Upload
anonymous-pjlez8to
View
240
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
1/52
DEMİR DIŞI METALLER DEMİR DIŞI METALLER
Prof. Dr. İrfan AYProf. Dr. İrfan AY
0
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
2/52
1. ALUMİNYUM1. ALUMİNYUMVEVE
1
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
3/52
ALİMİNYUM VE ALAŞIMLARIALİMİNYUM VE ALAŞIMLARI
* “* “AluminyumAluminyum” nakliye ve ambalaj sanayinde çok ” nakliye ve ambalaj sanayinde çok geniş bir şekilde kullanılan, makul fiyatlı, hafif ağırlıktageniş bir şekilde kullanılan, makul fiyatlı, hafif ağırlıktabir metal’dir.bir metal’dir.
* Son 60 yıldır, hem geniş bir kullanım alanı bulmuş,* Son 60 yıldır, hem geniş bir kullanım alanı bulmuş,hem de bol bulunan bir metaldir.hem de bol bulunan bir metaldir.
2
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
4/52
Name : AluminumSymbol : AlAtomic Number : 13Atomic Mass : 26.981539 amuMelting Point : 660.37 °C (933.52 K, 1220.666 °F)Boiling Point : 2467.0 °C (2740.15 K, 4472.6 °F)
3
Number of Protons/Electrons : 13Number of Neutrons : 14Classification : Other MetalsCrystal Structure : CubicDensity @ 293 K : 2.702 g/cm3
Color : Silver
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
5/52
* Ham aluminyum, düşük mukavemetli ve yüksek sünekliliğe sahiptir.(Folye için idealdir).
* Aluminyum’a mukavemet kazandırmak ya“alaşımlama” (Si,Mg,Cu,Zn ilavesi ile) yada “ısılişlem”=yaşlandırma yaparak olmaktadır.
* Bazı alaşımları, döküm’dür.Diğerleri ise yumuşak olup, “extrüzyon,haddeleme vs yöntemlerle” şekil verilmiş
4
ürünlerdir.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
6/52
* Aluminyum çok çabuk reaksiyona girebilen metaldir.* Aluminyum çok çabuk reaksiyona girebilen metaldir.Ama üzerinde oluşan “Ama üzerinde oluşan “oksitoksit” tabakası sayesinde kendisini” tabakası sayesinde kendisinikorur.korur.
* Dekoratif bir etki vermek ve korozyona karşı* Dekoratif bir etki vermek ve korozyona karşıdirenmek için yüzeyi “direnmek için yüzeyi “anotanot”’laştırılabilinir.”’laştırılabilinir.
5
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
7/52
Tasarımla ilişkisi
Tasarımda avantajları :
* Spesifik mukavemet=(Yüksek mukavemet/ağırlık)yüksektir,
* Spesifik katılık =(Yüksek rijitlik =(E modülü)/ağırlık)
6
,* Yüksek elektrik ve termal iletkenlik’e sahiptir,
* Şekillendirilmesi kolaydır,
* Geri - dönüşümü kolaydır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
8/52
Tasarımda dezavantajları:Tasarımda dezavantajları:
Ark kaynağı yapmak zordur.Çünkü çabuk oksitlenir.Ark kaynağı yapmak zordur.Çünkü çabuk oksitlenir.
Ürün tipleriÜrün tipleri
Hava taşıtları gövdeleri, kanatları,Hava taşıtları gövdeleri, kanatları,
Bisikletler,Bisikletler,
7
Otomobil motor gövdeleri,Otomobil motor gövdeleri,
"uzay çatı" araba gövdeleri,"uzay çatı" araba gövdeleri,
İçecek kutu’larıİçecek kutu’ları
Pencere çatı’larıPencere çatı’ları
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
9/52
İmalat Bilgisiİmalat Bilgisi
Metal olarak şekillendirilmesiMetal olarak şekillendirilmesi
* Pek çok imalat yöntemini (* Pek çok imalat yöntemini (extr., haddeleme vsextr., haddeleme vs))kullanarak şekillendirilmesi kolay yapılır.kullanarak şekillendirilmesi kolay yapılır.
* Çabuk oksitlenmesi sebebiyle* Çabuk oksitlenmesi sebebiyle “toz metallurjisi“toz metallurjisi””yöntemiyle şekil verilmesinde bazı zorlukları vardır..yöntemiyle şekil verilmesinde bazı zorlukları vardır..
