Dobro upravljanje u lokalnim samoupravama u Crnoj Gori · organa lokalne samouprave i fokus grupe organizovane sa predstavnicima nevladinih organizacija i lokanih samouprava. Zahtjev

Dobro upravljanje u lokalnim samoupravama

u Crnoj Gori

Izvještaj o ispunjenosti principa dobrog upravljanja u

jedinicama lokalne samouprave u Crnoj Gori

OSCE Misija u Crnoj Gori

Izvještaj o ispunjenosti principa dobrog upravljanja u jedinicama lokalne samouprave u Crnoj Gori Page 2

Sadržaj:

UVOD

Kontekst…………………………………………………………………………………………5

Ciljevi projekta…………………………………………………………………………………..9

Ciljevi

istraživanja………………………………………………………………………………….......10

Metodologija istraživanja i

uzorak...........................................................................................................................................10

REZIME.......................................................................................................................................14

NALAZI ISTRAŽIVANJA PO OPŠTINAMA

GLAVNI GRAD

PODGORICA................................................................................................................................24

PRIJESTONICA

CETINJE........................................................................................................................................27

OPŠTINA ANDRIJEVICA............................................................................................................32

OPŠTINA BAR..............................................................................................................................37

OPŠTINA BERANE......................................................................................................................42

OPŠTINA BIJELO POLJE.............................................................................................................49



OPŠTINA BUDVA........................................................................................................................55

OPŠTINA DANILOVGRAD........................................................................................................61

OPŠTINA HERCEG NOVI...........................................................................................................67

OPŠTINA KOLAŠIN.....................................................................................................................72

OPŠTINA KOTOR........................................................................................................................74

OPŠTINA MOJKOVAC................................................................................................................81

OPŠTINA NIKŠIĆ........................................................................................................................85

OPŠTINA PLAV...........................................................................................................................89

OPŠTINA PLJEVLJA....................................................................................................................94

OPŠTINA PLUŽINE.....................................................................................................................97

OPŠTINA

ROŽAJE.......................................................................................................................................101

OPŠTINA

TIVAT..........................................................................................................................................104

OPŠTINA ULCINJ......................................................................................................................109

OPŠTINA

ŠAVNIK......................................................................................................................................112

OPŠTINA

ŽABLJAK....................................................................................................................................116

ZAKLJUČCI I PREPORUKE

Zaključci istraživanja i preporuke..............................................................................................119



ANEKSI

ZAHTJEVI ZA SLOBODAN PRISTUP

INFORMACIJAMA..............................................................................................................124

1. GRAĐANSKA PATICIPACIJA................................................................................124

2. SARADNJA LOKALNE SAMOUPRAVE I NVO....................................................129

3. TRANSPARENTNOST I ODGOVORNOST LOKALNE SAMOUPRAVE.............133

VODIČ ZA FOKUS GRUPU………………………………………………………………..139

1. VODIČ ZA FOKUS GRUPU NVO……………………………………………….....139

2. VODIČ ZA FOKUS GRUPU LOKALNA

SAMOUPRAVA……………………………....................................................................142



UVOD

Kontekst

Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) je prije deset godina počeo kampanju čiji

je cilj bio uspostavljanje institucionalnog oblika saradnje lokalnih samouprava i nevladinih

organizacija u Crnoj Gori i unapređenje učešća građanki i građana u procesu donošenja

odluka na lokalnom nivou.

Početkom 2003. godine, CRNVO je kao odgovor na potrebu stvaranja institucionalnog okvira

saradnje lokalne samouprave i NVO, ponudio nevladinim organizacijama i lokalnim

samoupravama prijedlog Deklaracije o principima i prioritetima saradnje lokalne

samouprave i nevladinih organizacija koja je sadržala segmente koji se tiču zajedničkih

vrijednosti i principa koje u svom radu trebaju poštovati nevladine organizacije i lokalna

uprava. Dokumentom su bile predložene i obaveze lokalnih uprava, Skupština opština i

nevladinih organizacija.



Promjene na nivou opština u Crnoj Gori bile su neophodne, u kontekstu donošenja svih

neophodnih dokumenata koji uređuju učešće građana i nevladinih organizacija u procese

odlučivanja na lokalnom nivou. Takođe, bilo je neophodno istraživati i pratiti rezultate

saradnje NVO i organa lokalne uprave u svim opštinama. Prije deset godina, situacija u

crnogorskim opštinama, u pogledu učešća građana i NVO u procesima donošenja odluka i u

pogledu transparentnosti rada bila je na vrlo nezadovoljavajućem nivou. Građani, kao i NVO,

nijesu imali dovoljno informacija o svim mogućnostima njihovog uključivanja u ove procese,

tako da ih nijesu ni koristili. Nedostatak informacija rezultirao je time da građani nijesu

pokazivali dovoljno interesovanja da se uključe u process donošenja odluka. Sve važnije

odluke, koje se direktno tiču kreiranja uslova za život građana u njihovim lokalnim

zajednicama, donosile su se bez njihove aktivne participacije. Službenici lokalne uprave

nijesu imali razvijenu svijest o potrebi saradnje sa nevladinim organizacijama i uključivanju

građana u njihov rad. Inicijalni problem neinformisanosti, otvarao je druge prepreke za ovu

saradnju. Lokalna samouprava nije prepoznavala značaj rada nevladinih organizacija, pa su i

izvori finansiranja na lokalnom nivou, koje su opštine opredjeljivale za rad NVO, bili

oskudni. Ovakva situacija je bila nepovoljna za finansijsku održivost nevladinog sektora. Tako

su i potrebe i interesi građana, zastupljeni u radu nevladinih udruženja, imali malo prostora

za afirmaciju.

Nakon donošenja Zakona o lokalnoj samoupravi 2003. godine, fokus kampanje CRNVO-a bio

je usmjeren na usvajanje akata koje je trebalo donijeti na osnovu Zakona: Statut opštine,

Odluka o učešću stanovništva u vršenju javnih poslova, Odluka o kriterijumima, načinu i

postupku raspodjele sredstava nevladinim organizacijama, Poslovnik o radu Skupštine

opštine, Odluka o savjetu za razvoj i zaštitu lokalne samouprave, Odluka o mjesnim

zajednicama. Upravo je donošenje svih ovih akata predstavljalo prvi korak ka demokratizaciji

procesa donošenja odluka na lokalnom nivou. Proces implementacije Zakona i donošenja

svih ovih akata nije bio jednostavan.



Izvod iz Zakona o lokalnoj samoupravi

ODNOSI ORGANA LOKALNE SAMOUPRAVE I NEVLADINIH ORGANIZACIJA

Član 116

U cilju afirmisanja otvorenog i demokratskog društva, organi lokalne samouprave saradjuju

sa nevladinim organizacijama.

Saradnja iz stava 1 ovog člana, ostvaruje se naročito:

1) informisanjem o svim pitanjima značajnim za nevladin sektor;

2) konsultovanjem nevladinog sektora o programima razvoja lokalne samouprave i

nacrtima opštih akata koje donosi Skupština;

3) omogućavanjem ušešća u radu radnih grupa za pripremu normativnih akata ili izradu

projekata i programa;

4) organizovanjem zajedničkih javnih rasprava, okruglih stolova, seminara i sl.;

5) finansiranjem projekata nevladinih organizacija od interesa za lokalno stanovništvo, pod

uslovima i po postupku, propisanim opštim aktom opštine;

6) obezbjedjivanjem uslova za rad nevladinih organizacija, u skladu sa mogućnostima

lokalne samouprave i

7) na drugi način propisan Statutom opštine.”

Činjenica da danas sve opštine u Crnoj Gori imaju usvojena sva dokumenta koja dodatno

uređuju učešće građana i nevladinih organizacija u procese kreiranja odluka na loklanom

nivou nije samo kvantitativni domet kampanje. Ova situacija ukazuje na jednu mnogo

značajniju promjenu a to je svijest crnogorskog društva o potrebi razvoja i afirmacije civilnog

društva. Višegodišnja kampanja je proizvela značajan efekat u smislu razvijanja svijesti

rukovodećih struktura na lokalnom nivou o potrebi saradnje sa nevladinim organizacijama i

njihvog uključivanja u rad tih organa. Danas, zahvaljujući napornom trudu i stalnoj afirmaciji

svog rada, nevladine organzacije u značajnoj (ali još uvijek nedovoljnoj) mjeri učestvuju u

radnim grupama koje formiraju organi lokalne uprave radi donošenja lokalnih akata. Takođe,

organi lokalne uprave pozivaju nevladine organizacije i građane na učešće u javnim

raspravama oko nacrta lokalnih dokumenata. Odziv i učešće civilnog društva se iz godine u

godinu povećava, pa i prihvatanje njihovih sugestija i prijedloga na razna dokumenta bilježi

progres.



