DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ METODOLOJİSİ

7/31/2019 DEM MHENDSL METODOLOJS

1/76

1

YILDIZ TEKNK NVERSTES

MAKNE FAKLTES

ENDSTR MHENDSL

DEM MHENDSL DERS DNEM DEV

DEM MHENDSL METODOLOJS

Ar. Gr. Cengiz TOKSOY

Ozan ESMERCAN

07061050

stanbul, 2012


2/76

2

indekiler1 DEM NEDR?....................................................................................................... 6

1.1 DEM DZEYLER VE ER................................................................. 82 DEM MHENDSL ..................................................................................... 10

2.1 DEM MHENDSL VE KARAR VERME.......................................... 102.2 DEM MHENDSLNN TEMEL BOYUTLARI ................................ 112.3 DEM MHENDSLNN LKELER .................................................... 142.4 DEM MHENDSLNN AKTRLER ............................................... 16

2.4.1 Lider ............................................................................................................... 162.4.2 Sre Sahibi ................................................................................................... 162.4.3 Deiim Mhendislii Ekibi .......................................................................... 162.4.4 dare Komitesi................................................................................................ 162.4.5 Deiim Mhendislii ar ............................................................................ 16

3 DEM MHENDSLNDE KULLANILAN YNTEMLER......................... 173.1 YEN TEHZAT VE (SRE) TEKNOLOJS YATIRIMI .......................... 173.2 YEN RN/HZMET GELTRME .............................................................. 23

3.2.1 Yeni rn Gelitirme le Salanan Deer Yaratm ...................................... 233.2.2 Yeni rn Gelitirme Sreci ve Bilgi Paylam Yaklam ......................... 23

3.3 TAM ZAMANINDA RETM .......................................................................... 293.3.1 Tam zamannda retim sisteminin yararlar: ................................................. 293.3.2 T Z nn zellikleri...................................................................................... 30


3/76

3

3.4 BENCHMARKING (KIYASLAMA) ................................................................ 313.4.1 Kyaslama Tekniinin Tanm Ve Bir Ynetsel Ara Olarak Temel

zellikleri 313.4.2 Kyaslama Tekniinin Amac Ve Yararlar ................................................... 343.4.3 Kyaslama Tekniinin Trleri........................................................................ 363.4.4 Kyaslamada Baarszlk Nedenleri .............................................................. 37

3.5 ETD........................................................................................................... 373.5.1 Etdnn Tanm Ve Kapsam................................................................... 383.5.2 Etdnn nemi ........................................................................................ 39

3.6 TOPLAM KALTE YNETM ........................................................................ 423.6.1 Toplam Kalite Ynetimi Nedir? .................................................................... 433.6.2 Gnmzde TKY ........................................................................................... 453.6.3 Toplam Kalite Ynetiminin Amalari Ve Baz nemli Noktalar................. 453.6.4 Toplam Kalite Ynetiminin Temel zellikleri ............................................ 463.6.5 Toplam Kalite Ynetimin Yararlar ............................................................... 49

3.7 RGT GELTRME ...................................................................................... 503.7.1 rgt Gelitirmenin Balca Amalar........................................................... 513.7.2 rgt Gelitirme Teknikleri........................................................................... 513.7.3 rgt Gelitirmenin zellikleri ..................................................................... 523.7.4 rgt Gelitirme Sreleri ............................................................................. 53

3.8 KLTREL DEM ...................................................................................... 53


4/76

4

3.9 YNEYLEM ARATIRMASI .......................................................................... 563.9.1 Yneylem aratrmasnn kapsam ................................................................. 573.9.2 Yneylem Aratrmasnn Temel lkeleri ...................................................... 58

3.10 BLM SSTEMLER GELM................................................................ 593.10.1 Bilgi Toplumunda Ynetim Biliim Sistemlerinin Geliimi ve Yapay Zek

593.10.2 Biliim Sistemlerinin Geliimi Ve Unsurlar ............................................... 61

3.11 TEDARK GELTRME ........................................................................... 623.11.1 Literatr Aratrmalarna Gre Tedariki Gelitirme .................................. 63

3.12 BRL / BRLEMELER......................................................................... 663.12.1 irket Birlemesi Nedir? .............................................................................. 663.12.2 irket Birlemelerinde Taraflar Hangi Tehlikeler Bekliyor? ..................... 683.12.3 irket Birlemelerinin ekilleri Nelerdir? ................................................... 683.12.4 irketler Neden Birleir?.............................................................................. 693.12.5 Firmalar Birlemeye ten Balca Nedenler................................................ 69

KAYNAKA.....................................................................................................................75


5/76

5

ZET

Deiim Mhendislii, Hammer ve Champynin 1990larn banda ortaya koyduu ve

kendi deyimleriyle bir manifesto nitelii tayan radikal bir deiim srecini anlatmaktadr. Bu

deiim srecinde krn nasl elde edilebilecei ya da en fazla ktnn nasl alnabilecei yerine,hali hazrda yaplmakta olan i iin izlenilen yol ya da srelerin neden yapld

sorgulanmaktadr. Buradan hareketle Deiim Mhendislii tm srecin katma deer yaratan

srelerle yeniden tasarlanmas ve uygulanmas olarak tanmlanabilir.

Bugnbirok iletme, deien ve gelien rakipleriyle beraber ekillenen pazar koullarna

daha hzl uyum salayabilecek esneklii salamak, rn ve hizmet yelpazesini mterilerinin

istekleri dorultusunda yenileyecek yaratclkta olmak ve bunlar gerekletirirken st dzeyde

kalite ve mteri memnuniyeti sunacak bir rgt yapsna ulamak iin abalamaktadr. Buabalar gsteren iletmelerin yannda etkinlikleri dk, rekabeti ve yaratc olamayan ve

kazan elde edemeyen iletmeler de vardr. Bu tip iletmelerin hatas, gemite yarattklar

baarl i srelerini, sistemlerini ve metotlarn iinde bulunulan zamann artlarnn

deimesine ramen halen korumalardr. Deiim srecinde iletmelerin daha etkili bir plan

yapmalar iin iyi bir ngrde bulunmalar gerekmektedir. Bunu salamak adna almada

simlasyon programyla ngr yapm ile ilgili bir rnek alma verilerek simlasyonun

deiim mhendisliindeki nemi vurgulanmtr.


6/76

6

1 DEM NEDR?Derinlemesine dnldnde genel kabul grm kavramlarn birounu tanmlamann

o kadar da kolay olmad grlecektir. Bu durum zellikle deiim iin geerlidir. Teoride;

deiim konusu genellikle sreklilik, kaynak ve kapsam zellikleri asndan ele alnmaktadr.

Siireklilik asndan literatrde iki temel gr vardr. lk gr deiimi, nceden tahmin

edilebilen, kademeli, gzlemlenebilir bir sre olarak ele alr. Buna karlk ikinci gr,

deiimi ancak gerekletikten sonra fark edilen bir kesinti olarak tanmlamaktadr. Kaynak

bakmndan incelendiinde ise, deiimin yneticiler tarafndan bilinli olarak balatlmas ve

ynetilmesi veya sosyo-ekonomik gler sonucu olumas eklinde ikiye ayrlabilir. Deiimin

sreklilik ve kaynak zellikleri birlikte ele alndnda baarl bir ekilde ynetilebilecei

grne ulalabilir. Ancak, konuya ktmser bir adan yaklalrsa, deiimin (doal bir

gten kaynaklanan gibi) bizi habersiz yakalayabilecei ve sonularna katlanmak durumunda

kalnaca neticesine de varlabilir. Uygulamada ise, deiim bu iki u durumdan bir yerde

bulunmakta ve bundan dolay belirli lde nitelii tespit edilerek gelecekte ortaya kabilecek

durumlarla baarl bir ekilde mcadele edebilmek iin durumsallk (acil mdahale) planlar

hazrlanabilir.

Deiimle ilgili dier bir zellik ise deiimin kapsamdr. Deiim, kapsamna gre

snflandrldnda lein bir ucunda, gl bir rakip tarafndan piyasaya yeni mamul srme

gibi stratejik bir nitelie sahip temel bir deiim sz konusu iken, dier uta, gnlk olaylarkendini deiim olarak gstermektedir (yeni bir personelin ie alnmas, bir personelin terfi

ettirilmesi veya faks makinesi alm gibi). Byle bir durumda yneticiler deiimi gnlk olarak

ynetmektedirler. Bu aklamalarn tamamlayc bir unsuru olarak deiimi drt kategorili bir

lek zerinde de snflandrmakmmkndr:

Mevcut yapnn devam niteliinde deiimin olmamas, rgtn yap veya sreleri zerinde herhangi bir deiiklikolmadan bymesi, rgtn yeni bir yap ve/veya yeni srelere doru evrim geirmesi, rgtn radikal (devrimci) bir ekilde yeni bir yap ve/veya srece doru deimesi.

Bu almada daha ok byk apl deiim konusu zerinde durulacak ve son iki

snflamay kapsayan aklamalar youn bir biimde vurgulanacaktr. Buradaki nemli bir husus


7/76

7

bu ekildeki bir deiimin daha ok dsal evreden kaynaklanmasdr. Baka bir ifadeyle, rgt

mevcut veya potansiyel evresel basklar sonucu deimek durumundadr. rnein, birok

iletme gnmzde kresellemeye uyumsalayabilmek amacyla stratejiler gelitirmektedir.

Bununla birlikte iletme ii basklar da deiim ihtiyacn ateleyebilir. Bir baka adan

konuyu u ekilde akla kavuturmak mmkndr: rgtler genellikle evreye tabi olarak

faaliyette bulunmakta ve onu deitiremediklerinden dolay daha iyi uyum salamak iin

kendileri deimektedirler.

rgtlerin evrelerine daha iyi uyum salayabilmeleri konusunda pek

allagelmi olmayan bir gr gittike kabul grmeye balamtr. Bu gr evrenin kaotik

yapsndan ve rgtlerin gelecei grebilme yeteneklerinin snrl olmasndan

kaynaklanmaktadr. Yukardaki aklamalar rgtlerin gelecekteki evreye uyum

salayabilmeleri esasna dayanmaktadr. Ancak evresel faktrlerde meydana gelebilecekdeiikliler tam olarak tahmin edilemiyorsa bu yaklam problem yaratmaktadr. Kaos teorisine

gre ite byle bir problem sz konusudur. Parker ve Stacey (l994:63)'nin belirttii gibi:

Bu durumda kaos teorisinin temel unsurlarndan birisine ularz. Ynetim

literatrnn byk bir ksmnda deiim ynetimi kavram, istikrarn arzu edildii gr

zerine kurulmutur. Temel rgtsel sorun evre deiirken bir istikrarl durumdan dierine

nasl geileceinin belirlenmesi ile ilgilidir. nsanlarn deiimi ynetebilecekleri dncesi

normal dengeye gelirken rgtn ulatrlabilecei ve tahmin edilebilen bir son noktann mevcut

olduu hususudur. Kaos teorisinin gerekleri bu dncenin ne kadar snrl olduunu

gstermektedir.

Onlara gre, rgtler spesifik olarak belirlenmi ve muhtemelen beklenmeyen olaylar

tarafndan geerliliini yitirecek programlar ynetmek yerine, gelecee uyum yeteneklerini

gelitirmelidirler. Onlarn bu konudaki grleri "renen organizasyon" olarak adlandrlan

rgt tipini artrmaktadr.


8/76

8

1.1 DEM DZEYLER VE ERrgtlerde deiik dzeyler tespit edilebilir. Bunlardan her biri deiim iin temel dzey

olarak seilebilir. Genellikle dzey zerinde grler birlemektedir. Bunlar:

Bireysel (veya davransal)odak, Grup (veya kltrel) odak, Tm sistem (veya yapsal/sresel)odak eklinde sralanabilir.

Deiimin gerekletirilmesinde birey zerinde odaklanmak, eitim programlarnn

kullanlmas gerektii grn hkim klar. ayet grup zerinde odaklanlrsa, deiim kltrel

deiiklik program ile gerekletirilir. Tm sistem baznda deiim gerekletirilecekse,

fonksiyonel tip rgtlenmeden sre-temelli rgtlenmeye geme bir olaslktr. Bu yaklamlar

birbirinden bamsz olmayp aralarnda karlkl ilikiler bulunduundan nemli olan deiim

srecinde arln nereye verileceidir. Mevcut ynetim dncesinin byk bir ksmn sistem

yaklam etkilemektedir. Bu durum zellikle sistem yaklamnn deiimi gerektiren faktrleri

de aklamada yardmc olmasndan kaynaklanmaktadr. Deiim dzeyleri olarak seilen

odaklar rgt doas hakknda yukarda belirtilen grleri tamamlamaktadr. rnein, nsan

likileri Yaklam daha ok bireysel dzeyde odaklamay tercih etmektedir.

rgtsel deiimin rasyonel bir sre olmas gerektii kabul edilirse rgtsel deiimde

balang noktas durum analizi yaparak ne yaplmas gerektiine karar vermek olmaldr.

