Embed Size (px)
DESCRIPTION
drejtat e njeriut
Citation preview
”Ti dhe te Drejtat e Njeriut”
7/3/2015SHL-KosovaSaranda Shala
Akronimet............................................................................................................................3
Falenderim...........................................................................................................................4
HYRJE.................................................................................................................................5
Te Te Te Drejtat e Njeriut
Qëllimi i hulumtimit............................................................................................................5
Objektivat specifike:............................................................................................................5
Metodologjia e hulumtimit..................................................................................................5
Burimet e tjera të informacionit në hulumtim.....................................................................6
Aspekti etik i hulumtimit.....................................................................................................6
Te Drejtat e Njeriut, vështrim..............................................................................................6
Historiku i shkurtër i Te Drejtave te Njeriut........................................................................6
Gjendja në Kosovë...............................................................................................................7
Analiza e të dhënave............................................................................................................7
Përfundimet........................................................................................................................19
Informimi i qytetareve.......................................................................................................19
Perceptimet lidhur me shkeljet e te “Drejtave te Njeriut”.................................................19
Mbrojtja dhe promovimi i te drejtave................................................................................20
Rekomandimet...................................................................................................................20
2
I. Akronimet
DUDNJ Deklarata Universale e te Drejtave te Njeriut.......................................................................................................................................OJQ Organizatat Joqeveritare.......................................................................................................................................SHL Students Helping Life.......................................................................................................................................KE Këshilli i Europës.......................................................................................................................................OKB Organizata e Kombeve të Bashkuara.......................................................................................................................................BE Bashkimi Europian.......................................................................................................................................SHBA Shtetet e Bashkuara te Amerikes.......................................................................................................................................UNICEF United Nations Children’s Fund- Fondi i Kombeve te Bashkuara per Femijet.......................................................................................................................................
3
II. Falenderim
Te Nderuar,
Me lejoni qe te ju prezantoj hulumtimin e rradhes per “Njohurit e te Drejtave te Njeriut,
2015” ne Komunen e Rahovecit, hulumtim i cili me tutje do te na njoftoj me njohurine e
qytetareve te komunes sone mbi te Drejtat e Njeriut, Deklarates Universale te te Drejtave
te Njeriut, dhe ne fund rekomandimet te cilat mund te perdoren per te mesuar rreth
menyres se reformimit te ketyre te drejtave ne komunen tone per vitin 2015-2017. Marre
parasysh punen e palodhshme te te gjithe vullnetareve do të dëshiroja qe te falënderoja
te gjithë ata te cilët me angazhimin dhe gatishmërinë e tyre kane bere te mundur qe ky
hulumtim te realizohet me sukses.
Poashtu, deshiroj te falenderoj Qendren Rinore SHL-Kosova ne vecanti, e cila me pervojen
dhe logjistiken te cilen e posedon ka qene ne dispozicion gjate tere kohes dhe si e tille
arriti qe te me ndihmoj dhe te me perkrahi qe nga fillimi i perpilimit te idese, e deri tek
finalizimi i ketij raporti andaj, meriton nje falenderim te vecant meqe pa te dhe stafin
vullnetar te tyre ky hulumtim nuk do te mund te realizohej.
Saranda Shala
III. HYRJE
a) Qëllimi i hulumtimit
4
Edhe pse Kosova nuk është anëtare e OKB-se Te “Drejtat e Njeriut” janë mare shume
seriozisht. Ne vitin 2011 SHL-K se bashku me Forumin Rinor te Rahovecit se bashku me
vullnetaret tane ka bere nje hulimtim kuantitativ me qytetaret e Rahovecit qe te shoh me
për se afërmi se jane njohurit lidhur me te “Drejtat e Njeriut” historikun si dhe te
institucioneve te cilat i mbrojnë dhe i promovojnë këto te drejta te dala si obligim nga
“Deklarata Universale e te Drejtave te Njeriut”.
ne vitin 2015 SHL-K se perkrahur edhe nje hulumtim te tille per te pare krahasimet dhe
ndryshimet qe kane ndodhur gjate kesaj periudhe.
