A—IRI BB U I

In_.

BARA ELOHIMseuDe

Pluralitate quae continetur in locu-tione illaBara Elohim Gen.i.v.i.

AIA2KE*I2 PHILOLOGICAIndultu Ampl. Facult. Philos.

In ‘Kegt* Academia <&JboenjitExamini placido (p&ohywsu*

publice delai-p*

PRAE sIDEM- DA VIDE

Prosi Phil. Extraord.Respondente

JOACHIMOAboepsi

In Audit, Max. ad diem s. Junij s6$6t

Impr. apud Joh.LaurentiiWallium,Regiae Univ* ibid. Typogr.

Experienti* Janum seqvutus esl Philoso-phut dum tstapronuntiavit ; K«< w saetv-

Juwv *; tz ijsv <£5 sm 7b mKv.Et dtscere & admirari jucundum eslplerumq..Experiturenim quthbet qm /ponte /ua, alienoimperio non adalius, inttdit in mles occasio-nes, aut eat opportune nanciscitur, quibus do-lirina Ul admistionis ansa suppeditatur, ni-mium quantum tunc assici animum at

tari. Excipit aviditate summa , recon-des easide sifieri potesl insaUibthperspajuj pa-bulo gratiori se &motns suor non pojse ah aut

susientari. Ingentem voluptatem,qua hincsub-natatur,pro siipendto habet labora, si a Itantrndebuit aliquando [asserre, nec alius pramiicura dtslringitur'. Rapitur adeo potius quamsertur mens in admt.nattanem , quam excitatconjunlia stmper cupiditas. Ad stienttam v tn-

JltnHu qttoda naturali agitur,quem validi ex-terna etiam rerum sanes urget atts promovet,EJon abhorret ab hoc, quod observamua in pro-prio mfl iruto. In/hgat innant quadam vt mo-ra disnphna. (x speUaenlopro sunditatis Istx-cellentia oblatarei eorsideranda, exoritur ad-miratio. Trahit illasecum cupiditatem. Hancsequttur siudiu nudis dissicultatum terricula-mentis impeditum. socio hoc rerum nexu,

traliandum adjumsimus quod saeles pagella

prima reprasentat. singulareeximium velno*vum promitti nequeunt. Valeat supervaca•>nea novitas, cum sit quod rimemur tn antiquis,Excelsa moliri ingeniorum esl subltmiorum,

qua si darentur, tubae articula dexteritatemsuam, ob hujus anguli habitum , forte etiam

cohibere necessum haberent.Non tamenfrusiraneamplanetae hanc opellam, assitmat(pes con-cepe» Vesttbulum eum tantos thesauros osten *

dit,augusiijsimumscriptura atrium quantumtnt gazophylactum, Hujus gaza si quidquambtcpojsic cuipiam insundere amorem,desidenu,admirationem, voto noslro frutmur. Ita enim

divininominis gloriamternemus intendi,quodipsum liberali aliquo exercitio consequi, apexerit saslsgtum omniskonesti conatus. Altasetiam verstculum illum, proverbio veteri tri-tum.facio meunt-3t

Tloi&ciiu Kj /avehes xctipiov &t7nvysarpe ena est olitor valde opportuna locutus.

Imposierum quoq. tentandum aliquid cum Deo.Ne vero quidqua inordinatum aut incomposiiuin medium projiceremus,ita inflruximm eecouo-*> am ut pateant na< uva Csdedulho vocum ', si-\jianturrationes coneje qua pluralitatem in £~

iuhtm evmeancjdisiungantur denitydubta qua.ajsiertum (olicieare videntur. Isla ut expedtan •

turfeliciter, ex xqaivcllg devotisiime exoptamusstylum scribaevelocis i

CONCL. I.onducet alicubi instituto no»stro, sub initium statim, adconsiderationem conslru*

I ctionis,quam occupare pia-cuithac vice, titulos duos, quoad nata-les suos expendissie. Primi quidem resestplanior, utpote conslantis & propo»siti ipsaradicali forma quae est bara,cu-jusvocis sensus diversos,diversis in sor-mis, Lexicographorum, schindleri*Castelli, BuXtorssi i &. aliorumindustrialaudabilis, abunde suppeditabit; con-firmabit vero exemplorum adducta iis-dem copia. Ipsorum unus in praesentiaarripiendus, qvi nempe huc quadrat,&essertur Creavit, notione hic loci pro-ductionem talem innuente , quam er-ectus sequitur,ex nulla ne inhabili qvi-dem materia formatus. Qvod dumasfirmatur, nequaquam insiciandumest, ut accurate monet Doct. Pheisse-riis in Dubiis suis vexatis, vocem baea

2de illis etiam esserrirebus, qvaenon explane nihil, sed rudi & quoad se insor-mi, ineptoq; principio quod ad opus *

ex se efficiendum, sunt eiformataessiocest sischolasticos amas terminos: vox(ravit non semper praesuppomt »<hilntqattvur/., sed quandoque etiam «»htlpnvtrivwr, utnihil utroq; modosusn-ptum sit terminus creationis a quo,juxta quam expositionem admittiturillud Rabb nisfrequentatum: iiabberijjah hozi meajn hoc est: Creatio pro-cedit a nonente quodest judiciumAug.Varen. Doct, accuratisiimi. Neque a-bit a mente aliorum Tuae gentis Rab.seleraonBen Melech,qm m suo MiclalJophi,innostrum locum, hocsere ver-borum sensu,ni sallor,commentatur: O-mnis vox creationis renovat sive creatrem aliquam, quas procedit a non entead ens.

Conci. 2. Gemella huic Tigna qua-dantenus sunt, observatis observandis,asah banah jazarquae tamen, quoadindiversumstse invicem abeunt, exBe-

atoVar.cognoscuntur,qui ea luculenterexponit. Qyb vero quoddammodohaneantur, illius commentationem co-arctabimus. Asah& perfectionem rei creatae involvit:jazar admirabilem structuram expri-mit, & singularem figurationem quaein hominibus est conspicuagad quamvocem resertur banah.ouo creatio in-ducitur, quae incomparabili formae ar-tificio, addit intellectus & rationis glo-*riarh-, & hujus notionis usus evidemter dispalescit in formatione sexus se-quioris, seu primae Matris ex cossa vi-ri-Gen. II. 22.

Concl. 3. RespondetvesioinChald.nostro bara vox formae Peal, iisdemconslans consinis, sed punctis quoadprimam syllabam disserentibus, cumschva, illi juxta linguae genium subji-ciatur, ut bera ubi etiam estsubradicali secunda pro ordinario \ratnh %

propter anomaliam3,radicalis Aleph,quae etiam terminationem in Chireksaepius habet, desinens quoqj nonnum

4qua injod quiescensinTzere,quodubi,qvibus in scriptis usu veniae, petaturex Chald. Opitn pag. 99. & seq.Neque multo aliter se habet verbumrespondens in syra, Bero , quod iti-dem ob tertiam literam gutruralemOlaph anomalia est affectum, & prore-gulari terminatione in Pethoco, nota-tur sekopho, in conjugatione primaPeal, ubi etiam ob eandem causam ter-minatio in Chebhotzo obtinet; qua dere si lubet consnlatur Opitius, qui insynasmo suo accuratissime hanc, ut a-has irregularitates persequitur p. 103.& sequent. Habent etiam nonnullahuc qua: faciunt sennertus in Harm.Chald.& syriasmi pag.78 -scLeusdeniusin sicticia syriacapag. 131.ubi ipsum pa-radigma hujus anomaliae exhibet, &

aln passim,uti Cnnesius J)ilherrus &c.Exprimit hanc vocem Arabs siuocHA-laka in conjugatione inter 13prima,nuda & simplicissima, quod & varios,pro vario politu, constructionis & pun-ctorum, induit signsficatus, quorum

