COÑECEMENTO AVALIACION santillana

4 PRIMARIA RECURSOS PARA A AVALIACIÓN

Coñecementodo medio

Presentación........................................................ 3 Recursos para a avaliación inicial........................ 5 Recursos para as avaliacións periódicas............. 29 – Recursos para a avaliación por unidades ......... 30 – Recursos para a avaliación trimestral ............... 90 – Recursos para a avaliación final ....................... 102

© 2008 Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L. 2

Coñecemento do medio 4 Recursos para a avaliación é unha obra colectiva, concibida, creada e realizada no Departamento de Primaria de Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L., baixo a dirección de Ana María Guerra Cañizo e José Tomás Henao.

Ilustración: Ala de Mosca, Carlos Gallego, José Santos e José Zazo

Edición: Mar García

© 2008 by Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L. Entrecercas, 2 – 15705 Santiago de Compostela PRINTED IN SPAIN Impreso en España por

CP: 915445 Depósito legal:

O presente caderno está protexido polas leis dos dereitos de autor e a súa propiedade intelectual correspóndelle a Obradoiro/Santillana. Aos lexítimos usuarios do mesmo só lles está permitido realizar fotocopias deste material para o seu uso como material da aula. Queda prohibida calquera utilización fóra dos usos permitidos, especialmente aquela que teña fins comerciais.


Presentación

Co fin de apoiar o labor dos profesores, neste volume ofrécense os seguintes recursos:

1. Recursos para a avaliación inicial. Nesta sección preséntanse distintos recursos para que os profesores, durante as primeiras semanas do curso, aprecien a situación de partida dos seus alumnos. Nesta epígrafe inclúense:

• Criterios de avaliación. Son os indicadores do nivel no que debe atoparse o alumno ao comezar cuarto de Primaria. Para facilitar unha avaliación completa, estes criterios están clasificados en seis bloques: O corpo humano, Os seres vivos, O medio físico, As máquinas, Poboación e economía e Nocións temporais e espaciais.

• Suxestións de actividades. Son propostas para axudar ao profesor a facer unha valoración do punto de partida dos seus alumnos mediante a observación directa. Estas actividades poden realizarse de forma individual, por grupos ou con toda a clase, e preséntanse relacionadas cos criterios de avaliación.

• Probas escritas. Fichas fotocopiables para a avaliación individual, que permiten saber o estado do alumno respecto a cada un dos criterios de avaliación antes enumerados. Hai unha proba de dúas páxinas para cada un dos seis bloques, co fin de incorporar todos os contidos e de realizar a avaliación inicial coma un proceso e non coma un momento puntual.

• Formulario de rexistro persoal. Folla fotocopiable para anotar o resultado da valoración de cada alumno.

• Solucións. Respostas das probas escritas.

2. Recursos para a avaliación das unidades. Esta sección contén recursos para facer un seguimento dos alumnos ao longo de todo o curso. Para cada unidade preséntanse os seguintes elementos:

• Control. Ficha de dúas páxinas, con dez actividades variadas para facer un repaso da unidade.

• Proba tipo test. Ficha dunha páxina, con dez preguntas de opción múltiple, para realizar unha avaliación rápida. Pola natureza deste tipo de probas, as preguntas oriéntanse aos contidos conceptuais máis relevantes. Ademais, pretende habituar os alumnos a realizar outros tipos de probas de avaliación.

• Criterios de avaliación. Enumeración dos criterios de avaliación, relacionados coas actividades das probas anteriores.


• Solucións. Respostas ás fichas de Control e ás probas tipo test.

3. Avaliacións trimestrais. Esta sección contén recursos para avaliar os alumnos ao final de cada trimestre. Igual ca nas unidades, inclúese:

• Avaliación trimestral. Dúas páxinas con actividades variadas, que recollen algúns dos contidos máis importantes estudados no trimestre.

• Proba tipo test. Unha páxina con preguntas cerradas de opción múltiple.

• Solucións. A sección péchase coas respostas ás probas formuladas para cada trimestre.

4. Avaliación final. Para aqueles profesores que estean interesados en realizar unha proba global ao final do curso, incluímos dúas fichas: unha con actividades variadas e outra tipo test, coas correspondentes respostas.


Recursos para a avaliación inicial

• Criterios e suxestións para a avaliación inicial.

• Probas escritas:

1. O corpo humano.

2. Os seres vivos.

3. O medio físico.

4. As máquinas.

5. Poboación e economía.

6. Nocións temporais e espaciais.

• Rexistro individual.


Criterios e suxestións para a avaliación inicial de Coñecemento do medio. 4.º de Primaria

Criterios Actividades

probas escritas

Suxestións

O corpo humano

• Recoñece as partes do corpo humano.

1

• Identifica algúns órganos internos.

2

• Pedir aos alumnos que formen unha roda. Situarse no centro do roda e lanzar unha pelota. O alumno que a atrape, terá que dicir o nome dunha parte ou órgano do corpo. Se o alumno se engana, repite o nome ou non di nada, quedará eliminado.

• Coñece a función dos ósos, das articulacións e dos músculos.

3, 4 • Formular preguntas a distintos alumnos. Por exemplo: que órganos empregamos para movernos?, que son máis importantes para o movemento, os ósos ou os músculos?, que ósos hai na perna?, que ósos hai no brazo?, que músculos hai nas extremidades?

• Pedir aos alumnos que identifiquen no seu propio corpo distintas articulacións e que expliquen que movementos realizan con elas.

• Coñece os órganos dos sentidos e identifica as principais partes do ollo e do oído.

5, 6, 7 • Debuxar no encerado un círculo e pedir a algúns alumnos que saian ao encerado para que o completen debuxando un ollo e sinalando as súas partes.

• Pódese realizar unha actividade semellante, debuxando a orella e o conduto auditivo, e pedindo aos nenos que indiquen as partes do oído que recorden.

• Explica como participa o cerebro na percepción.

8



probas escritas

Suxestións

Os seres vivos

• Coñece as funcións vitais (nutrición, relación e reprodución) en animais e plantas.

1, 2, 3 • Nomear animais para que os alumnos os clasifiquen en dous grupos: os que se alimentan de plantas e os que se alimentan de animais. Por exemplo, herbívoros: eiruga, vaca, cabalo, rinoceronte, xirafa, saltón…; carnívoros: lura, gato, quenlla, lobo, aguia, moucho, pingüín, ra…

• Enumera as características principais de cada grupo de animais vertebrados.

4, 5, 6 • Preguntar aos alumnos o que teñen en común os seguintes grupos de animais: peixe, can, pomba (vertebrados); tartaruga, lagarto, serpe (réptiles); morcego, balea, chimpancé (mamíferos)…

• Dicir características dalgúns animais vertebrados (é acuático, é terrestre, respira por pulmóns, respira por branquias, ten plumas, etc.), e preguntar aos alumnos de que animal pode tratarse e a que grupo pertence.

• Coñece diversos grupos de invertebrados: medusas, vermes, moluscos e artrópodos.

4, 7, 8 • Debuxar a silueta dun insecto no encerado, sen ningún apéndice, e pedir a distintos alumnos que a completen coas antenas, as patas e as ás. Logo, pedir que rotulen, tamén no encerado, os nomes das súas partes.

• Dividir a clase en grupos e propoñerlles que realicen un mural sobre os animais invertebrados, en que aparezan exemplos de distintos grupos (medusas, vermes, moluscos, artrópodos).



probas escritas

Suxestións

O medio físico

• Describe os movementos de rotación e translación da Terra e o movemento de translación da Lúa.

1, 2 • Pedir aos alumnos que realicen catro debuxos que representen cada unha das estacións. Os alumnos, ademais dos debuxos, deberán escribir o nome da estación representada, cando comeza e cando remata.

• Pedir a catro alumnos que debuxen cada unha das fases da Lúa e a outros catro que escriban os seus nomes.

• Coñece os cambios de estado da auga.

3

• Describe o ciclo da auga, sinalando os cambios de estado da auga e os cambios de posición.

4

• Pedir aos alumnos que debuxen esquemas que reflictan os seguintes cambios de estado. Deben indicar, ademais, o nome do cambio correspondente: – A auga do mar pasa ás nubes. – A auga das nubes pasa á terra

en forma de neve. – O xeo das altas montañas fúndese

e pasa aos ríos. – O vapor de auga da atmosfera

convértese en chuvia.

• Recoñece as características do aire.

5 • Dividir a clase en grupos e pedirlles que escriban exemplos que ilustren cada característica do aire: – O aire pesa. Por exemplo... – O aire ocupa un lugar. Por exemplo... – O aire non ten forma propia. Por exemplo... – O aire móvese. Por exemplo…

• Diferencia entre tempo atmosférico e clima.

6 • Levar á clase un mapa do tempo dos que aparecen nos xornais. Formar grupos e pedirlles que escriban un breve texto en que describan o tempo que vai na súa zona segundo a imaxe do xornal. Para realizalo correctamente, deberán interpretar a lenda do mapa e empregar palabras propias dos partes meteorolóxicos, como asollado, cuberto, nubes e claros…



probas escritas

Suxestións

• Identifica as características das paisaxes de montaña, de chaira e de costa.

7 • Levar á clase fotografías de distintas paisaxes naturais. Dividir a clase en grupos e pedirlle a cada un que escolla unha das fotografías. En cada grupo deberán escribir un breve texto indicando que tipo de paisaxe é e por que.

• Sabe o que é un río e identifica as súas partes.

8 • Formar grupos cos alumnos e propoñerlles que escriban unha pregunta relacionada cos ríos e coas súas partes (por exemplo, definición de río, caudal, leito…). Cando preparen as súas preguntas, o representante dun grupo lerá a súa. Despois, o resto dos grupos escribirá a resposta e, tras un tempo prudencial, lerá o que escribiron. Se acertan levarán dous puntos, e se ninguén responde correctamente, o grupo que formulou a pregunta levará tres puntos.

As máquinas

• Sabe o que é unha máquina. 1

• Identifica máquinas do seu contorno e coñece a súa utilidade.

2

• Recoñece algunhas máquinas simples.

3, 5, 6

• Distingue diversas pezas nunha máquina composta.

4, 5, 6

• Pedir aos alumnos que escriban nun papel o nome das máquinas que haxa nas súas casas e que as clasifiquen en simples ou compostas.

• Propoñer aos alumnos que redacten un breve texto en que recollan os nomes daquelas máquinas que utilizan ao longo do día e que expliquen como funcionan.

Poboación e economía

• Diferencia entre aldea, vila e cidade.

1 • Propoñer unha serie de afirmacións para que os alumnos digan se son verdadeiras ou falsas. Por exemplo: – As aldeas son localidades en que viven

moitas persoas. – As vilas son cidades moi grandes. – As persoas que viven en cidades

dedícanse á agricultura e á gandaría.



probas escritas

Suxestións

• Clasifica grupos de poboación en función da idade e do tipo de localidade.

2

• Distingue entre natalidade e mortalidade; emigración e inmigración.

3

• Escribir en papeis distintos conceptos relacionados coa poboación (inmigrante, natalidade, poboación nova, poboación adulta, poboación anciá, poboación rural, poboación urbana…), pregalos e introducilos nunha bolsa. Os alumnos, un por un, collerán un papel, lerano e tratarán de definir o concepto que lles tocase, para que o restodos seus compañeiros adiviñe de que se trata.

• Coñece as principais actividades económicas dos sectores agrarios, industrial e de servizos.

4 • Dividir a clase en grupos e pedirlles que elaboren un mural dos traballos. Para facelo deben buscar fotografías en xornais, revistas, folletos…, ou realizar debuxos que representen profesións de cada un dos sectores económicos.

• Sabe o que son os medios de transporte.

5 • Propoñer distintas situacións e pedir aos alumnos que expliquen que medios de transporte utilizarían en cada caso. Por exemplo: para ir á casa dun familiar que vive noutra cidade; para trasladar os mobles a unha casa dentro do mesmo barrio; para visitar un amigo que vive noutro país…

• Sabe o que son os medios de comunicación.

6 • Preguntar aos alumnos que medios de comunicación utilizarían para dar un recado urxente a seus pais; para comunicar unha noticia a moitas persoas; para invitar a varios amigos ao seu aniversario; para enviar un debuxo un amigo que vive noutra cidade…

• Coñece as institucións do goberno do concello.

7

• Sabe o que son os servizos municipais.

7

• Pedir aos alumnos que escriban nos seus cadernos tres frases que comecen por O concello…, O alcalde…, Os servizos municipais…



probas escritas

Suxestións

Nocións temporais e espaciais

• Interpreta os puntos cardinais sobre un plano ou un mapa.

1

• Localiza rúas e edificios nun plano dunha localidade.

1

• Levar un mapa, un plano ou un bosquexo á clase e formular preguntas para que os alumnos localicen distintos lugares.

• Diferencia entre pasado, presente e futuro.

2 • Dar a cada alumno un folio e pedirlles que expliquen con tres debuxos os conceptos de pasado, presente e futuro. Como exemplo, pódese debuxar no encerado un teléfono antigo, un actual e outro imaxinario que represente o futuro.

• Coñece distintas unidades de medida do tempo.

3 • Formular preguntas relacionadas cos conceptos temporais para que os alumnos as contesten nos seus cadernos. Por exemplo, que é unha década?, como se chama o período de tempo que comprende cen anos?... Despois, os nenos intercambiarán os cadernos e corrixiranse uns a outros.

• Comprende e interpreta unha liña do tempo.

4 • Pedir aos alumnos que elaboren liñas do tempo cos principais feitos que lles ocorresen na última semana.


1. Escribe os nomes. 2. Completa coas palabras do recadro.

• O corpo está cuberto pola . Baixo ela atópanse

os e os .

• Na cabeza atópase o , que nos permite pensar.

• No tronco hai varios órganos, como o .

3. Observa o debuxo e contesta.

4. Por que os músculos fan que se movan os ósos? Marca a resposta correcta.

Porque os músculos son ríxidos. Porque os músculos son elásticos. Porque os músculos son os órganos que forman o esqueleto.

antebrazo

cabeza

abdome

perna

tórax

coxa

brazo

Avaliación inicial

O corpo humano

Nome Data

músculos corazón pel cerebro ósos

• Que parte do corpo representa o debuxo?

