Co So Dong Hoc Laser

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    1/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    VT L LASERGing vin: TS. Phan Bch Thng

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    2/35

    achbnti:http://mientayvn.com/Cao%20hoc%20quang%20dien%20tu/Semina%20tren%20lop/seminNi bn c th tho lun:http://myyagy.com/mientay/

    Dch ti liu trc tuyn min ph:http://mientayvn.com/dich_tieng_anh_chuyen_nghanh.html

    D n dch hc liu m:http://mientayvn.com/OCW/MIT/Co.html

    Lin h vi ngi qun l trang web:Yahoo: [email protected]

    Gmail: [email protected]

    mailto:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    3/35

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    4/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    CHNG TRNH MN HC VT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca laser

    Chng 2: L thuyt v h cng hng quang hc

    Chng 3: S lan truyn ca chm laser

    Chng 4: Cc phng php to mi trng mt o ln trong my phtquang lng t

    Chng 5: Cc tnh cht ca chm laser

    Chng 6: Cc loi laser

    Chng 7: ng dng ca bc x laser

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    5/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    CHNG TRNH MN HC VT L LASER

    Ti liu tham kho

    1. Vt l cht rn, L Khc Bnh v Nguyn Nht Khanh, Nh xut bn i hc Quc gia Tp. HCh Minh, 2002.

    2. Quang ph nguyn t v ng dng, Nguyn Vn n, Nh xut bn i hc Quc gia Tp.H Ch Minh, 2002.

    3. C s k thut Laser, Trn c Hn v Nguyn Minh Hin, Nh xut bn gio dc,2001.

    4. Nhng ng dng mi nht ca Laser, Ngy Hu Tm, Nh xut bn Khoa hc v K

    thut, 2003.5. Vt l Laser, Trn Tun v Nguyn Hu Ch, Nh xut bn i hc Quc gia Tp. H

    Ch Minh, 2002.

    6. Laser Physics, L. V. Tarasov, MIR Publishers, 1983.

    7. Principles of Lasers, Orazio Svelto and David C. Hanna, Plenum Press.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    6/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. Tng quan v c s vt l ca laser

    2. Cu to ca mt my pht laser

    3. iu kin lm vic ca my pht laser

    4. Ngng pht

    5. Ch lm vic ca laser

    6. Ngng bm

    7. iu kin t kch

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    7/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    Khuch i nh sng bng bc x cng bc

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    8/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    Lch s pht trin ca nh sng laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    9/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    10/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    11/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    12/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    13/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    14/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    Theo l thuyt lng t, cc nguyn t ch tn ti nhng trng thi nng lng gin on.

    Trng thi ng vi nng lng cc tiu gi l trng thi n nh hay trng thi c bn.

    Trng thi ng vi nng lng ln hn trng thi c bn gi l trng thi kch thch.

    Trong iu kin bnh thng, nguyn t trng thi bnh thng v tun theo phn b Boltzmann.

    Nu mt s trng thi kch thch c cng mt gi tr nng lng nhng trng thi suy bin.

    S trng thi ng vi cng mt mc nng lng gi l suy bin hay cn gi l trng lng

    thng k ca mc, ki hiu l g.

    Di tc dng ca bn ngoi, cc nguyn t s dch chuyn gia cc trng thi. Vi mi dch

    chuyn nguyn t s hp th hay bc x mt lng t nng lng v tun theo nh lut bo tan

    nng lng. Tn s ca lng t bc x hoc hp th l

    EEE ki

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    15/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    C s l thuyt ca Laser chnh l tin ca Einstein (1917): khi c tng tc gia nh sngvi cc nguyn t:

    1. Qa trnh hp th mt lng t nh sng

    2. Bc x t pht

    3. Bc x cng bc

    Chiu vo nguyn t mt chm bc x c mt nng lng (). Xt qu trnh hp th v bcx nh sng trong mt nguyn t vi hai trng thi c nng lng E 1 v E2 (E2 > E1).

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    16/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    E1

    E2

    Trng thi cui

    E1

    E2

    E1

    E2

    Trng thi u

    Sau khi hp th photon, nguyn t chuyn ln trng thi kch thch E 2 > E1.

    1. Qa trnh hp th

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    17/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    E1

    E2

    Trng thi cui

    E1

    E2

    E1

    E2

    Trng thi u

    Nguyn t b kch thch c th chuyn v trng thi c nnglng thp hn mt cch t pht bng cc pht ra photon c cng

    tn s vi photon kch thch.Cc chuyn di t pht l ngu nhin nn bc x t phtkhng c tnh kt hp (photon pht ra truyn theo phng ty v pha ty ).