Genellikle evresel faktrlerde gereklemesi beklenilen durumlara kar birtakm rgtsel

dzenlemeler yaplmaktadr. Rekabet temelli bir deiim sz konusu olmas durumunda

uygulamada mevcut olan uygun herhangi bir stratejik planlama modelinden faydalanlabilir.

rnein, Porter'in be kuvvet modeli (bak. Mooree, 1992). letme ii davransal zellikler

zerinde odaklanlmas durumunda ise dahaok Lewin'in Basamakl Deiim Sreci modeli

tavsiye edilir (bak. Wilson, 1992). Lewin' in deiim sreci modeli zme, deitirme ve yeniden

dondurma olmak zere aamadan olumaktadr.

Birok yaklamda genellikle ie, deiim ile ulalmak istenen sonucun belirlenmesi ile

balanlr. Temel olarak zerinde durulan nokta, mevcut koullarda ve rgt snrlayan

kstlayc faktrler altnda "en iyi" rgt yapsnn neolaca konusunda karar vermektir. Bunun

en belirgin gstergesi "en iyi uygulama" konusunun neminin giderek artmasdr. Her ne kadar


9/76

9

rgtlere bu ynde gitmeleri nerilse de neyin en iyi olduu ok ak deildir. Yukardaki

aklamalardan da anlalacagibi neyin iyi olduu aslnda rgt doas hakkndaki varsayma

baldr. Buna ramen rgtsel yap konusundaki mevcut eilim "matris ynetim" ve "apraz

fonksiyonel gruplar" dr. Wilson (1992) herkesin fikir birlii ettii genel kabul grm eilimi u

ekilde zetler:

Birok iletme okulu tarafndan nerilen ve birok byk iletme tarafndan tercih

edilen model, sre veya proje-temelli kltrle birlikte uygulanan dem-i merkeziyeti bir

yapdr.

Benzer bir ekilde sre-temelli rgtlenmenin tevik edilmesi konusunda son

zamanlarda youn almalar yaplmtr. Bu durum, zellikle Toplam Kalite Ynetimi ve

Deiim Mhendislii yaklamlarnda grlmektedir.


10/76

10

2 DEM MHENDSLDeiim mhendislii, titizlikle planlanan ve kk ve dikkatli admlarla tamamlanan bir

uygulama deildir; tam aksine sonular belirli olmayan ya hep ya hi durumudur (Hammer,

1990: 105). Hammer ve Champy (1994) eserlerinde deiim mhendisliinin resmi tanmn u

ekilde yapmlardr:

Deiim Mhendislii, maliyet, kalite, hizmet ve hz gibi amzn en nemli

performans llerinde arpc gelitirmeler yapmak amacyla i srelerinin temelden yeniden

dnlmesi ve radikal bir ekilde yeniden tasarlanmasdr.

letmelerin deiim mhendisliine ihtiya duymalar ve deiim sonucunda

bekledikleri Hammer (2004) tarafndan ekil 1de aklanmtr. Buna gre deiimin sonucunda

iletmeler boyutlu bir kazan salamak istemektedirler. Bunlar stratejik kazanlar, faaliyet

gsterilen ve yeni nfuz edilecek olan pazarlardaki kazanlar ve retim aamasnda elde edilecek

kazanlardr.

2.1 DEM MHENDSL VE KARAR VERMEKarar verici, yaps gerei rahat ve kolay olan tercih eder. Eer karar verici zoru ve riski

seiyorsa, var olma mcadelesini balatma kararll ve azmi ierisindedir. Bu adan deiimin,

sorunlar, belirsizlikler ve risk yumandan baka bir ey olmad sylenebilir. Risk, kavram

itibariyle stratejiktir. Karar verici riske katlandnda, verilen kararlar ve bu kararlarn sonular

frsatlaradnebilir. Ancak karar vericinin karar srecinde katland ya da katlanaca risklerin

yeni frsatlara yol aabilmesi de, kararlarn verildii ortamn deiime ak ve kendini srekli

yenileyebilen bir ekilde planlanmasna bal olacaktr.

Deiim mhendislii kavram, maliyet, kalite, esneklik ve hz gibi an en nemli

performans ltlerinde arpc gelitirmeler yapmak amacyla karar ve i srelerinin temelden

yeniden dnlmesi ve yeniden tasarm eklinde tanmlamaktadr (Hammer, 1998).

Birok organizasyonda eski teknolojiye, eskiden alan karar vericilerin dncelerine

ve eski rgt amalarna dayal bir takm kurallar hala kullanlmaktadr, ancak gnmzde btn

bu unsurlar eskisinden ok farkl bir nitelik tamaktadrlar. Halen yapmaktaolduumuzu neden

yapyoruz? ve Neden bu ekilde yapyoruz? gibi temel sorularn cevaplandrlmasyla, karar


11/76

11

srecine konu olan iin mevcut durumdaki yapl biiminin altnda yatan kurallarn ve

varsaymlarn gzden geirilmesi salanabilir ve gerekli deiime k tutacak bilgiler elde

edilebilir.

kinci olarak, deiim mhendisliinde deiimin radikal olmas ngrlr. in birksmn deitirmek ve gelitirmek yetmeyecei iin i sreci yeniden ve temelden

deitirilmelidir. Yani yeniden icat edilmelidir.

Deiim mhendisliinin bir dier amac, arpc gelimeler yaratmaktadr. %10larla

ifade edilen bir gelime hedefi olduka yorucu ve klfetli ayn zamanda uzun olan bir deiim

mhendislii almas iin hedef olamaz. Deiim mhendisliinde eski sre yntemleri

terkedilerek srecin yeniden tasarm esastr. Burada sre kavram, bir araya geldiklerinde

mteri iin deer oluturacak faaliyetler dizisini ifade etmektedir. Dier bir deyile sreler birbtn olarak nem kazanmaktadr. Srecin iindeki grevler, srecin sonundaki kt kadar, bir

baka deyile mteri talebi kadar nemli olamazlar.

zetle deiim mhendislii mteri odakldr ve karar vericinin doru kararlar

vermesine katkda bulunacak ekilde organizasyonun kapsad tm srelerin yeniden

tasarmn ierir.

2.2

DEM MHENDSLNN TEMEL BOYUTLARIDeiim mhendisliinin amac organizasyonda performans dzeyini ykseltmektir.

Balca performans gstergeleri ise maliyet, kalite, hz ve hizmettir. Verilen kararlar

dorultusunda dk maliyet ve yksek kalitede retimde bulunmak, rnleri mteriye sratle

ve en gvenilir ekilde sunmak organizasyonda yksek performansa ulaldn gsteren baz

temel ltlerdir.

Bunun dnda bir baka adan deiim mhendisliinin balca amalarn mteri

ihtiyalarn en iyi ekilde karlamak, organizasyonun rekabet gcn artrmak, organizasyondayenilik ve yaratcl gelitirmek, dinamik, esnek ve evik bir organizasyon yapsn oluturmak

eklinde belirtmek mmkndr.

Deiim mhendisliinde anahtar kelimelerden birisi sre tir. Literatrde, deiim

mhendislii (reengineering) kavram yerine i srelerinin iyiletirilmesi ve i srelerinin


12/76

12

yeniden dizayn kavramlarn kullanlmaktadr.

Sre, bir organizasyonda belirli bir ana iin bandan balayarak sonuna kadarki ilemler

btnne verilen isimdir. Tipik bir organizasyonda balca drt tr sreten sz edilebilir.

Birincisi ana sreler olarak adlandrlan ve d mteriler ile organizasyon arasndaki ilikiyigsteren ilemlerdir. rnein, sipari alma, esas srelere bir rnektir. kincisi, destek sreleri

dir. mteriler ile ilgili olan bu srelere rnek olarak enformasyon teknolojileri ile alanlar

(i mteriler) arasndaki iliki gsterilebilir. Burada enformasyonun organizasyonda rn

gelitirme, retim, sat ve pazarlama sreleri ile entegrasyonu sz konusudur. ncs,

iletme a sreleri olarak adlandrlan ilemlerdir. Bu srelerde tedarikiler, mteriler ve

ortaklarla yakn iletiim gerekleir. Drdncs ise, ynetim sreleri dir. Bunlar her

organizasyonda bilinen klasik planlama, koordinasyon, retim, sat, pazarlama vs. srelerdir.

Deiim mhendislii, performansta nemli bir srama elde edilebilmesi iin

organizasyonda tm srelerin, yap, sistem ve politikalarn temelden yeniden dnlmesi ve

radikal bir ekilde yeniden tasarmnn yaplmasnn gerei zerinde durur. Deiim

mhendisliinin amac organizasyonel performansta bir srama veya atlm

gerekletirmektir.

Hammer in deiim mhendislii konusunda yazm olduu ilk makalede belirttii gibi

deiim mhendislii otomasyon demek deildir. Deiim mhendislii, organizasyonel

performansta arpc gelimeler elde edebilmek iin otomasyonun nemli olduunu vurgular ve

bilgi teknolojilerinden en geni ekilde yararlanlmasnn gerei zerinde durur. Otomasyon ve

bilgi teknolojilerini deiim mhendisliinin aralar olarak grmek daha dorudur (Hammer,

1993).

Deiim mhendislii reorganizasyon kavram ile kartrlmamaldr. Reorganizasyon,

bir organizasyonun rgt yapsnn yeniden dzenlenmesini ifade eder. Deiim mhendislii,

reorganizasyon kavramn da ieren geni boyutlu bir kavramdr.

Deiim mhendisliini rehabilitasyon veya iyiletirme kavramlarn da ieren birreform

ya da dnm olarak grmek gerekir. Deiim ve dnm kavramlar e anlamda

kullanlabilecek iki kavramdr. Deiim mhendislii, deiimin ya da transformasyonun nasl

gerekletirilebileceini aklayan bir ynetim tekniidir.


13/76

13

Deiim mhendislii, performans artrmay hedeflemekle birlikte, organizasyonda

klme ve organizasyonda optimal byme kavramlar ile kartrlmaktadr. Optimal byme,

ayn zamanda ie en uygun elemann bulunup yerletirilmesi veya organizasyonda en uygun i

blmnn yaplmas anlamnda kullanlmaktadr. Her iki kavram da yerine gre deiim

mhendisliinin kulland tekniklerdir.

Deiim mhendislii kavram ile baz yneticiler toplam kalite ynetimi nin

uygulanmasn anlatmaktadrlar. Toplam kalite ynetimi mteri tatminini artrmay amalar.

Toplam kalite ynetimi ile organizasyonel performansn artrlmasna allr. Ancak, toplam

kalite ynetiminden farkl olarak deiim mhendislii bunun ne ekilde ve nasl yaplaca

zerinde durur. Deiim mhendisliinin temel amac radikal bir deiimi baarmaktr.

Deiim mhendisliini yeniden yaplanmann tesinde, yeniden oluum olarak ifadeetmek daha dorudur. Baz ynetim uzmanlar deiim mhendisliini yeni bir beyaz sayfa

aarak her eyeyeniden balama olarak yorumlamaktadrlar.

Deiim mhendislii ile benzer kavramlardan birisi de e zamanl mhendislik

kavramdr. E zamanl mhendislik, rn tasarmndan balayarak, imalat, pazarlama ve sat

ilemlerinin eanl olarak ele alnmasdr. Bir baka ifadeyle, e zamanl mhendislik, bir

organizasyondaki tm srelerin btnsel ve e zamanl olarak dnlmesi ve tasarmnn

yaplmas demektir. E zamanl mhendislik, literatrde simltane mhendislik, e zamanl

rn ve sre dizayn olarak da adlandrlmaktadr. E zamanl mhendisliinin amac, en dk

maliyetle ve en yksek kalitede bir rn en ksa srede piyasaya sunabilmek iin rn ve

srelerin e zamanl tasarmnn yaplmasdr. Bir baka ekilde ifade etmek gerekirse, mteri

istek ve beklentilerine uygun retim yapabilmek iin organizasyondaki tm srelerin birlikte ve

e zamanl ele alnmas nerilmektedir. Bu aklamalardan anlald zere, e zamanl

mhendislik, deiim mhendisliinden farkl ve esasen deiim mhendislii uygulamalarnda

yararlanlabilecek faktrlerden birisidir.

Deiim mhendislii ile zaman zaman e anlamda kullanlan dier baz kavramlar da

bulunmaktadr. Son yllarda ok sk olarak kullanlan yaln organizasyon esasen deiim

mhendislii alannda kullanlan yeni ynetim tekniklerinden bir tanesidir. Yaln organizasyon,

mterilerin istek ve beklentilerini daha iyi bir ekilde karlayabilmek iin organizasyon


14/76

14

yapsnn basitletirilmesini, gereksiz ve katma deer yaratmayan i srelerinin ortadan

kaldrlmasn ifade etmektedir. Yani, yaln ynetim anlaynda brokratik ve hiyerarik bir

ynetim yaps yerine daha yaln bir ynetim yapsnn nemi zerinde durulmaktadr. Bu

erevede son yllarda ynetim bilimi alannda ok popler olan sfr hiyerari, kademe

azaltma (delayering), delegasyon, alanlar glendirme, ekip almas gibi kavramlar znde

yaln organizasyon modelinin temel unsurlardr. zellikle, insan kaynaklarnn ynetimi

alannda kaydedilen ok olumlu gelimeler neticesinde alanlarn takdir edilmesi, motivasyonu,

dllendirilmesi kadar alanlara yetki ve sorumluluk devredilmesinin, yardmlamann ve

dayanmann nemi zerinde durulmaktadr.