U periodu od 2005. do 2009. godine CRNVO je, koristeći adekvatnu metodologiju, uradio 4

godišnja izvještaja o saradnji lokalnih samouprava i NVO na osnovu kojih se kontinuirano

unapređivao normativni okvir kao i funkcionalnost odnosa lokalnih samouprava i NVO.

Danas u Crnoj Gori postoje opštine koje služe kao primjer dobre prakse za saradnju sa

nevladinim organizacijama. Dugogodišnja incijativa na ovom polju dovela je i do toga da

jedna crnogorska opština (Tivat), nakon usvajanja svih sugestija od strane nevladinog sektora

ima usvojena sva dokumenta koja uređuju saradnju sa NVO onako kako su predložile

nevladine organizacije, a na isti način razrađen i institut “prazne stolice”. Iskustva ove

opštine, kao dobra praksa, predstavljaju se zemljama regiona u pitanjima saradnju sa NVO

sektorom i participacijom građana u odlučivanju.

Lokalne samouprave i nevladine organizacije iz godine u godinu pokazuju zrelost u svom

radu i međusobnim odnosima. Ipak, bez obzira na sve pomake koji su uočljivi za ovih

nekoliko godina rada i dalje postoji prostor za progres u ovim oblastima. Zato je neophodno

stalno pratiti i pospješivati ove oblike saradnje, stvarati kvalitetne normativne okvire i

mehanizme za uključivanje civilnog društva u sve procese odlučivanja. CRNVO će i dalje

aktivno raditi na demokratizaciji lokalnih uprava u Crnoj Gori i stvaranju uslova za efikasno i

efektivno učešće civilnog društva na ovim nivoima odlučivanja.

Svi napori civilnog društva na unapređenju demokratskih načela na lokalnom nivou urađeni

su uz veliku stručnu i logističku podršku Zajednice opština Crne Gore.

Zajednica opština Crne Gore u saradnji sa Ministarstvom unutrašnjih poslova i Centrom za

razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) uradila je Modele akata kojima se uređuju odnosi

lokalnih samouprava i nevladinih organizacija i to: Sporazum o saradnji skupštine opštine i

nevladinih organizacija; Odluku o Savjetu za saradnju lokalne samouprave i nevladinih

organizacija; Odluku o načinu i postupku učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih

poslova; Odluku o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava nevladinim

organizacijama. Takođe, usvojen je i Model Poslovnika o radu skupštine opštine.



Upravni odbor Zajednice opština prihvatio je ove Modele na sjednici održanoj 5. oktobra

2011. godine i uputio preporuku svim jedinicama lokalne samouprave da usvoje ove

dokumente i daju doprinos daljem unapređenju odnosa lokalnih samouprava i NVO.

Transparentnost rada jedinica lokalne samouprave se unaprijeđivala iz godine u godinu pa i

ovom segmentu postoje primjeri dobre prakse u pogledu e-uprave i dostupnosti važnih

informacija i akata na internet prezentaciji opština.

Odnosi građana i NVO kao i transparentnost rada jedinica lokalne samouprave potrebno je

kontinuirano unapređivati u cilju poboljšanja uslova života građana koji obezbjeđuju

odgovorne i efikasne lokalne samouprave. Praćenje napretka u ovim oblastima je preduslov u

kreiranju novih rješenja od kojih će koristi imati građani.

Ciljevi projekta

Ciljevi projekta “Jačanje demokratije u Crnoj Gori“ koji realizuje Centar za razvoj nevladinih

organizacija (CRNVO) uz podršku OSCE misije u Crnoj Gori su unaprijeđenje rada lokalne

samouprave u polju saradnje sa nevladinim organizacijama kao i dalje uspostavljanje principa

dobrog upravljanja i praćenja implementacije istih u radu lokalne samouprave.

Monitoring implementacije regulative kojom se uređuje učešće građana na lokalnom nivou

praćenju saradnje između nevladinih organizacija i lokalnih samouprava i transparentnost

rada i odgovornost lokalnih samouprava realizovan je u svim crnogorskim opštinama

Specifični ciljevi projekta su:

- Unaprijeđenje učešća nevladinih organizacija u radu lokalne samouprave

- Veći nivo znanja i uključenosti nevladinih organizacija u rad lokalne samouprave

- Veći stepen informisanosti predstavnika lokalne samouprave i nevladinih organizacija

o regulativama koje uređuju saradnju nevladinih organizacija i lokalne samouprave.

- Identifikovanje postojećih problema u komunikaciji i odnosu prema nevladinim

organizacijama od strane lokalne samouprave i obratno.

- Obezbjeđivanje jasnih smjernica u cilju poboljšanja trenutačne situacije u vidu

preporuka i zaključaka.



Ciljevi istraživanja

Ciljevi istraživanja su dobijanje informacija od strane lokalne samouprave vezano za

građansku participaciju na lokalnom nivou, stepen usvajanja Odluka na osnovu preporuka

odnosno modela donijetih od strane Zajednice opština Crne Gore, saradnju između lokalne

samouprave i nevladinih organizacija na osnovu člana 116. Zakona o lokalnoj samoupravi,

kao i za dobijanje informacija koje se tiču transparentnosti i odgovornosti u radu lokalne

samouprave, putem Zahtjeva za slobodan pristup informacijama i Fokus grupa.

Cilj istraživanja predstavlja i analiza problema koji su prisutni u saradnji lokalne samouprave

i nevladinih organizacija kao i u samom radu lokalne samouprave i pronalaženje jasnih i

direktnih načina za prevazilaženje postojećih problema.

Metodologija istraživanja i uzorak

Metodologija istraživanja obuhvatila je zahtjeve za slobodan pristup informacijama u posjedu

organa lokalne samouprave i fokus grupe organizovane sa predstavnicima nevladinih

organizacija i lokanih samouprava.

Zahtjev za slobodan pristup informacijama

Pravo na pristup informacijama u posjedu organa vlasti ostvaruje se na način i po postupku

propisanim Zakonom o slobodnom pristupu informacijama („Službeni list Crne Gore”, br.

44/12) po kome svako domaće i strano fizičko i pravno lice ima pravo na pristup

informacijama, bez obaveze da navodi razloge i objašnjava interes traženja informacija.

CRNVO je tokom istraživanja uputio ukupno 6 Zahtjeva za slobodan pristup informacijama

svim opštinama u Crnoj Gori. Zahtjevi su podijeljeni u tri grupe shodno oblastima koje smo

nadgledali u okviru projekta i to:

Građanska participacija na lokalnom nivou;

Saradnja između lokalne samouprave i NVO;



Transparentnost i odgovornost lokalne samouprave.

Prvom grupom zahtjeva iz oblasti građanske participacije na lokalnom nivou pratili smo

sprovođenje Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni list Crne Gore”, br. 38/12) u dijelu koji

uređuju članovi 99-116, Statuta opština (u dijelu u kom se odnose na predmetnu oblast) i

Odluke o učešću lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova. Po jedan zahtjev iz ove

oblasti je upućen skupštinama i glavnim administratorima svih opština u Crnoj Gori 26.

marta 2013. godine.

U okviru dijela koji se tiče saradnje između lokalne samouprave i nevladinih organizacija,

vršili smo monitoring Zakona o lokalnoj samoupravi (član 116) kao i stepena usklađenosti

sledećih dokumenata: Odluke o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava NVO,

Odluke o Sporazumu o saradnji Skupštine opštine i nevladinih organizacija, Odluke o Savjetu

za saradnju lokalne samouprave sa nevladinim organizacijama, Odluke o načinu i postupku

učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova, Poslovnika Skupštine opštine, na

osnovu Modela koje je predložila Zajednica opština Crne Gore. Zahtjevi iz ove oblasti su

upućeni skupštinama i glavnim administratorima svih opština u Crnoj Gori 02. i 05. aprila

2013. godine.

Trećim dijelom zahtjeva koje smo takođe podijelili u dvije grupe tražili smo informacije iz

oblasti transparentnost i odgovornost lokalne samouprave koji su utvrđeni Zakonom o

lokalnoj samoupravi (član 138). Po jedan zahtjev iz ove oblasti je upućen skupštinama i

glavnim administratorima svih opština u Crnoj Gori 15. i 22. aprila 2013. godine.

Fokus grupa

Fokus grupa je metoda koja je zahvalna za prikupljanje kvalitativnih podataka o

uspješnosti/rezultaitma aktivnosti. U odnosu na intervju, njome se brže i jeftinije prikupljaju

podaci. Grupa učesnika je sastavljena od 6 do 12 osoba, a učesnici daju odgovor na 5 do 8

pitanja. Uobičajeno trajanje fokus grupe je od 90 do 120 minuta. U izvođenju fokus grupe,

potrebno je učešće jednog facilitatora i asistenta (note taker). Facilitator usmjerava rad grupe

u skladu sa već unaprijed pripremljenim vodičem.

