Cin Suresi Tefsiri Interpretation of the Jinn Sura

7/31/2019 Cin Suresi Tefsiri Interpretation of the Jinn Sura

1/134

T.C.MARMARA NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTSLAHYAT ANABLM DALI

TEFSR BLM DALI

CN SRES TEFSR

Yksek Lisans Tezi

ADEM CIRIK

stanbul, 2006


2/134

T.C.MARMARA NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTSLAHYAT ANABLM DALI

TEFSR BLM DALI

CN SRES TEFSR

Yksek Lisans Tezi

ADEM CIRIK

Dan man: Prof. Dr. SADRETTN GM

stanbul, 2006


3/134

NDEK LER NDEK LER.....................................................................................................................I

KISALTMALAR ......................................................................................................III

1. GR ................................................................................................................1

2. CN KAVRAMI ..................................................................................................4

2.1. SZLK ANLAMI............................................................................................................................ 4

2.2. TER M ANLAMI............................................................................................................................... 6

2.3. DER DN VE KLTRLERDE CN ANLAYII...................................................................... 7 2.3.1. SAM KAVMLER NDE C N ANLAYII ............................................................ ........................ 8 2.3.2. MISIRLILARDA C N ANLAYII .............................................................. ................................... 8 2.3.3. YUNANLILARDA C N ANLAYII................................................. ............................................. 8 2.3.4. NLLERDE C N ANLAYII ......................................................... ............................................. 9 2.3.5. H NTLLERDE C N ANLAYII ...................................................... ............................................. 9 2.3.6. RANLILARDA C N ANLAYII ............................................................... ................................... 9 2.3.7. TRKLERDE C N ANLAYII......................... ................................................................ ........... 10 2.3.8. YAHUDLERDE C N ANLAYII .............................................................. ................................. 10 2.3.9. HIR STYANLARDA C N ANLAYII ...................................................... ................................. 12 2.3.10. ARAPLARDA C N ANLAYII ............................................................. ................................. 13 2.3.11. SLAM ALMLER N N C NLERLELGL GRLER ................................................... 15

2.3.11.1. Filozoflar n Grleri...................................... ................................................................ ..... 15 2.3.11.2. Kelam Alimlerinin Grleri .......................................................... ..................................... 17 2.3.11.3. Mfessirlerin Grleri ........................................................ ................................................ 18 2.3.11.4. Cinlerlelgili Modern Grler .......................................................... ................................. 18

2.4. CNLER N SORUMLULUU....................................................................................................... 21

2.5. CNLER N EVLL .................................................................................................................... 23

2.6. CNLER N GRLMES .............................................................................................................. 25

2.7. CNLER N NSANLARI ETK LEMES ...................................................................................... 26

2.8. CNLER VE HASTALIKLAR ....................................................................................................... 29

2.9. CNLER N EK L DETRMELER ...................................................................................... 32

2.10. CNLER N AHRETTEK DURUMLARI................................................................................... 32

2.11. CNLER N DER CANLILARLA MNASEBET .................................................................. 33 2.11.1. C N- NSAN........... ............................................................... .................................................... 33 2.11.2. C N-MELEK ............................................................. .............................................................. . 35 2.11.3. C N-EYTAN ........................................................ ................................................................ .. 37

2.12. KURAN-I KER M VE HADS- ER FLERDE CNLER....................................................... 38 2.12.1. Cinlerin atas (cn) insanlardan nce yak c , her eye nfz eden ateten yarat lm t r . .......... 40 2.12.2. Cinlerden de gemi mmetlerin olmas onlar n evlenip oald n ve ldklerini gsterir... 41 2.12.3. Cinler de insanlar gibi Allaha kulluk iin yarat lm t r. .......................................................... 42


4/134

II

2.12.4. nsanlar n bir k sm cinleri Allaha ortak komaktad rlar. ........................................................ 45 2.12.5. Cinler de insanlar gibi farkl inanlara sahiptirler..................................................................... 47 2.12.6. nsanlarla cinler aras nda etkileim vard r. ..................................................... .......................... 48 2.12.7. Cinlerin de insanlar gibi iyileri ve ktleri vard r. yiler cennete ktler ise cehennemegideceklerdir. ................................................................ .................................................................. ............. 53 2.12.8. Gayb bilmezler. ............................................................. .......................................................... 56 2.12.9. Cinler de insanlar gibi yer ve ierler................................................................ ......................... 57 2.12.10. Peygamberler cinleri grr. ................................................................... ................................... 58

3. SREDE GEEN MAN VE KFRLE LGL KAVRAMLAR ....................61

3.1. MAN................................................................................................................................................. 61 3.1.1. TEVHD ............................................................. ................................................................ ........... 62

3.1.1.1. Szlk Anlam ............................................................... ...................................................... 62 3.1.1.2. Terim Anlam ....................................................... ............................................................... . 62 3.1.1.3. Kuranda Tevhid........................................................................... ...................................... 63

3.1.2. RESL ........................................................... ................................................................... ............ 64 3.1.2.1. Szlk Anlam ............................................................... ...................................................... 64 3.1.2.2. Terim Anlam ....................................................... ............................................................... . 64 3.1.2.3. Kuran- Kerimde Resl Kavram ...................................................... ................................. 65

3.1.3. GAYB........................................................ ................................................................ .................... 66 3.1.3.1. Szlk Anlam ............................................................... ...................................................... 66 3.1.3.2. Terim Anlam ....................................................... ............................................................... . 67 3.1.3.3. Kuran- Kerimde Gayb Kavram ...................................................... ................................. 71

3.1.4. BAS................................................................. .................................................................. ........... 74 3.1.4.1. Szlk Anlam ............................................................... ...................................................... 74 3.1.4.2. Terim Anlam ....................................................... ............................................................... . 74 3.1.4.3. Biset................................................................ .................................................................. .. 75 3.1.4.4. Kuran- Kerimde Bas Kavram ....................................................... ................................. 75

3.2. KFR ............................................................................................................................................. 76 3.2.1. RK............ ..................................................................... .......................................................... ... 78

3.2.1.1. Szlk Anlam ............................................................... ...................................................... 78 3.2.1.2. Terim Anlam ....................................................... ............................................................... . 78 3.2.1.3. Kuran- Kerimdeirk kavram .......................................................... ................................. 79

4. CN SRES ...................................................................................................82

4.1. CN SRESNN MEAL ............................................................................................................... 84

4.2. CN SRESNN SMLER .......................................................................................................... 86

4.3. CN SRESNN NZL............................................................................................................ 86

4.4. CN SRESN OKUMANIN FAZLET ..................................................................................... 90

4.5. CN SRESNN KONUSU............................................................................................................ 90

4.6. CN SRESNN TEFSR ............................................................................................................. 92

5. SONU.........................................................................................................120

KAYNAKA.........................................................................................................123


5/134

III

KISALTMALAR

b. : bn, binbkz. : Bak n zc. : Cilt. : oulev. : evirenDA : Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisih. : HicrHeyet : Hayrettin Karaman, Sadrettin Gm, .Kafi Dnmez,

Mustafa ar c

Hz. : Hazreti A : slm Ansiklopedisim. : Mladnr. : Nir, neredenr.a . : Rad yallhu anhr.ah . : Rad yallhu anhs. : Sayfas.a.v. : Sallallhu Aleyhi ve Selem

A : amilslam Ansiklopedisithk. : Tahkik edentrc. : Tercme edent.y. : Tarihsiz, bask tarihi yok vb. : Ve benzerivs : Ve saire


6/134

GR


7/134

1. GR

Uzun alardan beri, yaam alan olarak ayn gezegeni paylat m z, fakatduyular m z n alg layamad bir canl tr olan cinlere ilikin bilgilerimiz olduka

s n rl d r. Bu bilgilerin bir blm ise efsaneler, hurfeler ve yanl larla doludur.nsanolu

ou kez bu yarat klar konusunda vehimlere yenik dm, bazan da dokunup gremedii

bu varl k trn yok sayma yoluna gitmitir. Cinler konusunda insanlarda genelde iki tutum

szkonusudur. Bir grup pozitif bilimlerle ispatlanamayan her eyi inkar ederken ikinci grup

her sylenene inanmaktad r.

Halk aras nda cinlerden korkuyla bahseden, onlar a r ycelten, btn ktlkleri

onlara balayan bir anlay vard r. Ne gariptirki ilah bir kitab olan mslmanlar n bir

k sm bile cinlerle ilgili inanlar n bu kitaba gre deil, hurafelere gre belirlemektedirler.

Biz her eyin en iyisini bilen ve insanlara da bilmeleri gerekeni renecekleri bir ilah

kaynaa mracaat etmenin en doru yol olaca kanaatinden hareketle byle bir al ma

yapmaya, cinlerin bizzat kendilerini anlatt klar bir sre olan Cin Sresini tez olarak

al maya karar verdik.

Tezimizin konusunu belirlerken de cinleri Kuran- Kerimin ele ald ekilde ele

almaya gayret ettik. Yani imana taalluk eden ynleriyle inceledik. Yoksa halk aras nda

yayg n olan cincilik, byclk ve sihirbazl k gibi cinlerle irtibatland r lan konulara

deinmedik. Zira konunun bu boyutu bizim incelemek istediimiz alan n d nda kal yordu.