b) Objektivat specifike:
i) Të hulumtojë opinionin e qytetareve lidhur me perceptimet e tyre se si e konsiderojnë
ata gjendjen aktuale (pyetësor)
ii) Te krahasoj ndryshimet nga viti 2011 deri ne vitin 2015
iii) Të jap përfundime dhe rekomandime
c) Metodologjia e hulumtimit
Për të bërë të mundur realizimin e qëllimit të studimit është përdorur i njejti pyetësor i cili eshte
perdorur edhe ne vitin 2011, pyetësori u përgatit në bashkëpunim me stafin e SHL-Kosoves dhe
është konceptuar në tri pjesë: në pjesën e parë pyetjet i shërbejnë grumbullimit të të dhënave
kualitative që vijnë si pasojë e përgjigjeve në pyetjet rreth njohurive te qytetareve lidhur me
DUDNj.
Pjesa e dytë e pyetësorit mbledh të dhëna te institucioneve te cilat mbrojnë/shkelin drejtat e
njeriut dhe ne pjesën e fundit janë edhe rekomandimet e qytetareve mbi aktivitete te cilat
duhet te ndërmiren lidhur me përmirësimin e gjendjes aktuale.
d) Burimet e tjera të informacionit në hulumtim
Përgjigjet e të intervistuarve në pyetjet e pyetësorit të zhvilluar janë burimi kryesor i të dhënave
në këtë hulumtim. Por njëkohësisht për të përmbushur me sukses procesin e analizimit të tyre
5
dhe krijimit të raportit përfundimtar të hulumtimit, janë shfrytëzuaredhe materiale të tjera
relevante të fushës.
e) Aspekti etik i hulumtimit
Hulumtimi ka pasur në konsideratë respektimin e etikës profesionale të hulumtimit gjatë
zhvillimit të këtij hulumtimi.
Duke respektuar qëllimin e hulumtimit, mostrën e të hulumtuarve dhe karakteristikat e saj,
pjesëmarrësit janë njoftuar për pjesëmarrjen e tyrenë hulumtim dhe konfidencialitetin e të
dhënave të tyre.Pjesëmarrësve iu është bërë me dije që pjesëmarrja e tyre në hulumtim duhet
të jetë vullnetare dhe ata kanë të drejtë të tërhiqen në çdo kohë nga hulumtimi. Të dhënat e
grumbulluara prej tyre kanë shërbyer vetëm për të plotësuar qëllimine hulumtimit dhe nuk do
të përdoren për asnjë qëllim tjetër.
IV. Te Drejtat e Njeriut, vështrim
a) Historiku i shkurtër i Te Drejtave te Njeriut
Më 10 dhjetor të vitit 1948, Asamblea e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara nxori dhe shpalli
Deklaratën e Përgjithshme mbi të Drejtat e Njeriut. Mbas këtij akti historik, Asamblea ftoi të
gjitha shtetet anëtare që ta shpallin tekstin e Deklaratës dhe të përpiqen që kjo Deklarete të
përhapet, paraqitet, lexohet dhe të shpjegohet, sidomos në shkolla dhe institucione të tjera
edukuese, në të gjitha vendet dhe shtetet pa marrë parasysh statusin e tyre politik. Asamblea e
Përgjithshme shpalli këtë deklaratë si ideal të përgjithshëm të cilin duhet ta arrijnë të gjithë
popujt dhe të gjitha kombet, në mënyrë që çdo njeri dhe çdo organizëm shoqëror, duke pasur
parasysh gjithmonë këtë Deklaratë, të përpiqet që, me anë të mësimit dhe edukimit, të
ndihmonte në respektimin e këtyre të drejtave dhe lirive dhe që, me anë të masave progresive
kombëtare dhe ndërkombëtare, të sigurohej njohja dhe zbatimi i tyre i përgjithshëm dhe i
vërtetë, si midis popujve të vetë shteteve anëtareve, ashtu edhe midis popujve të atyre
territoreve që janë nën administrimin e tyre. Në këtë deklaratë spikat universaliteti, karakteri i
pandashëm dhe i patjetërsueshëm i të drejtave dhe lirive, i standardeve ndërkombëtare të
6
drejtave të njeriut; legjislacioni ndërkombëtar i të drejtave të njeriut; të drejtat e trashëguara;
institucionet dhe procedurat për zhvillimin dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut1.
b) Gjendja në Kosovë
Republika e Kosoves posedon DraftStrategjine dhe Planin e Veprimit për të Drejtat e Njeriut
(2013-2017)i cili synon tëjetë një dokument që ofron hapat e nevojshëm që duhet ndërmarrë
për të përmirësuar zbatimin, promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut, si dhe
përhapjen e njohurive për të drejtat e njeriut në Kosovë.