• Que letra sinala un óso?

• Que letra sinala un músculo?

• Que letra sinala unha articulación?

A

B

C


5. Completa.

Olfacto Gusto Tacto

O seu órgano é…

Permítenos captar ou coñecer…

6. Rodea as palabras que están relacionadas co sentido da vista.

7. Escribe os nomes.

8. Observa os debuxos e explica o que ocorre.

córnea

luz

pituitaria

retina

caracol

papilas gustativas

cristalino

c

i

p

c

r

n ó


1. Indica de que función vital se trata en cada caso.

2. Explica que significan as seguintes palabras.

3. Escribe A se é propio dos animais ou P se é propio das plantas.

Aliméntanse doutros seres vivos. Fabrican os seus propios alimentos. Non se poden desprazar, pero medran cara á onde hai luz. Realizan a función de relación grazas aos órganos dos sentidos, aos músculos e ao sistema nervioso. Poden reproducirse por escallos.

4. En que se diferencia un animal vertebrado dun animal invertebrado? Explica.

carnívoro

omnívoro

herbívoro

Avaliación inicial

Os seres vivos

Nome Data

Permite que as plantas fabriquen os seus propios alimentos.

Permite que as persoas se relacionen unhas con outras.

Permite que os seres vivos teñan descendencia.


5. En que grupos se dividen os animais vertebrados? Escribe os seus nomes.

6. Completa a seguinte táboa.

Peixes Anfibios Réptiles Aves Mamíferos

Respiran por…

O seu corpo está cuberto por…

As extremidades son...

A súa reprodución é...

7. Relaciona.

8. Que teñen en común todos os animais da actividade anterior? Explica.

medusas

moluscos

vermes

artrópodos


1. Observa os debuxos e escribe debaixo de cada un rotación ou translación

segundo corresponda.

2. Escribe os nomes das fases da Lúa.

3. Completa o esquema coas palabras dos recadros.

Avaliación inicial

O medio físico

Nome Data

sólido líquido gas

evaporación condensación fusión solidificación


4. Observa o debuxo e escribe onde corresponda.

5. Escribe V, se é verdadeiro, ou F, se é falso.

O aire é unha mestura de gases. O osíxeno é o segundo gas máis abundante do aire. O aire ten sempre a mesma forma. O osíxeno non é necesario para a vida na Terra.

6. Que diferenza hai entre tempo atmosférico e clima? Explica.

7. Escribe unha oración con cada grupo de palabras.

8. Que é un río? Contesta.

ladeira pé cume

praias costas acantilados

mar río chuvia nubes condensación evaporación


1. Completa coas seguintes palabras.

• As máquinas son obxectos que nos permiten aforrar

ou .

• Un teléfono serve para .

• Todas as máquinas necesitan para funcionar.

• As grampadoras funcionan grazas á das persoas.

2. Que enerxía empregan as seguintes máquinas? Escribe debaixo dos debuxos.

3. Relaciona.

tempo enerxía comunicarnos esforzo

Avaliación inicial

As máquinas

Nome Data

plano inclinado

roda

panca

forza


4. Rodea as palabras que teñen relación coas máquinas compostas.

5. Que diferenza hai entre unha máquina simple e unha complexa? Explica.

6. Completa o esquema.

o plano inclinado simples

compostas

a roda

a panca

polea circuíto electrónico

roda motor

poucas pezas

poucas pezas

moitas pezas

poden ser

están formadas por

As máquinas

por exemplo

•

• •

están formadas por


1. Le e escribe aldea ou cidade segundo corresponda.

• As rúas son curtas e estreitas.

• Viven moitas persoas.

• Hai barrios modernos ou ensanches.

• Viven poucas persoas.

• As persoas traballan en oficinas.

2. Le as seguintes oracións. Despois, marca cun X onde corresponda.

• Marcos ten 23 anos e vive en Verdillo, unha aldea da Coruña.

• Irene ten 15 anos. Estuda e vive na cidade de Vigo.

• Fátima ten 59 anos. Ten un neto e vive na cidade de Ourense.

• Carlos ten 66 anos. É ciclista e vive en Corvelle, unha aldea de Lugo.

Grupos de poboación

Pola idade Pola localidade

Nova Adulta Anciá Rural Urbana

Marcos

Irene

Fátima

Carlos

3. Le e completa coas frases correctas.

A poboación medra cando hai…

Avaliación inicial


Nome Data

máis mortes ca nacementos.

máis emigrantes ca inmigrantes.

máis inmigrantes ca emigrantes.

máis nacementos ca mortes.

•

•


4. Contesta as preguntas coas palabras do recadro.

• Que profesións obteñen recursos da natureza?

• Que profesións transforman os recursos da natureza en produtos elaborados?

• Que profesións realizan servizos para os demais?

5. Escribe cada palabra no lugar correspondente.

Medio

de transporte Circula por… Lugar de chegada ou de saída

6. Para que serven os medios de comunicación? Explica.

7. Risca a palabra que non corresponda.

• A institución que goberna a localidade é o alcalde/concello. • O alcalde da localidade elíxeno os veciños/concelleiros. • As eleccións municipais celébranse cada catro/tres anos. • Os servizos de abastecemento/saneamento ocúpanse

da limpeza da cidade. • As normas que deben cumprir os novos edificios que se constrúan

na cidade establécenas os servizos de urbanismo/construción.

carpinteiro agricultor músico vendedor mineiro panadeiro

avión estación tren aeroporto barco vía férrea porto ruta aérea ruta marítima


1. Observa o mapa e rodea segundo a clave.

2. Relaciona.

rubio

azul

Un teatro que está no norte da cidade.

Un estadio de fútbol que está ao oeste da cidade.

verde Unha estación de tren situada ao leste da cidade.

amarelo Unha biblioteca situada ao sur da cidade.

Avaliación inicial


Nome Data

todo aquilo que sucederá máis tarde. pasado

presente

futuro

todo aquilo que está sucedendo agora.

todo aquilo que sucedeu antes.

Aeroporto Estación de tren Biblioteca

Teatro Estadio de fútbol Museo


3. Ordena as palabras desde a que indica menos tempo á que indica máis tempo.

4. Completa esta liña do tempo da túa vida. Escribe os anos e os feitos que che ocorresen.

199

semana

década

século

mes

milenio

ano

Nacemento.


Rexistro individual para a avaliación inicial de Coñecemento do medio. 4.º de Primaria

Criterios SI NR* Observacións

O corpo humano

• Recoñece as partes do corpo humano.

• Nomea algúns órganos internos.

• Recoñece a función dos ósos, das articulacións e dos músculos.

• Coñece os órganos dos sentidos e identifica as principais partes do ollo e do oído.

• Explica como participa o cerebro na percepción.

Os seres vivos

• Coñece as funcións vitais (nutrición, relación e reprodución) en animais e plantas.

• Recoñece as características principais de cada grupo de animais vertebrados.

• Identifica diversos grupos de animais invertebrados: medusas, vermes, moluscos e artrópodos.

• Identifica as partes dunha planta.

O medio físico

• Identifica os movementos de rotación e translación de a Terra e o movemento de translación da Lúa.

• Recoñece os cambios de estado da auga.

• Describe o ciclo da auga, sinalando os cambios de estado da auga e os cambios de posición.

• Diferencia entre tempo atmosférico e clima.

• Identifica as características das paisaxes de montaña, chaira e costa.

• Sabe que é un río e identifica as partes.

Nome Data


Criterios SI NR* Observacións

As máquinas

• Sabe que é unha máquina.

• Identifica máquinas do seu contorno e coñece as súas utilidades.

• Recoñece algunhas máquinas simples.

• Diferencia as características das máquinas compostas e distingue algún dos seus compoñentes.


• Diferencia entre aldea, vila e cidade.

• Clasifica grupos de poboación en función da idade e do tipo de localidade.

• Distingue entre natalidade e mortalidade; emigración e inmigración.

• Coñece as principais actividades económicas dos sectores agrarios, industrial e de servizos.

• Clasifica os medios de transporte.

• Sabe o que son os medios de comunicación.

• Coñece as institucións de goberno do concello.

• Sabe o que son os servizos municipais.


• Interpreta os puntos cardinais sobre un plano ou un mapa.

• Localiza rúas e edificios no plano dunha localidade.

• Coñece distintas unidades de medida do tempo.

• Elabora unha liña do tempo.

* NR: Necesita reforzo.


Solucións Avaliación inicial – O corpo humano (páxinas 12-13) 1. Resposta gráfica (R. G.). 2. Pel.

Músculos. Ósos. Cerebro. Corazón.

3. No debuxo represéntase un brazo. A letra que sinala un óso é o B. A letra que sinala un músculo é o A. A letra que sinala unha articulación é o C.

4. Porque os músculos son elásticos. 5.

Olfacto Gusto Tacto

O seu órgano é… nariz lingua pel

Permítenos captar ou coñecer… olores sabores como son as cousas

que tocamos

6. Córnea, cristalino, luz, retina. 7. R. G. 8. No primeiro debuxo obsérvase como os ollos captan a luz.

No segundo debuxo vese como a información captada viaxa desde os ollos ao cerebro. O cerebro recibe a información e interprétaa.

Avaliación inicial – Os seres vivos (páxinas 14-15) 1. Función de nutrición.

Función de relación. Función de reprodución.

2. Carnívoro: é o animal que se alimenta doutros animais ou de partes doutros animais. Herbívoro: é o animal que se alimenta de plantas ou de partes delas. Omnívoro: é o animal que se alimenta tanto de animais coma de plantas.

3. A, P, P, A, P. 4. Un animal vertebrado e un animal invertebrado diferéncianse en que o vertebrado ten un esqueleto feito

de ósos, e o invertebrado non ten ósos. 5. Os animais vertebrados divídense en: mamíferos, aves, réptiles, anfibios e peixes. 6.

Peixes Anfibios Réptiles Aves Mamíferos

Respiran por… branquias branquias cando nacen e pulmóns cando son adultos

pulmóns pulmóns pulmóns

O seu corpo está cuberto por… escamas ten a pel espida escamas plumas pelo

As extremidades son… aletas patas patas ás e patas patas

A súa reprodución é… ovípara ovípara ovípara ovípara vivípara


7. Medusa – medusas. Araña – artrópodos. Caracol – moluscos. Miñoca – vermes.

8. Todos os animais da actividade anterior son animais invertebrados, é dicir, animais que non teñen ósos.

Avaliación inicial – O medio físico (páxinas 16-17) 1. Rotación. Translación. 2. Cuarto minguante. Lúa chea. Lúa nova. Cuarto crecente. 3. 4. R. G. 5. V, V, F, F. 6. O tempo atmosférico indica como está a atmosfera nun lugar e nun momento determinados

e o clima indica o tempo que adoita ir nun lugar ao longo de varios anos. 7. Resposta modelo (R. M.).

Nunha montaña podemos distinguir tres partes: pé, ladeira e cume. A costa pode ter praias ou acantilados.

8. O río é unha corrente continua de auga.

Avaliación inicial – As máquinas (páxinas 18-19) 1. Tempo. Esforzo. Comunicarnos. Enerxía. Forza. 2. Forza das persoas. Electricidade. Combustible/gasolina. 3. Polea – roda. Crebanoces – panca. Home subindo unha lavadora – plano inclinado. 4. Circuíto electrónico, motor. 5. Unha máquina simple e unha máquina composta diferéncianse en que unha máquina simple está

formada por unha soa ou moi poucas pezas, mentres que unha máquina composta está formada por moitas pezas.

6.

sólido líquido gas

fusión

solidificación

evaporación

condensación

As máquinas

poden ser

compostas

por exemplo

• a roda • o plano inclinado • a panca

simples

están formadas por…

poucas pezas

están formadas por…

moitas pezas


Avaliación inicial – Poboación e economía (páxinas 20-21) 1. Aldea.

Cidade. Cidade. Aldea. Cidade.

2. Grupos de poboación

Pola idade Pola localidade

Nova Adulta Anciá Rural Urbana Marcos x x Irene x x

Fátima x x Carlos x x

3. 4. Agricultor e mineiro. Carpinteiro e panadeiro. Músico e vendedor. 5.

Medio de transporte Circula por… Lugar de chegada

ou de saída avión ruta aérea aeroporto tren vía férrea estación

barco ruta marítima porto 6. Os medios de comunicación serven para intercambiar mensaxes e información. 7. Concello.

Concelleiros. Catro. Saneamento. Urbanismo.

Avaliación Inicial – Nocións temporais e espaciais (páxinas 22-23) 1. R. G. 2. Pasado – todo aquilo que sucedeu antes.

Presente – todo aquilo que está sucedendo agora. Futuro – todo aquilo que sucederá máis tarde.

3. Semana, mes, ano, década, século, milenio. 4. Resposta libre (R. L.).

A poboación medra cando hai…

• máis nacementos ca mortes.

• máis inmigrantes ca emigrantes.


Recursos para as avaliacións periódicas

Recursos para a avaliación por unidades.

Unidade 1. O noso corpo por dentro.

Unidade 2. A saúde.

Unidade 3. As plantas.

Unidade 4. Os minerais, as rochas e o solo.

Unidade 5. Os ecosistemas.

Unidade 6. A materia.

Unidade 7. As forzas e a enerxía.

Unidade 8. A luz.

Unidade 9. O territorio onde vivimos.

Unidade 10. As paisaxes.

Unidade 11. A poboación e as tradicións.

Unidade 12. O traballo.

Unidade 13. As institucións políticas.

Unidade 14. A vida hai miles de anos.

Unidade 15. A vida hai centos de anos.

Recursos para a avaliación trimestral. Recursos para a avaliación final.


1. Contesta.

• Que é a dixestión?

• Que órganos forman parte do aparello dixestivo?

2. Completa o debuxo cos nomes dos órganos do aparello dixestivo.


Os nutrientes son as substancias que necesitamos para respirar. Os pulmóns son unhas bolsas esponxosas que se atopan no tórax. O osíxeno que necesitamos para vivir atópase nos pulmóns. Os riles forman parte do aparello respiratorio.