    2. Qa trnh bc x t pht

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    18/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    E1

    E2

    Trng thi cui

    E1

    E2

    Nguyn t trng thi kch thch, di tc dng ca trngbc x (photon kch thch) c th chuyn tr v trng thi c

    trng thi c nng lng thp s photon bc x s ln hn sphoton kch thchnh sng c khuch i.

    Trong bc x cng bc, photon pht ra c cng tn s, cngphng truyn v cng pha vi photon kch thch.

    3. Qa trnh bc x cng bc

    E1

    E2

    Trng thi u

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    19/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    nh lng qu trnh dch chuyn

    khi nim vn tc ca qu trnh. Albert Einstein xc nhh s ca tng qu trnh v ch ra rng tc ca cc qu trnh ny c lin quan vi nhau.

    1. Qa trnh hp th

    Tc ca qu trnh hp th t l thun vi s nguyn t N1 trng thi c nng lng thp E1v mt nng lng () ca bc x ti cc nguyn t

    11212

    NBdt

    dN

    B12l h s Einstein i vi qu trnh hp th, c th nguyn cm3.J-1.s-2.

    Mt nng lng () hay mt ph khi ca bc x tn s dch chuyn (l phn nnglng cha trong mt n v th tch ca chm bc x trong mt n v qung ph) c th nguyn

    l J.cm-3.Hz-1 hay J. cm3.s.

    Nu mt photon cng ln th s hat ng hp th cng ln.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    20/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    2. Qa trnh bc x t pht

    Tc ca qu trnh bc x t pht khng ph thuc vo mt nng lng ca bc x m ch t l thun vis nguyn t N2 trng thi kch thch.

    212

    21 NAdt

    dN

    A21l h s Einstein i vi qu trnh bc x t pht, c th nguyn s-1.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    21/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    3. Qa trnh bc x cng bc

    Tc ca qu trnh bc x cng bc t l thun vi mt nng lng ca bc x v s nguyn t N2trng thi kch thch.

    221

    21 NBdt

    dN

    B21l h s Einstein i vi qu trnh bc x cng bc.

    Nu mt photon kch thch cng ln th s photon bc x ra cng nhiu.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    22/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    Trong trng thi cn bng nhit, s cc chuyn di iln phi bng s cc chuyn di i xung

    21

    2

    112

    21

    221221112

    BN

    NB

    A

    NBNANB

    Theo nh lut phn b Boltzmann

    21212112

    212

    112

    21

    2

    1

    2

    1

    2

    1

    ,,

    21

    ggAABBB

    T

    Beg

    gB

    A

    eg

    ge

    g

    g

    N

    N

    Tk

    h

    Tk

    h

    Tk

    EE

    B

    BB

    1

    1

    Tk

    h

    Be

    B

    A

    Theo nh lut Planck

    3

    3

    3

    38

    1

    18

    c

    h

    B

    A

    e

    c

    h

    Tk

    h

    B

    T s xc sut ca qu trnh bc x t pht vcng bc l

    1 Tk

    h

    BeB

    A

    h

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    23/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    rng v ng bao ca vch ph

    Cc mc nng lng ca nguyn t c rng nht nh ngay khi khng c tc ng bn ngai. rng ca

    mc nng lng c xc nh bng nguyn l bt nh Heisneberg v ph thuc vo thi gian sng ca nguyn

    t trng thi . hE kk .

    Thi gian sng ca trng thi c xc nh bng tng xc sut ca nhng dch chuyn t pht xung trng

    thi thp i, tc l xc xut ngho ha ca mc k.

    ik

    ik

    k

    k hh

    E

    rng ca mc nng lng cng ln nu tui th ca trng thi cng nh.

    Mc siu bn c rng nh. Trng thi c bn c tui th ln nn c rng rt nh.

    Cc mc kch thch c rng kh ln.

    Do c s nhe ha mc nng lng, ngay khi khng b kch thch, nhng vch ph bc x hay hp th ca

    nguyn t cng c rng nht nh.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    24/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    rng v ng bao ca vch ph

    rng xc nh v tn s gia hai mc nng lng b nhe ha c xc nh bi rng ca cc mc nnglng

    kiki EE

    1

    rng vch ph ca nguyn t ring r v khng b kch thch gi l rng t nhin ca vch ph.

    ik

    Ek

    Ei

    kiik EE

    1

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    25/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    1. TNG QUAN v C S VT L CA LASER

    rng v ng bao ca vch ph

    Da vo th nng lng ca h c th xc nh nh tnh c cng v rng ca vch ph.

