Afgiftekantoor 2550 Kontich Verschijnt 3-maandelijks: Jaargang 12 – september 2012. V.u.: secretaris Luc Dom, Gemeenteplein 1 – 2550 Kontich

DE COMPOSTKRANT EEN INITIATIEF VAN DE GEMEENTELIJKE COMPOSTMEESTER, ONDER AUSPICIËN VAN HET GEMEENTEBESTUUR

De zomermaanden zijn voorbij gevlogen! Heb je slecht of goed weer gehad? We hopen van harte voor iedereen: dat je uitgerust bent. Ook wij gaan opnieuw aan de slag en in deze uitgave hebben we het eerst kort over de twee demodagen Juni Compostmaand. Vervolgens een heus stuk over hoe je tuin klaar maken voor de winter. Snoeitips voor de beginners maar ook voor de gevorderden. Aandacht hebben we voor de Nacht van de Duisternis, de nieuwe website van de milieudienst en naar jaarlijkse gewoonte, ook nu opnieuw de Behaagactie Natuurlijk waarover we jullie hier al een inleiding geven. Op 16 en 23 juni jongstleden vonden twee demodagen plaats. Beide dagen hadden schitterend droog weer en in totaal ontvingen we zowat 90 bezoekers. Eerlijk is eerlijk: 90 bezoekers is al veel maar meer had welkom geweest. Misschien de ambitie voor volgend jaar?

Misschien kan ook jij De Compostkrant digitaal doorsturen naar jouw familie, vrienden en kennissen? Of geef deze gewoon door nadat je het gelezen hebt? Evelyne, Shinta en de vele vrijwilligers bedanken je alvast.

Je tuin winterklaar maken… Een mooie tuin in het voorjaar, begint in het najaar: de maanden november en december zijn zeer geschikt voor deze klus. De herfst is een prachtig seizoen. De bomen verschieten van kleur, bladeren vallen en ochtenddauw siert spinnenwebben. Maar als je een

2

tuin hebt is het belangrijk deze voor te bereiden op het winterseizoen. Naarmate de winter dichterbij komt, neemt de kans op vorst toe. Aan de hand van diverse tuintips, een handige checklist (Bron: Woonwebsite) en met hulp van je eigen groene vingers, wordt je tuin kundig en snel winterklaar gemaakt: 1. Niet-vorstbestendige planten/potten worden binnen gezet,

bijvoorbeeld in een vorstvrije ruimte, zo voorkom je kapotvriezen. 2. De tuinslang of je pompsysteem laten leeglopen en opbergen. De

buitenkraan wordt afgesloten. 3. Maak potten en kuipen schoon en zet ze op hun kop. 4. Bladeren worden bij elkaar geblazen en deels gebruikt voor het

afdekken van vaste planten. Deze kan je ook afdekken met een laag compost of een mengeling van mest en turf. Hierdoor is het schadelijke effect van (nacht)vorst al veel beperkter.

5. De ent-plaats van gewone rozen worden ingepakt met bijvoorbeeld stro of bladeren. Je kan ook een rozenkraag gebruiken.

6. Bij stamrozen omwikkel je de ent-plaats en de takken met stro of minder fraai maar wel effectief, trek een plastic vuilniszak over de kop van de stamroos en bind deze onder de occulatie dicht.

7. Hagen die te breed zijn geworden worden gesnoeid (lees verder: snoeitips).

8. Groenblijvende hagen en heester worden gesnoeid. 9. Opruimen van al het afval in zakken en bundels. 10. Maak voederplaatsen voor vogels… Zolang het niet vriest mogen in november nog heesters, rozen en vaste planten geplant worden. Heb je de voorjaarsbollen nog niet geplant? Het kan nu nog, mits het niet vriest. Dek je pas geplante heesters, rozen en andere planten af met een laag bladeren, compost of ander organisch materiaal. Dit voorkomt uitdroging van de grond, geeft bescherming tegen bevriezen en verbetert de groei. Geef de nieuwe aanplant extra water. Wil je niet-vorstgevoelige bladverliezende struiken en klimplanten verplanten, doe dit dan na de eerste dagen met nachtvorst. Geef ook deze voldoende water.