Cin kavram na k saca deindikten sonra cinlerin iman noktas nda insanlar ne

kadar etkilediklerini anlayabilmek iin srede geen iman ve kfr ile ilgili kavramlar a klad k. Bylece insanlar n hangi noktalarda hataya dtklerini grmeye al t k.

Kavramlar ayr blmler halinde, srede geen garip laf zlar da yetleri a klamadan nce

izah etmeye zen gsterdik. Konunun btnlk arzetmesi a s ndan Kuran- Kerimdeki

cinlerle ilgili dier yetlere ve tefsirlerine yer verdik.


8/134

2

nsanlar n dini anlamalar n salayan peygamberlerdir. Onlar her konuda insanlara

rnek olmular ve insanlar n anlayamayaca her konuyu ayd nlatm lard r. Cinler

konusunun daha iyi anla lmas iin Efendimiz (s.a.v)in cinlerle ilgili hadislerini de

derlemeye gayret ettik. Bunu yaparken sahih hadis kaynaklar n esas ald k.

Cinlerin dier canl larla (melek, insan,eytan) mnasebetleri ne ldedir.

Kainatta insan n d ndaki varl klar n grevi nedir.nsanlar ve cinlerin kulluklar nas ld r.

Cinlerin ayn maddeden (ateten) yarat ld klar eytanla nas l bir benzerlii vard r. Ruhn

bir varl k olarak meleklerle cinler aras nda nas l bir etkileim sz konusudur gibi konular

da a klamaya gayret ettik. Cinleri ele al rken yarat l lar ve lmleri aras ndaki s ralamay esas alarak anlatt k. Neden yarat lm lard r. Nas l yaarlar. Ne kadar yaarlar. ldkten

sonra ne olacaklard r.

Tefsirlerden yararlan rken btn tefsirleri okuma imkan m z olmad iin islam

dnyas nda en ok okunan ve grlerine en ok itibar edilen mfessirlerin kitaplar n esas

ald k. Tefsirlerdeki gramerle ilgili a klamalara deinmedik. Zira bunlar bizim dikkatimizin

da lmas na neden olurdu. Biz sadece cinlerin insanlar n inanlar n nas l etkilediklerini veKuran- Kerimin bu yanl inanlar nas l dzelttiini a klamaya al t k.


9/134

CN KAVRAMI


10/134

4

2. CN KAVRAMI

2.1. SZLK ANLAMISzlkte "rtmek, rtnmek, gizli kalmak" anlam ndaki cenn kknden treyen

bir isimdir. Tekili cinn olup "rtl ve gizliey" anlam na gelir. Cin kelimesi cins isimdir.

Bir eyi duyulardan rtmek anlam n ifade eder. "Cennehu" ve Ecennehu" onu rtt

gizledi. gece zerini rtt, brd.1

Cin kelimesi, szlkte ins z dd anlam nda kullan l r. Araplar bir eyi gzleriyle

grdklerinde; oeyi grdm, hissettim. derler. Yce Allah bir yetteyle buyuruyor: Musa sreyi bitirip ailesiyle yola k nca Turun (sa) yan nda bir ate grd.

Ailesine dedi ki: Siz durun, ben bir ate grdm. 2

Arapadaki cin szc birok trevleriyle birlikte gizli olan bir ey veya kii

anlam na gelir.3

Cenne" kelimesi ve ondan treyen kelimelerin Arapada kullan m alan

olduka genitir. Bu cmleden olarak:

1-Cnne, kalkan, siper demektir. Sahibini tehlikelerden koruduu iin bu ismi

alm t r.

2- Cenin, henz domam , rahimde rtl ocuk anlam na gelir.

3-Cenn, iteki kalp demektir. Birok manalar onda o da cesedde gizlendiinden

dolay bu ismi alm t r. nsan rten elbise manas da vard r. Her gizli ie de bu isim verilir.Bir de gece manas vard r. Gece, karanl ile her eyi rttnden ona bu isim verilmitir.

1 bni Manzur, Ebul Fazl Cemaleddin Muhammed b. Mkerrem el-Afrik el- M sr, Lisnl Arab , Beyrut:Dru Sadr, t.y. XIII, 92.

2

Kuran, Kasas Sresi, 28/29.3 M. sa Davud, Bir Cinin tiraflar , ev. Fatih Mehmet Albayrak,stanbul: S r Yay nc l k, 2005, s.49.


11/134


12/134

6

2.2. TER M ANLAMI

Terim olarak "duyularla idrak edilemeyen, insanlar gibiuur ve iradeye sahip

bulunan, ilahi emirlere uymakla ykml tutulan ve mmin ile kfir gruplar ndan oluan

varl k tr" anlam na gelir.9 Baka bir tarife gre ise, bedenleri ate, hava, rayiha gibi

maddelerden teekkl etmi, ak l ve irade sahibi, latif, grnmez varl klard r.10 Cinlerin

atalar na cn, kfir olanlar na eytan denir. Bazen hn kelimesiyle de ifade edilmitir. Baz

arkiyat lar cinin Latince kkenli genie veya genius kelimelerinden Arapa'ya

getiini ne srmlerse deslam alimleri bu kelimenin Arapa as ll olduu konusunda

gr birlii iindedirler.11

Btn klasik dilbilimciler, cin teriminin youn veyaa rt c karanl daha genel

anlamda insan n duygular na kapal olan eyleri yani normal olarak insan n

kavrayamayaca ama yine de kendilerine ait somut ya da soyut bir gereklii bulunan

eyleri, varl klar veya gleri gsterdiine iaret ederler.12

Cinn ismi, Ra b Isfahannin Mfredatta a klad na gre ikiekilde kullan l r:

Birincisi genel anlam d r ki, ins kelimesinin kar l nda duyulardan gizli olan btnruhanlere denir. Buna gre melekler veeytanlar da bu tarifin kapsam na girer. Her melek

cindir, her cin melek deildir. kincisi cin byle ruhanlerin hepsi deil, bir k sm d r. nk

ruhanler u gruplardan oluur:

1.Hepsi iyi ve hay rl olan meleklerdir. Yanl i yapmaz, insan aldatmaz ve

Allah n emrinden kmazlar.

2. Hepsi kt olaneytanlard r. nsan aldat r, insan n ktl iin al rlar.

9 M. Sreyyaahin, Cin,DA, stanbul: Diyanet Vakf Yay nlar , 1993, VIII, 5.10 Ali Osman Ate, Kuran ve Hadislere Gre Cinler-By , stanbul: Beyan Yay nlar , 1995, s.337.11

ahin, Cin, D A, VIII, 5.12 Esed, s. 1334.


13/134


14/134

8

2.3.1. SAM KAVMLER NDE CN ANLAYII

Sami kkenli kavimlerde toplumun her kesiminde kt ruh ve cinlere inan l rd .Yarat l lar insanlardan farkl olan cinlerin deiik s n flar bulunmaktayd . Utukku

denilen bir grup lde tuzak kurup insanlara musallat olmak iin bekleyen, denizde dada,

mezarl kta yaayan kt ruhlardan olumaktayd . Gall denilen ve daha az tan nan dier

bir grup da grnte cinsiyetsiz cinlerden meydana gelmekteydi. Rabisu denilen baka

bir cin s n f n n gizlice dola p insanlara tuzak kurduuna inan l rd . Ayr ca Labortu

denilen dii cinlerin de ilerinde yer ald cin grubunun zarar ndan zellikle ocuklar

korumak iin afsunlu tabletlerden boyunlar na muska as l rd . Bu cin s n flar ndan baka

yar insan grnndeki cinlere de inan lmaktayd .17

2.3.2. MISIRLILARDA CN ANLAYII

M s rl lar da Sami kavimleri ve Hintlilerde olduu kadar ok say da ve eitte cin

inanc na rastlanmaz. M s r dinindeki telakkiye gre cinler genellikle yaban hayvan, y lanve kertenkele gibi srngen veya kara vcutlu insaneklinde yarat klar olup tanr Re'nin

dmanlar say l rd . M s r halk cinlerin delilik, sara gibi hastal klara sebep olduklar na,

byclerin cinleri kullanarak insanlara korkun ryalar gsterdiklerine, insanlara ve

hayvanlara zarar verdiklerine inan rlard .18

2.3.3. YUNANLILARDA CN ANLAYII

Eski Yunanl larda "daimon" ikinci derecedeki tanr lara verilen bir isimdi. Yunan

mitolojisinde bu kelime insanst varl klar iin kullan l r. Ancak daimonlar insanlar ve

melekler gibi tanr taraf ndan yarat lm iyisi ve kts bulunan varl klar olarak

grlmtr. Greko-Romen devresinin sonlar nda daimon Latince genius gibi genellikle

yar tanr yar insan yahut ikinci dereceden ruhlar zellikle evleri ve mallar koruyan ruhlar

17

ahin, Cin, D A, VIII, 6.18 ahin, Cin, D A, VIII, 6.