5nonnulli bene huc spectant,utCreavit,esformavit. &c: Videantur caetera inLexico Golii arabico, ut & Raphelen-gio. 70 Interp. per rem explana-runt, cui vocabulo significatione con-venit ttK*C*K

Concl. 4.Numerus unitatis plura-lis elohim, utapparetex inflexione esteloah, quod etiam cum sulcro 75ChoUm invenitur. In radice vocis in-quirenda & constituenda discrepantesPhilologorum sunt sententiae. Addu-cit illas atcj; examinat Leusd. in Phil.Hebraeo dissert. 32. pag.329. Qyapro-pter iis non immorabimurmultis, con-tenti asserere illamveroconsentaneam,quae originem, qvarn sectaraur.statuitin hebraeo labio ignoram & inusi tatam,receptam vero silii,inuna siliarum pri-mogenitarum lannae istius lingvae. I-smaelitica enim siveAgarena,ip(am ser-vavit radicem Aleha quae exponiturtdorivit* ulutt , aliis nunc omissis si-gnificationibus. Eli vero originale hocverbum quoad qualitatem atdpuXov,

6vulgd imperfectum, & quidem in spe-cie ex Hamzatis, quorum anomaliamex indole t2 Elis provenientem, videdeclaratam in tErp. Gramm. Arab.p.74,&potissimum ac praeprimis m appe-dice Lib. i. de canonibus literarum de-bilium. Eleganter ergo, ceu patet,Elohim una cum appellationibus assi-nibus in lingvis cognatis caeteris, Alo-ho syr. Arab. ilahon vel Allahoforma peculiari, articulo al cum no-mine concrescente, Chald. Elah,eraphat.ELAHA,nec sine emphasi siuisia,DEum ex adorationis cultu insignit;nempe quia is sidus , sieu ipsium sertnomen , religiosio adorationis cultu as-siciendas , utpote qui unic£ tanquamaeternus, infinitus, omnipotens, funda-mentum honoris silius religiosi in siecontinetfirmissimum& amplisiimum.

Concl. 5. Formam commodamqua Elohim ex eloah inflectitur, de-mon strat ni sallor, derivatio non in-versa nec tortuosa,quaeregulariter pro-cedit, singulari adjecta solum multitu-

7dinis terminatione im, postquam ex-spirat pj'jch %enu‘h* more non inu-sitato, dum incrementum sini vocis ac-cedit. Qvibus observatis, sponte suaillorum cadit opinio,qui voculam Flsingulare % Elohim esse autumant,qvandoquidem si recte illi calculumpoluissent , ex el non Elohim sedelim descendere didicissenstquod etiamtextus sacri inspectio accuratior incul-care potuisset,ubi non raro7« exim oc-curit, cujus singulare aliud esse nonpolset quam el, quod cum ex se sun-deret secundum numerum elim, ex e-odem elohim ut plurale, formari nonpotest. Quin etiam insolens est inLingva sancta, vocibus ex singulari inpluralem inflexis, praeter terminatio-nes multitudinis, masculinam & sce-minmam , aliam etiam inserere_>literam, quod in elohim factiirm,necestarid dicendum soret, si ab el sle-xio illa in pluralem assereretur, quan-doquidem non sialaterminatio multi-tudinis, sed alia etiam Essera, se scili-cet accestisset.

8Concl. 6. Ad nominis etiamfaciet

lllustrationem, hic obsservasse Judaeo-rum variantem cum Lectionem, tumscriptionem vocis saepius indigitatae.Illi enim ut sunt superstitionibus nonmodo finitimi, sed plane obnoxii, me-tu prophanationis divini nominis , sifrequenter illud & promiscue usurpe-tur, nativum ejus sonum, substitutis li-teris koph vel Daleth, immutant. Ita-*que pro regulari nominis notatione.scribunt JudaeiELODiM &elokim,cujussingulare ipsis est eloka , non absimiliratione, qua inTetragraihato nomine,medium he in daleth convertunt. Inhoc autem articulo, acquiescimus judi-cio gravi ClarisT. Leusd. quod exnibetin Jona suo illustrato, pag. 76 Absurdisunt Jud&t ji mnjuperstitioji,quod pro liberta*te sua ito nomim divin» mutent, voluntvi -

tu** prnph>mtionem,seddum hoc volunt,ma,ximl/uperstuioji siunt, ideo commode Judetiiapplicari potesi illud vulgare i Incidit ia scyl-lam cupiens vitare ehartbdtm.

Concl. 7. Qvandoquidem ex no-stro elohim genus ducunt voculae ihdiitXM apud Marcum. Quaeritur nonimmerito , at appositsc ad institutumpraesens, undenam illae,& quaenam sle-xionis istiusratio ? Ad quoclresponden-dum sAwi a chaldaicoELAm ortsi ducere,in quo vocabulo nomen sing.ELAH cumprimae personae asfixo conjungitur.Graeci verocsi ignorent inmedio dictio-nis aspiratione, aspiratislitaris notatasdictiones,spiritum negligendo,pronun-dant. Et quia kametz A impurum utu esserunt, ceu ejus loco Hebraei habentcholem, pro Elabi est «a«s . quae estmens Drusii in opusculo, de Elohim.Licet non dissitendum sit, aliud etiamsensisse Doctorem Lightsoot in Hor.Heb. &Talm. ad Cap: 15. Mare. p, m.667. dum ait: Marcua secundum pr* -

sentem dialecium , Chaldaicam scduet ,

pronuntiatione utitur voca ELAHA, auisaltem secundum pronuntiationem vocaelohim:. Dispalescit adeo’ ex hisedam ratio scriptionis iXutp pro Fio-

10

him, ubi itidem neglecta est asipiratio.sed &pro terminatione «a u> est «>,ob nullam aliam causam, msi quod pe-regrinae Lingvae, ita Chuaek longi vimaslequi conatae siunt. suppetuntnamqjaliae, quae eandem formam repraesien-tant, ex quibus siunt & <rt§a.~

Conseratur etiamRavanelli Bibli-otheca sacra ad vocem Eli.

Concl. 8- Neqj omnis expers est ae-qvivocationis vox, quam vana origi-nis Tuae intuitu adsicere, huc usqj de-irehensium & exposirum est. Ad il-am ne quis offendatur,tollendi ejus siuntnaevi indigitatione sicopuli.Cosiotat au-

tem I.qui praecipuus ejus est usius,Deumverum sieu ita dictum,quomodo,quoq;estnomen Deipropmi.persionale,quod primum in sacra scriptura oc-currit, atq; ita sirequentissime usiurpariobservatur.Loca passim siuntobvia,cumprimis vero totum Cap. 1. Genesieoshoc nomine est magnificum. Pro diisetiam £««•« 2. non raro poni, siatis estmanisestum, non tamen omni prorsius

11

ratione neglecta, siqnidem Magistra-tus & ejus personam gerentibus, obconvenientiam quandam qua potesta-tem divinam, quam a DEo adeptiaejusin his terris vicem gerunt, attribuitur,quo etiamj illos modo alloquitur ipseDEus Psal. s9- v. 6. dtx1 tUhim vossOa Exod. 22.28. Idolis etiam, ob quan-dam excellentiam, nonnunquam assi-gnatur, non quod illa ipsis insit, sedquia si ccecis gentilibus, sascinatis Dia-boli praestigiis, in esso putatur, unde &

dii putatitu dicuntur. Exempla petan-tur Exod. 20. 3. & 21. C. 22. v. 19. 20.

