29
Compiled by Rahim Mohtaram www.mohtaram.ir 1 مللی پرداخت بین الع روشهای انوا فصل اهداف: مللیت بین المور بانکی در معامنی اا مبای ب آشنای مللی پرداخت بین الومی با روشهای عمی آشنای واع آند و ان، فراینسنادیرات اعتبا ای با آشنای مللیت بین السات مالی در معام موسای بانکها و با مسئولیت هی آشنای مقدمه همانگو همت به معامله نسب گرفت، طرفینارسی قررد برمز مور فصل مربوط به اینکوتر نه که درارداد قر مطابقرسال کادار تهی و ا برابر خریه در تعهد فروشندد و اولین پذیرنصی را میت خا تعهداخت وجه معامله می باشد به پردار مقابل متعهدار د باشد و خرید می. عی است و طبییی عق کام کهره دست آوردن و بهال بهار در قب خریدخت نمایدا پرداد قیمت و بهاء آن ر بایز منافع کا مندی ا. ازین روشها باضر نیز اشته و در حال حاجود دات وخت در معامدی برای پردا باز روشهای متعد دیر گیرندار میستفاده قرمل مورد احل تکادن مرا پشت سر نها. به نظر میرسدین همچنراتی رخ دادن تغیی بامکجارت کل جریان ت تسهی و به نموده رشد بیش از پیشین روشهال املرت بین ال در زمینه تجامایند ن. ارد ویژه قرش مورد تاکیخت چهار روی پرداز میان روشهال امل بین ال بازرگانی اکثر متونما در ا گرفته گیرندار میسی قررد بر که در این فصل مور اند. ین چها ارتند از ر روش عبا: 1 . باز حساباس پرداخت بر اس2 . س براتسا پرداخت بر ا( صولی و) 3 . س پیش پرداختسا پرداخت بر ا4 . سنادیر اعتبا اخت با پرداد و می شونجام توافقی ا به صورت طرفین ووما توسطوش برای پرداخت عمنتخاب یک ر ا به عوامل بستگی دارددی متعد. رتند ازمل عبا این عوا: ان همک مدت زم آنهاعتماد بینمله و میزان ا بین طرفین معا اری

Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

1

انواع روشهای پرداخت بین المللی

:اهداف فصل

آشنایی با مبانی امور بانکی در معامالت بین المللی

آشنایی با روشهای عمومی پرداخت بین المللی

آشنایی با اعتبارات اسنادی، فرایند و انواع آن

آشنایی با مسئولیت های بانکها و موسسات مالی در معامالت بین المللی

مقدمه

نه که در فصل مربوط به اینکوترمز مورد بررسی قرار گرفت، طرفین معامله نسبت به هم همانگو

تعهدات خاصی را می پذیرند و اولین تعهد فروشنده در برابر خریدار تهی و ارسال کاال مطابق قرارداد

که کامال عقالیی و طبیعی است.می باشد و خریدار در مقابل متعهد به پرداخت وجه معامله می باشد

از .مندی از منافع کاال باید قیمت و بهاء آن را پرداخت نماید خریدار در قبال به دست آوردن و بهره

دیر باز روشهای متعددی برای پرداخت در معامالت وجود داشته و در حال حاضر نیز این روشها با

با رخ دادن تغییراتی همچنین به نظر میرسد .پشت سر نهادن مراحل تکامل مورد استفاده قرار می گیرند

در زمینه تجارت بین الملل این روشها بیش از پیش رشد نموده و به تسهیل جریان تجارت کمک

اما در اکثر متون بازرگانی بین الملل از میان روشهای پرداخت چهار روش مورد تاکید ویژه قرار .نمایند

:ر روش عبارتند از این چها .اند که در این فصل مورد بررسی قرار می گیرند گرفته

پرداخت بر اساس حساب باز .1

(وصولی)پرداخت بر اساس برات .2

پرداخت بر اساس پیش پرداخت .3

پرداخت با اعتبار اسنادی .4

به عوامل انتخاب یک روش برای پرداخت عموما توسط طرفین و به صورت توافقی انجام می شود و

:این عوامل عبارتند از.متعددی بستگی دارد

اری بین طرفین معامله و میزان اعتماد بین آنهامدت زمان همک

Page 2: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

2

میزان ریسک )موقعیت سیاسی، اقتصادی و قانونی در کشورهای خریدار و فروشنده

(کشورها

موقعیت مالی طرفین و بویژه خریدار

فاصله جغرافیایی بین خریدار و فروشنده

ت معامله و مهلت پرداخت و مبلغ معاملهتعداد دفعا

و هزینه های مربوطه فرصت کسب اعتبار

با توجه به مطالب فوق و در نظر گرفتن شرایط طرفین نمیتوان یک بهترین راه برای طرفین ارایه داد و

در مذکور چهار روش .بدیهی است در هر معامله بر اساس شرایط فوق بهترین روش انتخاب می گردد

عتبار اسنادی مدرنترین و پیشرفته ترین قابل ذکر است روش ااین فصل مورد مطالعه قرار می گیرند اما

.قرار خواهد گرفت و بررسی روش بوده و بیشتر مورد توجه پر هزینه ترینو بالطبع

: پرداخت بر اساس حساب باز

بعد از رسیدن کاال به مقصد و حتی در این روش خریدار یا وارد کننده این امکان را می یابد که

به بیان دیگر خریدار در این روش . لغ معمله را پرداخت نمایدترخیص کاال از گمرک مقصد مب

بدیهی .بصورت نسیه بهاء کاالی خریداری شده را پرداخت نموده و از مزایای آن بهره مند می شود

است خریدار متعهد می گردد بر اساس توافق فی ما بین مبلغ معامله را در سر رسید معین و طی مهلت

وشنده در این روش سند مالی قابل معامله ای از خریدار دریافت نمی نماید فر. مشخص پرداخت نماید

درصورتی مورد استفاده قرار می گیرد که خریدار اعتبار بسیار قوی نزد فروشنده داشته باشد و و صرفا

فروشنده مکانیزم ،در صورت عدم پرداخت ،طبق این روش.ای وی کامال شناخته شده باشدبریا

برای کاهش ریسک هر چند می تواند ،ت مبلغ معامله در دسترس نداشتهی برای دریافمحافظتی مناسب

بعالوه فروشنده ممکن .در قرارداد فروش به این موضوع اشاره نموده و آنرا سازماندهی نمایدخود

است بتواند مهلت یا مدت زمان پرداخت را کوتاهتر نموده و در بعضی حاالت خاص مالیت کاال را تا

.نماید 2برای خود حفظ( حتی در کشور مقصد)پرداخت زمان

1 Open account trade 2 Retention of title

Page 3: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

3

هر چند این روش از ریسک باالیی برای فروشنده برخوردار می باشد اما همچنان مورد استفاده قرار

می گیرد و بعضی شرکتهای بیمه ای و ارگان های دولتی نیز این ریسک را مورد پوشش بیمه ای قرار

.ضمانت صادرات به نوعی این ریسک را پوشش می دهد در کشور ما نیز صندوق. می دهند

وجه تسمیه نام این روش آن است که فروشنده در سیستم حسابداری خود برای خریدار یک حساب

باز نموده و آن حساب را به میزان مبلغ معامله یا تعهدات خریدار بدهکار می نماید تا در روز پرداخت

در این روش ریسک خریدار در حداقل ممکن و ریسک .ودکه این حساب بستانکار و تسویه ش

در شکل زیر با شماره گذاری انجام شده، مراحل استفاده از این روش را . فروشنده حد اکثر می باشد

.می توان مشاهده نمود

خریدار فروشندهUSD 25,000

P/I قرارداد فروش

گمرک کاالها

کاالها ( 1 )

استاد

سرویس پستی ( 2 )

اسناد

بانک پرداخت کننده

USDبانک پوشش دهنده USD

P/O (6)

( 3 )( 4 )

پول (7 )

بانک ارسال کننده

درخواست حواله یا

انجام پرداخت

( 5 )

پرداخت بر اساس حساب باز: شکل

پرداخت بر اساس پیش پرداخت :

که فروشنده بیشترین ریسک را می پذیرد، در روش روش پرداخت بر اساس حساب باز بر خالف

بنابراین در این روش خریدار قبل . پیش پرداخت خریدار بیشترین و در واقع کل ریسک را می پذیرد

در زمان فروشنده لغ معامله را پرداخت می نماید و منتظر می ماند تا مباز حمل کاال توسط فروشنده

3 Advanced payment

Page 4: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

4

استفاده قرار این روش معموال در حالتهای زیر مورد .برای وی ارسال نمایدکاالی مورد قرارداد را مقرر

:می گیرد

.برخوردار نمی باشدوارد کننده یا خریدار از سابقه فعالیت بازرگانی کافی

.ی خریدار مورد تردید باشد و یا رضایت فروشنده را حاصل ننمایداعتباروضعیت در صورتی که

.ر صورتی که ریسک سیاسی و اقتصادی کشور خریدار باال باشدد

در صورتی که تقاضا برای کاال خیلی زیاد باشد و فروشنده بخواهد کامال ار دریافت بهاء کاال مطمئن

.باشد

در این روش پرداخت بانکها درگیر نمی شوند و حتی در صورت درگیری بانکها، نقش آنها به انتقال

بنابراین هزینه های بانکی در این .دخالتی در انتقال، کنترل و معامله اسناد ندارند وجه خالصه شده و

در این روش خریدار ضمانت کافی برای پیگیری .روشی تقریبا ارزان می باشدروش کاهش یافته و

تعهدات فروشنده در اختیار ندارد و در صورتی که فروشنده کاال یا اسناد ناقص و ناکافی برای وی

در نمودار زیر مراحل این روش پرداخت را با .، عمال کاری از دست خریدار بر نمی آیدال کندارس

.توان دید شماره های مشخص شده می

خریدار USD 25,000فروشنده

قرارداد فروش یا پروفرما ( 1 )

گمرک کاالها

کاالها ( 5 )

