Coğrafya Uyarı ve Notlar. Engin ERAYDIN.docx

7/26/2019 Corafya Uyar ve Notlar. Engin ERAYDIN.docx

1/44

NTE I

TRKYENN CORAF KONUMU

A. Trkiyenin Matematik ( Mutak ! K"num#$eikeri

UYARI% Orta Kuakta yer almamzn yukarda verilensonularndan son maddedeki ifadede dikkat edilmesigereken zellik Drt Mevsim Koullarnn yl iinde belirginolmasdr. Ancak ayn anda gibi bir ifade kullanlm ise budurum zel konum zellii olur. !"nk" #"rkiye$de yerekillerinin ksa mesafede ok eitli olmas scaklk ve

ya koullarnn deimesine neden olduundan ayn g"niinde bile bir yerde yaanan zellik dierlerinden farklolabilir.

UYARI% #"rkiye$de bak etkisi ile elien baz durumlarvardr. %unlar zelikle Karadeniz %lgesi$nde k aylarndakuzey yamalarn g"ney yamalardan da&a scak olmas veKaradeniz$de kuzey yamalarda yerleiminin da&a fazlaolmasdr. %u duruma neden olan faktr ise Karadeniz$ing"ney yamalarnn ' ve Dou Anadolu gibi k aylarndakarasallk etkisi ile olduka souk olan blgelere bakarken

kuzey yamalarn denizel etkiye ak olmasdr. Denizedn"k kuzey yamalar k aylarnda da&a scaktr ve yamiktar da da&a fazladr bu nedenle da&a yaanlas birortam oluturmutur.

NOT% (orularda genel olarak g"neyden kuzeye dorugidildike artan ve azalan )(*+,- ifadeleri doru verilmiise #"rkiye$nin Kuzey arm K"re$de olduunu kantlar.

NOT%Ayn enlem "zerinde yer alan merkezlerde ) (caklk

ve buna bal yaanan zel konum artlar- dndakidurumlar ayndr.

NOT% #"rkiye$de ayn boylam "zerinde bulunan t"mmerkezlerde/

erel saat %alang %oylam ile olan yerel saat fark 0le an

1lgenin en ksa boyda olduu an yl boyuncaayndr.

UYARI% %u konu ile ilgili gelen sorularda eldiricilerunlardr2

)l boyunca 1"ne ayn anda doar ve batar-ifadesi yanltr. !"nk" ayn boylam "zerindekimerkezler ayn enlem "zerindeolamayacandan g"nd"z ve gece s"releri ayndeildir. %u nedenle gece ve g"nd"z"n"n eit

olduu ekinoks tari&lerinde ayn anda domave batma yaanabilir.

) %alang %oylam$na olan uzaklklar

ayndr- ifadesi yanltr. !"nk" #"rkiye Kuzeyarm K"re$de olduu iin kuzeye doru


2/44

meridyen aras mesafe daralr. %u nedenlekuzeyde olan da&a yakndr.

NOT%K (aati uygulamas ya3ld bir dnemde yerel saatile ulusal saat arasndaki farkn fazla olduu merkezler 456

Dou Meridyeni$nden en uzak7 farkn en az olduumerkezler 456 Dou Meridyeni$ne en yakn merkezlerdir.

NOT%az (aati uygulamas ya3ld bir dnemde yerel saatile ulusal saat arasndaki farkn fazla olduu merkezler 896Dou Meridyeni$nden en uzak7 farkn en az olduumerkezler 896 Dou Meridyeni$ne en yakn merkezlerdir.

NOT% l %oyunca yerel saatin ulusal saatten da&a geriolduu merkezler 456 Dou Meridyeni$nden da&a batdaolan merkezlerdir.

NOT% l boyunca yerel saat ile ulusal saat arasndakideiimim en az olduu merkezler 456 Dou Meridyeni ile896 Dou Meridyeni$ne eit uzaklkta olan merkezlerdir.

NOT% :; Mart ile :4 ,yl"l arasndaki dnemde Kuzeyedoru gidildike g"nd"z s"resi uzarken :4 ,yl"l ile :; Martarasndaki dnemde 1"neye doru gidildike g"nd"z s"resiuzar.

NOT%"kselti ortalamasnn douda fazla olmas nedeniyle

#"rkiye$de yerleme ve orman "st snrnn en y"ksekolduu yerler de doudadr.

NOT% #"rkiye$de ayn anda drt mevsim zellikleriningr"lmesinin nedeni yer ekillerinin ksa mesafede eitlilikgstermesidir.

NOT%

#"rkiye$nin en uzun snr (

km@. #"rkiye$nin en eski snr '+A iledir = ;E4F

KasrGi Hirin antlamas ile izilmitir@. #"rkiye$nin en yeni snr (


3/44

ol ya3m kolay ve ya3m maliyeti d""kt"r. #armsal n"fus younluu azdr. Ksa mesafede iklim ve bitki eidi azdr. 1erek alan ile iz d""m alan arasndaki fark fazladr.

#"rkiye$nin d"z blgesi 1"neydou Anadolu$dur. Da&asonra ' Anadolu gelir. D"z bl"mler Konya7 ,rgene ve OrtaLrat$tr.

NOT%Ortalama y"kseltinin fazla olduu yerlerde &aritadaka&verengi tonlar fazladr. %u yerlerde/

(caklk ortalamalar d""kt"r. (caklk farklar y"ksektir. 1erek scaklk ile indirgenmi scaklk arasndaki

fark fazladr.

Akarsularn ak &z7 andrma g"c" ve &idroelektrik3otansiyelleri fazladr.

Karn yerde kalma s"resi uzundur.

#"rkiye$nin ortalama en y"ksek blgesi Dou Anadolu7bl"m" ise ukar Murat an$dr.

NOT% #"rkiye$nin Ortalama olarak en y"kseltiye sa&i3blgesi Marmara$dr. ,n y"ksek yeri


4/44

Kynn ekli girintili G kntl olduundan7 koy7 krfez7doal liman ve ada says da&a fazladr.

ama yalar da&a az gr"l"r. a miktar azdr. Kta sa&anl da&a genitir. %u durumun kynn s

olmasna neden olmutur.

Nimanlarn gelime blgesi olan &interlantlar genitir. Kynn gerek uzunluu ile ku uuu uzunluu

arasndaki far da&a fazladr.

NOT%#"rkiye$nin volkanizma ile oluan dalar unlardr2

' Anadolu$da2 ,rciyes7 Basan7 Melendiz7 Karada ve

Karacada7 Dou Anadolu$da2 emrut7 ("3&an7 #end"rek ve Ar

ukardaki iki madde de verilen dalarn ortak zellikleriuzan dorultularnn kuzeydou g"neybat ynl"olmasdr. %u durum bu dorultular boyunca uzanan krk&atlarndan volkanik malzemenin km olmasdr.

1"neydou Anadolu$da2 Karacada = #"rkiye$nin enyayvan volkandr. Magmann akkan karakterliolmas dan y"kselmesine engel olarak etrafayaylmasna neden olmutur@.

,ge$de Kula volkanlar =Manisa$daki bu arazi aynzamanda #"rkiye$nin en gen volkanik sa&asdr.Kant olarak "zerinde eolitik dnemde yaayaninsanlara ait ayak izlerine rastlanmas gsterilebilir @.

UYARI%


5/44

NOT% 1"n"m"zde ovalar yanl kullanmlar nedeniylekirlenmitir. Kirlilik batda da&a fazla iken douya doruazalr. %u kirliliin nedenleri unlardr2

oun zirai ila ve g"bre kullanm

Ar ve bilinsiz sulama ,vsel ve end"striyel atklarn braklmas erleim yerlerinin ve sanayi tesislerinin igali 'naat kumu alma amacyla tesislerin kurulmas

NOT% 1raben alanlar kmeler nedeniyle tektonik ovalarolarak nitelendirilirken karstik ovalarn dier ad 3olyelerdir.Polyeler sadece karstik erime deil ayn zamanda tektonikkme sonucu da olumutur. %u nedenle karma oluumovalara rnektir.

UYARI% Delta ovalar akarsu azlarnda oluan ky ovalariken ky ovalarnn &e3si delta deildir.

NOT%#"rkiye$de aktif fay &atlar ile7

De3remsellik (cak su kaynaklar Qeotermal eneri 3otansiyeli Ka3lca ve lcalar (alk turizmi olkanik araziler

#ektonik ovalar arasnda 3aralellik vardr.

UYARI%#"rkiye$de tektonizma asndan en durgun yerlerunladr2

#uz 1l" ile Mersin aras 1"neydou Anadolu$nun g"neyi

(ino3 evresi ,rgene evresi Dou Karadeniz ky kua

NOT%%at Akdeniz$den denize dk"len akarsularn deltasyoktur. edeni getikleri arazinin karstik olmasdr. Karstikarazilerde akarsular su iinde eriyebilen kayalarb"nyelerine alrlar bu nedenle al"vyon kyya gidemediiiin delta oluumu yoktur.

NOT% Aydn kenti7 Aydn Dalar$ndan gelen akarsularnoluturduu bir birikinti konisi "zerinde kurulmutur.

UYARI% Menderes ad verilen ekil7 akarsularn &emandrma &em de biriktirme eklidir. Akarsular eiminazald yerlerde &z kazanmak iin kvrmlar ya3arlarbunlara menderes ad verilir. ,ge$de grabenler iinde akanrmaklar ile dier baz akarsularn delta ovasndamenderesler bulunur. Menderesler ya3an akarsularn/

,imi azalmtr. Ak &z azalmtr. Andrma g"c" azalmtr. Bidroelektrik 3otansiyeli azalmtr. "k miktar azalmtr. Kaynak ksmna gre boyu uzamtr.


6/44

O#I #"rkiye$nin i kesimlerinde yaygn olan karasallknedeniyle yaanan Rziksel z"lme i kesimlerde r"zgarnyery"z"n" ekillendirici etkisini artrmtr. +"zgarekillendirmesinin fazla olduu yrelerin ortak zellikleriunlardr2

%itki rt"s" olduka clz veya tamamen yokolmutur.

