8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 1/6

8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 2/6

bazen kuvvet kazandı rmayı arrtı rmak ve kolaylı k için vinçlerden donatı lı rlar. Dikventolar

(bumba balançinası ) ı skota yakası gergileri ve bask ı palangalar ı , yelken donanı mı nı n bir

parçası olduklar ı ndan hareketli donanı mlardı r.

Yelken indirildiğinde bumbanı n ağı rlı ğı nı taşı mak üzere bir dik vento (balançina)

kullanı lacağı yerde, k ı ç ı stralyaya bağlanmı ş k ı sa bir kamçı da kullanı labilir. Küçük

teknelerde genellikle bir bumba çatalı veya yelkenı skotası kullanı lı r.

Küçük yelkenli teknelerdeı skota ve mandarlar genellikle 6-8 mm. Lik manila veya dakron

halattan yapı lı r. Yar ı ş tekneleri mandarlar ı nda, yelken tamamı yla çekildiğinde yükü taşı yacak

paslanmaz çelik bir k ı sı m bulunmaktadı r. Tel halat, lif halattan daha az uzar ve rüzgara kar şı

daha az direnç gösterir fakat kullanma ve koç boynuzuna bağlamak için lif halattan bir

kuyruğa gerek vardı r. Genellikle yelkenin son 3-5 santimlik k ı smı nı çekmek ve gerekli

gerginliği sağlamak için vinç kullanı lı r.

Iskotalar ı n 2 önemli görevi vardı r. Birincisi, yelkenin açı sı nı rüzgara göre ayarlamak ve

ikincisi de rüzgara doğru yükselirken yelkenin kanat gibişeklini korumak için yelkenin gradin

yakası nı aşağı doğru çekmektir.

Ana bumba ı skotası , genellikle bumba ucu ve teknenin k ı çı veya k ı ç aynalı ğı arası na

yerleştirilmiş ı skota makaralar ı ndan donatı lı r. Kullanı lacak donanı mı n tipi, yelken alanı na ve

yelkeni kontrol etmek için gerekli kazanç miktar ı na bağlı olarak belirlenir. Iskota makarası ı skota çemberi üzerindeki bir analeye, k ı zağa veya başka bir parçaya bağlanabilir. Bu makara

her tramoladaı skota çemberi veya bir sapan üzerinden aynalı ğı n bir taraf ı ndan diğer tafaf ı na

kayar.

Büyük teknelerde çelikten yapı lmı ş ı skota çemberleri kullanı lı r ama küçük teknelerde ray ve

k ı zak veya paslanmaz çelik tel donanı mlar vardı r. Toplam olarak bu donanı mlar ı n hepsine

birden ı skota donan ı m ı denir. Bunun temel amacı tekne rüzgara yükselirken, yelkenin k ı ç

gradin yakası na aşağı doğru bir kuvvet uygulayarak düzeltmektir. Ancak hafif havada aşağı

doğru çekme ve bumbanı n ağı rlı ğı nedeniyle yelkenin fazla düz hale gelmesi ve yürütme

gücünün kaybolması gibi bir sak ı nca vardı r. Iskotayı mastoriye yak ı n bir yerden donatmakla

bu durum iyileştirelebilir. Iskotanı n uzun olması bumbanı n hafifçe yukar ı kalkması ve

8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 3/6

8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 4/6

Çarm ı k say ı sı n ı artt ı rman ı n avantaj ve dezavantajlar ı

Avantajlar ı

1. Daha iyi ana yelken performansı sağlayan ince direk kullanı mı na olanak sağlar

2. Daha küçük boyutlar ı ve kalı nlı ğı olan hafif direğe olanak sağlar

3. Daha küçük iskota açı lar ı na olanak sağlar

Dezavantajlar ı

1. Trimi daha zordur

2. Maliyeti yüksektir

3. Boyuna stabiliteyi denetlemek için özel önlemler alı nmalı dı r

Ana dire ğ in güverteyi delerek salmaya kadar inmesinin avantaj ve dezavantajlar ı

Avantajlar ı

1. Daha iyi ana yelken performansı sağlayan ince direk kullanı mı na olanak sağlar

2. Daha küçük boyutlar ı ve kalı nlı ğı olan hafif direğe olanak sağlar

3. Daha küçük iskota açı lar ı na olanak sağlar

Dezavantajlar ı

1. Özellikle boyuna trimi güçleştirir

2. Güvertede büyük yatay kuvvetler oluşturur3. Isı nma ve su sı zdı rma riski vardı r

4.

Donan ı mda kullan ı lan paslanmaz çelik çubuk ve çelik halat ı n (tel)

kar ş ı la şt ı r ı lmas ı

Bu kar şı laştı rmayı aşağı daki özellikler açı sı ndan yapmak yararlı olur

1. Kopma mukavemeti

Kopma mukavemeti, çubuğun veya telin kopmadan taşı yabileceği maksimum yüktür.

Normal olarak aynı çapa sahip çubuk, tele oranla %20 daha güçlüdür.

2. Yorulma

Yorulma, çubuğun veya teli kopmadan taşı yabileceği yük sayı sı olarak düşünülebilir.

Normalde tel yorulmaya kar şı biraz daha duyarlı dı r. Ancak çubuk bir işaret vermeden

koparken, telin ne zaman kopacağı nı kestirmek daha kolaydı r.

8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 5/6

3. Korozyona kar şı dayan ı kl ı lı k

İkisi de aynı malzemeden yapı ldı klar ı için korozyon karakteristikleri de hemen hemen

aynı dı r

4. Uzama

Aynı ağı rlı kta çubuk uzaması = %80 tel uzaması

Aynı boyuttta çubuk uzaması = %60 tel uzaması

Çubuğun az uzaması nı n 2 avantajı vardı r

• Direk rüzgar ı n tersi yönüne daha fazla yatar, bu da tekneyi daha fazla rüzgara

yönlendirir• Direk daha dik duracağı için mukavemeti artar

5. Rüzgar direnci

Çap arttı kça direnç artar dolayı sı yla, aynı mukavemetteki çubuk daha ince ve yüzeyi

pürüzsüz olduğundan rüzgar direnci daha düşüktür.

6. Kullan ı m

Telin kullanı mı daha iyidir. Daha küçük çaplı dairelerşeklinde bükülebilir

7. Maliyet

Çubuğun maliyeti %50-%100 daha fazladı r.

8/16/2019 Dona Nim

http://slidepdf.com/reader/full/dona-nim 6/6

Şekil Yelkenli teknelerde sabit ve hareketli donanı mlar