U okviru projekta održano je 14 fokus grupa i to 7 sa predstavnicima lokalne samouprave i 7

sa predstavnicima nevladinih organizacija. Fokus grupama smo obuhvatili sve gradove u

Crnoj Gori po sledećem rasporedu:



Podgorica, 10. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Podgorica,

Cetinje i Danilovgrad;

Bar, 15. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Bar i Budva;

Nikšić, 16. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Nikšić, Šavnik,

Plužine i Žabljak;

Kolašin, 17. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Bijelo Polje,

Kolašin, Mojkovac i Pljevlja;

Berane, 23. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Berane, Andrijevica,

Rožaje i Plav;

Ulcinj, 24. 05. 2013. godine;

Herceg Novi, 27. 05. 2013. godine, gradovi obuhvaćeni fokus grupama: Herceg Novi,

Tivat, Kotor.

U fokus grupama je učestvovalo 60 predstavnika nevladinih organizacija i 40 činovnika

lokalnih uprava.

Pregled učešća ispitanika po gradovima

Opština Fokus grupa

NVO Lokalna samouprava

Andrijevica 2

Bar 7 2

Berane 7 2

Bijelo Polje 3

Budva 2

Cetinje 1 4

Danilovgrad 2 3

Herceg Novi 9 3

Kolašin 1 1

Kotor 1 3

Mojkovac 3 2

Nikšić 5 2

Plav 1 2

Plužine 2

Pljevlja



Podgorica 5 3

Rožaje 3

Tivat 2

Ulcinj 12 3

Šavnik

Žabljak 2

UKUPNO 60 40

S obzirom da tokom realizacije istraživanja nisu dostavljeni svi neophodni odgovori, a vođeni

namjerom da damo svima priliku da u direktnoj komunikaciji dobijemo nedostajuće

odgovore i eventualna pojašnjenja koja će ovaj Izvještaj učiniti kvalitenijim, organizovan je

sastanak sa predstavnicima lokalnih samouprava 28. juna 2013. godine. Nakon ovog sastanka,

uz dopune koje su dostavljene od strane loklanih samouprava, urađena je finalna verzija

Izvještaja.



REZIME

Ovaj dokument sadrži podatke u vezi sa Istraživanjem o ispunjenosti principa dobrog

upravljanja u jedinicama lokalne samouprave u Crnoj Gori u 2012. godini. Istraživanje je

sprovedeno u svim crnogorskim opštinama u periodu od februara do jula 2013.g.

Istraživanjem su obuhvaćeni predstavnici struktura lokalnih organa vlasti i predstavnici

lokalnih nevladinih organizacija.

Istraživanje sadrži informacije o stavovima predstavnika nevladinih organizacija i

predstavnika lokalnih samouprava koji se tiču saradnje na relaciji lokalna samouprava-NVO.

Rezultati dobijeni upotrebom metoda fokus grupe i zahtjeva za slobodan pristup

informacijama u posjedu jedinice lokalne samouprave odslikavaju trenutni stepen ostvarene

saradnje na lokalnom nivou, posmatran kroz primjenu odredbi Zakona o lokalnoj

samoupravi. Takođe, Izvještajem su obuhvaćene informacije o implementaciji regulative

kojom se uređuje učešće građana na lokalnom nivou i transparentnost rada i odgovornost

lokalnih samouprava posmatrana kroz primjenu odredbi statuta i odluka o načinu i postupku

učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova, Zakona o slobodnom pristupu

informacijama.

Takođe, istraživanje nudi i preporuke za unapređenje saradnje lokalne samouprave i

nevladinih organizacija, transparentnosti rada i učešća građana u donošenju odluka na

loklanom nivou za svaku opštinu ponaosob, kao i generalne preporuke i zaključke koji su

zajednički za sve opštine u Crnoj Gori.

Ovaj dokument nudi i pregled usvojenih dokumenata u skladu sa modelima Zajednice

opština Crne Gore kojima se unapređuje saradnja sa NVO i učešće građana u odlučivanju.

Obaveze se tiču usvajanja sljedećih dokumenata na lokalnom nivou:



Sporazum o saradnji Skupštine opštine i nevladinih organizacija

Odluka o Savjetu za saradnju lokalne samouprave i nevladinih organizacija

Odluka o načinu i postupku učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova

Odluka o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava nevladinim

organizacijama Poslovnik Skupštine opštine

U istraživanju je učestvovalo 60 predstavnika nevladinih organizacija i 40 predstavnika

lokalne samouprave.

Rezultati istraživanja grupisani su prema obavezama lokalnih samouprava u oblastima:

Građanske participacije

Ostvarivanja saradnje sa nevladinim organizacijama

Transparentnosti i odgovornost lokalnih samouprava

Ključni nalazi istraživanja:

Građanska participacija

Participacija građana je veoma ograničenog dometa. I pored zakonskih

mehanizama za učešće građana u procesu donošenja odluka, veoma rijetko se

koriste mogućnosti. Građani su veoma neinformisani o mehanizmima učešća u

odlučivanju a nemaju neophodnu logističku i stručnu pomoć u pripremi akata

kojima se pokreću pojedini mehanizmi učešća.

U 2012. godini skoro da nije bilo incijativa podnijetih od strane građana

nadležnim organima lokalne samouprave; U 2012. godini podnesene su svega 2

građanske inicijative. Zborovi građana su održani u svega 9 opština. Mjesni i

opštinski referendumi su raspisani samo u dvije opštine. Građanske žalbe,

peticije i predlozi nisu podnijeti u 2012. u nijednoj od opština.



Obaveza donošenja Plana učešća građana u donošenju odluka se tumači na

različite načine i ne postoji u nijednoj opštini kao cjelovit dokument koji daje

zbirni pregled svih dokumenata koji će tokom kalendarske godine biti predmet

javne rasprave.

U izradi akata od zajedničkog interesa u 2012 godini nije se u nijednoj opštini

primjenila obaveza prethodnog konsultovanja građana (konsultovanje u

pripremnom postupku izrade akata kako bi se utvrdili problemi u primjeni

akta i utvrdile potrebe građana).

Javne rasprave se uglavnom sprovode u skladu sa propisanim pravilima ali se

ne poštuje u svim situacijama obaveza izrade izvještaja sa javne rasprave.

Takođe, izvještaji sa javne rasprave se ne objavljuju na internet prezentaciji

opština.

Pregled građanske participacije po opštinama

Opština Broj

održanih

Zborova

građana

Broj

održanih

Javnih

rasprava

Broj

građanskih

inicijativa

Broj

inicijativa

Broj

mjesnih/

opštinskih

referendu

ma

Broj žalbi,

peticija i

predloga

Cetinje 3 12 0 11 0 0

Podgorica / / 0 / / /

Andrijevica / 1 0 0 0 0

Bar / 16 / 0 0 0

Berane 4 12 0 87 1 /

Bijelo Polje 5 4 0 10 0 /



Budva 2 3 1 3 0 /

Danilovgrad / 4 0 14 0 0

Herceg Novi / 14 0 / 0 /

Kolašin / 4 0 0 0 0

Kotor 1 17 / 0 0 /

Mojkovac 3 3 0 0 0 0

Nikšić / 2 0 / / /

Plav / 4 0 0 1 0

Pljevlja 1 3 / / / /

Plužine / 2 0 0 0 0

Rožaje / 4 0 0 0 0

Tivat 1 18 / 0 0 0

Ulcinj 4 / 0 / / /

Šavnik / 3 0 0 0 0

Žabljak / / 1 0 0 0

Ukupno 24 126 2 125 2 0

Ostvarivanja saradnje sa nevladinim organizacijama

Organi lokalne samouprave su, na osnovu člana 116 Zakona o lokalnoj

samoupravi, vršili informisanje nevladinih informacija o pitanjima vezanim za

nevladin sektor. Mehanizmi informisanja koji su primijenjeni su mediji,



internet prezentacija opštine, učešće na sastancima i različitim formama

skupova.

Na osnovu člana 116 Zakona o lokalnoj samoupravi, vršeno je konsultovanje

nevladinih organizacija o programima razvoja lokalne samouprave i nacrtima

opštih akata koje donosi skupština. Obično je konsultovanje vršeno u procesu

izrade planskih dokumenata, budžeta opštine itd. U Prijestonici Cetinje je

formiran Forum za učešće javnosti kao mehanizam za direktnog povezivanja sa

građanima.

Na osnovu člana 116 Zakona o lokalnoj samoupravi omogućeno je učešće

nevladinih organizacija u radu radnih grupa za pripremu normativnih akata ili

izradu projekata i programa. Uključivanje NVO zavisilo je od kapaciteta

organizacija a vidna je rezervisanost službenika lokalne uprave prema

potencijalima NVO u nekim sektorskim oblastima. Učešće predstavnika NVO

u radnim grupama nije prepoznato i kao mogućnost za dodatno usavršavanje

predstavnika NVO.