Kayalar Rziksel yolla z"lm" ve ince taneli &alegelmitir.

er ekilleri r"zgar &zn artracak ekilde sadedir. Kuraklk iddeti fazladr.

NOT%#"rkiye$de yukarda verilen artlara en uygun olan '

Anadolu ve 1"neydou Anadolu$da yery"z"n"nekillenmesinde r"zgar belirgin ekildedir. ' Anadolu$daKonya ve kayseri evresinde7 1"neydou Anadolu$dag"neydeki ovalar blgesinde ekillendirici etki da&ayaygndr. Ayrca r"zgar etkisiyle delta kenarlarndakumsallar olumutur.

UYARI%,ge ve 1"neydou Anadolu blgelerindeki dalardabuzul ekillerine rastlanmaz. edeni y"kseltilerinin .

eoloik devirdeki buzul snr olan ::55$den da&a d""kolmasdr.

NOT% Obruk olarak bilinen bir dier oluum ise yer altsularnn ekilmesi sonucu ortaya kan kme boluklardr.Konya Ovas$nda ar yer alt suyu kullanmna bal

yaanan obruk oluumlar mevcuttur. %u alanda uygulananKOP = Konya Ovas (ulama Proesi@ ile birlikte yer alt suyuyerine yredeki rmaklar sulamada kullanlacandan obrukoluumu azalacaktr.

UYARI%#"rkiye$de D"nya "zerinde gr"len ky ti3lerinden/

Liyord ve (kayer #i3i kylara rastlanmaz.edeni2 #"rkiye$de &ibir zaman denizseviyesinde buzullamann olmamasdr.

Bali ve Satt #i3i kylara rastlanmaz. edeni2

1elgit genliinin d""k olmas yani okyanusaky olmamamzdr.

NOT%1erek scaklk ile indirgenmi scaklk arasnda farkolmayan merkezler yani gerek scakl indirgenmiscaklna eit olan merkezler deniz kysndadr.

UYARI% #"rkiye$de &er&angi bir blge7 yre veya kentinscakl &esa3landnda indirgenmi scaklk ise7 scaklkdalnda y"kselti etkisi yok edilmi demektir. %u nedenleo yerlerin scaklnn dal "zerinde etkisi kalmayanfaktr y"kseltidir. Dier b"t"n faktrlerin etkisinden szedilebilir.

NOT% Atmosfer$de yaanan s birikimi nedeniyleaklanabilecek durumlar unladr2

(aba& ve akam vakitleri bir merkez 1"ne nlarnayn ayla almasna ramen akam vakti saba&vaktinden da&a scaktr.


7/44

Mart ve ,yl"l aylarnda bir merkez 1"ne nlarnayn ayla almasna ramen ,yl"l ay da&a scaktr.

1"n iinde 1"ne nlarnn geli as le vakti eny"ksek olmasna ramen g"n"n en scak saati levakti deil leden sonradr. Ancak karasal yerlerde

g"n"n en scak an saat ;4.55 civar iken denizelyerlerde g"n"n en scak saati ;8.55 civardr. %udurum kara ve denizlerin farkl snma zelliindenkaynaklanr.

NOT% #"rkiye$de ya miktar olduka az olduundankuraklk yaayan yreler unlardr2

1"neydou Anadolu$nun g"neyi dr Ovas

!oru& Kelkit oluu #uz 1l" evresi Malatya ,laz evresi Kayseri ide aras

NOT% #"rkiye$nin t"m yrelerinde yaanacak olan aynorandaki bir kuraklktan en fazla etkilenecek olan blge1"neydou Anadolu$dur. %u yrede bu&arlamann da&a daiddetlenmesi ve mu&temel ya azl nedeniyle kuraklk

etkileri da&a da belirginleecektir.

NOT%Akdeniz ve ,ge kylarnda k aylar yal olmasnaramen yaz aylarnn yasz olmas ve scakln y"ksekolmas nedeniyle kuraklk olduka belirgindir.

UYARI% #"rkiye$de kuraklktan en az etkilenen blgeKaradeniz$dir. emlilik nedeniyle yaz scaklklarnn d""kolmas ve yl boyunca ya d"mesi belli bir kurakmevsimin olmasn engellemitir.

NOT% #"rkiye$de ayn oranda yaanacak olan bir donolayndan en ok olumsuz olarak etkilenecek olan blgeAkdeniz$dir. %u yrede zellikle k lkl isteyen zeytin7muz7 turungiller ve sebzeler scakln 56C$n altna inmesinedeniyle ta&ri3 olacaktr.

NOT% #"rkiye$de etkili olan yerel r"zgJrlardan kuzeydenesenlerin scakl azaltc7 g"neyden esenlerin artc etkiya3mas #"rkiye$nin Kuzey arm K"re$de yer aldnnkantdr.

NOT% Anadolu$da krsal kesim meskenlerinde genelliklekuzey ce3&edeki duvarlarn da&a kaln olduu ve3encerelerin da&a k""k olduu gr"l"r. Ayrca meskengirileri ve balkonlar kuzey ce3&elere denk getirilmez. %udurumlarn nedeni kuzeyden esen ve scakl d""renr"zgJrlarn etkisini krmaktr.

NOT%(amyeli r"zgJrna keileme de denilmesinin nedeni


8/44

#"rkiye$nin " tarafnn denizlerle evrili iki yarm adaolmas = deniz ve kara meltemlerinin gr"lmenedenidir@

er ekillerinin ksa mesafede eitlilik gstermesi

= da ve vadi meltemlerinin gr"lme nedenidir@

NOT% ,ge Denizi$nde yaz aylarnda 3oyraza benzeyenmeltemlere verilen isim ,#,(',$dir. unanllar eskiden bur"zgJrlara ticaret r"zgJr anlamna gelen etesia demilerdir.

UYARI% Ln r"zgJrnn etkili olduu yerlerde yarattolumsuz etkilere ramen baz olumlu durumlar "zerinde fnr"zgJrnn 3ay vardr. Dou Karadeniz$de +ize evresinde

#urungil yetimesini salayan fn r"zgJrdr.

NOT%Avusturya Al3lerinde fn r"zgJrna verilen isim #"rk

+"zgJr$dr. Anadolu$da )%akr (attran- ad ile bilinir. Lnetkisi nedeniyle tarm "r"nlerinin kurumas iftilerinevlerindeki bakr satarak geinmelerine neden olduu iinbu isim verilmitir.

UYARI% Mutlak nem dalnda dikkat edilmesi gerekenzellik scaklk farklardr. !"nk" scaklk farklarnn azolduu ky blgeleri mutlak nem sayesinde bu zelliikazanr. Karasal yerlerde mutlak nem azl nedeniyle arsnma ve ar souma yaanr.

UYARI%(isin bu olumsuz etkilerinin yannda baz olumluetkileri de vardr. %unlar zellikle tarm ve dalar "zerindegelien al3in ayrlar "zerindedir. %itkilerin nemlenmesinisalar.

NOT%#"rkiye$de g"nelenme s"resi/

,nleme bal olarak g"neyden kuzeye doru azalr. Karasalla bal olarak kylardan i kesimlere doru

artar. %ulutlulua bal olarak Karadeniz$de en azdr.

NOT% amurlar saanak eklinde d"t""nde to3raaszamadan &arekete geer sel ve takna neden olur. Ancakuzun s"reli ve isenti eklinde ise to3raa szarak yer altsuyunu besler bitkilere fayda salar.

NOT% Kar eklinde d"en yalar ilkba&arda scaklnartmasna bal olarak erimeye balar. ava gerekleenbu erime to3raa da&a fazla su szmasna neden olur.%ylelikle yer alt su rezervi artar bitkiler iin fayda salanr.Ayrca bir yrede bir &ava k"tlesi yamur brakrken7 ayn

&ava k"tlesi baka bir yere kar brakyorsa iki yre arasnday"kseltiye bal scaklk fark var demektir.

NOT%Dolu7 &zl y"kselen ve scakln 56$n altna anideninmesiyle oluur. ,tkili olduu dnemde sorunlara nedenolur. %"y"k boyutlarda d"t""nde aralara zarar vermekteve tarm "r"nlerinde ta&ribata neden olmaktadr.

NOT%Akdeniz ve Karadeniz kylarnda dalarn ky eridinegre 3aralel uzanmas nedeniyle ya miktar ,gekylarndan da&a fazladr. %u duruma bal olarak ,ge$ning"neyi ile kuzeyi arasnda da ya farklar vardr. Menteekylarnda dalar kyya 3aralel olduundan kuzeydedalarn dik uzand yerlerden da&a fazla ya alr.


9/44

NOT% !evresine gre da&a y"ksekte kalan ,rzurum Karsevresi dr Ovas$ndan da&a fazla ya alr. BakkJrievresi 1"neydou Anadolu$nun dousundan y"ksekolduundan da&a fazla ya alr. Ayrca Dou ve %atKaradeniz Orta Karadeniz$den da&a fazla ya alr. !"nk"Orta Karadeniz$deki Canik Dalar$nn y"kseltisi da&a azdr.

NOT%#"rkiye$nin :95 mm ile en az ya alan yeri #uz 1l"evresidir. ' Anadolu$nun etrafnn y"ksek dalarla evriliolmas denizel etkinin i kesimlere sokulmasn nlemitir.Ayrca &ava k"tleleri kara iine girdiinde &avann snmasve genlemesine bal doymaktan uzaklamaktadr bunedenle ya en az olmaktadr.

NOT% Akdeniz ve Karadeniz iklimleri7 scaklk farknn azolmas7 yan fazla olmas7 nemli iklimler olmalar ve k

lklnn olmas ynlerinden benzerdirler. Ancak Akdeniziklimi ile Karadeniz iklimini birbirinden ayran en nemlizellik yaz kurakldr. Akdeniz$de yaz kurakl belirginiken Karadeniz$de yazlar serindir.