    Mc 1 ng vi trng thi c bn nn c E1 = 0. Gis xc sut dch chuyn 21 rt lntui th mc 2

    nh

    rng E2ln. Mc 3 c rng E3nh hn. Ph ca s 3 mc gm 3 vch vi tn s 32, 21, v 31.

    Vch 2-1 c cng ln nht v xc sut dch chuyn ln. Vch 2-1 kh rng v ngho ha ca mc 2 ln.

    Cng 2 vch 3-2 v 3-1 nh v xc sut dch chuyn nh nhng khc nhau v rng. ngho ha canhng mc 2 v 3 ln hn nhiu so vi mc 3 v 1.

    1

    2

    3

    32 3121

    J()

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    26/35

    Khoa KHOA HC VT LIUVT L LASER

    2. CU TO CA MT MY PHT LASER

    Lasermy pht lng t cng quang hc gm 03 b phn chnh:

    1. Mi trng hot cht

    2. Bung cng hng

    3. B phn kch thch

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    27/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    2. CU TO CA MT MY PHT LASER

    1. Mi trng hot chtL mi trng vt cht c kh nng khuch i nh sng i qua n.

    a. Hot cht l cht kh Laser kh Kh n nguyn t: ArI, XeI, NeI. Ion kh n nguyn t: ArII, KrII.. Kh phn t: CO

    2, CO, N

    2..

    Hn hp kh n nguyn t: He Ne Hn hp kh phn t: CO2N2He, CON2H2O

    b. Hot cht l cht rnLaser rn Tinh th hay thy tinh c pha trn thm cc ion nguyn t him: Eu3+, Cr3+. Laser ruby: Cr3+pha tp vo

    tinh th Al2O3.

    c. Hot cht l bn dnLaser bn dn: GaAs, PbS, PbTe

    d. Hot cht l cht lngLaser lng Pereridin Eu (BA)4ha tan trong dung mi ru ethol + methol v pha tp thm ion nguyn t him Eu3+, Nd3+..

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    28/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    2. CU TO CA MT MY PHT LASER

    2. Bung cng hng Gm 02 gng phn x. Mt gng c h s phn x rt cao v gng cn li c h s phn x thp hn tia

    laser thot ra ngoi.

    Mt trong cc gng c th c thay bng lng knh hay cch t.

    Vai tr ca bung cng hng l lm cho bc x do mi trng hat cht pht ra c th truyn qua mi trnghat cht nhiu ln bc x ny c khuch i nhiu ln.

    3. B phn kch thch hay bm

    Cung cp nng lng to s nghch o tch ly trong hai mc nng lng no ca mi

    trng hat cht v duy tr s hat ng ca laser.

    Kch thch bng nh sng bm quang hc.

    Kch thch bng va chm in t: nng lng in t c gia tc trong in trng c truyn cho cc nguynt trong mi trng hat cht thng qua qu trnh va chm.

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    29/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    3. IU KIN LM VIC CA MY PHT LASER

    Khi dng bm quang hc, nh sng bm tng tc vi cc h nguyn

    t ca mi trng hat cht chuyn chng ln trng thi kch thch.

    Xt qu trnh hp th v bc x xy ra ti lp mng dx ca mitrng hat cht. S bin thin cng sut nh sng ti lp dx ca mitrng vi tit din ly lm n v:

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    gB

    gB

    dxhNI

    dxhNI

    IIdP

    1212

    2121

    12121

    '

    21212

    '

    N1, N2l tch ly ca cc h nguyn t mc 1 v 2. 12, 21l xc xut hp th v bc x cng bc.

    g () l hm chun ha c trng cho s m rng vch

    ph bc x hay hp th.

    x = 0 dx x = l

    122112

    121212

    , gg

    dxghBNBNdP

    VghBNBNP 121212

    Bin thin cng sut trong ton th tch V

    bin thin cng sut l dng ~ nh sng i qua mi trng hot cht c khuch i ln cn iu kin

    121212121212 0 BNBNBNBN iu kin nghch o tch ly

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    30/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    3. IU KIN LM VIC CA MY PHT LASER

    Biu thc cng sut that khi bung cng hng Plkhi gi thit cng sut vo l P0. nh sng i qua mi

    trng dx l P:

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    cP

    Kvl h s hp th ca mi trng hat cht.

    vgc

    hBNBNk

    dxkc

    dxghBNBN

    P

    dP

    212121

    121212

    lkl ePP

    0

    nh sng khuch i Pl > P0cn kv < 0.

    iu kin nghch o tch ly nhit mi trng hat cht m. Trong cn bng nhit ng, tch lyca 2 mc tun theo phn b Boltzmann

    012

    1

    212

    1

    2

    1

    2

    2112

    TNN

    eg

    gNNe

    g

    g

    N

    N Tkh

    Tk

    EE

    BB

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    31/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    4. NGNG PHT

    iu kin c nghch o tch ly cha m bo c tia laser thot khi bng cng hng do bc x t hat

    cht tuy c khuch i nhng cn chu cc mt mt trong bung cng hng. Cc mt mt: nhiu x cc khu ca gng, phn x hay tn x.