15/134

9

iin kullan ld . Daha sonra kelimenin anlam deiiklie urad ve insanlar taciz eden,

onlar beden ve zihn zarara uratan ruhlar iin kullan lmaya baland .19

2.3.4. NLLERDE CN ANLAYII

inlilerde Kuei (cinler) ve shen (ruhlar veya tanr lar) telakkisi btn in

grnmezler alemini kapsar. Cinler, yaayanlar aldatmak zarara sokmak iin insan yahut

hayvan ekline girebilir. inliler, cinlerin her yerde bulunduuna, onlar n lleri

canland rabileceklerine, mezarlar , yol kavaklar n ve akrabalar n n evlerini s k s k ziyaret

ettiklerine inan

rlar. Onlara gre cinlerin bir k

sm

Yen-lo Wang'

n emrinde cehennemdellerin cezaland r lmas nda grevli olarak o alemde bir k sm gkte, bir k sm da ancak

geceleyin gzkerek insanlar aras nda yaarlar. Birok zihn ve beden hastal k cinlerden

bilinir.20

2.3.5. HNTLLERDE CN ANLAYII

Hindistan'da en eski zamanlardan beri tanr lar, grnmeyen varl klar, insana yak n

bir varl k olan cinlerle ilgili mitolojik anlat mlar bulunmaktad r. En eski Hint kutsalmetinleri olan Vedalarda grnmeyen cinn varl klar iki gruba ayr lmaktad r. nsanlara iyi

davranan birinci gruptakiler gkyznde, dman olanlarsa maaralarda ve yer alt nda

yaar. Bunlar insanlarla birlikte hayvanlara da hastal k ve s k nt verirler. Hatta lm

tesinde bile insanlar n ruhlar na taciz ederler. Bu cin gruplar ndan biri olan pisakalar

insan yiyen cin olarak da bilinir.21

2.3.6. RANLILARDA CN ANLAYII

ran kltrnde de cinlere olduka geni yer verilmitir. Zerdt Eskiran' n Deva

denilen tanr lar n cin saym t . Cinler, kt dnceden, hile ve yalandan ortaya k yordu.

Pehlev dilindeki eski bir metinde cinleri ve zararl hayvanlar Ehrime'nin (kt g,

eytan) yaratt na yer verilir. Daha sonra cinlerle ilgili tasnif yap lm t r. Buna gre ba cin

19 ahin, Cin , D A,VIII, 6.20

ahin, Cin, D A, VIII, 6.21 ahin, Cin, D A, VIII, 6.


16/134

10

Aesma iddet, soygunculuk veehvet ilerini yrtr. Eskiran' n cinleri erkek

cinsiyetine sahiptir. Ancak Drujdan gelme dii cinler de vard r. Cinler karanl k ve kirli

yerleri, l kulelerini s k s k ziyaret ederler. Ahura Mazda'n n Ehrimen'i yenmesinde cinler

de yer alm t r. 22

2.3.7. TRKLERDE CN ANLAYII

Trklerin Mslman olmadan nceki inanlar na gre btn dnya ruhlarla

doludur. Tabiat n her taraf na yay lm olan bu ruhlar iyi ve kt olmak zere iki gruba

ayr

l

r. yi ruhlar Tanr

lgen'in emrindedir ve insanl

n iyilii iin al

rlar. Kt ruhlar aras nda daima kavga, ihtilaf ve sava olmaktad r. Hastal k, lm ve yaralar onlar

taraf ndan yap lmaktad r. Bu cinler ancak aman taraf ndan hasta bedenlerden

uzaklat r l r.23

2.3.8. YAHUDLERDE CN ANLAYII

Yahudilikte Babil srgn ncesine kadar cinler ve kt ruhlarla ilgili kavramlara

ok az rastlanmaktayd . Tevratta yer alan baz ifadelerden onlarda da cin anlay n nvarolduunu gryoruz.24 Tesniye blmnden Hz. Musa dneminde bir k s m

Yahdilerin cinlere kurban kesmek sretiyle tap nd klar anla lmaktad r.25 Ancak bu

tap nma olay dier milletlere kar t ktan sonra ortaya km t r.26 Ancak Yahudiler, Hz.

Musadan sonra yine cinlere tapmaya dnmlerdir.27 D etkilerle zellikleran' n dualist

sisteminin tesiriyle iyi ve kt varl klar aras nda ayr m balam , kt varl klar aras nda

kt cin ve ruh anlay ortaya km t r. Yahudi Kutsal kitab nda btn ruhan, manev

varl klar n Tanr 'ya bal olduu belirtilir. Bununla beraber halk n dier kltrlerden

etkilenmesi sonucu bir tak m cinn varl klar n kutsal kitaba girdii grlr. Bunlar edim,

Lilit, Seirim'dir. Bunlardan putperestlerin tanr lar Seirim ile lilit ise

22 ahin, Cin , D A,VIII, 7.23 ahin, Cin , D A, VIII, 7.24 Tevrat,aya, 34/14; Levililer, 17/7.25 Tevrat, Tensiye, 32/17.26 Ali Osman Ate, s. 26.27

Giovanni Scognamillo, Do u ve Bat Kaynaklar na Gre Cinler , ev. Arif Aslan,stanbul:KarizmaYay nlar , 1999, s.47.


17/134

11

Mezopotamyal lar n Lilitusu ile bir tutulur. Bu putperest tanr lar satir (yar insan, yar

kei) ve tyl olarak tasvir edilmekteydi.28 Ayr ca iki nemli cinnahsiyette Kippur

denilen keffaret gn gnah keisinin sal verildii llk yerlerde yaayan ve Levililer'de

ad geen29 Azazel ile kutsal kitap sonras Yahudi menk belerinde geen, ocuklara

sald rmas ve Adem'in ilk kar s olmas yla bilinen dii cin Lilith'dir. Eski Ahit veya

Yahudi kutsal kitab nda ar ve felaket veren, kan emici cinlerden30 de bahsedilir.31

Yahudilerde Babil srgn sonras dini literatrnde cinlerle ilgili anlat mlar n

oald grlmektedir. Apokrif eserler ve Kabbala denilen mistik gelenekteekilsiz,

glge gibi cinler, yar melek, yar insan olarak ss z yerlerde yaayan, geceleri hnerlerinigsteren varl klar olarak kabul edilmekteydi. Bunlar bedeni ve mali felaketlere sebep olan

ve insanlar Allah' n yolundan sapt ran varl klar olarak kabul edilmitir. 32

Aggada, ilgili gelenekte cinlerin kayna hakk nda eitli varsay mlar ileri

srlmtr. Buna gre cinler ilk sebt gnnn ak am n n alaca karanl nda Allah

taraf ndan yarat lm t r. Veya Adem'in lilith'ten zrriyetidir. Ya da kad nlarla cinsi

yak nl a giren kovulmu meleklerin zrriyetidir.33

Baka bir anlay a gre de eytan n bakanl alt nda Tanr 'ya isyan eden kovulmu meleklerdir.34

Yahudilikte, cinlerin varl n n kabul edilmesinden baka, insan ve hayvanlar n

iine girerek onlar delirttiine de inan lmaktayd .35 Kuran- Kerimin bildirdiine gre,

Firavun ve adamlar Hz. Musan n tebli ettii dine kar karak sihirbazl k ve mecnunluk

(cinlenmilik) sulamas nda bulunmulard .36

28 Tevrat,aya, 13/21.29 Tevrat, Levililer, 16/8.30 Tevrat, Sleyman n Meselleri, 30/15.31 ahin, Cin D A, VIII, 7.32 ahin, Cin D A, VIII, 7.33 Tevrat, Tekvin, 6/1-4.34 ahin, Cin D A, VIII, 7.35

Scognamillo, s.48.36 Kuran, Zriyt Sresi, 51/38-39.


18/134

12

2.3.9. HIR STYANLARDA CN ANLAYII

H ristiyanlar da cinlerin varl na inanmaktad rlar. Gerek ncillerde gereksePavlusun Mektuplar nda cinlere oka yer verilmitir. Yakubun Mektubunda ise,

cinlerin Allah n varl n ve birliini kabul ettikleri kaydedilmektedir.ncillerde yer alan

ifadelerden Hz. san n bir ok defalar deli olan kiilerdeki cinleri kovarak onlar

iyiletirdii nakledilmektedir.37 Hz. sa, cinleri karma yetkisini Havarilerine de vermitir.

Havariler de Hz.sadan ald klar bu yetkiyle murdar ruhlar zerine hakim olmular ve

cinleri kararak, hastalar iyiletirmilerdir.38

H ristiyanl ktaki cin anlay Yahudilik, Manihaizm, Gnostizm, Greko-Romen

dncesi Yahudi apokrif ve apokaliptik geleneklerinin bir kar m d r. Ancak H ristiyan

cin telakkisi daha ok milattan nce II. ve I. Yahudi apokrif ve apokaliptik literatrnden

etkilenmi, meleklerle birlikte yaayan insan k zlar ndan yasak iliki sonucu bir dev s n f

oluup bunlar nda zamanla kt ruhlar zmresine dnt konusu, Yeni Ahit

yazarlar ncaeytan ve emrindeki cinn topluluk haline getirilmitir.39

Yeni Ahit, cinlerin putperestlerin tanr lar olduunu bildirmekteyse de40 onlar n

beden ve ruh hastal klar n kayna olduunu da a klamaktad r.41 Yeni Ahide gre cinler

insan n iine girip hastal k yaparlar; onlar ancak Tanr 'n n ad an larak bedenden

kar labilir.42 lk H ristiyanl kta daha fazla melek ve ruh zerinde durulduu cin konusuna

pek el at lmad grlmektedir. As rlar getike by yapma ve cinleri kullanma

uygulamalar artm XII y. y ldan itibaren cinler H ristiyan sanat nda her eit talihsizlik

felaket, sel, ferd st raplar ve lmn sebebi olarak tasvir edilmeye balanm t r. IV.Latoron Konsili'nde cinler ve kfirlerineytanla birlikte ebed cezaya arpt r laca

a klanm XV ve XVI y. y llarda cinn inanlar zirveye km , ayr ca Avrupa'da ve daha

sonra Amerika'da cad ve byclk byk bir ilgi grmtr. Reformcular da cin inanc n

37 Ali Osman Ate , s. 32.38 Scognamillo, s.51.39 ahin, Cin D A, VIII, 7.40 ncil, Resllerinleri, 17/18.41

ncil, Matta, 12/28; Luka, 11/20.42 ncil, Matta, 7/22.


