DE RO M A AE T E R N A

DIssERTATIO

Cujus Particulam secundam

Consensu Ampliss. Fac. Phieosoph, Aboens.

p. p.

ssOHJNNEs GABR1EL LJNsENPhil. Mag. Litterat. Rom. Adjunctus

ET

IVILHELMUs FORssMANsTIPEND. PUBLICUs

NYLANDI

IN AUDIT. PIIlLOs. DIE VI JUNII MDCCCXXI

H. P, M. s.

A BOiE excudebant J. C. Frenckell et Fi e.

9des illa Punica proverbio trita 12), exprobrata-que eadem Graecis saepius vanitas i3). Omninooptimo igitur jure cecinit Esxius;

Moribus antiquis res stat Romana virisque i4).Aliud vero commodum idque longe splendi-

dius suo religionis studio arduo na-cti sunt Roma-ni: insita enim animo ipsorum certissima ea suitopinio, quod deorum immortalium numine savo-reque sempiterna soret imperii haec moles. Pieta-te in deos id sibi videbantur meruisse, ut & omniterrarum orbi victoriae jure essent dominaturi i5).

12) ”Poeni soedifragi.1’ Ctc. Oss, I, l2.13) ”Verumtamen hoc dico de toto genere Graecorum: tri-

buo illis litteras , do multarum artium disciplinam , nonadimo sermonis leporem, ingeniorum acumen, dicendicopiam: denique etiam, si qua sibi alia sumunt, non re-pugno; testimoniorum religionem & sidem numquam istanatio coluit, totiusque hujusce rei quae sit vis, quae aucto-ritas, quod pondus, ignorant.” Idem pro Flacco , 4.

14) Excitat hocce dictum poetae Cicero, additque: ”Quemquidem ille versum vel brevitate, vel veritate, tamquamex oraculo essatus videtur,” Fragmentum Libri V;ti deRepublica .

15) ”Quam volumus licet, Patres conscripti, ipsi nos ame-mus, tamen nec numero Hispanos, nec robore Gallos,nec calliditate Poenos, nec artibus Graecos, nec deniquehoc ipso hujus gentis ac terrae domestico nativoque sen-

10

neque istum umquam principatum amissuri 16).Inde quoque Aeternse nomine frequenter ab au-ctoribus insignitam legimus Romam. eademdenominatio exstat in nummis & marmoribus an-tiquis 17).

Perquirentes, quibus adducti rebus credere coe-pissent Romani, rem parvis adeo prosectam incre-mentis numquam desituram, mox videmus, Romu-lum jam id populo suo persvasisse. scilicet

sil Italos ipsos ac Latinos, sed pietate ac religione, at-que hac una sapientia, quod deorum immortalium numi-ne omnia regi gubernarique perspeximus, omnes gentesnationesque superavimus.’’ Cicero de harusp. responsis , 9.

16) Romulus excipiet gentem & Mavortia condetMoenia , R&manosque suo de nomine dicet.His ego nec metas rerum nec tempora pono;Imperium sine sine dedi. Qjnn aspera 3uno,Qpx mare nunc terrasque metu coelumque satigat ,

Consilia in melius reseret , mecumque sovebitRomanos rerum dominos gentemque togatam,Aen, I, 276, 199, Quorum versuum quinque poste-riores mire probasse sertur Augustus recitasse.

17) Romulus ceternce nondum formaverat urbisMania, consorti non habitanda Remo.

Tibullus, Elegiarum II, 5, 25,Jgnota at ernae ne sint tibi tempora Roma.

Ausonius, praes, ad Fastos.

11

Augusto augurio postquam inclyta condita Romaest 18),

miris adeo ductus satis, inceptis omnibus prosperesuccedentibus, & ipse considere debuit heros deo-rum valido praesidio, & cunctis civibus, veluti di-vinitus suggestum, perceptu reddere facillimum, im-perium, quod ei debebat ortum, plus quam huma-nis conditum esse consiliis. Cum deinde mortuodivini additi essent honores, novique miraculi spe-

"Orpliitus praesecti potestate regebat urbem aeternam/’Ammianus MarcelunUs, L. XIV. "Aliaque inter haecdecora urbis aeternae.” L. XVI. "Dissicultatem adven-tantis inopiae frumentorum urbs verebatur aeterna."L XIX. ’ saeviens per urbem aeternam urebit cunctaBellona.” L. XXVUL ”Ut curulibus stabulis urbis ae-ternae etiam quina mancipia .largiamur.” symmachus,Epist, II, 78. — Inscriptionum, in quibus id obvenitadpositum, e. c. hae sunto; Genio, loci. Fortunet, reduci,Roma. at e r nae. et. Fato, bono, C, Cornelius. Peregri-nus, Trib. cohort, ex. provincia. Maur. Cces, domos, ades,decor. .

