DE SCHOOLFILM ALS TABOEBREKER

Ive Verdoodt & Steven Vanhooren

THE HOLLYWOOD CURRICULUM. WHO IS THE GOOD TEACHER?

Mary Dalton, 2004 / 2010

WAAROM EEN ONDERZOEK NAAR DE CINEMATOGRAFISCHE REPRESENTATIE/BEELDVORMING VAN DE LEERKRACHT?

“I do believe, however, that general knowledge about the relationships between teachers and students, knowledge beyond the scope of the personal or anecdotal, is created by constructs of popular culture played out in the mass media.”

(Dalton, 2004: 2)

“Commercial films not only tell (women) teachers how other people construct them and re-articulate them as characters on the movie screen but also shape the way students and parents respond to teachers and the way (women) teachers respond to public opinion in the construction of their own lives.”

(Dalton, 2004: 103)

CF. HENRI A. GIROUX

“While some may argue that Dangerous Minds is too popular and too unoriginal to be taken seriously as a cultural text, it is precisely because of its popularity and widespread appeal that it warrants an extended analysis.”

(Giroux, 2002: 147)

FILM = ‘PUBLIC PEDAGOGY’

“I make no claims suggesting that there is a direct correlation between what people see, hear, and read and how they act; between the representations they are exposed to and the actual events that shape their lives. But I do argue that film as a form of civic engagement and public pedagogy creates a climate that helps to shape individual behavior and public attitudes in multiple ways, whether consciously or unconsciously.”

(Giroux, 2002: 11)

THE HOLLYWOOD CURRICULUM (Dalton)

Dataverzameling (116 films):

1. Leerkracht = een/het hoofdpersonage + aantal scènes in de klas2. De films zijn vertoond in Amerikaanse bioscopen, doorgaans beschikbaar

in videotheken en worden regelmatig vertoond op tv ( behoren tot Amerikaanse populaire cultuur)

3. Geen onderscheid tussen privé-onderwijs of openbaar onderwijs noch tussen graden

4. Weerspiegeling van 70 jaar filmgeschiedenis en diverse genres ( komedie, drama, thriller...)

• Wood, S. (1939). Goodbye, Mr. Chips. (US)

• Brooks, R. (1955). Blackboard Jungle. (US)

• Weir, P. (1989). Dead Poets Society. (US)

• Marshall, P. (1994). Renaissance Man. (US)

• Smith, J.N. (1995). Dangerous Minds. (US)

• Reynolds, K. (1997). 187. (US)

• Hoffman, M. (2002). The Emperor’s Club. (US)

Fragment: Dead Poets Society

“WHO IS THE ‘GOOD’ TEACHER?”

1. Teacher as outsider

2. A personalized curriculum

3. Tension between the teacher and administrators

4. Personally involved with students

5. Teachers learning from students

THE TECHNICAL-SCIENTIFIC VALUE FRAMEWORKS OF ‘BAD’ TEACHERS IN THE MOVIES

• Leerkrachten die de regels volgen en strikt volgens het boekje werken

• Leerkrachten die vooral oog hebben voor cijfers en eindtermen

CONCLUSIE

Dominante betekenis (‘preferred meaning’) =

“Despite their great breadth, these films tell essentially one story about teachers − good teachers are projected on the screen as bright lights in schools of darkness.”

(Dalton, 2004: 26)

MASTER NARRATIVE / MYTHE

• ‘De leraar als redder’ (Ayers, 1994/2001)

• ‘De leraar als held’ (Stenberg, 2005)

KRITISCHE BENADERING VAN ‘DE LERAAR ALS HELD’

“Mr Holland's Opus, Dead Poets Society and Dangerous Minds are three of the many teacher films that portray teaching as a heroic profession in which rebellion can bring about success. Such films often provoke a sense of fear and anxiety within pre-service teachers, as we come to believe that to be a 'quality' teacher we must perform extraordinary tasks.”

(Howarth, 2006)

“the motion pictures construct the good teacher, ultimately, as a tool of social conformity while positioning these teachers on the surface as representing opposition in the form of resistance to the ‘system’”

(Dalton, 2004: 25)

KRITISCHE INTERPRETATIE VAN DE HOLLYWOOD-SCHOOLFILM

• beeldvorming is niet ‘transformative’

• schijnbaar maatschappijkritisch, maar eigenlijk maatschappijbevestigend

(“narrative of social conformity”)

• doorprikken van de mythe van de superleraar/individu

• Kritiek op het individualisme van Hollywood (cf. schoolfilm als genre ~ andere Hollywood-genres, bv. western, film noir...). Verheerlijking van ‘outsiders’.

• Kritiek op de (al te) persoonlijke factor in het onderwijsgebeuren collectief gebeuren (voor democratische verandering)

MASTER NARRATIVES

VS.

COUNTER NARRATIVES

Master narratives

Dominant cultural narratives

↕

Counter narratives

MASTER NARRATIVE

“One of the key functions of master narratives is that they offer people a way of identifying what is assumed to be a normative experience.”

(Bamberg & Andrews, 2004)

COUNTER NARRATIVE

“...the stories which people tell and live which offer resistance (...) to dominant cultural narratives.”

(Bamberg & Andrews, 2004)

COUNTER NARRATIVES: THE POWER TO OPPOSE

“How can we make sense of ourselves, and our lives, if the shape of our life story looks deviant compared to the regular lines of the dominant stories? The challenge then becomes one of finding meaning outside of the emplotments which are ordinarily available. We become aware of new possibilities.”