Na osnovu člana 116 Zakona o lokalnoj samoupravi nije bilo organizovanja

zajedničkih javnih rasprava. Okrugli stolovi u saradnji sa nevladinim

organizacijama organizovani su veoma rijetko u 2012 godini.

Finansiranje projekata nevladinih organizacija od interesa za lokalno

stanovništvo na osnovu člana 116 Zakona o lokalnoj samoupravi, realizovano

je sa raličitim stepenom uspjeha. U nekim opštinama nije bilo raspisanih

konkursa, u nekim opštinama i pored potpisanih ugovora nije došlo do isplate

sredstava. Proces raspodjele su pratili sporadični prigovori dijela nevladinih

organizacija u odnosu na proces odlučivanja i transparentnost u donošenju

odluka, konflikt interesa. Kao najveći problem prepoznat je drastično

smanjenje sredstava za ovu namjenu u najvećem broju opština.

Opštine su u manjem broju slučajeva doprinijele obezbjeđivanju prostornih

uslova za rad nevladinih organizacijama dajući im na korištenje kancelarije za

rad. Ovaj proces pratili su prigovori da se bez jasnih kriterijuma dodjeljuje

prostor za rad.



Osim pomenutih, bilo je još nekih vidova saradnje lokalne samouprave i

nevladinih organizacija, koji se uglavnom odnose na ustupanje opštinskih sala

za održavanje skupova NVO.

Pregled broja usvojenih Odluka na osnovu Modela odluka koje je preporučila Zajednica

opština Crne Gore

Model Odluke Broj opština u kojim

je usvojen

Broj opština u

kojim nije usvojen

Nema

informacija

Sporazum o saradnji

Skupštine opštine i

nevladinih organizacija

2 16 3

Odluka o Savjetu za

saradnju lokalne

samouprave i nevladinih

organizacija

4 13 4

Odluka o načinu i

postupku učešća lokalnog

stanovništva u vršenju

javnih poslova

8 8 5

Odluka o kriterijumima,

načinu i postupku

raspodjele sredstava

nevladinim organizacijama

5 13 3

Poslovnik Skupštine

opštine

10 7 4



Transparentnosti i odgovornost lokalnih samouprava

Na internet stranici opština objavljeni su statuti opštine i poslovnici o radu

skupštine opštine. Na internet stranicama najvećeg broja opština objavljene su

odluke koje je donijela skupština opštine u 2012. godini.

Zanemarljiv broj građana je pratio rad sjednica skupština opštine u 2012.

godini.

Sjednice skupštine opštine su najavljivane putem internet stranice opštine u

toku 2012. godine. Putem internet stranice u opštinama su u toku 2012. godine

bile dostupne informacije o dnevnom redu sjednice skupštine opštine. Putem

internet stranice u opštinama u toku 2012. godine nisu bili dostupni materijali

za tačke koje su bile na dnevnom redu sjednica skupština opštine.

Na internet stranicama opština uglavnom nisu objavljeni akti (odluke,

uputstva, pravilnici, rješenja, zakljuci) koje donosi predsjednik opštine.

Na internet stranicama opština objavljeni su budžeti opština za 2012. godinu.

Polugodišnji izvještaji o izvršenju budžeta i investicione politike za 2012.

godinu objavljeni su u manjem broju opština na internet prezentaciji. Završni

račun za 2012. godinu uglavnom su objavile sve opštine na svojim internet

prezentacijama.

Na internet stranicama opština u 2012. godini objavljeni su planski

dokumenti, program uređenja prostora, program razvoja jedinice lokalne

samouprave.

Izvještaji o radu javnih službi čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave nisu

objavljivani na internet stranici opštine u 2012. godini.



Na internet stranici opštine u 2012. godini objavljene su u manjem broju

slučajeva odluke o dodjeli poslova i usluga i zaključeni ugovori sa pravnim i

fizičkim licima, kao i pojedinačne odluke i drugi akti i ugovori zaključeni u

postupku raspolaganja imovinom opštine.

Na internet stranicama opština u 2012. godini nije objavljena evidencija o

neposrednom uvidu građana u akte na osnovu Zakona o slobodnom pristupu

informacijama.

Na internet stranicama opština u 2012. godini u veoma malom broju opština

objavljena su imena članova organa upravljanja, nadzornih odbora i organa

rukovođenja u javnim službama čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave.

Na internet stranicama opština u 2012. godini nije objavljen akt kojim se

uređuje broj i struktura zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz

budžeta jedinice lokalne samouprave.

Na internet stranicama opština u 2012. godini nije bila dostupna evidencija i

sadržaj propisanih oblika učešća građana u izjašnjavanju i odlučivanju

(incijativa, građanska incijativa, zbor građana, referendum (mjesni i opštinski),

i drugi oblici utvrđeni statutom). Takođe, na internet stranicama opština u

2012. godini nisu objavljeni odgovori nadležnih organa povodom pokrenutih

oblika učešća građana u izjašnjavanju i odlučivanju (incijativa, građanska

incijativa, zbor građana, referendum (mjesni i opštinski), i drugi oblici

utvrđeni statutom).

U 2012 godini samo u manjem broju slučajeva su održani sastanci predsjednika

opštine sa predstavnicima lokalnih nevladinih organizacija.

Informacioni centar u takvom ili sličnom obliku funkcioniše u većem broju

opština.

Na internet stranicama opština u 2012. godini nije bio dostupan obrazac za

podnošenje zahtjeva za slobodan pristup informacijama. Takođe, uglavnom

nisu bili dostupni podaci o kontakt osobi za postupanje po zahtjevu za



slobodan pristup informacijama kao ni podaci o vrstama informacija u posjedu

opštine.

Savjet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave još uvijek u najvećem broju

opština ne ostvaruje svoju funkciju na optimalan način. Savjet nema svoj

budžet a na internet stranici opštine ne objavljuju svoje preporuke, zahtjeve,

incijative itd.

Pregled broja sjednica, budžeta i objavljivanja preporuka Savjeta za razvoj lokalne

samouprave po crnogorskim opštinama

Opština Broj sjednica

koje je održao

Savjet za razvoj

lokalne

samouprave

Da li Savjet ima

sopstveni

budžet

Da li Savjet

objavljuje

preporuke,zahtjeve,

inicijative na

internet stranici

Podgorica 6 Ne Ne

Cetinje 1 Ne Ne

Andrijevica 0 Ne Ne

Bar 2 Ne Ne

Berane 2 Ne Da

Bijelo Polje / / /

Budva / / /

Danilovgrad / / /

Herceg Novi 0 Ne Ne

Kolašin / / /



Kotor 0 Ne Ne

Mojkovac / / /

Nikšić 5 Ne Da

Plav 9 Ne Ne

Pljevlja 5 Ne Da

Plužine 1 Ne Da

Rožaje / / /

Tivat 7 Ne Ne

Ulcinj Savjet nije

funkcionalan

Ne Ne

Šavnik / Ne Ne

Žabljak / / /



NALAZI ISTRAŽIVANJA PO OPŠTINAMA

GLAVNI GRAD PODGORICA

1. Građanska participacija na lokalnom nivou

Nije bilo podnijetih građanskih inicijativa.

U skladu sa Odlukom o učešću lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova, Sekretarijat za

lokalnu samoupravu uputio je građanima obavještenje o pristupanju izradi Strateškog plana

razvoja Glavnog grada za period 2012-2017. godine, Javni poziv za konsultovanje sa

građanima u vezi izrade Akcionog plana za borbu protiv korupcije u Glavnom gradu,

Obavještenje da je u toku izrada nove Odluke o mjesnim zajednicama (postupak

konsultovanja građana sprovodi se u pisanoj i elektronskoj formi za područje Glavnog grada i

gradskih opština Tuzi i Golubovci), Javni poziv za konsultovanje sa građanima a prvenstveno

mladima od 15 do 30 godina života u vezi izrade Lokalnog plana akcije za mlade u Glavnom

gradu (2012-2014).

Ovaj Sekretarijat je objavio Program javne rasprave i iste održao za: Nacrt Strateškog plana

razvoja Glavnog grada 2012-2017. godine, Nacrt Odluke o naseljima i granicama naselja na

teritoriji Glavnog grada – Podgorica, Nacrt Odluke o mjesnim zajednicama i Nacrt Odluke o

dopuni Statuta Glavnog grada – Podgorica. Nacrti navedenih akata dostavljeni su CRNVO - u

zajedno sa programom javne rasprave.