4. Completa o esquema do aparello respiratorio.

5. Por que necesitamos osíxeno? Explica.

Control 1 O noso corpo por dentro

Nome Data


6. Cal é a función do corazón? Explica.

7. Completa o texto. « A circulación do sangue ocorre grazas ao , un órgano que está conectado aos e que impulsa continuamente o , para que nunca se deteña a circulación.»

8. Clasifica onde corresponda.

9. Explica por que é falsa a seguinte oración.

«Os riles son os órganos encargados de levar o aire que respiramos aos pulmóns.»

10. De que se trata? Escribe.

• Partes moi pequenas en que se descompoñen os alimentos.

• Órgano encargado de impulsar continuamente o sangue.

• Condutos polos que circula o sangue.

• Vasos sanguíneos moi finos.

Aparello dixestivo

Aparello respiratorio

Aparello circulatorio

traquea pulmóns ano corazón bronquios estómago intestino veas arterias


Rodea a opción correcta.

1. O proceso polo cal os alimentos se descompoñen nos seus nutrientes chámase:

a. circulación. b. respiración. c. dixestión.

2. O aparello dixestivo comeza:

a. na boca. b. no estómago. c. no intestino.

3. O gas necesario para poder conseguir a enerxía que nos achegan os alimentos é o:

a. nitróxeno. b. osíxeno. c. hidróxeno.

4. Os órganos máis importantes do aparello respiratorio son os:

a. riles. b. pulmóns. c. vasos sanguíneos.

5. Os condutos polos que circula o sangue son: a. os riles. b. os intestinos. c. os vasos sanguíneos.

6. Os órganos encargados de limpar o sangue e fabricar os ouriños son:

a. os pulmóns. b. o corazón. c. os riles.

7. O aparello que se encarga de que o sangue circule continuamente por todo o corpo é o: a. aparello dixestivo. b. aparello circulatorio. c. aparello respiratorio.

8. O órgano que impulsa o sangue polos vasos sanguíneos é o:

a. corazón. b. ril. c. pulmón.

9. A traquea forma parte do aparello: a. circulatorio. b. respiratorio. c. dixestivo.

10. Os vasos sanguíneos máis finos son:

a. as veas. b. os capilares. c. as arterias.

Test 1 O noso corpo por dentro

Nome Data


Unidade 1 Criterios de avaliación

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Explicar en que consiste a dixestión. C T T C

• Coñecer algúns órganos do aparello dixestivo e a súa situación. C C

T C T

• Saber en que consiste o proceso da respiración. C C

• Coñecer e situar os órganos do aparello respiratorio. C C

T C

• Saber en que consiste a circulación do sangue e coñecer algún dos órganos que interveñen nela.

T C T

C T C

T

• Explicar a función do corazón. C T

• Coñecer a función do ril. C T C

• Completar e interpretar esquemas anatómicos. C C

C: Control; T: Proba tipo test.

SoluciónsControl

1. O proceso polo cal os alimentos se descompoñen nos seus nutrientes. Boca, estómago, intestino e ano.

2. R. G. 3. F, V, F, F. 4. R. G. 5. O osíxeno é necesario para conseguir

a enerxía que nos achegan os alimentos. 6. O corazón impulsa continuamente o sangue

para que nunca se deteña a circulación. 7. Corazón.

Vasos sanguíneos. Sangue.

8. Aparello dixestivo: ano, estómago, intestino. Aparello respiratorio: traquea, pulmóns, bronquios. Aparello circulatorio: corazón, veas, arterias.

9. É incorrecta, porque os riles non son os encargados de levar o aire que respiramos aos pulmóns, senón a traquea e os bronquios.

10. Nutrientes, corazón, vasos sanguíneos, capilares.

Test 1. c

2. a

3. b

4. b

5. c

6. c

7. b

8. a

9. b

10. b


1. Que son os hábitos saudables? Explica e pon exemplos.

2. Completa.

• Para atoparnos ben debemos durmir unhas horas ao día.

• Os alimentos conteñen os que necesita o noso corpo.

• O lombo está sostido pola .

3. Relaciona.

4. É san este almorzo? Razoa. 5. Que é a roda da alimentación? Contesta.

hidratos de carbono e graxas

fibra

proteínas

vitaminas e minerais

Axuda a que o aparello dixestivo funcione correctamente.

Son necesarias para medrar.

Son necesarios para estar sans.

Control 2 A saúde

Nome Data

Achégannos enerxía.


6. Rodea os alimentos dos que non se debe abusar.

7. Escribe os nutrientes que ten cada un destoutros alimentos.

• iogur

• pemento

• aceite

• lentellas

• pan

8. Risca o alimento intruso en cada grupo.


•

•

10. Que é unha dieta equilibrada? E unha dieta suficiente? Explica.

deporte alimentación hixiene

alimentos graxas moderación



1. Os hábitos saudables: a. axúdannos a coidar a nosa saúde. b. achégannos nutrientes. c. axúdannos cando estamos enfermos.

2. As graxas, os hidratos de carbono, as proteínas, as vitaminas e os minerais son:

a. enerxía. b. nutrientes. c. dietas.

3. As graxas achégannos:

a. calcio. b. enerxía. c. vitaminas.

4. Os nutrientes necesarios para medrar son as:

a. proteínas. b. graxas. c. fibras.

5. O calcio é:

a. unha vitamina. b. unha proteína. c. un mineral.

6. Os hidratos de carbono proporciónannos:

a. graxa. b. enerxía. c. fibra.

7. O conxunto de comidas e bebidas que unha persoa toma normalmente é:

a. a dieta. b. a merenda. c. os nutrientes.

8. A dieta que nos achega a cantidade axeitada de cada nutriente é: a. a dieta mediterránea. b. a dieta suficiente. c. a dieta equilibrada.

9. Dúas cousas esenciais que debe incluír unha dieta equilibrada son:

a. pan e carne. b. auga e exercicio. c. queixo e laranxas.

10. O leite achéganos: a. vitaminas e proteínas. b. hidratos de carbono e minerais. c. proteínas e calcio.

Test 2 A saúde

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Explicar o que son os hábitos saudables e saber como adquirilos.

C T C C

• Coñecer que tipos de nutrientes hai e o que nos achegan. T

C T T T T

• Coñecer os nutrientes que nos achegan determinados alimentos. C C C T

• Clasificar alimentos nos seus grupos correspondentes. C

• Saber o que é a roda da alimentación. C

• Explicar en que consiste unha dieta saudable, equilibrada e suficiente. C C T T C

T C


SoluciónsControl

1. Os hábitos saudables son os que nos axudan a coidar a nosa saúde. Por exemplo, a hixiene, o descanso, o deporte, a postura correcta e a alimentación saudable.

2. Dez, nutrientes, columna vertebral. 3. Axuda a que o aparello dixestivo funcione correctamente – fibra.

Son necesarias para medrar – proteínas. Son necesarios para estar sans – vitaminas e minerais. Achégannos enerxía – hidratos de carbono e graxas.

4. Si, porque é un almorzo variado que nos proporciona a enerxía suficiente para afrontar a mañá, xa que hai froita, que nos achega vitaminas, minerais e fibra; leite, que nos achega proteínas e calcio, e cereais, que nos achegan hidratos de carbono.

5. A roda da alimentación é unha roda que se divide en 6 grupos de alimentos: os alimentos que conteñen hidratos de carbono, as froitas, as verduras, o leite e os produtos lácteos; os alimentos que nos proporcionan proteínas; os alimentos que nos proporcionan graxas.

6. Hai que rodear: queixo, costeleta, chourizo, madalena. 7. Iogur: proteínas e calcio.

Pemento: vitaminas, minerais e fibra. Aceite: graxas. Lentellas: hidratos de carbono e proteínas. Pan: hidratos de carbono.

8. Hai que riscar: leite, costeleta, cenoria. 9. Algúns hábitos saudables son a hixiene, o deporte

e a alimentación equilibrada. Os alimentos ricos en graxas deben consumirse con moderación.

10. Unha dieta equilibrada é a que nos achega a cantidade axeitada de cada nutriente. Unha dieta suficiente é a que nos achega a enerxía que precisamos, pero non máis.

Test 1. a. 2. b. 3. b. 4. a. 5. c. 6. b. 7. a. 8. c. 9. b.

10. c.



• •

2. En que se diferencian as árbores de folla caduca e as árbores de folla perenne? Explica.

3. Completa as oracións. • A polinización é o paso do pole desde os dunha flor

ao doutra.

• O froito dunha planta fórmase a partir da e contén

as .

4. Observa os debuxos e ordena. 5. Como poden ser os talos das plantas? Contesta.

auga sales minerais dióxido de carbono luz solar

reprodución flores órganos

Control 3 As plantas

Nome Data


6. De que dúas formas se pode producir a polinización das plantas? Explica.

7. Escribe o nome das partes dunha flor.


• Está formado polos pétalos da flor.

• Ten sépalos.

• É a parte masculina da flor.

• É a parte feminina da flor.

9. Completa o esquema sobre a nutrición das plantas.

10. Que é a fotosíntese? Onde se produce? Explica.

As plantas necesitan As plantas producen



1. A parte da planta que está enterrada é:

a. a raíz. b. o talo. c. a folla.

2. Os talos brandos, flexibles e de cor verde chámanse:

a. leñosos. b. herbáceos. c. pistilo.

3. A parte por onde a folla se une ao talo é o:

a. pecíolo. b. limbo. c. estame.

4. As árbores que no outono perden as follas son árbores de folla:

a. perenne. b. caduca. c. amarela.

5. Os seres vivos que fabrican o seu propio alimento son:

a. as plantas. b. os animais. c. os seres humanos.

6. As plantas toman auga e sales minerais por:

a. o talo. b. as follas. c. a raíz.

7. O proceso que realizan as plantas para producir os seus alimentos chámase:

a. nutrición. b. fotosíntese. c. reprodución.

8. Ao realizar a fotosíntese, as plantas expulsan:

a. osíxeno. b. dióxido de carbono. c. nitróxeno.

9. A parte da flor formada por unhas folliñas verdes chamadas sépalos é:

a. o estame. b. a corola. c. o cáliz.

10. A parte feminina da flor é:

a. a corola. b. o pistilo. c. os estames.

Test 3 As plantas

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer as partes dunha planta. T T C

• Saber que necesitan as plantas para respirar e alimentarse e que producen. C T C

• Identificar as partes da folla dunha planta. T

• Distinguir entre árbores de folla caduca e árbores de folla perenne. C T

• Saber como elaboran o seu alimento as plantas. T

• Explicar o proceso da fotosíntese. T T C

• Coñecer as partes dunha flor e identificalas nun debuxo. C C T T

• Saber como se reproducen as plantas e explicar o proceso de polinización. C C C C


SoluciónsControl

1. Para fabricar o seu alimento as plantas necesitan auga, sales minerais, dióxido de carbono e luz solar. As flores son os órganos reprodutores das plantas.

2. As árbores de folla caduca son aquelas ás que lles caen as follas durante o outono, mentres que as árbores de folla perenne son aquelas que non perden as súas follas á vez, senón que as van cambiando pouco a pouco.

3. Estames, pistilo. Flor, sementes. 4. 3, 1, 4, 2. 5. Os talos dunha planta poden ser leñosos, se están

formados por madeira e son duros e ríxidos; ou herbáceos, se son brandos, flexibles e de cor verde.

6. As plantas pódense polinizar grazas á intervención dos insectos ou grazas á acción do vento.

7. R. G. 8. Corola, cáliz, estame, pistilo. 9. As plantas necesitan: auga, sales minerais, dióxido de

carbono e luz solar. As plantas producen: alimentos e osíxeno.

10. A fotosíntese é o proceso que realizan as plantas para producir os seus alimentos. A fotosíntese prodúcese nas follas.

Test 1. a.

2. b.

3. a.

4. b.

5. a.

6. c.

7. b.

8. a.

9. c.

10. b.



As rochas diferéncianse pola súa dureza, a súa cor e o seu brillo. O diamante é o mineral máis brando e o xeso, o máis duro. As rochas están formadas por minerais. As rochas constitúen a parte sólida da Terra.

2. Escribe unha oración sobre os minerais con estas palabras.

3. Que é un depósito? Explica.

4. Explica tres utilidades dos minerais.

•

•

•

5. Clasifica onde corresponda.

dureza cor brillo

calcaria mármore diamante granito pirita malaquita

rochas

minerais

Control 4 Os minerais, as rochas e o solo

Nome Data

forma


6. Numera con 1, 2, 3 as capas do solo, desde a súa superficie ao interior.

7. Que é o humus? Onde se atopa? Contesta.

8. Explica que contén cada capa do solo.

9. Como se forma o solo? Ordena. 10. Completa o texto.

Os son os materiais que forman as rochas e que están

constituídos por un só compoñente. As constitúen

a parte sólida da Terra.

Os minerais e as rochas atópanse no . O solo

está formado por tres capas: ,

e . Na capa superior do solo atópase o .

capa superior

capa intermedia

capa inferior



1. A parte sólida da Terra son:

a. os minerais. b. as rochas. c. os mares.

2. Todas as rochas están formadas por:

a. minerais. b. mármore. c. granito.

3. O cuarzo é:

a. un mineral, porque está formado por dous compoñentes. b. un mineral, porque está formado por un só compoñente. c. unha rocha, porque está formado por un só compoñente.

4. Unha das propiedades dos minerais é:

a. a dureza. b. a cantidade de auga que teñen. c. a resistencia.

5. A capa de terra que cobre as rochas con auga, aire e restos de animais e plantas é:

a. a atmosfera. b. o mar. c. o solo.

6. No solo, o humus atópase na capa:

a. superior. b. intermedia. c. inferior.

7. A capa do solo con máis auga é a:

a. superior. b. intermedia. c. inferior.

8. Un exemplo de rocha é o:

a. cuarzo. b. feldespato. c. granito.

9. As plantas:

a. estragan o solo. b. protexen o solo. c. non teñen ningunha relación co solo.