C. 23,13. C: 32.31. 1. Reg n: 33. so quodderthcsvemnt m cwvjverunt [r Htflo-reth bloh' sidoniorum. Ex OCCaslOne ob*servamus hic vetustissimos Judaeos do-cuilTe, nomini elohim significationemseu mensuram judicii •, nomini veroJehovah significationem seumesuramRAHHAMiMseu misericordiae compete-re, Conseratur Buxtorsius ad vocemELOAH,ut &Varenius,licet hanc diversi-tatemimprobetPheiss.loc.isi.quinqvag.loc.Ebraic.

12Concl. 9. Vocabulum cujus non u-

na viae facta est mentio,numen etiam;essie multitudinis, & indigitatum inpraecedentibus, & liquet ex re ipsa.Formatur enim ex suo singulari , cuideinde addit terminationem pluralita-tis, & quidem Mascuhnam, quae ad o-culum monstrat initio statim, termina-tione saltem , esso illud plurale. undesupervacaneum suerat, cum iis hic con-gredi , qui aut revera negarunt, autinsiciariexistimati sunt,vel sane indu-bium revocarunt, utrum pluralis essiethaec vox quoad terminationem. Illudvero nunc rationibus evincendum, ut-pote in quo res est nonnihil operosi-or, significare nostram vocem non mi-nus, quam terminari pluraliter, ubi li-cet etiam ratione sui plana sit, sollicisa-turtamen non paucis, unde confirman-da est. Prmo quidem non mediocremomentum adjicit assiertioni sensuspluralis, in nomine nostro, ipsum ex-pressium smgulare, qtiod exacte unamrem desenbit, ceu mamsestum sit ex

13Deuter. 52. V. 15. rejecit D8um cjvt

\se sjb icavn, nec non similibus aliisplurimis; ut adeo necesse nonsit,oppo-sico numero, forma plurali affecto ex-phcite, naturam singularitatis attribu-ere. solidissimi autem secundi signi-ficatio pluralis rsElohim evinciturexiislocis sacrae scripturae, in quibus nontantum DEtim verum sive <$vo-<h deno-tat, sed &3-eo-« Diis nuncupativis nem-pe, ut & sictilis illis Elium tribuitur,in quibusde pluribus praedicatur,quos

k significare haud quaquam posset, nitiplurale esset, quaraobrem quoqj cumeo componuntur epitheta , quae nullaarte vel modo exponi possiunt,nisipersensumpluralem. svadet idem firmi-ter ‘Tetus sancti hujus labii ratio &indoles simplicissima&planissima,quae in-slexionis perplexae, atque fundamen-to caulaque certa destitutae nescia,eaqua prodit fronte,vult excipi ac intel-ligi. Hanc simplicisatem quadante-nus cum sollicitet etiam, si dicaturprorecepto Angulari, ejus plurale sensu

14unitatis quandoque venire,hon imme-rito damnatur.

Concl. io. Neq; illud in hoc mo-mento praetereundum, Elohim modoplurale , ratione tum sensus tum ter-minationis dictum, aliquando sub taliforma multitudinis certas ob causas*rei etiam uni ac singulari solere ac-commodari, quod quidem nec potestnec debet dubio infirmari, suppetenteexemplorum copia, ampla satis , quaeobortas dubitationis dissicultates,expe-diverit facile, probaverit quoq; validethesin,duminsignita non pauca nomi-ne Elohim, non sint msi unum, qui-buscj; impertiri nequeas ullo modo,velde iis explicare appellationem istam,nisi illam singularem tum asfirmes de-nominarerem,quod ipsum declaretvelCOmma 25 Jud.l6. Btjairaptt shittjUnorumcongregati junt ad saenficandum sacrtsi-cium magnum Ledapon Blohehem ; DogoniDeosuo, ubi de Dagone idolo Philistino-rum, re nempe una essertur nostrumElohim. Qvod ipsum evidentius est

Ex;4.i6.ubideMose ita loqvitur Deus:tu ens ipsi lelohim, in Dominum»

ubi nequaquam sensus vocis Elohimadmitti aut explicari potest pluralis,utut forma silius sit numeri. Mosennarad; solum supposirum & personamuna, distmdlam abArone, & aliis omni-bus, mtimatumq';peculiari officio, aliisnon communi , liquidissim t indigi-tat. cons. Cap. y.v.i. C. 32v. 31, quorumlocorum Angulorum ratio est eadem,quantum ad institutum nostrum. At-que haec omnia ita licet se habeant, di-

v cendis tamen modo hancDeo adseriptam,pluralitatem quandamin ipso notare,nihil quidqvam officient,isto accurate tantum observato

,Eiq-

him singularem rem exprimente, nonadhiberi tum in nativo, proprio, pal-mario , ac principali significatu,- sedtranslato ac minusprincipali, qui pri-mariam ejus signiticandi vim minimeenervat, nedum evertit. Qvin etiamde DEo uno usurpatum, non respidtprimo essentiam unicam simplicissima,

16sedpersonas in illa essientia plures,li a

ret & hanc quodammodo innuat, sedcossiecutivc prout illae personae in hacessientia subsistunt_,.

Conclji. Propius nunc accenden-dum ad rem, & definiendum in illa a-liquid certi, dicendum aperte ex na*tura substratas rei, ejusque rationibusElohim DEo tributum & hic loci dis-serte pluralitatem quandam involvere,ut & lingulari junctum,vi istius con-structionis, singulare quidpiam in plu-ralitate indigitare. Praesupponimus 1.hic, quae huc omnino faciunt applican-

sunt, necmediocriternostram as-sertionem confirmant, atque superi-lis inculcata sunt de terminatione vo-cis praesentis, ut & ejus forma lingu-lari , quae frustra essient utraque, sinihil pluralitatis ex se gigneretELoniM,unde prolixius isia inculcare superse-demus. Pugnat 2. pro nobis ipsa a-nalogia Grammatica, qusefundamen-tum est omnis explicationis probas. I-psa vero dilucidi: tum confirmat plu-

17ralitasem, quam asfierisimus, quandoconsonant numero enm nostroFr ohimomnia, quae sub ista forma ei apponipossunt, subllantiva, adjectiva, verba,pronomina, participia , qvae non raroeidem in sacris adduntur. Qyam cen-venietiam insiciari,velarguere quoquomodo, seu etiam de ea ambigere velle,soret omnia destruere, fundamenta i-

{>sa interpretationis planissimae, plenis-imae,tutissimaeqj convellere, &ex ipsocodice hebraeo, quovis cothurno ver-satiliorem producere fabulam,quam li-centiam si procederet, msi veritatisdispendium certissime sequeretur, o-mnia iallerent. Dicta vero, in qvibusapposita conspiciuntur pluralia addu-ctoplurali, ex seqventibus haberi pos-suntjosi uk.v. 19. Jthova eiohim KsJbo-schim hu His adde post. samueh7.23.Ps.58:12.Jer.10:10.623:36. Illud vero 3. no~fixa omnia, rationem proximi praece-dentem, verba noctua, & totam con-structionem , solidissime non tantum,sed dcclarissimccorroborat, quod inre

18ipsa, quam describis nostrum Btra sUbim, sit fundamentum illius quod niti'mur asfirmare, hocest: ipsa illa pluralitas quam designat flohim

,& unita

quam monsirat Bara, inDeonostroglonoso,ceu ejus gratia unde sit ipsi gloria.ex sua revelatione, & sanctissim»verbo didicimus,verissimiinveniuntuiUnde tantum hoc nobis est momentum, ut sit instar omnium, & jucundissime nostram in proposita constructione tranqvillet sententiam. Ecquicvero absque causa & fortuito, de De<hujusmodi locutiones usurpatas dicemus ? de aliis autem rebus prolatarum, quas non inquirimus, offendimus etiamrationes honorum, distribudonis, dignitatum, lingvae & alias.