2. Saradnja nevladinih organizacija i lokalne samouprave



2.1. Nalazi sa fokus grupe

2.1.1. Nevladine organizacije

Internet stranica Glavnog grada je transparentna ali bi trebalo poboljšati neformalnu

komunikaciju. Stanje je nezadovoljavajuće što se tiče odgovaranja na zahtjeve za slobodan

pristup informacijama, rokovi se gotovo nikada ne poštuju. Prilikom učešća u radnim

grupama, postoji pasivnost kod samih NVO, a kada je u pitanju korišćenje instituta „prazna

stolica”, trebalo bi ustanoviti praksu rotiranja predstavnika NVO i ovaj institut dodatno

urediti pravnim regulativama. Stvaranje jednog tijela koje bi koordiniralo rad nevladinih

organizacija bio bi korak ka unapređenju saradnje. Kada je u pitanju organizovanje

zajedničkih javnih rasprava, okruglih stolova, seminara i slično, u značajnoj mjeri postoji

pasivnost nevladinih organizacija (mada treba praviti razliku između aktivnih NVO i onih

koje samo formalno postoje) ali i ukoliko se organizuje neka zajednička aktivnost, to je

najčešće na inicijativu nevladinog sektora a ne lokalne samouprave. Predstavnici Udruženja

mladih sa hendikepom najčešće ne posjećuju zajedničke događaje i kada dobiju poziv, a jedini

razlog je nepristupačnost prostorija osobama sa hendikepom. Što se tiče obezbjeđivanja

uslova za rad nevladinim organizacijama, postoje određene olakšice za osobe sa invaliditetom

prilikom iznajmljivanja prostorija. Jedan od glavnih konkretnih predloga sa fokus grupe je

formiranje posebne asocijacije – grupe NVO koja bi nastupala kao predstavnik svih NVO

prema lokalnoj samoupravi.

2.1.2. Lokalna samouprava

Saradnja između NVO i lokalne samouprave se sprovodi na osnovu Odluke o učešću lokalnog

stanovništva. Povratne informacije od građana ( pa tako i od NVO) dobijaju se putem anketa i

upitnika kroz razvijen sistem mjesnih zajednica kao i elektronskim putem, putem sajta i e-

maila. Primijećeno je da je interakcija sa stanovništvom putem internet stranice na niskom

nivou, kao dokaz uzimajući mali broj anketa koje su popunjene na sajtu od strane posjetioca

istog, rješenje je promocija i popularizacija sajta, što u ovom trenutku nije moguće zbog

nedostatka finansijskih sredstava.



Navedeno je da je lokalna samouprava raspoložena da uključi predstavnike NVO u rad radnih

grupa ali da vide problem u nedostatku kvalitetnog registra NVO i da velikom broju

predstavnika NVO nedostaju kvalifikacije i ekspertiza kako bi kvalitetno učestvovali u radu

radnih grupa. Takođe kao prepreku vide nedostupnost kvalifikacija i obrazovnih profila

predstavnika NVO koje bi oni pozivali u radne grupe. Od CRNVO očekuju da se angažuje na

tom polju.

U Podgorici, Opština je ustupila prostor Sigurnoj ženskoj kući ( SŽK) i takođe postoji Odluka

o zakupu poslovnih prostora koji se nalaze u vlasništvu Glavnog grada gdje postoje određene

olakšice za NVO pri zakupu poslovnih prostora koji su u vlasništvu Glavnog grada

Izražena je potreba za donošenjem Sporazuma o saradnji NVO i Glavnog grada, koji treba da

bude institucionalno jak i za koji treba pronaći najbolji način implementacije i regulacije.

2.2. Saradnja između lokalne samouprave i nevladinih organizacija na osnovu člana 116.

Zakona o lokalnoj samoupravi

CRNVO nije dobio informacije od Glavnog grada koji se tiče Saradnje lokalne samouprave i

nevladinih organizacija.

2.3. Monitoring usvajanja Odluka na osnovu Modela predloženih od strane Zajednice

Sporazum o saradnji Skupštine opštine i


Odluka o Savjetu za saradnju lokalne

samouprave i nevladinih organizacija

Odluka o načinu i postupku učešća lokalnog

stanovništva u vršenju javnih poslova

Odluka o kriterijumima, načinu i postupku

raspodjele sredstava nevladinim

organizacijama

Poslovnik Skupštine opštine.



3. Transparentnost i odgovornost lokalne samouprave

Preporuke

Neophodno je generalno učiniti rad lokalne samouprave transparentim u polju

informisanja NVO i poštovanja Zakona o slobodnom pristupu informacijama

Potrebno je usvojiti Odluku o Savjetu za saradnju lokalne samouprave i NVO

kao i Odluku o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava

nevladinim organizacijama u skladu sa Modelima odluka preporučenim od

strane Zajednice opština.

Popularizovati internet stranicu opštine, staviti u funkciju bazu podataka NVO

koja postoji u lokalnoj upravi i kreirati mailing listu čiji bi članovi bile NVO iz

Podgorice i predstavnici lokalne samouprave

Oformiti Kancelariju NVO koja bi bila spona između NVO i lokalne

samouprave

PRIJESTONICA CETINJE




U Prijestonici Cetinje podneseno je 11 zahtjeva građana Sekretarijatu za planiranje i uređenje

prostora i zaštitu životne sredine i to tokom izrade Prostorno urbanističkog plana i Strateške

procjene uticaja- zainteresovani korisnici su dostavljali inicijative. Nije bilo inicijativa

podnesenih od strane građana Sekretarijatu za socijalnu politiku i mlade i Sekekretarijatu za

finansije i razvoj preduzetništva.

U Prijestonici Cetinje nije raspisivan opštinski ili mjesni referendum i nije podnesena nijedna

građanska žalba, peticija ili predlog.

U toku 2012.godine su održani sljedeći zborovi građana na teritoriji Prijestonici Cetinje:

25.09.2012.godine na Trešnjevu, 28.10.2012.godine u Gornjem Ceklinu i 11.11.2012.godine

na Njegušima.

U postupku izrade akata od zajedničkog interesa tokom 2012. godine nije primjenjivan

postupak prethodnog konsultovanja, a održano je 12 javnih rasprava. Za šest javnih rasprava

je dostavljeno Obavještenje/ Poziv za javnu raspravu, Program/Plan javne rasprave kao i

Izvještaj/Zaključak o rezultatima javne rasprave. Za javne rasprave u svrhu davanja

saglasnosti na elaborate za šest projekata dostavljeni su za svaki Obavještenje o javnom uvidu

i poziv na javnu raspravu kao i Zapisnik sa javne rasprave.

Službi Skupštine tokom 2012. godine nije podnesena nijedna građanska inicijativa.

Plan učešća građana (Patricipativni pristup javnosti) utvrđen je u procesu izrade Prostorno

urbanističkog plana. Ovakav pristup podrazumijeva dobijanje različitih mišljenja raznih

pripadnika javnosti odnosno različitih kategorija korisnika prostora i različitih socijalnih

grupacija pri čemu je formiran Forum za pristup javnosti kao i radne grupe u okviru Foruma

za pristup javnosti.






Iskustvo prilikom korišćenja instituta „prazna stolica“ nije zadovoljavajuće. Predloženo je da

lokalna samouprava bude medijator obzirom da ne postoji nikakav pravni osnov na lokalnom

nivou za saradnju sa NVO, ali ni volja od strane Skupštine opštine da se nešto više postigne na

ovom planu. Sastanci sa Predsjednikom skupštine koji su zakonom predviđeni, nijesu na

pravi način organizovani, predstavljaju formalnost, ne utvrđuje se dnevni red, pa samim tim

nema bitnijih zaključaka. Što se tiče finansiranja projekata nevladinih organizacija kao

konkretan problem na Cetinju je konstatovana raspodjela po kojoj svaka organizacija dobija

jednak iznos sredstava bez obzira na kvalitet projekta. Trebalo bi organizovati dane otvorenih

vrata i spriječiti centralizovan sistem kakav za sada postoji u Prijestonici Cetinje. Problem

koji je konstatovan je i neorganizovanost samog NVO sektora. Što se tiče obezbjeđivanja

uslova za rad nevladinim organizacijama navedeno je da lokalna samouprava uvijek izlazi u

susret kada je potrebno korišćenje sale za sastanke. Pored toga, korisno bi bilo napraviti jednu

mejling listu za obavještenja NVO, jer i u slučajevima kada su sajtovi transparentni, dio koji

se odnosi na NVO najčešće nije redovno ažuriran. Taj vid lokalnog organizovanja NVO bi

omogućio i da organizacije između sebe razmjenjuju znanja i iskustva, narocito prilikom

pisanja projekata i pronalaska sredstava za finansiranje. Konkretan predlog je formiranje

Kancelarije ili Savjeta za saradnju sa NVO sektorom na lokalnom nivou po uzoru na onaj koji

postoji na nacionalnom nivou.