10. O mineral máis duro é:

a. o xeso. b. o diamante. c. a calcita.

Test 4 Os minerais, as rochas e o solo

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Definir os conceptos de rocha e mineral. T C

• Coñecer as características das rochas e recoñecer algunhas delas. C T T

• Saber que é un xacemento. C

• Coñecer as características e propiedades dos minerais e identificar algúns deles.

C C T T T

• Explicar os usos dos minerais. C

• Clasificar rochas e minerais. C

• Saber que é o solo. T

• Recoñecer os mecanismos de erosión do solo e os elementos que o protexen. T

• Identificar as capas do solo e as características e compoñentes de cada unha delas.

C T

C T C C C


SoluciónsControl

1. F, F, V, V. 2. R. M. Algunhas das propiedades dos minerais son

a dureza, o brillo, a cor e a forma. 3. Un depósito é o lugar de onde se extraen

as rochas. 4. Os minerais utilízanse para construír edificios,

por exemplo, o xeso. Os minerais utilízanse para obter metais, por exemplo, a magnetita. Os minerais utilízanse para elaborar xoias, por exemplo, o diamante.

5. Rochas: calcaria, mármore, granito. Minerais: diamante, malaquita, pirita.

6. 3, 1, 2. 7. O humus é unha mestura de cor escura formada polos

restos dos seres vivos que se atopa na capa superior do solo.

8. Capa superior: area, barro, auga, aire e humus. Capa intermedia: pedras, area, barro e algo de auga. Capa inferior: rochas e non ten case auga.

9. 3, 1, 2. 10. Minerais, rochas, solo, superior, intermedia, inferior,

humus.

Test 1. b.

2. a.

3. b.

4. a.

5. c.

6. a.

7. a.

8. c.

9. b.

10. b.


1. Escribe unha oración con este grupo de palabras.

2. Completa o esquema. 3. Define coas túas palabras.

• seres vivos

• medio físico

4. Que tipos de ecosistemas hai? Explica. 5. De que tipo de ecosistema se trata? Observa o debuxo e escribe.

seres vivos auga plantas solo medio físico temperatura rochas animais

compoñentes medio físico seres vivos ecosistema

Control 5 Os ecosistemas

Nome Data

Compoñentes dos ecosistemas


6. Escribe dous exemplos en cada caso.

7. Completa a cadea alimentaria coas frechas e cos nomes.

8. Explica que é un espazo protexido e pon un exemplo.

9. Indica que tipo de relación se establece en cada caso.

• Ambas as especies se prexudican porque teñen que satisfacer unha mesma necesidade.

• Ambas as especies se benefician.

10. Escribe os exemplos que se indican.

• Dous seres vivos que teñan unha relación de competencia entre eles.

• Dous seres vivos que teñan unha relación de cooperación entre eles.

• Tres seres vivos que formen unha cadea alimentaria.

seres vivos produtores

seres vivos consumidores



1. As plantas e os animais son: a. seres naturais. b. seres vivos. c. seres inertes.

2. Os ecosistemas da Terra pódense clasificar en dous tipos: a. ecosistemas terrestres e ecosistemas de auga doce. b. ecosistemas de auga salgada e de pradaría. c. ecosistemas terrestres e ecosistemas acuáticos.

3. Os seres vivos que producen o seu propio alimento son: a. os minerais. b. as plantas. c. os animais.

4. Unha forma de representar o modo no que se alimentan os seres vivos dun ecosistema é: a. unha dieta equilibrada. b. unha dieta saudable. c. unha cadea alimentaria.

5. A relación que se establece entre dous seres vivos que teñen que satisfacer unha mesma necesidade chámase: a. competencia. b. cooperación. c. disputa.

6. A deforestación é: a. a escaseza de auga. b. a contaminación do aire. c. a perda dos bosques.

7. O conxunto de seres vivos e do medio físico forman un: a. ecosistema. b. medio natural. c. espazo protexido.

8. Os ecosistemas de auga doce e de auga salgada forman: a. os ecosistemas mariños. b. os ecosistemas terrestres. c. os ecosistemas acuáticos.

9. Os animais son: a. produtores. b. consumidores. c. seres inertes.

10. Cando dous seres vivos colaboran e se benefician prodúcese relación de: a. amizade. b. apoio. c. cooperación.

Test 5 Os ecosistemas

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Comprender que é un ecosistema e coñecer cales son os seus compoñentes.

C T C C

T T

• Recoñecer diferentes tipos de ecosistemas. T C C T

• Distinguir entre seres vivos produtores e seres vivos consumidores. C T

• Saber que é unha cadea alimentaria e completar unha. T C C

• Coñecer algúns dos mecanismos de deterioración e de protección dos ecosistemas.

T

• Definir que é un espazo protexido e identificar algún de Galicia. C

• Coñecer algunhas das relacións que se poden establecer entre os seres vivos. T C C

T


Solucións

Control 1. Nos ecosistemas encontramos dous tipos de

compoñentes: os seres vivos e o medio físico. 2. Seres vivos – animais – plantas.

Medio físico – temperatura – auga – solo – rochas. 3. Os seres vivos son o conxunto de animais e plantas.

O medio físico é todo aquilo que non son seres vivos e que os afecta, como a temperatura, a auga, o tipo de solo, as rochas…

4. Os ecosistemas poden ser terrestres, por exemplo, bosques, pradarías e desertos; e acuáticos, por exemplo, ecosistemas de auga doce e ecosistemas de auga salgada.

5. É un ecosistema de auga salgada. 6. R. M. Seres vivos produtores: herba e trigo.

Seres vivos consumidores: coello e rato. 7. R. G. 8. Un espazo protexido é un lugar que as autoridades se

comprometeron a conservar en bo estado e evitar a súa deterioración. R. L.

9. Relación de competencia. Relación de cooperación. 10. R. M. Os corvos e os falcóns. As plantas e os insectos.

Herba – coello – xeneta.

Test 1. b.

2. c.

3. b.

4. c.

5. a.

6. c.

7. a.

8. c.

9. b.

10. c.


1. Explica a diferenza entre volume e masa.

2. Que é a materia? Contesta.

3. Explica cun exemplo cada estado da materia.

4. Completa o esquema cos cambios que experimenta a materia.

5. Completa as oracións. • O resultado da unión dunha ou máis substancias é unha .

• A mestura de dous metais é unha .

• Os cambios da materia poden ser mesturas, cambios de e

cambios .

Control 6 A materia

Nome Data

sólido

gasoso

• Sólido

• Líquido

• Gas

líquido


6. Que diferenza hai entre un cambio de estado e un cambio químico? Explica.

7. Cando se oxida unha chave, que cambio da materia se produce? Completa.

8. Que son os materiais? Contesta.

9. Escribe dous exemplos en cada caso.

10. Escribe e explica as propiedades que teñen os materiais cos que están feitas estas lentes.

Prodúcese un cambio

porque

•

•

Materiais naturais de orixe mineral

•

•

Materiais naturais de orixe vexetal

•

•

Materiais naturais de orixe animal

aluminio

vidro



1. Todos os obxectos do Universo están formados por: a. materia. b. plástico. c. ferro.

2. As propiedades da materia son: a. volume e flexibilidade. b. volume e masa. c. volume e resistencia.

3. Os sólidos teñen: a. forma pero non teñen volume. b. unha forma e un volume continuos. c. unha forma e un volume fixos.

4. Cando se unen dúas ou máis substancias, o resultado é: a. un líquido. b. unha mestura. c. unha masa.

5. As aliaxes son: a. mesturas de metais. b. cambios de estado. c. volumes.

6. Cando se pasa de estado gasoso a estado líquido, prodúcese unha: a. fusión. b. condensación. c. liquidación.

7. O petróleo é un material: a. natural de orixe mineral. b. artificial de orixe mineral. c. natural de orixe vexetal.

8. Cando a materia quece ou arrefría, prodúcese: a. unha mestura. b. unha condensación. c. un cambio de estado.

9. As oxidacións e as combustións son: a. reaccións químicas nas que unha substancia se combina con osíxeno. b. reaccións físicas nas que unha substancia se combina con osíxeno. c. cambios de estado.

10. O papel, o vidro ou o aceiro son: a. materiais artificiais. b. materiais naturais. c. materiais químicos.

Test 6 A materia

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Recoñecer a diferenza entre materia e volume. C

• Saber que é a materia e identificar as súas propiedades. T C

T

• Recoñecer os tres estados nos que se presenta a materia e identificar as súas características.

CT

• Coñecer e identificar os cambios de estado da materia. C T

• Distinguir entre mesturas, cambios de estado e cambios químicos. T C

T C C T T

• Saber que son os materiais. C

• Identificar materiais segundo sexa a súa orixe.

T C T

• Recoñecer as propiedades que teñen os materiais. C


Solucións Control

1. O volume é a cantidade de espazo que ocupa un obxecto, mentres que a masa é a cantidade de materia que ten un obxecto.

2. A materia é o que forma todos os obxectos que nos rodean. 3. R. M.

Sólido: unha goma de borrar é sólida, ten unha forma e un volume fixos. Líquido: o leite é un líquido, ten un volume fixo, pero a súa forma pode variar. Gas: o vapor de auga é un gas, non ten forma nin volume fixos.

4. Na parte superior: evaporación – fusión. Na parte inferior: condensación – solidificación.

5. Mestura. Aliaxe. Estado; químicos.

6. Cando unha substancia quece ou arrefría, prodúcese un cambio de estado; mentres que, cando unha substancia se transforma noutra, prodúcese un cambio químico.

7. Químico: ao combinarse o ferro, do que está feita a chave, co osíxeno fórmase óxido de ferro.

8. Os materiais son as substancias que se empregan para fabricar obxectos.

9. R. L. 10. O aluminio da montura é un material lixeiro e resistente.

O vidro dos cristais é un material transparente.

Test 1. a.

2. b.

3. c.

4. b.

5. a.

6. b.

7. a.

8. c.

9. a.

10. a.


1. Por que se move o arrandeadoiro? Observa o debuxo e explica.

2. Que tipo de forza actúa en cada caso? Observa e escribe. 3. Que é a forza de rozamento? Explica cun exemplo.

4. En que se diferencian as fontes de enerxía renovables das fontes de enerxía non renovables? Contesta.

5. Completa as oracións.

• Nunha torradora, a enerxía transfórmase

en enerxía .

• Nunha lámpada, a enerxía transfórmase

en enerxía .

• Nunha candea, a enerxía transfórmase

en enerxía .

Control 7 As forzas e a enerxía

Nome Data

imán


6. Clasifica as seguintes fontes de enerxía.

7. Que son os combustibles fósiles? Contesta.

8. Escribe o nome de seis tipos de enerxía. • •

• •

• •

9. Como se produce enerxía eléctrica nas centrais hidroeléctricas? Explica.

10. Le e subliña os dous erros que hai no seguinte texto.

■ Agora, escribe correctamente o texto.

vento gas carbón luz solar leña petróleo

Cando se queiman combustibles, prodúcese osíxeno, que vai á atmosfera e fai diminuír a temperatura do planeta.

A isto chámaselle quecemento global.

Fontes de enerxía renovables

Fontes de enerxía non renovables



1. A causa dos cambios que ocorren no Universo é: a. a enerxía. b. a forza. c. a gravidade.

2. A forza que fai que os obxectos sexan atraídos pola Terra é a forza de: a. gravidade. b. rozamento. c. atracción.

3. A enerxía que almacenan os combustibles é: a. enerxía química. b. enerxía eléctrica. c. enerxía luminosa.

4. As fontes de enerxía que se esgotan a medida que se utilizan son: a. fontes de enerxía renovables. b. fontes de enerxía non renovables. c. forzas de atracción.

5. Nun coche, a enerxía química da gasolina transfórmase en enerxía: a. mecánica. b. luminosa. c. eólica.

6. O carbón, o petróleo e o gas natural son: a. forzas da natureza. b. combustibles fósiles. c. enerxías renovables.

7. Nas centrais térmicas, para obter electricidade utilízanse combustibles como: a. o uranio. b. a electricidade. c. o carbón.

8. A forza que fai que os obxectos freen e se deteñan é: a. a forza da gravidade. b. a forza de atracción. c. a forza de rozamento.

9. O lugar do que se extraen os combustibles fósiles chámase: a. central nuclear. b. depósitos. c. fonte.

10. Cando enfrontamos dous imáns polos seus polos iguais, exércese unha forza de: a. repulsión. b. atracción. c. rozamento.

Test 7 As forzas e a enerxía

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Saber que son as forzas e explicar como actúan. C C T

• Explicar que é a forza de rozamento. C T

• Coñecer como actúa a forza da gravidade. T

• Saber que é a enerxía. T

• Distinguir fontes de enerxía renovables e non renovables. C

T C T C T

• Saber como se transforma a enerxía. C T

• Coñecer diferentes tipos de enerxía. T C

• Saber como se produce a electricidade nos distintos tipos de centrais eléctricas. T C

• Recoñecer as causas que producen o quecemento global. C

C: Control; T: Proba tipo test. Solucións Control

1. R. M. O neno aplica unha forza cos seus brazos sobre a cadeira do arrandeadoiro e esta móvese. O arrandeadoiro seguirá movéndose ata que algo o deteña ou perda velocidade e pare.

2. Forza de gravidade; forza de atracción. 3. A forza de rozamento é a que fai que freen e se deteñan os

obxectos. 4. As fontes de enerxía renovables son as que non se esgotan, como

a luz do sol, mentres que as fontes de enerxía non renovables son as que se esgotan a medida que se utilizan, como o petróleo.

5. Eléctrica; calorífica. Eléctrica; luminosa. Química; luminosa.

6. Fontes de enerxía renovables: vento, luz solar, leña. Fontes de enerxía non renovables: gas, carbón, petróleo.

7. Os combustibles fósiles son os que se extraen duns lugares chamados depósitos. Combustibles fósiles son o carbón, o petróleo e o gas natural.