Conci. 12. Dum semper ut urgeridebemus,pro slabili eda pluralitate quadam in phrasi nostra proposita & si'milibus aliis, singulari modo de DEcqvseusurpantur,urgemus nativam sig-nificandi vocum indolem, tanto atten-dendam magis, quanto major & esso

19dentior, illam inter & rem ipsani in♦cercedit convenientia, ipsiusqj materiaenatura, necessitatem interpretatio-nis talis nobis injungit; variarum ex*■ ceptionum modos hic in medium pro-jiciunt, qui aliam & contrariam so-

vent opinionem. Illas itacp nunc di-spicere, altiusqj non nihil perpendere*operae forte erit pretium. Et siqui-dem compendiosa via, per selecta hicprogredi animus est, illud quod ut ba-sis, primo loco in articulo praesensi,

! adserri soletsubsterniqj, inspiciendum' est primo &praecipui, istud vero estDtrtch hasaschsH seu lingvae ipsiuscon-svetudo, Graecis qvae nihiialiud est quam Lingvae cujusqj asse-ctio peculiaris, secundum quam ab a-liis in diversum abit , neque cum iisconvenit quoad constructiones quas-dam,& modos nonnullos loquendi si-

bi peculiares; cujus etiam intuitu si-bi ipsi semper non estdit nonnihila regulis communisfirms,qvarum ductum alias & freqventius

20sequitur. Hujusmodi idiotismum He-braeae Lingvae, quidam ex Doctoralis iHebraeis, in Bar* flohim nobis assumptojapparere ajunt, quandoquidem in illaobtineat pluralis pro singulari, singu-lare itemverbum cum plurali nonnun-quam construatur, ex quodam linguaeistius usu ,ac domestica indole. Adquod i. quidem satendum, dandumqjfacili, agnoseere proprietates hujus-modi, ac idiotismos suos, linguam E-berinam nonminus quam alias,quibusab iis distingvitur

, quod vel ex sidaduplicationerelativi pateseit, cujus siex aliis lingvis notis petendum soretjudicium,iteratumillud,semelpositumsufficeret. Exempla hujus idiotissimisuntbene mulca, ex quibus etiam illudPsaI.I.V.5. Asiher ptrjo CUJUs fructus ejllsscilicet £z arboris; Assine huic v. ir.C. i.Genes.sc. Asiber s**o bho, cujus fru-ctus ejus in eo &c. Hinc Canonemsorraavit26 sequentem lib. III.Tract.Il. pag. mihi 537. beat. Doct. Glassi-Us : In uju htkrnu esij duplica relati •

21vi posttie , cum sufficeret unum. Gpvod

Vinci qvaiosy imitantur. Et mox: assi-xum $ integrum Pronomen quando q; concur-runt , cum eleganti Gmphasi. Applicenturquae modo adducta sunt. Neci; etiam2. dissitemur,nullam 7s Derecto hallakhonaliquando assignaripossecausara aliam,quam consvetudinem gentis atqj u-sum sermonis, cujus forte recte statu-eris paradigmata repetitiones prono-minumin nonnullis locis: Nonnunquaautem aliquam sed subobscuram,& in-certam admodum, uti in illo loco u-'bi Daniel sortis insimae homo, ex gen-te captiva , coram Rege ac Domino,qui infinitam sere & pene divinam si-bi arrogavit raajestatem,verba faciens,in tertia de le iplo loquitur persona:Hoc somntum interpretationem ejuadiccmu* coram 'Rege. super qua_.re variant sententiae. Nudus hic me-rusqj posset praetendi linguae genius,neqj enim hic locus erat potentiae suaememinisse coram rege commoro, so-

22licito & irato. Prudentias Tuae intuituvirtutumque splendidissimarum itadi-xisseDanielem, modestiae ejus adversa- jtur. Fiducia divinae & misencordisii-mae revelationis, ipsurn tam magnifi-ci de se sensissepotuisse,incommodumnon videtur.socios suos illum h icrespe-xisse, non displicet interpretibus ma-gnificis. Qvanquam idiotismorum a-liorum rationem conspicuam satis es-so, iterum laiv k^cpoiv largirinecessiamsit Asfirmamus 5. in praesentia cumDocta Varenio ex ipsius decadibus, innostra quoca constructaone reperiri a- 1Uquid, quod idiotismum sapiat, qvate-nui scilictt per isum colleiiivum disinbu•

tivum , in pluralitate unitu, $ in unitatepluralitu inculcatur. Ad eundem mo-dum Geru 1. 14. dicitur. Jehi mtoruthsiat lummaria

,id est unum quodque

luminarium, juxta quem idiotismum,quod asseruimus in superiori conclu-sione,perslabit; & nostrum Bae a eiohimitaexplicabitur; Creavit per sana Divina,id esi y unjquacj, ptrsonarum creavit, in una '

23gs trtbw) deitatipersonit communi deitate, quaiterum sum verba D. Varenii. Inhuncsensum illud etiam tlohim , to-ties m primo capite ingeminatum, ac-cipi debet. Pernegamus autem 4. I- (diotisimum ,ut ab adversiae siententiaePatronis accipitur, hic in nostris ver-bis locum habere posse. Neque enimullo modo nudum aut merum Deretbhiliaschon cui nulla msi usus siibsit ra-tio, quodq; sigmficationes vocum ni-hil concernat; vel etiam Dtrech haec»hhodb vthammaala hoc est: ustls Vel'lingvae nudus, vel dignitatis, aut etiameminentiae relectus aliquis, hic lociadmitti potest, nempe propter ratio-nes superius adductas , 1. Analogiamgrammaticam, 2. Convenientiam rei& rationis, hoc estipsorum verborumtanquam signorum cum Tuis rebusqvas indigitant; in quibus tamdiu sia-mus, donec incersitudo aut sialsitas e-arum deraonsiretur , quod nunquamsiet. Certum eqvidem ad haec esi ex-

1 empla dari Derecti haccahhodb juxta il-

24Tlud R. Aben Ezra Coi Uschon jes/h todhtreth btccabhodh i HOC est. Onmulingya habet honora , quodapparet cum de uno Pharaone dicitur.Gen. 40. Dominis suis Regi Aegyptiquod etiam propter Ribbui hacovhhothpluralitatem potentiarum, coshodc deeo prolatum asfirmares, ceu etiam di-citur de uno Josepho ut alias saepius,ita Gen.42:v.3o. 95. ostdone baartz. Do-mini terrae;; quemadmodum darissi-mum quoque est Gloriosissimo nostro& Potentissimo Deo,excellentissimaramajestatem, virtutum & potestatis in-finitos abyssos competere-,ista tamehicprimario & principalissimo modo in-digitarineqveunt, qvaradiu interiora& abstrusiora suppetunt, quae naturalimagis, & propria ratione significarepossunt ex sua indole adhibitae nobisvoces. De coetero autem, si sastigii &

& eminentiae summae denotandae cau-sa, pluralis numerus de Deo essertur,cur id tum sempernon venit usu, cumDEus semper & ubique glonfican-

25das sit ? Vel dicendi ed sunt, perpe-ram illi de Deo scripsissie divini seri-,ptores, qui singulari numero eum &

nominarunt & significarunt, ejusq; itamajestatis gloriam neglexisse qvo-dammodo, aut saltem studio debitonon attendissie , cum pluralis sueratadhibendus. Et sane si propter exel-lentiam usus essiet pluralis, praeprimisac necesfierid essientiale nomen Jehovahita suissiet inflectendum. Qpas rationesomnes, elegater ac solidevide deductasJacoboMart.in deTnbusElohim l.i.c.3.