NOT% ' Anadolu #i3i Karasal 'klim ve Dou Anadolu #i3iKarasal 'klim7 karasalln iddetli olmas7 yan kareklinde d"mesi7 klarn souk gemesi ve scaklkfarklarnn fazla olmas zellikleri bakmndan benzerdir.Ancak iki ikimi birbirinden ayran en nemli fark yazkurakldr. ' Anadolu #i3i Karasal 'klimde yaz aylarolduka kurak iken Dou Anadolu #i3i Karasal 'klimde yazlarserin ve yaldr.

NOT% Artezyenlere #"rkiye$nin kuraklk iddetinin fazlaolduu i blgelerinde yaygn olarak rastlanr. amiktarnn fazla olduu Karadeniz$de bol miktarda y"zeysuyunun bulunmas artezyenlere da&a az gerekduyulmasna neden olmutur.

NOT% #"rkiye$de krkl yer ya3snn yaygn olmasnedeniyle fay kaynaklarna yaygn olarak rastlanr. Laykaynaklarnn kullanm alanlarndan bazlar unlardr2

#armsal sulama !imento sanayi Konserve sanayi Kentsel stma (era stmas (alk turizmi

,neri "retimi

UYARI%Karadeniz %lgesi$nde ya reimi d"zenli olmasnaramen bu blgedeki akarsularn bile reimi d"zenli deildir.!"nk" Karadeniz$deki yan bir bl"m" kar eklinded"mektedir. Karlar &emen eriyi3 akarsuyun b"nyesinekatlamadndan reim d"zensizlii oluur.

UYARI% %ir akarsuyun &idroelektrik 3otansiyelini artranfaktrlerden biri de tad su miktar yani debinin y"ksek

olmasdr. Ancak dikkat edilirse #"rkiye akarsularnndebileri olduka d""kt"r. Akarsu eneri 3otansiyelini artranzellik suyun y"ksekten dk"l"yor olmasdr.

NOT%Akarsular ile ilgili ksa bilgiler unlardr2


10/44

Debisi ve eimi y"ksek olmas nedeniyle !oru&7Manavgat ve 1ksu "zerinde rafting ya3lr.

#"rkiye$nin en y"ksek sete sa&i3 bara olan Deriner7!oru& "zerinde yer alr = Artvin @.

(nrlarmz iindeki uzunluu en fazla olan ve en

b"y"k &avzaya sa&i3 olan akarsu Kzlrmak$tr. %artn !ay "zerinde 9 E km kadar turistik ulam

ya3lr. ,n fazla blgede ak gsteren akarsu (akarya$dr = '

Anadolu7 ,ge7 Marmara ve Karadeniz @. (usurluk e&ri7 Marmara %lgesi$nde aktndan ak

&z7 andrma g"c" ve &idroelektrik 3otansiyeli ok

d""kt"r. Meri e&ri7 %ulgaristan$n "zerinde bulunan

baralardaki fazla sular boaltmas nedeniyle

#rakya$da sklkla takna neden olmaktadr. Meri rmann bir kolu olan ,rgene e&ri7 ak &z

ok az olduu iin kendi kendini temizlemeyen bir

rmaktr. %akray7 1ediz7 K""k Menderes ve %"y"k Menderes

ne&irleri ,ge$deki graben alanlarda aktklar iin

menderesler izerler. Ayrca bulunduklar alanda en

fazla ya k aylarnda yamur eklinde

d"t""nden debileri ve &zlar kn artar.

Aksu7 K3r" ve Manavgat ne&irleri karstikkaynaklarla beslendiklerinden yaz kuraklndan

fazlaca etkilenmezler.

(ey&an ve Cey&an ne&irlerinin kayna Akdeniz

dnda olduundan Akdeniz$in dier akarsularndan

farkl zellikler gsterirler. Asi e&ri zellikle k aylarnda debisi arttndan

dolay takna neden olmaktadr. #"rkiye$nin debisi en y"ksek olan akarsuyu Lrat$tr.

Ayn zamanda "zerindeki baralardan en fazla elektrik

"retilen akarsudur. Dicle ile Lrat rak$ta birleerek Hatt"l Ara3 adn

alrlar. #"rkiye$nin en temiz akarsuyu Ta3$tr.

NOT%Ka3al &avza ad verilen alanlarn olumasnda/

er ekillerinin engebelilii Dalarn uzan Kuraklk artlar a azl Karstik erime etkili olmutur.

NOT%#"rkiye akarsularnn b"y"k bir bl"m" en fazla suyuilkba&ar$da tamaktadr. %u durumun olumasndaki enb"y"k neden akarsularn genel olarak y"ksek dalksa&alardaki kar erimelerinden besleniyor olmalardr.

NOT% #"rkiye$deki doal gllerin bazlar ile ilgili bilinmesigerekenler unladr2

( olmas ve ar bu&arlama nedeniyle alan en

fazla deien gl #uz 1l"$d"r.


11/44

olu ksaltmas ve derin olmas nedeniyle "zerindeferibot araclyla demir yolu ulam ya3labilen glan 1l"$d"r.

an 1l" ve %eye&ir glleri oluum bakmndan

karma ya3dadrlar. an$n oluumunda tektonizma

ve volkanizma7 %eye&ir$in oluumunda tektonizmave karstlama etkili olmutur.

1ideen ad verilen akarsularla sularn darboaltan akarsularn sular tatldr. ,irdir7 %eye&ir7

#ortum7 Bazar7


12/44

NOT% !ernozyem #o3raklarnn D"nya$nn en verimlito3raklar olmasnn nedeni "zerindeki organik maddebirikiminin fazla olmasdr. ,rzurum Kars 3latolarnda yazyalar ile gelien g"r ayrlar erken gelen k ile birlikteto3rak "st"nde birikir.

UYARI% !ernozyem #o3raklar D"nya$nn en verimlito3raklar olmasna ramen tarmda kullanlamaz. edeniyredeki iklimin tarm ya3maya uygun artlartamamasdr. az kurakl isteyen "r"nler yazlarn serinve yal gemesinden k lkl isteyen bitkiler ise klarnok uzun ve sert gemesinden dolay yetitirilemez.

NOT% KalsimorRk to3raklardan olan ertisoller ve+endzinalar #rakya$da yaygn olarak bulunurlar. %uto3raklar ay iei tarmna uygundur. resel dilde bunlaraverilen isim dnen to3raklar veya ta douran to3rakladr.

UYARI% #anm to3raklar d kuvvetler tarafndanoluturulduklar iin bulunduklar alanlardaki ana kaya veiklim zellikleri &akknda bilgi vermezler.

NOT% %ir yrede yan fazla olmas to3raklarn A

katmanndaki materyallerin ykanarak % katmanndabirikmesine neden olur. %u nedenle bol yal yerlerdekito3raklar tuz7 kire ve &umus bakmndan oldukafakirdirler.

NOT%%ir yredeki ar ve va&i sulama gibi yanl sulamateknikleri to3raklar "zerinde tuz ve kire birikime nedenolarak to3rak verimini d""rmektedir. 0rnein7 1"neydouAnadolu$da to3raklar 1AP ile birlikte ar sulanncabu&arlamann fazla olmas to3rak "zerinde tuzlanma ve

kirelenme yaratmtr. %u durum to3rak verimini d""rerektarmsal "retime zarar vermektedir.

NOT%#"rkiye ikliminde Karadeniz dndaki alanlarda ormanoluumu kendiliinden gereklemez. %u nedenle Karadenizdnda ta&ri3 edilen ormanlar yerine orman gelemediindeormanlk sa&alar seyrek to3luluklar &alinde bulunur. %udurum antro3oen bozkr denir.

NOT%Makilerin gelimi bir kk sistemine sa&i3 olmalarnnnedeni karstik arazi nedeniyle yer altna ok fazla szansulara erimeye almalarndan7 t"yl" gvde ve ya3raklarscaklk nedeniyle yaanan terlemeyi azaltmayaalmalarndandr.

NOT%Kzlam ormanlarnn D"nya "zerinde en fazla alanka3lad "lke #"rkiye$dir. Ayrca orman aalar iinde enfazla alan ka3layan aa kzlamdr.

NOT% Mee7 iklim seicilii en az olan aa t"rlerindenbiridir. %u nedenle #"rkiye$nin &er blgesinde ra&atlklayetien aa meedir. #"rkiye$de aalandrmaalmalarnda en ok terci& edilen aacn mee olmasnnnedeni de #"rkiye$nin t"m iklimlerine uyum salamasdr.


13/44

NOT% #"rkiye$de ormanlarn blgelere dalmn belirleyenfaktr nemliliktir. emin y"ksek olduu kylarda ormanlarda&a geni alan ka3larken i blgelerde nemlilik d""kolduundan orman oran olduka azdr.

NOT%Orman alt snrn belirleyen faktr ,M Orman "stsnrn belirleyen faktr ,N,M$dir. Ormanlarn kendini yenileme s"resinin en ksa olduu

yerler kydaki yrelerdir. ' blgelerde ormanlarnkendini yenileme s"resi en uzundur.

Karadeniz %lgesi dndaki alanlarda ormanlarn

kendiliinden yetimesi m"mk"n deildir. %u nedenleormanlarn ta&ri3 edildii ' Anadolu$da ormankamad iin Antro3oen bozkrlar7 Akdeniz$demakiler olumutur.

NOT% #"rkiye$nin g"n"m"z iklim koullar UF5 ormanoluturacak d"zeydedir. Ancak ta&ribatlarla bu oran U:>$ed"m"t"r. %u ormanlarn korunmas amacyla bazormanlk sa&alar milli 3ark ilan edilerek koruma altnaalnmtr. ;F9> ylnda ilan edilen #"rkiye$nin ilk milli 3ark

ozgat !amlk Milli Park buna en g"zel rnektir.