Draft Strategjia dhe Plani i Veprimit i të Drejtave të Njeriut, pasqyron dispozitat e Deklaratës
së Vjenës dhe Programin e Veprimit, e në veçanti, parimet e universalitetit, pandashmërisë,
raporteve të ndërsjella dhe ndër-varësisë së të gjitha të drejtave të njeriut civile, politike,
ekonomike, sociale dhe kulturore2.
V. Analiza e të dhënave
Me posht do te shihni tabelat krahasuese mbi hulumtimin e te Drejtave te Njeriut te vitit 2011
dhe atij te vitit 2015.
Ne vitin 2011 ne hulumtimin per te drejtat e njeriut kane mare pjese 199 respodent nga Komuna e Rahovecit mepërbërje gjinore prej 88 Femra ose 44% dhe 111 Meshkuj ose 56%.
Ndersa, ne vitin 2015, ne hulumtimin per te drejtat e njeriut kane marre pjese 200 respodent
nga Komuna e Rahovecit me perberje gjinore pre 85 Femra ose 42.5% dhe 115 Meshkuj ose
57.5%.
Tabela 1: Ndarja ne baza Gjinore- 2011
1http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Pjesa_Narrative_e_Draft- Strategjise_per_te_Drejtat_e_Njeriut_(2013-2017)_05_gusht_2013.pdf2013-20172DRAFT STRATEGJIA DHE PLANI I VEPRIMIT PER TE DREJTAT E NJERIUT NE KOSOVE, 2013-2017
7
Ndarja ne Baza Gjinore 2015 Gjinia
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valide
Mashkull 115 57.5 57.5 57.5
Femer 85 42.5 42.5 100.0
Totale 200 100.0 100.0
Viti 2011- Ne pyetjen e pare: Sipas jush çka do te thotë për ju termi (çka nënkuptoni ju me) “ Te Drejtat e Njeriut”.
Shumica e respodenteve nënkuptojnë : Barazi, liri e (shprehjes, lëvizjes dhe veprimit) Norma te sjelljeve Paqe Respekt Tolerance
Viti 2015- Ne pyetjen e pare: Sipas jush çka do te thotë për ju termi (çka nënkuptoni ju me) “ Te Drejtat e Njeriut”.
Shumica e respodenteve nenkuptojne:
Barazi (barazi per te gjithe pa dallim kombi feje apo race, por ne vecanti doli ne pah barazia gjinore)
Drejtesi te barabarte Liri (e shprehjes, levizjes dhe veprimit) Etike te sjelljeve Respekt Tolerance
Viti 2011: Tabela 4: A keni dëgjuar për “Deklaratën Universale për te Drejtat e Njeriut”
MF
020406080
100120
111
88
8
Viti
2015- Tabela 4. A keni dëgjuar për “Deklaratën Universale për te Drejtat e Njeriut”
A keni degjuar per deklaraten universale per te drejtat e njeriut ?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valide
Po 88 44.0 44.0 44.0
Jo 35 17.5 17.5 61.5
Pak 73 36.5 36.5 98.0
Nuk e di / Refuzon te pergjigjet 4 2.0 2.0 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment: Ne kete pyetjene vitin 2011 58 (29%) e pjesemarresve nuk kane ndegjuar per DUDNj ndersa 141 71(%) e respodenteve kane deklaruar se kane degjuar per DUDNj.