Concl. 15, Quod si quis, ex allatismodo pro r5 Derech haccahhodh & Rtb-hui hitcohhoth declaratione , nempe exvoce /Idonm & ipsi assini Btalim ucracj;junctasingularinumero,eoq; honoremexcelsum, virtutum & potentiarum a-xiomata designante; vellet idem denomine Elohim , ejusq; structura aliiscum voculis inserre, idque adeo regu-las ac canoni, cui priora subsunt, subji-cere,qui proponitur a Doct. Glassi.p.m.441. verbis sequentibus; sputaim «#•

26mino appt salivat qua dominium rotant, exproprietate [jngVA sanstett numeroplurali projingulart esseruntur. Et postpaiica: sunt au-tem nomina isBaainonemproxime praecedentem 24. quiita habet : tturalu numerua pro lin-gulae! quandoque ponitur ad denotan-dam magnitudinem »/ excedentium. siunquam quis hoc intenderet, ipsi ex-templo oggerendum. 1. Mali supponiab ipso eandem naturam vocum tieahm,ytetomm curaElohim. Designant illa sor-maliter dominium;& juxta etiam suntappellativa, unde adregulam quadrat;hoc vero non item, quia Nomen Deiproprium. Deus quidem est Dominusdominantium, seddominium illud,hacvoce formaliter non exprimitur, quaeverba sunt laudati modo auctoris, qui& ultra consulatur. 2. Meretur hic at-tendi vulgata regula : Verba intelli-genda sunt secundum substratamma-teriam. Jam vero, qvod iterum ite-rumque ingeminamus & urgemus,

27illud quod notioneElohimindigitatur,non est tale ut considerari debeatporissimum ob excellentissimam &

infinitam potestatem, loquimur nuncin sensii formali, sed quam maximeob essentiae simplicissimam unitatem,&quandam in illa pluralitatem. Duoautem alia ista nomina, sua denomi-nant subjecta, praecipue obrespectumpotentiae,virtutum, honoris &c. Cum-que adeo illa etiam ob certos hos re-iepctus in numero multitudinis usurpa.tur; cur absq; ratione Elohim itapo-ni sentiendum? In sumum ergo aoe-unt quae nisu summo de similitudinedictarum vocum omnium, pag. 15. devoce Elohim , ut diversum obtineat,congerit Drusius. Concludit ita: Netab htbrai* didicimut* tria vocabula esje, rju4terminatione plurali > jensum continent singu-larem. sunt autem flohtm Adonims? Be-alim. simile judicium esso de locoBuxtors. 1. 11. Thes. Cap.2.

Conci. 14. Neque instanti, ex usuJingvarum , ob personas illustres

28ad earum dignitatem describen-dam, adhiberi numerum multitudinis,quidqvam concedendum in hoc pun-cto. Quia I. Quarum est haec con-svetudo hngvae, sanctae nostrae nullamformam praescribere qveunt, quippequae simplicitatis amans,in iUa decO'rem& gloriam suam sitam habet, un-de 2. vulgaribus lingvis Gall. Germ.svet. Ital. suus relinqvendus habitusac cothurnus; quinimo etiamAgarenae,quam itideconsvetudine honoris care-re negat Aben Efra, citatus DrusioVar. sennerto &c. suum geniumper-mittimus , quod cum asserimus ea 3.nequaquam destruimus quae superiusadmissa sunt quando t5 Derectifacta est mentio. TantTivero hoc dici-tur , in seriptura usum non esTe, pro-pter sastigium summura, personam li-nam de se loquentem, uti verbo plu-rali. Nomina enim sic venire plura-li forma, propter personae dignitatemconcessum , quod de nomine ElohimDeo tributo asfirmari nequit cum ob

29rationes alias, tum eam nunc nomi-nandam , quod adhibitum sit hicplu-rale, singulari suo non destitutum,quodipsiim asserre,vel etiam alia, excellen-tiam & potentiam innuentia, ut 61schaddai Ztbhaotb , nili res ita ob aliumrespectum debuisset exprimi, divinisaraanuensibus suissetfacilimura.

Concl. 15. Indagaturultra vocabu-li nostri vis signandi, invenitur autemea,elicitur & insertur sensum esso o-mnino singularera, utut terminatio a-liter se habeat, quod ne frustraasser-tum videatur, trahuntur in partes, &

ad causam illustrandam accersunturnomina ex lingvis aliis, multitudinisquidem quoad terminum,Thebae,Li-beri, Athenae, significationem habentianihilominus singularem,quarniterum,sufficietibus deuno idolo,uno vitulo,quin & uno homineNomennostrumexpressum dictitantibus, rur-sus gratis negari autumant. Repo-nendum ad hoc telum i.retundi istudfacile, vel ex iis quae toties inculcata

sunt de natura nostri Elohim, quasserre recusat allati genus interpreta-menti: Attamen quia nova est speciespropositae rationis non negandumdicimus esso non paucas voces, qua-rum quidem slexio sit pluralis, sensunihilo secius manente singulari,ceu pa-tet vel ex allegatis voculis, quibus ad*dere ingentem catalogum non soretdissicile, uti similia etiam Hebraeis exi*siunt ut Nthurimstkynlm g^e.ConserWa-smutli.Heb.Rest. p.72.Istas tamen g.nihilin insiituto nosiroprobare, ob diversis-simamnaturam &plane discordantem*conspicuam in eo quod careant isiasingulari, quo insiruclum esi hoc no-sirum, tum quoad formam, tum quoadusum, in qua forma cum tam crebronon adhibeatur quam pluralis, certonobis esi argumento lingulare quidpiam, quod a myfierio non abit, hoc i-pso manisesie prodi, quod ipsum sub-olsecit quidam Rabbi qui dixit alicu-bi: Lo jimjzle/thonrtbitm tm hasibsthe hw*nnhbadh rjk J/ehem flohim Lesodhbamnki

31Nttmerut sinqularit non reseritur eumnemine benedicis , nisi in nomine sio-btm > idque propter prosundum mysleri-um. Tralatitio 4. sensu, aut *s>Vel s[A0»\>/a,u( hanc ap-pellationem accipiendam, quando eares unicadescribitur,eciamnum ut an-tea definimus, nec in eo mutamus quic-quam. Nempe uri subjecta variant,ita quoq; varii ipsum praedicatum iisattribuitur, unde praedicationis discre-pantia, nomine ipso ad res omnesquas denominat, aeque non quadran-te. In specie vero uni idolo quando-que desertur signum EUhim , obconvenientiam quam habere exi-stimator cum DEo vero , illud a-lias turnissimum slUy quod ipsum licetin se nihil sit, indeque nulla prorsusra-tione tanto nomineinsigniendum, pes-simeq; insigrutum; ex opinione tamenhominum idololatrarum, divini quidhuic inesTe existimantium, eoque sibiimaginantium divinas perfectiones,vircutesjeilenciae rationem; appellatio-

3 2nem quoqj maxima re dignam, titu-lumque adeo excelsum adeptum est„'Ut adeo uni, verum non sub conceptuunitatis, sedpluralitatis cujusdam, illanotio aliquando sit assignata.Quibusita se habentibus, neque haec,aut obje-ctiones aliae quae oggeruntur, tanti suntponderis, ut ruinam minari, nedum ac-celerare queant argumento, quodpropluralitate in divinis, a numero duci-tur, ceu judicatRivetus in Exer. suisinGen. & quidem pag. 8.