19/134

13

kabul etmitir. Ancak ilm ilerlemeler sonucu Protestan lkelerde bu konu eski itibar n

kaybetti. Buna ramen cin karma Protestanl n bir kolu olan Reforme H ristiyan

kilisesiyle dou kiliselerinde hala uygulanmaktad r.43

Buraya kadar anlat lanlar, H ristiyanlar n cinler hakk nda olumsuz gre sahip

olduklar n gsterir. Onlara gre cinler murdard r, sap kl a, kfre, dalalete a r rlar ve

cehenneme gitmeye lay kt rlar. slm grn aksine, cinleri tek s n f olarak

grmektedirler ki, o da kfir cinlerdir.44

2.3.10. ARAPLARDA CN ANLAYII

Cin terimi, Arap kltrnde en genel anlam yla btner gleri gstermek iin

kullan l rd .45 slam ncesi Arap toplumunda ruhlar aleminin iyi ve kt glerin nemli bir

yeri vard . Cahiliyye insan gzle grlmedikleri iin melekleri de cin diye

isimlendirirlerdi.46 Baz ta ve aalarda, kuyu, maara ve benzeri yerlerde insan hayat na

tesir eden varl klar n olduuna inan l yordu. Cahiliyye Araplar cinleri yeryznde oturan

ilahlar olarak kabul ediyor pek ok olay onlar n yapt na inan yorlard . Cinler, hay r veer

ileri yapmaya muktedir say l rd . Bu sebeple onlar n tevecchn kazanmak onlara sayg

gstermek ve ibadet etmek gerekirdi.47

Kuran- Kerim'in bildirdiine gre Kureyliler, cinlerle Allah aras nda soy

birliinin olduunu ileri sryor,48 cinleri Allah'a ortak kouyor ve cinlere tap yorlard .49

Asl nda Arap Mrikleri, her putun iinde bir cin bulunduunu zannederek putunahs nda

cinne tapmaktayd lar. 50 Bu tapma ekli Kuran- Kerimde dile getirilmekte veyle

denilmektedir: Cinleri Allaha ortak kotular. Oysa ki onlar da Allah yaratm t .

Bilgisizce Ona oullar ve k zlar yak t rd lar. H! O, onlar n ileri srd vas flardan

43 ahin, Cin, D A, VIII, 8.44 Scognamillo, s.52.45 Esed, s. 1332.46 Seyyid Cmeyl, Aleml Cin , Beyrut: Dr ve Mektebetl Hilal,1993, s. 19.47 Ali Osman Ate , s. 19; Scognamillo, s. 54.48 Kuran, Sfft Sresi, 37/158.49

Kuran, Sebe Sresi, 34/41.50 Suat Y ld r m, Kuranda Uluhiyyet , stanbul: Kay han Yay nlar , 1987, s. 297.


20/134

14

uzak ve ycedir.51 Putlar n iinde bulunan bu cinne Htif denirdi. Cahiliyye Araplar

cinlerin de kabileler halinde yaad klar na, f rt na gibi baz tabii olaylar n onlar n ii

olduuna inan yorlard . Onlar n da evlenip oald klar n , hastal klar onlar n getirdiine,

genellikle tenha ve kuytu yerlerde yaad klar na inan yorlard .52

Cahiliyye Araplar n n yeni domu ocuklara cinnin zarar vereceinden

korktuklar ve bu sebeple ocuun yast n n alt na ustura koyduklar bylece cinlerin

ocua zarar vermesini nlediklerine inand klar anla lmaktad r. Hz. Aie byle bir olayla

kar la nca ocuun yast n n alt ndaki usturay atarak bunu yasaklam ve Peygamber

Efendimizin byleeylerden holanmad n sylemitir. Onlar ayn zamanda deli olanlar cinlerden kurtarmak iin nefes ederlerdi.53

Araplar, kahin, falc , mneccim gibi kiilerin gkleri dinleyen cinlerden haber

ald klar na inan yorlard . Onlara gre cinler, kahinlere gkten haber getiren semav

varl klard . Bu tr cinlere re veya tb, grnmeyen kaynaklardan gelen seslere de

htif deniyordu. Arap Yar madas nda bu tr kiilerin grev yapt birok mbed vard .

Beyt Rim , Beytl-Uzza, Beytl-Celsed bu yerlerin mehur olanlar yd .54

Cahiliyye dneminde zaten sihir bir sanat olmaktan ok cinlerle, gizli kuvvetlerle

temas kurup onlardan bilgi alma mesleiydi. Her cinnin setii bir air vard . airle cin

aras nda ok s k bir iliki vard . Her airin kendisine zaman zaman ilham veren bir cini

olduuna inan l rd . air genellikle kendi cinine Halil yani samimi dost der ve onu insan

isimlerinden biriyle anard .55 Peygamber Efendimizin de byle bir iliki kurduuna inanan

Araplar Ona daair, mecnun, kahin diye iftira etmilerdir.56

Bir k sm ise eytan n er tanr s olduuna cinlerineytan n askeri meleklerin de

Allah n askeri olduuna inan rlard . Cahiliyye Araplar , her evin bir cinni olduuna

51 Kuran, Enam Sresi, 6/10.52 Seyyid Cmeyl, s. 20.53 Ali Osman Ate, s. 22.54 lyas elebi, Gayb,DA, stanbul: Diyanet Vakf Yay nlar , 1996, XIII, 404.55

Scognamillo, s. 57.56 Ali Osman Ate, s.21.


21/134

15

inan rlard . Bu sebeple yeni bir ev yapan kii evin yap m n tamamlad zaman evin cinni

iin kurban keser ve bylece onun evde yaayanlara bir zarar vermeyeceinden emin

olurdu. Peygamberimiz bu inanc reddetmi ve bu ekilde kesilen kurbanlar n etlerinden

yenilmesini yasaklam t r.57

Cahiliyye Araplar bir kye girecekleri zaman orada bulunan cinlerden emin

olmak iin eek gibi an r lard . Bu an rman n ad na Tair denirdi.58 Bir vadide

geceleyecekleri zaman yksek sesle; Ey bu vadinin azizi! Ben senin itaatinde bulunan

beyinsizlerden sana s n yorum. Der ve bylece o vadideki cinnin kendilerini

koruyaca na inan rlard .59

2.3.11. SLAM ALMLER NN CNLERLELGL GRLER

slam kaynaklar nda cinlerin mahiyeti, mevcudiyeti, zellikleri, insanlarla ilikileri,

peygamberleri, ahiretteki durumlar gibi konular onlarla ilgili tart malar n temel

noktalar d r. Kaynaklara gre filozoflar, Kelamc lar, Mfessirler cinler hakk nda fikir

beyan etmitir.

Felsefecilerin bir k sm duyu ve ak l yoluyla idrak edilemeyen her ey gibi cinleri

de inkar ederken baz lar cinlerin varl n kabul etmi ervh- sfliye ve ervh- mcerrede

diye sz etmitir. Baz filozoflar, Kaderiyye ve Zend ka cinnin varl n inkar etmitir.60

2.3.11.1. Filozoflar n Grleri

bni Sina cinleriyle tarif etmitir: Cin hev, konuan, farkl ekillere girebilen

bir canl d r. Ancak Ona gre bu tarif, cinnin varl k olark mahiyetini a kl a

kavuturmay p, sadece cin isminin kavram olarak ne anlama geldiini gstermektedir.

Fahreddin Rz ile onun grne kat lan baz alimler, bni Snn n bu a klamas ndan

57 Ali Osman Ate, s.125.58 Scognamillo, s. 57.59

Elmal

l

, VIII, 5386.60 ibl, s.15.


22/134

16

hareketle, onun, cinnin sadece ad n kabul edip d dnyadaki varl n indar ettii

sonucuna varm lard r.61 Buna kar l k Elmal l Hamdi Yaz r, hakl olarak, bni Snn n,

mahiyetleri hakk nda ayr nt l bilgiye sahip olunamad iin cinlere ait gerek bir tarifin

yap lamayaca na iaret etmek zere syledii bu szden cinlerin varl n inkar ettii

sonucunun kar lamayaca n belirtmitir.62

Frbye gre cin, konumayan ve lmeyen bir canl d r. Frb, canl lar drt

gruba ay r r:

1-

Konuan ve len canl

varl

k yani insan,2- Konuan fakat lmeyen canl varl k yani melek,

3- Konumayan ve len varl k yani hayvan,

4- Konumayan ve lmeyen canl yani cin.

