DOCTRINAE ARISTOTEÏ ICAE

DE IMPUTATIONE ACTIONUM

EXPOSITIO.

ÇIÏAM

TENTA AMPL. FACULT. PIIILOS. IP S .

p . p . *

M a g ?, F R E D R Ï C . G E O R G . A F Z E L I U SPIIILOS. PRACTICAL DOCENS

ET

STENO JOH. STENBERGVEUMLLANDl S.

I l f AUDIT. GUSTAV. DIE XIV APRIL. MOCCCILI.

U. A. H. 8.

p. y.

U P S A L I A E ,KXCPDEUANT R ECUE ACADEMIAE TYPOGtl APKJ.

Nequo vero propositum est voluntas , etiamsi huic finitimum e t affine (ovveyyvg) esse videatur. Nam propositum e a , quae sunt impossibilia, nurn- quam spectat (où* èazi zwv «Jqvarcoy) : et idcirco, si quis d ixer i t se sibi impossibilia proposuisse, stul- tus esse videretur (doxotq rjXt&iog eheu) ; voluntas autem ea quoque, quae impossibilia sunt et nemini contingere possunt, sequitur ( la r i twv ddvvazav), ex. gr. immortalitatem. Porro autem voluntas iniis quoque versa tur , quae nullo modo volens ipseper se efficere potest (r« fx^daficég diy avzov

tissimum spectat (tou tA ouj iarl pä\).ov) : propositum vero instrumenta, quae ad finem obtinendum conducunt ( trav uqoç to xéhoç). Sic bene valere volumus (yyiaiveiv ßovXofie&a) : ea autem adhibere, quibus bene valeamus, nobis proponimus (nQoaioovpe- &a de dt’ wr vyiaivolpev). Similiter etiam beati esse volumus, atque hoc ipsum nos velle dicimus (evdai- florstv ßovkope&a xui cpapéi): hoc autem idem nos nobis proposuisse dicere non convenit (jiQoaiQOvpe&oi Xiyeiv oiiy uQfxo&i) : propositum enim omnino (oÄw?) non nisi in iis , quae in nostra potestate sunt (neçl X« c i u y v o u i v o r < u S v v u r o v i

E t M a g n . M o r a l . 1. c. p. I 1 8 9 , A , 5 : ß o v ’k t i en s y i v y u p tiTTi xoci r u v u ^ v v u r u v , oi-v ß o v \o ,u i3 u /uiv u Suvu toc t i v u i , n ç o u t p o v y . t $ < * ê o v . — 2:0) Quoniam voluntas ea, quae aliquis ipse per se ejjlcere non p o le st , propositum au tem haec nequaquam spectare potest, propositum et voluntas

idem esse non possunt. Huc re fe r, quae dicuntur E th . E vdem .

1. c. B , 3 5 : npouipi7ru i o vè i i s y y uyvouv ori ociïvvocrov foviï’ o X w f 6 J'u v oc t 0 v y ( v , y y i u v r u oî'irui it 0 « --, » e- » C/ r- s t * C/ 5 ' \g x i y /At] irpuçut. ware rovro y tv (froivtpiv, ort uvuyity r o o r p o c t ip e r cv rcu v i(p u v r u t i t i v » t . E t Magn. M oral.

1. c, — 3 :o) Quoniatn voluntas ipsum finem , propositum autem instrum enta , quae ad finem conducunt, spectat, p ropositum et voluntas idem esse non possunt. De hac praecipua pro

positi et voluntatis differentia d icit E th . E vuem. 1. c. p . 1 2 2 6 , A , 7 * o v ^ t i t y x p r t X o t ovS iv n p 0 u 1 p i 7 r x 1, x W x r oc