Ndersa, ne vitin 2015 35 pjesemarres te cilet nuk kane ndegjuar per DUDNj dhe 88 pjesemarres kan degjuar, gje qe eshte me pak se heren e kaluar; ndersa le per tu habitur numri I madh I pjesemarresve te cilet kane degjuar “Pak” per DUDNj
Viti 2011- Tabela 6. Sipas mendimit tuaj Kush e ka miratuar “DUDNj”
Jo
Po
020406080
100120140160
58
141
9
Viti 2015- Sipas mendimit tuaj kush e ka miratuar " DUDNJ' ?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valid
OKB 3 1.5 1.5 1.5
UNICEFI 12 6.0 6.0 7.5
Nuk e di 179 89.5 89.5 97.0
BE 4 2.0 2.0 99.0
SHBA 1 .5 .5 99.5
Nuk e di/Refuzon te pergjigjet 1 .5 .5 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment: Ne vitin 2011, ne pyetjen e lartpërmendur 130(65%) te respodenteve nuk e kane ditur se kush e ka miratuar DUDNj ndërsa 35% (69) kane deklaruar deklarata te ndryshme te cilat janë te pasakta vetëm20 nga 69 te deklaruar kane dhëne përgjigje te sakte qe ne total i bie rreth 10% te numrit total te respodenteve.
Koment: Ne vitin 2015, Ndersa ne vitin 2015, ashtu sic mund ta shihni edhe ne tabelen me larte, nuk ka patur levizje te shumta pozitive per kete pyetje, dhe ne fakt ne krahasim me vitin 2011, kjo perqindje eshte ulur per njohurine e Miratimit te DUDNj-se, ku vetem 3 respondente kane dhene pergjigje te sakte e qe i bie vetem 1.5 perqind e numrit total te respondenteve.
Viti 2011- Tabela 7. A e dini datën/vitin kur është miratuar “DUDNj”?
Nuk e diKane deklaruar
020406080
100120140
130
69
10
Viti 2015- Tabela 7. A e dini daten / vitin kur eshte miratuar DUDNJ ?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valid
10 dhjetor 1 .5 .5 .5
10 dhjetor 1948 10 5.0 5.0 5.5
10 gusht 1995 1 .5 .5 6.0
10 nentor 1936 1 .5 .5 6.5
1195 1 .5 .5 7.0
13 qershor 1934 1 .5 .5 7.5
14 tetor 1994 1 .5 .5 8.0
1985 1 .5 .5 8.5
1991 lufta kur ka fillu 1 .5 .5 9.0
1991 SHBA 1 .5 .5 9.5
1993 3 1.5 1.5 11.0
1994 2 1.0 1.0 12.0
1995 5 2.5 2.5 14.5
1995-6 1 .5 .5 15.0
1995-96 1 .5 .5 15.5
nuk edi 1 .5 .5 16.0
nuk e di 168 84.0 84.0 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment: Ne vitin 2011, vetëm 20 (10%) e respodenteve është përgjigjur sakte ne këtë pyetje dhe 179 (89%) nuk e kane dhëne përgjigjen e sakte.
Viti sakteViti pasakte
0
50
100
150
200
20
179
11
Koment: Ne vitin 2015 Ndersa ne vitin 2015, vetem 10 (10%) respodente kane dhene pergjigje te sakte, 1 person pergjigje pjeserrisht te sakte d.m.th. 10.5 %, 19 (16.5 %) respondente kane dhene pergjigje te pasakte, dhe 168 (84 %) kane thene nuk e dinin.
Viti 2011- Tabela 8: Sipas jush, Kosova/Rahoveci a po i përmbushen obligimet e dala nga kjo deklarate?
Viti 2015- Sipas jush Rahoveci/ Kosova a po i permbush obligimet e dala nga kjo deklarate?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valid
Po 54 27.0 27.0 27.0
Jo 26 13.0 13.0 40.0
Pjeserisht 66 33.0 33.0 73.0
Ndoshta 46 23.0 23.0 96.0
Nuk e di 8 4.0 4.0 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment: Ne vitin 2011, ne pyetjen e lartpërmendur 101 (51%) te respodenteve jane përgjigjur me Jo ndërsa 98 ( 49%) respodent janë përgjigjur me PO, pjesërisht deri diku.
Koment: Ne vitin 2015 Ndersa ne vitin 2015, ne po kete pyetje 146 respondent (73%) prej tyre jane pergjigjur me JO, pjeserisht, ndoshta dhe “nuk e di” dhe 54 respondent (27%) jane pergjigjur me PO.
Jo
Po
96979899
100101
101
98
12
Tabela 9.Viti 2011- A mendoni se ne Rahovec ka shkelje te te “Drejtave te Njeriut” ?
