Dariusz Więcek Konferencja Przyszłość Rynku Medialnego w Polsce, Poznań Media Expo, 9.04.2014

Dariusz Więcek

Konferencja Przyszłość Rynku Medialnego w Polsce, Poznań Media Expo, 9.04.2014

Możliwości przyszłego wykorzystania pasma radiodyfuzyjnego dla potrzeb

naziemnych emisji cyfrowych

9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek

AGENDA

1. Gospodarka widmem radiowym pasm radiodyfuzyjnych2. Aktualny stan planów i sieci multipleksów3. Możliwości uruchomienia kolejnych multipleksów na

bazie Planu GE064. Nowe techniki zwiększania efektywności wykorzystania

widma radiowego 5. Ocena skutków dyskutowanych propozycji w sprawie

przyszłych przeznaczeń pasma 700 MHz dla systemów mobilnych (tzw. dywidenda cyfrowa 2)

6. Propozycje rozwiązań dla przyszłych multipleksów7. Podsumowanie


Gospodarka widmem radiowym

• Częstotliwości radiowe stanowią unikalny, odnawialny, skończony i cenny zasób państwowy zarządzany na szczeblu krajowym (UKE, KRRiT) i międzynarodowym (ITU, CEPT)

• Zarządzanie widmem radiowym wykorzystuje ramowy podział zasobów radiowych na typy służb radiowych, rezerwacje i przydziały częstotliwości, który definiują Krajowe Tablice Przeznaczeń Częstotliwości (KTPCz) i RR ITU

• Zasoby widma radiowego stanowią cenne źródło stanowiące o wpływach budżetowych (ze sprzedaży, licencjonowania, pozwoleń radiowych) mający często też znaczny wpływ np. na wycenę wartości poszczególnych firm

• Tradycyjne sposoby licencjonowania: sprzedaż, dzierżawa, aukcja. Ustalanie szczegółowych warunków technicznych wynikających z kompatybilności elektromagnetycznej


Widmo radiowe pasm radiodyfuzyjnych

• Pasma radiodyfuzyjne przeznaczone dla radiodyfuzji naziemnej:– Pasmo III (VHF): zakres częstotliwości 174-230 MHz– Pasmo IV i V (UHF): zakres częstotliwości 470-862 MHz

• Pasma VHF i UHF są dziś współużytkowane z innymi systemami:– PMSE (Programme Making and Special Events)– Radioastronomia (604-608 MHz)– ARNS (systemy krajów b. Układu Warszawskiego: RSBN/PRMG, SOD, RSP)– Systemy radarowe– Systemy radia kognitywnego (Cognitive Radio) wykorzystujące tzw. białe

przestrzenie widma (TV White Spaces)• Pasmo UHF (ok. 400-1000 MHz) stanowi najcenniejszy zasób widma

radiowego ze względu na unikalne cechy fizyczne (duże zasięgi, niskie koszty budowy sieci, penetracja w budynkach, małe anteny o dobrym zysku)

• Przeznaczenie części pasma UHF na potrzeby telewizji pozwala na współużytkowanie widma, przeznaczenie dla operatorów komórkowych oznacza de facto wyłączność w użytkowaniu i „oddanie pasma” operatorom komórkowym


Podstawy regulacyjne pasm telewizyjnych

• Porozumienie RRC ITU w Genewie w 2006 (kraje Europy, Afryki, Bliski Wschód i kraje byłego ZSRR), tzw. „GE06”

– Zasady planowania i kryteria techniczne kompatybilności sieci (radiodyfuzyjne i inne)– Plany częstotliwości cyfrowy i analogowy– Warunki modyfikacji Planu– Terminy zaprzestania ochrony TV analogowej (17.06.2015r)

• ITU WRC 07– Przeznaczenie 790-862 MHz dla systemów mobilnych na zasadzie pierwszej ważności (tzw. dywidenda

cyfrowa, pasmo 800 MHz),

• Decyzja Komisji Europejskiej z 2010r. 2010/267 /EC w sprawie przeznaczenia zakresu 790-862 MHz (tzw. Dywidenda cyfrowa)

– wymóg KE w sprawie zwolnienia pasma przez systemy telewizyjne, implementacja do 2013r.

• ITU WRC 12– Uchwała w sprawie podjęcia prac dotyczących użytkowania zakresu 694(8)-790 MHz (pasmo 700 MHz, tzw. Druga dywidenda cyfrowa) przez

systemy mobilne (do dyskusji i decyzji podczas WRC 15), prace w JTG 4-5-6-7

• Mandat KE do CEPT w sprawie prac nad zagadnieniami kompatybilności pasma 700 MHz (CEPT CPG PTD)

• Porozumienia bilateralne administracji (np. z Rosją, Ukrainą)


OBSZARY REZERWACJI WEDŁUG PLANU GE06: PASMO VHF: 174-230 MHz

DAB+ MUX1

MUX8 DVB-T

DAB+ MUX2

DAB+ MUX3


Wykorzystanie pasma VHF

• Wolne zasoby częstotliwości, które są i będą dostępne dla telewizji w długim okresie czasu

• Możliwy jest jeden multipleks ogólnopolski DVB-T (MUX8) i trzy multipleksy DAB+

• Nieco niższa dostępna przepływność DVB-T (ok. 22 Mb/s)• Nieco większe problemy planowania sieci DVB-T (duże

obszary rezerwacji), brak przeznaczeń dla konkretnych stacji w GE06 (implementacja za pomocą sieci SFN)

• Niektórzy odbiorcy TV będą musieli zamontować dodatkową antenę odbiorczą na pasmo VHF


OBSZARY REZERWACJI WEDŁUG PLANU GE06: PASMO UHF: 470-862 MHz


MULTIPLEKSY DVB-T AKTUALNIE DOSTĘPNEPASMO UHF: 470-790 MHz

10

Post switch-off (31.07.2013) situation

MUX1 MUX2MUX3

MUX 4 – odbiór mobilny, miasta

MUX 5, 6 ?