Concl. 16. Occurrit nunc Juxta no-sfrum institutum unum, quod plurali-tati isti quam quaesivimus,invenimus,confirmavimus,desendimus etiam huc*uscj;, maxime ossicere, & eam si nondisturbare, saltem impeditam atq'; am-biguam' reddere apparet. Illo enimsensum pluralem, quem quoad supposi-ta haberi in nostris verbis, nitimuradstruere, labefactari vel destrui, me-tus suboriri posTet non ber.sc hic con-firmato atq; munito animo. Illud veroest quod tiohim veniat pro una certa

persona in divinis, aliis contradistincta,in qua,qvum pluralitas talis, nulla as-sen pcmt, qualem hic sectamur, fru-stranea haec cura dicenda est, unde e-tiam de totaconstructiene quae hicdis-cutitur , ita prenusiciat Clanssimuslaeuid.in Philologo suo hebraeodffll 32;kx tih LUhji' kCi otu non potiji probati p,Urahltu s*p jsime Verbum jin.gulam tonjuUgUUr i tum nomine pdkssjt ukilanium firmo <sl deun ca pirs na Ut side ilifaciat dictis inter alia loci su ex hial.45* 8 Blohtiha nusiahhaeb-< UnxittCDeusDeus tuusJn hoc textu,verba sunt

tnenti» tm-m p.r/tnarum,■verbum {inoulatt MEsCHAHHACHA ,

no-mtn> plutei, ElOHIM iotijurguur , quod nu-men p-uralr m eo Juto sotum Patrem denota!,Verum I. rcspondemus non immerrodubitari de eo, utrum v* e*aWs de 11=na & certa aliqua persona,vocabulumElohim in allegato commate adsera-tur.quod tamen explanare nostri noriest operis. Non certe concedit id i-psum nominatistimus Varen. ad hunc

34loc um quem si lubet adeas. Pro no-bis autem 2. si ex hberalitate, hoc tan-tisper largiamur, diluet quodobjectumest, Philologus hodie inter prascipuos,celeberrimus Dn. Andr. sennertus,se-nior totius Acad. Witteb. Is qui so-lertissimehoc etiam argumentum per-tractavit , ita alicubi insit. sorro jamtnqutmus ergo, Nomen Elohim DEo veroattributum in sensu quidem tralatitiohocsivemodificato,nempe singitlari, non unum Deumdenotat ratione siua i(riccc,vel in unitate na-tura sine-, 'licet huncsortajsis consecutive qvi-dem', quia quod numen siummttm in persio-nis trinum , idem & unum unitate natura

siia\ Nam propria nativa atsa formalis ratiohujut nominis esi, non singulariter siedplura-liter signtsitare, non unius rei denotare uni-cam essienttam, sied inserre multitudinem qva•dam, eamque qdeo in Deo,utpote natura in-telligente,personarum quidem. Et paucis in-terjectis ; sits 3 extra dubitationemomnem idjam, ut nempe in sensu singulari valeat idnomen, & singulis personarum siemel atq, ite-rum adhibeatur, per accomodationem quan-dam, sensu adeo, modificato certa ratio-ne quadam', quia sici licetuna illa, cui appli-

tttur,persona e!} ex earum numero, quibus si-rnul atsasemel, vel colleilive simptis alias atcsiin sensu suo nativo adhibetur ; ideoque quianon silicarie Deus esi, persona illa,sed una cumreliquis duabus. Adscribenda quocj; nonnul-la adhuc ex eodem Authorc laudato verba,qvtein eadem rem prosert iterum non multo poli;In sensusinpulart denicjj uni per sine ideo ad-hibetur, pata Eiohim, quiasingulebe tnqui*mus, vel una illa, cui hunc, tn modum accom-modatur , persona ex numero reliquarum sit,ut supra diximus etiam, quibus junctim uv-g/us quidem Idproprie alias adtribuitur ; ad*eocj* insumma quodsicut omnibus personis vo-fabulum bae junctim quidem idcolleclive, re•Be (dproprie attribuitur, ita tumposiea et 1ani

earundem singulis vel uni certe dtvjtpag ad-hibeatur nonnusquam,sed devjepug inqutmusrepetimusnotanter, nonnthi/q. rarius etiam,diais modo decausis. Exspirant haud du-bie, rite his pensitatis, quae modo exLeusd.prolata,ut & quasidemAuthor,a-

• lias dere literaria hebraica dudum me-ritissimus, in Clave sua hebraicapag.2;ad has voces, de enallage numeri & a-liis adnotavit, ut adeo stare adhuc sir-

36miter videatur perstetqj, quod hacte-nus in nostra constructione vindicavi-mus Rtbhui.

Conci. 17. Neq; etiam ambigendumexistimomultum, utrum non capi pos-sit stringo in praesentia aliquantulumexeo, nominatus cum honoreminandus semper Leusd. quod nonaversetur,sed probet plane argumen-tum pro pluralitate in divinis, petitumex modo isto loquendi de se ipso innu-mero multitudinis NAHAsEH,quo uti-tur Deus Gen 1. 26. cujus qvidem as-serti firmitas maximopere approban-da, est irrefragabilis, eo quod repugnetconsvetudmi & genio linguae sanctae,verbi pluralis personam primam, depersona singulari, honoris causa esser-ri , utut ejus conditio sit illustnssima,sed&pluralitatem quandam insinuareEtobim, idem docet, siadElohimreserendum ess, uti omnino fieri debet.Nullus enim alius \w'*h dixit, quamillae personae Elohim de quibus in pro-ximis illud vjjjixur dicitur,quodne ne-

37gari quidem putaverim, utpote cumtextus personas dicentesvajjonerEIo-him, & proserentes vocem sermonisseu orationis sequenti Naaseh, quamproposuerunt esserre, easdem elle ar-guat apertissimi. Itaque si pluralita-tem importat, naaseh eandem etiamnecesiario signific bit, subjectura hocElohira. Atqui pluralitatem indigi-tari in naaseh concedit Leusden.Ergo necp illam per rcEiohim innuin&-gan potest,idipsum vocabuli forma, &rei indole, aliisqjrationibus, prius spar-sim& sussc introductis, stabilientibus ,

quod suit demonstrandum.Conci, ig. Tollendus porro scrupu-

lus, a quo impedimentum aliquod pro-pugnatae metuendum. Voxtuinm in supenonbus dicta eit singu-larera habere sc'/«u£,quse essentiahter si-gnificat, hoc est essendam Dei simpli-cissimam denominat. Ipsius plurale,cujus hic explanatur ratio sigmfican-di,si sensu itidem plura diceret, seu id'pronunciatum libere nonsemel; ex ha-