Frb kendisine yneltilen siz cinni konumayan varl k diye tan ml yorsunuz.

Halbuki Kuranda cinlerden bir topluluun Kuran dinleyip Gerekten biz harikuladegzel Kuran dinledik.63 Dedikleri ifade buyuruluyor. Bu ikisi birbiriyle eliik deil mi?

Konumayan nas l dinler ve nas l syler? sorusunayle cevap vermitir: Canl , canl

olmak konumu ve zellii ile iitebilir ve syleyebilir. nk sylemek ve telaffuz etmek,

konumak denilen ay rdedici zellikten ayr bir eydir. Frb cinnin lmez olmas

hususunda ise, blisin, Allahtan insanlar n tekrar dirilecekleri gne kadar sre istemesini

ve Allah n da bu mhleti vermesinden sz eden yeti64 delil getirir. Elmal l Hamdi

Yaz ra gre yet ile istidlal eksiktir.65 nk Kuran- Kerimin bir baka yerinde blise

bilinen vakte kadar mhlet verildii ifade edilir.66 Verilen bilgilerden de anla ld na gre

61 A. Saim K lavuz, slam nanc nda Cin , stanbul: Ofset Bask , t.y. s.30.62 Elmal l , VIII, 5387.63 Kuran, Cin Sresi, 72/1.64 Kuran, Araf Sresi, 7/14-15.65

Elmal

l

, VIII, 5387.66 Kuran, Hicr Sresi, 15/38.


23/134

17

Frb cinnin varl n inkar etmemi ancak konumayan ve lmeyen canl demekle isabet

edememitir. Bunun yerine len, gizli canl deseydi yan lmam olurdu.67

2.3.11.2. Kelam Alimlerinin Grleri

Kelam alimlerine gre cinlerin varl sadece nakil yoluyla bilinip ispat edilebilir,

ak l da bunu imkans z grmez. Cinlerin varl n inkar edenlerin kfrne hkmeden

kelamc lar cinlerin mahiyeti konusunda iki gruba ayr lm lard r:68

1- Cinler kendi ba na kaim olan gayr-i madd cevherlerden oluur. Ne cisimdirler,

ne de cisimlere hull etmi cismn varl klard r. Ne cisim, ne de cismndirler eklindenitelenmeleri onlar nAllaha denk ve benzer olmalar n gerektirmez. nk ne cisim ne de

cismn olmak, bir olumsuzluk (selb) tur. Selb s fatlarda mterek olmak, hakikat ve

mahiyette mterek olmay zorunlu k lmaz. Bu gr benimseyenlerden biri olan

Gazzliye gre melekler, cinler veeytanlar gayr- madd cevherden olumalar a s ndan

birbirlerine benzemekle birlikte araz olu noktas nda aralar nda benzerlik bulunan renk,

ilim ve kudretin tr olarak birbirlerinden ayr olular gibi- farkl l k arzederler.

2- Cinler madd cevherlerden oluur ve cisimdirler. Ebul Hasan el-Ear ve

Bk lln bata olmak zere bu gr benimseyen Earlerin ounluuna gre, hayat iin

bnye art olmad ndan her eye gc yeten Allah, cinleri duyularla idrak edilebilen

bnyeleri olmaks z n yaratmet r. Hayat iin bnyeyiart koan Mutezile alimleri, cinleri

basit ve rakk cisimler olarak nitelemitir.69

bni Hazma gre cinler, ak ll , mkellef, evlenen, len varl klard r. Hev ve

effaf bir cisimleri vard r. Renkleri yoktur. Ateten yarat lm lard r. 70

67 K lavuz, s.30.68 ibl, s.16.69

K

lavuz, s.32.70 Abdulemir Ali Mihenna,el-Cin fil Kurani ves Snne , Beyrut: Messesetl Alem, 1992, s.90.


24/134

18

2.3.11.3. Mfessirlerin Grleri

Baz klasik mfessirlere gre ise cinler, belli duyarl organizmalar kapsayan geni

olgular yelpazesi iinde kullan lmaktad r. Bu organizmalar yle ince tabiatl ve

bizimkinden o kadar farkl bir yap ya sahiptirler ki duyular m zla kavranabilir durumda

deillerdir.71

Fahreddin Rzye gre cinler, farkl ekillere girebilen, ak l ve idrak sahibi, zor

ileri yapmaya gleri yeten hev cisimlerdir.72

Muhammed Esed cinleri, bedensel bir varl

olmad

ndan bizim duyular

m

zlakavrayamad m z gler veya varl klard r. Bu anlam ile hemeytanlar ve eytani gleri

hem de melekleri ve meleki gleri iine almaktad r, eklinde tarif etmitir.73

2.3.11.4. Cinlerlelgili Modern Grler

a m zda cinlerin mahiyetlerinin "atee kar an" varl klar olmalar dikkate

al narak karbon asidinden "dumans z ate"ten yarat ld klar gz nnde bulundurularak

canl l n ruhtan alan ve ezelde var edilen nlardan, ufolardan veya enerjiden, baz

hadislerde hastal klar n sebebi olarak gsterilmeleri hasebiyle mikroplardan ibaret olduu

ileri srlmse de74 bunlar teori niteliindedir.75

Bu grleri ana hatlar ylayle s ralayabiliriz:

1-Cinler, vaktiyle bir gezegende yaayan daha sonra bu gezegenin komusu olangezegenin ekim gcyle da lmas sebebiyle zerindeki hayat n kal nt lar yla yeryzne

gelmi varl klar olup, insandan nceki tekaml safhas n n yarat klar d r. Yeryzndeki cin

kavmi fesat kartm ve kan dkm sert mizal varl klard r. Bu gre gre cnn

71 Esed, s.1337.72 Abdulemir Ali Mihenna, s.90.73 Esed, s.1336.74

Ali Osman Ate, s.337.75 Ahmet Saim K lavuz, Cin, D A, VIII, 9.


25/134

19

ateten bir mricden yaratt k76 yetindeki mric, ateten kat lan demektir. Bu deyim,

karbon bileimlerinin ilki olan karbon asidini ifade eder. O halde cinler, karbon asidinden

yarat lm t r. Bu gr Cin sresi (72/8-9) yetlerinin tevili zorlanarak delillendirilmek

istenmitir.77

2- Cinler, maddeye nfuz edici ve dumans z ateten yani nlardan ezelde

yarat lm , varl n ve canl l n ruhtan alan varl klard r. Cinnin, kendi varl n bilmesi,

periperiye (rh-i hayvn ) brnmesinden itibaren olmaktad r. Bu da bir anlamda cinlerin

doumu demektir. Mutlak manadaki lmleri k yametle meydana gelecek olan cinlerin,

basit lmleri, kendileri iin belirlenmi srenin sonunda perisperilerinden soyunmalar tarz nda olmaktad r. Yine bu gre gre cinlerin kendi z zamanlar na gre altm -yetmi

y l olan mrleri insanlara gre bin y la yak n olduundan, insanlar n bilmedii baz eyleri

bilmeleri mmkndr. Onlar gemi bir tak m olaylar bilebilirler. Bu da seyyal bir yap ya

sahip olmalar ve maddeyle kay tl bulunmamalar ndand r. Cinlerin yap lar ok gelimi

olmakla beraber dnce ve uur a s ndan insandan geridirler. Ruh a rma denileney

baz insanlar n cinlerle temas kurmas d r. 78 UFO veya onlarla gelen kiiler grntsn

veren varl klar cinlerdir.79

Bu grte yer alan cinlerin ezelde yarat ld fikri ile doum ve lmlerinin olduu

fikri bir eliki oluturmaktad r. Ayr ca cinler, insanlar gibi sonradan yarat lm varl klard r.

Bu grn, cinlerin varl k ve canl l n kendisinden ald klar ey olarak ileri srd ruh

da kelamc lara gre sonradan yarat lm t r, ezel deildir.80

3- Maddeyi son derece youn bir enerji, enerjiyi de son derece seyrek bir maddeolarak ele alan bir gre gre cinler ak ll enerjidirler. Enerjinin lml olmas sebebiyle

76 Kuran, Rahmn Sresi, 55/15.77 K lavuz, s.34.78 Ahmet Hulusi, Ruh- nsan-Cin , 11. Bas m, stanbul: Kit-San, 1994, s.67.79

Ahmet Hulusi, s.175.80 K lavuz, s.35.


26/134

20

lrler. Bu gre gre de dnya atmosferinde gzken UFOlar cinlerdir. Uzayl lar

uydurmas da cinler taraf ndan tezgahlanmaktad r.81

4- Cinler atein siyah yla kar m olan alev (mric)den, bir baka ifade ile nlar n

biraz daha younla p maddeye yaklam eklinden yarat lm t r. Bu gre gre yarat l

s ras melek, cin, insaneklindedir. Melek tamamen soyut ruhtur. Ruhun hibir madd

zellik almay p ancak belli bir ekle (kal ba) sokulmas yla melek yarat lm t r. Biraz

maddeye yaklamakla birlikte ruhn taraf fazla olan varl k ise cindir. Ruhan ve madd

yn dengeli biimde yarat lan varl k ise insand r. Melek tamamen soyut ruh olduundan

ve madd bi bir yn bulunmad ndan ktle eilimi yoktur. Cin latf cisim olmakla birlikte madd yn dolay s yla iyiye ktle eilimi olan fakat madde ve ruhanyet

dengeli olmad iin ktlk ve hafiflik taraf a r basan varl kt r. Yapt klar iler kendi

uurlar na dayand ndan dolay sorumludurlar.82

5- Cinler, baz hastal klar n sebebi olan mikroplardan ibarettir.