8
m a ın ı ar an aş ayıp m a ın ı ar an aş ayıp o yeo ye nce ne a arnce ne a argetirmek için “getirmek için “haddelemehaddeleme” yöntemi çok uygundur.” yöntemi çok uygundur.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
10/52
* “* “Kalıba dökümKalıba döküm”, en çok kullanılan döküm prosesidir.”, en çok kullanılan döküm prosesidir.
* Genellikle oldukça yumuşaktır, bu yüzden kolay* Genellikle oldukça yumuşaktır, bu yüzden kolay
““extrüzeextrüze” edilir,” edilir,* “* “Saç şekillendirme”Saç şekillendirme” içecek kutu” larının imalatındaiçecek kutu” larının imalatında
önemlidir..önemlidir..
9
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
11/52
makinada işlenmesimakinada işlenmesi
Nisbeten yumuşak olduğundan, makine’da kolaycaNisbeten yumuşak olduğundan, makine’da kolaycaişlenebilir.Bazen işlenirken “işlenebilir.Bazen işlenirken “sarmasarma” olayı sebebiyle” olayı sebebiyleişlemeyi zorlaştırabilir.işlemeyi zorlaştırabilir.
BirleştirilmesiBirleştirilmesi
““Ark kaynağıArk kaynağı” yapmak zordur bu nedenle “” yapmak zordur bu nedenle “gazaltı ark gazaltı ark
10
ayna ıayna ı gere t rmes ne ra men pe ço r eşt rmegere t rmes ne ra men pe ço r eşt rmetekniği kullanılması uygundur..tekniği kullanılması uygundur..
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
12/52
Çevre ile ilişkisiÇevre ile ilişkisi
* Aluminyum üretimi, mevcut enerjinin çoğunu* Aluminyum üretimi, mevcut enerjinin çoğunu
kullanır(ABD’dekullanır(ABD’de toplam enerjinin %4toplam enerjinin %4 ünü kullanır)ünü kullanır)
* Aluminyum kolayca “* Aluminyum kolayca “gerigeri--dönüşürdönüşür”(Bu geri dönüşüm”(Bu geri dönüşümişleminde toplam enerjininişleminde toplam enerjinin % 1% 1 ni kullanır)ni kullanır)
* Arabalarda Aluminyum’un kullanılması hızlı bir* Arabalarda Aluminyum’un kullanılması hızlı bir
11
şe e artma ta ır. n ş a ır ı , ya ıt sar yatınışe e artma ta ır. n ş a ır ı , ya ıt sar yatınıazaltmak ve düşük metal emisyon’ları anlamına gelir.azaltmak ve düşük metal emisyon’ları anlamına gelir.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
13/52
Konu ile ilgili Sorular
Soru 1. Aluminyum’un
a)-Erime sıcaklığı ve yoğunluğu nedir?
b)-Al’a nasıl mukavemet kazandırılır?
c)- Dekoratif amaçlı kullanılırsa yüzey anot mu yoksakatot mu yapılır?
d)-Tasarımda kullanımı için çok önemli iki özellik yaz
12
-f)-Kullanıldığı yerlere 2 örnek ver
g)-En iyi hangi yöntemle şekillenir?,hangi yöntemde problem çıkar?
h)-Makinada işlenmesi nasıldır?
i)-Hangi kaynak yöntemi ile kaynaklanır?
j)- Çevre ile ilişkisinde “enerji kullanımı” esas alındığında üretimi için az mı yoksa çok mu enerji harcanır?