8. Enerxía mecánica, enerxía química, enerxía calorífica, enerxía eléctrica, enerxía nuclear, enerxía luminosa.

9. Nas centrais hidroeléctricas aprovéitase a enerxía mecánica que ten a auga ao caer para producir electricidade.

10. Cando se queiman combustibles, prodúcese dióxido de carbono, que vai á atmosfera e fai aumentar a temperatura do planeta. A isto chámaselle quecemento global.

Test 1. a.

2. a.

3. a.

4. b.

5. a.

6. b.

7. c.

8. c.

9. b.

10. a.


1. Marca cun X o debuxo que mellor represente como vemos.


A luz percorre 300.000 quilómetros nunha hora. A luz viaxa en todas as direccións. Os obxectos translúcidos son aqueles que a luz atravesa con facilidade. A luz viaxa en liña recta.

3. Observa o debuxo e explica que fenómeno relacionado coa luz se produce.

4. Marca un X na casa correspondente.

Opaco Translúcido Transparente

Madeira

Auga

Plástico

5. Observa a imaxe e debuxa onde se formará a sombra.

Control 8 A luz

Nome Data


6. Explica cun exemplo en que consiste a refracción da luz.


•

•

8. De que cor se ve un obxecto que reflicte a luz azul?, por que?

9. Explica por que non é correcto o seguinte texto.

10. Que cores absorbe un obxecto de cor verde? E que cores reflicte? Contesta.

Os obxectos brancos son os que absorben a luz de todas as cores e non a reflicten, mentres que os obxectos negros son os que reflicten toda a luz que reciben.

raio de luz prisma arco da vella

rubio verde básicos azul



1. Vemos os obxectos porque: a. a luz reflicte neles e chega aos ollos. b. a luz atravésaos. c. a luz fainos brillantes.

2. A luz viaxa: a. en todas as direccións e paralelamente. b. en dúas direccións e en liña recta. c. en todas as direccións e en liña recta.

3. Os cristais son: a. opacos. b. transparentes. c. translúcidos.

4. As sombras fórmanse porque: a. a luz viaxa en liña recta. b. a luz transparéntase. c. a luz reflíctese nos espellos.

5. A reflexión da luz é o rebote que experimenta a luz ao bater cun obxecto: a. opaco. b. translúcido. c. transparente.

6. A luz viaxa a unha velocidade de: a. 300.000 metros ao segundo. b. 300.000 quilómetros á hora. c. 300.000 quilómetros ao segundo.

7. A luz branca está formada: a. por luz rubia, amarela e verde. b. por luz de todas as cores. c. por luz branca.

8. As cores básicas da luz son: a. rubio, verde, azul. b. rubio, verde, branco. c. rubio, amarelo, azul.

9. Os obxectos que reflicten por igual a luz de todas as cores son: a. negros. b. rubios. c. brancos.

10. Os obxectos a través dos cales se pode ver a luz son: a. transparentes. b. translúcidos. c. opacos.

Test 8

A luz

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Entender como se propaga a luz e como se produce a visión.

C T C T C

• Coñecer as características e as propiedades da luz. C

T T

• Distinguir entre corpos opacos, translúcidos e transparentes. T C T

• Comprender como se forma a sombra. T C

• Saber que a luz branca está composta por todas as cores. C

T

• Coñecer as cores básicas da luz. C T

• Comprender e explicar como os obxectos absorben e reflicten a luz.

C C

T C


1. R. G.

2. F, V, F, V.

3. A refracción da luz, porque a luz ao pasar do aire á auga cambia de dirección e dá a sensación de que o lapis estivese roto.

4. Madeira: opaco. Auga: transparente. Plástico: translúcido.

5. R. G.

6. A refracción é o cambio de dirección da luz ao pasar por un material transparente. Por exemplo; cando un raio de luz atravesa un prisma de vidro, a luz cambia de dirección ao entrar no prisma e ao saír.

7. R. M. Cando un raio de luz branca atravesa un prisma, vense as cores do arco da vella. As cores básicas da luz son rubio, verde, azul.

8. Un obxecto de cor azul vese azul porque absorbe a luz de todas as cores excepto a luz de cor azul, que se reflicte e chega ata os nosos ollos.

9. Este texto non é correcto porque son os obxectos negros os que absorben a luz de todas as cores e non a reflicten, e non os obxectos brancos, que son os que reflicten toda a luz que reciben.

10. Un obxecto de cor verde absorbe a luz de todas as cores excepto a luz de cor verde, que é a que reflicte.

Test 1. a.

2. c.

3. b.

4. a.

5. a.

6. c.

7. b.

8. a.

9. c.

10. a.



• Conxunto de municipios próximos con características similares.

• Territorio constituído por unha ou máis localidades gobernadas por un concello.

• Territorio formado por moitos municipios maior ca unha comarca.

2. Escribe dous servizos comarcais.

3. Observa o debuxo e explica que tipo de comarca é.

4. Explica que é unha cabeceira comarcal.

5. Que tipos de comarcas hai en función da actividade que realiza a súa poboación? Enumera.

• •

• •

•

Control 9 O territorio onde vivimos

Nome Data


6. Explica como está organizado o territorio de España.

7. Cales son os símbolos dunha Comunidade Autónoma? Contesta.


As Comunidades Autónomas están formadas por unha soa provincia. Cada Comunidade Autónoma ten a súa propia historia, os seus costumes... As Comunidades Autónomas teñen un territorio definido. Todas as Comunidades teñen a mesma capital.

9. Completa a táboa.

COMUNIDADES AUTÓNOMAS

Nome Capital Provincias

Andalucía

A Rioxa

Estremadura

Cantabria

10. Completa cos datos da túa Comunidade Autónoma.

• Nome:

• Capital:

• Límites:

• Provincias que a integran:



1. España está formada por: a. 15 Comunidades Autónomas e 2 Cidades Autónomas. b. 17 Cidades Autónomas e 2 Comunidades Autónomas. c. 17 Comunidades Autónomas e 2 Cidades Autónomas.

2. O conxunto de territorios próximos con características similares forma: a. un municipio. b. unha comarca. c. unha provincia.

3. O municipio onde se concentran os servizos comarcais é: a. a capital comarcal. b. a cidade comarcal. c. a cabeceira comarcal.

4. As dúas Cidades Autónomas que integran España son: a. Canarias e Illas Baleares. b. Ceuta e Melilla. c. Cataluña e Estremadura.

5. Os concellos gobernan: a. as provincias. b. as comarcas. c. os municipios.

6. Todas as Comunidades Autónomas comparten: a. a capital. b. o himno. c. as leis e as institucións do Estado.

7. As Comunidades insulares que integran España son: a. dúas. b. tres. c. unha.

8. A cidade na que se encontran as institucións de goberno dunha provincia é a: a. localidade. b. capital. c. cabeceira comarcal.

9. Unha Comunidade Autónoma está formada por: a. unha ou varias provincias. b. 2 Cidades Autónomas e 17 provincias. c. 2 Cidades Autónomas e 17 comarcas.

10. Os símbolos das Comunidades Autónomas son: a. o escudo, a poboación e o territorio. b. o escudo, a bandeira e a capital. c. o escudo, a bandeira e o himno.

Test 9 O territorio onde vivimos

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Saber que é un municipio e unha provincia e como se organizan. C

T T

• Saber que é unha comarca e como está organizada. C C

T C T C C

• Explicar como está organizado o territorio español. T T C T C

• Coñecer como se organizan as Comunidades Autónomas. T C C T T

• Completar unha ficha coas características de Galicia. C


1. Comarca. Municipio. Provincia.

2. R. M. Hospitais. Mercados.

3. Esta comarca é de montaña porque a paisaxe na que están situados os distintos municipios que forman a comarca é de montaña.

4. Unha cabeceira comarcal é o municipio mellor comunicado dunha comarca, no que se concentran os servizos comarcais.

5. Comarcas agrícolas. Comarcas gandeiras. Comarcas pesqueiras. Comarcas industriais. Comarcas turísticas.

6. O territorio de España está organizado en dezasete Comunidades Autónomas e as Cidades Autónomas de Ceuta e Melilla.

7. Os símbolos dunha Comunidade Autónoma son o escudo, a bandeira e o himno.

8. F, V, V, F.

9. Andalucía: Sevilla; Huelva, Sevilla, Córdoba, Xaén, Granada, Almería, Cádiz e Málaga A Rioxa: Logroño; A Rioxa. Estremadura: Mérida; Cáceres e Badaxoz. Cantabria: Santander; Cantabria.

10. Galicia; Santiago de Compostela; Principado de Asturias, Castela e León, Portugal, Oceáno Atlántico, Mar Mediterráneo; A Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra.

Test 1. c.

2. b.

3. c.

4. b.

5. c.

6. c.

7. a.

8. b.

9. a.

10. c.


1. Observa o mapa e colorea o territorio que pertence a Galicia. 2. Contesta.

• En que se diferencian as paisaxes de interior das paisaxes de costa?

• En Galicia hai paisaxes de interior? Pon un exemplo.

3. Describe o relevo de Galicia.

Control 10 As paisaxes

Nome Data


4. Cal é a cima máis elevada de Galicia? Escribe o nome e indica onde se encontra.

5. Cal é o principal río que atravesa Galicia? Escribe o nome.

6. É correcta a seguinte afirmación? Explica por que. O clima é igual en todo o territorio de Galicia.

7. Para saber como é o clima dun lugar, en que dous elementos nos fixamos?

8. Que tipo de clima ten Galicia? Cales son as súas variantes?.

9. Que fauna é característica de Galicia? Explica.

10. Escribe o nome de cinco especies vexetais de Galicia. • •

• •

•



1. As paisaxes de interior teñen: a. montañas e chairas. b. illas e cabos. c. océanos e baías.

2. Unha grande extensión de terreo chan é unha: a. montaña. b. serra. c. chaira.

3. Os terreos altos e rochosos situados na costa son: a. acantilados. b. praias. c. serras.

4. Unha baía é: a. unha parte de terra que entra no mar. b. unha porción de terra rodeada de auga por todas as partes. c. unha entrada do mar na terra.

5. As correntes continuas de auga son: a. océanos. b. ríos. c. mares.

6. O percorrido dun río chámase: a. leito. b. caudal. c. curso.

7. Varias montañas aliñadas forman: a. un acantilado. b. unha praia. c. unha serra.

8. O conxunto de animais característico dunha zona é: a. a fauna. b. a flora. c. o zoo.

9. O tempo que adoita facer nun lugar ao longo de varios anos é: a. o tempo. b. a calor. c. o clima.

10. Os lagos artificiais que se constrúen para almacenar a auga dos ríos son: a. os encoros. b. os acantilados. c. as augas subterráneas.

Test 10 As paisaxes

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Identificar Galicia nun mapa de España. C

• Distinguir os trazos característicos do relevo de montaña, de chaira e de costa. T C

T T T T

• Identificar o relevo de Galicia. C C C

• Saber que é un río e identificar os seus elementos. T T T

• Recoñecer os ríos que atravesan Galicia. C

• Coñecer as diferenzas entre tempo e clima e recoñecer as características do clima de Galicia.

C C C T

• Coñecer as características da fauna e da flora de Galicia.

T C C


Solucións Control

1. R. G.

2. As paisaxes de interior son as que están afastadas do mar e poden ser de montaña ou de chaira, mentres que as paisaxes de costa son as que están preto do mar. R M. A paisaxe da Terra Chá.

3. En Galicia observamos tres zonas diferenciadas: montañas e vales, zonas baixas e costa.

4. O pico máis alto é Pena Trevinca con 2.124 metros Encóntrase entre as Provincias de Ourense, León e Zamora.

5. O río Miño.

6. Esta afirmación non é correcta porque o clima non é igual en todo o territorio, senón que varía dunhas zonas a outras.

7. Nas temperaturas e nas precipitacións.

8. Galicia ten un clima atlántico. Distínguense o de interior, o dos vales do Miño e Sil, o de montaña e do zona próxima á costa.

9. R. M. Nas montañas viven animais, como o lobo e os miñatos. Nas zonas baixas, lebres, rulas e serpes. Na costa, gaivotas, peixes e mariscos.

10. R. M. Carballos, castiñeiros, faias, bidueiros e salgueiros.

Test 1. a.

2. c.

3. a.

4. c.

5. b.

6. c.

7. c.

8. a.

9. c.

10. a.


1. Define os seguintes conceptos.

2. Que diferenza hai entre inmigrante e emigrante? Explica.

3. Cando aumenta a poboación dun lugar? Explica.

4. Le o texto e risca o erro que se produciu.

O crecemento natural é a diferenza entre os inmigrantes que chegan e os emigrantes que marchan.

■ Agora, escribe correctamente o texto.

5. Observa o debuxo e explica se a poboación aumenta ou diminúe.

Control 11 A poboación e as tradicións

Nome Data

padrón

censo


6. Que é o crecemento natural? Contesta.

7. Como se reparte a poboación en Galicia? Describe.

8. Que son as tradicións? Explica.

9. Observa os debuxos e escribe debaixo a que tipo de tradición fan referencia. 10. Completa o esquema cun exemplo en cada caso.

As tradicións de Galicia

baile

exemplo

construción

exemplo

comida típica

exemplo

festa

exemplo



1. A poboación dun lugar coñécese a través de: a. o censo e o padrón. b. o rexistro de nacementos. c. o rexistro de defuncións.

2. A diferenza entre os habitantes que nacen e os que morren é: a. a natalidade. b. o crecemento natural. c. a mortalidade.

3. Os costumes que existen nun lugar desde hai moito tempo son: a. as festas. b. os monumentos. c. as tradicións.

4. A forma tradicional de elaborar un prato típico é: a. a dieta. b. a comida típica. c. o menú.

5. A lista dos habitantes que viven nun municipio é: a. o padrón. b. o censo. c. o rexistro.

6. O crecemento migratorio é: a. a diferenza entre os que nacen e os que morren. b. a diferenza entre os que nacen e os inmigrantes. c. a diferenza entre os inmigrantes que chegan e os emigrantes que marchan.

7. A poboación dun lugar medra cando: a. hai menos nacementos e máis mortes. b. hai menos inmigrantes e máis emigrantes. c. hai máis nacementos e chegan máis inmigrantes.