بانک پرداخت کننده

USDبانک پوشش دهنده USD

P/O (3)

پول (4 )

اسناد

سرویس پستی ( 6 )

اسناد

بانک ارسال کننده

درخواست حواله پول ( 2 )

( 7 )( 8 )

پرداخت بر اساس پیش پرداخت: شکل

Page 5: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

5

(برات )ها وصولی پرداخت بر اساس :

وش قبل یکی از طرفین معامله ریسک زیادی را می همانگونه که مورد بررسی قرار گرفت در دو ر

در صورتی که طرفین معامله بخواهند از . پذیرفت و به طرف مقابل اعتماد زیادی از خود نشان می داد

ریسک کل معامله بکاهند و ریسک را بصورت مناسب و متعادل بین یکدیگر تقسیم نمایند مجبور می

وصولی ها یکی از روشهای مدرن در معاالت بازرگانی .نمایندشوند از راههای دیگر پرداخت استفاده

روش وصولیها در عرف بانکی بازرگانی کشورمان تحت عنوان براتی یا واردات با .بین المللی می باشند

در دو روش قبل بانکها نقشی در بررسی اسناد .شود شناخته می "ثبت سفارش براتی در بانک"روش

آنچه در .نکها عالوه بر انتقال وجه اسناد را نیز مورد بررسی قرار می دهندنداشتند اما در این روش با

این روش اتفاق می افتد این است که فروشنده کاال را به کشور خریدار ارسال نموده، اما اسناد را

مستقیم برای وی نمی فرستد، بلکه اسناد بازرگانی از جمله فاکتور، بارنامه، لیست عدل بندی، گواهی

به همراه یک دستور العمل برای بانک مشخص شده می فرستد و در دستور ء و دیگر اسناد را مبدا

العمل ارسالی از بانک مشخص شده می خواهد در صورتی که خریدار تعهدات خود را در پرداخت،

قبل این روش پیشرفته تر از روشهای .قبول برات و با غیره به انجام رساند، اسناد را به وی تحویل دهد

نیز مقررات متحد الشکل وصولی ها را برای اولین بار بوده و کمسیون بانکی اتاق بازرگانی بین الملی

این مقررات .منتشر نمود "مقررات متحد الشکل برای وصول اسناد تجاری"تحت عنوان 1 15در سال

و نقل و ارتباطات به علت نیاز و هماهنگی با تغییرات و تحوالت در سایر بخشها و بویژه بخش حمل

مقررات متحد الشکل وصولی "و تحت عنوان مورد تجدید نظر قرار گرفت 1511و 1511در سالهای

هامورد تجدید نظر قرار گرفت تا با قوانین 155مقررات مذکور باالخره در سال .منتشر گردید "

در نشریه 1551از سال این مقررات با قابلیت اجرا .متحد الشکل اعتبارات اسنادی هماهنگ باشد

.(252ص.زمانی فراهانی)اتاق بازرگانی بین المللی منتشر و در حال حاضر جاری می باشد 22 شماره

یعنی انجام امور (COLLECTION)وصولی( URC522)طبق مقررات متحد الشکل وصولی ها

:مربوط به اسناد بوسیله بانکهاطبق دستور العمل های دریافت شده برای

خت یا قبولیحصول پردا

تحویل اسناد در قبال پرداخت یا در مقابل قبولی

یا تحویل اسناد بر اساس تعاریف و شرایط دیگر

4Collections( Bill of exchange or Draft) 5 International chamber of commerce 6 Uniform rules for collections(URC522)

Page 6: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

6

از وصولی نموده است عمل وصولی باید بوسیله URC 522مالحظه می گردد که طبق تعریفی که

که در بازرگانی از این نظر شاید وصولی را بدین صورت نیز بتوان تعریف نمود .پذیرد بانکها صورت

وصول وجه کاالی صادر شده را طبق دستور العمل دقیق و روشن به (فروشنده)بین المللی صادر کننده

بانک واگذار می نماید و در اینصورت بانک نسبت به وصول وجه از خریدار اقدام نموده و اسناد کاال

.یدرا به وی تحویل می دهد تا بتواند کاالی خود را ازگمرک ترخیص نما

سندی است که به موجب آن 1برات .اغلب اوقات وصولیها به شکل برات ارزی ارسال می گردند

یا در ( به روئت)1به دیگری دستور می دهد که مبلغ معینی را عند المطالبه( حقیقی یا حقوقی)شخص

صادر به کسی که برات را .امل یا به حواله کرد او به شخص ثالث بپردازدحسر رسید معین در وجه

و به کسی که وجه برات را باید بگیرد دارنده برات یا برات دار و به 5می کند دهنده برات یا برات کش

.می گویند 1یا برات گیر کسی که وجه برات را باید بپردازد، گیرنده برات

یا بانک ابالغ کننده می نویسد،آنرا فروشنده یا ذینفع در واقع نوعی برات می باشد که برات ارزی

فروشنده میتواند با ارایه این سند به بانک . و خریدار آنرا قبولی نویسی می کند بانک ذینفع آن را ارسال

در برات ارزی از .خود بالفاصله یا بعد از تاریخ تعیین شده مبلغ مندرج در آن را دریافت کند

می 11انتقال برات قابل معامله و نقل و .مشخصات کاالی مورد معامله نام برده نمی شود

از سوی دیگر برات سندی است که قابل تنزیل بوده و در صورت مدت دار . (115ص.دیبایی)باشد

بودن، ذینفع آن می تواند قبل از سر رسید با کسر بهره منطقی،آن را در بانک یا موسسات مالی تنزیل

.نماید

را ارزی استفاده می نمایند که عموما از برات در شکل زیر می توان مراحل استفاده از وصولی ها

.مشاهده نمود

7 Bill of exchange or draft 8 sight 9 Drawer 10 Drawee 11 Negotiable

Page 7: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

7

اعالمیه وصول اسناد

+

برات ( 4 )

Applicable ICC Rules : Uniform Rules for Collections ( URC ) P.NO. 522

قبولی

( 5 )

کاالها ( 10 )

خریدار USD 25,000فروشنده

گمرک کاالها

کاالها ( 1 )

بانک وصول کنندهاسناد دستور العمل + ( 3 )

اسناد

اسناد

( 6 )

( 9)اسناد

درخواست حواله

مبلغ ( 7 )

( 8 )پول

بانک ارسال کننده

اسناد

اسناد برات /

+

دستورالعمل ( 2 )

همانگونه که در این شکل مشاهده می شود فروشنده کاال را به کشور مقصد و طبعا گمرک آن کشور

به همراه برات و دستور العمل به بانک ( اسناد بازرگانی کاال)در گام بعد اسناد را .ارسال می نماید

وصول بانککننده اسناد تحویل می دهد و آن بانک اسناد را به همراه دستور العمل و برات به ارسال

این بانک در گام بعد اعالمیه وصول اسناد را به همراه برات برای خریدار می .کننده ارسال می نماید

به ی گیرد تا بتواند خریدار به بانک مراجعه نموده و برات را قبول کرده و اسناد کاال را تحویل م. فرستد

.ترخیص نمایدگمرک مراجعه و کاالی خود را

بنابر مطالب فوق برای تحقق معامالت وصولی در بازرگانی بین الملل مطابق مقررات متحد الشکل

وصولیها وجود عوامل و عناصری همچون اسناد، دستورالعمل وصول، بانک، صادر کننده و وارد کننده

میالدی برات یا سفته باید شامل 1511طبق مقررات کنوانسیون آنسیترال همچنین. زیر ضروری است

(.زمانی)رداخت، تاریخ تحریر و امضاء باشدمندرجات خاصی از جمله دستور پرداخت، مهلت پ

همچنانکه که مطرح گردید در این روش فروشنده قبل از اطمینان از انجام پرداخت کاال را به کشور

د و ممکن است خریدار شرایط فروشنده را نپذیرد و معامله را یکطرفه فسخ خریدار ارسال می نمای

در این حالت فروشنده فقط میتواند کاالی خود را به کشورش مرجوع نموده یا به مشتری . نماید

بنابراین فروشنده در صورتی این روش .دیگری بفروشد که به احتمال باال توام با زیان خواهد بود

.رد که به خریدار، نیاز وی به کاال و انجام شدن معامله اطمینان کامل داشته باشدپرداخت را می پذی

Page 8: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

8

انواع وصولی هایکی از . وصولی ها را می توان بر اساس موارد مختلف به دسته های متفاوت تقسیم و طبقه بندی نمود

وصولیها از این .شاخص های تقسیم بندی وصولیها تقسیم از نظر همراه بودن با اسناد حمل می باشد

دی بر اساس زمان سر تقسیم بندی بع .منظر به دو دسته وصولی ساده و وصولی اسنادی تقسیم می شود

.رسید می باشد که وصولیها در آن به دو دسته وصولی دیداری و وصولی مدت دار می باشد

: ساده (برات)وصولی

در صورت قبولی توسط برات گیر ولیبراتی است که اسناد حمل کاال همراه آن نیست برات ساده

در این روش فروشنده یا صادر کننده کاال و اسناد حمل .بیانگر طلب برات کش از برات گیر می باشد

را بصورت مستقیم برای خریدار ارسال نموده و براتی را به به مبلغ توافق و ذکر شده در فاکتور به

مستقیما یا از طریق نیز بانک مزبور .می نماید وصول برای بانک کارگزارش ارایه العملهمراه دستور

بانک کارگزار خریدار به ترتیبی که در دستور العمل وصول درج شده برای وصول وجه برات دیداری

بدیهی است این روش بیشتر به سود طرف وارد کننده .نمایدمی یا امضاء و قبول برات مدت دار اقدام

ال و دریافت اسناد برات را می پذیرد یا مبلغ آنرا پرداخت می می باشد، چرا که او بعد از رسید کا

.نماید

: اسنادی( برات)وصولیرا همراه ( بازرگانی و مالی)اما اسناد، در این روش صادر کننده کاال را برای وارد کننده ارسال می نماید