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
14/52
2. BAKIR 2. BAKIR VEVE
13
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
15/52
BAKIR VE ALAŞIMLARIBAKIR VE ALAŞIMLARI
Genel BilgiGenel Bilgi
* “* “BakırBakır”, pahalı bir malzemedir ve”, pahalı bir malzemedir ve
* “* “yüksek elektrik iletkenliğiyüksek elektrik iletkenliği”(Bu yüzden elektrik teli”(Bu yüzden elektrik teliolarak iyi bir malzemedir) veolarak iyi bir malzemedir) ve
* “* “ ””
14
malzemedir) sahiptir.malzemedir) sahiptir.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
16/52
NameName : Bakır: Bakır
SymbolSymbol : Cu: Cu
Atomic NumberAtomic Number : 29: 29Atomic MassAtomic Mass : 63.546 amu: 63.546 amuMelting PointMelting Point : 1083.0: 1083.0 °°C (1356.15 K, 1981.4C (1356.15 K, 1981.4 °°F)F)Boiling PointBoiling Point : 2567.0: 2567.0 °°C (2840.15 K, 4652.6C (2840.15 K, 4652.6 °°F)F)Number of Protons/ElectronsNumber of Protons/Electrons : 29: 29
15
ClassificationClassification :: Transition MetalTransition MetalCrystal StructureCrystal Structure : Cubic: CubicDensity @ 293 K Density @ 293 K : 8.96 g/cm: 8.96 g/cm33
ColorColor : red/orange: red/orange
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
17/52
* “* “Saf bakırSaf bakır”’ın düşük mukavemeti ve yüksek ”’ın düşük mukavemeti ve yüksek süneklilik özelliği vardır.süneklilik özelliği vardır.
* Bakırın (Cu) mukavemeti, alaşımlama yöntemiyle* Bakırın (Cu) mukavemeti, alaşımlama yöntemiyleartırılabilinir.artırılabilinir.
* ”* ”Bronz malzemesiBronz malzemesi” yapmak için içine (” yapmak için içine (SnSn) kalay) kalaykatılır,katılır,
16
r nç ma zemesr nç ma zemes yapma ç n ç neyapma ç n ç ne nn ç n o ç n okatılır,katılır,
* “* “madeni paramadeni para” malzemesi yapmak için, içine (” malzemesi yapmak için, içine (NiNi))nikel katılır.nikel katılır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
18/52
* Bronz, “* Bronz, “Bronz ÇağıBronz Çağı” ından’beri,” ından’beri, heykelheykel ve silahve silahdökümü için kullanılmıştır.dökümü için kullanılmıştır.
* Aynı zamanda ortaçağ’danberi “* Aynı zamanda ortaçağ’danberi “çan”çan” malzemesimalzemesiolarak da dökülmektedir.olarak da dökülmektedir.
17
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
19/52
Tasarımla ilişkisiTasarımla ilişkisi
Tasarımda avantajları:Tasarımda avantajları:
* Yüksek elektrik iletkenliği ve yüksek termal* Yüksek elektrik iletkenliği ve yüksek termaliletkenliği vardır,iletkenliği vardır,
* Korozyona karşı dirençlidir,* Korozyona karşı dirençlidir,
* Şekil verilmesi kolaydır.* Şekil verilmesi kolaydır.
18
Tasarımda dezavantajları:Tasarımda dezavantajları:
* Mukavemeti düşüktür,* Mukavemeti düşüktür,
* Epeyce pahalıdır.* Epeyce pahalıdır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
20/52
Ürün tipleriÜrün tipleri
* Elektrik teli,* Elektrik teli,
* Bakır borular* Bakır borular
* Madeni paralar* Madeni paralar
19
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
21/52
İmalat Bilgisiİmalat Bilgisi
Metal olarak şekillendirilmesiMetal olarak şekillendirilmesi
* Kolay dökülür.* Kolay dökülür.
* Yumuşak olduğundan , kolayca “* Yumuşak olduğundan , kolayca “extrüzeextrüze” edilir.” edilir.
* Nadir olarak “* Nadir olarak “haddelenir,dövmehaddelenir,dövme” yapılır veya “” yapılır veya “saçsaç
ekillendirmeekillendirme” i lemine tabi tutulur.” i lemine tabi tutulur.
20
* Çabuk oksitlenmeye meyilli olduğundan “* Çabuk oksitlenmeye meyilli olduğundan “toz metaltoz metallurjisilurjisi” yöntemiyle fazlaca şekillendirilme yapılmaz.” yöntemiyle fazlaca şekillendirilme yapılmaz.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
22/52
Makinada işlenmesiMakinada işlenmesi
* Makine’da kolay işlenir.* Makine’da kolay işlenir.