3

Is je haag te breed geworden, je kan hem nu flink terugsnoeien. Dit geldt voor zowel groenblijvende hagen zoals taxus, als voor de meeste bladverliezende hagen. Een schutting begroeid met klimop is eigenlijk net een haag. Knip daarom te lang gegroeide scheuten vrij dicht bij de schutting terug. De blauwe regen (Wisteria) kan je nu ook terugsnoeien. Kies enkel jonge takken uit en bindt deze bij elkaar. Dit geeft meer ruimte om te snoeien. Van de oudere takken snoei je de zijtakjes terug tot ongeveer 10 cm, vlak boven een knop. Wat verder in deze uitgave ga je meer te weten komen over klimplanten zoals de wisteria. Snoeitips voor beginners Goed snoeigereedschap is het halve resultaat. Kies een kwaliteit-snoeischaar, waarvan je de onderdelen kan vervangen Linkshandigen zoeken best een aangepaste schaar. Voor grotere werken voldoet een snoeischaar niet meer. Hiervoor gebruik je een takkenschaar met een goed krachtoverbrengingssysteem of een veilige snoeizaag. Goed gereedschap wordt goed onderhouden. Na elk snoeibeurt is een reiniging en eventueel smeerbeurt niet overbodig. Regelmatig slijpen is geen overbodige luxe (Bron: Provinciale werkgroep Afvalsensibilisatie). Streef bij de snoei van bomen naar een natuurlijk vorm. Verwijder maximaal 20% van de plant. Bij kruisende tot elkaar rakende takken elimineer je de laagst geplaatste, de slechts uitgegroeide of de minst

gezonde. Bij een dubbele top verwijder je één van de twee takken. Kijk bij het snoeien altijd naar de positie van de ‘ogen’ of bloeiknoppen. Kies dus het oog dat naar buiten toe gericht is en snoei er schuin van weg. Grote snijwonden worden zo afgewerkt dat de regen er altijd langs afvloeit. Voor grote wonden

gebruik je wondpasta.

4

Snoeitips voor gevorderden Kijk naar je snoeiresultaat. Iedereen moet leren, zeker bij het snoeien. Als je dus een boom of struik gesnoeid hebt, kan je het resultaat de volgende seizoenen best goed bekijken. Zo merk je al snel wat je goed of fout hebt gedaan. Wordt een boom te hoog, haal dan tijdig bovenaan op een vertakking de hoofdtak eruit. Dit kan je herhalen voor de andere takken. Hierdoor wordt de boom compacter. Neem voldoende veiligheidsvoorzieningen of laat deze klus uitvoeren door een vakman. Dicht bij elkaar geplante struiken geven veel snoeiwerk. Haal er struiken tussenuit! Nogal wat tuinaanleggers hanteren het principe van ‘wijkers en blijvers’. In een nieuwe aanplant die nog traag moet dichtgroeien, planten ze een paar goedkopere planten voor de tijdelijk opvulling. Deze wijkers worden na verloop van tijd weggehaald. De blijvers kunnen dan verder uitgroeien tot hun normale grootte. Verwerk je snoeihout in een hakselaar. Het hakselhout kan je gebruiken als mulch op borders, voor het tuinpad, in de snipperwand of in de compostbak. Nacht van de Duisternis Op zaterdag 20 oktober 2012 blijft het ’s avonds in Kontich donker. Wij organiseren op initiatief van Bond Beter Leefmilieu, vzw Preventie Lichthinder en de Vereniging voor Sterrenkunde de 17

e Nacht van de

Duisternis. De initiatiefnemers willen op die manier duidelijk maken dat Vlaanderen niet rationeel omspringt met verlichting. Onze openbare ruimte wordt te veel en te fel verlicht (Bron: BondBeterLeefmilieu). Op de Nacht van de Duisternis wordt niet alleen een deel van de openbare verlichting gedoofd, maar worden in Vlaanderen tal van activiteiten georganiseerd door gemeenten en verenigingen. Deze activiteiten zetten de rijkdom van de nacht in de verf en geven de gezelligheid van de nacht terug aan het publiek. Dat de donkere nacht als oerkwaliteit bijzonder waardevol is, is ook UNESCO niet

