1 “ไขเลอดออก” ภยรายทตองร | สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

“ไขเลอดออก” ภยรายทตองร

ยงลาย พาหะนาโรคไขเลอดออก (เครดตภาพ: aedes.caltech.edu/cgi-bin/hgGateway)

“ไขเลอดออก” เปนโรคระบาดรายแรงชนดหนงในแถบเขตรอนชนและเปนปญหาทสาคญทางสาธารณสขของประเทศไทยมานาน เนองจากมการระบาดของโรคนเปนประจาทกป โดยจะมการระบาดใหญในทก 2-3 ปในขณะทการพฒนาวคซนปองกนโรคนกยงไมประสบผลสาเรจ อกทงยงพบวาอาการของโรคไขเลอดออกรนแรงมากขนในผตดเชอทเปนวยผใหญหรอผทมสขภาพรางกายแขงแรง จากแตเดมทมกพบผปวยทมอาการรนแรงในเดกเลกหรอในผสงอาย

สถานการณโรคไขเลอดออกในประเทศไทย ขอมลจากสานกโรคตดตอโดยแมลง กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ระบวาสถานการณไขเลอดออกในประเทศไทย ป พ.ศ. 2556 มผปวยรวมทงสน 154,444 ราย เสยชวต 136 ราย คดเปนรอยละ 0.09 สวนสถานการณในป พ.ศ. 2557 มผปวยทงสน 40,278 ราย เสยชวต 41 ราย คดเปนรอยละ 0.10 จะเหนไดวาแมจานวนผปวยทงหมดของทง 2 ปทผานมา จะตางกนเกอบ 4 เทา แตอตราการเสยชวตของผปวยแทบไมแตกตางกนเลย

2

พนททมการแ

ไขเลอดออ โรทงยงลายบ1 ใน 4 ขอชนดกบคร

ผปวยไขเลผ

เดงก (Denhemorrha

“ไขเลอดออก”

แพรระบาดของโรคไ

อกตดตอไดอยรคไขเลอดออกบานและยงลายองผตดเชอเทานรงแรก หากยงล

ลอดออกมอากทไดรบเชอไวรngue fever; Dagic fever; D

” ภยรายทตองร

ไขเลอดออกจากกาmedicine/m

ยางไร กเกดจากเชอไวยสวน คนสวนในนทแสดงอากลายมากดผตด

การอยางไร รสเดงกและมอDF) และกลมท

DHF) ซงผปวยโ

| สานกงานพฒน

ารสารวจในป ค.ศ. modifying-mosqu

วรสเดงก (denใหญเมอถกยงการปวย ซงผทเชอและไปกด

อาการของโรค ทมอาการรนแรโรคไขเลอดออ

นาวทยาศาสตรแ

2013 โดยองคการuitoes-stop-trans

ngue virus)ม ลายทมเชอไวร

ทปวยนนคอผทผอนตอกจะแพ

แบงไดเปน 2รงและอาจถงแกม 3 ระยะ ได

และเทคโนโลยแห

อนามยโลก (เครดตsmission-dengue

4 ชนด (ซโรไทรสเดงกกดจะไทตดเชอไวรสเดพรเชอไปสผทถ

กลม คอ กลมแกชวตได เรยกดแก

หงชาต

ตภาพ: www.iflsci-fever)

ทป)โดยมยงลาไมเกดอาการขอดงกครงท 2 แลถกกดตอโดยส

ทมอาการแตไกวา โรคไขเลอ

ence.com/healt

ยเปนพาหะนาองโรค แตจะมละเปนเชอคนลงผานไปทางน

ไมรนแรง เรยกดออก(Dengu

th-and-

าโรคมเพยง ละาลาย

กวาไขue

3 “ไขเลอดออก” ภยรายทตองร | สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ผปวยไขเลอดออกจะมอาการไขสง ปวดศรษะ ปวดกลามเนอ ขอ หรอกระดก และอาจมจดสแดงขนตามตว

(เครดตภาพ: themedicalcity.com/newsroom/press_release_view/tmc-medical-facts-dengue)

1) ระยะไขสง เปนระยะทผปวยมไขสงอยางเฉยบพลน (39–40 องศาเซลเซยส) มไขสงลอยตอเนองเปนระยะเวลา 2–7 วน ผปวยมกมอาการหนาแดง ตวแดง ปวดศรษะ