BirleştirilmesiBirleştirilmesi
* Ark kaynağı yapmak zordur,* Ark kaynağı yapmak zordur,
* Yapıştırma ile bağlama nadir olarak yapılır,* Yapıştırma ile bağlama nadir olarak yapılır,
21
e m ve p r nç ayna ı,e m ve p r nç ayna ı,e e r e m o ane e r e m o anbağlantı noktalarında ve boru’ların kaynağındabağlantı noktalarında ve boru’ların kaynağındaönemlidir.önemlidir.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
23/52
Çevre ile ilişkisiÇevre ile ilişkisi
* Bakır üretimi için çok fazla enerji harcanır,* Bakır üretimi için çok fazla enerji harcanır,
* Bakır “* Bakır “geri dönüşümügeri dönüşümü” kolay olan bir” kolay olan birmalzemedir.Fakat hacim olarak kullanımdaki bakırmalzemedir.Fakat hacim olarak kullanımdaki bakırmiktar azdır ve örtüsünden ayıklanması zordur,( pek miktar azdır ve örtüsünden ayıklanması zordur,( pek çok bakır tel, plastik örtü’ye sahiptir).çok bakır tel, plastik örtü’ye sahiptir).
22
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
24/52
Konu ile ilgili Sorular
Soru 2. Bakır
a)-Erime sıcaklığı ve yoğunluğu nedir? b)-Cu (Sn) ile birleşirse adı ne olur?
Cu (Zn) ile birleşirse adı ne olur?
Cu ( Ni) ile birleşirse adı ne olu?
c)-Saf bakırın mukavemeti ve sünekliliği nasıldır?
-
23
e)-Tasarımda dezavantaj olacak özelliği yaz?
f)-Kullanıldığı yere 2 örnek ver?
g)-En iyi hangi yöntemle şekillenir?Hangi imalatyönteminde problem çıkar?
h)-Makinada işlenmesi nasıldır?
i)-Hangi kaynak yöntemiyle kaynaklanır? j)- Çevre ile ilişkisinde “enerji kullanımı” esas alındı
ğında üretimi için az mı yoksa çok mu enerji harcanır?
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
25/52
3. PİRİN LER 3. PİRİN LER
24
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
26/52
PİRİNÇLER PİRİNÇLER
Genel BilgiGenel Bilgi
* Pirinçler,* Pirinçler, bakırbakır veve çinkoçinko alaşımı olup, pahalıalaşımı olup, pahalımalzemelerdir.malzemelerdir.
* “* “Alaşımlama,sıcak Alaşımlama,sıcak--soğuk deformasyon ve ısıl işlemsoğuk deformasyon ve ısıl işlem””yolu ile güçlendirilerek bakırdan daha iyi mukavemetyolu ile güçlendirilerek bakırdan daha iyi mukavemet
25
elde edilir.elde edilir.
* Korozyon direnci daha iyidir,kaplama ve boya* Korozyon direnci daha iyidir,kaplama ve boyagerekmez.gerekmez.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
27/52
Pirinç’ler, insan sağlığına zarar vermiyen metallerdendir.Pirinç’ler, insan sağlığına zarar vermiyen metallerdendir.
* Çentik darbe direncleri = toklukları yüksektir.* Çentik darbe direncleri = toklukları yüksektir.
* Soğuk ortamların aranan malzemesidir.Bu* Soğuk ortamların aranan malzemesidir.Buortamlarda mukavemetleri yüksektir.ortamlarda mukavemetleri yüksektir.
* Termal (* Termal (arabaaraba radyatörleriradyatörleri) ve elektrik iletkenlikleri) ve elektrik iletkenlikleriyüksektir,yüksektir,
26
* İki tip pirinç var,* İki tip pirinç var,
a)a)-- pirinci(%35 Zn) tek fazpirinci(%35 Zn) tek faz-- soğuk işlemeyesoğuk işlemeyeuygun,uygun,
b)b)-- pirinci(%35pirinci(%35--40 Zn) çift faz40 Zn) çift faz--sıcak işlemeyesıcak işlemeyeuygunuygun
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
28/52
Tasarımla ilişkisiTasarımla ilişkisi
Tasarımda avantajları:Tasarımda avantajları:
* Makul mukavemete (* Makul mukavemete (orta seviyeorta seviye) sahiptir,) sahiptir,
* Korozyona karşı dirençlidir,* Korozyona karşı dirençlidir,
* Şekil vermek kolaydır.* Şekil vermek kolaydır.