5

ontgaan. De sterrenhemel, zo goed als verdwenen in Vlaanderen door het te veel aan verlichting, is erkend als erfgoed. Vlaanderen is een van de meest verlichte regio’s. In vele gemeenten wordt het er nooit meer donker. Dit komt omdat er zeer ondoordacht wordt verlicht: te fel en verkeerd gericht. Soms schijnt het licht gewoon naar boven, de sterrenhemel in. Of rechtsreeks in slaapkamers van woningen. Of worden er rustige veldwegen verlicht alsof het drukke steenwegen zijn. De oplossingen liggen nochtans voor de hand. Verlichting moet zo weinig mogelijk opwaarts worden gericht, mag niet te fel zijn en er mag enkel worden verlicht waar zinvol en op tijdstippen dat het zinvol is. Ze moet afgesteld kunnen worden in functie van verkeersdichtheid en weersomstandigheden. Wanneer de maximale capaciteit van de lampen niet nodig is, moet er gedimd kunnen worden, zonder dat de verkeersveiligheid of de veiligheid in het algemeen in het gedrang wordt gebracht. Te veel verlichting is niet zonder gevolgen. Het zorgt ten eerste voor energieverspilling. Vele gemeenten kunnen geld besparen door minder te verlichten en dragen op die manier ook bij aan de strijd tegen de klimaatverandering. Ten tweede heeft lichthinder gevolgen voor fauna en flora. De natuurlijke dag en nacht cyclus van planten en dieren wordt verstoord door het overmatige licht en dit heeft een invloed op de groei en dagelijkse leven van planten, dieren en mensen. Website van de milieudienst

Sinds juni 2012 werd De Compostkrant in een geheel nieuw jasje

gestoken en tegelijk ook de website van de milieudienst.

Tips van de compostmeesters, activiteiten en handige weetjes over

onder andere het thuiscomposteren, de siertuin, groentetuin en

recreatietuin, vind je hierin.

Ben je benieuwd?

Bezoek dan zeker onze website ‘www.kontich.be’

en zoek via het trefwoord composteren.

6

Tarieven van de GFT+ ophaling Vanaf januari 2012 zijn we gestart met de selectieve inzameling van groente-, fruit- en tuinafval en het niet-recycleerbaar papier: GFT+ inzameling. Vanaf dan hoort je GFT+ -afval niet meer thuis in de restafvalzak, maar sorteer je het in de GFT+ -container of composteer je het thuis.

Ondertussen loopt het gescheiden aanbieden van de GFT+ als een trein, al dan niet zonder de kinderziektes maar al bij al vlot het wel in Kontich. Voor vragen kan je altijd terecht op het gratis nummer 0800 146 46.

Voor mensen die echt niet de mogelijkheid hebben om thuis te composteren zetten we de tarieven van de ophaling van de GFT+ nog eens op een rijtje:

40 liter

container 120 liter container

Gebruiksrecht (euro per maand) 0,25 0,67

Lediging (euro per aanbieding) 0,10 0,25

Hoeveelheid GFT+ (euro per kg) 0,085 0,085

Het bedrag dat je betaald is dus als volgt samengesteld: 1. Gebruiksrecht Voor het gebruik van een GFT+-container betaal je maandelijks een vast bedrag, afhankelijk van de grootte van de container. 2. Bedrag per lediging Per keer dat je de GFT+-container aanbiedt, betaal je een bedrag, dat afhankelijk is van de grootte van je container. Het bedrag per aanbieding is laag zodat je het GFT+ regelmatig kunt meegeven. 3. Bedrag voor de aangeboden hoeveelheid GFT+ Voor de verwerking van het GFT+ betaal je een bedrag per kilogram.