NOT% (la aalar endemik t"rler iinde ennemlilerdendir. Kyceiz 1l" evresinde bulunan buaalardan elde edilen sla ya kozmetik sanayisinde

kullanlr. %u nedenle ta&ribata urayan sla aalarnkoruma 3roesi gelitirilmitir.

NOT%#"rkiye$de endemik t"rlerin en fazla bulunduu yerler#oroslar$dr.

NOT% (u kirliliinin akarsular ve gllerde youn olarak&issedildii yerler da&a ok batdadr. %u alanda yaananyoun atklarn de3olanma sorunu kirleticilerin dorudan

suya braklmas sonucunda ortaya kmaktadr.

NOT%#"rkiye$de su kirliliinin y"ksek olduu akarsu7 gl vekylar unlardr2

(akarya e&ri = ,nd"strileme @ Kzlrmak = ,nd"strileme @ (usurluk e&ri = ,nd"strileme @ 1ediz e&ri = ,nd"strileme @ ,rgene e&ri = Ak Bz D""k @ an 1l" = Kentleme @ %eye&ir 1l" = anl Arazi Kullanm @ 'znik 1l" = anl Arazi Kullanm @ (a3anca 1l" = anl Arazi Kullanm @ Manyas 1l" = anl Arazi Kullanm @ 'zmit Krfezi = ,nd"strileme @ 1emlik Krfezi = ,nd"strileme @ !andarl Krfezi = ,nd"strileme @ 'zmir Krfezi = Kentleme @ 1kova Krfezi = #ermik (antral @ Antalya Krfezi = #urizm @

'skenderun Krfezi = ,nd"strileme @

UYARI%#"rkiye$nin en temiz akarsuyu Ta3 (uyu$dur. Kentleme veend"strilemeden en uzak olan BakkJri$deki bu akarsu


14/44

dalk sa&alardan gemektedir. #"rkiye$nin en temiz krfezi(aros Krfezi$dir. ,ge$deki bu krfez !anakkale$ninbatsnda bulunur. 1elibolu e&itlii nedeniyle kentlemeninaz olmas ve D"nya$da kendi kendini yenileyebilen saylkrfezden biri olmas nedeniyle olduka temizdir.

NOT% #"rkiye$de to3rak kirlilii7 tuzlanma ve kirelenmegibi sorunlar olduka fazladr. 0rnein 1AP ile birlikte1"neydou Anadolu$da ya3lan ar ve kontrols"z sulutarm to3raklarn tuz tabakas ile baz yerlerde

NOT%%ir yerde &ava kirliliinde yaanan art beraberindebaz sorunlar ortaya karr. %unlardan en nemlisi &avakalitesinin d"mesine bal olarak ortaya kan salk3roblemleridir.

NOT% #"rkiye$de doal gazn snmada yeterincekullanlmamas nedeniyle zellikle b"y"ke&irlerde Nondrati3i &ava kirlilii olduka fazla gr"lmekteydi. 1"n"m"zdebu kirliliin azalmasnn en nemli nedeni snmadakullanlan yaktn deimesidir.

UYARI% #"rkiye$de gme G kme de3remlerininoluumunda insan etkisi olduu unutulmamaldr. 0zelliklemaden ocaklarnda ve yol ya3mlarnda kullanlan dinamit3atlatmalar bu t"r de3remlere neden olmaktadr.

UYARI% #"rkiye$de aktif volkan olmadndan volkanikde3remler gr"lmez.

NOT% "fusun b"y"k bir bl"m" birinci derecede de3remalanlarnda yaamaktadr. edeni ise genellikle Laylanma

sonucu oluan tektonik ovalarn yerleim ve tarm iinuygun d"zl"kler olmasdr.

NOT%#"rkiye$de &eyelan olaylarna en fazla dou Karadeniz%l"m"$nde rastlanlmaktadr. %u alanda &eyelan oluumu

iin gerekli faktrlerin &e3si mevcuttur.NOT% #"rkiye$deki &eyelanlarn mevsimlere gredalmnda UE9 ile ilkba&ar birinci sradadr. edeni ise karerimeleri ile birlikte to3ran suya doymas ve kayganlnartmasdr.

UYARI%Beyelan nlenemez bir afettir. Beyelann gr"ld""yrelerde etkileri azaltlabilir. %unda da en nemli alma&eyelan riski olan yerlere yerlememek eer mevcutyerleme varsa tamak gerekir.

UYARI% %itki rt"s" &eyelan deil erozyonu nleme dedikkate alnmas gerekir. Beyelanda to3rak "st"ndeki bitkirt"s" ile birlikte &areket ettiinden bitki nleyici deildir.

UYARI%Akdeniz$de bol ya7 kar erimesi ve kuvvetli eimolmasna ramen &eyelan riski olduka d""kt"r. edenikarstik arazi ya3sdr.

NOT% #"rkiye$de batdan douya doru gidildike taknriski azalr. edeni douya doru akarsularn yatak

eimlerinin artmasdr. Derin yataklar iinden akarsularnevrelerine kmalar da&a zordur.

NOT%#"rkiye$de en ok takna neden olan akarsular Asi7Meri7 ,rgene ve 1ediz$dir. Ortak zellikleri yatakeimlerinin olduka az olmasdr.


15/44

NOT%! sonucunda doal bitki rt"s"n"n zarar grmesive k turizminin olumsuz etkilenmesi gibi iki nemli durumoluur.

UYARI% Karadeniz$in kuzeye bakan yamalarnda y"ksek

eim ve kar ya olmasna ramen riski oldukad""kt"r. %u durumun nedeni bitki rt"s"n"n olduka g"rolmasdr. %u nedenle Karadeniz$de gr"len alanlarbitkinin clz olduu g"ney yamalardr.

NOT%;F:? yl saym ilk n"fus saym olma zelliinin yansra baka bir zellie de sa&i3tir. (adece bu saymda n"fusart &z bulunamamtr. Da&a nce &er&angi bir saymolmad iin n"fus art &z tes3it edilememitir.

'kinci n"fus saym ;F49 ylnda ya3lmtr. %utari&ten sonra n"fus art &z &esa3lanabilmitir.

;F49 ylndan ;FF5 ylna kadar &er 9 ylda bir ;FF5

ylndan itibaren &er ;5 ylda bir n"fus saymya3lmas kararlatrlmtr.

UYARI%;FF? ylnda bu karar ile elien bir n"fus saymya3lmtr. Ancak bu saym t"m ya gru3larnka3samamtr. Ara seim ya3lacandan ve semenk"t"kleri belli olmadndan yalnzca oy kullanacak n"fussaylmtr. "fusun tamamna ilikin bir ya3sal zelliktes3iti ya3lmamtr.

(on evde saym yntemi :555 ylnda uygulanmtr.

:55?$de ADK($ye = Adrese Dayal "fus Kayt(istemi @geilmitir.

UYARI% :55?$de ADK($ye geilmesi ile birlikte :5;5ylnda ya3lmas gereken evde saym ya3lmamtr.

4; Aralk :5;8 itibariyle #"rkiye n"fusu ??7? milyon

olarak bulunmutur.

UYARI%

"fus art &zn artrmaya ynelik b"t"n bu almalararamen n"fus art &z ;F85 ;F89 yllar arasndacum&uriyet tari&inin en d""k seviyesi olan V;5$ad"m"t"r. %u d""te etkili olan iki nemli faktrdenbirincisi . D"nya savann 3atlak vermesi nedeniyle erkek

n"fusun silJ&altna alnmas nedeniyle evlilik a n"fusunazalmas ikincisi ise salk ve beslenme koullarnn kt"olmasndan dolay l"m oranlarnn artmasdr.

UYARI%"fus art &znda azalma veya artn yaanmas odnemde n"fusun miktarca en az veya en fazla olduunugstermez. 1raRklerde &i eski deer yoksa n"fus &e3artm demektir. #"rkiye$de dnemler boyunca n"fus art&z d"se da&i n"fus &e3 artmtr.

NOT% 1erek ve doal n"fus artnn fazla olduu yerler uekilde kodlanabilir.


16/44

456665oal n"fus art fazla ise 5oum fazladr oda 5ouda y"ksektir.

4)GGG)erek n"fus art fazla ise )elimi yerdir oda ) alr.

NOT%#"rkiye$de kentlemenin bu denli y"ksek olmasndaetkili olan durumlardan biri de b"y"ke&ir yasasdr. %uyasa ka3samnda ?95 bin n"fusu aan iller b"y"ke&irbelediyesine dn"t"r"lm"t"r. Mevcut ;E belediyeyeeklenen ;8 yeni belediye ile 45 ilde kyler merkezebalanmtr.

NOT% %"y"ke&ir %elediyesi bulunan ve bu nedenle kystat"s" kalmayan iller unlardr2

Adana Ankara Antalya %ursa Diyarbakr ,rzurum ,skie&ir 1aziante3 Mersin 'stanbul 'zmir

Kayseri Kocaeli Konya (amsun

(akarya Hanlurfa Batay Manisa %alkesir Ka&ramanmara an Aydn Denizli #ekirda Mula

Mardin Malatya #rabzon Ordu

UYARI% Okuryazarlk E ya "zeri n"fusta &esa3lanr. %uneden UF9 olan okuryazarlk #"rkiye$nin to3lam n"fusunundeil E ya "zerindeki n"fusunun okuryazarlk orandr.

NOT% #"rkiye$de alma andaki n"fus :5;: ylnda 9;milyondur. Ancak bu kiilerin ancak U8E7:$si katlmaktadr.,rkeklerin ig"c"ne katlm oran kadnlardan da&ay"ksektir. #"rkiye$de ;F?5$li yllarda n"fusun U?5$i tarmsektr"nde almaktayken g"n"m"zde n"fusun yaklakU:8$" tarm sektr"nde almaktadr. (anayi sektr"ndealanlarn oran U :E civarndadr.

UYARI% !alanlarn yarsnn &izmet sektr"nde almas#"rkiye n"fusunun yarsnn &izmet sektr"nde altanlamna gelmez. !"nk" alanlar iindekilerin yars

&izmet sektr"ndedir. #"rkiye n"fusunun tamamalmamaktadr.