27
asarım a ezavanta arı:asarım a ezavanta arı:* Pahalıdır.Pahalıdır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
29/52
Ürün tipleriÜrün tipleri
* Dekoratif techizatları,* Dekoratif techizatları,
* Tesisat techizatları,* Tesisat techizatları,
* Vidalar,* Vidalar,
* Mermiler.* Mermiler.
28
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
30/52
İmalat Bilgisiİmalat Bilgisi
Metal olarak şekillendirilmesiMetal olarak şekillendirilmesi
* KolaycaKolayca extrüzeextrüze edilir, çünkü pirinç pek edilir, çünkü pirinç pek yumuşaktır.yumuşaktır.
* Nadiren “* Nadiren “haddelenir, dövülür veya saçhaddelenir, dövülür veya saçşekillendirmeşekillendirme” yapılır..” yapılır..
29
* Oksitlenmeye meyilli olduğundan “* Oksitlenmeye meyilli olduğundan “toztozmetallurjisi”metallurjisi” yöntemi fazla kullanılmaz.yöntemi fazla kullanılmaz.
MaMakinada işlenmesikinada işlenmesi
Makinada kolayca işlenir.Makinada kolayca işlenir.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
31/52
BirleştirilmesiBirleştirilmesi
* Ark kaynağı yapmak zordur,* Ark kaynağı yapmak zordur,
* Nadiren yapıştırma yapılır,* Nadiren yapıştırma yapılır,
** Lehim ve pirinç kaynağıLehim ve pirinç kaynağı, elektrik bağlantı, elektrik bağlantınoktaları ve küçük boru bağlantılarında önemlidir.noktaları ve küçük boru bağlantılarında önemlidir.
30
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
32/52
Çevre ile ilişkisiÇevre ile ilişkisi
* Bakır ve pirinç üretimi, çok fazla enerji kullanır.* Bakır ve pirinç üretimi, çok fazla enerji kullanır.
* Pirinç’i geri* Pirinç’i geri--dönüştürmek kolaydır, amadönüştürmek kolaydır, amakullanımdaki hacim küçüktür.kullanımdaki hacim küçüktür.
31
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
33/52
Konu ile ilgili Sorular
Soru 1. Pirinç ne demektir ?
a)- Mukavemeti (Cu) ile kıyaslayınca nasıldır? b)-Soğuk işlemeye uygun olan pirinç hangisidir?
c)-Sıcak işlemeyen uygun pirinç hangisidir?
d)-Tsaraım için çok önemli iki özellik yaz?
e)-Tasarım için dezavantaj olacak özellik nedir?
32
f)-Kullanıldığı yere iki örnek ver?
g)-En iyi hangi yöntemle şekillenir?Hangi yöntemde problem çıkar?
h)-Makinada işlenmesi nasıldır?
i)-Hangi kaynak yöntemi ile kaynaklanır?
j)- Çevre ile ilişkisinde “enerji kullanımı” esas alındığında üretimi için az mı yoksa çok mu enerji harcanır?
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
34/52
4. ÇİNKO VE ALAŞIMLARI4. ÇİNKO VE ALAŞIMLARI
33
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
35/52
ÇİNKO VE ALAŞIMLARIÇİNKO VE ALAŞIMLARI
Genel BilgiGenel Bilgi
* “* “Çinko alaşımlarıÇinko alaşımları”,düşük mukavemetli basit”,düşük mukavemetli basitdöküm parçaları,ergime noktaları düşük alaşımlar,döküm parçaları,ergime noktaları düşük alaşımlar,hepsi düşük yoğunluğa sahiptirler.hepsi düşük yoğunluğa sahiptirler.
* “* “ÇinkoÇinko”, korozyona karşı dirençlidir ve “”, korozyona karşı dirençlidir ve “galvanizgalvaniz
34
yöntemiyöntemi” ile çelikleri pas’tan korumada kullanılır.” ile çelikleri pas’tan korumada kullanılır.( örneğin, oluklu saç, araba gövdesi,yol bariyerleri( örneğin, oluklu saç, araba gövdesi,yol bariyerleriolarak).olarak).