2.3 DEM MHENDSLNN LKELERDeiim mhendislii anlayyla iin yaplna ilikin birtakm ilkeler ileri srlmtr.

Bunlar (reten, 1998);

Kural 1:Grevlerin deil, ktlarn evresinde rgtlenilmelidir

Daha nce deiik kiiler tarafndan yerine getirilen baz uzmanlam grevler, tek bir

sre iinde birletirilmelidir. , bir sonucun ortaya kmasn salayan tm admlar iermelidir.

Bylelikle, belli bir ii oluturan grevlerden her birinin ayr fonksiyonel blmler tarafndan

yerine getirilmesi nedeniyle ortaya kabilecek blmler araskoordinasyon sorunlar, gecikme,

tekrar ve hatalar ortadan kalkacaktr. Ayrca, iin sorumluluunun kime ait olduu

anlalabilecek, verimlilik ve hz artacaktr. Bu kural, mteri iin tek bir bavuru noktasnn

belirlenmesi asndan da yararldr.

Srecin yeniden tasarmnda en iyi fikirleri retecek olanlar sreci sahiplenen ve

ynlendirenlerdir. Bu nedenle sre tasarmnda alanlara grev verilmelidir.

Kural 2: Sre, ktsn kullananlar tarafndan gerekletirilmelidir.

Burada amalanan, iin, iten en ok etkilenen noktada yaplmasn salamaktr. Bylece

sreci kullananlarla sreci gerekletirenlerin koordinasyonu ihtiyac ortadan kaldrlm

olacaktr.

Kural 3:Bilgi kaynanda yakalanmaldr ve bilgiyi ileme ii, bilgiyi yaratan ile

birletirilmelidir.


15/76

15

Bilgi, en doru yerden en doru ekilde alnarak kullanlmal, mmknse yaratld

yerde toplanmal ve iletmenin on-line bilgi sistemine tek seferde girilmelidir. Bu yaklamda,

hatal veri girileri ve yksek maliyetli yeniden veri girileri nlenmi olacaktr. Bilgiyi ileme

iinin bilgiyi yaratan ile birletirilmesi kural, bilgiyi toplayanlara bilgiyi ileme

sorumluluunun da verilmesini gerektirir.

Kural 4:Corafi olarak dank kaynaklar merkezilemi kabul edilmelidir

Bu kural, corafi olarak birbirlerinden uzak kaynaklarn merkezi bir yaklamla

planlanmas anlamna gelmektedir. Merkezilememe, mteriye daha iyi hizmet verilmesi,

asndanyararl bir yaklamdr. Ancak, bu yaklam, baz ilerin gereksiz yere tekrarlanmasna

ve brokrasinin artmasna neden olur. Srelerine deiim mhendislii uygulayan irketler ayn

srete merkeziyetilik ve merkeziyetilikten uzaklamann avantajlarn birletirebilirler. Bilgiteknolojisi buna olanak salar.

Kural 5:Sonular btnletirmek yerine, paralel faaliyetler arasnda balant kurulmaldr.

Srelerin ierisindeki admlar doal bir sra ierisinde gerekletirilebilmeli, paralel

faaliyetler bir arada koordine edilerek, birbirinin sonularn beklememelidir. Yani ardk

dzenlemelerden kanlmaldr. lerin tamamlanmasnda kiiler ok ynl olarak birok

aamay yerine getirebilmelidir.

Kural 6:Karar verme, iin bir paras haline getirilmelidir.

Kararlar ileri yapanlar tarafndan verilmelidir. Ancak kompleks durumlar iin az sayda

bavurulacak uzman olmaldr. Elemanlarn yant almak iin ynetim hiyerarisine gitmek yerine

artk kendi kararlarn kendilerinin vermesi gerekir. Karar aamasnn gerek iten ayrlmas

yerine karar verme o iin paras olmaldr.


16/76

16

2.4 DEM MHENDSLNN AKTRLERDeiim mhendislii almasnn yrtlmesi faaliyetinde etkili olacak be temel rol

belirlenmitir. Bu roller:

2.4.1 LiderTm deiim mhendisliiprojesinden sorumlu olan ve bu alma iin motivasyonu

salayan kiidir. Lider deiim mhendisliinden geirilecek sre zerinde bandan sonuna

dek yetkiye sahip olmaldr. Lider iin en uygun kii, organizasyon ierisinde iletmenin tm

zerinde sz sahibi olabilen ve de sorunlara tm iletme asndan yaklaabilen bir st dzey

ynetici olmaldr. Deiim mhendislii liderinin aralar iletiim, kiisel davranlar,

deerlendirmeler ve dllerdir.

2.4.2 Sre SahibiBelirli bir srecin ve srece uygulanan deiim mhendislii almasnn sorumluluunu

tayan yneticidir.

2.4.3 Deiim Mhendislii EkibiBelirli bir srece deiim ilkelerini uygulamakla grevlendirilmi, bu srece tehis koyan

ve yeniden tasarlanmas ile uygulanmasn yneten bireyler grubudur. Bu ekipte iki tr birey

bulunmaldr: erdekiler ve dardakiler. erdekiler, deiim mhendisliinin uygulanacasrecin iinde alan kiilerdir. Bu kiiler, sreci ya da srecin kendi ilerinde karlatklar

parasn bilirler. Ekip neyin deieceini anlamak iin ierdekilere ihtiya duyar, ama

deitirmek iin daha yetkili kiiler gerekir. Bunlar da srete grevli olmayan dardakilerdir.

2.4.4 dare Komitesist dzey yneticilerden oluan, irketin genel deiim stratejisini gelitiren ve

stratejinin ilerlemesini izleyen ilke retme mekanizmasdr.

2.4.5 Deiim Mhendislii arirket iinde deiim mhendislii teknikleri ile aralarn gelitirmekten ve irketin ayr

deiim mhendislii projelerinin birbirlerini glendirmelerini salamaktan sorumlu olan

kiidir.


17/76

17

3 DEM MHENDSLNDE KULLANILAN YNTEMLERDeiim Mhendislii, deiim srecinin hedefi olarak belirli bir rgtsel yapya

ulamay ya da alternatif olarak rgt deiime adapte edebilir bir hale getirmeyi amalayabilir.

htiyalar ve hedefler ne olursa olsun rgt bilinli bir ekilde deitirme konusunda

yneticilerin uygulayabilecekleri deiik yntemler vardr.

3.1 YEN TEHZAT VE (SRE) TEKNOLOJS YATIRIMISermaye birikimi, teknolojik gelime ve istihdam art ekonomik bymenin temel

belirleyicileridir. Nfus art hz bir kst olarak deerlendirilebilmekle beraber, istihdam

artnn nemli lde yatrmlara bal olmas teknolojik gelime ve sermaye birikimi

faktrlerini ekonomik bymenin kritik unsurlar haline getirmektedir.

Ampirik almalarda sermaye birikimi ve teknolojik gelimenin ekonomik bymeye

katklar ayr ayr olarak ele alnyor olmasna ramen, bu iki faktrn ekonomik byme

srecinde birbirleriyle ok yakn etkileimde bulunuyor olmalar genel kabul grmektedir.

Sermaye birikimi ve teknolojik gelime arasndaki etkileime (karlkl bamlla) bu blm

sonunda tekrar deinilecektir.

En genel biimiyle, sermaye birikimi veya sermaye stoku bir retim biriminin belli bir

dnemdeki mal ve hizmet retme kapasitesi olarak tanmlanabilir. zellikle emein (igcnn)

youn olarak kullanld baz hizmet sektrlerinde ve tarm sektrnde retim kapasitesinin

sermaye birikimine bamll grece zayf olsa da sermaye birikimi olmakszn bir retim

faaliyetinden bahsetmek olduka gtr.

Sermaye stoku bina, makine ve tehizat gibi retim srecinde uzun yllar kullanlan

unsurlar iermektedir. Makro veya lke dzeyindeki sermaye stoku ierisine bu unsurlar

yannda yollar, barajlar gibi altyap unsurlar vebireylerin yaptklar fiziki yatrm olarak

deerlendirilen konut yatrmlar da dhil edilmektedir. Sermaye birikimi, genel olarak, retim

srecince kullanlan fiziki varlklarn deeri olarak ele alnmakla birlikte eitim, salk, aratrma

gelitirme harcamalar gibi fiziki olmayan varlklar da sermaye birikiminin nemli unsurlardr.

Ancak, fiziki olmayan bu varlklarla fiziki varlklarn toplulatrlmas ve birok fiziki olmayan

varlk ile ilgili lm sorunlar geni kapsaml bir sermaye birikimi tahminini engellemektedir.


18/76

18

Teorik dzeyde, sermaye birikiminin ekonomik byme zerindeki rol konusunda tam

bir gr birlii yoktur. rnein, Blomstrom, Lipsey ve Zejan nedensellik snamalarnn sermaye

birikiminin ekonomik bymeyi uyarmasndan ziyade ekonomik bymenin sermaye birikimini

uyardn gsterdiini; sabit sermaye yatrmlarnn ekonomik bymenin anahtar olduunu

gsterir hi bir kant olmadn ifade etmektedirler. Dier yandan, bu aratrmaclara gre

kurumlar, ekonomik ve politik iklim ile eitim, dorudan yabanc sermaye yatrmlar, dk

nfus art ve yatrmlarnn etkin kullanmn zendiren iktisat politikalar ekonomik

bymenin temel belirleyicileridir (Blomstrom, Lipsey ve Zejan (1996: 275-276). Benzer

ekilde, King ve Levine (1995) sermaye birikiminin ekonomik gelimenin temel belirleyicisi

deil, bir zellii olduunu savunmaktadrlar.

Neo-klasik byme teorilerinin temelini oluturan Solow (1956, 1957) modelinde

ekonomik byme (kii bana gelirdeki art oran) alan bana sermaye birikiminin bir

fonksiyonu olarak ele alnmakta, ancak retim srecinde sermayenin ve igcnn azalan

marjinal veriminin geerli olduu varsaymndan dolay, sermaye birikiminin uzun dnemli

ekonomik bymenin dinamiini oluturamayaca kabul edilmektedir. Bu modelde uzun

dnemde lkeleraras ekonomik byme performansn belirleyen temel etken, dsal olduu

kabul edilen, teknolojik gelimedir.

Dier taraftan, teorik ve ampirik dzeylerde yaplan birok alma sermaye birikiminin

ekonomik gelimedeki belirleyici etkisini vurgulamaktadr. Sermaye birikiminin ekonomik

gelimenin temelini oluturduu gr A. Smithe kadar uzanmaktadr. A. Smithe gre

ekonomik byme ve verimlilik art salamada byk nem tayan uzmanlama ve

iblmnn gereklemesi sermaye birikimini gerektirmektedir. Sermaye birikimi dolaysyla

ortaya kacak retimin mekanizasyonu srecinin etkileri K. Marxn analizlerinin odak

noktasn oluturmaktadr. Klasik iktisatlar yannda Keynezyen ve Post-Keynezyen iktisat

geleneinde de yatrmlar ekonomik bymenin ana unsuru olarak ele alnmaktadr. Post-

Keynezyen yaklamda talepteki art yatrmlar uyarmakta, yatrmlar sonucu ortaya kacak

isel ve dsal ekonomiler dolaysyla verimlilik ve ekonomik byme ivmelenmektedir. Dier

taraftan, bu yaklamda yatrmlarn yeni teknolojilerin ortaya kmasnda ve/veya yaylmasnda

nemli bir ilev grd kabul edilmektedir. rnein, Kaldor (1957), Kaldor ve Mirrlees (1962)

tarafndan gelitirilen modellerde teknolojik gelime yatrmlarn bir fonksiyonu olarak ele


19/76

19

alnmaktadr.

T. Bulutaya gre sermaye birikimi istihdam art ve teknolojik gelimenin, dolaysyla

da ekonomik bymenin temel belirleyicilerindendir ve sermaye birikiminin belirleyici roln

ihmal ederek lkelerin kalknma ve ekonomik bymelerini aklamak mmkn deildir(Bulutay, 1995a, 1995b).

De Long ve Summers (1992), Levin ve Renelt (1992) tarafndan yaplan almalar

ekonomik byme ve yatrmlar arasnda pozitif ynl gl bir iliki olduunu orta ya

koymaktadrlar.

Genel olarak, yatrmlarn, dolaysyla da sermaye birikiminin, ekonomik bymedeki

neminin balca nedenleri unlardr (Bulutay, 1995b:5):

a) yatrm lek ekonomilerinin ve artan getirinin temelini oluturur,

b) yatrm yeni teknolojilerin kullanlmasn salayan temel aratr,

c) yatrm deneyim kazanma ve yaparak renme imknsunmaktadr,

d) yatrm sosyal sermayenin ve eitli dsallklarn temelini oluturmaktadr,

e) yatrm verimlilii yksek alma alanlar yaratmaktadr.