.. Item: s. P, Q R. hnp, Cass. DD, NN’, invi-

dissimis principibus. Honorio, et. Arcadio, victoribus. et.triumphatoribus, sjg.nper, Augustis, ob. instauratos, urbis,ce terna, muros, portas, ac, turres, egestis, immensis, ru-deribus. ex. suggestione. V. C. et, inlustris. , . , militis,et, magistri, utriusque, militia, stilichonis. ad. perpetuita-tem. nominis, eorum, simulachra, constituit, Curante. FI.Macrobio. Longiniano.

18) Legitur hic Ennu versus apud svetOnium, Ostav, 7,

12

cies 19) priorem confirmasset sententiam de regni,quod erat molitus, amplitudine futura atque per-petuitate; inconcussa demum invaluit sides, suaqueipse sacla est confirmatrix, vires prosiciendo ad-quirens. Tenuit quippe ipsos fiducia nullis devin-cenda adversis, nullis vero insimul temeris tumidisveconsiliis insicienda — cum coram oculis deorumproterviam quamcumque ulciscentium omnia se a-gere existimarent — qua sustenti altius sane evo-lavere, quam humana serre sors videretur. Nequecognatio illa Troica , quam sibi gratulabantur, re-divivaque credita pii Aeneae diis acceptissimi stirpsinter Romulidas 20), postero saltem aevo, haudparum auxit rationes , cur sibi & prospera spera-rent & magna. Ita

secundis usque laboribusRomana pubes crevit.

Haud igitur salso summus queritur Hannibal:

19) Nam Proculo Julio creditus est post discessum e vitaapparuisse Romulus i Ili que dixisse: ”Abi, nuncia Roma-nis, coelestes ita velle, ut mea Roma caput orbis terra-rum sit. Proinde rem militarem colant, sciantque, & itaposteris tradant, nullas opes humanas armis Romanis re-sistere posse,”. Livius, I, 16.

20) Vera an sicta sit ista sama, ad nostram sententiam autfirmandam aut debilitandam nihil quidem facit. Neque

13

Cvrvi luporum prceda rapaciumsesilamur nitro , quos opimusFallere r & essugere est triumphus.Gens , quae cremato sortis ab Iliossasilata Tuscis aequoribus, sacraNatosque, maturosque patresPertulit Ausonias ad urbes,Duris ut ilex tonsa bipennibus

enim, sr & commentum est, vis ejus in animos Roma»norum eo secius suit potens. Animadvertere tamen lice-at, veritatem ejus, quantum perspicere possumus, esseprobabiliorem. Disserit de hac re Wachsmuth ita: ’’ZuraKonige Latiums soli Aeneas mit seinen Begleitern ge-kommen seyn. Dass die sage von seiner Ankanst iaLatium und der Abstammung des Romulus aus seinemGeschlechse nicht Griechisch sey , legt Niebuhr’s tieseund gelehrte Forschung dar, schlegei halt diese Ge-schichte sur eine Ersindung des stesichorus. Dass sieiniandisch seyn mag, wird dureh das Benehmen der Grie-chen selbst wahrscheinlicb. Denn diese haben mit grie-chischen Genealogien die troischen zu verdrangen , undwohl meistens, aus Homers Odysee und Hesiodus ge-griindet, dem Ulysses jene Ehre beizulegen gesucht,Wenn aber die Ankunsc des Aeneas in Latium sur reinerdichtet gelten, und das Mittelglied, die griechischeTradision , wegsallen soli, so bleibt eine Leere, in derraan keinen Faden sindet, die alte sagen von Troas nachLatium hinuberzusiihreB. Eine Vermuthung wird wahr-scbeinlicher ais die anderej wir mussen dic sage beste»

14

Nigra feraci frondis in Algido ,

Per damna , per cades , ab ipsoDucit opes animumque serro.Non Hydra sesio corpore firmior ,