Odbiór stacjonarny ~95%

Stacjonarny + przenośny 98%

Obecny stan sieci DVB-T

Odbiór stacjonarny ~95%

Dodatkowe emisje lokalne (spoza GE06)


Obecne multipleksy DVB-T - kanały w paśmie 700 MHz (tzw. dywidenda cyfrowa 2)


Dywidenda cyfrowa 2 - utrata pasma 700 MHz

Utrata 2 multipleksów wg GE06 (MUX5, MUX6)

MUX5 DVB-T (poza GE06) - wymaga planowania i koordynacji międzynarodowej


• Radio kognitywne (Cognitive Radio, TV White Spaces) jako technika (np. w służbie drugiej ważności) wykorzystująca w sposób niezakłócający (tzw. oportunistyczny) pasma telewizyjne wykorzystywane obecnie przez inne służby

• Wykorzystanie zasady BSO (Beneficial Sharing Opportunities) promowanej przez KE

• Nie ma konieczności zmiany planów DVB-T• Aplikacje: np. dostęp do Internetu, Internet Rzeczy

(Machine-to-Machine), Inteligentne liczniki

13

Nowe techniki zwiększania efektywności wykorzystania widma radiowego


Pasmo 700 MHz a systemy TV WS

14

Kanały 21-60 Kanały 21-48

Żródło: IŁ-PIB, ECC Raport 185


Pasmo 700 MHz dla systemów mobilnych: konsekwencje

• Utrata 2 pełnych pokryć DVB-T GE06 (MUX5, MUX6)• Utrzymanie MUX1-MUX4 możliwe bez większych zmian Planu i większych

problemów koordynacji międzynarodowej (Konieczna współpraca międzynarodowa i wielostronne modyfikowanie Planu GE06 (zmiana niektórych kanałów)

• Brak możliwości wykorzystania współużytkowania pasma 700 MHz przez innych– Idea KE - BSO (Beneficial Sharing Opportunity) ?– Brak możliwości wykorzystywania systemów Cognitive Radio TV WS w paśmie 700 MHz– Mniej dostępnych kanałów TV spoza GE06 na emisje lokalne

• Problemy przygraniczne z systemami ARNS (wschód)• Znaczne problemy zakłóceń LTE700 do DVB-T (klasyczny uplink i downlink FDD)• Przygotowania do wdrożenia i uzgodnienia międzynarodowe mogą zająć wiele lat • Różne potrzeby i oczekiwania różnych krajów UE (konieczność wyłączania DVB-T w

niektórych krajach)• Utrzymanie 5-6 pokryć DVB-T wymaga istotnej zmiany Planu GE06 i koordynacji

międzynarodowej


Ocena możliwości utrzymania 6 multipleksów w sytuacji utraty pasma 700 MHz


Warunki i efekty modyfikacji Planu GE06

• Zgoda na wielostronną modyfikację Planu przez kraje sąsiednie (najlepiej konferencja ITU, CEPT)

• Możliwe zastosowanie większych obszarów rezerwacji niż w GE06• Korzystne zastosowanie transmisji DVB-T2 lub kolejnej wersji

standardu

• Utrzymanie 6 multipleksów DVB-T2 w paśmie UHF nawet po przekazaniu pasma 700 MHz dla operatorów mobilnych (w DVB-T do 5 multipleksów)

• Zapewnienie atrakcyjnej oferty naziemnej telewizji na dłuższy czas (możliwość rozwoju HD, UHD, 4k, 8k, 3D, dodatkowe usługi, telewizja holograficzna itp.)


PODSUMOWANIE

• Obecnie są wolne i dostępne zasoby pasm telewizyjnych VHF i UHF, które pozwalają na uruchomienie kolejnych multipleksów DVB-T i DAB+:

– MUX5 i MUX6 DVB-T w paśmie UHF – MUX8 DVB-T VHF– 3 multipleksy DAB+ w paśmie VHF (1 przydzielony dla Polskiego Radia, 2 wolne)

• Oceniamy, że zasoby UHF (470-790 MHz) pozostaną w Polsce praktycznie dostępne na potrzeby telewizji przynajmniej do 2020r.

• W sytuacji przyszłej zmiany przeznaczenia pasma 700 MHz dla systemów mobilnych możliwe będzie takie zmodyfikowanie planu GE06, aby utrzymać 6 multipleksów w paśmie UHF (470-694 MHz) w DVB-T2 (lub 5 multipleksów w DVB-T)

• Zapewnienie przyszłej atrakcyjnej oferty telewizji naziemnej (np. programy HD, UHD, nowe programy) i radiowej (nowe programy, nowe usługi, duże zasięgi) jest możliwe dzięki uruchomieniu kolejnych multipleksów, dla których istnieją wolne zasoby częstotliwości zarówno w paśmie UHF jak i VHF


Dziękuję za uwagę

[email protected]

mailto:[email protected]

Documents

Dariusz Więcek Konferencja Przyszłość Rynku Medialnego w Polsce, Poznań Media Expo, 9.04.2014