Viti 2015- A mendoni se ne Rahovec ka shkelje te te Drejtave te Njeriut ?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valid
Po 126 63.0 63.0 63.0
Jo 13 6.5 6.5 69.5
Pjeserisht 39 19.5 19.5 89.0
Ndoshta 17 8.5 8.5 97.5
Nuk e di 5 2.5 2.5 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment:Ne vitin 2011 ne pyetjen e lartpërmendur 125 (63%) respodent duke i përfshire ne këtë kategori edhe ata te cilët kane deklaruar pjesërisht (22) kane deklaruar se ne Rahovec ka shkelje të të drejtave te njeriut ndërsa 71 (35%) dhe 3 (2% ) e respodenteve kane deklaruar se nuk e dine se a ka shkelje të të drejtave te njeriut ne Rahovec.
Ndersa ne vitin 2015, ne po kete pyetje 126 respodent (63%) ashtu sic mund ta shihni edhe ne tabelen e siperme, jane pergjigjur me Po, ka shkelje te te Drejtave te Njeriut ne Rahovec, 13 respodent (6.5%) jane deklaruar qe nuk ka, 39 respodent (19.5%) jane deklaruar qe pjeserrisht ka shkelje, 17 respodent (8.5%) jane deklaruar qe ndoshta ka shkelje dhe vetem 5 persona (2.5%) u deklaruan qe nuk e din nese ka shkelje te te Drejtave te Njeriut ne Rahovec.Tabela 10:Viti 2011- Sipas mendimit tuaj, kush po i shkel me se shumti te Drejtat e Njeriut ne Rahovec”?
PoJo
nuk e di
0
50
100
150 125
71
3
13
Viti 2015- Sipas mendimit tuaj, kush po i shkel me se shumti te drejtat e njeriut ne Rahovec?
Frequency Percent Valid Percent Cumulative
Percent
Valid
Kuvendi Komunal 28 14.0 14.0 14.0
Gjyqesori 19 9.5 9.5 23.5
Policia 56 28.0 28.0 51.5
Bizneset 85 42.5 42.5 94.0
Tjeter (write) 3 1.5 1.5 95.5
Te gjithe 4 2.0 2.0 97.5
Nuk e di / Refuzon te pergjigjet 5 2.5 2.5 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment:Ne vitin 2011- 91% e respodenteve kane deklaruar se ka shkelje nga instancat e ndryshme te jetës shoqërore ne Rahovec duke përfshire institucionet komunale, individ te caktuar brenda institucioneve, Institucionet e pavarura , Partitë politike , Familjet, Biznesi dhe 18 (9%) e respodenteve kanë deklaruar se nuk ka shkelje.
Ndersa ne vitin 2015- 97 % e respodenteve jane deklaruar qe ka shkelje nga pothuajse te gjitha institucionet e komunes se Rahovecit, qofte ato publike apo private dhe vetem 5 respodent (2.5%) jane deklaruar se nuk e din apo se refuzojne te pergjigjen nese ka apo nuk ka shkelje. Vlen the theksohet se ne vitin 2015 qytetaret kane thene qe bizneset jane ato qe po i shkelin me se shumeti te drejtat e njeriut.
Viti 2011- Tabela 11. Sipas mendimit tuaj ne Kosovë/Rahovec a ka institucione qe mbrojnë e drejtat e njeriut?
Nuk e diKane deklaruar
0
50
100
150
200
18
181
14
Viti 2015- Sipas mendimit tuaj ne Rahovec /Kosove a ka insititucione qe mbrojne te Drejtat e Njeriut ?
Frequency Percent Valid Percent Cumulative
Percent
Valid
Po, ka 104 52.0 52.0 52.0
Jo, nuk ka 33 16.5 16.5 68.5
Ndoshta 60 30.0 30.0 98.5
Nuk e di / Refuzon te pergjigjet 3 1.5 1.5 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment:Ne vitin 2011- ne këtë pyetje 158 (79%) respodent janë përgjigjur qe ka institucione te cilat i mbrojnë te drejtat e njeriut dhe 41 (21%) respodent janë përgjigjur qe nuk ka institucione te cilat mbrojnë te drejtat e njeriut.