38bitu singularis sui, ex quo inflectiturin hanc terminationem, plures Deosessentia diversos subinnueret, seu u-nitatis numerus unam essentiam insert,quod haereticum soret, & in divinammajestatem impium. Aut ergo salsaest deductio probata hactenus, aut se-quetur modo quod damnavimus.Resp.ut damnat religionis sanctitas puri-tasq; voKvsiut,v

, ita arreptaepis integritatem reddunt manisestam,ista quibus illa prius est confirmata,tum illa quae ad diluendam objectio-nem adserentur. I. Obscurnm igno-tumd; non est, voces non paucas indu-ere aliam sigmficationem in plurali &

diversam ab ea, qua gavisa sunt in An-gulari, quod nunc vel unica vox salesdemonstraverit, ut mirum non sit 2.

plurale Elohim paulo aliter signare ,personas nimirumsili singularisEloah,illo interim essentiam denotante quae 0-

mnibus personis sit communis.Atej; hu--jus quide significationis ejusq;diversita«sis in diverlisnumeris, fundamentu ite-

39rum arcessendum est ex re ipsa desi-gnata , quae itacomparata est utplura-litatem quidem admittat, quantum adhypostases, eam verorespecto esTentiae,cum sit simpltcissima, serre nequeat ul-lo modo. Gratis igitur iterum in al-lata dissertatione sequentiascripsitClar.Leusd. Numeras pluralis dissert d Jtngu~lari non in synisioatione , sed tantummodo inpluralitate, quae ut in multis exemplissidem merentur, ita in vocabulo Elo-him locum habere nequeunt.

Conci. 19. Videndum nunc tandem,si quid opis atq ; illustrationis, ad argu-mentum nostrum ejusq; asiertionem,eruere adseriaecj;promptum sitex trans-lationibus ac versionibus aliis , in quonegotio, praecipua laus & cura operaephilologiae sita sunt. Vel si id succe-dat minus, contingatq’; illas ita potiuscomparatas este, ut advectum prae seserre non tantum,sed & svadere vide-antur ; quomodo in isto articulo re-moveri obstacula, viaqj inveniri queat,qua componantur quae colliduntur in-

40terse.allaborandura.separatim snb inhtii.m opellae hujus, propositas sunt vo-ces in vectionibus usurpatae, quae ideofacilius sistuntur si tantumconjungan-tur. Producemus versiones linguarumeruditarum, ex splendidissi.moillo ope-re biblico anglicano, ubi ParaphrasisChaldaica quae hic est Targum Oi>kelosi verba Dtrej< h>th har* tUh r,. essert:Bekadhmm htri sehnvah. In quiblls ma-nisessum est, non haberi nomen perso-na!e,respondens ct Elohim sed esTentia-le 7shor>*h. & tanto quidem minus plu-rale aliquod , cujus eadem vis esset si-gnificandi,qu$ r£- Elohim, quodfamili-.are esse huic Paraphrastae per hoc ca-put integrum nunc observandum est,cujus ratio nulla alia esse potest quammystica vocabuli tio m, incommu-nicabilis Chaldaismo, cum verbo sin-gulari conjunctio. syrus his rem ex-pedit verbis : Bensib >h /u-o Aiohv, In qui-bus singulare Akho Deum denotat,jVrahica vectio itidem nominesingula-n hunc exprimitctententiam : Aww-lo

41mu ch Lh0 Primum qnod crea-vit Deus, ubi ex articulo obquem etiam tanvin seu nunnario inDshamma perit, &1lahen peculiariforma sit nomen proprium respondensrs Jehova juxta Jac. Gol. ad hancyocem pag. 144. Non abit ab histranslatio Graica quseyo.Interp. vulgoadsenbitur. «5c notionem ©?«? hic lociadhibet. Consentiunt his latini, locumper vocabulum Vm exponentes. Exlinguis vulgatioribus versio Germa-nica ita habet: in ansanslsveca 0 beslnnnsljni ssupaDeFinnica. QUissa lo» Islmala Anglussequenti modo vertit : l» thevtg Cod creatid y ubi singulari God nonplurali utitur interpres. Ne-que aliter Gallus haec exposuit: D>euCrea au commencement qui itidem sin-gulare Dieu adducit, non Dieux.

In translationibus i ilis omnibusnul-lum pluralis apparet indicium, ex quocolligi possit interpretes illos rationem

42habuissie pluralitatis illius in Elohimquam sectamur. Omnes namq locumreddiderunt voce singulari, quasEssen-tialeDei nomen propius attingit quampersonale , unde nihil ex versionurncompositione, quod assertionem pro-positam firmet, dimanat, quin potiussi simpliciter illae acceptandae, deseren-dum soret quodtanto applausu hacte-nus estpropugnatum. His tamen nonobstantibus, quod jactum semel, re-tinemus arcte arbitrati positioni nihilderogare istam translatorum diversi-tatem, quamnonprosiuxisie exeosen-tiendum est, quod adhibita vocabulaex asie respondere exisiimaverint, autreddendae vocis vim ignoraverint; sedquod desectus 'nominum parallelorum,& exacte idem significantium in lin-gvis peregrinis, prohibuerit, vel impe-diverit , synonymo signo rem eandemdesignare. Atq; hoc quidem ejusmodiest, quod continua experientia firma-tur, cum nihil in versionibus frequen-tius notare liceat,quam a sontibus non

nihil recedere illa quae idiomatenovosunt traducta. Cujus quidem rcicau-sam subolsacere non eit dissicile,dumnotamus unamquamq; linguam habe-re singularia nonnulla, ex quadam na-tiva indole, quae in aliam peregrinamlingvam, manente virtute sida intrin-seca, ac simplicitate ingenita, eadembrevitate nequaquam posTunt trans-sundi. Quamquam enim juxta haecnegari non debeat, circuitionibus qui-busdam, peculiaria hujusmodi, si nonplene, salte aliquaratione & non incon-venienter tradi posTe; quemadmodumetiam modum talem quoad nostrumlocum quidam demonstravit: Versio-nes tamen quae compendiosa amant es-serri forma , hujusmodi dissusas cir-cumlocutiones , ubiq; quae tum iteraripostularent, seriae nequeunt, Adhaecaccedit , has versiones quarum cata-logum texuimus, ita esie comparatasut consequenter etiam, etsi non primo& immediate , pluralitatem illam %

Elohim insinuent , quandoquidem

44Deus ille, ac divina Oria. quam indigi-tant praecipui, eadem sit, in quapluresillae rjswdirets subsistunt, ut adeo nihilsolidi hic subsir,quod a statione quamoccupavit, valeat animum dimovere.

Conci. 20. Itacj; ipsi , qui inspexe-rit atq; norit, quae nunc si nobis dictasunt, ea nequaquam officient, vel ne-gotium sacessent, quae nectuntur abauthontatibus Hieronymi & 70 Interp.qui locum de quo in praesentia disqui-ritur interpretati, usi sunt notionenonolurali Dii vel ®«/, sed singulari, idq;lerpetuo. Praeterquam enim quod 1.iuc applicueris non inconvenietercen-suram Fulleri, quam Miscell. libr.II.