Sermaye birikiminin ekonomik bymeye katksn tahmin eden ok sayda alma

bulunmaktadr. rnein, Kendrick (1993:136) 1890-1990 dneminde ABDdeki ekonomik

bymenin yzde 44,2sinin teknolojik gelimeden, yzde 33,1inin ise sermaye birikiminden

kaynaklandn hesaplamaktadr. Jorgenson, Gollop ve Fraumeniye (1987) gre yine ABDde

1948-1979 dneminde sermaye birikiminin ekonomik bymeye katks yzde 47, teknolojik

gelimenin katks ise yzde 24 dolayndadr. Boskin ve Lau (1992) tarafndan 5 gelimi

ekonomi zerine (Fransa, Bat Almanya, Japonya, ngiltere, ABD) yaplan ve genel olarak

1950li yllar ile 1985 aras dnemi kapsayan almada, sermaye ile teknolojik gelime

arasndaki ikame etkisini de kapsayacak ekilde yaplan hesaplamalarda, sermaye birikimi ve

teknolojik gelimenin ekonomik bymeye katklar, genel olarak, srasyla yzde 30 ve yzde

70 dolaynda tahmin edilmi; dolaysyla istihdam artndan ekonomik bymeye herhangi bir

katk olmad sonucuna varlmtr.


20/76

20

Barro ve Sala-i-Martin (1995:380-381) tarafndan sunulan aratrma sonularna gre

1960-1990 dneminde yedi sanayilemi ekonomide (G-7) ekonomik bymenin en nemli

unsurlar sermaye birikimi ve teknolojik gelimedir. Bu lke grubunda sermaye birikiminin

ekonomik bymeye katksnn, genel olarak, yzde 50nin zerinde olduu hesaplanmtr.

Yine ayn almada sunulan bulgulara gre bir grup Latin Amerika ve Dou Asya lkesinde

sermaye birikiminin ekonomik bymeye katks yzde 40 dolaylarnda hesaplanrken, istihdam

artnn katksnn yzde 30 dolaynda olduu tahmin edilmitir. Genel olarak, bu lkeler iin

hesaplanan istihdamn ekonomik bymeye katks gelimi lkelerden daha yksektir.

Saygl (1999) tarafndan yaplan tahminlerde ekonomik bymenin kaynaklarnn

lkelerin ekonomik gelimilik dzeyine bal olarak nemli lde deiiklik gsterdii

hesaplanmtr. Genel olarak 1965-1990 dnemi kapsayan ve 47 gelimi ve gelimekte olan

lkeyi kapsayan analizde gelimi lkelerde sermaye birikimi ve teknolojik gelimenin,

gelimekte olan lkelerde ise sermaye birikimi ve istihdam artnn ekonomik bymenin

nemli blmn aklad tespit edilmitir. Gelimi lkelerde sermaye birikimi ve teknolojik

gelimenin ekonomik bymeye katksnn, srasyla, yzde 22,5 - yzde 68 ve yzde 15 - yzde

67 aralnda olduu, gelimekte olan lkelerde sermaye birikimi ve istihdam artnn ekonomik

bymeye katksnn ise, srasyla, yzde 2,7 - yzde 128 ve yzde 4,9yzde 184 aralklarnda

olduu tahmin edilmitir. Gemi 30-40 yl ierisinde nemli ekonomik baar gsteren Japonya

ve G. Korede sermaye birikiminin ekonomik bymeye katksnn ise srasyla yzde 68 ve

yzde 50 dolaynda olduu tahmin edilmitir.

Genel olarak 1970-2000 dnemini kapsayan ve zellikle ABD ekonomisinde 1992 yl ve

sonras yllarda belirginlik kazanan Yeni Ekonomi srecinin de ayr olarak deerlendirildii

bir almamzda baz OECD lkelerinde sermaye birikimi, istihdam art ve toplam faktr

verimlilii artnn ekonomik bymeye katks tahmin edilmitir. Elde edilen sonular,

incelenen dnemler ve lkeler arasnda farkllklar olmakla birlikte, sermaye birikimi ve toplam

faktr verimlilii artnn ekonomik bymenin kritik unsurlar olduunu gstermektedir.

stihdam art incelenen lke grubunda sadece ABD ve Kanadada bymeye ciddi dzeyde

katk yapmaktadr. Beklendii gibi toplam faktr verimliliinin ekonomik bymeye katks

Yeni Ekonomi srecinde daha da atmtr. Trkiye dnda sermaye birikiminin ekonomik

bymeye katksnn en fazla olduu lkeler Japonya, talya, Almanya ve Fransa olarak tahmin


21/76

21

edilmitir (Saygl, Cihan ve Yurtolu, 2001).

1972-2000 dneminde Trkiye ekonomisinde bymenin srkleyici gcnn sermaye

birikimi olduu tespit edilmitir. Bu dnemde GSYH artnn yaklak yzde 72si sermaye

birikiminden kaynaklanrken, toplam faktr verimliliinin ekonomik bymeye ciddi birkatksnn olmad sonucuna varlmtr. Yeni Ekonomi dneminde Trkiye ekonomisinin

byme kaynaklarnda belirgin bir farkllkyaanmamtr.

Sermaye birikimi ve teknolojik gelime arasnda yakn bir iliki-etkileim olduu

sylenebilir. Bu blmn geri kalan ksmnda bu iki faktr arasndaki iliki-etkileim ksaca

tartlacaktr.

ncelikle, bina, makine-tehizat, test ve lm cihazlar, deney ekipmanlar vb. fiziki

yatrm unsurlarnn teknolojik gelimenin temelini oluturan yenilik faaliyetlerinin yaplmas

iin gerekli fiziki ortam salad belirtilmelidir. Dolaysyla, teknolojik yenilik faaliyetlerinin

bu faaliyetlerin fiziki altyapsn oluturan yatrm unsurlarndan bamsz olduunu dnmek

mmkn deildir. M. F. Scottun ifadesiyle ... bilimsel bulular ve yenilikler yatrm biimleri

olarak deerlendirilmelidir. Bilimsel gelime ve teknolojik yenilik srelerini yatrmdan

bamsz olarak deerlendirmek hataldr (Scott, 1989:131).

Yatrmlar ve teknolojik gelime (verimlilik art) arasnda iki ynl bir ilikiden

bahsedilebilir. Bir taraftan, makine ve tehizatta ierilmi olan veya makine ve tehizata

yapk olan yeni teknolojiler (embodied technical change) yatrmlar yoluyla firmalara

aktarlmaktadr. Bu durum yeni teknolojileri kullanan firmalarda teknolojik yenilik

faaliyetlerinin daha da younlamasn salayabilir. Dier bir ifadeyle, yeni teknolojiyle

donanm veya yeni teknolojiyi ieren yatrm unsurlar firmalarda teknolojik yenilik

faaliyetlerini uyarabilir. Dier taraftan, yeni rn, retim yntemi ve/veya sistemleri biimindeki

teknolojik yeniliklerin ortaya kmas yatrmlar iin yeni imknlar ortaya karmaktadr.

rnein, retim maliyetinde nemli tasarruf salayan bir retim ynteminin gelimesi firmalar

bu retim yntemini firmaya aktarma ynnde tevik edebilir; yeni retim ynteminin firmaya

aktarlmas ise ounlukla yatrm gerektirmektedir.

Yatrm ile icat/bulu (invention), innovasyon (innovation) ve yaylma (diffusion) olarak

adlandrlabilecek teknolojik gelime srelerinin tm arasnda yakn bir iliki vardr. cat/bulu


22/76

22

ve innovasyon srelerinde yatrmlar bilimsel deneylerin, snamalarn ve tasarmlarn yaplmas

iin gerekli fiziki altyapy oluturmaktadr. Dier taraftan, yatrmlar yaparak renme (learning

by doing), grerek renme (learning by watching) gibi imknlar sunarak kiilerin (bilim

adamlar, mhendisler, iiler, firma sahibi vb.) bilgi ve deneyim kazanmasna katkda

bulunmaktadr. Lachmannn belirtildii gibi ... yeni bir makine kullanma girdiinde farkl

kiiler bu makineyi farkl biimlerde kullanarak farkl rnler veya bir rnn farkl biimlerini

retirler ... (Imai, 1992: 229). Teknolojik gelimenin yaylma srecinde ise en yeni teknolojileri

veya teknolojik yenilikleri ieren yatrm unsurlar yatrmclara makine-tehizat gibi yatrm

unsurlarnda hlihazrda ierilmi olan teknolojilerin firmaya, dolaysyla da retim srecine

aktarlmasna imkn vermektedir.

Makroekonomik dzeyde, ekonomideki sermaye birikimi hz ve genel yatrm iklimi

yeniliki firmalarn ekonomik ve sosyal yaam zerindeki etkisini etkilemektedir (Bulutay, 1996:

39-40). Sermaye birikiminin hzland bir ekonomide yeniliki firmalarn risk alarak yatrm

yapma olasl artmaktadr. Uzmanlama ve iblm retim birimlerinde verimlilik artnn

nemli kaynaklarndandr. Gerek mikro gerekse de makro dzeyde uzmanlamann ve

iblmnn ortaya kmas ve/veya derinlemesi retim leinin artmas, dolaysyla da

yatrmlar ile dorudan ilikilidir. Wolffe gre yatrmlarn teknolojik gelimeye katklar

aadaki biimlerde olmaktadr (Bulutay, 1996:40):

a) Yeni yatrmlar yeni (daha etkin) firma ynetimi ve organizasyonu biimlerinin ortaya

kmasna katkda bulunabilir,

b) Yeni yatrmlar genellikle nemli yaparak renmeetkisi yaratmaktadr,

c) Yeni yatrmlar bilgi dsallklar (knowledge externalities) yaratabilir.

Yukarda da belirtildii zere, yeni teknolojilerin yatrm yoluyla firmalara aktarlmas

(yaylmas) yannda, verimlilik artnn nemli kaynaklarndan olan firma organizasyonunda vefirma ynetim biimindeki deiikliklerin de ounlukla yeni yatrm gerektirdii

vurgulanmaldr.

Boskin ve Lauya gre teknolojik gelimenin ekonomik byme zerindeki etkisi

sermaye birikiminin boyutuna baldr. Sermaye (yatrmlar) ve teknoloji birbirini tamamlayc


23/76

23

faktrler olup, birbirleri arasnda pozitif, ift ynl bir iliki vardr. Sermaye ve teknolojiyi

birbirinden ayrmak mmkn deildir ve her iki faktr ekonomik gelimenin temelini

oluturmaktadr (Boskin ve Lau (1992: 51,52).

M. F. Scotta gre yatrmlarn ekonomik hayat deitirmesiyle birlikte teknolojikgelime srekli olarak ortaya kmaktadr. Her yatrm bir eyleri deitirmektedir ve bylesi bir

durum ise, belli bir dereceye kadar da olsa, yeni bilgi gerektirmektedir (Scott, 1989:95). M. C.

Sawyerin ifadesiyle Teknolojik deime tanm itibariyle yeni fikirleri, yeni rnleri ve retim

yntemlerini iermektedir. Yeni bir rn retimi genel olarak yeni ekipman gerektirmektedir.

Dier bir ifadeyle, yatrmlar yeni bir rnn retilmesi biimindeki teknolojik deiimin ortaya

kmas iin gereklidir. (Sawyer, 1989:387).

3.2 YEN RN/HZMET GELTRME3.2.1 Yeni rn Gelitirme le Salanan Deer Yaratm

irketler teknolojik gelimeler ve rekabetin ivmesi ile rn ve hizmetlerinde yeniliklere

gitmeye veya yeni rn ve hizmet gruplar oluturmaya nem vermektedirler. zellikle mevcut

rnlerde yaplan yenilikler ve mteri beklentilerine, rakip rnlerin zelliklerine gre

iyiletirmeler artan oranda uygulanmaya balamtr. rn dizisinin uzatlmas mterilerin gizli

kalm ihtiyalarna hitap ettii gibi, farkl pazar blmndeki mterilerin de farkllam

beklentilerini karlama ynnde olumlu bir yaklamdr. Pazara srlen rnlerin ounluu

mevcut rnlere ilikin iyiletirmelerdir (Doyle, 2004). yiletirme rnlerin modasnn

gemesinin, yasam dngsnn ksalmasnn nne gemektedir. Her yeni rn bulu nitelii

tamayabilir, nemli olan irket ve mteriler iin yeni bir fayda salamasdr.