Što se tiče finansiranja projekata nevladinih organizacija kao konkretan problem na Cetinju

je konstatovana raspodjela po kojoj svaka organizacija dobija jednak iznos sredstava bez

obzira na kvalitet. Što se tiče obezbjedjivanja uslova za rad nevladinih organizacija iz Cetinja

je navedeno da se nevladinim organizacijama izlazi u susret kada je u pitanju korišćenje sale

za sastanke, ali što se tiče konkretno obezbjeđenja nekih prostorija na duže korišćenje,

nemaju takav primjer. Pored toga, korisno bi bilo kreirati mejling listu za obavještenja NVO

jer i u slučajevima kada su sajtovi transparentni, dio koji se odnosi na NVO najčešće nije

redovno ažuriran. Taj vid lokalnog organizovanja NVO bi omogućio i da organizacije između

sebe razmjenjuju znanja i iskustva, narocito prilikom pisanja projekata i pronalaska sredstava

za finansiranje. Predlog je bio i formiranje Kancelarije ili Savjeta za saradnju sa NVO

sektorom na lokalnom nivou po uzoru na onaj koji postoji na nacionalnom nivou.





NVO sektor je informisan o svim pitanjima značajnim za njihov rad, i to: učešćem u radu

Skupštine kroz institut „slobodna stolica“, učešćem NVO sektora u javnim raspravama i

radionicama, te informisanjem istih putem medija, sajta Prijestonice, itd.

NVO sektor je konsultovan prilikom izrade nacrta opštih akata koje donosi Skupština

Prijestonice, i u izradi Prostorno-urbanističkog plana (u daljem tekstu: PUP) i drugih opštih

akata.

U cilju uključivanja javnosti, odnosno direktnog povezivanja sa građanima, u Prijestonici je

formiran Forum za učešće javnosti-kao tim koji će osmisliti i voditi strategiju uključivanja

građana. Forum se sastoji od: predstavnika Prijestonice, obrađivača PUP-a, prestavnika NVO,

stručnjaka iz Odbora za planiranje i uređenje prostora i komunalno stambenu djelatnost,

predstavnika biznisa i istaknutih građana.

U okviru Foruma formirane su radne grupe za učešće javnosti u postupku izrade PUP-a

Prijestonice, i to: Radna grupa za infrastrukturu, Radna grupa za socio-društvene aktivnosti,

Radna grupa za zaštitu životne sredine i Radna grupa za ekonomiju. Navedene radne grupe

obezbjeđuju kontakt sa obrađivačem, informišu, edukuju, organizuju radionice u saradnji sa

NVO i drugim organizacijama i udruženjima, te organizuju učešće javnosti kroz: otvorene

kuće, neposredne susrete sa građanima, info punktove, rtv emisije, itd.

U toku 2012.godine potpisani su ugovori o finansiranju 19 projekata NVO od interesa za

lokalno stanovništvo, pod uslovima i u postupku propisanim Odlukom o kriterijumima,

načinu i postupku raspodjele sredstava nevladinim organizacijama.


opština











organizacijama



U 2012. godini u Prijestonici Cetinje održana je jedna sjednica Savjeta za razvoj i zaštitu

lokalne samouprave. Savjet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave nema sopstveni budžet i ne

objavljuje na internet stranciji opštine svoje preporuke, zahtjeve, incijative itd.

Informacioni centar Prijestonice Cetinje osnovan je donošenjem Odluke o organizaciji i

načinu rada lokalne uprave od strane Predsjednika Prijestonice Cetinje.

Služba glavnog administratora je tokom 2012. godine dobila ukupno pet zahtjeva za slobodan

pristup informacijama od kojih su četiri poslata drugim organima lokalne uprave da kao

nadležni organi postupe po istim, a za postupanje po jednom zahtjevu za slobodan pristup

informacijama je bila nadležna služba glavnog administratora. Služba za zajedničke poslove

je tokom 2012. godine dobila ukupno pet zahtjeva za slobodan pristup informacijama i na isti

broj zahtjeva odgovorila. Služba skupštine je u 2012. godini primila 11 zahtjeva za slobodan

pristup informacijama i odgovorila na 10 zahtjeva. U 2012. godini Direkcija za imovinu

primila je dva zahtjeva za slobodan pristup informacijama i na oba zahtjeva odgovorila.

Sekretarijatu za finansije i razvoj preduzetništva u 2012. godini podneseno je 23 zahtjeva za

slobodan pristup informacijama. Na sve zahtjeve je odgovoreno u roku na način što je

doneseno 15 rješenja kojima se dozvoljava pristup informaciji, 10 rješenja o odbijanju

zahtjeva za pristup informaciji i četiri obavještenja da je informacija javno objavljena.

Sekretarijat za lokalnu samoupravu je imao ukupno 104 primljena zahtjeva za slobodan

pristup informacijama i isto toliko odgovora. Sekretarijat za planiranje i uređenje prostora i

zaštite životne sredine je imao jedan zahtjev za slobodan pristup informacijama koji je



odbijen, a Služba za zajedničke poslove pet zahtjeva za slobodan pristup informacijama i isto

toliko odgovora. Uprava lokalnih javnih prihoda, Sekretarijat za sport kulturu i medije i

Komunalna policija, nijesu imali zajhtjeva za slobodan pristup informacijama .

U toku 2012. godine nije bilo zahtjeva od strane građana za praćenje rada sjednice Skupštine

Prijestonice Cetinje. Putem internet stranice nijesu bili dostupni informativno analitički

materijali osim zaključaka o njihovom prihvatanju.

Preporuke

Uvesti praksu prethodnog konsultovanja u postupku izrade akata od zajedničkog

interesa

Unaprijediti Institut slobodne stolice – uspostaviti model rotiranja predstavnika NVO

i dodatno animirati iste za učešće na sjednicama Skupštine

Kreirati jedinstvenu mailing listu za NVO koje su aktivne na Cetinju, i putem iste

informisati NVO o pitanjima važnim za sektor.

Unaprijediti način finansiranja – uspostaviti model vrednovanja projekata i

opredijeljivanja sredstava na osnovu valjanih kriterijuma. Izbjeći praksu jednake

raspodjele sredstava svim NVO koje su se prijavile na Konkurs.

Potrebno je usvojiti Sporazum o saradnji Skupštine opštine i nevladinih organizacija,

Odluku o Savjetu za saradnju lokalne samouprave i nevladinih organizacija, Odluku o

načinu i postupku učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova i Poslovnik

SO u skladu sa Modelima preporučenim od strane Zajednice opština.

OPŠTINA ANDRIJEVICA




U Opštini Andrijevica tokom 2012. godine nije bilo inicijativa podnesenih od strane građana

nadležnom organu, nijesu održavani zborovi građana, nije raspisivan opštinski ili mjesni

referendum, nije podnesena nijedna građanska žalba, peticija ili predlog.

U toku 2012. godine prilikom donošenja programa razvoja opštine, prostornih i urbanističkih

planova, budžeta i opštih akata kojima se utvrđuju prava i obaveze građana, nije utvrđivan

plan učešća građana u donošenju odluka i određivan organ koji će sprovesti javnu raspravu.

U postupku izrade akata od zajedničkog interesa u 2012. godini nije primjenjivan postupak

prethodnog konsultovanja, a sprovedena je javna rasprava za Nacrt odluke o utvrđivanju

budžeta opštine za 2012. godinu. Dostavljen nam je Javni poziv na javnu raspravu i Izvještaj

sa javne rasprave.

Službi Skupštine tokom 2012. godine nije podnesena nijedna građanska inicijativa.




Na fokus grupi nijesu učestovovali predstavnici nevladinih organizacija iz Andrijevice.


U svrhu informisanja NVO od strane lokalne samouprave, koristi se lokalni radio i oglasna

tabla, zvanična internet stranica na kojoj su dostupne sve informacije o radu lokalne

samouprave i koja se u poslednje vrijeme redovno ažurira. Pored toga, u Sekretarijatu za

lokalnu upravu radi lice zaduženo da pruža informacije NVO, kutija za pritužbe gradjana, a

formiran je i građanski biro. Potrebno je edukovati službenike o procedurama i postupku

pružanja informacija ali i postupanja po zahtjevima NVO, a sa druge strane edukovati NVO



sektor o istom kao i o načinu korišćenja instituta „prazna stolica“ i pokretanja građanskih

inicijativa. Ne postoji izgrađen odnos lokalnih NVO i organa lokalne uprave u procesu

konsultovanja o programima razvoja, nacrtima akata, javnih rasprava i dr. Nije bilo

zajedničkog organizovanja okruglih stolova a da je inicijator lokalna uprava ili NVO.