UYARI% Aritmetik n"fus younluu "lkelerin gelimilii&akknda bilgi vermez. !"nk" bu younlukta #"rkiye$nin &eryerinde kii yaad var saylr. Ayrca n"fusu az olduu&alde bir alann y"z l"m" ok k""k ise younluk fazlakar.

NOT% Aritmetik n"fus younluu ile Rzyoloik n"fusyounluu arasndaki oransal farkn fazla olduu yerlerin

eim ve engebesi da&a y"ksektir.

NOT% #armsal n"fus younluu ile Rzyoloik n"fusyounluu arasndaki oransal farkn fazla olduu yerleringelimilii da&a y"ksektir. !"nk" tarmsal n"fusyounluunun fazla olduu yerlerde genellikle n"fus


17/44

geimini da&a ok tarmdan salamaktadr. %u da buyrelerin geri kalmln gsterir.

UYARI% ' gler "lkelerin to3lam n"fus miktarndeitirmez.

NOT% 'yi eitim alm kiilerin yaadklar yerlerde aldklareitime uygun i bulamadklar iin da&a gelimi "lkelereya3tklar glerdir. #"rkiye$nin gelimekte olan ya3s &embeyin g" almas &em de vermesine neden olmutur.

NOT% #"rkiye$de g"n ve g eden n"fusun temelzellikleri unlardr2

1e katlanlarn b"y"k bl"m" alma andadr. 1 edenler iinde erkek oran da&a fazladr. 1 edenlerin b"y"k bir bl"m"n"n eitim d"zeyi

d""kt"r. asfsz ii olarak alanlarn oran fazladr. 1 alan yerlerde erkek n"fus oran ve miktar g

veren yerlerde kadn oran da&a y"ksektir. 1"n en temel nedeni ekonomik skntlardr. 1lerin yn" en fazla kentlerden kentleredir. 1ler da&a ok doudan batya ve i kesimlerden

kylara dorudur. Doal afetler zorunlu g nedenidir.

Kamulatrma ad verilen istimlak almalar zorunluge neden olur.

UYARI%,rozyon ve isizlik &em g nedeni &em de gsonucudur. 1 nedeniyle krsalda to3ran bo braklmaserozyona neden olur = 1 (onucu @ veya erozyon

nedeniyle to3ran veriminin d"mesi krdan kente gnedenidir. Ayrca krsaldan dar olan g"n nedeni isizlikolurken ayn ekilde kentlere gelen binlerce kii kentteisizlie neden olur.

NOT% Akdeniz$de #oros dalar kua Anadolu$nun eskiyaam izlerinin gr"ld"" yerlerdir. %u durumunolumasnda en etkili faktrler7 karstik arazi ya3snedeniyle yaam iin elverili maaralarn fazla olmas veiklimin lman olmasdr.

UYARI% #"rkiye$de en son yerleime alan alan DouKaradeniz$dir.

UYARI% %"y"ke&ir yasas ile birlikte 45 ildeki kylermerkez ile veya dier ilelere ma&alle olarak balanmtr.

%u kylere krsal ma&alle ad verilmektedir.

NOT% aylalarn ortaya knn temeli Akdeniz$deserinlemek ve &ayvan otlatmak Karadeniz$de &ayvanotlatmaktr. Ancak g"n"m"zde yaylalar turizm amal dadeerlendirilen alanlara dn"m"t"r.

NOT% ' Anadolu$da k""kba &ayvan beslenen allarzaman iinde s"rekli yerleim yeri &aline gelmekte vekylere dn"ebilmektedir.

UYARI%!iftlik yerlemeleri arazinin d"z olduu geni tarm3arselleri iinde kurulan yerlemeleridir. %u nedenle1"neydou Anadolu$da7 ' Anadolu$da Konya evresinde7Akdeniz$de !ukurova$da7 ,ge$de grabenler blgesinde ve


18/44

Marmara$da !atalca bl"m"nde yaygndr. Ancak arazininolduka engebeli olduu Karadeniz$de en azdr.

UYARI% #"rkiye$de arazinin eimli olduu yerlerden olanBakkari ve Mentee evresinde de krsak kesim

yerlemeleri to3lu dokudadr. %uralarda nemli olan sukaynan yine yetersiz olmasdr.

UYARI% Marmara %lgesi$nin krsal kesimindekimeskenlerde belirgin bir ya3 yoktur. %u alanda ker3i7a&a37 ta veya &m mesken ti3lerine rastlanr. Asl dikkatieken betonarme meskenlerin fazlaldr. %u durum krsalkesim insannn gelir d"zeyinin arttn gsterir.

NOT%#"rkiye$nin en b"y"k kargo &avaliman olan Hanlurfa

Bavaliman bu 3roe ka3samnda ina edilmitir.UYARI% %ir Akdeniz ili olan Kilis blgede olmamasnaramen 3roeye da&il edilmitir.

UYARI% 1"m"&ane ve %ayburt illeri &em DAP &em deDOKAP$taki illerdendir. edeni iki ilin snrlar ile 3roeblgelerinin snrlarnn

UYARI% (amsun ili &em B1P &em de DOKAP$ta yeralmaktadr.

NOT% Konya Ovas$nda KOP ncesinde sulama amalyoun olarak alan artezyen kuyular yer altndaboluklarn olumasna neden olmaktayd. %u durumsonucunda ken ksmlarda obruklar olumaktayd. (ulama

ile dardan blgeye su geldiinde yer alt sular eskisikadar ekilmedii iin obruk oluumu azalacaktr.

NOT% 7era8k9%ir 'ntansif tarm yntemidir. Klarn lkgetii yerlerde stma maliyeti d""k olduundan ra&atlkla

ya3labilir. Karadeniz$de k lkl olmasna rameng"nelenme s"resi az olduundan geliememitir. ,ge$deseraclk stmada eotermal sularn kullanlmas ile birlikteart gstermitir. ' Anadolu ve dou Anadolu blgelerindeklarn souk olmasna bal olarak stma maliyetinin oky"ksek olmas sebebiyle en az ya3lan etkinliktir.

NOT%1"neydou Anadolu$da kuraklk ' Anadolu$dan da&afazla olmasna ramen 1AP$n devreye girmesi ile gelensulama nadas da&a az ya3mtr.

UYARI% adas7 verimi artrmak iin uygulanan yntemolmasna ramen erozyona neden olduundan to3ranverimli ksmnn s"3"r"lmesine ve veriminin d"mesineneden olur.

NOT% betlee ekimin ya3lmas nadas azaltr. Ayrcato3rak "zerinde daima bitki olduundan erozyonda daazalma yaanr.

:. Tarm )ei;tirme Y*ntemeri

#"rkiye$de tarm arazileri orannda y"ksek tarmsal"retim gerekleememitir. %u durumun nedeni tarmda


19/44

kullanlan tekniklerin yetersizliidir. %u nedenle tarmgelitirmek7 birim alandan alnan verimi artrmak iinuygulanan balca teknikler unlardr2

7uama

a azl olan yerlerde uygulandnda verim artar. 'klimden dolay yaanan "retim dengesizlikleri

ortadan kalkar. adas alanlar azalr. #arm "r"n" eidi ve verimi artar. !ifti gelirleri artar. (ebze "retim alanlar artar. ,kilen alanlar geniler.

)


20/44

>irai M8a-ee

#o&umlara ve Rdanlara zarar veren zararllarlam"cadelede ilalama ya3lr.

%aclkta san &astal iin k"k"rt7 budaydaki kml

zararllar iin ise ila kullanlmas rnektir.

Ara$i T"ua;trma0

%u 3roe ka3samndaki #"rkiye$deki miras yoluylaveya baka nedenlerle ayrlm to3raklarnbirletirilmesi n gr"lmektedir.

Ancak engebeli yerlerde uygulanmas zordur. #o3lulatrma7 zaman kaybn7 sulama giderlerini ve

gereksiz to3rak bo braklmalarn engeller.

5e0tekeme Amar

Devletin nceden duyurduu taban Ryattan "r"n

alma garantisi vermesine ne denir. *lke iin ayn "r"n"n ayn Ryattan satlmas salanr.

%ylece "retici zarar etmez7 t"ketici korunur. *retimdeki dalgalanmalarn n"ne geilmeye

allmaktadr. Destekleme alm ya3lan "r"nlerin &alkn temel

t"ketim maddesi olmas7 i&racata dayal olmas veya

ilalan3 uzun s"re saklanabilir olmas gerekir.

NOT% Destekleme alm ya3lmayan "r"nler temel olaraksebzeler ve meyvelerdir. Ayrca t"t"n yasa ise zel olarak:55: ylnda destekleme almlarndan karlmtr.

4. +*?eerin Tarm rneri

#"rkiye$de "retilen tarm "r"nlerinin "retim oranlarnagre blgelere dalm u ekildedir. Dikkat edilmesi

gereken &usus baz "r"nlerin to3lam "r"nleri o blgeyibirinci srada ya3abilir ancak il "retimleri o blgedeolmayabilir.

Kara-eni$in retimin-e @.7ra-a O-u/u Tarmrneri

Fn-k

l boyu nem istei y"ksek olan bir tarm "r"n"d"r. *retiminde U>9 ile Karadeniz birinci U;9 ile

Marmara ikinci sradadr. Karadeniz$in doal olarak yetien tek "r"n"d"r. D"nya "retiminde EE5.555 ton ile #"rkiye birinci

sradadr.

ay

Cum&uriyetle birlikte Karadeniz$de yetitirilmeyebalanmtr.

#rabzon$dan Artvin$e kadar yetitirilir. *retimin U;55$" Dou Karadeniz$dedir. Dou Karadeniz$de bol ya ve to3rak zellii

nedeniyle mikroklima olarak yetiir.

Keten


21/44

,n fazla Karab"k$te da&a sonra Mu$ta yetitirilir. Para kad olarak bilinir. *retim miktar olduka azdr.