Ali Osman Ate Hoca, cinlerin mikrop olmas yla ilgili yle bir yorumda

bulunmaktad r: Mikro dnyay bilgimizin sahas na sokan mikroskopun henz

kefedilmedii, mikroplar n varl n n ilim dnyas taraf ndan tan nmad bir dnemde,

Hz. Peygamber taraf ndan onlar n varl na iaret edilip tesirlerinden bahsedildiini baz

hadislerden reniyoruz. Hz. Peygamberden nakledilen bu hadislerde kullan lan

cin/eytan kelimesiyle mikroplar kastedilmektedir.83

Bu gr birok slam alimi taraf ndan eletirilmitir. Zira yet ve hadislerle telifi

mmkn olmayan bir a klamad r. Cenab- Allah birok yette cinlerin insanlar gibi

sorumlu olduunu, insanlar gibi leceklerini, hesaba tabi tutulacaklar n , iyilerinin

mkafaatland ralaca n , ktlerinin cezaya urayacaklar n bildirmektedir.84

81 K lavuz, s.35.82 Sleyman Ate, nsan ve nsanst: ruh, melek, cin, insan , 2. Bas m, stanbul: Dergah Yay nlar , 1985,

s.20.83

Ali Osman Ate, s.205.84 Glen, s.311.


27/134


28/134

22

muhatap oluyor ve her iki gruba da dendi ilerinden peygamberlerin gelip gelmedii

soruluyor, yle ise her iki taifeye de kendi ilerinden peygamber gelmi olmas gerekir.

Aksi takdirde byle bir soruya muhatap olmalar makul say lmayabilir, demilerdir. Bir de

Her millet iinde mutlaka bir uyar c gelmitir.90 Ve Biz Resl gndermedike (hibir

kavme) azab edecek deiliz.91 yetleri onlara da, birini doru yola sokmak iin uraan

manas nda bir uyar c ve hakk , hakikati tebli eden manas nda da bir Resl

gnderildiini haber vermektedir.92

Bu iki gr u ekilde telif edilebilir:

1- nsanlar henz yarat lmadan nce gelip geen cin taifesinin, o devrede

yeryznn halifesi olmas itibariyle, onlara kendi ilerinden peygamberlerin gnderilmi

olmas ve bu peygamberlerin, kendilerine yklenilen ir ad ve tebli vazifesini ifa etmeleri o

dnem itibariyle gyet tabiiydi ve onlar da bu vazifeyi hakk yla eda ettiler. Zira cinlerin

mkellef olmalar bunu gerektiriyordu.

2- Hz. Ademin yarat l p halife k l nmas ndan sonra ise cinler, insanlara tabi

varl klar haline getirildiklerinden bu dnemden sonra insanlara gnderilen peygamberler,

ayn zamanda cinlere de gnderilmi olabilirler.93

Peygamberimiz hem insanlara hem cinlere gnderilmitir. Kuran- Kerimde hem

insanlara hem de cinlere meydan okunmas bunun delili olarak gsterilmektedir.94 Cenab-

Allah De ki insanlar ve cinler birbirine yard mc olarak bu Kuran n benzerini ortaya

koymak iin biraraya gelseler, bir benzerini asla ortaya koyamazlar. 95

Cinlerden bir grubun Kuran dinleyerek ona inanmalar da96 Peygamberimizin

onlara da dini tebli ettiini gsterir.

90 Kuran, Ft r Sresi, 35/24.91 Kuran,sr Sresi, 17/15.92 Glen, s.339.93 Glen, s.340.94 Mustafa Ar, Cinler Alemi , ev. Naim Erdoan, stanbul: Pamuk Yay nlar , t.y. s.37.95

Kuran,sr Sresi, 17/88.96 Kuran, Cin Sresi, 72/1.


29/134

23

2.5. CNLER N EVLL

Allah her eyden ifter ifter yaratt

n

bildirmektedir. Onlar

n da insanlar gibierkekleri ve diileri vard r. Evlenir ocuk sahibi olabilirler. Bu konuda islam alimleri icma

etmilerdir.97 nk Kuran- Kerimde Rahman Sresinde Oralarda gzlerini yalm z elerine evirmi gzeller var ki bunlardan

nce anlara ve insan ne de cin dokunmutur.98 Buyurulmakta ve mminlerin cennette elde

edecekleri nimetler anlat l rken bu nimetlerden bir tanesinin de daha nce insan ve cinlerin

elleri dememi olan elerin varl anlat lmaktad r. kelimesi k zl k zar n n

giderilmesi sebebiyle kad n n cinsel organ n n kanamas na sebep olan ilk iliki anlam nagelir.99 Kehf sresinde100 eytan n cinlerden olduundan ve zrriyetinin varl ndan

bahsedilmektedir.

Ayr ca Araf,101 Fussilet,102srelerinde cinlerin gemi mmetlerinden

bahsolunmaktad r ki bu cinlerin de insanlar gibi ldklerini yerlerini yeni nesillere

b rakt klar n gsterir. Byle olmas iin de onlar n tenaslartt r.103

htilaf edilen nokta insanlarla cinler aras nda evlilik olup olmayaca d r.

Cinlerle insanlar aras nda evlilik olabilir diyenlerin delilleriunlard r:

1- 1-

mallar na, evlatlar na ortak ol, kendilerine vaadlerde bulun.eytan, insanlara,

aldatmadan baka bir ey vaadetmez.104

97 ibl, Bedreddin Muhammed b. Abdullah,Cinlerin Esrar , ev. Muhammed Fer at, stanbul: Fer atYay nevi, 1974, s.54.

98 Kuran, Rahmn Sresi, 55/56.99 Elmal l , VIII, 5390.100 Hani biz meleklere: Ademe secde edin, demitik; blis hari olmak zere, onlar hemen secde ettiler.

blis cinlerdendi; Rabbinin emrinden d ar kt . imdi siz, beni b rak p onu ve onun soyunu mu dostediniyorsunuz?... Kuran, Kehf Sresi, 18/50.

101 Allah buyuracak ki: Sizden nce gemi cin ve insan topluluklar aras nda siz de atee girin! Her mmet girdike yoldalar na lanet edecekler. .. Kuran, Araf Sresi, 7/38.

102

Kuran, Fuss

let Sresi, 25.103 Ltfullah Cebeci, K.Kerime Gre Cin- eytan , Konya:stire Yay nlar , 1989, s.36.


30/134

24

2- mam Malike isnad edilen bir fetva.ylekimam Malike bir insanla bir cinin

evlenip evlenemeyecei sorulmu o da bunun dinen bir sak ncas n n olmad n fakat kad n

hamile kald zaman cinden hamile kald n sylemesi mmet iinde fitneye sebep olur

diyerek sak ncal grmtr.

3- Peygamberimizden byle bir evliliin yasak olduunu bildiren bir hadis

gelmemitir.

4- Fukahan n bu konuya cevaz vermeleri, tabiinin byle bir nikah ho

kar

lamamas

da cinlerle insanlar

n aras

nda evliliin olabileceini gsterir.105

Araplar cinlerle insanlar n evlenebileceine inan yorlard . Onlar babas insan,

annesi cin olan kiiye el-Hs, insan ile cin sihirbazdan dnyaya gelene de el-Amlk

diyorlard .106

Yahudiler de byle bir evliliin olabileceini kabul ediyorlard . Onlara gre Hz.

Ademin ilk kar s dii cin Lilithdir.107 Cinler bu evliliin neticesidir. Veya kad nlarla

ilikiye girmi meleklerin zrriyetidir.108

slam Alimlerinin ounluuna gre iki cins aras nda evlilik hem dinen caiz deil

hem de aklen mmkn deildir.

1-

...Allah kendilerinizden, insan kardelerinizden size eler yaratt ...109

104 Kuran,sr Sresi, 17/64.105 ibl, s.91; Seyyid Cmeyl, s.90; Ekar, s.21.106 ibl, s.91.107 ahin, Cin, D A, VII, 7.108

Ali Osman Ate, s.152.109 Kuran, Nahl Sresi, 16/72.


31/134

25

Onun varl n n ve kudretinin delillerinden biri de: kendilerine s nman z iin size

iinizden eler yaratmas , birbirinize kar sevgi ve efkat var etmesidir. Elbette bunda

dnen kimseler iin ibretler vard r.110

Bu yetler, cinlerin bizim cinsimizden olmad n gsterir. Evlilikteki as l maksat,

meveddet, rahmet ve mutluluktur. Cinle insan n evliliinde byle bir ey olamaz. Bundan

dolay

aralar

nda nikah olmaz.111

2- nsanlarla cinler aras nda evlilik olmaz. nk iki cinsin mahiyetleri farkl d r.