Cap. IV. de versionenominisjEHovAHapud 70. Interp. hoc modo adhibet:septuaginta interpretet , sinsti/simi dodhjst-*nij~ viri, gh«<osnm Dei nomen Jchovah ubtq3sere huoiov, id est , Dominum ; quandosa Qa>»id cjl, Deum transferre [olent. Non quodaut vim vocis ignoraverint {id prasiantt eo-rum eruditioni repugnaret) aut supersiitionequadam obligati tta secerint, (id summaeo-tsu,m putati adversaretur) sed primo ut ad

45innllestum communem , cui nraximv scriptu-ram [aeram defltnatam [ciebant

, sese accom-modarent. Etiam 2. idipsum.nunc essi, utrum dictae voces pluralisformae, lo-co rifre-s-sVitoc tanquam indubium velconcessium illud lubsterni non debet,tanto sane minus quia negandum o-mnino essi, concurrere issias voces cumE/ohrrn, eo quod ,ut patuit modo, di-versam significandi naturam habeant,respiciantcj; essientiam proxime, nostrointenm manente persbnali. Undesenderentur aures piae,& verae religioniassuetae,si itapropolita essient verba: Injjnmipio cravit Or. Proposictoneraenim talem, vix acciperent, absq; wo-tu&ioifloc alicujus seniu. Etenimut 4*singulare,vere divinam essientiam im-portat, ita nec aliter se habere possiet,quod inde formatur plurale, quod deDeo vero prolatum , summum horro-rem incuteret religioso animo, anim-advertenti praepnmis Ethnicorum cae-citatem , qui crassissimis tenebris im-

46mersi,plurima coluere idola, eaq; no-mine Dii appellitarunt, unde non levi-ter prophanatum est idem plurale,sen-sumcj; retinet prophanum, cum primo& freqnentissime genrilium denotetDeastros & sldmu.

Proinde 5. Inserimus non suissie sasob tantam discrepantiam, interpretesdictos,Elohim in versionibus explicareper ©sol vel Dii, siquidem id absq'; ve-ritatis detrimento, non potuisTet fieri,accedente ad id, quod apposita voca-bula quadantenus, etsi non upurus ta*men , declarent naturam % £-

loh:nLiConci 21. Clausulae tandem loco, li-

bere & constanter, moti hucusq- dedu*6tis rationum fundamentis, nec nondeprehensa lentendas adversae infirmi-tate , concludimus, in locutione nostraB*ra exhiberi clarissimd, oculisilluminatis, partiumcj; & opinionis stu-diis non abreptis, aut impeditis, iitarasimplicissimara unitatem, & in illaplu-ralitatem eam, quae verbis aliis, in aliis

47locis quibus assientiuntur facilime st vvvkmt.zyoviig, evidenter revelata est &.

proposita. Nempe ut vocabula ipsaleorsim, Elohi>n quidem plurale, pro-prium, & unicum personale nomenDei, pluralitatem personarum innuit;verbum autem sibulare ex Tua inge-nita naturali vi, quoad senlu n, unamessentiam creatricem reprassentat: itaeadem conjuncta, integracj; adeo con-structio, unum &plura proponunt ex-preite, hoc est, uti siupra ex Doct.Va-renio patuit; pluralitatem in unitate&

unitatem in pluralitate inculcant. Quiahaec omnia rotunde simul etiam ner-vose expressit pro rnore sine Doct.Glas-sms Phil.sacr.Libr. III. Tract.III.p.rn.665. ipsiiushuctransicribere placec ver-ba : Iu hac locutione loquitur de noslra (saltjs ejusdem generis quid cst.Innuitur enim illa augustum p/uralitatis ser*sonarum in una ejsentia divina myjleriunt^.

Pluralitas personartiro nomine plurali 5 uni-tas ejsentia verbo jingulari denotatur. Quopertinet , quod inverso ordine nomen sin-

48gulare £loab, tonsiruitur tum participiopluirati. Ubi ijsentia imitat nomine singulan%

perbonarum pluralitas participio plurali in-

dicatur. Quod si vero nomini Elebim ver-bum plurale addatur (uri & adjethvun, velparticipium plurale , tjuo pertinet , quandoalij nomini plurali , Deo attributo, partici-pium plurale subjungitur) eum plurahraailla personarum exprisiiui denotatur. Ita di-JltnlUs modis &phrasibm spiritui sanstu pla-

i msfierium ho< sacrnsanUum infirmare. Quapropter Mersennoctn Quaessioni-bus Tuis celebr. in Gen. p. 7. Prcble-r.2. at piius multis requirere non est o-pUs, quare Dtua > Initio non en•7 a numero plueah consiitutum habere voluit ?

scilicet respondetur ea™ qrspstionenrr,'facile solvi ac explicari ex ipsis verbis,n odo attendatur har 1 onia illa a ; icis-sin a,qua hic concordant ipla cm luosignato signa. Ita in coniesib esi hicetia n loci consipicuum esie illud D.D.Hebraeorum aphtiu Ub ohbuth,schesin jesib bah thelnj>m barartn genholtn:Non tsl tn literae ex Csna nondependent montes magni- sunt siane in

49prsesenti quoq? loco, montes magninon tantum, sed maximi & excelsisisimi, quos credimus hic designaritanto promptius, quanto est certiusex revelatione, illos dari. Frustra e-tiam fixtinusAmama gloriatur lib. 2.Antibarb bibi. pag. 2s2. nobis pro-batae sententiae debilitatem, ab innume-ris ostensam, cum satis ssiperq; patu-erint, quas firmitatem ipsius praestantimmotam. Unde addendum nihil,nisi quod Lombardus sententiarumMagister, si hanc, ut ea ipsi tractaturlib. i.dist, 2,primus invenit vel propa-lavit sententiara, ut ex mente Cajeta-ni, placetRiveto Exerc. 1. in Gen.p. 7.aliisqjp nequaquam in eo fueritLongo-bardos , utpote qui id asseruit, quodspiritus DEI ipse, in exordio revela-ti verbi sili, non obscure aperuit. Hancipsam veritatem edocti & amplexi,ipsi qui ea nostras imbuit mentes, &in gratiolae revelationis suas primislineis ac verbis : inc consideratis,

ipsam designavit, uni DEo glorioso,Patri, Filio, & spirituisancto illud os-serimus holocaustum^:Aiv«r« tlv ®in it $x\bi ettsx, ntyot kvjor n&j it (ottcpitKj it[*syetKat^

ADDENDA,

Puncta qvae nomini gloriosoJEHOVAH subjici solent,pro.pria ipsius sunt, non vero r«Adonai , unde nihil prohibethoc nomen eo modo esserri.quo amant literae ejus atquevocalia,quae enam lectio vetusgenuina est & Mosaica.

Non tamen negandum plane no-men hoc certa ratione dici scs jsse «tsK^mtsTW,.

51Nugas & commenta lapiunt quse

Judaei de miraculis Jesu& Mo-lis, virtute vocis schemham-shorasch editis,blaterant.

Praestigiis diabolicis, artibus ma-gicis & fabulis multa sunt ac-cenlenda , quae de Bath Kol,id esl silia vocis, in Apcllarlmiscriptis memorantur.

Uti incerta esb originis ratio,cum Chrethi & Plethi in sa-cro codice nominatarsi, ita ob-scurum est quid signent eaedemquoadres.Comodifflme tamenhic sentirc videntur ii, qvi no-mina haec eslc parronymscavel gentilia, & milites ele&osgx certa gente aut familia? pe-

ritos,fortes &robust:os» i Da-vide & salomone in corporiscustodiam ut (atellites astum-ptos, significarc contendunt.

Potior est deductio vocisPnAius-t-us a rad. Farasch cum stpararesignjficat in Niph, quam ubiper 7« explanare essertur 5 uti etiasaducsus rectius ab Autho-re scdt*Zadok»quamsi Zedhekjustitia derivatur.