8. O censo elabórase cada: a. ano. b. dous anos. c. dez anos.

9. A persoa que chega a un lugar para vivir nel é: a. un turista. b. un emigrante. c. un inmigrante.

10. Os bailes, as construcións, as festas e os pratos típicos dun lugar son: a. os festexos. b. as tradicións. c. as lendas.

Test 11 A poboación e as tradicións

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Definir os conceptos de padrón e de censo. C T

T T

• Diferenciar entre inmigración e emigración. C T

• Coñecer as causas que explican o aumento ou a diminución da poboación. C C T

• Saber e explicar que é o crecemento natural e que é o crecemento migratorio. T C C

T

• Coñecer as características da poboación de Galicia. C

• Saber que son as tradicións. T T C C T

• Recoñecer as tradicións de Galicia.

C

C: Control; T: Proba tipo test. Solucións

Control 1. O padrón é a lista dos habitantes dun municipio.

O censo é a lista dos habitantes dun municipio, unha provincia ou un país.

2. Inmigrante é a persoa que chega a unha localidade para vivir nela, mentres que emigrante é a persoa que abandona unha localidade para vivir noutra.

3. A poboación dun lugar aumenta cando se producen máis nacementos ca defuncións e hai máis inmigrantes ca emigrantes.

4. O crecemento migratorio é a diferenza entre os inmigrantes que chegan e os emigrantes que marchan.

5. A poboación aumenta porque hai máis nacementos ca defuncións e hai máis inmigrantes ca emigrantes.

6. O crecemento natural é a diferenza entre os habitantes que nacen e os habitantes que morren nun ano.

7. Hai zonas con moita poboación na costa e nas cidades. Hai zonas de pouca poboación nas áreas do leste das provincias de Ourense e Lugo.

8. As tradicións son os costumes que existen nun lugar desde hai moito tempo.

9. Construción; comida típica; danzas.

10. R. M. Baile: a muiñeira. Construción: o hórreo. Comida típica: a empanada. Festa: o Entroido

Test 1. a.

2. b.

3. c.

4. b.

5. a.

6. c.

7. c.

8. c.

9. c.

10. b.


1. Observa os debuxos e escribe debaixo o traballo ao que se refiren

e o sector ao que pertencen.

2. Escribe dúas actividades deste sector de traballo.

3. Que actividades do sector primario se realizan en Galicia? Escribe.

4. Observa o debuxo e redacta un texto explicando de que actividade se trata, a que sector pertence e en que consiste.

5. Que tipo de industrias hai en Galicia? Explica.

Control 12 O traballo

Nome Data

sector secundario


• Que sector ten máis importancia en Galicia?, por que?

• Que sector ten menos importancia en Galicia?, por que?

6. Explica.

7. Completa. • Os servizos préstanse, sobre todo, en bancos

e caixas de aforros.

• Os servizos danse nos colexios, institutos ou universidades.

• Os servizos danse en centros de saúde e hospitais.

8. A actividade turística é importante en Galicia? Cales son os atractivos turísticos? Explica.

9. Enumera tres medios de transporte que hai en Galicia.

10. Completa o esquema coas actividades que comprende cada sector.

O traballo en Galicia

Sector primario

comprende

Sector secundario

comprende

Sector terciario

comprende



1. Os traballos que obteñen produtos da natureza pertencen ao sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

2. No sector secundario inclúense os traballos: a. que prestan servizos. b. que transforman as materias primas en produtos elaborados. c. que obteñen produtos da natureza.

3. A construción forma parte do sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

4. O desprazamento de persoas para coñecer outros lugares é: a. o turismo. b. a inmigración. c. a emigración.

5. A artesanía forma parte do sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

6. O sector terciario tamén se coñece co nome de: a. sector secundario. b. sector primario. c. sector servizos.

7. Os servizos educativos ofrécense en: a. colexios. b. museos. c. mercados.

8. En Galicia ten moita importancia: a. a minaría. b. a gandaría. c. a construción.

9. O comercio forma parte do sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

10. As zonas onde se agrupan as industrias chámanse: a. periferia. b. servizos industriais. c. polígonos industriais.

Test 12 O traballo

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer as características e as actividades que integran cada un dos sectores económicos.

C T

C T T C T C

T C T T T

• Identificar as actividades do sector primario en Galicia. C C

• Coñecer que actividades do sector secundario se dan Galicia. C C T

• Saber que é o turismo e recoñecer a importancia que ten en Galicia. T C

• Coñecer como e cales son os transportes de Galicia. C

• Completar un esquema coas actividades que comprenden os sectores económicos en Galicia.

C


1. Agricultura/sector primario; zapateiro/sector secundario; camareiro/ sector servizos ou terciario.

2. R. L.

3. A agricultura, a gandaría, a pesca e a minaría.

4. A actividade que se pode observar na ilustración é a de construción, que pertence ao sector secundario e que consiste na edificación de vivendas ou obras públicas.

5. R. M. Alimentarias, do automóbil, téxtil, química, naval, da madeira e de materiais de construción.

6. R. M. O sector que máis importancia ten é o terciario, porque é no que máis poboación traballa. O sector que ten menos importancia é o primario, porque é no que traballan menos persoas.

7. Financeiros. Educativos. Sanitarios.

8. Si, o turismo é importante. Son atractivos as paisaxes, os monumentos e as tradicións.

9. Barco, avión e tren.

10. Sector primario: agricultura, gandaría, pesca e minaría. Sector secundario: construción e industria. Sector terciario: servizos comerciais, empresariais, financeiros, educativos, sanitarios e turismo.

Test 1. a.

2. b.

3. b.

4. a.

5. b.

6. c.

7. a.

8. c.

9. c.

10. c.


1. Explica en que se diferencian as eleccións autonómicas

das eleccións xerais.

2. Escribe en cada caso se se trata dun dereito ou dun deber.

• Respectar a correspondencia dos demais.

• Recibir unha educación de calidade.

• Expresar publicamente as nosas ideas.

• Cumprir as leis.


En España, todas as persoas teñen os mesmos dereitos e deberes. A Constitución é a lei máis importante do Estado español. Os españois aprobaron a Constitución nun referendo celebrado en 2008. As principais institucións do Estado español son o Parlamento, o Goberno e o concello.

4. Relaciona. 5. Escribe o nome da institución da Comunidade ou Cidade Autónoma encargada

das seguintes funcións.

• Elabora ou propón as leis. • Toma as decisións necesarias para

o funcionamento da Comunidade ou Cidade.

Control 13 As institucións políticas

Nome Data

Estatuto

Constitución

Estado

Comunidade Autónoma


6. Explica que quere dicir a seguinte afirmación. «O voto é libre, secreto e universal.»

7. Enumera tres formas de participación cidadá.

•

•

•

8. Cales son as institucións de Galicia? Escribe.

9. Contesta. • Quen elixe os membros do Parlamento de Galicia?

• Quen elixe o presidente da Xunta de Galicia?

• Quen elixe os conselleiros da Xunta de Galicia?

10. Completa o seguinte esquema.

Os ou as

A Xunta de Galicia

está formado por

Dirixe o Goberno

O ou a



1. España é un Estado: a. democrático. b. público. c. privado.

2. Os dereitos e deberes dos españois recóllense en: a. as ordenanzas dos concellos. b. a Constitución. c. os programas políticos.

3. A Xunta de Galicia está formado polo presidente, o vicepresidente e: a. os alcaldes. b. os ministros. c. os conselleiros.

4. A actual Constitución española aprobouse en: a. 2008. b. 1968. c. 1978.

5. Os gobernantes das Comunidades Autónomas elíxense nas eleccións: a. xerais. b. autonómicas. c. europeas.

6. Os símbolos dunha Comunidade Autónoma son: a. o nome, a capital e os límites. b. a bandeira, o escudo e o himno. c. os deputados e as deputadas.

7. A lei máis importante nunha Comunidade ou Cidade Autónoma é: a. a Constitución. b. o Estatuto. c. as ordenanzas municipais.

8. As agrupacións de persoas que defenden as mesmas ideas sobre a forma de gobernar son: a. os partidos políticos. b. os programas electorais. c. as asociacións de consumidores.

9. Os representantes das institucións europeas elíxense nas: a. eleccións autonómicas. b. eleccións xerais. c. eleccións europeas.

10. As eleccións xerais celébranse cada: a. tres anos. b. catro anos. c. cinco anos.

Test 13 As institucións políticas

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer en que tipo de eleccións se elixen os representantes do Estado, das autonomías, dos municipios e do Parlamento europeo.

C T C

T T

• Saber que é a Constitución, cal é o seu contido e cando foi aprobada. C

T C T C

• Comprender que España é un Estado democrático. T C

• Coñecer que o Estatuto de Autonomía é a lei máis importante da Comunidade Autónoma e cal é o seu principal contido.

C T T

• Identificar as principais institucións españolas e autonómicas. C C C

• Enumerar e identificar distintas formas de participación cidadá. C T

• Coñecer como está formado o goberno de Galicia e completar un esquema.

T C


1. Nas eleccións autonómicas elíxense os gobernantes das institucións da Comunidade Autónoma, mentres que nas eleccións xerais elíxense os gobernantes do Estado.

2. Deber. Dereito. Dereito. Deber.

3. V, V, F, F. 4. Estatuto – Comunidade Autónoma.

Constitución – Estado. 5. Parlamento.

Xunta de Galicia. 6. O voto é libre porque ninguén pode ser obrigado a votar un partido político,

é segredo porque ninguén está obrigado a comunicar a quen votou e é universal porque todos os cidadáns maiores de idade teñen dereito a votar.

7. R. M. Asociacións de veciños; asociacións de consumidores; sindicatos. 8. O Parlamento de Galicia e a Xunta de Galicia. 9. Os cidadáns maiores de idade da Comunidade Autónoma.

Os membros do Parlamento. O presidente ou a presidenta da Xunta de Galicia.

10. Presidente/presidenta. Vicepresidente/ vicepresidenta, Conselleiros e Conselleiras– que se ocupan das diferentes áreas do Goberno.

Test 1. a.

2. b.

3. c.

4. c.

5. b.

6. b.

7. b.

8. a.

9. c.

10. b.


1. Ordena de máis antigo a máis moderno con 1, 2 e 3.

2. Marca con X as oracións verdadeiras. Despois, transforma as oracións falsas para que sexan verdadeiras.

Os romanos navegaban en carabelas. Os cabaleiros vivían en domus. Os primeiros seres humanos facían ferramentas con madeira ou con óso. Os romanos construían templos para levar auga ás cidades.

3. Que edificios de espectáculos tiñan os romanos? Contesta. 4. Completa o esquema. 5. Que tipo de construcións son? Explica.

• Domus

• Ínsulas

Control 14 A vida hai miles de anos

Nome Data

Na época dos cabaleiros

as persoas vivían en: as persoas desprazábanse en: deixáronnos:


templo calzada anfiteatro

6. Como son as igrexas románicas? E as góticas?

7. Como eran as casas dos campesiños en tempos dos cabaleiros? Explica.

8. Observa a ilustración e contesta.

• Que edificio é?

• Onde está situado? Por que?

• Que elementos podes ver?

9. Rodea o obxecto que se usaba hai moitos miles de anos. Despois, explica por que rodeaches ese obxecto.

10. Relaciona cada palabra coa súa definición.

• Estrada de pedra. • Edificio dedicado á loita de gladiadores. • Edificio dedicado a un deus.



1. Os primeiros seres humanos establecéronse: a. preto das ínsulas. b. preto dos castelos c. preto dos ríos.

2. Os primeiros seres humanos vivían en: a. aldeas. b. covas. c. mosteiros.

3. Os primeiros seres humanos realizaron: a. anfiteatros e templos. b. pinturas, ferramentas sinxelas e cerámicas. c. castelos e cidades.

4. A lingua dos romanos era: a. o romano. b. o italiano. c. o latín.

5. Nos castelos residían: a. os cabaleiros. b. os campesiños. c. os romanos.

6. A roda inventárona: a. os primeiros seres humanos. b. os romanos. c. os cabaleiros.

7. As vilas romanas estaban: a. preto dos castelos. b. preto dos ríos. c. no campo.

8. As termas eran: a. edificios para as loitas de feras. b. edificios parecidos aos balnearios. c. edificios para as carreiras de carros.

9. As cidades romanas estaban unidas por estradas de pedra chamadas: a. camiños de pedra. b. calzadas. c. autopistas.

10. As bóvedas son: a. unha especie de barcos de vela. b. unhas igrexas de pedra. c. uns teitos de pedra con forma curva e abombada.

Test 14 A vida hai miles de anos

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer como vivían e se desprazaban os primeiros seres humanos e recoñecer algúns recordos desta época que se conservaron.

CT

C T T T C

• Coñecer como vivían e se desprazaban os romanos hai 2.000 anos e recoñecer algúns recordos desta época que se conservaron.

C C C T C T T T C

• Coñecer como vivían e se desprazaban as persoas hai 1.000 anos, nos tempos dos cabaleiros, e recoñecer algúns recordos desta época que se conservaron.

C C C T C C C T


1. 3, 1 e 2. 2. F, F, V, F.

Os romanos navegaban en barcos de vela. Os cabaleiros vivían en castelos. Os romanos construían acuedutos para levar auga ás cidades.

3. Os edificios para espectáculos dos romanos eran teatros, anfiteatros e circos.

4. As persoas vivían en castelos (cabaleiros) ou aldeas (campesiños). As persoas desprazábanse a pé, en cabalos, en carro ou en barcos de vela. Deixáronnos igrexas románicas e góticas.

5. Domus: casas unifamiliares onde habitaban as persoas ricas en época dos romanos. Ínsulas: vivendas de varios pisos onde vivían as persoas pobres en época dos romanos.

6. As igrexas románicas teñen os muros grosos e poucas ventás. As igrexas góticas son máis altas e os muros son menos grosos e con enormes ventás.

7. As casas dos campesiños eran de madeira ou de barro, tiñan un só cuarto, en que comía e durmía toda a familia.

8. Un castelo. Nun alto, para protexerse dos ataques. Pódense ver murallas e torres de defensa.

9. Hai que rodear a vasilla de cerámica. Porque hai moitos miles de anos utilizaban este tipo de vasillas que facían con arxila.