7

Behaag Natuurlijk 2012 De behaagactie, zoals we deze ondertussen noemen, is een actie van de MINA-raad en het gemeentebestuur, op initiatief van Natuurvereniging Natuurpunt. Het is een pleidooi voor duurzaam en streekeigen groen. Hagen, bomen en klimplanten worden aan een democratische prijs aangeboden. Vooral het streekeigen karakter van de beplanting en de betekenis hiervan voor de fauna worden benadrukt. In 1994 stelde Natuurpunt Rupelstreek aan de Gemeentelijke Milieu-adviesraden van haar werkingsgebied deze behagingscampagne voor onder het motto "Behaag de Rupelstreek". Op dit voorstel werd ingegaan door 4 Rupelgemeenten. Het succes maakte dit initiatief voor herhaling vatbaar (Bron: Natuurvereniging Natuurpunt). Sindsdien wordt de actie jaarlijks herhaald met constant succes. Twaalf Natuurpuntafdelingen (Aartselaar, Antwerpen-Noord, Antwerpen-stad,

Hobokense Polder, Klein-Brabant, Land Van Reyen, Mechels Rivierengebied, Noorderkempen, Oude Spoorweg, Rupelstreek, Schijnvallei en Zuidrand Antwerpen) ondersteunen de actie en richten zich tot de bevolking van wel 26 gemeenten. Het succes van de opeenvolgende campagnes heeft ongetwijfeld te maken met de vlotte samenwerking tussen de medewerkers van onze natuurvereniging, gemeentelijke

groendiensten, milieudiensten en milieu-adviesraden in de Natuurpunt-werkgroep “Behaag ... Natuurlijk”. Kiezen voor streekeigen groen, kiezen voor kwaliteit De voordelen van streekeigen soorten tegenover uitheems (sier)groen zijn talrijk en onmiskenbaar. Streekeigen bomen en struiken zijn veel goedkoper, ze groeien sneller, hebben een langere levensduur, zijn beter bestand tegen de grillen van ons klimaat of allerlei ziekten en plagen. Naast hun betere levenskansen biedt streekeigen groen nog veel meer onbetaalbare voordelen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld coniferen, die jaar in jaar uit hetzelfde groene kleedje dragen, tooien onze eigen boom- en struiksoorten zich telkens weer in nieuwe vormen, geuren en kleuren, naargelang het seizoen. Het grafische spel van kale takken in de winter,

8

de bloesems en het prille groen van de lente, de weelde van het zomerse lover, de subtiele kleurenpracht en de vruchten van de herfst: kortom, streekeigen groen maakt van elk seizoen een gebeurtenis! Daarbij laat het streekeigen groen leven. Deze planten trekken meer insecten aan dan uitheemse soorten. Bloesemdragende soorten trekken vlinders, bijen en hommels aan. Dit trekt weer insectenetende vogels aan. Bessen- en vruchtdragende soorten zijn zeer aantrekkelijk voor vogels en andere dieren. Behoud de natuur - Behaag je streek De gebieden in Vlaanderen waar de natuur nog vrij spel heeft, zijn door toenemende verkavelingprojecten en wegenbouw erg klein geworden. Ook liggen deze natuurgebieden meestal vrij ver van elkaar. Voor een geslaagd natuurbehoud in Vlaanderen moet er ook veel aandacht gaan naar het ontwikkelen van de natuur buiten de natuurgebieden. Natuurgebieden volstaan namelijk niet om alle natuurlijke dierpopulaties in stand te houden. Wanneer zo'n natuurgebied enkel is omgeven door bebouwing en natuurloze open ruimte (grond zonder natuurelementen), dan is het in feite een eiland van natuur.

De diersoorten die het bewonen, zijn gevangen in dit eiland en kunnen geen contact hebben met hun soortgenoten die elders verderop vertoeven. Het gevolg is dat ze zullen moeten verdwijnen bij gebrek aan partners of voedsel, of dat ze verzwakken en sterven door inteelt. Een manier om dit probleem te voorkomen is ervoor te zorgen dat de dieren wel hun weg vinden van het

ene stuk natuur naar het andere. Dit kan enkel als er voldoende natuurelementen te vinden zijn in de open ruimte tussen de natuurgebieden. Deze natuurelementen zijn bijvoorbeeld hagen, houtwallen, kleine bosjes, knotwilgen, natuurlijke beken met oeverbegroeiing, poelen, enz. Men noemt ze algemeen ‘kleine landschapselementen'. Ze zullen dienen als rust- en schuilplaats voor de migrerende dieren en zijn alzo essentieel voor het voortbestaan van de natuur in Vlaanderen.