3.2.2 Yeni rn Gelitirme Sreci ve Bilgi Paylam YaklamYeni rn gelitirme sreci literatrde farkl alardan incelenmesine ramen (Doyle,

2004; Wikipedia, 2005; Scottish-Enterprise 2005) ortak ynler arlkldr. Bu almalarn birarada deerlendirildiibir ortak yap kurulacak olursa; Firma stratejisi, Fikir yaratma,

Fikirlerin gzden geirilmesi, Kavram gelitirmeve i test, analizi, Prototip rn ve

pazar testi, Teknik uygulamalar ve sonulandrma, Ticariletirme (markalama) ve rnn

lansman, rn yasam dngs ynetimi olarak belirtebiliriz. Aada her bir sre ierisinde

bilgi unsurlarnn kullanm ayrca detaylandrlmtr.


24/76

24

3.2.2.1 Firma StratejisiPazarda rn liderlii ve yenilik yapmay hedefleyen firmann belirli bir

gelitirme/yenilik stratejisi olmaldr. Rakiplerine kars rekabette ne gemek, mteri kitlelerine

belirlenmi ilkeler dorultusunda en uygun rn ve hizmetleri sunmak gibi istikameti belli bir

yaklama sahip olmaldr. Gnmzde baarl firmalar faaliyet alanlarn belirleyerek pazarlar,

yaplmas gerekenleri ve teknolojileri ortaya koyan bir misyona sahiptir.

Bilgi varl ve paylam asndan bu aamada rtl ve ak bilginin unsurlarna

rastlanr. Belki tm ierik ak bilgi olarak yer almasa da st ynetim tarafndan belirli konulara

ilikin ngrler ve hedefler belirtilmitir. Burada bilgi dnm asndan st ynetimden alt

kademelere doru incelediimizde rtl bilgiden ak bilgiye dnm (dsallatrma); rn

gelitirme ekibi iinde de rtlden rtlye (sosyalizasyon) gerekletirilir. Firmann ana

vizyon ve misyonlarna ilave olarak yeni rn gelitirme yaklam irket bilgi haritalarnda da

yer alr. letiim modeli asndan dar alanda, isleyiten sorumlu alanlarn bilgilendirilmesi

gerekletirilir. Firma bilgiyi irket ii ve d tm kaynaklardan d evresel faktrlerin de

incelenmesi ynyle ok geni bir bak as ile ele alr.

3.2.2.2 Fikir YaratmaYeni fikirler ok farkl ve eitli kanallardan gelir. Bunlar mteriler, AR-GE

departmanlar, rakipler, fokus gruplar, alanlar, fuar ve sergiler, distribtrler, ok uluslu lisanssalayc firmalar, yasal ve mesleki kurulular ile niversite gibi aratrmakurululardr. Fikir

yaratma teknikleri olarak beyin frtnas, zel amal grup almalar , problem zme teknikleri,

erken dnem hzl prototip almalar, ihtiyalar listelemesi, vb. kullanlr.

Bilgi varl ve paylam asndan bu aamada arlkl olarak rtl bilginin

unsurlarna rastlanr. rtl bilgiden elde edilen yeni fikirler daha sonra ak bilgiye

dntrlr. Fikir yaratma isi irketin faaliyette bulunduu alana iliksin rn ve hizmetleri

ierdiigibi, tamamlayc bir rn grubuna iliksin de olabilir. Fikir yaratma insan isidir; dolays

ile rtl bilgiden rtl bilgiye (sosyalizasyon) gei rn gelitirme grubu iinde arlkl

olarak gerekletirilir. Ancak baz fikirler daha nceden yaplmalmalarnsonularndan ve

mevcut rnlerden gelebilir burada da ak bilgiden ak bilgiye (birletirme) bir dnm

kullanlr. Birletirme ilemindemevcut dzey iin farkl alardan faydalar sorgulanarak katk


25/76

25

salanr, bu tamamyla yeni bir rn deil, mevcut rnn gelitirilmesindede kullanlr. Fikir

yaratma aamasnn en nemli ksm bilgiyi rtlden ak hale getirme (dsallatrma)

aamasdr. Burada ortaya konan fikirlerin ilgili birey ve gruplarn anlayaca sekle dnm

gerekletirilir. Bu aamada kullanlmayan bilgi mutlaka ak bilgi olarak saklanmal ve

korunmaldr. rtl olarak kalmas durumunda, alanlarn ileride irketten ayrlmalar gz

nne alndnda, gelecekte rekabet arac olarak nem kazanabilecek bir varlk yitirilmemi

olur. letiim modeli asndan baktmzda birden ok kii ile ve apraz fonksiyonel

departmanlarla iliksilere rastlanr.

3.2.2.3 Fikirlerin Gzden GeirilmesiFikirlerin elde edilmesinden sonra bunlarn ilgili konuya uygun, deerlendirme alternatifi

olanlarnn ayklanmas, o aamada uygulama sans bulunamayanlarn ise ileride kullanlmakzere saklanmas gerekir. Bu ayn zamanda deerli zamann harcayarak katkda bulunan

katlmclarn motivasyonu ve yaratm isinin devamll asndan nemlidir. Bu aamada

kavram olarak uygun grlmeyenler elimine edilir. Bunu yaparken su sorular sormak gereklidir

(Wikipedia, 2005); Hedef pazar bu rnden yeterince fayda salayacakm?, Teknik olarak

rnn retilmesi mmkn m?, rn karl olacak m?

Bilgi varl vepaylamasndan bu aamadaak bilgi unsurlar nem kazanr. Ak

bilgiden rtl bilgiye dnm (iselletirme) ve ak bilgiden ak bilgiye dnm(birletirme) bu aamadakullanlr. Elde edilen fikirler ak olarak listelenir ve organizasyonun

farkl katmanlarndan rn gelitirme ile ilgili alanlarcadeerlendirilir. Burada sadece teknik

olarak rn yaplabilirlii deil; bte, plan ve hedefler dorultusunda stratejik ngrler de

dikkate alnarak st ynetimin deerlendirmesi dikkate alnr. Saklama isinde bilgi ak bilgi

olarak korunur. Fikirlerin gzden geirilmesi aamas isel iletiimigerekli klar, konuda uzman

alanlartarafndan yaplr. Genikatlml veri toplama ve deerlendirmeyaplmamaktadr.

3.2.2.4 Kavram Gelitirme ve TestBurada pazarlama ve teknik alardan rn kavram detayl olarak ele alnr. Hedef

pazarn ne olduu, rnn salad faydalarn neler olduu, mterilerinbu rne nasl tepki

verebilecekleri, rnn nasl retilecei, retim maliyetinin ne olaca konularndaki sorulara

cevap aranr. Kavram aamasnn ok kk bir grupla testi bu sorulara cevap vermesi ynyle


26/76

26

olduka nemli ve tamamlaycdr. Burada yaplan aslnda rnn pazardaki

konumlandrmasnn gerekletirilmesidir. Burada hedeflenen pazar konumu, mteriler

tarafndan farkl ihtiyalarn karlanmas durumunda tamamen farkl bir konuma ve yne

kayabilir. Konumlama pazarn bykln lme ve potansiyel retim miktarna olumlu bir

geribildirim salar(NPD-Solutions, 2005).

Bilgi varl ve paylam asndan bu aamada arlkl olarak rtl ve ak bilginin

unsurlarna rastlanr. Elde edilen ve rn iin eleme ileminden geip kavramlatrmaaamasna

gelen fikir artk ak bilgi seklinde tanmlanr. Aktan aa (birletirme) bir dnm bu

aamada youn olarak kullanlr, eitli kaynaklardan her trl teknik ve pazarlamaya iliksin

bilgi derlenir. Test sonular ak bilginin rtl bilgiye (iselletirme) dnmdr. Sonular

deerlendirecek olanlar rn gelitirme sorumluluu bulunan alanlardr. rtl bilgi iinde

kavram eitliynlerden ele alnarak en uygun zm bulunana deinbu asama tekrarlanr. Tabi

her yeni kavramn sunumunda alanlar rtl bilgilerini ak bilgi (dsallatrma) haline

getirme srecini gerekletirirler. letiimmodeli asndan baktmzdakaynaklarn eitlilii

gz nne alndnda birden ok kii ile ve apraz fonksiyonel iliksilere rastlanr. sel ve dsal

iletiimkanallar kullanlr.

3.2.2.5 AnaliziBu aamada elde edilen veriler nispetinde yeni rn gelitirme almalarna devam

edilip edilmemesi karar verilir. Yeni rn gelitirme iin yaplacak yatrmlarn karlanp

karlanmayaca, risk analizi, vb. detayl finansal almalara ihtiya duyulur (Doyle, 2004). Bu

aamada ayrca; yaklak sat fiyatnn, sat hacminin ve karllk ile basa bas noktasnn

hesaplar ortaya konur. Ayrca rakiplerin konumu da rekabet analizi iinde yer alr.

Bilgi varl ve paylam asndan bu aamada arlkl olarak ak bilgi unsurlar

kullanlr. Firmann oluturulan rn kavramna iliksin rnn maliyeti, kazan ve karll,

hangi fiyattan satlmas durumunda ne kaderlik bir sat hacmine ulalabilecei, baa banoktasnn nerede oluaca gibi tamam ak bilgi unsurlarn ieren bir paylam ortam

oluacaktr. letiim modeli asndan baktmzda irket iin bire-bir veya organizasyonun

byklne gre birden fazla kiiyleiletiimgerekletirilir.


27/76

27

3.2.2.6 Prototip rn ve Pazar TestiYeni rn, is analizinde belirtilen sonulara gre gereinin bire-bir benzeri bir prototip

ile snanr. Burada fiziksel olarak prototip oluturulur, gerek kullanm alanlarnda ve hedef

kitleye uygun test yaplr. Test esnasnda ihtiya duyulan yerlerde ayarlamalar ve dzenlemeler

yaplr. Bu testler hedef pazar dilimini ieren bir zel alanda veya distribtrlerin kontrolndeki

alanlarda yaplr. rnn pazara tamamen srldnde karlalabilecek muhtemel

eksikliklerinin nceden tespitine yarar.


unsurlarna rastlanr. Ak bilgi olarak ortaya konan rn kavram prototip halini alarak test

ettirilir. Elde edilen geribildirimler ak bilginin rtl bilgi haline dnmesidir. Konunun

uzmanlar mevcut rtl bilgi birikimi ile yeni elde edilen bilgi erevesinde rnde yaplmas

gerekli son dzenlemeleri gerekletirirler. Bu isleyi yeniden rtl bilginin ak bilgi haline

dnm srecidir. letiim modeli asndan baktmzda kaynaklarn eitlilii gz nne

alndnda birden ok kii ile ve apraz fonksiyonel iliksilere rastlanr. Bu asama retim ncesi

son asama olduu iin yinelemeler olabilir. Bazen uzmanlarla test yaplan hedef kitle bir araya

getirilip yz-yze iletiimortam salanr.

3.2.2.7 Teknik Uygulamalar ve SonulandrmaBu aamada testler sonucu elde edilen veriler nispetinde retim programlar oluturulur.

Kaynak planlama, ihtiyalarn listelenmesi, mhendislik operasyon planlamas, departman

semalar, tedariki iliksileri, kaynak planlarnn yaynlanmas, program gzden geirmeleri ve

izleme ile olas darboazlariin yedek aksiyon planlar almalar yrtlr. Belirlenecek sat

adetlerine gre retim sistemi tasarm gerekletirilir.

Bilgi varl vepaylamasndan bu aamadaarlklolarak ak bilginin unsurlarna

rastlanr. Ak bilgi olarak ortaya konan, rn kavramna iliksin elde edilen test sonular ile son

halini alan rn artk retim programlarna alnabilir. Burada retim srecine iliksin her is

admnn ve kaynaklarn planlanmas, ak bilgi olarak sema, plan, isleyi dokmanlar olarak

yaynlanmas gerekletirilir. letiim modeli asndan baktmzda birden ok kii ile ve apraz

fonksiyonel iliksilere rastlanr. letiim tamamen isel ve tedarikiler boyutunda ise dsaldr.

letiimyaklam formel ve prosedrel bir slup ile gerekletirilir.


28/76

28

3.2.2.8 Ticarileme (Markalama) ve rnn Lansmanrnn pazarda ticari olarak yer almas karar verildiinde, retim ve pazarlama

faaliyetleri iin tm harcamalar ngrlmtr (Doyle, 2004). rnn sunduu deeri

tanmlayacak ve iletecek bir pazarlama karmas gelitirilir. Markalama almalar rn iin;

isim, ambalaj, reklam, fiyat, logo, patent, vb. unsurlardan oluur. Burada sat ve datm

kanallar, rnn tantmnn yaplacamecralar, tketicide alglamay kolaylatrc mesajlar ve

etkin pazar konumlamas gerekletirilir.


unsurlarna rastlanr. rnn ticariletirilmesinde ak bilgi unsurlar hkimken, markalama

(reklam ve tantm) almalarnda yaratclk ve mteri alglamas alarndan rtl bilgi

unsurlar arlkkazanr. letiimmodeli asndan baktmzdakanallarn eitlilii gz nne

alndnda; birden ok kii ve kurum ile iliksilere rastlanr. zellikle tantm ve lansman

aamasnda hedef kitlenin tmn iine alacak grsel ve yazl iletiim mecralarna arlk

verilir.