بانک .می کند با دستور العمل وصول از طریق بانک کارگزارش برای بانک کارگزار خریدار ارسال

کارگزار خریدار که همان بانک وصول کننده می باشد زمانی اسناد را برای ترخیص کاال از گمرک در

اختیار وارد کننده خواهد گذاشت که وارد کننده نسبت به پرداخت وجه یا قبولی برات مدت دار اقدام

.ساده کاهش می یابد در این روش ریسک فروشنده در مقایسه با برات یا وصولی. نموده باشد

(:D/P) دیداریاسنادی وصولی در این حالت فروشنده در دستورالعمل ارسالی برای بانک کارگزار از آن بانک می خواهد که تنها در

صورت پرداخت وجه بصورت نقد از سوی خریدار اسناد را به وی تحویل دهد تا بتواند کاالی خود را

12 Clean bill of exchange 13 Documentary bill of exchange 14 Documents against payment

Page 9: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

9

رت خریدار وجه معامله را بعد از دیدار اسناد پرداخت نموده و در این صو .از گمرک ترخیص نماید

. بعد از پرداخت نقدی میتواند اسناد کاال را تحویل بگیرد

(:D/A) مدت داراسنادی وصولی

در این حالت فروشنده بر اساس توافقات فی ما بین یک برات مدت دار به عهده خریدار را نیز به

همچنین در دستور العمل ارسالی بصورت واضح و . ر ارسال می نمایدهمراه اسناد برای بانک خریدا

روشن برای بانک کارگزار مشخص می نماید که پس از اینکه برات مدت دار توسط خریدار قبول و به

بانک وصول کننده ارایه شد، متقابال بانک وصول کننده اسناد را برای انجام مراحل تشریفات ترخیص

در مواردی بانک وصول کننده طبق مفاد مندرج در دستور وصول .دار قرار دهدگمرکی در اختیار خری

قبل از سر رسید . برات را نزد خویش نگه می دارد یا به بانک کارگزار فروشنده ارسال می دارد

پرداخت برات در اختیار بانک وصول کننده گذاشته می شود و در این صورت بانک وصول کننده

اعالم زمان پرداخت، از وارد کننده می خواهد وجه برات را در تاریخ سر رسید همراه ارسال آگهی و

.پرداخت نماید

(.ا .ا.رات جاری بانک مرکزی جطبق مقر)مراحل اجرایی واردات با روش برات اسنادی

بانکهای ایران در صورتی ارز الزم بابت واردات براتی تا مین می نمایند که برات یا وصولی اسنادی

در صورتی که وارد کننده ایرانی فروشنده . استفاده قرار گیرد و بانکها براتهای ساده را نمی پذیرندمورد

را متقاعد نماید که روش پرداخت برات یا وصولی اسنادی را مورد استفاده قرار دهد باید از وی

ربوط به همچنین ضروریست در بخش م. بخواهد تا پروفرما را صادر و برای خریدار ارسال نماید

.پروفرما اینوویس صادر شده عبارت وصولی اسنادی همانند اصطالح زیر درج نماید 11روش پرداخت

TERMS OF PAYMENT: BY DOCUMENTARY DRAFT

. همچنین باید مشخص شود که برات نقد و دیداری است یا مدت دار و برات گیر چه شخصی است

همراه دیگر مدارک الزم که در فصل مربوط به اسناد در گام بعد وارد کننده پروفرما اینوویس را

وزارت بازرگانی مدارک . بازرگانی تشریح شد برای انجام ثبت سفارش به اداره بازرگانی ارایه می دهد

اوراق ثبت سفارش و پروفرما را مذکور را بررسی و در صورت عدم وجود نقص و کمبود در اسناد

15 Documents against acceptance 16

Terms of payment

Page 10: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

10

وارد کننده در گام بعد بیمه نامه حمل و نقل برای کاال .می داردممهور کرده و به وارد کننده مسترد

در .کند خریداری نموده وبه همراه اوراق ثبت سفارش و پروفرما به بانک مورد نظر مراجعه می

صورتی که بانک قبول نماید که برات گیر باشد از وارد کننده تامینات الزم را اخذ و کارمزد و هزینه

ینه ها را از حساب جاری وارد کننده برداشت و یک شماره به وارد کننده می دهد سوئیفت و سایر هز

صادر کننده کاال را .و وارد کننده این شماره را به فروشنده اعالم می نماید تا روی اسناد درج نماید

( در کشور خودش)حمل و اسناد خواسته شده را همراه با برات و دستور وصول به بانک ارسال کننده

حویل می دهد تا بانک مذکور آنها را به بانک ایرانی که ثبت سفارش در آن انجام شده ارسال می دارد ت

در برات اسنادی بانکها اسناد را مورد بررسی .و بانک وصول کننده طبق دستور وصول اقدام می نماید

مغایرت اسنادی و بنابراین.و کنترل دقیق قرار نمی دهند و تنها تعداد اسناد را کنترل می نمایند

.(زمانی)مشکالت متعاقب آن حادث نخواهد شد

پرداخت با اعتبار اسنادی

هر کدام از این سه روش کاستی .مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتدر صفحات قبل سه روش پرداخت

بل و هایی داشتند که استفاده از آنها را در شرایط خاص بویژه اطمینان کامل یکی از طرفین به طرف مقا

روش پرداخت با حساب باز فروشنده ریسک ر بعنوان مثال د. ریسک پذیری باالی وی مقدور می نمود

با گذشت . زیادی را متحمل می شود و در حالت پیش پرداخت خریدار این ریسک را تحمل می نماید

ی قبل را زمان تجار و سیستم بانکی در پی تدوین و استفاده از روشی بر آمدند که کاستیهای روشها

از سوی دیگر پیشرفت بانکداری بین المللی و .پوشش داده و به تسهیل و افزایش تجارت کمک کند

مهمترین . داشتسامان یافتن نظام پولی بین المللی تاثیر زیادی بر بکارگیری روش اعتبار اسنادی

.بوددغدغه این روش کاهش ریسکهای خریدار و فروشنده و تسهیل تبادل پول بین طرفین

اعتبارات اسنادی مولود و نتیجه تضادی می باشد که ما بین منافع خریـدار و فروشـنده بطور کلی

برقـرار است اصـوالً هنـگـام عقـد یـک قـرارداد فروش بین المللی از یک طرف خریدار مایل است

یح و سالم دریافت داشته کاالی خریداری شده را در زمان معین و مقرر شده در قرارداد فیما بین صح

و از طرفـی ترجیح می دهد قبل ازانتقال مالکیت کاال به اوو حمل آن قیمت آن را پرداخت ننمایداز

طرف دیگرفروشنده تمایل دارد مطمئن شود قبل از آنکه کاال از کنترل او خارج شود وجه آن را

فروشنده با یکدیگرباعث آن شده که طرح دریافت دارد که این تضاد منافع و عدم آشنایی خریدار و

Page 11: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

11

با مکانیسمی به نام اعتباراسنادی ایجاد گردد که با حفظ همزمان منافع خریدار و فروشنده تا حدودی

.ریسکهای طرفین را پوشش دهد

دسترسی به وجه نقد و نظر وارد ترتیبات اعتبار اسنـادی معمـوالً تـمایـل فروشـنـده را از جهــت

مستقل در در بر دارد و این ابـزار مـالـی منافـع هر دو طـرف را به طـور ا از جهت تأمین اعتبارکننده ر

اعتبار اسنادی یک شیوه متعادل جهانی و منحصـربه فــردی را برای دستیابـی به یک .نظر مِی گیرد

کـه معــرف عـهد قابـل قبـول بازرگانی ارائه می دهد که در آن پرداخت وجه در مقابل اسنادی ت

.کاالســت و حـق مالکیـت بر کـاال را منتقـل می کنـد صورت می پذیرد

تعریف اعتبار اسنادی

باشد مبنی بر اینکه در مقابل ارائـه می( بنا به درخواست خریدار)اعتبار اسنادی تعهد مشروط یک بانک

ام بـه پرداخـت یـا تعهـد اسناد مشخص شده و طبق شرایط اعتبار از طرف فروشنده در مدت معین اقد

.پرداخت به او نماید

اسنادی بـه شـرح زیـر تعریف اعتبار ( UCP) قواعد متحد الشکل اعتبارات اسنادی 2همچنین در ماده

:ارایه می گردد

به معنای هرگونه ترتیباتی اسـت “ اعتبارات ضمانتی“و ” اعتبارات اسنادی”از نظر این مقررات عبارت

متقاضـی )بنا به تقاضا و یا دسـتورات یـک مشـتری ( بانک گشاینده اعتبار)ک که بموجب آن یک بان

یا از طرف خود موظف می شود تا در مقابل اسناد مقرر شـده در اعتبـار، مشـروط بـر اینکـه ( اعتبار

: شرایط اعتبار رعایت شده باشد

د، یا بروات صـادره توسـط یا به حواله کرد او انجام ده( ذینفع اعتبار)پرداختی را به شخص ثالث -1

یا. ذینفع را قبول و پرداخت کند

اجازه دهد که این پرداخت را انجام دهد یا چنـین برواتـی را قبـول ( بانک کارگزار)به بانک دیگری -2

یـا . کند

. به بانک دیگری اجازه معامله دهد-3

اعتبار اسنادی مزیت های

تبار اسنادی نسبت به روشهای قبل پیشرفته تر و پیچیده همانگونه که مورد بررسی قرار گرفت روش اع

. تر می باشد و مزایای متعددی دارد که برخی از آنها در زیر مورد بررسی قرار می گیرند

Page 12: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

12

یا تایید کننده می خواهد نه از وارد کننده ز صادراتش را از بانک گشایشصادر کننده ارز حاصل ا .1

بعد از گشایش اعتبار .ه به بانک گشاینده انتقال می یابدمهمترین ریسک صادر کنندو بدین صورت

فروشنده دیگر خریدار را به عنوان طرف متعهد پرداخت نمی شناسد و بانک گشایش کننده از سوی

.خریدار این تعهد را بر عهده می گیرد

و معامالت و انواع اعتبار برای کاربردها، موقعیت ها اعتبار اسنادی از تنوع باالیی برخوردار است .2

این تنوع باعث انعطاف پذیری اعتبار اسنادی شده و انجام انواع معامالت با .مختلف وجود دارد

در ادامه مطالب بعضی از انواع اعتبارات مورد بررسی و مطالعه قرار .شرایط مختلف را مقدور می کند

.می گیرد

که ین و منتشر نموده استاتاق بین المللی تجارت مقررات جهان شمولی در مورد این روش تدو .3

،مقررات UCPDC). باعث ایجاد وحدت رویه و نظم یکپارچه در استفاده از این روش می شود

.(متحد الشکل اعتبارات اسنادی تجاری

.قابلیت کاربری داردکاالها، خدمات و کاالیی خدمتی تجارت در مورد این روش .4

.جاد می شودایخرید ها ( finance)امکان تامین مالیدر این روش .