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
36/52
ÇinkoÇinko
Name : Zinc
Symbol : ZnAtomic Number : 30Atomic Mass : 65.39 amuMelting Point : 419.58 °C (692.73 K, 787.24396 °F)Boiling Point : 907.0 °C (1180.15 K, 1664.6 °F)
35
Number of Protons/Electrons : 30Number of Neutrons : 35Classification : Transition MetalCrystal Structure : HexagonalDensity @ 293 K : 7.133 g/cm3
Color : bluish
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
37/52
Tasarımla ilişkisi
Tasarımda avantajları :* Korozyona karşı dirençlidir,
* Dökülmesi kolaydır.
Tasarımda dezavantajları :
36
* Mukavemeti düşüktür,
* Şekillendirme kabiliyeti zayıftır
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
38/52
Ürün tipleriÜrün tipleri
* Galvanizli (* Galvanizli (çinko’luçinko’lu)çelik saçlar,)çelik saçlar,
* Pompa gövdeleri,* Pompa gövdeleri,
* Model arabalar ve oyuncaklar.* Model arabalar ve oyuncaklar.
37
İ
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
39/52
İmalat Bilgisi
Metal olarak şekillendirilmesi
* Genellikle “kalıba dökülerek ” şekillendirilir,* Şekillenme kabiliyeti zayıftır , nadiren “dövme,
haddeleme, extrüzyon ve saç şekillendirme” işlemiyapılır.
38
anmaya mey o u un an, oz me a ur syöntemi” ile şekillendirme fazla kullanılmaz!
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
40/52
makinada işlenmesi
* Umumiyetle “makinada işlenmesi” kolaydır..
Birleştirilmesi* “Ark kaynağı” yapmak zordur ve “gazaltı kaynağı”
gerekir.
39
Ç i i i i iÇ i i i i i
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
41/52
Çevre ile ilişkisiÇevre ile ilişkisi
* Çinko üretimi “çok enerji” kullanır, ama“kullanımdaki hacmi” az’dır
40
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
42/52
Konu ile ilgili Sorular
Soru 1.Çinko’nun
a)-Erime sıcaklığı ve yoğunluğu nedir?
b)-Sizce, Zn ‘nin çok önemli bir özelliğini söyelyiniz?
c)-Tasarımda çok önemli bir özelliğini yaz?
d)-Tasarımda dezavantaj olacak bir özellik yaz?
e -Kullanıldı ı ere 2 örnek ver?
41
f)-En iyi hangi yöntemle şekillenir?Hangi yöntemde problem çıkar?
g)-Makinada işlenmesi nasıldır?
h)-Hangi kaynak yöntemi ile kaynaklanır?
j)- Çevre ile ilişkisinde “enerji kullanımı” esas alındığında üretimi için az mı yoksa çok mu enerji harcanır?
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
43/52
5. KURŞUN VE ALAŞIMLARI
42
KURŞUN VE ALAŞIMLARIKURŞUN VE ALAŞIMLARI
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
44/52
KURŞUN VE ALAŞIMLARIKURŞUN VE ALAŞIMLARI
Genel BilgiGenel Bilgi
* Kurşun alaşımlarının* Kurşun alaşımlarının yoğunluklarıyoğunlukları çok yüksektir.çok yüksektir.* Kurşun, metallerin* Kurşun, metallerin en düşük “mukavemetlisien düşük “mukavemetlisi” ve” ve
en düşük “katlığaen düşük “katlığa”= young Modülü(E)’ye sahip”= young Modülü(E)’ye sahipolanıdır.olanıdır.
43
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
45/52
KurşunKurşun
SymbolSymbol : Pb: PbAtomic NumberAtomic Number : 82: 82Atomic MassAtomic Mass : 207.2 amu: 207.2 amuMelting PointMelting Point : 327.5: 327.5 °°C (600.65 K, 621.5C (600.65 K, 621.5 °°F)F)Boiling PointBoiling Point : 1740.0: 1740.0 °°C (2013.15 K, 3164.0C (2013.15 K, 3164.0 °°F)F)
44
Number of NeutronsNumber of Neutrons : 125: 125ClassificationClassification :: Other MetalsOther MetalsCrystal StructureCrystal Structure : Cubic: CubicDensity @ 293 K Density @ 293 K : 11.34 g/cm: 11.34 g/cm33
ColorColor : bluish: bluish
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
46/52
* Ağır olması sebebiyle ;* Ağır olması sebebiyle ; kurşun güllesikurşun güllesi olarak,olarak,
* korozyon direnci yüksek olması sebebiyle ;* korozyon direnci yüksek olması sebebiyle ; çatıçatı
kaplamasıkaplaması olarak,olarak,* düşük ergime noktasına sahip olması nedeniyle;* düşük ergime noktasına sahip olması nedeniyle;
kurşunkurşun--kalay alaşımlarındakalay alaşımlarında lehimlehim olarak kullanılır.olarak kullanılır.