ö l

Neque igitur propositum est opinio foi/Si åt] dü%u ö.v tïrj). Nam opinio circa omnia versari videtur (ttsql nuvxa tlvai)'. neque minus circa ea , quae aeterna sunt et impossibilia (im uidta nui t« adura r« ) , quam quae in potestate nostra sunt (rj/UUT/Çt(rSoci t] xtvivvtvt-v rov tv i x t y ov t 7v t v t x x ’ x x t o X u f i t j X o î x t 1 n g o x t ç o v y t v o s r i t i y.xt t l v o s s'v t y.x it § o x t § 1 7 t x i ' i a t i i i T O tuiv t tv o i , o v s'v t k a n ç o x t g t ï r x i uXXo , r o i i t i , o i r g o x i g t T r x t ? » ! * « x X X o v , ß o v X i r u i i t y t y x X t a r x t o r i X o s , k . r* X. S im iliter etiain M agn. M o ra l. 1. c. A , dic il haec:t t t i i I t ç o x t g t a t s y i v ov k t ar t r o v r t X o v s , x X X x t u v it ç o s t o r t X o s , otov ovStts itgout p u t u i v y ix lv t tv , x X X x to TT gas Tt/v v y l n x v n g o x tg o v y tS x , i t t ç n tx T t 7v > tg o % x £ a v ’ ß o v - X o y. 15 x i i t a, r é X t j ’ vytxlvtiv y x p ß o v X o y tü x . — Ex liis igitur apparet, propositum non esse v o l u u t a t e x n . N eque ig itur propositum est a p p e t i t u s aliquis iu universum : appetitus enim species sunt cupiditas, ira et voluntas: propositum autem neque cupiditatem , neque iram , neque voluntatem e ss e , probatum est. Restat ig itur, ut videamuSj num ne propositum sit o p i n i o aliqua. Nam haec erat altera sen tentia , de qua supra d ixim us.

quaedam specialis (ukli ovdé Tin). Primum enim, prout bona aut mala sequi nobis proponimus (iw jtqocuquo&ui xuyaxu rj xoc xuxu) qualitas inorum alia es t , et bene aut male morati nosmet ipsi sumus

(noioi xirtç eoßsv): ex eo autein , quod haic vel illam opinionem foveamus, qualitas morum nostrorum minime pendet (tm do£ttfeir ou). Deinde autein nobis proponimus aliquid sectari aut fugere 'hqooli- QOVfiE&a XaßeTv 7] cpvyiïr), vel tale quiddam: opinam ur (doÇûÇofiev) vero de re aliqua, quae sit ( i i

êoTir'jt aut cui conducat {xivi ov/j-cpigEi), aut quomodo fiat (îto5ç); atqui de re quadam sectanda aut fugienda non admodum opinamur (XußtZv jj yvjeZv ov Tidvv doÇüÇofisv). Propositum denique laudatur TtQoaiQsaig ènaiveZxeu'), propterea quod ea spectet, quae facere debeamus (tm eîvui ov del [iùtâov), vel quod sit rectum (roi oq&wç) : opinio autem propterea laudatur, quod vera sit (q do£cc, rrù ùkrj&wç). Tandem vero ea dumtaxat nobis proponimus (71^0- uiQovuE&d), quae esse bona pro certo sciamus (« /nuKiaza ïoy,£v uya&u ovxu) : opinamur (doÇaÇofzsv)autem de iis quoque, quae nobis non admodum nota neque explorata sunt (« ov nàvv ïofisv). Postremo autem opinio de iis, quae optima s in t , cum proposito haec eadem faciendi necessario conjuncta

non videtur [doxovot ovy ol avxoi nQoouçeïa&ai xs % « amusia xui doÇuÇeiv): sed contra nonnulli meliora quidem opinari et probare (ôoÇû&iv f i h ufieivov) , vitiositate autem corrupti deteriora sibi proponere (di« xuxiav d ’ aiQeio&ab ovy u det) videntur. Utrum vero opinio propositum antecedat, an subsequatur

(et nçoyivtxcu dolgct xqç nçoaiQéomç 1} naçaxo^ov&eZ), nihil refert: nam de hoc nunc non quaeritu r , sed

si tne p r o p o s i t a m idem ac op in io quaedam specialis(tl tuvvÔv laxi doÇy nv'^j, necne *).