راحت تر می تواند سیاست های ارزی ( بانک مرکزی) دولتدر صورت استفاده از این روش .1

.چرا که بصورت مستقیم بر انتقال ارز کنترل دارد خویش را به اجرا بگذارد

س سر رسید اعتبار قابل تخمین است و این به نوبه خود باعث دریافت ها و پرداخت ها بر اسا .1

.ل گردش نقدینگی در بانکها می شودظیم جدوتسهیل تن

.مورد استفاده قرار گیرد به عنوان وثیقه تامین مالی برای صادر کنندهمی تواند اعتبار اسنادی .1

دهد، را پوشش می ( ارسال کاال از سوی فروشنده)اعتبارات اسنادی بزرگترین ریسک وارد کننده .5

.کننده مالکیت اسنادی را انتقال داده باشد زیرا وجه زمانی به صادر کننده پرداخت می شود که صادر

اعتبار اسنادی پس از گشایش، یک معامله مستقل تلقی می شود یعنی از دیگر قراردادها بویژه . 1

.قرارداد فروش بین المللی کاال و قرارداد بین متقاضی و بانک گشاینده اعتبار اسنادی مستقل است

محدودیت های اعتبار اسنادیاستفاده از اعتبار اسنادی گرانتر از دیگر روشها می باشد و باعث افزایش : از دیگر روشهاهزینه باالتر .1

.کارمزد اخذ می نمایندش، هر بار اصالح، هر بار تمدید بانکها برای گشایهزینه ها می شود، چرا که

Page 13: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

13

رت گاهی اوقات کنترل اسناد بصو ISBPو UCPعلی رغم وجود مقررات : کنترل سلیقه ای اسناد .2

بین بانکهای درگیر در عملیات اعتبارات اسنادی در کامل وحدت رویه سلیقه ای انجام میگیرد و

.وجود ندارد کشور های مختلف

اعتبارات اسنادی در معامالت متقابل یعنی معامالت بدون پول از جمله معامالت تهاتری کاربرد .3

. ندارد

مراحل اجرای اعتبار اسنادی

ط اولیه بین خریدار و فروشنده صدور پروفرما از طرف فروشنده، خریدار به وزارت بعد از ایجاد ارتبا

پس از اخذ مجوزهای اولیه و نهایی شدن . بازرگانی مراجعه نموده و اقدام به ثبت سفارش می نماید

ثبت سفارش که مراحل آن در فصل اسناد مورد بررسی قرار گرفت، خریدار خطرات حمل و نقل کاال

بیمه نموده و با در دست داشتن کارت بازرگانی به بانک Cیا A ،Bاس یکی از سه کلوز را بر اس

در بانک بعد از تکمیل فرم درخواست گشایش اعتبار اسنادی و سپردن چند تعهدنامه .مراجعه می نماید

کها بان. و بررسی وضعیت اعتباری وی اعتبار گشایش می یابد و به بانک فروشنده اطالع داده می شود

بر اساس اعتبار مشتری برای گشایش اعتبار مقداری از مبلغ معامله را به شکل وجه نقد و بقیه را به

بانک فروشنده اعتبار را به فروشنده ابالغ نموده و در گام بعد . شکل وثیقه از خریدار دریافت می نمایند

و متن اعتبار، فروشنده مغایرت بین توافقات فی ما بین خریدار و فروشنده در صورت عدم وجود

نسبت به دریافت وجه معامله در صورت انجام تعهداتش مطمئن شده و اقدام به تهیه کاال و بسته بندی

بعد از بسته بندی و بازرسی کاال ترخیص صادراتی نموده و به شرکت حمل بین . صادراتی می نماید

ارسال می شود و فروشنده اسناد تعیین کاال از آنجا برای گمرک کشور خریدار . المللی تحویل می دهد

بانک مزبور طی پنج روز کاری اسناد . شده در متن اعتبار را تهیه و به بانک ابالغ کننده تحویل می دهد

. را بررسی نموده و در صورت عدم مغایرت اسناد را برای بانک گشایش کننده اعتبار ارسال می نماید

ا ا سناد را بررسی نموده و در صورت عدم مغایرت وجه آن بانک نیز پنج روز کاری مهلت دارد ت

بعد از . معامله را به حساب بانک ابالغ کننده منتقل نموده و از آنجا به حساب فروشنده واریز شود

اتمام بررسیها بانک گشایش کننده اعتبار با صدور اعالمیه رسید اسناد از خریدار یا صاحب کاال می

تسویه نموده و که به شکل وثیقه نزد بانک بود را اعتبار راباقیمانده ک مبلغخواهد تا با مراجعه به بان

به گمرک اسناد می تواند بعد از واریز و تسویه خریدار با در دست داشتن . اسناد خود را تحویل بگیرد

Page 14: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

14

مراحل فوق در شکل زیر نشان داده شده و در قسمت بعد .مراجعه نموده و کاال را تحویل بگیرد

.مفصل مورد بررسی قرار میگیرد بصورت

شکل فوق و خالصه همانطور که در

می شود، در این روش مراحی مشاهده

خریدار مطمئن است در صورتی مجبور به پرداخت وجه معامله می شود که فروشنده اسنادی را ارایه

از سوی دیگر .انجام داده است دهد دال بر اینکه نهایتا تا تاریخ سر رسید مشخص شده تعهدات خود را

فروشنده نیز مطمئن است در صورتی که تعهدات خود را انجام دهد و اسناد مربوطه را ارایه دهد می

بنابراین هر دو طرف از .تواند پول خود را از بانک گشایش کننده اعتبار و نه خریدار دریافت کند

.اطمینان خاطر برخوردار هستند

گشایش اعتبار

، خریدار به بانک مراجعه نموده و با ارایه اسناد طی مراحل اولیه و توافق بین خریدار و فروشنده بعد از

.یش اعتبار اقدام می نمایدبرای گشازیر

فرم تکمیل شده تقاضای گشایش اعتبار .1

Page 15: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

15

پرو فرما اینویس ممهور شده توسط وزارت بازرگانی در زمان ثبت سفارش .2

شده توسط وزارت بازرگانیفرم ثبت سفارش ممهور و شماره .3

بیمه نامه باربری صادر شده توسط شرکت های ایرانی .4

به منظور گشایش اعتبار اسنادی وارداتی فرم ارایه تسهیالت .

.تعهد نامه ورود، ترخیص و ارایه برگ ترخیص کاالهای خریداری شده از خارج .1

.تعهد نامه نوسانات نرخ ارز .1

شمول استاندارد اجباری نباشد و واردکننده بازرسی تعهد نامه حذف بازرسی چنانچه کاال م .1

.نخواهد

(credit rating)بانک قبل از اقدام به گشایش اعتبار اسنادی بررسیهای الزم در زمینه اعتبارسنجی

.به عمل می آورد و در واقع ریسک خود را در خصوص گشایش اعتبار ارزیابی می نماید را متقاضی

بار اسنادی باید در بانک حساب جاری داشته باشد و اداره اطالعات اعتباری متقاضی گشایش اعتبعالوه

.بانک وضعیت اعتباری متقاضی را بررسی و گزارش مثبتی در مورد متقاضی به شعبه ارایه نموده باشد

بانک پس از اطمینان از کامل بودن مدارک و وصول پیش پرداخت و سایر هزینه های بانکی یک شماره

برای را در فرمت سوئیفت (L/C TEXT)اعتبار اسنادی اختصاص و متن اعتبار اسنادی رقمی به 1

بانک تعیین شده ارسال و بانک مزبور پس از حصول اطمینان از اصالت اعتبار اسنادی نسبت به ابالغ

متن اعتبار اسنادی در واقع ترجمه فرم درخواست گشایش .می نماید آن به ذینفع اعتبار اسنادی اقدام

که باید از تعهدات فروشنده و اسناد مورد نیاز توسط خریدار تکمیل شده و در آن اعتبار می باشد که

نقش دستور العمل خریدار برای بانکها این متنو سوی فروشنده ارایه شود، برای بانکها مشخص شده

رار گرفت و به ورت اجمالی مورد بررسی قتکمیل این فرم در فصل اسناد بصنحوه .را ایفا می نماید

خریدار باید این فرم را بر اساس توافقات فی ما بین و تعهداتی که فروشنده . دقت باالیی نیاز دارد

. بصورت شفاهی یا در پروفرما پذیرفته است تکمیل نماید

بعد از ترجمه متن اعتبار و تبدیل آن به کد های استاندارد شبکه سوئیفت، اعتبار به شکل پیام در شبکه

با مخابره متن اعتبار اسنادی ، اعتبار گشایش شده تلقی می شود .ی بانک ابالغ کننده ارسال می شودبرا

در قبال ذینفع ( در صورت وجود)بانک گشاینده و بانک تایید کننده 11و از تاریخ مزبور تا سر رسید

از اختیار صادر به محض اینکه اعتبار بنابراین .دناعتبار اسنادی متعهد مشروط پرداخت وجه می باش

متن اعتبار را دریافت ابالغ کننده بانکبعد از ارسال پیام، .کننده خارج گردد صادر شده تلقی می گردد

17 Expiry date

Page 16: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

16

فروشنده متن اعتبار را با شروط توافق شده با خریدار . می نماید ابالغفروشنده هبآن را نموده و

در .ر، مراحل بعد کار ادامه می یابدمقایسه نموده و در صورت تطابق کامل بین متن و شروط مذکو

صورتی که فروشنده مورد یا مواردی از متن اعتبار را نپذیرد، درخواست اصالح اعتبار را می دهد تا

.بعد از اصالح بقیه مراحل که تهیه کاال و ارسال کاال برای خریدار می باشد انجام شوند

:گشایش اعتبار نکاتی مهم پیرامون

تن اعتبار اسنادی را با توجه به درخواست متقاضی، و با رعایت مقررات داخلی بانک گشاینده م

از طریق سوئیفت برای بانک تعیین شده (UCP600)و مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی

.نمایدجهت ابالغ به ذینفع اعتبار ارسال می

در متن اعتبار اسنادی حتما باید تبعیت ازUCP600 40در کدE 47یا کد 72یاA درج

. شود

در اعتبار اسنادی نباید اسنادی درخواست شود که ذینفع قادر به تهیه یا تایید آنها نباشد.