Perderisa ne vitin 2015, ne po te njejten pyetje 104 respodent (52%) jane pergjigjur qe ka institucione te cilat i mbrojne te drejtat e njeriut, 33 respodent (16.5%) jane pergjigjur qe nuk ka, 60 prej tyre (30%) thone qe ndoshta ka dhe vetem 3 persona apo 1.5% e respodenteve jane pergjigjur qe nuk ka institucione qe mbrojne te drejtat e njeriut ne Rahovec.
Ne vitin 2011- Ne pyetjen: Sipas jush cilat janë ato institucione ku ju mund ti adresoni shkeljet eventuale?
1- avokati i popullit, 2- gjykata 3- OJQ-te 4- KLDMNJ 5- Policia
Ndërsa një shumice e repodenteve nuk e dine adresën se cilat janë institucionet qe merren me te drejtat e njeriut.
Viti 2015- Sipas jush cilat jane ato institucione ku ju mund ti adresoni shkeljet eventuale?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valide Avokati i Popullit 1 .5 .5 .5
Gjykata 21 10.5 10.5 11.0
Nuk ka
Ka
020406080
100120140160
41
158
15
Gjykata dhe Komuna 5 2.5 2.5 13.5
Gjykata dhe Policia 8 4.0 4.0 17.5
Komuna 11 5.5 5.5 23.0
Komuna dhe Policia 3 1.5 1.5 24.5
Komuna, Policia dhe Gjykata 3 1.5 1.5 26.0
Nuk e di 26 13.0 13.0 39.0
Nuk ka koment 86 43.0 43.0 82.0
Policia 36 18.0 18.0 100.0
Total 200 100.0 100.0
Ne vitin 2015, kjo perqindje u shtua me nje perzierje te pergjigjeve te ndryshme ku 112
respodent (54%) kane deklaruar qe nuk din apo edhe nuk kan patur koment rreth kesaj pyetje
dhe 88 respodent (44%), jane deklaruar qe ka institucione ku mund ti adresojme shkeljet
eventuale. Per me shume detaje, shihni tabelen e mesiperme.
Viti 2011- Tabela 12: A mendoni se institucionet tona kane bere mjaft ne informimin e qytetareve mbi te Drejtat e Njeriut?
JoPo
Pjeserishte
0
20
40
60
80
100 89
59
51
16
Viti 2015- A mendoni se institucionet tona kane bere mjat ne informimin e qytetareve mbi te Drejtat e
Njeriut?
Frekuenca Perqindja Perqindja Valide Perqindja
Kumulative
Valide
Po 96 48.0 48.0 48.0
Jo 13 6.5 6.5 54.5
Mundet edhe me mire 91 45.5 45.5 100.0
Total 200 100.0 100.0
Koment: Ne vitin 2011- ne këtë pyetje 89 (44%) respodent kane deklaruar se nuk është bere mjaft lidhur me informimin e qytetareve mbi te drejtat e njeriut ndera 59( 30%) repodent kane deklaruar se është bere mjaft lidhur me informimin e qytetareve dhe ne anën tjetër 51 (26%) kane deklaruar se eshte bere pjesërisht ose pak.
Ne vitin 2015-keto pergjigje rradhiten qartazi me pergjigjet si ne tabelen e mesiperme, ku 96 respodent (48%) kane thene qe eshte bere mjaft mbi informimin e qytetareve per te drejtat e njeriut, 13 prej tyre (6.5%) kane thene qe nuk eshte bere asgje ne lidhje me informimin e qytetareve, dhe 91 respodent apo 45.5% prej tyre jane deklaruar qe mund te behet informim akoma me i mire per qyetaret mbi te Drejtat e Njeriut.
Ne vitin 2011- Ne pyetjen Cili do te ishte rekomandimi juaj për ne fund lidhur me te “Drejtat e njeriut” Rekomandimet e qytetareve përmblidhen ne këto fusha:
Te respektohen me tepër te drejtat e njeriut
Te luftojmëpër te drejtat tona
Te ecim me kohen
Jo fjale por pune
Liri për shtypin
Me tepërrespektim te te drejtave
Me shume informim për qytetaret
Objektivitet nga institucionet
Vetëdijesim i Njerëzve
Zbatim te ligjit
17
Zbatim i te drejtave
Ndersa ne vitin 2015- rekomandimet e dala nga pyetja e mesiperme permblidhen ne keto
fusha:
Te kemi te drejta te barabarta
Te respektohen dhe aplikohen me shume te Drejtat e Njeriut
Me shume informim per qytetaret per te Drejtat e Njeriut
Me shume informim dhe promovim i te Drejtave te gjinise Femerore (barazi gjinore)
Liri e shtypit
Transparence nga Institucionet
Vetedijesim i Qytetareve
Zbatim i Ligjit
Zbatim i te drejtave te barabarta
VI. Përfundimet
DUDNJj edhe pse e miratuar me 1948 ne OKB dhe e cila shihet si ideal i përgjithshëm të cilin
duhet ta arrijnë të gjithë popujt dhe të gjitha kombet mbetet ende larg synimit te saj.