    Gi W l nng lng d tr c trong bung cng hngcng sut mt mt trong bung

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    c l thi gian tt bc x

    Q l h s phm cht ca bung cng hng l i lng nghch o vi s mt mt.

    iu kin c s pht tia laser

    Du bng = trong iu kin trn gi l ngng pht ca laser.

    Q

    WW

    dt

    dWP

    c

    '

    gQBBBNNVW

    Q

    WVghBNBNPP

    2121

    1212

    121212'

    1

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    32/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    4. NGNG PHT

    Dng mi lin h th nht ca cc h s Einstein

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    iu kin ngng pht ph thuc vo phm chtca bung cng hng Q, s m rng vch ph g() vh s Einstein B21.

    Mt mt cng ln, Q cng nh th ngng pht cngln xy dng bung cng hng c mt mt nh.

    Chn 2 mc nng lng c h s Einstein ln s lmgim ngng pht.

    M rng vch ph dng Lorentz m rng ng nht

    gQBNNgg

    gQBg

    gNN

    211212

    211

    212

    1

    1

    220

    21

    g

    rng vch ph, 0tn s ti tm vch khi khng c

    m rng. Trong gn ng lng cc in:

    02

    212

    2

    1

    212

    22

    221

    2

    21

    4

    3

    3

    2

    re

    g

    g

    gNN

    g

    reB

    c

    er21yu t ma trn ca lng cc in.

    M rng vch ph dng Doppler m rng khngng nht

    0

    21

    221

    2

    2

    1

    2

    12

    221021

    2ln4

    3

    2lnexp2ln1

    D

    c

    DD

    re

    g

    g

    gNN

    g

    Trong 2 dng m rng vch ph trn, iu kin nghch

    o tch ly u t l thun vi rng vch vic

    lm gim rng l cn thit cho hat ng ca my

    pht laser.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    33/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    5. CH LM VIC CA LASER

    1. H nguyn t lm vic vi hai mc nng lng

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    E1, N1

    E2, N2

    Khi khng c tc ng bn ngoi: N1 > N2

    Khi c bm quang hc: N1gim, N2tng

    Khi 01

    2

    12

    kg

    g

    NN

    H s hp th k = 0 nn h nguyn t khng th hp th nh sng c na d qu trnh bm vn tip tc

    khng th chuyn thm nguyn t t mc 1 2

    khng c nghch o tch ly

    khng th to nh sng laser.

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    34/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    5. CH LM VIC CA LASER

    2. H nguyn t lm vic vi ba mc nng lng

    Chng 1: C s ng hc ca Laser

    VT L LASER

    tn s nh sng bm khng qu n sc chn mc 3 c rng tng i ln.

    Mc 2 l mc siu bn.

    Khi c bm quang hc: dch chuyn 1 3.

    Nguyn t khng lu mc 3 nn 32 (khng bc x) v xc sut khng bc x 32

    ln (32

    >> 31

    ).

    To c s nghch o mt tch ly 2 mc 2 v 1.

    Do mc 2 v 3 rt gn nhau nn bc x t pht 31 rt gn bc x laser 21nhiu lon bc x laser.

    E1, N1

    E2, N2

    E3, N3

  • 7/30/2019 Co So Dong Hoc Laser

    35/35

    Khoa KHOA HC VT LIU

    5. CH LM VIC CA LASER

    3. H nguyn t lm vic vi bn mc nng lng

    VT L LASER

    tn s nh sng bm khng qu n sc chn mc 4 c rng tng i ln.

    Mc 3 l mc siu bn.

    Khi c bm quang hc: dch chuyn 1 4.

    Nguyn t khng lu mc 4 nn 43 (khng bc x).

    Mc 2 gn mc 1 v c lin kt quang vi mc 4 bc x t pht 42 s qua qu trnh tch thot m chuynngay xung mc 1.(32 >> 31).

    To c s nghch o mt tch ly 2 mc 3 v 2.

    Bc x laser 32 khng b nh hng bi bc x t pht 42.

    E1, N1

    E3, N3

    E4, N4

    E2, N2

    iu kin lm vic ca laser 4 mc:

    43 >> 32 v 42

    21 >> 42 v 12

    32 ~ 0