مدت اعتبار با توافق طرفین باید به گونه ای باشد که هزینه گشایش زیاد نشود و از سوی دیگر

.صادر کننده فرصت کافی برای تهیه و حمل کاال را داشته باشد

مندرج در متن اعتبار اسنادی باید دقیق، صریح و روشن باشد شرایط.

برای پرهیز از اشکاالت آتی و کاهش هزینه بانکی ضرورت دارد متن اعتبار قبل از ارسال در

و آنگاه ارسال هدونمو تایید نهایی اختیار متقاضی گذاشته شود و متقاضی آنرا سریعا بررسی

.گردد

730بانک تعیین شده با ارسال پیام (MT730 )دریافت متن اعتبار اسنادی را اعالم میدارد.

اصالح اعتبار اسنادی

:بعد از دریافت متن اعتبار با یکی از دو حالت زیر روبرو می شود (فروشنده)ذینفع

م اعتبار هم با قرارداد فروش انطباق دارد و هم توسط بانک توافق شده گشایش شده و ه .1

در ضمن شرایط بازار تغییری نکرده و ذینفع قادر است تا .مندرجات و شروط آن ابهامی ندارد

.سر رسید حمل نسبت به حمل کاال اقدام نماید

اعتبار با قرارداد منعقده با وارد کننده در مواردی انطباق ندارد یا شرایطی در اعتبار منظور شده که .2

ع وی هماهنگ نیستند یا ذینفع میبیند تا سررسید حمل قادر قبال روی آنها توافق نشده و با مناف

.به تهیه و حمل کاال نیست

Page 17: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

17

در صورتی که حالت اول اتفاق افتد فروشنده با امنیت خاطر نسبت به انجام شدن پرداخت اقدام به

و سر تهیه و بسته بندی صادراتی کاال نموده و مراحل بعد کار را هماهنگ میکند تا قبل از اتمام مهلت

در غیر اینصورت و در حالتی که فروشنده یا ذینفع با . رسید اعتبار بتواند اسناد را به بانک تحویل دهد

اصالح اعتبار یعنی انجام هرگونه تغییر در .موقعیت دوم روبرو شود درخواست اصالح اعتبار می دهد

اصالح .ند یا شروط خاصب جایگزینی یا اضافه نمودن ه از جمله حذف،متن اعتبار اسنادی صادر شد

اعتبار ممکن است موارد متعدی از جمله تغییر مبلغ اعتبار، تمدید سررسید یا تاریخ حمل، تغییر ذینفع،

ص .مرتضی فرجی)تغییر نوع کاال،تغییر وسیله حمل و نقل، حمل به دفعات و غیره را در بر بگیرد

ینفع می تواند یکی از دو گزینه زیر را چنانچه اعتبار مطابق درخواست ذینفع اصالح نشود، ذ(. 141

:انتخاب نماید

کند و اسناد را به بانک تحویل وقت کشی اعتبار سر رسید می تواند تا ذینفع :ابطال معامله .1

.ندهد و اعتبار و بالطبع معامله خود بخود لغو می شود

با هماهنگی ، البته حمل کاال و ارایه اسناد مغایر یا بعد از انقضاء سر رسید به بانک تعیین شده .2

. اعتبار قبلی با متقاضی

طبق مقررات متحد الشکل .می نمایند استفاده 799و 707بانکها برای صدور اصالحیه از کدهای

.اعتبارات اسنادی اصالح اعتبار موکول و منوط به موافقت بانک گشاینده و ذینفع اعتبار اسنادی است

.نده اصالحات باید بانک همان بانک ابالغ کننده اصلی باشدبانک ابالغ کن مذکورطبق مقررات بعالوه

. .مکن است یکی از حاالت زیر پیش آیدکارمزد اصالح اعتبار تعیین طرف مسئول پرداخت در مورد

،همان طرف در صورتی که متن اعتبار اسنادی تصریح دارد که کارمزد به عهده متقاضی است یا ذینفع

تحت عنوان 71Bدر این مورد در سیستم سوئیفت باید به کد . شدمشخص شده مسئول پرداخت می با

charges شعب ارزی ایران عموما کلیه کارمزد بانکی خارج از کشور را به عهده ذینفع .رجوع نماییم

در حالتی که متن اعتبار اسنادی .میگذارند و عمال کارمزد اصالح اعتبار به عهد متقاضی می باشد

این هزینه 31بانک گشاینده تعیین نموده از پرداخت امتناع نماید، مطابق ماده ساکت باشد یا طرفی که

.ها در نهایت به عهده متقاضی خواهد بود

واریز و تسویه اعتبار اسنادی

در هر اعتبار اسنادی در نهایت بانک گشاینده اعتبار باید با ذینفع و متقاضی اقدام به تسویه بنماید که به

فروشنده یا ذینفع کاال را تهیه و بعد از بازرسی .نامیده می شود( settlement)واریز اختصار تسویه و

Page 18: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

18

در حین انجام این امور اسناد . توسط شرکت حمل به مقصد گمرک کشور خریدار ارسال می کند

همانگونه که در فصل . بازرگانی یکی پس از دیگری صادر و توسط مراجع ذیصالح تایید می شوند

ررسی قرار گرفت اسناد از مراجع مختلف از جمله اتاق بازرگانی کشور مبداء، شرکت اسناد مورد ب

شرکت بازرسی، شرکت فروشنده و دیگر مراجع کشور مبداء و کنسول گری کشور مقصد در ،حمل

این اسناد هر کدام نشان دهنده انجام قسمتی از مسئولیتهای . کشور مبداء صادر و یا تایید می شوند

طبق مفهوم اعتبار اسنادی . تند و بعد از تکمیل نهایی به بانک تحویل داده می شوندفروشنده هس

و منطبق با شرایط مندرج در 11اسناد خواسته شده بدون مغایرت ،سر رسید چنانچه ذینفع قبل از انقضاء

د ایفای اعتبار را ارایه دهد بانک گشاینده اعتبار باید با توجه به ترم پرداخت به رویت یا در سر رسی

15در بیشتر موارد ایفای تعهد و تسویه بانک گشاینده با ذینفع از طریق بانک معامله کننده .تعهد نماید

این بانک می تواند همان بانک ابالغ کننده اعتبار، بانک دیگر تعیین شده، یا .اسناد صورت می پذیرد

و بررسی آنها طی پنج روز بانکی، فروشنده بعد از ارایه اسناد به بانک .نهایتا بانک گشاینده اعتبار باشد

. آن بانک نیز اسناد را برای بانک گشاینده ارسال می کند.می تواند پول خود را از بانک تحویل بگیرد

بانک گشاینده هم پنج روز کاری مهلت دارد تا اسناد را بررسی نموده و در صورت عدم وجود مغایرت

مبادله پول بین بانکها بصورت پوشش اعتباری و روابط . نمایدپول را به بانک معامله کننده پرداخت

کارگزاری بوده و بانکها برای پوشش از روشهای متعددی استفاده می کنند که از حوصله این بحث

، متقاضی اعتبار را از وصول اسناد مطلع نموده و بعد از بررسی اسناد بانک گشاینده اعتبار. خارج است

. واست می نماید تا از طریق بانک برای تسویه حساب و اخذ اسناد اقدام نمایداز متقاضی اعتبار درخ

تسویه حساب به معنای پرداخت وجه نقد و آزاد سازی درصد خاصی از اعتبار که در زمان گشایش به

.شکل وثیقه از متقاضی دریافت شده بود

ار نسبت به محاسبه هم ارز ریالی بانک با توجه به میزان پیش پرداخت هنگام گشایش اعتبار و نوع اعتب

.اسناد اعتبار اقدام و پس از دریافت مابقی ریال نسبت به واریز و ظهر نویسی اسناد عمل خواهد کرد

بعد از تسویه حساب بانک بارنامه را که سند مالکیت کاال می باشد را ظهر نویسی نموده و مالکیت را

ر صورتی که پرداخت با اعتبار اسنادی انجام شود، بانک به د.به متقاضی اعتبار یا خریدار منتقل می کند

چرا که بانک در برابر فروشنده یا ذینفع متعهد . عنوان مالک رسمی کاال در بارنامه مشخص می شود

.بانک می تواند بعد از تسویه حساب با خریدار اسناد را به نام وی ظهر نویسی نماد .پرداخت می باشد

18 discrepancy 19 Negotiating bank

Page 19: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

19

. نرخ ارز در طول زمان ثابت نمی ماند و تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر می کندنکته مهم این است که

ه اعتبار با متقاضی اعتبار باشد، از نرخ ارز در کدام روز مالک تسویه حساب ریالی بانک گشاینداینکه

نرخ .نرخ ارز در روز معامله اسناد مالک تسویه حساب می باشدعموما . اهمیت خاصی برخوردار است