45
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
47/52
* Kurşun* Kurşun zehirli birzehirli bir metalmetal’dir.Boyalara ve petrole’dir.Boyalara ve petrole““ilave katkı maddesiilave katkı maddesi” olarak kullanılır.” olarak kullanılır.
* Bu “* Bu “katkıkatkı”’lar sağlığı ilgilendirdiğinden gittikçe”’lar sağlığı ilgilendirdiğinden gittikçedaha az katılmaktadırlardaha az katılmaktadırlar
46
Tasarımla ilişkisiTasarımla ilişkisi
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
48/52
Tasarımla ilişkisiTasarımla ilişkisi
Tasarımda avantajları:Tasarımda avantajları:
* Düşük ergime noktasına sahiptir,* Düşük ergime noktasına sahiptir,* Yoğunluğu yüksektir,* Yoğunluğu yüksektir,
* Korozyona karşı dirençlidir,* Korozyona karşı dirençlidir,
* ekillendirilmesi kola dır.* ekillendirilmesi kola dır.
47
Tasarımda dezavantajları:Tasarımda dezavantajları:
* Mukavemeti düşüktür,* Mukavemeti düşüktür,
* Katılığı=(E) modülü düşüktür,* Katılığı=(E) modülü düşüktür,
* Fiyatı yüksektir,* Fiyatı yüksektir,* Çevreye zararlıdır.* Çevreye zararlıdır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
49/52
Ürün tipleriÜrün tipleri
* Kurşun mermileri, kurşun güllesi* Kurşun mermileri, kurşun güllesi
* Çatı kaplaması* Çatı kaplaması
* Lehim malzemesi* Lehim malzemesi
48
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
50/52
İmalat Bilgisi
Metal olarak şekillendirilmesi
* Genel olarak kalıba dökülerek şekillendirilir.
* Şekillendirilmesi kolaydır (örneğin döverek).
makinada işlenmesi
49
* Genellikle makine da işlenmesi kolaydır, ama “zehirli”olduğundan çok dikkat etmek gerekir.
Birleştirilmesi
* Birleştirme için “ark kaynağı” uygun değildir.
* Genellikle bir alaşımın lehimi olarak kullanılır.
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
51/52
Çevre ile ilişkisiÇevre ile ilişkisi
* Kurşun üretiminde* Kurşun üretiminde çok enerjiçok enerji kullanılır, Amakullanılır, Ama
kullanımdaki kurşun hacmi az’dır.kullanımdaki kurşun hacmi az’dır.* Boya ve petroldeki kurşun katkısı “* Boya ve petroldeki kurşun katkısı “sağlıkla ilgilisağlıkla ilgili””
olduğu için miktarı azaltılmakta veya hiçolduğu için miktarı azaltılmakta veya hiçkatılmamaktadır..katılmamaktadır..
50
Kon ile ilgili Sor lar
8/17/2019 demir dışı metaller.pdf
52/52
Konu ile ilgili Sorular
Soru 1.Kurşun ‘un
a)-Erime sıcaklığı ve yoğunluğu nedir?
b)-Ağırlığı,korozyona direnci ve düşük ergime noktasısebebiyle ne olarak kullanılır?
c)-Kurşun zehirlimidir?
d)-Tasarımda çok önemli iki özelliğini yaz?
51
e)-Tasarımda dezavantaj olan 2 özellik yaz?f)-Kullanıldığı yere iki örnek ver?
g)-En iyi hangi yöntemle şekillenir.?
h)-Makinada işlenmesi nasıldır?
i)-Hangi kaynak yöntemi ilke birleştirilir?
j)- Çevre ile ilişkisinde “enerji kullanımı” esas alındı
ğında üretimi için az mı yoksa çok mu enerji harcanır?