10. Estrada de pedra – calzada. Edificio dedicado á loita de gladiadores – anfiteatro. Edificio dedicado a un deus – templo.

Test 1. c.

2. b.

3. b.

4. c.

5. a.

6. a.

7. c.

8. b.

9. b.

10. c.


1. Escribe o que saibas dos seguintes inventos.

• Imprenta:

• Barco de vapor:

• Tren de alta velocidade:

2. Le e escribe hai 500 anos, hai 200 anos ou na actualidade segundo corresponda. • Os obreiros vivían en barrios con rúas estreitas,

sen asfaltar e sen sumidoiros.

• As persoas ricas vivían en grandes pazos.

• As persoas residen en edificios de varias plantas ou en casas unifamiliares.

3. Completa o esquema.

4. Di que modernizaron o compás e a carabela.

5. Por que medraron tanto as cidades hai 200 anos? Contesta.

Control 15 A vida hai centos de anos

Nome Data

Hai 500 anos

as persoas vivían en: as persoas desprazábanse: deixáronnos:


6. Que novos transportes apareceron hai uns 200 anos? Contesta.

7. Enumera tres descubrimentos de hai uns 200 anos. •

•

•

8. Observa a ilustración, le o texto e risca as palabras que non correspondan.

9. Escribe V, se é verdadeiro, ou F, se é falso. Despois, transforma as oracións falsas para que sexan verdadeiras.

Hai 500 anos, a máquina de vapor modernizou os transportes. Hai 200 anos, os talleres dos artesáns substituíronse por fábricas. Hai 200 anos, construíron edificios con ferro, cristal e formigón armado. Hai 500 anos, inventáronse a televisión por satélite e a Internet.

10. Ordena de máis antigo a máis moderno.

Hai 500/5.000 anos os artesáns vivían

nas cidades/aldeas. As súas casas

adoitaban ter dúas/catro plantas. Na planta

baixa/superior encontrábanse os cuartos

principais/talleres. Na planta baixa/superior

situábanse as cuartos onde vivía a familia

do artesán.



1. Hai 500 anos, os médicos, os banqueiros e os artesáns vivían: a. nas cidades. b. nas aldeas. c. nos barrios marxinais.

2. A imprenta inventouse hai: a. 1.000 anos. b. 500 anos. c. 200 anos.

3. Hai uns 200 anos, apareceron: a. os castelos. b. as fábricas. c. os anfiteatros.

4. A máquina de vapor inventouse hai: a. 1.000 anos. b. 500 anos. c. 200 anos.

5. As vacinas son un descubrimento: a. actual. b. de hai 500 anos. c. de hai 200 anos.

6. Hai 500 anos: a. apareceu o ferrocarril. b. a navegación tivo un gran desenvolvemento. c. había avións capaces de voar dun continente a outro.

7. Un invento da actualidade é: a. a imprenta. b. a radio. c. a Internet.

8. Hai 500 anos, as casas dos artesáns tiñan: a. dúas plantas: na planta baixa estaba o taller e na planta alta, a vivenda. b. unha planta: diante estaba a vivenda e detrás, o taller. c. dous cuartos: un para o artesán e outro para o taller.

9. Hai 200 anos, nas fábricas traballaban: a. os artesáns . b. os obreiros. c. os mercadores.

10. Hai 500 anos, os campesiños vivían en: a. os barrios residenciais. b. os barrios marxinais. c. as aldeas.

Test 15 A vida hai centos de anos

Nome Data



Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer como vivían e se desprazaban as persoas hai 500 anos e recoñecer algúns recordos desta época que se conservaron.

C T

C T

C T C C T

• Coñecer como vivían e se desprazaban as persoas hai 200 anos e recoñecer algúns recordos desta época que se conservaron.

C C C T T C

T C C T C T

• Coñecer como viven e se desprazan as persoas na actualidade e recoñecer algúns elementos desta época.

C C T C

• Identificar diferentes obxectos de distintos períodos, desde os primeiros seres humanos ata os nosos días.

C


1. Imprenta: máquina que se inventou hai uns cincocentos anos que permitía facer libros en pouco tempo. Barco de vapor: barco máis rápido ca o de vela porque non dependía do vento para moverse. Tren de alta velocidade: tren que permite percorrer longas distancias en pouco tempo.

2. Hai 200 anos. Hai 500 anos. Na actualidade.

3. As persoas vivían en pazos (persoas ricas), en casas modestas (artesáns e mercadores) e en aldeas (campesiños). As persoas desprazábanse a pé, en cabalo, en carrozas e en barcos de vela, como as carabelas. Deixáronnos obras artísticas como construcións, esculturas e pinturas; e a imprenta.

4. O compás e a carabela modernizaron a navegación. 5. Hai 200 anos as cidades creceron porque moitos campesiños

abandonaron o campo para traballar nelas. 6. Hai 200 anos apareceron os barcos de vapor e o ferrocarril. 7. R. M. A electricidade; o teléfono e a radio. 8. Uns 500 anos.

Artesán, mercador. Dúas plantas, talleres, almacéns, onde vivían.

9. F, V, V, F. Hai 200 anos, a máquina de vapor modernizou os transportes. Na actualidade, inventouse a televisión por satélite e a Internet.

10. 2, 4, 1, 3.

Test 1. a.

2. b.

3. b.

4. c.

5. c.

6. b.

7. c.

8. a.

9. b.

10. c.


1. Completa o esquema do aparello

dixestivo.

2. Completa este texto sobre o aparello circulatorio.

«O aparello circulatorio encárgase de que o circule

continuamente por todo o corpo. O sangue circula

polos , impulsado polo .» 3. Indica dous nutrientes que nos proporciona cada un destes alimentos.

4. Cales son os hábitos saudables? Escribe.

5. Completa o esquema das partes da flor.

Avaliación do primeiro trimestre

Nome Data


6. Como poden ser os froitos? Explica.

7. Relaciona as tres columnas.

8. Indica como interveñen o vento e a auga na formación do solo.

9. É o mesmo medio físico ca ecosistema? Explica. 10. Completa con frechas e con nomes este esquema da cadea alimentaria.

Despois, responde.

• Que seres vivos do debuxo son os produtores?

• Que seres vivos son os consumidores?

minerais

rochas

granito

cuarzo

son os materiais dos que están feitas as rochas

forman a parte sólida da Terra



1. A traquea forma parte do aparello: a. dixestivo. b. respiratorio. c. circulatorio.

2. O órgano encargado de impulsar o sangue por todo o corpo é: a. o ril. b. o corazón. c. o pulmón.

3. Unha dieta saudable debe ser:

a. doce e salgada. b. equilibrada e desproporcionada. c. equilibrada e suficiente.

4. As verduras proporciónannos:

a. vitaminas, minerais e fibra. b. proteínas e calcio. c. hidratos de carbono e vitaminas.

5. A parte da planta que medra sobre a terra e pode ser leñosa ou herbácea é: a. a raíz. b. as follas. c. o talo.

6. As plantas toman dióxido de carbono: a. polas follas. b. polo talo. c. pola raíz.

7. As rochas están formadas por: a. granito. b. mármore. c. minerais.

8. A capa do solo que non ten case auga é: a. a superior. b. a intermedia. c. a inferior.

9. Todo aquilo que non son seres vivos, pero que afecta aos seres vivos, como a temperatura, a auga, o solo ou as rochas, forma: a. o medio físico. b. o ecosistema. c. o clima.

10. Os bosques, as pradarías e os desertos son: a. ecosistemas terrestres. b. ecosistemas naturais. c. ecosistemas acuáticos.

Test

Avaliación do primeiro trimestre

Nome Data


Control 1. R. G. 2. Sangue. Vasos sanguíneos. Corazón. 3. Leite: proteínas e calcio. Mazá: vitaminas e fibra. Feixóns: hidratos

de carbono e proteínas. 4. Os hábitos saudables son a hixiene, o descanso, o deporte, a postura

correcta e a alimentación saudable. 5. R. G. 6. Os froitos poden ser carnosos, que son zumarentos e teñen moita auga

no seu interior; e secos, que teñen pouca auga. 7. Minerais – son os materiais dos que están feitas as rochas – cuarzo.

Rochas – forman a parte sólida da Terra – granito. 8. O solo fórmase grazas á intervención da auga e do vento, que van

desgastando e rompendo as rochas en pequenos anacos. 9. Non é o mesmo xa que o medio físico é un compoñente do ecosistema.

10. R. G. As plantas. O rato e a aguia.

Avaliación do primeiro trimestre Criterios de avaliación

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Coñecer os órganos que forman o aparello dixestivo e localizalos nun debuxo. C

• Identificar algúns órganos do aparello respiratorio. T

• Saber en que consiste a circulación do sangue. C

T

• Saber como debe ser unha dieta saudable. T

• Identificar os nutrientes que aportan determinados alimentos. C T

• Enumerar os hábitos saudables. C

• Identificar as partes dunha planta. T

• Saber como se alimentan as plantas. T

• Coñecer as partes dunha flor. C

• Explicar que tipos de froitos hai. C

• Saber que é unha rocha e un mineral e identificalos. C

T

• Saber que é o solo, coñecer a súa composición e explicar como se forma. C

T

• Coñecer os compoñentes dun ecosistema e os tipos que hai. C

T T

• Completar unha cadea alimentaria. C


Solucións

Test 1. b.

2. b.

3. c.

4. a.

5. c.

6. a.

7. c.

8. c.

9. a.

10. a.


1. Que contén máis masa, a xerra ou o vaso? Observa o debuxo e contesta.

2. Cando se producen? Explica. • As mesturas:

• Os cambios de estado:

• Os cambios químicos:

3. Como actúan e como poden ser as forzas? Explica.

4. En que se diferencian as fontes de enerxía renovables das fontes de enerxía non renovables? Explícao e pon un exemplo de cada caso.

5. Explica como poden ser os obxectos segundo se comporten fronte á luz.

6. Como sabemos que a luz branca está formada pola mestura de luces de todas as cores? Explica.

Avaliación do segundo trimestre

Nome Data


7. Como está organizado o territorio de España? Explica.

8. Observa o mapa e completa.

• Nome da túa Comunidade Autónoma:

• Capital:

• Límites:

• Provincias que a integran:

9. Describe o relevo de Galicia.

10. Explica como son a fauna e a flora de Galicia.



1. A cantidade de materia que ten un corpo é: a. a súa masa. b. o seu volume. c. o seu peso.

2. Cando a materia quece ou arrefría prodúcese: a. un cambio de estado. b. unha mestura. c. un cambio químico.

3. A forza da gravidade: a. fai que os obxectos sexan atraídos polo Sol. b. fai que os obxectos freen ou se deteñan. c. fai que os obxectos sexan atraídos pola Terra.

4. A enerxía que teñen os corpos en movemento é: a. a enerxía química. b. a enerxía mecánica. c. a enerxía eléctrica.

5. Cando a luz chega a un corpo opaco, prodúcese: a. a refracción da luz. b. a reflexión da luz. c. a repulsión da luz.

6. Un obxecto de cor vermella reflicte: a. luz de todas as cores. b. luz vermella. c. non reflicte ningún tipo de luz.

7. O territorio maior ca unha comarca formado por moitos municipios é unha: a. Comunidade Autónoma. b. provincia. c. localidade.

8. A dúas Cidades Autónomas son: a. Canarias e Illas Baleares. b. Ceuta e Melilla. c. Madrid e Melilla.

9. O percorrido dun río chámase: a. leito. b. caudal. c. curso.

10. O tempo que adoita facer nun lugar ao longo de varios anos é: a. o calor. b. a humidade. c. o clima.

Test

Avaliación do segundo trimestre

Nome Data


Control 1. A xerra ten máis masa porque ten maior cantidade de materia. 2. As mesturas prodúcense cando se unen dúas ou máis substancias.

Os cambios de estado prodúcense cando a materia quece ou arrefría. Os cambios químicos prodúcense cando unha substancia se transforma noutra.

3. As forzas actúan por contacto e a distancia e poden ser de atracción ou de repulsión.

4. As fontes de enerxía renovables son as que non se esgotan, por exemplo, o vento; e as non renovables, as que se esgotan a medida que se utilizan, por exemplo, o carbón.

5. Os obxectos, segundo se comporten fronte á luz, poden ser opacos, se a luz non os atravesa; translúcidos, se a luz os atravesa en parte; e transparentes, se a luz os atravesa con facilidade.

6. Porque se facemos pasar un raio de luz branca por un prisma de cristal veremos que aparecen as cores do arco da vella.

7. O territorio de España está organizado en 17 Comunidades Autónomas e as Cidades Autónomas de Ceuta e Melilla.

8. Galicia; Santiago de Compostela; Principado de Asturias, Castela e León, Portugal, océano Atlántico e mar Cantábrico.; A Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra.

9. R. L. 10. R. L.

Avaliación do segundo trimestre Criterios de avaliación

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Saber que é a masa e recoñecer que os obxectos teñen distinta masa.

C T

• Describir como se producen as mesturas, os cambios de estado e os cambios químicos. C

T

• Distinguir distintos tipos de forzas. C T

• Coñecer distintos tipos de enerxía. T

• Explicar con exemplos que son as fontes de enerxía renovables e as non renovables. C

• Saber como se produce a reflexión da luz. T

• Coñecer como se producen as sombras. C

• Explicar como a luz branca está formada por todas as cores. C

• Saber como se absorbe e reflicte a luz. T

• Identificar as características da provincia. T

• Saber como se organiza o territorio español. C T

• Identificar Galicia e saber cal é a súa capital, os seus límites e as provincias que a integran. C

• Describir o relevo, o clima e as augas de Galicia. C

T T

• Explicar como son a fauna e a flora de Galicia. C

C: Control; T: Proba tipo test. Solucións

Test 1. a.

2. a.

3. c.

4. b.

5. b.

6. b.

7. b.

8. b.

9. c.

10. c.