از حساب بانک گشاینده اعتبار یا پوشش از بانک پوشش دهنده اعتبار مالک ز روز برداشت ارز ار

مالک تسویه می ،نرخ ارز در سر رسید پرداختنیز در اعتبارات اسنادی مدت دار .تسویه می باشد

(زمانی).باشد

اسناد و بررسی آنها

:ضای گشایش اعتبار مشخص نمایدمتقاضی اعتبار باید به طور دقیق، و روشن و واضح در تقا

چه اسنادی

با چه محتویاتی

میخواهد، همچنین( اصل یا کپی)در چه تعدادی

،و توسط کدام ارگان یا شخصی یا در چه سربرگی صادر اسناد مزبور توسط چه سازمان

.شودسازمان تایید

کلیه اسناد .فته می شوداسناد به وضع ارایه شده پذیرهر کدام از موارد فوق، در صورت عدم تصریح

مندرج در متن اعتبار اسنادی باید توسط ذینفع حداکثر تا پایان وقت اداری تاریخ سر رسید اعتبار به

اگر چه کلیه اسناد باید توسط ذینفع به بانک .بانک منتخب یا بانک گشاینده اعتبار اسنادی ارایه شود

بانک مجاز به معامله اسناد پس از دریافت اسناد .ودارایه شود اما تمامی اسناد نباید توسط وی صادر ش

روز بانکی متعاقب روز دریافت اسناد فرصت رسیدگی به اسناد UCP600 ،5 41طبق بند ب ماده

:را دارد که به طور سیستماتیک باید به ترتیب زیر عمل نماید

اطمینان تعداد آنهاق بودن دقیو از ( تعداد نسخ اصلی و کپی)در گام اول کلیه اسناد شمارش شده

تعداد اسناد الزم در فرم درخواست گشایش اعتبار از سوی خریدار برای فروشنده . حاصل می شود

گر قرار داده تا از هر کدام از اسناد یک نسخه انتخاب و در کنار یکدیدر گام دوم . تعیین می شود

انطباق محتویات اسناد با شرایط گام آخر، در . که اسناد با یکدیگر مغایرت ندارند اطمینان حاصل شود

اسناد، بویژه اسناد حمل با مواد مربوطه در مورد بررسی قرار می گیرد و مندرج در متن اعتبار

UCP600 می منظور از اسناد حمل تمامی اسناد ذکر شده در اعتبار بجز برات .تطبیق داده می شود

. باشد

Page 20: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

20

ایرت آنها را بصورت مکتوب و مستند به ارسال کننده اسناد بانک معامله کننده در صورت وجود مغ

اعالم می نماید و اعالم نظر وی را در خصوص مرجوع نمودن، نگهداری یا ارسال به بانک گشاینده

مغایرت را به شیوه فوق اعالم ننماید موظف به بانک معامله کننده اسناد چنانچه .اعتبار جویا می شود

چنانچه بانک معامله کننده اسناد بنابر این، وجه معامله به ذینفع می باشد معامله اسناد و پرداخت

اعتبار 41Aبا توجه به ترم پرداخت و متن مندرج در کد ،اطمینان حاصل کند که اسناد اشکالی ندارد

.اقدام می نماید

اسنادی کلیه طرف های درگیر در اعتبارات UCP600 طبق ماده نکته قابل توجه این است که

.اسناد را معامله می نمایند و نه کاال یا خدمات و یا سایر عملکرد هایی را که اسناد مرتبط با آنها است

مقررات مزبور نیز تصریح دارد که شرایط اعتبار اسنادی مستقل از ظوابط قرارداد فروش بین 4ماده

.المللی کاال یا خدمات می باشد

انواع اعتبار اسنادی

. ین المللی از پیچیدگیهای زیادی برخوردار است و در شرایط متنوع و متغیری انجام می شودبازرگانی ب

معامالت بین المللی به شیوه ها، ابزارها و شرایط متفاوت و متنوعی انجا م می شوند و افراد متعددی

ت نیز بعنوان بنابر این الزم است ابزار پرداخ .نقشهای مختلفی را بازی کننددر این جریان ممکن است

یکی از مهمترین ارکان یک معامله بین المللی از تنوع و انعطاف پذیری الزم برخوردار باشد تا بتواند

در شرایط و معامالت مختلف به تجار کمک نماید تا عمل پرداخت به بهترین و مناسب ترین وجه

ز تنوع باالیی برخوردار است یکی از ویژگیهای اساسی اعتبار اسنادی این است که ا .ممکن انجام شود

و این ویژگی باعث شده است تا اعتبار اسنادی به عنوان یکی از مهمترین مکانیزم های پرداخت در

یک کارگاه مجهز به لوازم، ابزار، تجهیزات و امکانات عدیده باشدبانکداری بین المللی به عنوان

و بکار بردنرای استفاده بهینه از این تنوع بنابراین، بهتر است تجار و بازرگانان ب .(25زمانی ص)

، شناخت کافی راجع به هر کدام داشته باشند و بتوانند در محل خود صحیح هر کدام از انواع اعتبارات

بر اساس مطالب فوق در این بخش به .بهره مند گردنددر معامالت مختلف خود از بهترین نوع اعتبار

. 2اسنادی پرداخته می شودمطالعه و بررسی بعضی انواع اعتبار

فصل تر این موضوع به جلد دوم کتاب بانکداری خارجی تالیف استاد مجتبی زمانی فراهانی عالقمندان می توانند برای مطالعه بیشتر و م _ 2

.مراجعه نمایند

Page 21: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

21

اعتبارات اسنادی بر اساس شاخص های متعددی تقسیم بندی می شوند که در زیر بعضی از آنها مطرح

.می گردد

انواع اعتبار اسنادی به لحاظ شرایط یا نحوه پرداخت

در هر اعتبار اسنادی بانک گشاینده اعتبار باید مشخص نماید که UCP600 1طبق بند ب ماده

نشان دهنده 41Aدر سیستم سوئیفت کد . می باشد یا از طریق معاملهدیداری، معوق، قبولی ختپردا

. (41زمانی ص)نوع پرداخت می باشد

: اعتبار اسنادی با پرداخت دیداری .

پرداخت دیداری یا به روئت بدین معناست که بانک گشاینده یا بانک تعیین شده با روئت اسناد بدون

این ترم از .ه از سوی ذینفع نسبت به پرداخت وجه اسناد به ذینفع اقدام می نمایدمغایرت، ارایه شد

چرا که حد اکثر پنج روز بعد از ارایه نظر زمان پرداخت برای ذینفع مطلوب ترین روش می باشد

در متنبرای اینگونه اعتبارات، . اسناد، دال بر انجام تعهداتش می تواند وجه معامله را دریافت نماید

.ذکر می گردد paymentیا sight paymentاعتبار اسنادی واژه

اعتبار اسنادی با پرداخت معوق یا موخر یا مدت دار .

وجه اسناد را از بانک ،بعد از ارایه اسناد بدون مغایرت( طبق توافق)ذینفع مدتیدر این نوع پرداخت،

روزه ... 4، 3، 1این مدت میتواند .هد نمودگشاینده یا بانک تعیین شده یا بانک تایید کننده اخذ خوا

بعد از تاریخ صدور بارنامه، معامله که معموال ذکر تاریخ شروع دوره در متن اعتبار مهم می باشد .باشد

.متن اعتبار مشخص می گردد 78کد این مورد در .می باشدترخیص کاال از گمرک اسناد،

نده برای دریافت پول خود راهی جز صبر کردن تا پایان و فروش در این نوع اعتبار براتی وجود ندارد

اگر از برات استفاده می شد، فروشنده یا ذینفع می توانست قبل از سپری . دوره مشخص شده ندارد

این ترم از نظر زمان . نماید 23برات را نزد بانک خود یا دیگر بانکها تنزیل شدن مدت توافق شده

بق مقررات جاری بانک مرکزی و ط ه مطلوب ترین روش می باشدپرداخت برای متقاضی یا وارد کنند

.(زمانی)ماه از تاریخ معامله اسناد یا تاریخ بارنامه تعیین نمایند 12بانکها مجازند طول مدت را حد اکثر

اعتبار اسنادی با پرداخت قبولی .

21 Sight payment L/C

22 Deferred payment L/C

23 Discount

24 Acceptance payment L/C

Page 22: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

22

ده یا ذینفع بعد از این اعتبار شباهت زیادی به روش مدت دار یا موخر دارد و مقرر می گردد فروشن

برات حمل ذینفع همراه اسناد ،در این نوع اعتبارالبته . گذشت زمان مشخصی پول خود را در یافت کند

را برای بانک متقاضی یا خریدار ارسال می کند که وی باید آن را از طرف خریدار قبول مدت داری

انک گشاینده یا بانک تعیین شده ب (drawee)در واقع ذینفع و برات گیر(drawer)برات کش .نماید

و با کسر نماید سر رسید برات آنرا در بازار تنزیلذینفع میتواند قبل از .یا بانک تایید کننده می باشد

باید توجه نمود که در این حالت علی رغم اینکه .بهره منطقی وجه خود را بصورت نقد دریافت نماید

پرداخت اعتبار اسنادی می باشد و بانکها در بررسی و از برات استفاده می شود، ماهیت اصلی روش

.معامله اسناد نقش اساسی ایفاء می کنند

اعتبار اسنادی با پرداخت از طریق معامله . بانک گشاینده یا بانک تایید UCP600در این نوع اعتبار اسنادی طبق جزء پنج بند الف ماده هفت

به 21غ اسناد ارایه شده بدون مغایرت، بدون حق رجوعبا پرداخت دیداری مبل( در صورت وجود)کننده

این روش پرداخت شبیه روش پرداخت . کشنده یا دارنده قانونی برات یا اسناد، ایفای تعهد می نماید

. دیداری می باشد و به نفع فروشنده یا ذینفع می باشد

از % 3بار ممکن است بعنوان مثال در یک اعت.در مواردی از ترکیب روشهای فوق استفاده می شود