Quid vero, vel quale est propositum, quandoquidem nihil est eorum, quae supra dicta sunt? P r o p o s i t u m (17 nçouiQsoiç) ig itur, ut antea dixi«

*) Ibid. p. u n , B , 51 et sqq. — Aristoteles ig itur hoc loco s e p t e m rationes affert, cur propositum non sit o p i n i o : d u a s nem pe, ex quibus sequitur, propositum non esse s i m p l i c i t e r o p i n i o n e m Q \ u s So£ti r u v r c’y ): q u i n q u e au* tem , ex quibus efficitur, propositum non esse o p i n i o n e m q u a n d a m s p e c i a l e m r t vt t xv t ov '). Propositumnoti est s i m p l i c i t e r (corX&s) opinio : 1 :o) Opinio circa om nia , tum i m p o s s i b i l i a tum p o s s i b i l i a , versatu r, propositum autem non i ta , sed ea dum taxat, quae i n p o t e s t a t e n o s t r a s u n t, spectat. Sim iliter etiain dicit E th . Evdem . 1. c. p. 1 2 2 6 , A , 1 OUGt'JJS (JV Jt)Xov tJTl 0V$i £ 3 i Ct J ooj' U i r \ w s t i ' T I S o V t r u ' t « . t u v y 01g f (p ce v t u) T i tiveet t o n g o o t i g t r ö v , $ o £ u * £ o i U i v dV n oXX« XXI Toov o v x 0 v r u v ttfi' 7 i y , 7 v f oTov r»J- chx y . t r gov a v y . y i T g ' 1. Et M agn. M o r a l . 1. c. p. 1 1 8 9 , A , l 8 v iroXX« y x g ( hxv o o v y t Sx xoti $ o $ x £ o y t v x x r x frioevotuv' x g ' ovv u $ t xv oov ye §o i , r x v r x xcei r r g o x i g o v y t S o t , 77 co ; woX* 7»xxis y x g S i x v o o v y t ^ x v n i g t u i » s v ’i v i o T i , ecXX’ o v r t xut m g o x i g o v y t b x . — 2:0) Iu opinione differentia veri et f a l s iin proposito autem differentia boni et m a l i praecipua est. Sic etiam dicit E th . Evdem . 1. c. p. 1 2 2 6 , A , 4 : IV < ovx s or t T t g o x l g t a t s x \ v / 5 y s 7j

m a s , spontaneum quiddam certe esse videtur. At vero non omnia, quae sunt spontanea , secundum propositum quoque fiunt: sed id demum est s e c u n d u m p r o p o s i t u m f a c t u m (ro TTgouiperdy), de quo p r i u s d e l i b e r a t u m est (ro TrQoßefiov\svi.is- vov). Nam propositum cum ra t io c in a t io n e c t p r a e m e d i ta t io n e est conjunctum: quod quidem ipso quoque nomine significatur, siquidem p r o p o s i t u m (nQouiQ&Tov) d ic itu r , utpote p r a e ce ter is e le c tu m e t p o s i t u m (trçô iiéçoiv uîqetov) *).

*) Ibid. p. 1 1 1 2 , A , 13— I 7 : r i ovv v n o"ï o v r i l a n v ,iniià)) n i» eiptjyivwv ovl'h ; i r .o v a r io v y s v iij pos iverat, ro y s x o v a i o v o v n a v n ç o o t t ç e r Q v . osXX osçm y t r o n g o- ß t ß 0 « X « v y. i v o v } v ir poesi f i a i s y e r os X o y o v x u lV, i c , v i yt c >o io sv o to s s . vrroaviy*i\etv o sotxe y.ost rovvoya us ov ir ç oi r s p u v a l p e r ov. ---- Posiqunm igilur Aiistoteles sententiasaliorum de propositi indole et natura recensuit, et ex bac recen

sione invenit, propositum neque appetitum aliquem , neque opinionem quandain esse, suam de proposito disquisitionem adgred ilu r, O m nium autem prim um quaeritur, qua ralioue P r o p o s i t u m cum S p o n t a n e o cohaereat, et in quo alterum ab allero diffe- ra t. De cohaerentia illa utriusque quaerere non m ultum laborat A ristoteles, sed a Spontaneo ad Propositum pergit dicendo : ” n t p i Tcgoxipatuis s t t r x t b e X S e T v — in quo habes exem plum enumerationis istius , quam antea reprehendim us. A dd it vero haec pauca : o t x t t o r o i T o v y a p elvat àoxe ï r y « per y kos! y . u X X o v ros *)$■/! xp.'vetv r u v Tr çcm i f uv , — quibus quasi innuere videtur Propositum esse superiorem gradum in explicatione im putationis. Q uod quidem com probant ea , quae de differentia Propositi a Spontaneo proxime sequuntur. D icit nem pe A ristoteles de hac utriusque differentia; >' n p o u i o t r t s