1. Explica a diferenza entre crecemento natural e crecemento migratorio.

2. Como se distribúe a poboación de Galicia? Describe.

3. Observa o debuxo e redacta un texto explicando de que actividade se trata, a que sector pertence e en que consiste.

4. Que tipos de industrias hai en Galicia? Explica.

5. En que eleccións se elixen estas persoas? Escribe. • Presidente de Goberno.

• Alcalde.

• Presidente de Comunidade ou Cidade Autónoma.

• Membro do Parlamento Europeo.

Avaliación do terceiro trimestre

Nome Data


6. Le as seguintes oracións e rodea a que é falsa. Despois, explica por que é falsa. • A Constitución é a lei máis importante do Estado español. • As principais institucións do Estado español son o Parlamento,

o Goberno e os Tribunais de Xustiza. • España é un Estado democrático, algunhas persoas teñen os mesmos

dereitos e deberes. • Os dereitos e deberes dos cidadáns recóllense na Constitución.

7. Completa a táboa.

Hai miles de anos

Hai 2.000 anos

Hai 1.000 anos

As persoas vivían en…

As persoas desprazábanse…

Deixáronnos…

8. Para que se utilizaban? Explica.

• Acueduto

• Templo

• Circo

9. Que era a carabela? Explica. 10. Como eran os barrios dos obreiros hai 200 anos? Contesta.



1. O censo e o padrón serven: a. para coñecer como son as comarcas. b. para coñecer a poboación dun lugar. c. para coñecer cantos partidos políticos hai.

2. A diferenza entre os habitantes que nacen e os que morren nun ano é: a. o crecemento migratorio. b. o crecemento natural. c. o crecemento inmigratorio.

3. Os traballos que obteñen produtos da natureza pertencen ao sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

4. A maior parte da poboación de Galicia traballa no sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

5. A Constitución española aprobouse en: a. 1987. b. 1978. c. 1998.

6. Nun Estado democrático: a. hai diferentes tipos de leis: unhas para homes e outras para mulleres. b. non existen sindicatos. c. os cidadáns elixen libremente os seus representantes.

7. En tempos dos romanos, as ínsulas eran: a. casas unifamiliares. b. casas no campo. c. edificios de varios pisos.

8. Hai 1.000 anos, os cabaleiros vivían: a. en cidades. b. en aldeas. c. en castelos.

9. Hai 500 anos, inventouse: a. a roda. b. a máquina de vapor. c. a imprenta.

10. Hai 200 anos, os talleres foron substituídos por: a. comercios. b. fábricas. c. bancos.

Test

Avaliación do terceiro trimestre

Nome Data


Control 1. Crecemento natural é a diferenza entre as persoas que nacen e que morren

nun ano e o crecemento migratorio é a diferenza entre os inmigrantes que chegan e os emigrantes que marchan.

2. A maioría da poboación vive nas cidades e na costa. No leste hai pouca poboación. 3. Na ilustración vese un vendedor, polo tanto trátase dunha actividade que está dentro

do sector terciario ou de servizos. 4. Alimentarias, do automóbil, da madeira, química, téxtil, naval e da construción. 5. Eleccións xerais. Eleccións municipais. Eleccións autonómicas.

Eleccións europeas. 6. A oración falsa é: España é un Estado democrático, algunhas persoas teñen

os mesmos dereitos e deberes. É incorrecta porque en España todos temos os mesmos dereitos e deberes.

7. Hai miles de anos: as persoas vivían en covas; desprazábanse a pé; deixáronnos pinturas, ferramentas sinxelas e obxectos de cerámica. Hai 2.000 anos: as persoas vivían en domus, ínsulas e vilas; desprazábanse a pé, a cabalo, en carros e en barcos de vela; deixáronnos importantes construcións, pinturas, mosaicos e o latín. Hai 1.000 anos: os cabaleiros vivían en castelos e os campesiños en aldeas; desprazábanse a pé, a cabalo, en carros e en barcos de vela; deixáronnos igrexas de estilo románico e de estilo gótico.

8. Acueduto: para transportar auga ás cidades. Templo: para os deuses. Circo: para as carreiras de carros.

9. Unha carabela era un barco de vela que se inventou hai uns 500 anos, moito máis rápido que resistía as tempestades e os ataques dos piratas.

10. Hai 200 anos, os barrios dos obreiros tiñan rúas estreitas, sen asfaltar e sen sumidoiros. As casas eran pequenas e estaban mal acondicionadas.

Avaliación do terceiro trimestre Criterios de avaliación

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Diferenciar crecemento natural e crecemento migratorio. C T

• Coñecer que é o censo e o padrón. T

• Describir como se distribúe a poboación en Galicia. C

• Saber cales son as actividades que integran os sectores primario e secundario. C

T

• Identificar os tipos de industria que existen en Galicia. C

• Coñecer o sector económico no que traballan máis persoas de Galicia. T

• Saber os tipos de eleccións que hai. C

• Saber que é a Constitución e coñecer algúns dos seus contidos. T C

T

• Saber como era a vida desde os primeiros seres humanos ata os nosos días.

C

T C T

CT

C T


Solucións Test

1. b.

2. b.

3. a.

4. c.

5. b.

6. c.

7. c.

8. c.

9. c.

10. b.



• Órgano encargado de impulsar continuamente o sangue.

• Tramo moi longo en o que o tubo dixestivo dá numerosas voltas.

• Órgano que se encarga de limpar o sangue e fabricar a urina.

2. Relaciona.

3. Que é a fotosíntese? Onde se produce? Explica. 4. Define coas túas palabras.

• rocha:

• mineral:

5. Enumera tres elementos dun medio físico. •

•

•

Avaliación final

Nome Data

hidratos de carbono e graxas

fibra

proteínas

vitaminas e minerais

Axuda a que o aparello dixestivo funcione correctamente.

Son necesarias para medrar.

Achégannos enerxía.

Son necesarios para estar sans.


6. Que hai que facer para que unha substancia cambie de estado? Razoa a túa resposta con algún exemplo.


A forza da gravidade pode ser de atracción e de repulsión. Os obxectos son atraídos pola Terra pola forza da gravidade. A forza de rozamento é unha forza de repulsión. As forzas aparecen cando dous obxectos entran en contacto.

8. Como está organizado o territorio de España? Explica. 9. Completa a táboa sobre as institucións de Galicia.

Institucións de Galicia

Parlamento Xunta de Galicia

Membros

Funcións

10. Relaciona estes recordos da historia coa súa época.

Hai miles de anos

Hai 1.000 anos

Hai 500 anos

Hai 200 anos

Na actualidade

Hai 2.000 anos



1. No aparello respiratorio atópanse: a. os pulmóns, a traquea e o corazón. b. os pulmóns, os riles e os bronquios. c. os pulmóns, a traquea e os bronquios.

2. Os alimentos descompóñense nos seus nutrientes no: a. aparello dixestivo. b. aparello respiratorio. c. aparello circulatorio.

3. As graxas e os hidratos de carbono proporcionan: a. calcio. b. enerxía. c. fibra.

4. As froitas e as verduras proporciónannos: a. hidratos de carbono. b. graxas. c. vitaminas.

5. As follas están formadas por: a. o talo e a raíz. b. o peciolo e o limbo. c. a flor e o froito.

6. O paso do pole dos estames ao pistilo é: a. a polinización. b. a fotosíntese. c. a floración.

7. A parte sólida da Terra son: a. os minerais. b. os xacementos. c. as rochas.

8. O humus atópase en: a. a capa superior do solo. b. a capa intermedia do solo. c. a capa inferior do solo.

9. Os ecosistemas están formados por: a. un conxunto de seres vivos e un espazo natural. b. un conxunto de seres vivos e o medio físico no que viven. c. bosques, pradarías e desertos.

10. A relación de cooperación dáse cando: a. dous seres vivos se prestan axuda e ambos se benefician. b. dous seres vivos deben satisfacer unha mesma necesidade. c. un ser vivo se alimenta doutro.

Test

Avaliación final

Nome Data


11. Cando unha substancia se transforma noutra, prodúcese: a. un cambio de estado. b. unha mestura. c. un cambio químico.

12. Unha reacción química na que unha substancia se combina co osíxeno pode ser: a. unha condensación. b. unha aliaxe. c. unha combustión.

13. As forzas actúan por: a. gravidade e rozamento. b. contacto e a distancia. c. velocidade e parsimonia.

14. A enerxía que está presente no uranio é: a. enerxía química. b. enerxía mecánica. c. enerxía nuclear.

15. Cando a luz chega a un obxecto transparente e cambia de dirección prodúcese: a. a refracción. b. a reflexión. c. luz branca.

16. Cando a luz bate cun obxecto opaco, rebota e permite a visión, prodúcese: a. o cor. b. a reflexión. c. a refracción.

17. Os servizos comarcais concéntranse en: a. a provincia. b. a Comunidade Autónoma. c. a cabeceira comarcal.

18. Canarias e Illas Baleares son: a. Cidades Autónomas. b. Comunidades Autónomas do interior da península Ibérica. c. Comunidades Autónomas insulares.

19. Varias montañas aliñadas forman: a. chaira. b. serra. c. acantilado.

20. O conxunto de plantas característico dunha zona é: a. a flora. b. a fauna. c. a botánica.


21. A lista dos habitantes que viven nun municipio é: a. o padrón. b. o censo. c. o crecemento natural.

22. Os costumes que existen nun lugar desde hai moito tempo son: a. as festas. b. a comida típica. c. as tradicións.

23. A artesanía forma parte do sector: a. primario. b. secundario. c. terciario.

24. En Galicia ten moita importancia: a. a gandaría. b. a construción. c. a minería.

25. A institución encargada de tomar as decisións para o funcionamento da Comunidade ou Cidade Autónoma é: a. O Tribunal de Xustiza. b. O Parlamento ou a Asemblea. c. O Goberno.

26. O Goberno autonómico está formado por: a. o presidente e os ministros. b. o alcalde e os concelleiros. c. o presidente e os conselleiros.

27. Os primeiros seres humanos vivían en: a. covas. b. domus. c. cidades.

28. As construcións que realizaron os romanos para transportar auga ás cidades eran: a. os acuíferos. b. as termas. c. os acuedutos.

29. Hai 200 anos, nas fábricas traballaban: a. os artesáns. b. os obreiros. c. os mercadores.

30. A aspirina é un descubrimento: a. actual. b. de hai uns 200 anos. c. de hai 300 anos.


Avaliación final Criterios de avaliación

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Identificar diferentes órganos que forman parte do aparello dixestivo, respiratorio e circulatorio. C

• Relacionar os nutrientes dos alimentos coa súa función. C

• Saber que é a fotosíntese. C

• Definir os conceptos de rocha e mineral. C

• Enumerar os elementos que forman o medio físico. C

• Explicar como cambian de estado as substancias. C

• Recoñecer como actúan distintos tipos de forzas. C

• Saber como está organizado o territorio español. C

• Identificar os membros e as funcións das institucións políticas de Galicia. C

• Relacionar distintos obxectos materiais con a época histórica na que foron realizados. C

Actividades

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

• Identificar nun debuxo as partes do aparello respiratorio. T

• Saber a función do aparello dixestivo. T

• Recoñecer o que nos proporcionan os alimentos. T T

• Diferenciar as partes da folla. T

• Saber que é a polinización. T

• Distinguir que é unha rocha. T

• Coñecer as partes do solo e localizar en cal delas hai humus. T

• Identificar cales son os elementos que integran un ecosistema. T

• Coñecer as distintas relacións que se establecen entre os seres vivos nun ecosistema.

T


Actividades

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

• Distinguir entre mestura, cambio de estado e cambio físico. T

• Saber como se produce a combustión. T

• Coñecer como actúan as forzas. T

• Identificar tipos de enerxía. T

• Coñecer como se produce a refracción e a reflexión de a luz. T T

• Saber que son os servizos comarcais. T

• Identificar as Comunidades Autónomas insulares. T

• Recoñecer as características do relevo de chaira. T

• Saber que é a flora. T

Actividades

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

• Recoñecer o concepto de padrón. T

• Saber que son as tradicións. T

• Identificar actividades do sector secundario. T

• Saber que actividade ten máis importancia en Galicia. T

• Coñecer as funcións das institucións políticas de Galicia. T

• Saber quen integra o Goberno autonómico. T

• Distinguir como vivían os primeiros seres humanos. T

• Identificar a función que tiñan as distintas construcións realizadas polos romanos. T

• Saber quen traballaba nas fábricas hai 200 anos. T

• Recoñecer que descubrimentos científicos se realizaron hai aproximadamente 200 anos.

T



Solucións Control

1. Corazón. Intestino. Ril.

2. Axuda a que o aparello dixestivo funcione correctamente – fibra. Son necesarias para medrar – proteínas. Son necesarios para estar sans – vitaminas e minerais. Achégannos enerxía – hidratos de carbono e graxas.

3. A fotosíntese é o proceso que realizan as plantas para producir os seus alimentos. A fotosíntese realízase nas follas das plantas.

4. Rocha: parte sólida da Terra. Mineral: material do que están feitas as rochas.

5. R. M. Temperatura, auga, rochas…

6. Para que unha substancia cambie de estado hai que quentala ou arrefriala. Por exemplo, se se quenta auga líquida, esta transfórmase en gas, e se a arrefriamos transfórmase en xeo.

7. F, V, F, V.

8. O territorio de España está organizado en 17 Comunidades Autónomas e as Cidades Autónomas de Ceuta e Melilla.

9. Parlamento, formado por deputados e deputadas, elabora as leis de Galicia. A Xunta de Galicia, formada polo presidente, o vicepresidente, os conselleiros e as conselleiras; toma as decisións máis importantes de Galicia.

10. R. G. Test

21. c.

22. a.

23. b.

24. c.

25. b.

26. a.

27. c.

28. a.

29. b.

10. b.

11. c.

12. c.

13. b.

14. c.

15. a.

16. b.

17. c.

18. c.

19. b.

20. a.

21. a.

22. c.

23. b.

24. b.

25. c.

26. c.

27. a.

28. c.

29. b.

30. b.

Documents

COÑECEMENTO AVALIACION santillana