ترکیب پرداخت در .پرداخت گردد روزه 1بقیه بصورت معوق % 1مبلغ اعتبار بصورت دیداری و

.مشخص می شود 42Mکد

غیر قابل برگشتقابل برگشت یا اعتبار اسنادی

این قابلیت در واقع نشان. یکی از ویژگیهای اساسی اعتبارات اسنادی قابلیت برگشت آن می باشد

دهنده اختیار خریدار برای لغو یا تغییر شرایط اعتبار بصورت یکطرفه و بدون موافقت فروشنده یا

در اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت هرگونه تغییر شرایط اعتبار از جانب خریدار یا . ذینفع می باشد

فروشندگان بدیهی است. می باشدبانک گشایش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضایت فروشنده

و اعتبار قابل برگشت به سختی ممکن است مورد معموال از این گونه اعتبار استقبال بیشتری میکنند

براساس آخرین مقررات اتاق بازرگانی بین الملل در صورت عدم تصریح و .توافق فروشنده قرار گیرد

25 Negotiating L/C 26 With out the right of recourse

27 Revocable Vs. Irrevocable L/C

Page 23: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

23

، اعتبار غیر قابل برگشت سکوت در اعتبار اسنادی مبنی بر قابل برگشت یا غیر قابل برگشت بودن آن

کلیه اعتبارات اسنادی گشایش شده تحت حاکمیت مقررات مزبور UCP600 3ماده طبق .خواهد بود

حتی اگر در متن اعتبار اسنادی اشاره ای به این موضوع اعتبار اسنادی برگشت ناپذیر تلقی خواهد شد

اسناد از زمانی بر گشت پذیر است که اعتبار اسنادی برگشت پذیر تادر هر صورت .(زمانی)نشده باشد

هیچ گونه پرداختی از سوی بانک معامله کننده به و یا سوی فروشنده به بانک تحویل نشده باشد

یعنی نشان دهنده این وجه از اعتبار 40Aدر سیستم سوئیفت کد .فروشنده صورت نپذیرفته باشد

.می باشدقابلیت برگشت

تایید شدهاعتبار اسنادی برگشت ناپذیر

از ناحیه بانک گشاینده در خصوص تمایل و توانایی پرداخت احساس نا امنی اعتبار ذینفع گاهی اوقات

به بیان دیگر به خاطر ریسکهای مختلف موجود در کشور بانک گشاینده یا سیستم بانکی آن .نمایدمی

نماید که بواسطه وقوع می پیش بینی اعتبار خود بانک گشاینده برای ذینفع زیر سوآل می رود و

نسبت به انتقال ارز اقدام بانک گشاینده نمی تواند ،تحوالت و تغییرات مثال برقراری نظام کنترل ارزی

تایید بدین معناست . در نتیجه ذینفع تقاضای اعتبار اسنادی برگشت ناپذیر تایید شده می نماید. نماید

ابر فروشنده متعهد بوده و قبول نماید در صورتی نک دیگر هم به میزان بانک گشاینده در براکه یک ب

وجه معامله (بانک تایید کننده)که که به هر دلیلی بانک گشاینده وجه معامله پرداخت ننماید، آن بانک

را در صورت رعایت شدن شروط معامله از سوی فروشنده و ارایه اسناد درست و صحیح و غیر مغایر،

.تعهد دو بانک را در اختیار خواهد داشتت فروشنده در این حال .به وی پرداخت نماید

تایید کننده می بایست بنا به درخواست یا مجوز بانک گشاینده اعتبار اسنادی اقدام به نکته مهم اینکه

وقات به مذاق درخواست تایید موجب افزایش هزینه هاست و گاهی ااز سوی دیگر .این امر نماید

و ممکن است از بانک دیگر رودل می ازیر سوآنها عتبار خود دولتها خوش نمی آید، چرا که ا

یا اینصورت ذینفع در . ننمایند و با این درخواست فروشنده مخالفت نماینددرخواست تایید اعتبار را

از تایید کننده و به هزینه خودش درخواست تایید را میتواند از انجام معامله منصرف شود و یا خود

25اجابت تایید مسکوت یا نهفته که در صورت بنماید،در صورتی که تایید به .نامیده می شود

28 Confirmed irrevocable L/C

29 Silent confirmation

Page 24: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

24

بانک تایید کننده با توجه به سطح روابط بین دو بانک نحوه تاییددرخواست بانک گشاینده انجام شود،

. صورت پذیرد تایید بدون کارمزدتا ( با بهره)کامل اخذ پوشش نقدیممکن است از

انک گشاینده اعتماد می نماید و درخواست تایید اعتبار را مطرح نمی نماید، خیلی اوقات فروشنده به ب

اما اگر قرار باشد اعتبار به درخواست فروشنده و پذیرش بانک گشاینده توسط بانک دیگری تایید شود،

در 1و 1مواد . حتما باید غیر قابل برگشت باشد تا بانک تایید کننده با آرامش خاطر آنرا تایید کند

UCP600 سیستم 45کد بعالوه، .به موضوع تایید اعتبار و نکات مهم در این زمینه می پردازد

.سوئیفت مربوط به این وجه از اعتبار می باشد

اعتبار اسنادی قابل انتقالاین نوع اعتبار از با پیشرفت تجارت و شکل گیری مناطق آزاد تجاری و الگوهای جدید تجارت،

گاهی اوقات فروشنده یا ذینفع اول که اعتبار در واقع برای او باز . ار می باشداهمیت خاصی برخورد

بعنوان مثال یک . می شود، خود یک واسطه بوده و کاال را از فرد یا افراد دیگری خریداری نموده است

ادر تن گندم خرید نماید و تاجر اماراتی که خود ق 3تاجر ایرانی از تاجری در امارات متحده مقدار

. به تولید و تهیه این مقدار گندم نیست از تجار و حتی کشورهای دیگر این کاال را خریداری می نماید

اینکه بخواهد اعتبار جداگانه ای برای فروشنده اصلی باز ننماید و از هزینه ها و بوروکراسی خاطربه

در اینصورت .ایش نمایدآن اجتناب نماید، از خریدار اصلی می خواهد که اعتبار قابل انتقال گش

. فروشنده واسطه می تواند بخشی از مبلغ اعتبار را بعد از کسر سود خود به فروشنده اصلی منتقل نماید

.اصلی برای خریدار مشخص نمی شونده یا فروشندگان فروشندالبته

ند از بانک ذینفع می توا ،در اعتبارات قابل انتقال UCP600 31ر اساس ماده بنا بر مطالب فوق و ب

درخواست نماید تا کل یا قسمتی از اعتبار را به یک یا چند ذینفع جدید انتقال دهد که در اینصورت

اعتبار اسنادی قابل انتقال از لحاظ ترم پرداخت .، بانک انتقال دهنده نیز می باشد(ابالغ کننده)بانک

جاز به انتقال اعتبار به شخص ثالث ذینفعان ثانویه م ،در صورتی که در اعتبار ذکر نشود.دیداری است

.به عهده ذینفع اعتبار می باشد31بند ج ماده اعتبار بر اساس هزینه انتقال و نیستند

اعتبار منتقل شده باید به نحو درستی کلیه شرایط اعتبار مادر از جمله تایید اعتبار 31طبق بند ز ماده

اعتبار، تاریخ انقضاء، مهلت ارایه اسناد، و آخرین به استثناء مبلغ ،را منعکس نماید( در صورت وجود)

تاریخ های فوق نیز قبل از طبعا مبلغ منتقل شده کمتر از مبلغ اعتبار اصلی بوده و .تاریخ یا دوره حمل

30 Transferable L/C

Page 25: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

25

تاریخ های مذکور برای اعتبار اصلی می باشد تا واسطه بتواند به موقع اسناد را تهیه و برای خریدار

.اصلی ارسال نماید

.در این نوع اعتبار مجاز می باشد 31یا حمل بدفعات حمل یا برداشت تدریجی 31طبق بند د ماده

ذینفع جهت انتقال تمام یا بخشی قابل انتقال بودن اعتبار اسنادی مجوزی است برایبنا بر مطالب فوق

رای تعهد پرداخت می کننده دادر این اعتبار تنها بانک گشایش قابل ذکر است .32از اعتبار به ذینفع دوم

. باشد

اصلی فروشنده است ولی چون بانک ابالغ کننده تعهد پرداخت ندارد این روش به نفع فروشنده واسطه

،transmissible، fractionableدر متن اعتبار اگر کلمات. با ریسک عدم دریافت روبروست

assignable و یا divisible به جایTransferable ر قابل انتقال تلقی نمی شود، عتباذکر شود ا

.قید گردد Transferableلذا حتما باید کلمه

اعتبار اسنادی اتکایی

همانند حالت قبل گاهی اوقات فروشنده خود واسطه است و کاال را از تولید کننده یا فروشنده دیگری

کشورها، عدم بعالوه ممکن است بدالیل مختلف از جمله قوانین بانکی یکی از .خریداری می کند

فروشنده واسطه در گشایش اعتبار قابل انتقال و یا دالیل دیگرو یا بانک وی موافقت خریدار اصلی

در . مجبور به گشایش اعتبار مجزای دیگری در همان بانک ابالغ کننده و به نفع فروشنده اصلی شود

تعیین شده درخواست می نماید تا ذینفع با وثیقه قرار دادن اعتبار اسنادی ابالغ شده از بانکاین حالت

بدیهی است در .اعتبار اسنادی دیگری به نفع شخص دیگری که فروشنده اصلی می باشد باز نماید

اینجا دو اعتبار مجزا وجود دارد و ارتباط دو اعتبار تنها در این است که اعتبار اول که به نفع فروشنده

م می باشد و فروشنده واسطه نیازی به تهیه و ارایه واسطه گشایش شده است، وثیقه گشایش اعتبار دو

وثیقه دیگری به بانک ابالغ کننده اعتبار اول که قرار است نقش گشایش کننده اعتبار دوم را نیز بازی