(Bamberg & Andrews, 2004)

DE SCHOOLFILM ALS TABOEBREKER

VIER ‘ONDERWIJSTABOES’

1. De falende leraar

2. De leraar en favoritisme

3. Erotische relaties leerkrachten-leerlingen/The erotics of teaching

4. De gewelddadige leraar

• Europese of Aziatische schoolfilm (cinéma d’auteur)

• Amerikaanse independents of art house producties

• Soms: Hollywood

< [TABU/TAPU (heilig)]

1. Niet aangeraakt mogen worden, syn. onschendbaar

2. (Fig.) waarover (volgens de sociale conventie) niet gesproken mag worden, wat niet algemeen gebruikt mag worden

3. Voorschrift, door de sociale conventie bepaald verbod dat aangeeft wat taboe is.

Fragment: Half Nelson [druggebruik – 12:20 → 16:35]

DE FALENDE LERAAR

• [satire] Payne, A. (1999). Election. (US)• Hoffman, M. (2002). The Emperor’s Club. (US)• Fleck, R. (2006). Half Nelson. (US)

→ de leerkracht als zwakke mens

HALF NELSON

Enerzijds past de film binnen Daltons ‘Hollywood Curriculum’, anderzijdsvormt de film een counter-narrative t.o.v. de dominante master narrative van

de‘leraar als held en redder’.

→ we zien de leraar als (zwakke) mens met gebreken

Fragment: The Emperor’s Club [favoritisme – 45:10 → 49:36]

DE LERAAR ALS FRAUDEUR

• [satire] Payne, A. (1999). Election. (US)• Hoffman, M. (2002). The Emperor’s Club. (US)

EROTISCHE RELATIES LEERKRACHTEN – LEERLINGEN

THE EROTICS OF TEACHING

• Smith, John, N. (1995). Dangerous Minds. (US)• Reynolds, K. (1997). 187. (US)

↕• Brisseau, J.C. (1989). Noce blanche. (F)• Wilderberg, B. (1995). Lust och fägring stor/All Things Fair. (S/Dk)• Eyre, R. (2006). Notes on a Scandal. (UK)

• [satire] Payne, A. (1999). Election. (US)

STEREOTYPISCH / TRADITIONEEL BEELD VAN DE VROUWELIJKE LEERKRACHT

“Is it any wonder that the traditional image of the stereotypical schoolteacher wears a blouse buttoned up to her neck, a skirt that falls far below her knees, and a severe hairstyle? If she must be looked at as she stands in front of the class, she certainly does not want to be actually seen.”

(Dalton, 2004: 92)

Fragment: Blackboard Jungle [cynicus/sexy lerares 05:53-07:56 + 11:12-14.22]

Verdeure: “Ik ga iets seksistisch zeggen, en het zal me misschien niet in dank worden afgenomen, maar een beroepsschool, dat is geen plaats voor een vrouwelijke leerkracht. Zo simpel is het. (...) Het is toch zo! Je komt daar als meisje van twintig jaar voor zo’n bende onnozelaars terecht, twintig jongens van 13, 14 jaar in het begin van hun puberteit. En soms zijn die meisjes dan niet eens slim genoeg om zich wat neutraal te kleden. Dat je een jeans draagt, akkoord, maar draag er dan een waar je de vormen van je achterste niet te veel in ziet. Anders vraag je er gewoon om.”

(Humo, 01/01/2009)

Fragment: All Things Fair [passie]

Fragment: Point de fuite [wiskundeles – 00.00 → 09:58]

SMOLDERS, OLIVIER (1987). POINT DE FUITE – FILM PEDAGOGIQUE (B)

• Representatie van onderwijs die een vervreemdingseffect beoogt en het doorbreken van een traditioneel gezagspatroon.

• Zien en gezien worden.

• ‘Verontrustende’ binaire opposities:geest lichaamcultuur natuur rationeel discours naaktheid

• Absurdistisch/humor (cf. “Film pédagogique”)

Fragment: Ter Zake

Carl Arnauts: “Ik heb in mijn 29-jarige carrière als leraar altijd mijn kalmte kunnen bewaren. Maar nu stond ik voor een erg moeilijke klas en liep ik op mijn tippen. Toen er met mortel naar me gegooid werd, voelde ik me bedreigd en zijn de stoppen doorgeslagen.”

(Het Nieuwsblad, 06/02/2010)

Guy Michel: “Misschien moeten we zijn losbarsting eerder zien als een teleurstelling in zijn leerling, als een soort professionele liefde tussen leerkracht en leerling?”

(Het Nieuwsblad, 06/02/2010)

“Soms moet ik mijn handen in mijn zakken steken, of ik zou erop slaan.”

(Humo, 01/01/2009)

DE GEWELDDADIGE LERAAR

• Brooks, R. (1955). Blackboard Jungle. (US)• Cain, C. (1987). The Principal. (US)• Mandel, R. (1996). The Substitute. (US)

↓• Reynolds, K. (1997). 187. (US)

↓• Fukasaku, K. (2000). Batoru rowaiaru/Battle Royale. (JP)• Walsh, A. (2003). Song for a Raggy Boy. (IR/UK/Dk/ES)

• Veelal gemaskeerd/ontmijnd in Hollywood via humor/satire/karikatuur:

bv. The Principal, Election

• via outsiders in de rol van leerkracht:

bv. The Substitute (undercover agent)

bv. Class of 1999 (robots/androiden/ ‘battledroids’)

Fragment: Blackboard Jungle [geweld 01:26:58 – 01:32:52]