9

Het aanplanten van streekeigen hagen en houtkanten kan dus zeker bijdragen tot de ontwikkeling van natuur in onze streek. Ook de beplantingen in particuliere tuinen zijn hierbij zeer belangrijk. De keuze van streekeigen bomen en bloemen maakt uw tuin aantrekkelijk voor vlinders en vogels. Onder de ontelbare soorten in de houtkanten en hagen zitten erg veel roofinsecten en vogels, die zich vanuit de houtkant of haag ook in de omliggende cultuurgewassen kunnen verspreiden om daar schadelijke soorten in toom te houden.

Een info-avond wordt georganiseerd op zaterdag 29 september om 10 uur in het Ecohuis ‘t Kleibrood, ’s Herenbaan 129 te Boom. Kom je met de auto dan kan je best parkeren op een parking in de Beukenlaan of in de Acacialaan. Beide parkings zijn op wandelafstand van het Ecohuis ’t Kleibrood.

Info: 03 887 13 72 of natuur.rupel@skynet.be Tijdens deze avond stelt Natuurpunt, in samenwerking met de gemeente Boom de 19de editie van Behaag...Natuurlijk voor. Tijdens een presentatie worden de pakketten en prijzen voorgesteld. Tevens wordt de campagne: Plant van Hier voorgesteld. In de tuin van het Ecohuis werden de verschillende haagplanten, die te koop worden aangeboden, aangeplant zodat de deelnemers meteen een idee hebben hoe de planten eruit zien. Inkom is gratis.

Bestellen van het plantgoed kan tot uiterlijk 26 oktober 2012. Neem het eerstvolgend informatieblad door wanneer die in je bus valt. Hierin ga je het volledig overzicht krijgen van welk plantmateriaal te koop is, de prijslijst, naar welk rekeningnummer je stort en het bestelformulier. Rond deze periode raadpleeg je ook de website van de milieudienst. Iets over klimplanten…

Klimplanten zijn in. Ze groeien en bloeien tegen muren, schuttingen en

hekwerken, en zijn ideaal om dit soort constructies te verfraaien en te

verlevendigen. Je hebt ze in alle mogelijke variëteiten: prachtig

bloeiende, groenblijvende, geurende, ...

Klimplanten hebben weinig grondoppervlak nodig en zijn uitermate

geschikt voor een ‘tegeltuintje’ op het voetpad.

10

Wisteria / Blauwe regen

Zelfhechtende soorten kunnen in principe hun weg vinden zonder je

hulp: zij hechten zich zelf aan een ondergrond vast. Andere slingeren en

winden zich langs allerlei obstakels

omhoog, nog andere moet je zelf opbinden.

Verder vind je hoe je best je klimplant leidt

en ondersteunt.

Klimplanten "wortelen" niet in de muur.

Alleen op oudere en verweerde muren of

bij gescheurd en afbrokkelend pleisterwerk

kan het gebeuren dat zich wortels

ontwikkelen die gebruik maken van de

voedingsstoffen in de spleten en zo schade

aanrichten.

Klimplant is de algemene omschrijving voor

klim-, rank-, en slingerplanten. Het onderscheid wordt op volgende

manier gemaakt:

Zelfhechtende planten of “hechters”

Zij hechten zich op eigen kracht vast aan een ondergrond door

middel van hechtwortels (bv klimop), of met ranken met zuignapjes

(bv wingerd). De verankering met hechtwortels gebeurt door

wortelharen die nauwelijks in de onderlaag doordringen.

Rankplanten of “rankers”

Deze planten klimmen met behulp van omgebouwde organen die in

de plaats van bv. bloemen worden aangemaakt.

Slingerplanten of “winders”

Hoofdscheuten en/of nevenscheuten slingeren (winden) zich rond

takken, draden of andere klimhulpen.

Rechtswindende planten: twijg draait met de zon mee.

Linkswindende planten: twijg draait tegen de zon in.