D e l i b e r a t i o (rj ßovXsvaig) igitur praecipuum est in notione propositi momentum, de qua videa-

t t ç o u l ÿ t t r t v F o v . Hae ig ilu r'acliones, quae r ù i £ tx ! (f, v y s ab A ristotele appellan tur, et eae sun t, quae per affectum aliquem au* cupidita tem com m ittuntur, p r o p o s i t a e quidem esse non possun t, quippe quum ageus eas non praem editatus s it, sed tam en ut s p o n t a n e a e im putantur. Ad hanc autem rem illustrandam nobis liceat ex M icheleti Systemate philosophiae m orum transscribere haec: ” Der W ille , welcher sich io der f r e i - w i 11 i g e n H andlung m it deti äusseren Objekten zusam m enschloss, d irim irt sich nun (im V o r s a t z e ) w ieder in sich undjene sinliche W e lt, als den Boden seiner T h ä tig k e it . U mnun diesen B e g r i f f d e s V o r s a t z e s der V orstellung näher zu rü c k e n , u n d nach seinen M omenten zu entwickeln ist A r i s t o t e l e s anzuführen , w elcher ganz richtig bem erk t, dass auf die L ehre von den fre iw illigen und unfreiw illigen H andlungen die Betraktung des Vorsatzes folgen m üsse, da dieser ja auch m ehr Gewicht habe bei dem Urtheil über moralische G ü te , als die äussere Handlung se lbst; denn für jene entscheide eben die innre Gesinnung am m eisten. Ferner 6agt A ristoteles, dass jeder V orsa tz zw ar fre iw illig se i, jedoch nicht- um gekehrt jedes Freiwillige vorsätzlich , sondern von grösseren Umfange; denn auch K inder und Thiere nehm en am Freiw illigen T h e il , nicht aber am Vorsatze : desgleichen nennen w ir die p lö tz lich begangenen Handlungen ( r « s£od(pvtls') nur frei v illige, nicht vorsätzliche, w eil b e i'd ie se n , im Z orn und in der Leidenschaft unternom m enen, die Selbstbestim m ung zw ar uoch vorhanden is t, sobald n u r die Umstände richtig aufgefasst werden ; obgleich dieselbe wegeu der Heftigkeit jener T rieb e , als eine plötzliche und m om en tan e , die sich unm ittelbar öb jek liv irt, k e i n e a b g e s o n d e r t e E x i s t e n s , wie d e r V o r s a t z , welchen m ithin Z orn und Leidenschaft ausschlissen, gewinnen kann. E ndlich , setz Aristoteles h inzu , geht der Vorsatz nicht auf den Z w e c k , sondern auf die M i t t e l ; denn jenen , z. B. gesund oder g lückselig zu se in , nim m t man sich nicht vor, sondern vielm ehr die D inge und H andlungen, welche zu diesen Zwecken führen. —- W eil nun iu den verschiedenen eine verschiedene Entscheidung

m

m us, qnaô sit et in quibus versetur. Utrum vero de omnibus rebus deliberant homines, oiuniaquc in

zulassenden U m ständen der G rund lieg t, w arum der Vorsatz die Reflexion enthält, welche zwischen jeuen M öglichkeiten w äh lt, so ist genauer d a s , w a s d e r V o r s a t z n o t h w e n d i g ü b e r d a s b lo s F r e i w i l l i g e v o r a u s J i a t } ein D e r a l h s c h l a g e n (ßoi>\tv

deliberationem cadunt (nuv ßovXtviuv): an de nonnullis deliberationem suscipere non licet (nfç: èriœv

