr recHbre roproBo-gKoHoMHqecKHe cBr3H c coceAHrrMH crpaHaMrr.
B crarre oco6o [oarrepKlBaerc, Tor rfaxr, vro roxqapHrre u34enur. flRnflnvcb He ro,r!,Ko rracrbrc Ha-
ruefi xy.nrryprr, so u 6ruu s o6rqecrseHHoM [orrb3oBaHnu .tIoJIn{e roabl.
GUNAY CHAPAY GIZI HASANOVAИψ′″α″′グrrtι Ⅳα″b″″′Z″w″″げZiS″ッグ
Иzιrbαりα″αrИNASa″αル g″″αぇ
=“″r8oα力οο・ιο″
THE EXAⅣIPLES OF POTTER ARTIN THE WAY OF LIFE PEOPLE.(BASED ON THE DIIATERIALS OF TⅡ E AZERBAIJAN NAT10NAL
MUSEUM OF HISTOR■Э
Givcn alticle is dcvotcd to thc warcs of potter att used dally by peclplc in thelr way of life,whch
kcep in thc hnds and collections of Azerbal」 an National Musttm of History atthe Natlond Acadclny
of Scicncc
nc descnption to he exatnples ofthc po■ er art is glven,on ie foundation(base)。freal and宙 sual
mateHds,thdr wide choice and hstoHcal ettnograpluc explanation and the and“ is is 31Ven here
Thou〔彙 a lot Of Chbits of art concem to thc local productio■ the carthenware crockev,cerarnic
and cut glass kccp in musculn,17blch is thc cvidcncc oftradc― cconOmiC relations ofour pcoplc wiぬ thc
ncighbouhng countHes
Earthcnware crockev is thc part of our culturc ofthe way oflifc and is used by Our people― it is
cspecially spoken in ths article.
R″fJあ7:ムara,aM′"″
′″らムatt М o″′レ″
ИttA‐″=″
Milri И´ヵ η οα″ raFttJルレ zayI″レ 《E"οf′筍らη ′′″Jル″ご ,δbぉ♭″レ θ7“α″
2θfr_ご 〃rar破li jd“1″′″fttα“ル fapa″ぉあ力″♂″″′
""ξd″roЮ
"■ο′ルθ〃