3.2.2.9 rn Yaam Dngs YnetimiPazarda lansman yaplan rnn her aamada takip edilmesi ve pazardaki dierrnleri

de dikkate alarak karslatrmal konumunun izlenmesi gerekmektedir. Baz rnlerde yasam

dngs olduka ksadr. Buna bilgisayar ve elektronik, kozmetik, modaya bal hzl tketimrnlerini rnek olarak verebiliriz. Hatta son yllarda otomobiller de bu kategoriye girmeye

balamtr. rn yasam dngs giri, gelime, olgunluk ve daamalarndanoluur (Tek,

1999). Girite rakip olmadndan karllk yksektir. Ancak gelime ve olgunlukta uzun sre

devam etmek zordur, mutlaka rn iyiletirmeleri yaplmal ya da gerekiyorsa rn hattan

ekilerek yeni bir rne geisalanmaldr.


unsurlarna rastlanr. rne iliksin her trl istatistik ve izlemeler ak bilgi unsurlar

kapsamndayken, yeni rn gelitirmelerve mteriyesalananfaydann gelitirilmesine iliksin

yaklamlaruzmanlarn ve dsal evrenin de desteinde rtl bilginin harekete geirilmesidir.

rtl bilgi irketin hayati nemdeki bilgi varldr. Bunun canl tutulmas ve piyasa koullarn

ok iyi analiz edebilecek donanma ve altyapya ihtiya vardr. Burada bilgi dnm ve


29/76

29

paylamasndan tm modellere rastlanr. letiimmodeli asndan baktmzda bire-bir ve

birden ok kiiyleiletiimuygulanr.

3.3 TAM ZAMANINDA RETMTam zamannda retim sistemi kaynak savurganl anlamna gelen her trl gereksiz

stoklar, retim boyutlarn ve alanlarn elimine etmek ve dolaysyla kaynaklar daha etkin

kullanarak verimlilii maksimum dzeye karmaktr.

Sz konusu sistem Japonyada gelitirilip uygulamaya konulmu, asl amac retim

srecindeki maliyetleri azaltarak toplam verimlilii artrmaktr.

Tam zamannda retim sisteminde ama; daha dk maliyetli, yksek kaliteli, yksek

verimlilikte bir retim sistemi gelitirmek olduundan, malzemenin tesise geliinden mteriyeteslim ediliine kadar kesintisiz ve dzgn bir ak salanmas gerekir. Bunun iin yerine

getirilmesi gerekenler ise unlardr:

Sistem iindeki stoklara ilikin beklemem hatlarnn ortadan kaldrlmas, Malzemenin ve hareket etmek zorunda olduu mesafelerin azaltlmas, Hatal malzeme ve hatal retimin engellenmesi, Tek birimlik partiler halinde retim yaplmas, Son derece deerli olan alandan maksimum deer salanmas,

Tam zamannda retime sistemine gre; fazla retim, bekleme, tama, gereksiz ilemler,

stoklar, hareketler, hatal rn israftr.

3.3.1 Tam zamannda retim sisteminin yararlar:1. Maliyet tasarruflar2. Yatrm tasarruflar3. Gelir artlar4. gc motivasyonu


30/76

30

5. Stok dzeyinde azalma6. retim sresinde ksalma7. Esneklikte artma8. retim kalitesinde artma, artklarda azalma, verimlikte artma9. Kullanlan alanda azalma, i merkezlerinde yaknlama10.retimle ilgili sorunlarn kolaylkla tespiti ve ortadan kaldrlmas 11.Denetimde kolaylama, stok kontrol sistemlerine ihtiya duyulmama12.gc verimliliinde artma13.Dk maliyet14.Dk garanti ve servis maliyetleri15.rn hizmet kalitesinde artma16.Pazarda gl bir rekabet avantaj

3.3.2 T Z nn zellikleri1. ekme sistemi2. Sfr veya sfra yakn stok3. Srekli ak4. gcnn gdlenmesi5. Kalitenin kaynakta salanmas6. Yan sanayi ile iyi ilikiler7. ok fonksiyonlu alanlar


31/76

31

3.4 BENCHMARKING (KIYASLAMA)Bilgi ve iletiim anda, adeta byk bir ak pazar konumuna gelmi olan dnyamzda,

deiim bir anlamda gelimenin temel unsuru olarak karmzakmaktadr. Byle bir ortam

karsnda iletmelerin hayatta kalabilmeleri, yaplarn, rnlerini, srelerini ve faaliyet

gsterdikleri pazarlar tekrar gzden geirmelerine bal olmaktadr. Bu erevede rgtler,

yaplarn yeniden dzenlemek, pazara daha hzl cevap vermek, mteri istek ve beklentileri

zerine odaklanmak, yenilik yapmak, esnek olmak ve bu hzl deiimi kontrol altna almak

zorundadrlar.Dier bir anlatmla, gnmz rekabet ortamnda iletmelerinbaarsnn, srekli

deien evre artlarna uyum salamalarna bal olduu sylenebilir. Bu adan bakldnda,

yani kresel rekabetin giderek artt bir ortamda genel olarak zerinde durulan nokta, mevcut

koullarda ve rgtsnrlayan kstlayc faktrler arasnda en iyi rgt yapsnn ne olaca

konusunda karar vermektir.

Gnmzde en iyiyi, mterilerine en uygun koullarda sunan iletmeler, mterilerinin

beklentilerini karlayabilmekte ve onlar memnun edebilmektedir. En iyiyi retip sunabilmede

ise, en iyi sre ve uygulamalara sahip olmann nemi byktr.

Kreselleen dnyada i ve d pazarlardaki rekabetin giderek artmas ve mterilerin

artan kalite beklentileri, iletmeleri, rekabeti kalabilmek ya da rekabetgcn artrabilmek iin

bir dizi farkl kalite dnceleri gelitirmeye ve bunlaruygulamaya koymaya yneltmitir.3 Buyaklamlarn en nemlilerinden biri, iletmelerde en iyinin en iyisi olmak olarak adlandrlan

ve uluslararas yazndaki adyla benchmarking dir.

3.4.1 Kyaslama Tekniinin Tanm Ve Bir Ynetsel Ara OlarakTemel zellikleriKyaslama tekniinin ngilizce karl olarak aldmz Benchmarking kavram esas

itibariyle Benchmark szcnden gelmektedir. Benchmark terimi ok farkl ekillerde

kullanlabilmektedir. Bu terimin szlk anlam, lme ya da deerlendirme iin belirlenen lt

ya da bir ly sonradan hatrlayabilmek iin kullanlan iarettir. Bunun dnda bu kavram,

bir referans noktas, zerinde mil iareti bulunan kilometre ta, bir aama/evre, bir karlatrma

anlamna gelebilmektedir. Ancak, benchmark kavramnn en yaygn bilinen ekli, kabul edilen

bir standart olmasdr.

Benchmarking kavramnn henz Trkiyede benimsenmi ve ortak kabul grm bir


32/76

32

karl bulunmamakla birlikte, Trkeye, rnek edinme, rnek alma, nirengileme, kyaslama

eklinde evrilmeye allmaktadr. Kanmzca, bunlar arasnda Trkeye en uygun den

kavram kyaslamadr. Bu nedenle, almada Benchmarking kavramnn karl olarak

Kyaslama Tekniinin kullanlmas uygun grlmtr.

Kyaslama teknii enbasit ekliyle, llebilen ve gzlemlenebilen her eyin kyaslama

almasna temel olabileceinden hareketle, en iyi uygulamalarn aratrlmas ve iletmelere

uyarlanmas sreci olarak tanmlanmaktadr.

Freytag ve Hollensen (2001), kyaslamay, iletmelerin, stratejilerini ve performansn,

gerek iletme iinde gerekse iletme dnda kendi snfnn en iyileriyle karlatrarak lmeye

yarayan bir ynetim teknii olarak tanmlamaktadr.

Watson (1993) ise, kyaslamaya, rekabet avantaj salayan bir yntem olarak

yaklamaktadr. Yazara gre, ada rekabet tekniklerinden biri olan kyaslama, iletmenin rn

ve hizmet performanslarn dier iletmelerle kyaslayarak, tm alt sistemlerinde bireysel ve grup

baznda gerekletirebilecekleri uygulamalardr.

Amerikan Verimlilik ve Kalite Merkezi (APQC), kyaslamay karlatrma olarak

aklamakta ve dnyadaki en iyi kurulularn uygulamalarn kyaslayarak, bu uygulamalarn

kilit zelliklerini iletmeye uyarlama, rgtsel renmeyi hzlandrarak srekli iyiletirme, en iyi

olarak tanmlanan rgtlerin sreleri ile karlatrma yaparak iletmenin atlmlarn belirleme

ve iletmenin baka rgtlerden renmesine yardmc olma olarak tanmlamaktadr.

Kyaslama, bir rgtte yrtlen temel sreler zerinde devaml gelimeye odaklanmada

etkili bir aratr. Bu yaklamn temeli, bir rgtn performansn deerlemek iin bir takm

ltler oluturarak, iletme srelerinin ve uygulamalarnn aratrlmasna dayanmaktadr. Bir

baka deyile kyaslama, dierlerinin neyi doru yaptn renmeyi ve iletmeye yeni

fikir/dncelerkazandrmak iin rgt iindeki ve dndaki en iyi uygulamalarn aratrlmasnhedef almaktadr.

Tm bu tanmlardan hareket ederek, kyaslamann kapsaml bir tanm u ekilde

yaplabilir:

Kyaslama, kreselleen dnyada artan rekabete paralel olarak, rgtlerin, yenilik ve


33/76

33

gelimeleri srekli takip etmelerinin gerekli olduu bilincine varp, iyiletirme gereken

uygulamalarn, dier iletmelerle ya da iletme iindeki en iyi uygulamalara sahip blmlerle

sektr ve birim fark gzetmeksizin kyaslayarak, en iyi uygulamalar iletme/birim yapsna

uyarlamay, bylece alannda lider konuma ulamay ngren ve bu dngy srekli hale

getirmeyi amalayan ynetsel bir aratr.

Kyaslama tekniinin zelliklerini u ekilde zetlemek mmkndr:

* Kyaslama Teknii, Sreklilik Gerektiren Sistematik Bir almadr

Sreklilik ve sistematik olma gerekliliini,kyaslama tekniine ilikin tanmlarda da ak

bir ekilde grmek mmkndr. Bir defaya mahsus olarak yaplan aratrma, karlatrma,

lmleme ve deerlendirme almalar kyaslama teknii saylamaz. Bu teknii uygulayan

iletmenin ve rakiplerinin, zaman iinde srekli ilerleme kaydedecei varsaym gz ard

edilmemeli ve kyaslama teknii dinamik bir yntem olarak deerlendirilmelidir.

* Kyaslama Teknii ift Ynl (Karlkl) Bir Bilgi Alverii ve kar Salamay

Amalar

Kyaslama teknii iki ynldr. Yani, kyaslama teknii yalnzca bu teknii uygulayan

iletmelere deil; ayn zamanda, bilgilerin topland ve kyaslamaya konu olan rgtlere de

katk salar. Bu ynyle kyaslama, bu srece katlan her iki rgtn deneyim ve bilgilerinin

paylalmasna imkn vermekte ve bu anlamda ift ynl fayda salamaktadr.

* Kyaslama Teknii Salt Dier rgtlerin Elde Ettii Sonularla Deil; Bu Sonularn

Nasl Elde Edildii le lgilenir

Kyaslama teknii almalarnda ama, yalnzca faaliyet sonularna odaklanmak

deildir. Kyaslama tekniinde, kyas iin rnek alnan rgtn baarl olduu ileri nasl

yapt, baar sonularndan daha nemli olmaktadr.

* Kyaslama Teknii, Yalnzca Rakiplerle Karlatrma Yapma Anlamna

Gelmemekte; rgt i, Sektrel ve Genel Anlamda ok Ynl Aratrma ve Karlatrmalara

Olanak Tanmaktadr

Kyaslama almalarnda yaplan karlatrmalar, mutlaka ayn endstride faaliyet


34/76

34

gsteren iletmeler arasnda yaplmak zorunda deildir. Burada hedef, iletmede gelime

gerektiren baz i srelerinde (pazarlama, siparileri yerine getirme, envanter kontrol vb. gibi)

iletme ii ve iletme d en iyi uygulamalarn tespit edilmesi, anlalmas ve rgte

uyarlanmasdr. Her iletmenin, tamamen farkl bir dalda faaliyet gsteren baka bir iletmeden

de pek ok ey renebilmesi mmkndr. Nitekim Henry Fordun, bir mezbahay gezerken

grm olduu yryen bant uygulamasn alp otomobil retimine uygulamas, kyaslamann bu

boyutu ile ilgilidir. Dolaysyla Kyaslama uygulamalarnn, sadece ayn endstri dalndaki

iletmelerle snrl kalmamas gerektii aktr.