Kene=ir

%at Karadeniz$de Kastamonu ve (ino3 evresinde enfazla "retilir.

.:55 ton ile alova birinci sradadr.

Marmarann retimin-e @.7ra-a O-u/u Tarmrneri

Birin

Akarsu boylarnda sulak alanlarda yetiir. ,n fazla #rakya$da Meri ve ,rgene boylarnda

yetitirilir. %ataklk alanlarda yetimesi ne bal stma &astal

yaymasndan dolay "retim alanlar devletkontrol"ndedir.

*retim t"ketimi karlayamad iin it&alat ya3lr.

Ayie/i

KalsimorRk to3raklar "zerinde en iyi yetiir. #ekirda7 ,dirne evresinde youn "retilir. *retimin U?9$i ,rgene$den salanr. 'l "retiminde birinci srada ise Konya gelir.

E?enin retimin-e @.7ra-a O-u/u Tarm rneri

>eytin

K lklnn olduu Akdeniz iklim blgelerindeyetiir.

'ki ylda bir youn "r"n verir. alk zeytin "retiminde ,ge7 sofralk zeytin

"retiminde Marmara birinci sradadr. ,n fazla "retimi ,dremit Krfezi evresindedir. Artvin usufeli evresinde mikroklima olarak yetiir.

$m

'klim seicilii olduka az olduundan #"rkiye$nin &er

yerinde yetiir. Karadeniz$in dousunda ar ya ve g"nelenme

azl nedeniyle kalitesi olduka d""k olur.

*retiminde Manisa birinci sradadr. 0nemli bir i&ra "r"n"d"r.

Da;3a;


22/44


23/44

7e


24/44

o&ut yaz kurakl ister. Lasulye bol sulama ile yetiir.

+u/-ay

Kn d""k scaklklarna ve yaz kuraklklarnadayankl "r"nd"r.

#"rkiye$de en ok ekilen ta&ldr. *retiminde il birincisi Konya$dr.

Ara

K scaklarnn d""k olmasna da&a dayankldr. Dou Anadolu$da budayn yerini alr. *retiminde il birincisi Konya$dr. 'ki ya3mnda en ok kullanlr.

&eker Ban8ar

%ol sulama ile yetiebilen bir tarm "r"n"d"r. *retiminde kota uygulamas ya3lmaktadr. *retiminde il birincisi Konya$dr.

UYARI%Heker 3ancar "retiminin en snrl olduu yerler kyblgeler ve 1"neydou Anadolu$dur. Kylarda ekonomikgetirisi y"ksek olan "r"nler terci& edildiinden1"neydou$da ise kuraklk nedeniyle "retimi olduka azdr.

NOT%Heker 3ancarndan elde edilen k"s3enin &ayvan yemiolarak kullanlmas nedeniyle eker 3ancar fabrikalarnnyannda a&r ve besi &ayvancl da ya3lmaktadr.

Ema

'klim seicilii az olduundan &emen &er yerdeyetimektedir.

' Anadolu$da Konya7 Karaman7 ide ve Aksaray$dayoun olarak yetimektedir.

*retiminde il birincisi s3arta$dr.

Batate0

umrulu bitkiler iinde en ok "retimi ya3lan"r"nd"r.

,kim alan geni7 en fazla "retilen yumrulu bitkidir. *retiminde ide birinci 'zmir ikinci sradadr.


25/44

C. Trkiye-e Day=an8k

#"rkiye &ayvan says bakmndan Avru3a$da birinci sradayer alr. Ancak &ayvanclktan alnan verim ve gelird""kt"r. #"rkiye$de &ayvanclktan elde edilen veriminy"kseltilmesi iin alnmas gereken nlemler unlardr2

Bayvan soylarnn sla& ya3lmaldr. erli rklar

yerine et ve s"t verimi y"ksek it&al rklargetirilmelidir.

Otlaklar ve ayrlar sla& edilerek korunmal7 erken vear otlatmalar nlenmelidir.

"ksek verim alnan besi ve a&r &ayvanclyaygnlatrlmaldr.

("t danas ve s"t kuzusu kesimi nlenmelidir.

em bitkilerinin ekim alan artrlmaldr. em sanayisi gelitirilmelidir. Bayvanclk eitimi konusundaki almalar

artrlmaldr. Bayvanclk ile uraan kiilere tevik kredileri

salanmaldr. Bayvan &astalklar nlenmelidir. Pazarlama olanaklarnn gelitirilmeli ve alm

garantisi verilmelidir.

UYARI%Bayvanclktan alnan verim birim &ayvandan

alnan et ve s"t "retimidir. %u nedenle &ayvan saysnnartrlmas veya ifti saysnn artrlmas verimi artrmaz.

#"rkiye$de verimin d""k olmasnda iletme azl veya&ayvan saysnn azl deil niteliinin d""k olmas etkiliolmutur.

@. +yk


26/44

,t ve s"t "retimi d""kt"r.*retim iklimden etkilenmez.

Doal koullara bamllkfazladr.

llar aras "retim dalgalanmagstermez.

*retim iklimden etkilenir. Da&a ok yabanc &ayvanrklar yer alr.

*retimde yllar arasdalgalanma yaanr.

%"y"ke&irlerin evresindegelimitir.

7/r

#"rkiye$de en ok beslenen b"y"kba &ayvant"r"d"r.

:5;4 yl itibariyle ;8 milyon ba sr vardr. ,t ve s"t verimi k""kbaa gre da&a y"ksektir. Dou Anadolu$da ,rzurum Kars 3latolarnda ve

Karadeniz$in yaylalarnda beslenir. %"y"ke&irlerin et ve s"t i&tiyacn karlamak "zere

iftlikler &alinde bulunur.

Man-a

%ataklk tarz sulak alanlarda yetitirilir. ("t" ve kayma olduka nemlidir. ,n fazla sayda samsun$da bulunur.

:. Kk


27/44

da bozkr k""k boylu otlar olduu iin ene ya3s k""kolan koyun otlamas iin da&a elverilidir.

4. Kme0 Day=an8/

#avuk7 kaz7 rdek7 &indi gibi &ayvanlarn genel addr.

,n fazla tavuk beslenir. %unlar iinde et tavuu %"y"ke&irlerin et i&tiyacn karlamak "zere

gelimitir. %olu7Konya7 Manisa7 Ankara7 %ursa gelitii dier

yerlerdir. Ka3al ortamlarda ya3ldndan iklimden etkilenmez.

. Ar8k

#"rkiye$nin y"ksek7 dalk7 engebeli ya3s ve ksa

mesafelerde deien iklim artlar bitki eidiyarattndan arclk iin elverili koullar olumutur.

Dou Karadeniz7 BakkJri ve Mentee$de gelimitir. Mula7 Adana7 +ize illeri bal "retiminde ndedir. #"rkiye D"nya$nn en nemli bal "reticisi ve t"keticisi

"lkelerden biridir.

NOT%#"rkiye$de bal verimi olduka y"ksektir. %u durumunen nemli nedeni arcln ya3lma yntemidir. #"rkiye$dearclk gezici arclk eklinde ya3lr. %u durum yl boyuncabal "retimi ya3lmasn salar.

G. ek +*8ekii/i

Dut ya3ra ile beslenen bir kurtuk olan bcektenelde edilir.

a3ay i3ein yaygnlamas ile eski nem azalmtr. Antalya "retimde birincidir. 1"ney Marmara$da ileyen tesisler bulunur.

UYARI% 'nci Kefali an 1l"$ne karan akarsu azlarnda

avlanr ve bulunduu blgenin nemli bir balk i&tiyacnkarlar. Dikkat edilmesi gereken &usus an 1l"$n"n tatlsu gl" olmamasdr. %alklar glde deil karan akarsular"zerinde avlanr.

5eni$ #"rkiye$de deniz balklnda birinci srada

Karadeniz gelir.

*retimin yaklak U ??7:$si Karadeniz$densalanmtr. %unu U >78 ile Marmara izlemektedir.,ge U ?7: ve Akdeniz U ?7; orannda 3aylarasa&i3tirler.

%alk miktar en fazla Karadeniz$de en az

Akdeniz$dedir. %alk eidinde ise Akdeniz birinci srada gelir. %unu srasyla Marmara7 ,ge ve Akdeniz taki3 eder. ,n ok avlanan balk &amsidir.

UYARI% Karadeniz$de :55 metreden derinde bulunan

k"k"rtl" &idroen gazlar balk yaamasn engellemektedir.%alklar 5 =G:55 @ derinliktedir. %u durumun nedeni iseKaradeniz$in milyonlarca yl boyunca gl olmas ve b"t"ncanllarn7 bakteriler ve mikroorganizmalarn Karadenizdibinde birikmesidir.


28/44

NOT% Karadeniz$in balklkta birinci srada olmasnnbalca nedenleri unlardr2 %alklar iin en uygun "reme alanlarnn serin sular

olmas ve Karadeniz$in en serin deniz olmas

Plankton ad verilen balk besin maddelerinin en fazlaKaradeniz$de olmas

Oksien miktarnn en fazla olduu deniz olmas #atl su karmnn en fazla7 tuzluluun en az olduu

deniz olmas Karadaki ekonominin yetersiz olmas nedeniyle &alkn

geimi da&a ok denizde aramas

UYARI% Karadeniz$den Akdeniz$e gidildike su scakl7deniz tuzluluu ve balk eidi artar. Ancak balkl

gelitiren faktr eit deil miktardr. %u nedenle miktarnen az olduu Akdeniz en geri sradadr.

Ktr +ak/

,n fazla 1"neybat ,ge kylarnda gelimitir. ,n fazla i3ura ve levrek "retilir. ,ge$de koy saysnn fazla olmas ve denizin s

olmas en fazla ya3lmasn salamtr.

NOT% 'stanbul ve !anakkale boazlar balk avlama

asnda en avantal konumlardan birini oluturur. %ualanda yaanan akntlar balklarn bir arada bulunduualanlar oluturur.