Ky hulumtim krahasuesi cili per here te pare eshte realizuar ne vitin 2011 edhe njehere na ka
treguar qe edhe pas 63 vitesh nga miratimi i saj qytetarete komunës se Rahovecit kane
informacion te paket lidhur me te drejtat e njeriut si koncept e po aq pak lidhur me mekanizmat
te cilat i mbrojnë dhe i promovojnë ato.
Kosova edhe pse shtet i ri i ka kushtuar rendësi te veçante implementimit te DUDNj me ç’rast
qeveria e republikës se Kosovës ka hartuar strategjinë dhe planin e veprimit.
Edhe pse janë duke u bere shume përpjekje qe DUDNj te jete pjese e perditshmerise sonë
mbetet ende shume për tu punuar ne dy drejtime kryesore; ne informimin e qytetareve dhe te
institucioneve lokale te cilat punojnë ne mbrojtjen edhe promovimin e te drejtave te njeriut.
18
Angazhimi dhe kontributi i organizatave joqeveritare është i pamohueshëm, mobilizimi i
aktorëve dhe përvoja në krijimin e lidhjeve mes aktorëve kryesor mbeten aftësi ekskluzive e
OJQ-ve.
Informimi i qytetareve
Gati shumica e qytetareve te cilat kane mare pjese ne këtë hulumtim kane shprehur
mungese te njohurive lidhur me DUDNJ si dhe mekanizmave te cilët e kane miratuar atë
kjo sidomos e shprehur me shume ne zonat rurale por edhe ne vet qytetin e Rahovecit
situata le për tu dëshiruar.
Perceptimet lidhur me shkeljet e te “Drejtave te Njeriut”
Ky hulumtim per te dyten here nga deklaratat e qytetareve na konfirmoi qe ka shkelje
nga instancat e ndryshme te jetës shoqërore ne Rahovec duke përfshire institucionet
komunale, individ te caktuar brenda institucioneve, Institucionet e pavarura , Partitë
politike , Familjet, Biznesi.
Kjo ngërthen ne vete një mori pyetjesh te cilët janë mjaft shqetësuese, dilema kryesore
qe lind këtu është se athua kjo është e vërtete apo ndoshta qytetaret nuk e
kaneinformacionin e duhur dhe jane te painformuar, sido qe te jete këtu ka hapësire te
mjaftueshme për te punuar ne te dy drejtimet.
Mbrojtja dhe promovimi i te drejtave
Shumica e qytetaret janë shprehur pozitivisht për ekzistencën e institucioneve te cilat
mbrojnë dhe promovojnë te drejtat e njeriut, por ne pyetjen rëndese se cilat janë ato
institucione qe mbrojnë dhe promovojnë te Drejtat e Njeriut është vërejtur një mungese
e informacionit te qytetareve lidhur me emërtimin e këtyre institucioneve.
Rekomandimet
19
Te organizohen me shume fushata te informimit sidomos ato te cilat kane
ne shënjestër rininë por edhe te moshuarit.
Te organizohen debate te ndryshme me tema te cilat dalin nga DUDNj
Qeveria lokale përmes mekanizmave te informimit te jete me prezentë
tek qytetaret e vecanerisht te rinjet.
OJQ-te te kenë një rol me aktiv lidhur me informimin e qytetareve dhe qe
programet te cilat hartohen te jene ne përputhshmëri me DUDNj
Qe qytetaret sidomos rinia te inkurajohet te jete me aktive ne denoncimin
e rasteve te cilat kane te bëjnë me shkeljen e te “Drejtave te Njeriut”
20