* Kyaslama Teknii, Kesinlikle Bir Kopyalama ve Taklit Arac Deildir; Bir Uyarlama

Faaliyetidir

Kyaslama teknii, ou kez taklitilik olarak da yorumlanmakta ve bu ynyleeletirilmektedir. Taklitilik, bir eyi aynen almak ve uygulamaktr. Kyaslama teknii ise,

yaratc gelimeler iin bir zemin hazrlama srecidir.Bu tekniin felsefesinde, aynen almak

deil, uyarlamak yaklam yatmaktadr. Yeni ynetim anlayna nemli katklarda bulunan W

Edwards Demingin uyarla, aynen alma sz kyaslama tekniinin ana felsefesini vurgular

niteliktedir. Bu nedenle, kyaslama tekniini, kopyalamann tesinde, ne yaplmasnn

istendiine ilikin dnceyi anlamay salayan bir kavram olarak deerlendirmek gerekir.

* Kyaslama Teknii, Tm Sektrlerde Uygulanabilen Bir Tekniktir

Kyaslama teknii, ortaya k itibariyle daha ok retim sektrndeki iyiletirmeleri

hedef almasna karn, gnmzde eitim, salk, gvenlik ve hizmet sektrlerini de iine alan

ok geni bir yelpazede uygulama alanna sahiptir.

3.4.2 Kyaslama Tekniinin Amac Ve YararlarGenel olarak bakldnda kyaslama, rekabet edebilme gcn artrmak, mteri tatmini

salamak, yeni fikirler edinmek, hedef belirlemek, iletme performansn artrmak ve stratejikplanlama yapmak gibi amalara hizmet eden bir aratr. Bu ynetsel arac kullanmann ncelikli

amac,rekabet stnl elde etmektir. Dier bir deyile, dnyadaki lider rgtlerden edinilen

bulgular, bu tekniin esas itibariyle rekabet avantaj elde etmek iin kullanldn

gstermektedir. Benzer ekilde Brah vd. (2000) de, kyaslamann temel itici glerinden biri


35/76

35

olarak rekabeti olmak olgusunu gstermekte ve kyaslamada, piyasada kalabilmek iin,

zellikle rakip iletmeler arasnda mkemmeli araya ynlendiren iddetli rekabet ortamnn

etkili olduunu belirtmektedir. Rekabeti stnlk olgusu, rgtler iin ayr bir nem tar. Buna

ulamak ise, iletmelerde en iyi uygulamalara ilikin srelerin nasl ilediini anlamak, onlarn

neden daha iyi olduunu ve abalarn nereye yneltilmesi gerektiini kavramakla mmkndr.32

Kyaslama tekniinde, rakipleri yakalamakla yetinmeyip, onlar amak ve en iyi olabilmek en

byk hedeftir.

Kyaslamatekniinin bir baka amac ise, stn performans dzeyine ulamak ve bunun

devamn salamaktr. letme performansnn artmas, ayn zamanda en iyi uygulamalarn

renilmesini de salayacaktr. Kyaslama teknii, hangi iletmelerin performansnn daha iyi

olduunu ve kimin en iyi uygulamalara sahip olabileceini belirlemek iin kullanlan yararl bir

aratr.

Kyaslama teknii, iletmelere pek ok farkl adan fayda salayan etkili bir yntem

olarak kabul edilmektedir. Coopers &Lybrand danmanlk irketi tarafndan en iyi 100 iletme

zerinde yaplan ve Times (1995) dergisinde yaynlanan bir aratrmada, kyaslama tekniinin

yararlar u ekilde tespit edilmitir:

Kyaslama, verimlilik iyiletirmede etkili bir aratr; alanlarn motivasyonunu artrr; rgte yeni anlaylar kazandrr; letme performansn iyiletirmeye yardmc olur.

Brah, Ong ve Rao (2000), uygun bir ekilde yrtlen kyaslama almasnn; esneklik,

kalite, maliyetler, sunum ve mteri tatmini alanlarnda srekli gelimeye nclk ederek bir

organizasyonda nemli deiikliklere yol aabileceini ifade ederken; Voss vd. (1997),

kyaslama tekniinin, bir iletmenin rakiplerine oranla gl ve zayf yanlarn anlama derecesini

artracan ve bylece performans hedeflerine ulama abasna dzenli bir yol gstereceini

belirtmektedirler.

Kyaslama tekniinin iletmelere salayaca dier faydalar u ekilde zetlenebilir:

Kyaslama her eyden nce iletmeye, iletmenin kaynak kullanm dzeyi, iletme


36/76


37/76

37

Jenerik (Genel) Kyaslama Kresel Kyaslama

3.4.3.2 letmenin Odakland Noktaya Gre Kyaslama Trleri Fonksiyonel Kyaslama Sre Kyaslama rgtsel Performansa Dayal Kyaslama

3.4.3.3 likinin Amacna Gre Kyaslama Trleri Stratejik Kyaslama Rekabeti Kyaslama birliine Dayal Kyaslama

3.4.4 Kyaslamada Baarszlk Nedenleri Planlamann iyi yaplmamas Partner seiminde yanllk st ynetim desteinden yoksunluk Sre sahibinin yetersiz derecede katlm Beceri eksiklii

3.5 ETD etd, gelime olana yaratabilmek amacyla, belirli bir olay ya da etkinlii

ekonomiklik ve etkenlik ynnden etkileyen tm kaynaklar ve etmenleri dizgisel olarak

aratrmaya ynelik ve insan almasn geni kapsamda inceleyen bir teknik olup zellikle

metot etd ve i lm teknikleri iin kullanlan bir terimdir.

etd verimlilikle dorudan ilikilidir. Bu nedenle mevcut kaynaklardan salanacak

retim, ok az ya da hi yatrm gerektirmeksizin, arttrmak amacyla ok yaygn olarak

kullanlmaktadr.

etd uzun yllar zaman ve hareket etd olarak anlmtr. Ama tekniin geliimi ve

ok geni bir uygulama alan bulmas sonucu bu eski baln ok dar ve yeterince tanmlayc

olmad grnde bileilmitir.


38/76

38

Herhangi bir iletmenin verimliliini etkileyen emenler pek oktur, bunlarn nemleri

yaplan ilerin niteliine gre deimekte ve hepsi birbirine bal olmaktadr.

Verimlilik hemen her zaman, yeni ve gelimi makine ve donanma yatrm yapmakla

byk lde arttrlabilir. Ama ama eldeki kaynaklardan yararlanp verimlilii arttrmak ise;fabrikalara yatrm yapmadan bu kaynaklarn verimliliini arttrmann yolu i etd ve ynetim

tekniklerinden yararlanmaktr.

Uzun dnemde verimlilii arttrmann en etkili yolarndan biri yeni sreler gelitirmek

ve daha modern fabrika ve donanm kurmaktr. Oysa bu tr bir yaklam byk bir sermaye

gerektirir ve eer sermaye aralar yerli olarak yaplamyorsa d kaynak gereksinimi do ar.

Ayrca verimlilik arttrma sorununa srekli ileri teknoloji alm ile yaklalmak istenmesi de i

olanaklarn oaltma hedefini engelleyici bir ortam oluturabilir. Oysa i etd, verimliliiarttrma sorununa, dizgisel bir zmleme yntemiyle, mevcut ilemlerin, srelerin ve i

yntemlerinin etkinliini arttrarak zmleme ynnden yaklar. Bylece verimlilik artna

ok az ya da hi ek sermaye yatrm gerektirmeksizin katkda bulunur.

3.5.1 Etdnn Tanm Ve Kapsamrn ve/veya hizmet reten iletmelerde temel amalar verimlilik dzeyini ykseltmek,

kapasite ve kaliteyi artrmak, maliyeleri drmek ve alma ortamn ergonomikletirmektir.

Sz konusu amalar dorultusunda ilerlemek iin Etd(Work Study) almalarnn yaplmas

gerekir. Sz konusu amalar igc, makine, malzeme ve tehizattan daha etkin ve evrimli bir

ekilde yararlanarak gerekletirilebilir. rnein saatte 10 adetlik bir retimi ayn kaynak

kullanm ile saatte 12 dete ykseltmek, daha kaliteli bir retim yapabilmek, daha az maliyet ile

ayn ii baarabilmek, alann daha kolay bir ekilde ayn ii yapabilmesini salamak i

etdnn temel alma alann oluturur.

Unutulmamaldr ki; bir ii yapmann ok sayda yntemi vardr. nemli olan yukarda

belirtilen amalar dorultusunda en iyi yntemin bulunmasdr. Bu amala iin incelenmesi,

eletirel bir yaklamla analizi ve sz konusu amalar dorultusunda yeniden tasarm

gerekmektedir. te i etdnn tanm bu noktada yle olmaktadr: etd; i gc, makine,

malzeme ve tehizattan oluan i sistemlerinde kullanlan i yntemlerinin daha yksek kalite ve

verimlilik, daha dk maliyet ve daha insancl alma koullar amalar altnda analizi ve


39/76

39

yeniden tasarm ile tasarlanan yeni i yntemine ait standart i zamannn bulunmasdr. Yeni

yntemin tasarlanmasna Metot Etd(Motion Study),yntemin standart zamannn

belirlenmesine de Zaman Etd (Time Study) ad verilir.

etd almalar, etd yaplacak iin seimi ile balar, analiz iin gerekli bilgilergzlem, grme ve dokman inceleme almalar toplanarak kaydedilir, iin tam analizini

yapma zere i elemanlarna ayrlr, sz konusu i elemanlar verimlilik, kalite, maliyet, i

gvenlii, insancl alma artlar asndan eletirel bir gzle analiz edilir, i elemanlarnn

ortadan kaldrlmas, birletirilmesi, ayrlmas, yeniden dzenlenmesi veya daha kolay hale

getirilmesi, ii yapl srasnn, i yeri dzeninin, kullanlan tehizat veya malzemenin

deitirilmesi vb. yollarla i gelitirilmeye allr, yeni tasarlanan i ynteminin iletmenin

dier sistemlerine etkileri deerlendirilir, ynetim onay alnarak yeni yntem uygulanmaya

alnr, iba eitimleri yaplr, kabilecek aksaklklar giderilir, uygulamada baarl olan yeni

yntemin standart zaman ite alacak kiinin performansndan bamsz olarak hesaplanr.

Metot ve zaman etdne ait bu almalar uygun bir sistematik iinde arivlenir, zaman iinde

gerekli olduu durumlarda revizyonlar yaplr.

Konu ile ilgili dier bir kavra Basitletirmedir (Word Simplification). basitletirme,

zellikle metot etdnden farkl olarak, alanlarn ie en yakn kii olmalar nedeniyle

kendiilerini metot etd yaklam ve tekniklerini kullanarak gelitirmeleridir. Bu nedenle metot

etd felsefe, sistematik ve tekniklerinin tm alanlara eitim ve dokman yolu ile verilmesi,

ayrca onlara bu konuda alma yapabilecekleri ve nerilerini iletebilecekleri ortamn

salanmas gerekmektedir. Karlkl olarak gerekletirilebilecek byle bir alma ortam, i

yntemlerinin gelitirilmesinde daha ksa srede daha byk baarlar salayacaktr.

3.5.2 Etdnn nemiyerlerinde ilemlerin incelenmesi ve dzeltilmesi yeni bir ey deildir. lk insan

abalarnn rgtlendirilmesi almalar ile birlikte yeni yneticiler de aratrma ve gelitirmeyeynelik almalara balamlardr. stn yneticiler her zaman gzle grlr ilerlemeler

yapmay baarmlardr.

Oysa dier yerlerde olduu gibi endstride de yetenekli yneticilere ok az rastlanr. te

i etdnn deeri burada ortaya kmaktadr. yle ki i etdnn dizgesel yntemlerle


40/76

40

almayan stn nitelikleri olan yneticilerin salayabildikleri sonulardan ok daha iyi

sonulara ulaabilmek her zaman iin olanakl saylmaktadr.

etd baar salar, nk hem sorunlarn incelenmesinde hem de zmlerin ortaya

kmasnda dizgeseldir. Dizgesel inceleme zaman alr, onun iin ok kk firmalar dndadier btn firmalarda i etd almalarnn ynetimini dier ilerden ayrmak gerekir. Bir

fabrika mdr ya da bir ustaba, gnlk almalarnda birok sorunlarla karlatklarndan bu

almalara ayracak zamanlar yoktur. Bir ynetici, ne kadar yetkin olursa olsun fabrikadaki bir

etkinliin etdne ok seyrek olarak kesintisiz uzun bir zaman ay rabilir. Bu demektir ki, bu

etkinliklerin ak iinde neler olup bittiinin hepsini renebilmesi olanakszdr. Btn

gerekler bilinmedike yaplan yntem deiiklerinin doruluuna gvenilemez. ilerin ya da

ustabalarnszlerine gvenmek yararszdr, nk onlarn bile ou zaman ne olup bittiinden

habersiz olduklar defalarca kantlanmtr. Ancak etkinliin yapld alanda ya da iyerinde

yaplacak srekli bir ett gereklerin renilmesini salar. Bu demektir ki; i etd, srekli

yapan birinin sorumluluunda olmaldr. Bu kiinin ynetime ilikin hibir grevi olmamaldr

ve sadece bir danmanlk grevi yklenmi olmaldr. etd, ynetime ve denetime yaplacak

bir hizmettir.

i yeniden dzenleyerek bir fabrikann veya ileyen bir birimin verimliliini arttrma

yoludur. Bu yntem normal olarak yap ve donanm iin ok az yatrm gerektirir ya da hi

gerektirmez.