، اما در صورتی که در مقررات بین المللی اشاره ای به اینگونه اعتبار نشده استهر چند .کند را ندارد

ل بانک معتبری باشد بانک ابالغ کننده اعتبار اول به راحتی و بدون نیاز به اخذ بانک گشایش کننده او

قابل ذکر است این .وثیقه و بر مبنای اعتماد به اعتبار بانک اول، اقدام به گشایش اعتبار دوم می نماید

اعتبار انند هم 34اعتبار اسنادی متقابل .نوع اعتبار در کشورهای مختلف جهان مورد استفاده قرار می گیرد

31 Partial shipment

32 Subcontractor 33 Back to back L/C)

34 Counter credit

Page 26: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

26

با این تفاوت که ذینفع اعتبار اول نزد بانک دیگری غیر از بانک تعیین شده اعتبار جدید ،اتکایی است

.را گشایش می کند

اعتبار اسنادی تنخواه یا گردان

زمانی مشخص و با شرایط گاهی اوقات دو طرف یک معامله ممکن است یک کاالی خاص را در دوره

بعنوان مثال یک شرکت تولیدی فرش ماشینی ایران بصورت مداوم در . عامله نمایندم تکراثابت به

که از مواد اولیه تولید فرش می باشد را از یک شرکت آلمانی خرید نخ اکرلیکطول سال چندین بار

جنس نخ، قیمت، روش حمل و دیگر شرایط معامله در طول سال هیچ تغییری نمی کند و . می کند

خریدار ایرانی می تواند چندین بار در طول سال و برای هر . یز اعتبار اسنادی می باشدروش پرداخت ن

. بار خرید به بانک مراجعه نموده و به تعداد دفعات خرید اقدام به گشایش اعتبار های مجزا نماید

دریافت طبیعتا هر بار که فروشنده کاال را حمل و اسناد را به بانک تحویل دهد می تواند پول خود را

در چنین شرایطی خریدار می تواند به جای گشایش اعتبارات متعدد و مجزا، یک بار به بانک . کند

این اعتبار .شودمی اعتبار گردشی باز نموده و چندین بار از منافع آن بهره مند یک مراجعه نموده و

اجازه می ( خت کنندهپردا) اسنادی با مبلغی مشخص در بانک گشایش می شود و به بانک ابالغ کننده

اسناد حمل از ذینفع تا مبلغ مشخصی پرداخت کند و مجددا در برابر دریافت به دفعات مختلف دهد تا

به مبلغ اسناد و ارایه اعتبار پس از هر بار استفاده ذینفع از اعتبار، بنابر این در این . اعتبار را شارژ نماید

قع بدون احتیاج به افتتاح یا اصالح اعتبار جدید، اعتبار موجود اعتبار اولیه افزایش می یابد در وا اعتبار،

این نوع .ای به اینگونه اعتبار نشده است در مقررات بین المللی اشاره .خود به خود تجدید میشود

به لحاظ بار ارزی تعداد دفعات تجدید و تراکمی یا .اعتبار حاوی ترم پرداخت دیداری می باشد

این موضوع نشان می دهد که آیا ذینفع میتواند از .ر در متن آن مشخص می شودغیرتراکمی بودن اعتبا

گردان تراکمی باشد به چنانچه اعتبار اسنادی . مبلغ کسری در دفعه یا دفعات بعد استفاده نماید یا خیر

ن نفع اجازه داده می شود که از کسری در دفعه بعد استفاده نماید، لیکن اگر غیر تراکمی باشد چنیذی

برای توضیح بیشتر مثال فوق بصورت مفصل تر مورد بررسی قرار می .مجوزی به ذینفع داده نمی شود

اما با توجه به . تن نخ نیاز دارد 1در سال مقدار فرش فرض می شود که تولید کننده ایرانی .گیرد

در این مقدار است هزینه های انبارداری و دیگر هزینه ها بر اساس سیستم کنترل موجودی شرکت بهتر

35 Revolving L/C

Page 27: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

27

در صورتی که از اعتبار گردشی استفاده شود، خریدار . تن به کشور وارد شود 2چهار محموله

تن نخ را به بانک می دهد و هر بار که محموله 2تقاضای گشایش اعتباری به مبلغ مورد نیاز برای

از سوی دیگر در متن اعتبار . دمی رسد، اعتبار تسویه شده و خود به خود برای دفعه بعد تجدید می شو

در مثال مطرح شده . برای فروشنده مشخص شده است که هر سه ماه یکبار باید کاال را حمل نماید

فرض می شود فروشنده سه ماهه اول و دوم مقدار مورد نیاز را تهیه و در زمان مقرر برای خریدار

در . و ارسال کاال برای خریدار نمی شوددر سه ماهه سوم بدلیل خاصی موفق به تهیه . ارسال می کند

رم سال به میزان ااین حالت، در صورتی که اعتبار تراکمی باشد، فروشنده می تواند در سه ماهه چه

در صورتی که اعتبار غیر تراکمی باشد . کاال را برای خریدار ارسال نماید ،تن یا سهمیه دو فصل

سوم دیگر نمیتواند سهمیه مربوط به آن زمان را ارسال فروشنده مذکور بعد از گذشت مهلت سه ماهه

تن سه ماهه سوم لغو شده در نظر گرفته می شود، و فروشنده در سه 2معامله مربوط به نماید و

.تن مربوط به همین دوره را ارسال نماید 2ماهه چهارم صرفا می تواند مقدار

عتبار اسنادی با عبارت یا شرط قرمزا

مطالب فوق و طبق ماهیت اصلی اعتبار که ایجاد اطمینان برای طرفین بود، وجه اعتبار قاعدتا بر اساس

زمانی به ذینفع یا فروشنده پرداخت می شود که بانک معامله کننده بر اساس اسناد ارایه شده از سوی

ها بعد از تهیه، یعنی فروشنده تن. وی به این نتیجه میرسد که تعهداتش را بصورت کامل انجام داده است

ما ا .بسته بندی و ارسال کاال و تهیه سند های الزم و ارایه به بانک می تواند پول خود را دریافت نماید

گاهی اوقات فروشنده حتی قبل از تهیه یا تولید کاال به دالیل خاصی از جمله نیاز مالی تقاضا دارد

ین صورت طرفین می توانند از اعتبار ماده در ا. بخشی از مبلغ معامله را بصورت پیش پرداخت بگیرد

یا ارائه پیش از حمل و ،ارائه رسید این اعتبار به فروشنده اجازه میدهد تا در قبال. قرمز استفاده نمایند

بانک مرکزی نبر اساس قوانی .بخشی از مبلغ مندرج در اعتبار را دریافت دارد ،مدارک حمل به بانک

ی که اینگونه اعتبار نزد بانک های ایرانی گشایش شود باید به میزان جمهوری اسالمی ایران در صورت

ممکن است فروشنده . دریافت گردد پیش پرداخت ضمانتنامه بانکی پیش پرداخت از بانک ابالغ کننده

بنابراین باید یک بانک معتبر . پیش پرداخت را دریافت نموده و برای انجام تعهدات خود اقدامی ننماید

قات همان بانک ابالغ کننده باشد در قبال وجه پرداخت شده یک ضمانتنامه بانکی پیش که اغلب او

36 Red clause L/C

Page 28: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

28

بدیهی است بانک صادر کننده ضمانتنامه .پرداخت صادر نموده و برای خریدار یا بانک وی ارسال نماید

این .نیز برای پوشش ریسک خود جهت صدور این ضمانتنامه ازفروشنده وثیقه کافی دریافت می کند

اوایل استفاده از این علت این نام گذاری آن است که .تبار طبیعتا بصورت نقدی گشایش می شوداع

وجه اعتبار که به مقداراز متن شرط آن ،کننده برای جلب توجه بانک ابالغ کنندهگشایش بانک اعتبار

ار ماده قرمز از آن به بعد به اعتبمی نوشت و با جوهر قرمز اشاره داشت را پیش پرداخت به ذینفع

هر چند در حال حاضر با استفاده از سیستم سوئیفت دیگر مرکب قرمز مورد استفاده قرار .معروف شد

.نمی گیرد، اما همچنان این اسم مورد استفاده قرار می گیرد

:نتیجه گیری

در این فصل بحث پرداخت و انتقال وجه از خریدار به فروشنده مورد بررسی قرار گرفت و روشهای

بعد از پرداخت کاال حمل و به کشور مقصد می . مختلف پرداخت بین المللی مورد اشاره قرار گرفت

.رسد و خریدار امور مربوط به تسویه حساب با شرکت حمل و ترخیص کاال را پیگیری می نماید

سواالت انتهای فصل

در هر کدام انواع روشهای پرداخت بین المللی را مختصرا توضیح دهید و ریسک طرفین را .1

.مقایسه نمایید

.پرداخت بر اساس وصولی ها، مراحل و انواع آن را شرح دهید .2

اعتبار اسنادی را تعریف نموده و انواع آن را نام ببرید .3

.و کارکرد هر کدام را شرح دهیداسناد مورد نیاز جهت گشایش اعتبار .4

بانکها در بررسی اسناد چه مواردی را مورد توجه قرار می دهند؟ .

.اعتبار اسنادی قابل انتقال و کاربرد آنرا شرح دهید .1

.اعتبار اسنادی قابل انتقال و کاربرد آنرا شرح دهید .1

.اعتبار اسنادی اتکایی و کاربرد آنرا شرح دهید .1

.اعتبار اسنادی با شرط قرمز و کاربرد آنرا شرح دهید .5

.اعتبار اسنادی تائید شده و کاربرد آنرا شرح دهید . 1

Page 29: Compiled by Rahim Mohtaram  · 2015-06-14 · Compiled by Rahim Mohtaram 3 رارق هدافتسا دروم نانچمه اما دشاب یم رادروخرب هدنشورف یارب

Compiled by Rahim Mohtaram

www.mohtaram.ir

29

.ی تنخواه یا گردان و کاربرد آنرا شرح دهیداعتبار اسناد .11