3- Bu konuda gelen rivyetlerin senedleri salam deildir. Senedleri salam

olanlarda da mecz bir anlat m vard r. mam ibl, yukar da grn desteklemek iin

zikretmi olduu sr Sresinin 64. yetini yanl yorumlam t r. Burada mecz bir

anlat m vard r. eytan n insanlar n evlatlar na ve mallar na ortak olmas n n manas , k z

ocuklar n n diri diri topraa gmlmesi, kad nlar n zina yaparak ocuk dourmalar veocuklar n kfir olarak yetitirilmesi kastedilmektedir.112

2.6. CNLER N GRLMES

nsanlar n cinleri grp gremeyecei hususu tart mal d r. bn-i Abbastan gelen

rivyeti esas alanlara gre Hz. Peygamber dahi onlar grmemitir.113 bn-i Mesud'dan

gelen rivyete gre Resl-i Ekrem onlar grm114 ve onlarla bir arada bulunmutur.

Alimlerin ou peygamberlerin cinleri grebileceini belirtmilerdir. Zira onlar melekleri

110 Kuran, Rm Sresi, 30/21.111 Seyyid Cmeyl, s. 92.112 Ali Osman Ate, s.158.113 Sleyman Ate, Yce Kur'an' n a da Tefsiri , stanbul: Yeni Ufuklar Neriyat, t.y. XI, 91; Cebeci, s.141.114

Elmal

l

, VIII, 5391; Rz, Fahreddn Eb Abdullah Muhammed b. mer el- Hseyin,Tefsr-i Kebr , ev.Suat Y ld r m ve dierleri, Ankara: Aka Yay nlar , 1995, XXII, 8137.


32/134


33/134

27

kimselerin kalk gibi kalkacaklar belirtilmi, bir hadiste deeytan n insan bedeninde

kan n dolat gibi dolat bildirilmitir.122

Hz. Sleyman ile ilgili yetleri123 ve yukar daki hadis ile eytan insan n iinde

kan n dolat gibi dola r124 hadisini dikkate alan alimlerin bir k sm , cinlerin insan n

emrine girebileceini kabul etmilerdir. Alimlerin ou ise cinlerin insan n emrine

girmesinin sz konusu olmad n bu durumun Hz. Sleymana mahsus olduunu

belirtmilerdir. Peygamber Efendimiz de yakalad bir cinni Hz. Sleyman n duas n

hat rlayarak serbest b rakm t r. Cinlerle irtibat kurarak ya da onlar emri alt na alarak,

bakalar na zarar vermek, einden boanmas na neden olmak, bir insan istemedii bir kiiye a k etmek mmkn deildir. Cinler veeytanlar insanlara ancak vesvese vererek

etkiler.125

Fethullah Glen Hocan n bu konudaki yorumu ise olduka farkl d r. O cinlerin

insan n emrine girebileceini sylemekte veu yorumu yapmaktad r: Kuran- Kerimin

haber verdiine gre, Hz. Sleyman (a.s) dneminde bu i (cinlerin insan n emrine girmesi)

peygamber eliyle yap l yordu. O gnden bu yana da insanlar, srekli cinlerden istifadeyollar n arat rmaktad r. Gnmzde bu al malar ferd gayretleri aarak baz devletlerin

meguliyet alanlar ndan biri haline gelmitir. Evet gnmzde bu konuda ciddi al malar

yap lmaktad r. Grlen odur ki, istikbalin sper devletleri, birbirine kar verdikleri kavga

ve mcadelede, cinleri kullanacak ve bylece baar oran n art rmaya al acaklard r.126

Asl nda, bu bir teshir ve istihdam meselesi olduundan, artlar yerine

getirildiinde cinler, her zaman insanlara musahhar hale gelebilir ve en a

r ilerde bileistihdam edinebilirler. Kuran- Kerim, Hz. Sleyman (a.s.)a ait muziceleri nazara vererek

bu hususa, a k-kapal pek ok iaretlerde bulunur ve onlar en verimli, en ileri seviyede

kulanma yollar n retir. Kuran dinleyen ve onun dediklerini pratikte tatbik eden kim

olursa olsun, bu neticeyi elde edebilir.

122 ibl, Garib ve Acibl Cin, s.18.123 Bkz; Neml Sresi, 27/17, Sebe Sresi, 34/24, Sd Sresi, 36/36-38.124 ibl, s.18.125

Ali Osman Ate, s. 260.126 Glen, s.357.


34/134

28

te bu yetlerden baz lar : Onun (Sleyman) iin denize dalan ve bundan baka

iler yapan baz eytanlar da emrine vermitik. Onlar, bundan baka iler de yap yorlard .

Hepsini de gzeten bizdik.127

Evet Hz. Sleyman (a.s.), kendisine verilen bir mucize olarak cinleri istihdam

ediyordu. Bu cinlerden bir k sm ki Kuran onlaraeytan demekte-dalg l k iinde

fevkalade mahirdirler. Bu dalg cinler, Hz. Sleyman hesab na al yor ve insanlar n

ulamalar ok zor derinliklere dal p, denizlerin zenginliklerini kar yorlard . Telepatinin

bu ile alakas var veya yok onu bilemeyiz, fakat bu yet bize ok nemli bir noktay iaret

etmektedir ki, o da, ileride (Belki de Gliverin hayallerinin tahakkuk ettii zamanlarda)ok uzun sre deniz alt nda kalma, orada mreffeh bir hayat yaama ve bu hayat devam

ettirme imkan doacak demektir.128

Cinler, dalg l n tesinde, ak l almaz iler de becerebilmektedirler. Evet onlar

daha baka ilerde istihdam etme imkan da vard r. Mesela, devletleraras haberleme

alan nda cinleri kullanmak, hem daha sratli, hem de daha emin bir yol olabilir. Bilhassa bir

k s m gizli haberlemede telsiz, telgraf veya telefonlar n ifre ve kodlar n n al nmaihtimaline kar l k, cinlerin kullan lmas nda byle bir risk szkonusu olmayacakt r. Bu

ynyle cinler, ileriki zaman n belki de en emin ulaklar olacaklard r. Ancak cinleri bu

ekilde istihdam ederken, insan n akl na Acaba s rlar m z tevdi edip, cinleri ulak olarak

kullan rken, onlara tam itimad edebilir miyiz?.. hem onlar uurlu, iradeli varl klar

olduklar ndan birgn canlar s k l p bu kadar istihdam n intikam n bizden almazlar m ?

sorusu gelebilir. Ancak Kuran- Kerim, bu soruya cevap mahiyetinde: Biz onlar onun

emrinde tutuyorduk buyurmaktad r. Yani onlar, isteseler de Hz. Sleyman (a.s.) nemrinden d ar km yor ve ona ihanet edemiyorlard . Adeta, ister-istemez ona itaat etme

mecburiyetinde idiler. Demek ki, onlar elde tutacak, itaate kodlayacak bir ifre vard .

Nebde o, bir mucize idi. Biz de meharet ve lednniyata a lma olabilir.129

127 Kuran, Enbiya Sresi, 21/82.128

Glen, s.357.129 Glen, s.357.


35/134

29

O elde edildiinde, cinler mut birer nefer haline gelebilirler.htimal, gelecein

insan n en ok megul eden husus, buifreyi elde etmek olacakt r.130

Hz. Peygamber'in, cinlerin insanlar zerindeki etkilerinden kurtulmak ve onlar

tesirsiz hale getirmek iin Felak ve Ns srelerinin, ayr ca yet'l-Krs'nin ve Bakara

Sresinden baz yetlerin okunmas n ve abdest al nmas n tavsiye etmesi de insanlar n

cinlerin faaliyetlerine kar kendilerini savunabileceklerieklinde yorumlanm t r. 131

2.8. CNLER VE HASTALIKLAR

nsanlarla cinler aras ndaki ilikilerle ilgili bir baka husus da cinlerin baz hastal klar n sebebi olduklar grdr. Ak l hastal klar , sara ve baz bula c hastal klar n

cinlerden kaynakland zannedilmektedir.

Ak l hastal klar n n cinler veeytanlardan kaynakland ok eski devirlerden beri

yayg nd r. Yahudi ve H ristiyanlarda delirme olaylar n n cinlerden kaynakland na dair

kanaatlerin mevcut olduundan, ncillerde Hz.san n bir mucize olarak cinleri kovmak

sretiyle insanlar iyiletirdiinden sz edilmektedir.

slam gelmezden nce Arabistanda da byle inanlar n varolduu anla l yor.

Hatta Peygamber Efendimiz insanlar slama davet etmeye balay nca Efendimizin de ak l

hastal na yakaland n zanneden bir kii Onu okumaya gelmi fakat iin hakikatini

anlay nca Mslman olmutur. Okuyarak tedavi (rukye) metodunun var olduu ve dier din

ve kltrlerde de kullan ld bilinmektedir. Fakat bu i de bir uzmanl k gerektirmektedir.

Mslmanlar aras nda rukye yapanlar n cahiliyye dneminde de bu ii yapt klar

anla lmaktad r. Peygamberimizin bizzat okumak sretiyle tedavi ettiinden sz eden

rivyetlerin say s ok azd r. Sahih hadis kaynaklar nda ise, Reslullah n byle bir

uygulamas ndan bahseden rivyete rastlan lmam t r.132

130 Glen, s.358.131

Ahmet Saim K

lavuz, Cin, D A, VIII, 9; Seyyid Cmeyl, s.96.132 Ali Osman Ate, s. 186.