Dizgeseldir. ster ilk uygulamalarn zmlenmesinde, ister yeni uygulamalarn

gelitirilmesinde olsun bir ilemin etkinliini etkileyen etmenlerden hibirinin

savsaklanmamasn ve ilemle ilgili btn olaylarn gz nnde tutulmasn salar.

Etken bir retim planlamas ve denetimi iin temel saylarn performans standartlarnn

saptanmasnda imdiye kadar gelitirilmi en doru yoldur.

Baarl i etd uygulamalar sonucunda artrmlar hemen kendini gsterir. Ve bu

baarl uygulama sresince artrm salanmasna devam edilir.

Her yerde uygulanabilen bir ara tr. El ilerinin yapld ya da makinenin kullanld

yerlerde de baaryla uygulanr.(sadece yapm atlyelerinde deil, ofislerde, dkknlarda,


41/76

41

laboratuarlarda, toptanc ve perakendeci hizmet endstrilerinde ve lokantalarda bile uygulanr.)

Ynetimin elinde en etken bir inceleme aracdr. Bir sorunlar dizisini incelerken, onu

etkileyen dier btn etmelerin zayfln yava yava ortaya karaca iin, herhangi bir

rgtn etkinlii incelenmeye balandnda yetkin bir silah olur.

etd dizgesel olduu ve belli bir ilemin etkinliini etkileyen btn elerin dolaysz

gzlemiyle yaplan aratrmalar kapsad iin bu ilemi etkileyen btn elerin yanl ve

kusurlu taraflarn hemen ortaya karr. rnein, gzlem retim iindeki bir iinin zamannn

malzeme gelmesini beklemek ya da makinenin bozulmas nedeniyle bo durmak yznden

kaybolduunu gsterebilir. Bu ya malzeme denetimindeki baarszl ya da uygun bakm ileri

yapmakla grevli sorumlu mhendisin baarszln ortay koyar. Srekli olarak makinelerin

tekrar tekrar altrlmasna yol aan ksa sreli iler de ayn ekilde zaman kaybna yol aar. Buekilde kaybolan zaman ancak uzun bir ett sonucu ortaya karlabilir. Bu gzden geirilmesi

gereken kt bir pazarlama politikas ya da retim planlamasnn varln ortaya karr.

etd, bir firmann iyi ya da kt btn etkinliklerini ve ileyiini ortaya karr.

nsanlarn iyi bir gstergesidir ve bu yzden ustalk ve dikkatle ele alnmaldr. Hi kimse

kendisinin sergilenmesinden holanmayaca iin i etd uzman, insanlar ele alrken iyi bir

yaklam kullanamazsa, ynetici ve iilerin dmanln kazanr ve bu, iini istedii gibi

yapmasn engeller.

Yneticiler ve ustabalar i etd yoluyla artrm ve gelime elde etmede ou zaman

baarszla uramlardr, nk eitilmi olsalar bile kendilerini byle ilere uyduramazlar.

etd iin sadece dizgesel olmak yetmez. Gerekten nemli sonular elde etmek iin, her yerde

srekli olarak uygulanmaldr.


42/76

42

3.6 TOPLAM KALTE YNETMToplam Kalite Ynetimi, 1950lerde eitim ve insan odakllk ile baar ve yksek

verim tarzyla Japonyada balayan, 1980li yllarda etkileri hissedilen, 1990l yllarda

yaygnlaan bir ynetim yaklamdr. Bu ynetimin amalar esas olarak iki noktaya

indirgenebilir: Herkesin iini ilk seferinde ve tam zamannda doru olarak yapmas ve srekli

gelimeyi tm rgte yaymaktr.

Toplam Kalite Ynetiminin ana felsefesi herhangi bir kurumda alan herkesin katlm

ile srecin srekli olarak iyiletirilmesi ve gelitirilmesi esasna dayanr. Srekli iyiletirme

kavram Masaaki Imai tarafndan Toplam Kaliteye kazandrlmtr. Bu kavram bir felsefeyi bir

yaam tarzn ifade etmektedir. Japonlara gre srekli iyiletirme yle bir dncedir ki, her

Japon her geen gnn bir ncekinden daha iyi olmas iin, evinde, iinde sosyal yaamnda

srekli bir gayret iinde olmaldr. Bu gelimenin boyutu hi nemli deildir. nemli olan kk

ama emin admlarla daha ileriye gitmektir.

Gnmzde en yksek rekabet gcne sahip kurulularda kalite ynetiminin temelinin

srekli iyiletirmeye dayal olduunu gryoruz. Srekli iyiletirme, srekli aray ve

dinamizmi ifade eder. Hedef belli bir standard tutturmak deil, seviyeyi, hedeflenen seviye ne

olursa olsun srekli iyiletirmektir. Bu yaklamla mkemmellik arayna ve sfr h ata sonucuna

ulalr.

Kalite kavram ok yeni bir kavram olarak nitelendirilse de ok eski zamanlardan beri

nem verilen bir deerdir. Bu kavrama sre ierisinde yklenilmi olan deiik anlamlar

sayesinde kalite ile ilgili kullanlan birok tanm ortaya kmtr. Bunlara rnek verecek olursak;

- Kalite kullanma uygunluktur.(J.M. JURAN)

- Kalite artlara uygunluktur.(R.B. CROSBY)

- Kalite rn yda hizmetin ekonomik bir yoldan reten ve tketici isteklerine

cevap veren bir retim sistemidir.

Kalite kavram ok sk kullanld iin insanlar tarafndan duyulan bir kavramdr. Ancak

bu kavram gnmzde teknik bir yntem deil, iletmelerin mterilerini memnun etmeye ve

iletmelerde sosyal sorumluluk bilincinin gelimesine katk salayan bir kavram olarak


43/76

43

ynetimle birlikte anlr olmutur. Bunun sonucu olarak Toplam Kalite Ynetimi karmza

kmtr.

Rekabetin artt, tketicilerin kaliteli ve ucuz olan mal talep eder hale geldii

gnmzde, Toplam Kalite Ynetimi, irketler iin can simidi haline gelmitir. yle ki bunuuygulayan iletmeler, dierlerine kar avantaj salamakta ve bu rekabet ortamnda onlar geride

brakmaktadrlar. Endstrilemenin balad devirlerde miktar olarak fazla retmek baar iin

yeterliydi. Rakip olmad ya da ok az olduu iin fiyatlar ve imal edilecek miktar firma

tarafndan tespit edilebiliyordu. Tketicilerin kaliteli mala olan taleplerinin artmas ve rakiplerin

oalmas iletmeleri yeni yntemler bulmaya zorlamtr.

Bu yeni ortamda baarl olabilen kurulular incelediimizde, bunlarn ortak

zelliklerinin Toplam Kalite Ynetimi felsefesini ve onun getirdii yaklam benimseyenirketler olduunu gryoruz bilindii gibi Toplam Kalite Ynetimi sadece rn ve hizmet

kalitesi ile ilgili olmayp gnmzn ada bir ynetim anlaydr. T.K.Y. uygulamayan bir

kuruluta kaliteyi ykseltmek mutlaka maliyetleri arttrmakta, bu da rekabet gcn

azaltmaktadr. T.K.Y, bir kuruluun tm faaliyetlerinde kaliteyi ykseltmeyi hedefler ve bylece

her aamada olumas sz konusu hatalar nler. Hatalarn nlenmesi ile kayplar azalr; fire,

skarta, ikinci kalite rn, gereksiz stoklar, zaman kayplar, teslimattaki gecikmeler. Btn

bunlarn sonucu maliyetler der ve mterilerin beklentileri tam olarak karlanr.

3.6.1 Toplam Kalite Ynetimi Nedir?19. Yzyln sonlarnda kalite kontrol bir veya birka kiinin ii idi. 20. Yzyl balarnda

teknolojik gelimeler ile birlikte Formen Kalite Kontrol kavram geerli oldu. Bundan sonra ki

aamada; nihai rnn muayenesi esas alnmaya balanmtr. Daha sonra kalite kontrolde

istatistiksel aralarn kullanlmas gndeme gelmitir. Bundan sonra artk rn; tasarmdan

ktsna kadar ki srede kontrol edilmesi ile son eklini almtr. Kalite Kontrol, standartlara

uygun olmayan para ve rnlerin belirlenmesini ve ayrlmasn ierir. Kalite Gvencesi,retimden nce veya retim srasnda gerekletirilen, ncelikle hatalarn olumasn nlemeye

ilikin bir sretir.


44/76

44

Toplam kalite ynetimi bir iletmede verimlilii maksimum dzeye karmak, sfr

hataya yaklamak ve %100 mteri tatminini salamak iin benimsenmesi gereken ve irket ii

tam katlmn saland bir ynetim anlaydr. Toplam kalite Ynetimini baarmann en

nemli adm Toplam Kalite Ynetiminin bir aralar topluluu deil, bir ynetim anlayolduunu kavramaktr.

Toplam Kalite Ynetimi mteri odakl bir ynetim tarzdr. Bu ynetim eklinde tm

proseslerin, rnlerin ve hizmetlerin tam katlm yoluyla gelitirilmesi, i ve d mteri tatminin

arttrlmas ve mteri ballnn yaratlmasnn salanmas amacyla iletmede elde edilen

sonularn srekli iyiletirilmesi esas alnr. TKY uygulayan iletmelerde mterinin beklentileri

her eyin stnde tutulur ve mteri tarafndan tanmlanan kalite tm faaliyetlerin yrtlmesi

srasnda inanlmas gereken tek hedef olarak alnr.

Kalite Ynetimi fonksiyonu sadece muayene ve fabrikann belirli bir blmnde

srdrlen faaliyetler olarak dnlmemelidir. Kalite Ynetimi, bir fabrikann yneticisinden

iisine kadar yer alacak bir faaliyetler topluluudur. Mteri gereksinimlerinin doru olarak

tespitinden, hatasz ve eksiksiz rn tasarmndan, girdi satn alnan tedarikilerden, firma

dhilindeki tm faaliyetlere, buradan da datm kanallarna kadar uzanan prosesler dizisi

Toplam Kalite Ynetimi ilgi alan iinde yer alr. Toplam Kalite Ynetimi, deien mteri

beklentilerine gre onlarn beklentilerini karlayacak, hatta aacak rn ve hizmetleri

tasarlayacak biimde hareketlilii iermektedir.


45/76

45

3.6.2 Gnmzde TKYBata Japon kurulular olmak zere birok dnya kuruluunun baarlarnda temel faktr

olan Toplam Kalite Ynetimi, gnmzde en genel haliyle, bir kurulutaki tm faaliyetlerin

srekli olarak iyiletirilmesi ve organizasyondaki tm alanlarn kesin aktif katlmyla

alanlar ve mteriler ve toplum memnun edilerek karlla ulalmas olarak ifade

edilmektedir.

Bu tanmdan da anlalaca gibi Toplam Kalite Anlaynda, klasik yaklamdanfarkl

olarak alanlar ve yneticilerden beklenen rolde nemli bir deiim yaanmaktadr. Yeni

anlayta, sorumluluklarn eksiksiz olarak yerine getiren ancak bunun yannda yapt iin daha

verimli yaplmas, i srelerinin gelitirilmesi konusunda srekli dnen ve belirlenmi eitli

sistematik katlm yntemleri ile bu dncelerini ve becerilerini sisteme katan yeni bir alan

davran sergilenmesi gerekirken, yneticilerin de alanlar tevik edici, katlm salayc,

inisiyatif kullanmay, sorumluluk almay ve yenilikler ortaya koymay tevik eden bir insan

kaynaklar planlama sistemi kurmas nemli bir ihtiya haline gelmitir.

3.6.3 Toplam Kalite Ynetiminin AmalarVe Baz nemli NoktalarToplam Kalite Ynetimi Kalite ynetiminde ynetimin sorumluluu, her seviyede ve

her alanda kalite ynetimine ilikin faaliyetleri, kalite gelitirmenin srekli olmas, kalite kontrol

emberleri iinde tm igcnn kalite gelitirme faaliyetlerine katlmnn salanmas eklindetanmlanabilir. Bu tanmdan da anlalaca gibi Toplam Kalite Ynetimi ile bir kalite

seferberlii balatlm olacaktr. Burada esas olan nokta iletmemizin ticari, finansal, teknik,

beeri ve organizasyon kaynaklarn optimum klmak ve bunlar, tm faaliyetlerin

koordinasyonunu salayarak ynlendirmektir.

Toplam Kalite Ynetimi ile ilgili amalar belli balklar altnda aadaki gibi

toplamak mmkndr:

Savurganlklar nleme,

Verimlilii arttrma,

Kaliteyi arttrma,


46/76

46

Mal

Documents

DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ METODOLOJİSİ