NOT% #"rkiye$nin " taraf denizlerle evrilidir. Ayrcabalklk iin gerekli olan gl7 akarsu ve bara gibi tatl sualanlar olduka fazladr. Ancak balklk yeterincegeliememitir. %unun balca nedenleri unlardr2

(u kirliliindeki art7 Ar ve usuls"z avlanma7 %alk sanayinin yetersizlii7 (u "r"nlerini soutacak de3olarnn yetersiz olmas7 Pazarlamann gelimemi olmas7 %alklkla ilgili aratrmalarn yetersiz olmas7 Ky balkl eklinde ya3lmas7 ak deniz

balkl olmamas %alk t"ketimi konusunda yeterli bilinte olmamasdr.

5. Trkiye-e Orman8k

#"rkiye iklimi b"y"k oranda orman yetimesinem"saittir. Ancak ta&ribatlar nedeniyle orman oran U :>$ed"m"t"r. Ormanlar gemiten g"n"m"ze yangnlar7kaak kesimler7 kei otlatma ve ticari iletmeler nedeniyleazalmtr. #"rkiye ormanlarndan yararlanma ve ormanlarnfaydalar u ekildedir2

Orman "r"nleri end"strisine eitli &am maddeler

salar. Mobilya7 kJt7 reine7 elektrik ve telefon direkleriya3mnda kullanlr.

#o3rak erozyonunu nlemede yardmc olur. (el ve takn riskini azaltr. ! oluumunu b"y"k

oranda engeller.


29/44

Dinlenme amal yararlanlr. Krsalda geim kayna salar. Atmosferin oksien artn salar. emlilik kazandrr. Bava kirliliinin azalmasna yardmc olur. eralt sularnn beslenmesini salar. aban &ayvanlarnn barnak salar.

NOT% #"rkiye$de orman end"strisi en fazla Karadeniz$degelimitir. Orman varlnn en az olduu 1"neydouAnadolu$da en azdr.

NOT%#"rkiye$de maden eitliliinin en fazla olduu blgeDou Anadolu$dur. %u durumun nedeni Dou Anadolu$dakivolkanizma t"r" ve eitliliidir.

UYARI% #"rkiye$de baz madenlerin karlmamas veiletmelerin almama nedenleri unlardr2

Maden rezerv alannn yetersiz olmas #enr orannn d""k olmas ,riim maliyetlerinin d""k olmas Pazarlama imkanlarnn olmamas veya rekabet

edilememesi D almnn karmndan da&a ucuza salanmas

NOT%Demir7 krom7 bakr gibi madenler7 metal &alindedir.

!eitli tuzlar7 k"k"rt7 soda7 cva gibi madenler metal &Jldedeildir.

NOT% Demir$in b"y"k oranda karld yerler dndailenmesinde iki faktr etkilidir. Demirin eritilmesi iin

gerekli olan sy salayan kaynak ta km"r"d"r. %unedenle Karab"k ve ,reli demir elik fabrikalarnn yerseiminde eneri kaynana yaknlk dikkate alnmtr.'skenderun demir elik ise ulam avanta nedeni ilekurulmutur. %u tesis it&al km"r ile almaktadr.

NOT% %akr$n en nemli ileme tesisinin samsun$daolmasnn nedeni gelimi bir limana sa&i3 olmasdr=


30/44

Maden suyu ve ie cam imalatnda kullanlr. Ankara = Kazan7 (incan ve %ey3azar @ dan karlr. Kazan soda k"l" fabrikasnda ilenir.

Atn 'lk kez :55; ylnda 'zmir %ergama$da karlmaya

balanmtr. Artvin ve 1"m"&ane$de yataklar bulunur.

A0


31/44

Tkene


32/44

'lk olarak +aman =%atman@$da bulunmutur. 1arzan=(iirt@7 Helmo7


33/44

UYARI%"kleer santrallerin yer seiminde iki nemli faktrvardr. %unlardan birincisi de3rem riskinin d""k olmasdr.De3rem nedeniyle reaktrlerin zarar grmesi geri dn""olmayan bir radyoaktif kirlilik yaratr. 'kincisi ise soutmasuyu olarak bol miktarda deniz suyu ekilecek olmasdr.Mersin ve (ino3 iki faktr" de salamaktadr.

Yeniene


34/44

az olduu blge Karadeniz$dir = Dou Karadeniz %l"m" @.#"rkiye$nin yll g"nelenme s"resi &aritas u ekildedir2

R$?ar Ener,i0i

#emiz eneri kaynaklarndan biri olan r"zgar enerisi"retimi g"ne enerine gre da&a yaygn bir "retimesa&i3tir.

'lk r"zgar "retimi ;FF> ylnda balamtr. 'lk r"zgar t"rbini 'zmir !eme Alaat$daki

santraldir. 1"n"m"zde !anakkale7 %alkesir7 'zmir7 aydn7 Mula7

Adana7 Batay7 Afyon7 ,skie&ir7 Kre&ir7 Kayseri veAmasya illerinde santraller mevcuttur.

*retiminde birinci srada ,ge7 'kinci srada Marmara7""nc" srada Akdeniz gelir.

NOT% +"zgar enerisi "retiminde en b"y"k sorun kularng yollar "zerine denk gelmesi ve g"r"lt" kirliliini

artrmasdr. *retim ise iklim koullarna bal olarakdeiiklik gsterir. %u da enerinin s"reklilii asndansorunlara neden olur.

He"terma Ener,i

#"rkiye krkl arazi ya3snn yaygn olmas nedeniyleeotermal eneri 3otansiyeli asndan zengin bir"lkedir.

,ge ve Marmara bu 3otansiyelin da&a y"ksek olduu

blgelerdir. Lay sularna bal elektrik "retimi ya3an tesisler

Aydn 1ermencik7 Denizli (arayky ve !anakkale #uzla$dr. ' Anadolu$nun g"neyi7 Akdeniz$in bats7

Marmara$nn bats7 Karadeniz$in kuzeyi ve1"neydou Anadolu$nun g"neyi dndaki alanlarda3otansiyel y"ksektir.

NOT% Losil kaynaklar olarak bilinene yenilenemeyen enerikaynaklarndan tamam &ava kirliliine neden olur. Ancakbunlar iinde yine en temiz eneri doal gazdr. enilenebilir

eneri kaynaklarnn &ava kirlilii "zerinde belirgin bir etkisiyoktur. enilenebilir kaynaklar iinde "retimi iklimdenetkilenmeyen tek kaynak eotermaldir.


35/44

NOT%#"rkiye$de sanayinin gr"n"m" ksaca yledir2

#"rkiye$de yer ekillerinin elverili olduu yerlerdeulam kolaylat iin end"stri kolay gelimitir.1enel olarak engebeli ya3 sanayi ve ulam olumsuzetkilemitir.

Milli gelirin U:9$i sanayi sektr"ndensalanmaktadr.

'&ra edilen "r"nlerin UF8$" sanayi "r"nleridir. #"rkiye baz &am maddeler bakmndan zengin bir

"lkedir. 0zellikle tarmsal ve baz madensel &ammaddeler.

Petrol ve doal gaz gibi eneri kaynaklarnn kolayulalmas ve alternatif eneri kaynaklarnnbulunmas end"strinin gelimesini olumlu etkiler.

Ancak bu kaynaklarn snrl olmas sanayi ile artacakolan gelirin b"y"k bir bl"m"n"n eneri almna&arcanmasna neden olur.

1en ig"c" #"rkiye$nin nemli avantalarndan

biridir. 0zellikle ucuz ve niteliksiz i g"c" 3otansiyeliy"ksektir. ,itim d"zeyinin artmas nitelikli ig"c"n" artrmaktadr.

#"rkiye$nin zel konumu 3azar koullarn elverili&ale getirmitir.

#"rkiye$de end"strinin gelimesinde en nemli

g"l"k sermaye temini ve teknoloi yetersizliidir.

NOT%#"rkiye$de sanayi U9E ile en fazla Marmara7 U; ileen az Dou Anadolu$da gelimitir. #"rkiye$de blgelerin ensanayilemi illeri unladr2

Marmara$da2 'stanbul7 Kocaeli7 (akarya7 %ursa. ,ge$de2 'zmir7 Manisa7 Denizli7 Aydn. Akdeniz$de2 Adana7 Mersin7 'skenderun7

Ka&ramanmara. Karadeniz$de2 Tonguldak7 Karab"k7 (amsun.

' Anadolu$da2 Ankara7 ,skie&ir7 Konya7 Kayseri. Dou Anadolu$da2 ,rzurum7 Malatya7 ,laz.

1"neydou Anadolu$da2 1aziante37 Hanlurfa

#"rkiye$de sanayinin kurulmas iin balca faktrler &ammaddeye yaknlk7 eneri kaynana yaknlk ve ulamdr.

Dam ma--e

,t ve s"t "retiminde Kars7 Ar7 an7 Diyarbakr7

Hanlurfa7 ,dirne7 %olu7


36/44

Petrol raRnerisinde %atman7

#"t"n sanayisinde (amsun7 'zmir7 Manisa

Bal7 kilim ve battaniye dokumaclnda Bereke7%"nyan7 (ivas7 s3arta7


37/44

D alm giderlerini azaltmak7 #urizm gelirlerini artrmaktr.

@. Ti8aret

Mal ve &izmetlerin #"rkiye$nin blge ve bl"mleriarasnda el deitirmesidir. #"rkiye$de i ticaretolduka fazladr. %u duruma etki eden unlardr2

'klim eitliliine bal olarak tarm "r"nlerinin

eitli olmas7 &er tarm "r"n"n"n &er blgedeolmamas7

*lke iinde sanayi tesislerinin dengesizdalmas7

"fusun "lkenin bl"mlerine gre dengesizdalmas7

az ve k turizmine bal baz yrelerin oldukafazla n"fuslanmas7


38/44

,n fazla otomotiv7 beyaz eya7 tekstil ve kazan makineler i&ra edilmektedir.