Predstavnici NVO sektora nisu zainteresovani za učešće u radu radnih grupa ako nije

predviđena finansijska nadoknada. Slab kapacitet većine NVO stvara veliko nepovjerenje u

njihov doprinos izradi akata i dokumenata. U Opštini Andrijevica postoji Odluka o

finansiranju projekata NVO. Za pojedine organizacije je ovo jedini oblik saradnje i

komunikacije sa lokalnom upravom. NVO sektor nije edukovan u pisanju prijedloga

projekata. Potrebno je finansirati organizacije koje svojim projektima doprinose ostvarenju

lokalnih politika i akcionih planova i dati prioritet u finansiranju onih projekata u kojima

NVO stručno učestvuju u realizaciji donesenih dokumenata na lokalnom nivou. Zbog

ograničenog prostornog kapaciteta objekta u kojem se nalaze organi lokalne uprave, nije

moguće ustupiti prostorije za rad NVO ali je opština spremna da ponudi prostor za

održavanje sastanaka, seminara, radionica itd.




opština



?



?



?



organizacijama

Poslovnik Skupštine opštine. ?




Na internet stranici Opštine Andrijevica nisu objavljeni Statut i Poslovnik Skupštine opštine.

Na internet stranici opštine u poslednjih šest mjeseci objavljene su sve odluke koje je donijela

Skupština opštine, a sve odluke iz 2012. godine su objavljene u Službenom listu Crne Gore -

Opštinski propisi. Sjednice SO Andrijevica se prvo najavljuju a onda i prenose preko lokalnog

javnog emitera( radio Andrijevica), dok na internet stranici dosad nijesu najavljivane

sjednice, niti je istican dnevni red i materijal za tačke koje su bile na dnevnom redu sjednice

Skupštine opštine Andrijevica.

U 2012. godini nije održana nijedna sjednica Savjeta za razvoj i zaštitu lokalne samouprave.

Savjet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave nema sopstveni budžet i ne objavljuje na

internet stranici opštine svoje preporuke, zahtjeve, incijative itd.

U poslednja 4 mjeseca su na internet stranici opštine objavljeni akti (odluke, uputstva,

pravilnici, rješenja, zakljuci) koje donosi Predsjednik opštine.

Na internet stranici opštine je objavljen budžet za 2012. godinu, međutim nijesu objavljeni:

polugodišnji izvještaj o izvršenju budžeta i investicione politike za 2012. godinu, završni

račun za 2012. godinu, planski dokumenti, program uređenja prostora, program razvoja

jedinice lokalne samouprave. Izvještaj o radu javnih službi čiji je osnivač jedinica lokalne

samouprave je na dnevnom redu za Skupštinsko zasjedanje.

Na internet stranici opštine objavljen je samo dio ugovora koji se odnosi na javne nabavke.

Na internet stranici opštine u 2012. godini nije objavljena evidencija o neposrednom uvidu

građana u akte na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama, kao ni imena članova

organa upravljanja, nadzornih odbora i organa rukovođenja u javnim službama čiji je osnivač

jedinica lokalne samouprave (samo u Službenom listu Crne Gore-opštinski propisi). Takođe,

nije objavljen akt kojim se uređuje broj i struktura zaposlenih u javnim službama koje se

finansiraju iz budžeta jedinice lokalne samouprave.

U toku 2012. godine nije bilo inicijativa i drugih oblika učešća građana u izjašnjavanju i

odlučivanju, te stoga nije bilo objavljivanja na internet stranici.



U 2012. godini održan je sastanak Predsjednika opštine sa predsjednicima klubova odbornika

i predstavnicima lokalnih nevladinih organizacija. Opština Andijevica ima formiran

Informacioni centar.

Na internet stranici opštine u 2012. godini nije bio dostupan obrazac za podnošenje zahtjeva

za slobodan pristup informacijama, niti podaci o kontakt osobi za postupanje po zahtjevu za

slobodan pristup informacijama. Na internet stranici opštine u 2012. godini bio je dostupan

dio podataka o vrstama informacija u posjedu opštine.

Opština Andrijevica je dobila 12 zahtjeva za slobodan pristup informacijama u 2012 godini,

odgovorila na 12 zahtjeva i to osam po rješenju i četiri na drugi način.

Napomenuto je da u 2012. godini rad lokalne uprave i Skupštine se uglavnom svodio na

održavanje sjednica koje su bile zakazivane po presudi Upravnog suda Crne Gore a odnose se

na poništavanje odluka o izboru Predsjednika skupštine i opštine. Zbog tih dešavanja i

bojkota rada Skupštine od strane opozicije rad iste je bio blokiran skoro godinu dana. S

obzirom da su u martu mjesecu održani vanredni izbori u toku je konstituisanje lokalne

samouprave i još nije urađena sistematizacija radnih mjesta. Pošto je u toku izbor novog

Sekretara lokalne uprave, definitivna sistematizacija se očekuje. Novom sistematizacijom

obuhvatiće se i obaveze opštine a koje se tiču i saradnje sa NVO sektorom i stalnim

ažuriranjem internet stranice.

Preporuke

Primijeniti u postupku izrade akata od zajedničkog interesa postupak prethodnog

konsultovanja.

Uspostaviti bolju saradnju sa NVO sektorom, posebno u polju informisanja NVO i

poštovanja Zakona o slobodnom pristupu informacijama.

Unaprijediti informacione kapacitete opštine i obezbijediti poštovanje Zakona o

lokalnoj samoupravi i Zakona o slobodnom pristupu informacijama u dijelu

transparentnosti rada opštine.

Unaprijediti kapacitete lokalnih NVO za pisanje projekata



OPŠTINA BAR


U Opštini Bar tokom 2012. godine nije bilo inicijativa podnesenih od strane građana Službi za

skupštinske poslove.

Nije podnijet nijedan zahtjev za održavanje zborova građana, nijedna žalba, peticija ili

predlog Službi za skupštinske poslove. Nije raspisivan skupštinski ili mjesni referendum

preko Službe za skupštinske poslove.

Preko Službe skupštine je organizovano 12 javnih rasprava a navedeno je da su Obavještenja,

Programi i Izvještaji objavljeni na sajtu opštine.

U okviru Sekretarijata za uređenje prostora, komunalno-stambene poslove i zaštitu životne

sredine organizovane su četiri javne rasprave koje se odnose na lokalna planska dokumenta

kao i dva okrugla stola u vezi istih a za iste su dostavljeni Program javne rasprave kao i

Izvještaj sa javne rasprave. Održane su četiri javne rasprave koje se odnose na opštinske

propise za koje su dostavljeni Izvještaji. U okviru ovog sekretarijata su podnijete i dvije

inicijative koje se odnose na izmjenu opštinskih propisa, 186 inicijativa za izradu, donošenje,

izmjene i dopune lokalnog planskog dokumenta. Kod izrade lokalnih planskih dokumenata

obavljaju se prethodne konsultacije u fazi pripreme, pribavljaju potrebne saglasnosti,

mišljenja i ovlašćenja nadležnih subjekata i poslovi sprovođenja javne rasprave. Konsultacije

se obavezno obavljaju u pripremi propisa iz nadležnosti lokalne samouprave kod uključivanje

građanja, interesnih gupa i drugih subjekata.






Predstavnici nevladinih organizacija su istakli da sajt opštine nije veoma funkcionalan ali da

na njemu ima informacija koje su bitne za NVO. Takođe su istakli da nije česta praksa da

lokalna samouprava obavještava predstavnike nevladinih organizacija pojedinačno o bitnim

pitanjima za nevladin sektor, a i kada to radi, radi selektivno. Oni smatraju da treba

popularizovati sajt, jer lično kontaktiranje i telefonski pozivi često zavise od lokalnih

poznanstava što nije veoma transparentan način rada. Na javnim raspravama ne učestvuje

veliki broj NVO, nema ni bilo kakvih povratnih informacija o rezultatima ili izvještajima sa

javnih rasprava. Istaknuto je da je institute prazne stolice odličan način da se NVO uključi u

rad Skupštine opštine ali i da treba pronaći način rotiranja NVO kako bi se spriječilo da samo

jedna NVO uvijek zauzima prazno mjesto i zloupotrebljava ovaj institut.

NVO iz Bara su učestvovale u izradi sljedećih dokumenata :, Lokalnog plana za borbu protiv

korupcije, Lokalnog plana za Socijalnu uključenost i članovi su savjeta i radnih tijela vezanih

za ove planove. Napomenuto je da od strane NVO postoji volja da se uključe u rad lokalne

samouprave.

Što se tice finansiranja, predstavnici NVO smatraju da ono nije dovoljno transparentno, u

Baru konkursa nema već tri godine i nema jasnih kriterijuma za ocjenu projekata.




Mišljenje predstavnika lokalne samouprave iz Bara je da su nevladine organizacije dobro

obavještene od strane iste preko sajta opštine, mailing listom, preko radio emitera, i kroz

institut Javne rasprave. Izražena je potreba za kancelarijom za nevladine organizacije gdje bi

bila zaposlena osoba koja bi posredovala izmedju nevladinih organizacija i lokalne

samouprave. Predstavnici lokalne samouprave vide ovaj model kao najbolji za rješavanje

nesuglasica izmedju lokalne samouprave i nevladinih organizacija ali i kao model koji bi

pomogao nevladinim organizacijama u ispoljavanju svojih potreba i interesa, koristeći

kancelariju čiji bi zaposleni imali dovoljno kapaciteta za rješavanje problema u komunikaciji

sa lokalnom samoupravom i NVO.