2) ระยะวกฤต เปนระยะทมอนตรายมากทสด มการรวของสารนาออกนอกหลอดเลอด ไขจะลดอยางรวดเรว ผปวยจะมอาการซม ตวเยน และอาจมเลอดออกผดปกต เชน เลอดกาเดาออก อาเจยนเปนเลอด หรอถายเปนสดา มจดเลอดออกทผวหนง หากมการรวออกของพลาสมา (สวนนาเลอด) มาก ผปวยอาจเกดภาวะหมดสตและเสยชวตได

3) ระยะพกฟน เมอผปวยผานพนระยะวกฤตทอนตรายไปแลวกจะเปนระยะทมการดงกลบของพลาสมาเขาสกระแสโลหต ผปวยจะมอาการดขนอยางรวดเรว และในบางรายจะมผนแดงขนตามตวรวมดวย

4 “ไขเลอดออก” ภยรายทตองร | สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

โรคไขเลอดออก รกษาไดอยางไร การรกษาผปวยโรคไขเลอดออกในปจจบนนคอการรกษาตามอาการ โดยใหยาลดไข เชน พาราเซตามอล แตไมควรใชยาแอสไพรน เนองจากจะทาใหเกดภาวะเลอดออกได นอกจากนยงตองใหสารนาชดเชย เพราะผปวยมไขสง เบออาหาร และอาเจยน จงมกทาใหมภาวะขาดนารวมดวย และทสาคญคอตองตดตามดอาการอยางใกลชด ถาผปวยมอาการปวดทอง ปสสาวะนอยลง กระสบกระสาย มอเทาเยน โดยเฉพาะในชวงไขลดตองรบนาสงโรงพยาบาลทนทเมอผปวยอยในความดแลของแพทย แพทยจะตองตรวจนบเกลดเลอดและความเขมขนของเลอดเพอวนจฉยอาการและใหการดแลรกษาอยางถกตอง

ไขเลอดออก ปองกนไดอยางไร ปจจบนนยงไมมวคซนปองกนโรคไขเลอดออกทใชไดผลครอบคลมเชอไวรสทง 4 ชนด ดงนนวธปองกนทดทสดคอ ปองกนตวเองไมใหถกยงกด และกาจดแหลงเพาะพนธยงเพอลดการแพรพนธของพาหะนาโรค โดยการควาภาชนะทกชนดทมนาขง เพอไมใหยงใชเปนทวางไข และการใชทรายอะเบตกาจดลกนายงลาย

วธปองกนโรคไขเลอดออกทดทสดคอกาจดแหลงเพาะพนธลกนายงลาย

(เครดตภาพ: www.sankalpindia.net/drupal/sites/default/files/Dengue_1.jpg)

5

งานวจยตน

เกดโรคไขเสามารถหาหลายงานวความสาเร

สปดาห ไมพนธวศวกเทคโนโลยใเชงพาณชย

ระยะเวลาประสทธภสามารถตด

งานวจยตานภ

ตานภยไขเลอกวจยจากหลาเลอดออกและาแนวทางปองกวจยทประสบคจในอนาคตอน

มเปนอนตรายตรรมและเทคโนใหแก บรษท ทย และไดรบกา

ตางๆ จะมสวนาพ โดยเทคโนดตอขอขอมลเพ

ภยไขเลอดออก |

อดออก ายหนวยงานในกลไกของไวรสกนโรค พฒนาความสาเรจและนใกล เชน

ตอคน สตว แลนโลยชวภาพแหทเอฟไอ กรนไารขนทะเบยน

นชวยใหภาครฐนโลยนเปดรบผพมเตมไดท สา

สานกงานพฒน

นประเทศไทยพสเดงกทเปนสาการตรวจวนจะไดมการนาไป

ละสงแวดลอม หงชาต สานกงไบโอเทค จากดจาก อย. เลขท

ฐวางแผนรบมผประกอบการทานกงานจดการ

าวทยาศาสตรแล

พยายามศกษาเหตของโรค โดฉย และวธการปใชงานจรงแล

ชวภณฑผลตจากIsraelenเมอลกนาสรางผลกทาใหกระประสทธ

ผลงานวจยพฒงานพฒนาวทยด โดยมผลตภณท 1149/2555

ชดตรทแยกชดตรวทนท ของไวจงวางปองกและเสไวรสเ

อกบโอกาสทจทสนใจขออนญรสทธเทคโนโล

ละเทคโนโลยแห

และวจยเพอทดยองคความรตรรกษาผปวยไดว หรออยระห

กาจดลกนายงเชอแบคทเรย

nsisซงถอเปนศายงลายกนแบกโปรตนทเปนพะเพาะรวและตภาพในการควฒนาโดยนกวจยาศาสตรและเณฑชอ “มอสค5