' C ' < ' « 1 , \TO d f x o v r i g v y . y T r g o c t t f t T o v , xxi t u , t/.tv x u t ut / c ' T ' f 'ft p o u i g t er i v n u v r u ëxovt riu uvut, t u d t x o v er i « /utj ft uv r u x u t u n (touîçierev. S p o n t a n e a ig itur sunt omnino o m n ia , quaecnm qne fecerit aliquis ipse per se et non per ignorantiam , quaeque fa c ien d i vel non fac iend i arbitrium penes eum era t: m ulta autem horum sine ulla deliberatione fiim t, et ea ipsa mere spontanea sunt: quae vero deliberatione finita ag u n tu r , ea s e c u n d u m p r o p o s i t u m f a c t a dicuntur. U ude necessario se q u itu r , Spontaneum latius patere quam Propositum . S im iliter etiam dicit M agn. M o r a l . 1. c. p. 1 1 8 9 , A , 3 2 : 0 v X i' v r rçoui ç t Tov ' t « a i r t sy u p f t o W u 7! £ U T T 0f/. lV TT (i 0 TO O i l U V O y S i j v U t XXI ß o V -X t v er K a B' u 1 , cTov xubi ^oj ut v xxt uu v T u / u t S u x u i uXAu noX- X u TOiexVTU i K 0 V 7 i t ,«f» a v t v i i TOO i t X V c y S y V u l , TO i i x u t u n ç c e x i ç t c r i v n u n riv / u t r u i 1 u v 0 ! « f ' ovx uptx r o sxovai ov nç oui o t r o* y u X X u t o i r p o u i g i T o v s x o v a t o v 'Uv T l y u p 7t p 0 < X l f l 0 I U t $ U 7T Ç U T T I 11I ß 0 V X I V

où* l'art (üovXy) î P a l e t au t e m et p r o m tu m e.t, id

quidem i n d e l i b e r a t i o n e m c a d e r e ( ß o v l e v -

TQv) dici d e b e r e , non de quo s t o l idus a l i qus ve l

i n sa nu s de l i b e r a ve r i t , sed de quQ i s , qu i s anae

m e n t i s s i t , d e l i b e r a t i o ne m suscip ia t . N e m o ig i t ur

de i i s , quae a e t e r n a s un t ( neo l tmv uidtcav), d el i

b e r a t i o n e m susc ip i t : u t , d e m u n d o (negl tov hov èv xtvrtaet, ùei di xutu

Tu v iu y t ropérœv) , s i ve id n ec e s s i t a t e , s i ve m t u r a ,

s i ve p ro p t e r a l iam ca us s am e v e n i a t , d e l i be rave r i t

q u i s p i a m : u t , de sol is an f r ac to a tqu e o r t u (tçottmv

ftul uruTolah’); p equ e de i i s , quae m u t a b i l i a s u n t

e t a l i as a l i te r f iunt (ttsqI tcHv uhÀuie üM.wç): n t , d e

s i cc i t a t i bus et im br ibus {uvyuà)v xal öußowr); n e qu e

de i i s , quae f o r t u i t a s u n t (neol rÙ)v uno rvyt]ç), u t de t he sa u r i i nv en t i on e ({t ijouvyou svçârecoç) • im-

m o ne de omn i bus qu idem r eb us h u m a n i s (oedè

7T egl tcjv av&Qumut'j)V narra)) ) : s i c , qu emad înodum

S chy t ae s t iam r emp ub l i c am op t ime adm in i s t r a r e p o s

s i n t , n e m o L a c e d a e m o n i o r u m de l i b e r a t . Na in nibi l

h o r um p e r n o s effici po t e s t ( i ovrcov ou&lv d i

jjfiùii'). Atqui i g i t u r non nisi de i is r e b u s , qu ae

s u b a c t i o n e m c a d a n t et i n p o t e s t a t e n o

s t r a s i n t (jtF.yl tmv ècp rjuïv tcquxtujv) , d e l i b e r a

mus . Q u a e qu idem s o l a e r e l i qua e quoque su n t

quo Propositum a Spontaueo differt, indolem el naturam P ro p o

siti explicans optime disputat in opere suo saepissime laudato:

System d. philos. M oral, p. 4 i —*2.