D satmda en fazla kullanlan yol deniz yoludur. ,n ok i&racat O,CD "lkelerine ya3lmaktadr. D satmda Almanya birinci rak ikinci sradadr. #arm "r"nleri i&racat U 8 civarndadr. %ata Pamuk ve t"t"n olmak "zere kuru "z"m7 kuru

incir7 kays7 fndk ve turungiller i&ra edilir. Maden i&racatnn 3ay d""kt"r = U : @ ,n ok i&ra edilen madenler Demir7 %or7 Mermer ve

Kromdur.

4. Tran0it Ti8aret

#"rkiye$nin yalnzca kara ve deniz yollar kullanlarak baka"lkelerin ya3m olduu ticarete transit ticaret denir.

#"rkiye$nin Asya ile Avru3a arasnda ulam koridoru olmastransit ticareti gelitirmitir. 'ki nemli transit ticaret yoluvardr. %unla 'ran #ransit #icaret yolu ve Babur Ka3kule

aras transit ticaret yoludur.NOT%'ran #ransit #icaret olu #rabzon Niman$ndan balarve 'ran 1"rbulak snr ka3sna uzanr. 'ran$n en fazla ticaretya3t yollardan biridir.

t3aatm$ ( 5; Am !

#"rkiye$de it&al edilen "r"nler iinde ilk sray U?:7E$sn sanayi ve eneri "retimi iin gerekli olan

&am maddeler alr. Doal gaz ve 3etrol en ok alm ya3lan eneri

kaynaklardr. 't&alatn U ;47F$unu yatrm mallar = (anayi

kurulmas iin gerekli olan aletler @ alr. 't&alatn ;47;$i t"ketim mallar ve U 579$ini dier

"r"nler oluturmaktadr. 't&alatta birinci srada +usya ikinci srada !in

gelmektedir.


39/44

D. Trkiye-e Ua;m

#"rkiye D"nya "zerindeki konumu nedeniyle ulamyollarnn kilit noktalarndan birinde yer almaktadr.Ancak arazi ya3s nedeniyle ulamda g"l"kleryaanmakta ve ulam maliyetleri y"kselmektedir.1"n"m"zde gelir d"zeyinin artmasna bal olarak yol

kalitesi ve ulam sistemlerinde gelimeleryaanmaktadr. %alca ulam t"rleri unlardr2

@. Kara Y"ar

;F95$li yllardan sonra nem verilmitir. #"rkiye$nin &er yerine ulalabilen sistemdir. Dalarn dou bat dorultulu olmasndan dolay

akarsu vadilerini taki3 eder ve dou bat ynl"uzanmaktadr.

(on yllarda ya3lan k3r"7 t"nel7 viyad"k ve duble

yollar ile b"y"k ilerleme kaydedilmitir. Kuzeyde ve g"neyde i blgelere ulam geitlerle

salanr.

NOT%Kara yollarnn niteliinin iyilemesi sonucunda/

Kaza riski azaltr. (eya&at s"resi ksalmtr. Karbondioksit salnm azalmtr. ,konomik kay3lar azalmtr.

:. Da=a Y"ar

1"n"m"zde en ok gelien yol sistemidir.


40/44

#"rkiye$de en ilek &ava liman 'stanbul Atat"rkBava Niman$dr.

Ankara$da ,senboa ve 'zmir Adnan Menderes&ava limanlar gelimitir.

#urizmin gelimesine bal olarak Antalya &ava

liman ve son yllarda &izmete giren yine turizmebal olarak gelien Dalaman7 %odrum Milas &avalimanlar mevcuttur.

Karadeniz %lgesi$ndeki gelimelere bal olarak(amsun ve #rabzon &ava limanlar en ilek &avalimanlar arasndadr.

NOT% #"rkiye$de bir ilk olan denizin doldurulmasylaya3lacak olan &ava liman O+ 1i adndaki Ordu 1iresunarasndaki &ava limandr.

NOT%#"rkiye$nin en uzun 3iste sa&i3 &ava liman Hanlurfa&avalimandr. Kargo &avalimannn ikincisi !ukurova$ya3lanlanmaktadr.

4. 5emir Y"ar

'lk demir yolu ;>9E ylnda ya3mna balanan ve;>E5 ylnda tamamlanan 'zmir Aydn demiryollardr.

,im ve engebenin fazla olduu yerlerde geliimizordur.

%u nedenle BakkJri7 dou Karadeniz ve Menteereleri ile Antalya7 Mula kentlerine demir yolueriimi yoktur.

Kara "zerinde y"k tamaclnda en ok kullanlan

yoldur.

NOT%:555$li yllardan sonra B# = "ksek Bzl #renProeleri @ ile olduka nemli gelimeler kaydedilmitir.1"n"m"zde/

'stanbul Ankara 'stanbul Konya 'stanbul G ,skie&ir Ankara Konya Ankara ,skie&ir

Arasnda &zl tren ile ulam salanabilmektedir. AyrcaAnkara 'zmir ve Ankara (ivas &atlarnn ya3m devametmektedir. 'stanbul Antalya &zl tren 3roesi alt ya3s&azrlanmaktadr.

. 5eni$ Y"ar

#"rkiye$nin d ticaretinde en ok kullanlan yoldur.Ancak " tarafmz denizlerle evrili olmasna ramenfazla gelimemitir.

#"rkiye$nin en nemli liman 'stanbul Nimandr.'stanbul Niman en nemli it&alat limandr.

'stanbul 'manndan sonra en ilek limanlar olan

Mersin ve 'zmir limanlar en nemli i&racatlimanlardr.

'zmit7 'skenderun7 (amsun7 #rabzon7 Tonguldak7%andrma7 Antalya ve dier nemli limanlardr.

Antalya Niman yolcu ve turizm liman olarakgelimitir.


41/44

!anakkale Niman ve doal liman olduu &alde (ino3Niman da gelimemitir.

NOT% #urizmin gelimesi olduka nemlidir. Dviz girdisi

salad iin d ticaret ann ka3anmasna yardmcolurken i ticareti de canlandrr.

UYARI% #"rkiye$nin to3lam turizm geliri en fazla olanblgesi Marmara$dr. #urizmin blge ekonomisine katksndabirinci srada olan blge ise Akdeniz$dir.

Turizmin Gelitirilmesini Kolaylatran Etkenler

#antm almalarnn ya3lmas7


42/44

K"lt"r ve termal odakl turizm geliimi

Tr"ya Ktr =e Terma Turi$m )ei;im +*?e0i

%alkesir ve !anakkale 'lleri (alk7 ky ve k"lt"r turizmi geliimi

A3r"-i0ia Ktr =e Terma Turi$m )ei;im +*?e0i

Aydn7 Denizli 'lleri Ky7 k"lt"r ve termal turizm geliimi

7*/t Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

%ursa7 %ilecik 'lleri K"lt"r turizmi geliimi

Kaa-"kya Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

Aksaray7 Kayseri7 Kre&ir7 eve&ir illeri K"lt"r turizmi geliimi

)*er +*?e0i Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

Konya7 s3arta7 Afyon7 %urdur illeri Doa turizmi ve ekoGturizm geliimi

Ditit Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

!orum ve ozgat illeri K"lt"r turizmi geliimi

Urartu +*?e0i Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

%itlis ve an illeri

K"lt"r7 k ve doa turizmi geliimi

)AB Ktr Turi$mi )ei;im +*?e0i

Adyaman7 %atman7 Diyarbakr7 1aziante37 Kilis7

Mardin7 (iirt7 Hanlurfa7 Hrnak illeri

K"lt"r inan turizminin geliimi

NOT%#"rkiye$nin :5;4 #urizm (trateisinde yer alan #urizm1eliim Koridorlar unlardr2

>eytin K"ri-"ru

%ursa 'li 1emlik ve Mudanya 'leleri7 %alkesir 'li

1nen7 %andrma ve ,rdek 'leleri7 !anakkale 'li,zine 'lesi

(alk7 gastronomi7 k"lt"r ve ky turizmi geliimi

K; K"ri-"ru

,rzincan7 ,rzurum7 Ar7 Kars ve Arda&an 'lleri K #urizmi geliimi

nan K"ri-"ru

Mersin 'li #arsus 'lesinden balayarak Batay7

1aziante37 Hanlurfa ve Mardin 'lleri K"lt"r ve 'nan #urizminin geliimi

ek Y"u K"ri-"ru

Aya (a3anca Koridoru iinde K"lt"r ve ,koG#urizm geliimi


43/44

+at Kara-eni$ Ky K"ri-"ru

Hile (ino3 arasnda uzanan 955 km.lik ky band k"lt"r7 ky ve doa turizmi geliimi

Yaya K"ri-"ru

(amsun 'linden Bo3a$ya kadar uzanan blge Doa turizmi7 yayla turizmi geliimi

Trakya Ktr K"ri-"ru

,dirne Krklareli ve #ekirda illeri K"lt"r turizmi7 doa ve gastronomi turizminin

geliimi

5"/a #$eiker Akar0u =e )* Yaya Turi$mi

Antalya$da Karain7 Alanya$da Damlata Maaralar7 Cennet ve Ce&ennem Obruklar =(ilifke@7 Ka3adokya resi$nde 3eri bacalar7 &lara adisi =eve&ir7 *rg"37 1reme7 Avanos@7 Pamukkale #ravertenleri =Denizli@7 Manavgat Helalesi =Manavgat@7 D"den ve Kurunlu Helaleleri =Antalya@ ilk akla gelen

turistik ekicilik zellii olan nemli yrelerdir.

K; Turi$mi

%ursa$da


44/44

'stanbul$un #ari&i Alanlar7 (afranbolu He&ri =Karab"k@7 Battua =%oazky@GBitit %akenti =!orum@7 emrut Da =AdyamanGKa&ta@7 ]ant&osGNetoon =AntalyaGMula@7 Divrii

Documents

Coğrafya Uyarı ve Notlar. Engin ERAYDIN.docx