รวจโปรตน NSกซโรไทปไดทนวจโปรตน NS1ชวยแพทยในกวรสเดงกทตดเชงแผนการรกษานไมใหเกดอากสยชวต นอกจาดงกในผปวยในจะเกดการระบญาตใชสทธหรอลย สวทช. (โทร

งชาต

าความเขาใจเกตางๆ ทไดนนจดอยางมประสทวางพฒนาและ

งลาย Bacillus thu

ศตรตามธรรมชคทเรยชนดนเขพษเขาทาลายกตายในทสด ผลบคมลกนายงลยมหาวทยาลยเทคโนโลย (สวคล (Moskil)”

S1 ของไวรสเดนท 1 ของไวรสเดงการวนจฉยโรคชอในผปวยไดใาผปวยไดอยางการรนแรงของากน การทราบนขณะทเกดกาาดของโรคไขเลอรวมวจยพฒนรศพท 0-2564

กยวกบกลไกกจะชวยใหนกวจทธภาพยงขน ะคาดวาจะประ

uringiensis suชาตของลกนายขาไป แบคทเรกระเพาะลกนาลตภณฑสามารลายไดนานหลายมหดล รวมกบวทช.) และถายผลตจาหนาย

ดงก

งกทแยกซโรไทคและทราบซโรในเวลาอนรวดงทนทวงท เพองโรค จนถงขนชบซโรไทปของารระบาดของโลอดออกไดอยนาผลตภณฑ โ4-7000)

ารจยซงมะสบ

ubsp. ยงลาย รยจะายง รถคงายบศนยยทอด

ทปไดรไทปดเรวอชอค

รคในยางมดย

6

(เครดต

งานวจยตานภ

ตภาพ: dmls.andr

ภยไขเลอดออก |

roid.informer.com

สานกงานพฒน

วคคณและสนยนเพอครบเอเมปอนใ

รรMทเทชขปกสจ

m/)

าวทยาศาสตรแล

ซนไขเลอดออณะนกวจยไทยจะหนวยปฏบตบสนนทนวจยเชอไวรสเดงก อพฒนาเปนชดบทง 4 ชนด (ซชย จากด ในกระสทธภาพแลใกล

ระบบสารวจลระบบสารวจลกMosquito Larทางานบนแทบทคโนโลยอเลกชวยอานวยควาขอมลทางกฏวทประมวลผลและการระบาดของสานกงานสาธาจงหวดแรกกอน

ละเทคโนโลยแห

อกตวเลอก จากมหาวทยาลการเทคโนโลยจาก สวทช. ใช4 ชนด และส

ดวคซนทดสอบซโรไทป) และไการพฒนาตอไปละคาดวาจะสา

กนายงลายดวกนายงลายดวยrvae Survey)เลตแอนดรอยกทรอนกสและามสะดวกแกเจทยาของลกนาะรายงานสถานงโรคไขเลอดออารณสขจงหวดนนทจะขยายผล

งชาต

ลยเชยงใหม มยชวภาพทางกาชเทคโนโลยพนสรางไวรสพนธผบชนดเชอตวเปไดใหสทธแกบรปเปนวคซนปอามารถผลตออก

วยแทบเลต ยแทบเลต หรอ เปนระบบสาร

ยด ทพฒนาโดยะคอมพวเตอรแจาหนาทในการยงลายในพนทนการณหรอเตออก โดยในป พนนทบร นาระลสจงหวดอนตอ

มหาวทยาลยมหารแพทย โดยกนธวศวกรรมตดผสมทมออนฤทปนออนฤทธลกรษท ไบโอเนทองกนไขเลอดอกมาใชไดในอน

อ DMLS (Denรวจลกนายงลายนกวจยศนยแหงชาต สวทชรสารวจและบนทตางๆ เพออนภยและเฝา.ศ. 2557 ไดรวบบนไปใชเปนอไป

หดล การดตอทธลง กผสมท-ออกทนาคต

ngue ายท

ช. เพอนทก

ระวงวมกบ

น