Steunklimmers of “enteraars”

Deze soorten kunnen zich met behulp van doornen of stekels

vasthaken aan andere objecten of planten.

11

Wie is Natuurpunt vzw? Zij wil een vrijwilligersvereniging zijn die opkomt

voor de belangen van de natuur en landschapszorg in Vlaanderen.

De werkingsvelden bestaan uit:

- natuurbeheer: via aankoop en huur van reservaten worden

natuurlijke pareltjes onttrokken aan verloedering door oprukkende

verkaveling

- natuurstudie: wekelijks worden uitstappen in binnen- en buitenland

ingericht met aandacht voor de natuur in al haar facetten

- natuureducatie: cursussen over natuurthema’s zoals vogelzang,

grassen, paddestoelen, libellen, roofvogels, … Geleide wandelingen

in onze natuurgebieden

- natuurbeleid: onze vereniging is zeer actief bij de beleidsvorming via

participatie in overlegstructuren zoals gemeentelijke, provinciale en

gewestelijke Mina-raden, Gecoro’s.

Leden betalen jaarlijks 24 euro. Daarvoor krijg je:

- 4 x per jaar Natuur.blad, het kleurrijke ledenmagazine met info over

het natuurbehoud in Vlaanderen.

- 4 x per jaar het afdelingstijdschrift van Natuurpunt Oude-Spoorweg,

met activiteiten in de eigen regio

- Een welkomstpakket met fiets- en wandelgids met 33 uitgestippelde

fietsroutes en wandelingen in de mooiste natuurgebieden van

Vlaanderen en Wallonië

- Het pakket bevat ook een CD met vogelgeluiden met begeleidende

commentaar

- 10 % korting in onze Natuurpuntwinkel, die een volledig

assortissement van natuurboeken aanbiedt naast optisch materiaal

- Je kan met je hele gezin deelnemen aan wandelingen met

natuurgids in alle door Natuurpunt beheerde natuurgebieden

- Met je lidkaart geniet je bovendien korting bij A.S. Adventure, Tony

Mertens en Schoenen Torfs (extra voorwaarde bij Torfs: breng een

paar oude schoenen mee).

12

Advies van een compostmeester nodig? Raadpleeg de vrijwilligers:

Naam Adres Telefoon / E-mail

Beyens Robert Peter Benoitlaan 21 03 457 76 11

Containerpark Blauwesteenstraat 81 b 03 457 51 02

Ceulemans Frans Dennenlaan 5 03 457 97 41

De Bruyn Erik Mechelsesteenweg 163 03 457 16 07

Filliers Ingrid Vlierenpaal 34 03 458 25 96

Hendrickx Jos Koningin Astridlaan 110 03 457 13 19

Laenens Steve Groeningenlei 76 03 457 85 66

Voorbraeck Danny danny.voorbraeck@telenet.be

Ben je begaan met het leefmilieu en wil je kennis vergaren over

kringlooptuinieren en composteren? Volg dan de driedelige cursus

'Thuiscomposteren in de kringlooptuin':

1. Theorie: Tijdens de eerste bijeenkomst leer je de knepen van het

composteren. Wil je goed kunnen composteren, dan moet je immers

enkele vuistregels kennen: wat is composteerbaar, wat is het niet,

wat gebeurt er precies tijdens het composteringsproces en welke

organismen zijn er actief?

2. Bezoek: Tijdens een rondleiding op een gespecialiseerd

bezoekerscentrum krijg je uitleg over de mogelijke toepassingen van

compost en verneem je meer over andere kringlooptechnieken in de

tuin: versnipperd snoeihout als bodembedekking, gazonbeheer met

de mulchmaaier, nuttig gebruik van grof snoeihout, enz ...

3. Praktijk: Tijdens de praktijksessie ga je zelf aan de slag. Dankzij de

deskundige begeleiding van een ervaren lesgever krijg je het

thuiscomposteren onder de knie. Hoe zit een doeltreffende

compostbak in elkaar? Hoe belucht je de inhoud van een

compostvat? Hoe kan je zelf de kwaliteit van je compost

bepalen?

Contacteer ons vrijblijvend, alle info bij de milieudienst.