(tuvtu ds nul e

CO

Ncquc tamen in iis, quae disciplina aliqua exacta et sibi ipsa sufficiens praescribit (jiefu rùç

aliquid de quadratura circuli statuerit : ” Zuerst fand Archim edes

das Veihältniss des Durchmessers zum U m fange, v ia 7 zu 22»

oder v ie 1 zu 5 ” , etc. (Yi.le C o x v e r s At io n s - L e x ik o n , p . 3 4 4 » K reis .) De celero haue rein diligentissime explicatam invenies ju M ic h e l e t i C o m m e n ta r . a d h . I, p. 15 1 et sqq. — Q uod autem attinet ad sensum hujus loci, si lotum resp ic ias, hic fere

esse videtur. Gaussa o m n iu m , quae sunt fm ntque, est vel n a

t u r a , vel n e c e s s i ta s , vel f o r t u n a , vel denique m e n s e t quic-

quid per homiuem fit, i. e. h o m o in universum. 'IV ib lls aulein

prioribus caussis, sive potius iis, quae per hasce caussas eveni

u n t, exceptis, 11011 nisi ea, quae per h o m in e m in universum

fiu n t, reliqua sun t, de quibus deliberationem suscipere licet. O b

j e c t u m igitur d e l ib e r a tio n is ( to ßovXr./tov) , ut ita d icam ,

tale esse debet, u t s u b a c t i o n e m c a d a t ( xpuxTOv) in uni

v ersum , et in p o t e s t a t e n o s t r a ( IÇ) y u 7v) sit. D e qua re

Aristoteles expiessins dicit E th . Evdem. II: 10: p. 1 2 2 6, A , 2 0 :

ioT i i y t u tv i v v u r u v x u t t i v u t X u t y . y t u /usv T o tuvru

wffTt i v i i x t c S u t ß o v \ t v c u a 5 u 1 rtip l kvtcov , m tp l ivi-U)V o ' O V X S V $ i % t T C t l . TCt f A .è v y u p é v V U T U fJ t t V è ( J T t X U t

i faut y.y.t /mV i faut , u W ’ ' 0 v k i f y f i 7 v u v r u v y y / 1 v i g i s i g t i v , u W Ù t u /ulv i ï t ù @ v 7s u v -

S p 00 7T 0 I S ‘ T U V T U y I G T t V O C X t ( p V / u 7 V I G t I I t p U £ U t X U t

juy i t p u ^ x t . D e iis autem reb u s, quas fa cere vel mon f a cere in nostra est potesta te , deliberat qu isq ue, et im his d eliberatio om nino locu m tenet, ito ov ßjvXivo/uid’u n» p l roov i v *lvio7s, evJV n us uv o x v x \ o s t » t p u y u>v u a § i i t]’ t u filv yùp ovx i f y /u7v, to i oXtot ov vt p u x r ov. Illud in potestate nostra non est, hoc autem prorsius f ie r i

Gl

(}xaip£"ig nul uvzuçxeiç £Tii(izr\u

Xafißüvof.av elç r« |usyuht), nob is inet ipsi difli l e n t e s , tamquam ad eas dijudicandas haud gnari essemus (wç ovi imvoïç diotytàtiu^ *).

*) Ibid. p- 1 1 1 2 , B , 1 - 1 I . — D eliberalioni igitur locus

est non nisi in l i s , quae sub actionem cad an t, et in potestate

nostra sint : neque tarnen de om nibus ejusm odi rebus delibera

tionem suscip im us, sed de i is , quae p r o b a b i l i t a t i s gradum m an

quant excedan t, quot nm que e x i t u s sit i n c e r t u s , potissim um

deliberam iis. D e qua re haec dicit E th . Evdem . II: 1 0 : p. I 2 2 6 ,

A , 5 3 : r e i i i n g o w g s r x y .x i n g a y . T x rcov s(p y y 7 v ovtcov s -

C T t V . i ‘ 0 X X I t x .n o f t l G l U V X V T I S , T l i l ) 7T o3" 01 y i v l « T g 0 1

o i' X f !/ « i t « ( , r , f < ® * f ' y ç o v f f t t t] v s n i f f T y y y v , c i i i

y g x y y x T i n o i ov j x î ' r i o v i o n i t x V y ‘ v o y s v y s rys u y x g - r l o c s ( y y x g \ o y ‘ t o y t v o i u y x g T X . y o y . i v , y « * r ù r y v u ï c 3 y c « v x v t o i g t u v T t s ) s v y i v r» / i x T g i x y x y C p o n i p u s i , S i % t t b u x y x g T t i v , sv i i t y i y g o t y y u r i x î } x x t x t y v a î ' s -