Ulogu NVO sektora predstavnici lokalne samouprave vide kroz institut prazne stolice, koji

po mišljenju lokalne samouprave uvijek ili u većini slučajeva koristi jedna nevladina

organizacija koja ovaj institut zloupotrebljava. Institut prazna stolica je uveden prvi u Baru i

salje se poziv NVO za učešće u istoj i postoji procedura odabira NVO.



CRNVO nije dobio informacije od opštine Bar koje se tiču saradnje između lokalne

samouprave i nevladinih organizacija.


opština









organizacijama





Na zvaničnoj internet stranici Opštine Bar objavljen je Statut Opštine Bar, Poslovnik o radu

Skupštine opštine kao i sve odluke koje je usvojila Skupštine opštine Bar u 2012. godini.

Putem zvaničnog sajta opštine blagovremeno su najavljivane sjednice Skupštine uz

objavljivanje saziva sa dnevnim redom i uz dostupnost predloženih akata po tačkama

dnevnog reda. U toku 2012. godine nije bilo zahtjeva građana za prisutsvo na sjednicama

Skupštine opštine. Svi akti koje je usvojila Skupština opštine Bar objavljeni su na zvaničnom

sajtu Opštine Bar, osim Programa rada JP Komunalne djelatnosti koji zbog obimnosti iz

tehničkih razloga nije mogao biti objavljen.

Savjet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave održao je dvije sjednice u 2012. godini. Savjet

nema sopstveni budžet. Odluke sa održanih sjednica Savjeta za razvoj i zaštitu lokalne

samouprave u 2012. godini nijesu objavljene na sajtu Opštine Bar.

Na internet stranici Opštine Bar je objavljena Odluka o organizaciji i načinu rada lokalne

uprave koju je donio Predsjednik opštine kao i akta koja se tiču realizacije odluka i ugovora o

raspolaganju opštinskom imovinom. Na internet stranici opštine objavljen je Budžet Opštine

Bar za 2012. godinu. Polugodišnji izvještaj o izvršenju budžeta i investicione politike nije

rađen u 2012.godini, a Završni račun za 2012. godinu biće na dnevnom redu skupštinskog

zasijedanja u 2013. god.

Na internet stranici opštine u 2012. godini objavljeni su planski dokumenti (Odluke o

donošenju DUP-a i LSL-a) kao i Program uređenja prostora za 2012. godinu.

Izvještaji o radu javnih službi čiji je osnivač Opština Bar objavljeni su na internet stranici kao

i odluke o dodjeli poslova i usluga i zaključeni ugovori sa pravnim i fizičkim licima, u

postupku realizacije skupštinskih odluka u raspolaganju imovinom opštine.

Evidencija o neposrednom uvidu građana u akte na osnovu Zakona o slobodnom pristupu

informacijama nije objavljena na internet stranici opštine kao ni akti kojim se uređuje broj i

struktura zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz Budžeta Opštine Bar.



U 2012. godini nije bilo neposrednog učešća učešća građana u izjašnjavanju i odlučivanju

(incijativa, građanska incijativa, zbor građana, referendum itd. pa samim tim nije bilo ni

odgovora nadležnih organa.

Sastanci predsjednika opštine sa predsjednicima klubova odbornika su redovni uoči

skupštinskog zasijedanja kao i pojedinačni sa predstavnicima lokalnih nevladinih organizacija

dva do tri puta nedeljno.

U Opštini Bar je uveden Informacioni centar Elektronska Opština Bar.

Na internet stranici opštine je dostupan obrazac za podnošenje zahtjeva za slobodan pristup

informacijama, a kontakt osoba za postupanje po zahtjevu za slobodan pristup informacijama

je lice koje se određuje u zavisnosti od djelokruga posla. Na sajtu opštine su objavljene

nadležnosti i djelokrug poslova svakog organa, kao i odluke o razrješenju i imenovanju

upravnih odbora i Odluka o razrješenju člana Odbora za međuopštinsku i međunarodnu

saradnju i Savjeta za zaštitu životne sredine.

Broj primljenih zahtjeva za slobodan pristup informacijama u toku 2012. godine je sledeći:

Sekretarijat za ekonomiju i finansije - 13 zahtjeva, Sekretarijat za uređenje prostora,

stambeno komunalne djelatnosti i zaštitu životne sredine - 69 zahtjeva, Sekretarijat za opštu

upravu i društvene djelatnosti - pet zahtjeva, Agencija za investicije i imovinu - 44 zahtjeva,

Služba komunalne policije - jedan zahtjev, Služba glavnog administratora - tri zahtjeva i

Služba za skupštinske poslove 11 zahtjeva. Po svim zahtjevima je postupano i odgovoreno u

skladu sa Zakonom.

Preporuke

Uspostaviti jednak sistem informisanja za sve NVO putem zajedničke mailing liste

kako bi se izbjeglo selektivno informisanje.

Uspostaviti Kancelariju NVO koja bi bila spona između NVO i lokalne samouprave u

cilju povećanja stepena zajedničke saradnje.

Treba uspostaviti model rotiranja pri korišćenju Instituta slobodne stolice na osnovu

polja djelovanja NVO.



Usvojiti Odluku o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava nevladinim

organizacijama i Sporazum o saradnji Skupštine opštine i nevladinih organizacija na

osnovu Modela preporučenih od strane Zajednice opština i učiniti Savjet za saradnju

lokalne samouprave i NVO funkcionalnim.

Unaprijediti kapacitete Savjeta za razvoj i zaštitu lokalne samouprave, uspsotaviti

budžet Savjeta i redovno objavljivati odluke koje je Savjet donio na internet stranici

opštine.

Riješiti problem finansiranja NVO od posebnog značaja i prostora koje je opština

ustupila NVO na korišćenje – uspostaviti kriterijume na donošenje ovakvih odluka,

regulisati dokumentaciju koja je potrebna i donijeti odluku o (ne)plaćanju komunalija

na dat prostor.

OPŠTINA BERANE


U Opštini Berane podneseno je ukupno 87 inicijativa. I to:

- 1 inicijativa Sekretarijatu za opštu upravu i društvene djelatnosti;

- 13 zahtjeva Agenciji za investicije i razvoj;

- 4 inicijative Službi predsjednika;

- 25 zahtjeva Komunalnoj policiji;

- 44 inicijative Sekretarijatu za inspekcijske poslove.

U toku 2012. godine održana su 4 zbora građana na inicijativu nadležnog organa u 4 mjesne

zajednice.

Opštinski referendum je održan 4. avgusta 2012. godine. Predlog za izmjenu i dopunu

Zakona o teritorijalnoj organizaciji kao i studiju o osnivanju Opštine Petnjica podnijela su tri

poslanika. Na referendumu većina je glasala za osnivanje nove Opštine Petnjica.



U postupku izrade akata od zajedničkog interesa tokom 2012. godine nije primjenjivan

postupak prethodnog konsultovanja, a održano je 12 javnih rasprava. Od toga, za devet javnih

rasprava je dostavljeno Obavještenje/ Poziv za javnu raspravu, Program/Plan javne rasprave

kao i Izvještaj/Zaključak o rezultatima javne rasprave. Za jednu javnu raspravu nije dostavljen

Izvještaj, i za dvije javne rasprave nije dostavljen Program/Plan javne rasprave.

Službi skupštine tokom 2012. godine nije podnesena nijedna građanska inicijativa.




NVO su slabo zainteresovane za javne rasprave, korišćenje instituta „prazna stolica“ i učešće

u izradi odluka važnih za ovu zajednicu. Dodjela kancelarijskog prostora se ne vrši

transparentno i po prioritetima. Isti je slučaj i sa raspodjelom sredstava i implementacijom

projekata (bez podnošenja narativnog i finansijskog izvještaja u većini slučajeva). Neophodno

je da lokalna samouprava prati kako se sredstva troše za projekte koji su odobreni. Inicijativa

za formiranje Kancelarije za saradnju NVO i lokalne samouprave nije podržana. Postoje

skupštinska tijela i komisije gdje su uključeni predstavnici NVO ali su slabi rezultati obzirom

da se sastanci ne održavaju. Ne postoji adekvatna saradnja sa lokalnom samoupravom te je u

tom smislu neophodna kancelarija i službenik za saradnju sa civilnim sektorom, pored toga

trebalo bi napraviti bazu podataka NVO koje djeluju na lokalnom nivou sa svim podacima,

imenovati kordinatora za sve NVO koj

Documents

Dobro upravljanje u lokalnim samoupravama u Crnoj Gori · organa lokalne samouprave i fokus grupe organizovane sa predstavnicima nevladinih organizacija i lokanih samouprava. Zahtjev