Vinci dolentem crevit m Herculem ,

Monstrmive smmisere ColchiMajus , Echioniam Thehcc.Merses prosundo: pukrior evenit;

scen lassen, ohne nn ihr zu deuten. Das rbmische Volkglaubte -sie, die Gelehrten und Gebildeten bestritten sienicht, der staat machte sie gegen die Egestaner in sici-lien , die sich troischer Ankunst riihmten , und gegeadie IJienser geltend. Die Penaten in Lanuvium und viei-ieicht auch die ulalten Bildnisse der Atalanta (?) undHelene daselbst sprechen siir irgend einen historischenG.-und der sage. Mit dem Minervenbstdc ist es nichtsicherj es gab deren an mehreren Orten.” L. c. p, 104,sqq. Quanti secerint Romani originem suam Troja*nam, probat ludus Trojae, a nobilibus pueris in Cireocelebrari solitus, summoque habitus honore. Quem itacommemorat Virgilios:

Hunc morem, bos cursus, atque haec certamina primusAscanius , Longam muris quum cingeret Albam,Retulit ,

& priscos docuit celebrare Latinos,Qjio puer ipse modo , secum quo Troia pubes.A:bani docuere suos; hinc maxima porroAccepit Roma t

& patrium servavit honorem;Trbjaque nunc t pueri Trojanum dicitur agmen.

Aeni. V, 696, sqq.

15

Lussere: multa proruet integrumCum laude vi orem, geretqueProelia conjugibus loquenda.Carthagini jam non ego nuntiosMittam superbos, occidit, occiditspes omnis, & fortuna nostriiVominis , Asdrubale interemto 21).

Ortum semet a Troja duxisse etiam in reipublicte nego-tiis gerendis testati sunt Romani. sic. e. c. in bello,quod contra Antiochum est gestum. Apponamus Livitnarrationem. > inde Ilium processit (scipio consul), ca-strisque in campo, qui est subjectus moenibus, positis,in uibem arcemque quum ascendisset, sacrificavit Miner-va; praesidi arcis; & Iliensibus in omni rerum veiborum-que honore a se oriundos Romanos praeserentibus, &

Romanis Icetis origine sua. 1 ’ XXXVII, 37. Pacevero cum Antiocho composita etiam dono eos ornarunt.scilicet ;, Iliensibus Rhoeteum & Gergithum addiderunt,non tam oh recentia ulla merita, quam originum me-moria.” XXXVIII, 39. Cxr. Wachsmuth 1, c. p. 106,n. 93. Addit haec; "Ovidius bringt die Abholung dermater Idcea in Verbindung mit Roms phrygischer Abkunst(Fast . 4, 270 sq.), solite nicht diese erste Gesandtschastnach Asien durch den Glauben an troische Abkunst ver-anlasst seyn? selbst die Freundschast mit den Attalenmag ausser der Politik einen solchen Nebengrund ge-habt haben. Fimbria verhohnte die sage in einer Zeit,wo nichts heilig war, und zerstorte das syllanisch ge.sinnte Ilium. Appian, Mithr. ss*3 Legantur etiara Lu-cani versus in nota sequenti 22 excitati.

21) Horatius, Carm. IV, Od. 4,

16

Constat urbem Romam intra moenia sua essecomplexam pignora illa sacrosancta Palladium,Deos Penates, Ancilia, Templum Testa:, te-ter n orum ignium socum, & Capitolium, JovisOptimi Maximi sedem magnificentissimam, libro-rum etiam sibyllinorum receptaculum. Haec omniaP»omae aeternae columina erant atque firmamenta,haec aegidis instar ipsam omnis calamitatis immunemservabant. Dubitari igitur nequit, quin debuerint &

his suam potentiam Romani, divinam quippe ipsossospitantem tutelam prae se serentibus & memo-riam hujusce imaginum ope praesentissimam essin-gentibus 22).

22) ”Hle Ancilia atque Palladium, secreta quasdam imperiipignora , Janumque geminum , sidem pacis ac belli, inprimis socum Vesta: virginibus colendum dedit, ut adsimulacrum coelestium siderum custos imperii slamma vi-gilaret.” IDe Numa Florus, I, 2. Apud Lucanum sun-dit ad Trojam vota Caesar:

Dii cinerum, Phrygias colitis quicumque ruinas ,

Aeneoeque mei, quos nunc Lavinia sedes

servat & Alba Lares ,& quorum lucet in aris

Ignis adhuc Phrygius , miUique adspessa virorumPallas , in abstruso pignus memorabile templo ,

Gentis Iuleae vestris clarissimus arisDat pia tura nepos ,

& vos in sede prioriRite vocat: date felices in cetera cursus:Restituam populos.- grata vice moenia reddentAusonidae Phrygibus , Romanaque Pergama surgens.