S y

N eque vero de ipso f i n e (oh ttsoI iùv rtXwv), sed de iis , quae ad finem obtinendum conducant (uepi rvov 7iQog r« rtXr]), deliberamus. Sic neque m edicus , an sanaturus s i t , deliberat, neque ora tor , an persvasurus , neqtie politicus, an bonis legibus civitatem tem peraturus, neque omnino quisquam de ipso fine deliberationem suscipit: sed omnes, certo quodam fine posito (fityerot zihog z i ) , quo modo et per quae hunc assequi possint (nwg y.ui diot rirtav tarai), deliberant. Quod si pluribus modis (diù Tcltioratv) fieri posse v ideatur, quo modo facillime et optime (diu zivog quaxu xul nuXXiaxu), deliberant: sin autem non nisi una ratione commode absolvi posse videatur (di’ tvog 5’ tnixehovpévov), quomodo hac unica ratione fiat (nwg diet xovxov) , iterumque

h g X t x \ s o v s , y ovv x y x g r l x ov y l v s r x i sv r r} S i x v o / x , «XX sv r »/ s v s g y i l o t r o v y g x (p 11 v . sv oh y x g /ut/ sfft tv y otjU.oi.gr tu sv t rj Stxvolof , o v S i ß o v X s v o v r u i v n è g r o v - T u v ’ «X?k sv ois y Sy et ô g t a r o v s e r t r o u ; S s 7 , i v r x v â x y x y x g r i x . s a r t S iv r o 7 s n g x x r t x o 7 s r o x o g t f f t o v , X. r . X. — Confer E h e th o r . I : 4: p. 1 3 5 g , A, 3 o et sq q ., ubi de c o n s u l t a t i o n e inter alia dicit haec: i rgur ov y i v ovv ^ y x r s o v n t g i n o 7 ot c x y x S x y x u x x o f f V M ß o v X s v u v f f v y ß o v - X t v s t » i n u S y ov n s g î x n x v r x «XX o a x s v S s X t r U l x x l y s v s ff d ’ x i x x l y y . offot S i è £ x v x y x y s y s a r l v y s f f rx i y x S v i l ' e t r o v stvxt y ytvsf fSoct , Tt tgl S i rovrcov ovx sf fr t f f v y - ß o v X y . ovS i S'y n s g t r u v s v S t x o y s v u v a. it « » r u v ’ t f f r t yctg XXI Ç) v u s t s'vix Hx ! x n o r v % y s y i v o y t v x u y x d x r u v s v S t x o y i v u v xx' t y l y v s f f d x t x x t y ÿ , Ttsgi uv ovSiv 7tgo s'gyov r o f f v u ß o v X s v s t v • x . r . X. Postquam autem ea , de quibus consultari non l ic e t , enum eravit, objectum consultaliouis ita d e finit , ut ea omnia in consultationem cadant, 'offx t i i Qv k i v x v x - y s f f b x t s i s y y c t s , x x t uv y x g x y r y s y s v î f f s u s s (p y y 7 v s c r l v ' y i % g i y « g r o v r o v a x o t t o v y i v , s u s à v s v g w y t y t * y y 7 v S v v x r x y et S v v x r x n g u £ x t .

quomodo hoc ipsum (nàxtïvo diu xiros), Pt sic porro

usque dum ad p r i m a m c a u s s a m pervenerint (é'eog

av tX&cooiv in i ro noiorov uixiov), quae quidem in ipsa inventione u l t i m a est (o iv rij eiçéosi eoyuiov). Namque is , qui de re aliqua deliberat (6 ßovXsvd- ftEvog), haud ali te r inquirere et dissolvere v idetur , atque is , qui descriptionem mathematicam resolvere

studet (wontQ diuyQuixfxu). Neque tamen omnis quaestio est deliberatio (q £iyr/j