36/134

30

bni Abbastan nakledilen bir rivyete gre bir kad n peygamberimize ocuunu

getirmi ve Bu ocuumu cin arp yor, sabah ak am onun akl n al yor ve zerimize

pisliyor diyeikyette bulunmutur. Peygamberimiz de ocuun gsn s vazlam ve

dua etmitir. O zaman ocuk derhal kusmu ve iinden siyah kpek yavrusu gibi bir ey

karak koup gitmitir.133 Bu hadis zay ft r. Raviler sika deildir. Hadisin metni de

problemlidir. Siyah kpek yavrusu gibiey nedir?nsan n iine nas l girmitir? Bunlar n

ak lla ve dier rivyetlerle badat r lmas mmkn deildir.134

Bu konuda bir hadis de Hz. Aieden rivyet edilmitir: Reslullah bana sizin

iinizde hali garipleen (el-Marrabn) kimseler grld m? Buyurdu. Ben el-Marrebn nedir? Dedim. Peygamberimiz de: Kendilerine cinlerin ortak olduu

kimselerdir. Buyurdu.135

Bu hadis zay ft r. Bu tr hadislerde mecaz bir anlat m vard r. El-Marrabnden

maksat izofrenik ve melankolik hastalar olabilir. Efendimiz zaman nda t p ilmi

gnmzdeki kadar ileri dzeyde olmad iin bu tr hastal klar n sebebi anla lamam t r.

Efendimizde bu hastalar n durumlar bilinmeyen manas nda cin lafz yla a klam fakatinsanlar taraf ndan yanl anla lm t r.136

Cinlerin saral insanlar n vcuduna girip girememesi hususu da alimler aras nda

ihtilaf konusu olmutur. Bata Rz, Ali Cubb olmak zere Mutezilenin birok imam

bunun mmkn olmad grndedir. Zira bir bedende ayn anda iki ruh bulunamaz.

mam Ear, Ahmed b. Hanbel ve baz alimler bunun olabileceini kabul ederler.

Delil olarak da Bakara Sresindeki faiz yiyenlerle ilgili yeti137 ve saral insan n

konumas n n anla lmay n gsterirler.138

133 Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdullah e-eybn, Msned, Kahire: Messeset Kurtuba, t.y. I, 254.134 Ali Osman Ate, s. 186.135 Ebu Davud, Sleyman b. Eas es-Sicistn el-Ezd,Snen-i Ebi Davud , thk. Muhammed Muhyiddin

Abdulhamid, Beyrut: Darul Fikr, t.y. Edeb 116.136 Ali Osman Ate, s. 160.137

Kuran, Bakara Sresi, 2/275.138 Seyyid Cmeyl, s. 103.


37/134

31

Halk aras nda yz felci rahats zl na maruz kalanlar cinlerin arpt kanaatinin

ilm ve din hi bir dayana olmad gibi, eski kitaplarda sara hastal na yakalanm

kiilerin cinlerin tasallutu sebebiyle hastaland na dair rivyetlerin de din ve ilm bir

dayana yoktur. Bu tr bilgi ve rivyetler art k geerliliini kaybetmi yanl bilgilerdir.

Bilim ve teknolojik gelimeler nda fizik-biyolojik birer rahats zl k olduu anla lan

yz felci ve sara hakk nda byle deerlendirmelerde bulunulmas n n sebebi o dnemin

zihniyeti ve olaylar madd alem verileriyle a klama imkan bulunamay nca manev

varl klar olan cinlerin etkisiyle izah etme eilimi olabilir.139

Cinlerden kaynakland ileri srlen bir baka hastal k da bula c hastal klard r.Hz. Cabirden rivyet edilen bir hadiste Efendimizyle buyuruyor: Kaplar sndrn,

k rbalar n az n balay n, kap y kilitleyin, kandili sndrn. nkeytan, hibir k rba

ba n zemez, hibir kap y aamaz, hibir kapkacak az n aamaz.140

Eb Musa el-Earden nakledilen bir hadiste ise Efendimize ...taun hastal

sorulduunda, cinlerden olan dmanlar nz n drtmesidir ki o btnehidlerde vard r.

Diye cevap vermitir.141

Dier bir rivyette ise Raslullah (s.a.v): O (drtme yaras )mslman n ehadetidir. Buyurmutur.142

Ali Osman Ate Hoca, Peygamberimizin bu konudaki hadislerinde geen cin-

eytan kelimelerinden mikroplar n kastedildiini ve bula c hastal k sebebiyle lenlerin

ehit olaca na iaret olduunu belirtmektedir.143

2.9. CNLER N EK L DETRMELER

Cinler, insanlardan farkl olarak halden hale geebilirler. eitli hayvanlar n

ekillerine girebildikleri gibi insanekline de girebilirler.eytan n Peygamberimiz

139 K lavuz, s.46.140 Mslim, bni Haccc Ebul Hseyin el-Kueyr, Sahih-i Mslim , thk. Muhammed Fuad Abdulbaki,

Beyrut: Daruhyit Trsil Arab, t.y. Eribe, 96; Ebu Davud, Eribe 22; Tirmiz, Muhammed b.saEbu sa es- Slem,Snen-i Tirmiz , thk. Ahmed Muhammedakir ve dierleri, Beyrut: DaruhyitTrsil Arab, t.y. Etime 15.

141 Msned, IV, 395.142

Msned, IV, 413.143 Ali Osman Ate, s. 206.


38/134

32

hakk nda karar alan mriklerin yan na yal bir adam k l nda grnmesi ve onlara ak l

vermesi bunun delili olarak gsterilmektedir.144

Efendimiz (s.a.v)in, deiik hadislerinde evlerde grlen y lanlara evvela: Cin

isen k denilmesini tavsiye etmesi, eer kmazsa bunun zerine ldrlmelerini emir

buyurmalar ,145 bu geree k tutan baka bir delildir.146

2.10. CNLER N AHRETTEK DURUMLARI

Alimler cinlerin kfir olanlar n n cehennemde cezaland r lacaklar konusunda

ittifak etmilerdir.147 Bu konuda slam alimleri aras nda ihtilaf yoktur. Zira Kuran- Kerimde Andolsun, biz cinler ve insanlardan birounu cehennem iin yaratm zd r.

Baka bir yette ise ...fakat cehennemi hem cinlerden hem insanlardan bir k sm yla

dolduraca n diye benden kesin sz km t r. buyurulmaktad r. 148

Mmin olanlar n n insanlar gibi cennete girip giremeyecei ise ihtilafl d r.

Oralarda gzlerini yaln z elerine evirmi gzeller var ki, bunlardan nce onlara

ne bir insan ne de cin dokunmutur.149 Bunlara onlardan nce ne bir insan ne bir cin

dokunmutur. 150 Rabbine kar durmaktan korkan kimselere iki cennet vard r.151 Her

biri iin, yapt klar amelden dolay dereceler vard r.152 yetlerini gz nnde bulunduran

ve aralar nda bni Abbas,mamafi, mam Malik, Ebu Yusuf gibi alimlerin de bulunduu

ounlua gre ilah emirlere itaat eden mmin cinler cennete girecektir.153

mam- Azam, cinlerin amellerinin kar l n cehennemden kurtularak

greceklerini ve cennete giremeyip toprak olacaklar n sylemitir.154 Bu gr

144 ibl, s. 32; Ekar, s.27; Ar, s.25.145 Mslim, Selam, 139; Ebu Davud, Edeb 174.146 Glen, s.316.147 Seyyid Cmeyl, s. 56.148 Bkz. Araf Sresi, 7/179, Secde Sresi, 32/13.149 Kuran, Rahman Sresi, 55/56.150 Kuran, Rahman Sresi, 55/74.151 Kuran, Rahman Sresi, 55/46.152 Kuran, Enam Sresi, 7/131.153

Fer at, s, 8.154 Seyyid Cmeyl, s. 85.


39/134


40/134

34

nsanlar topraktan cinler ise ateten yarat lm t r.

Cann (cinni) da yal n dumans z bir ateten yaratt .159

Melekler nurdan, cn ateten, Adem de size anlat lan eyden yarat ld .160

Cinler, insanlar gibi yeryznde yaarlar. Genellikle harabeler, mezarlar,

hamamlar ve kuytu yerlerde ikamet ederler. Cinler de evlenir. Mmini kfiri vard r.161

Cinler de insanlar gibi lmldrler. nk Cenab- Allah Kuran- Kerimde

Yeryznde bulunan her ey fanidir. Ancak, yce ve cmert rabbinin varl

bkidir.162

Buyurmaktad r. Peygamber Efendimiz (s.a.v) de bir dualar nda Allaha yle

yalvarm lard r: Allah m, senin izzetine s n yorum. Senden baka ilah yoktur. Sen beni

doru yolundan sapt rma. Sen yle bir Hayys nki asla lmezsin. Halbuki insanlar da

cinler de lrler.163

Cinler, insanlardan daha h zl ve daha gldrler. Kuran- Kerimde Hz.

Sleyman n emrindeki cinlerin Onun iin dev kazanlar, kaleler yapt klar ve uzun

mesafeleri k sa srede gidebildikleri anlat lmaktad r.164

2.11.2. CN-MELEK

Melek kelimesi; eleke, yelk elvke kknden tremitir. Melek kelimesinin

hafifletilmi eklidir. Buradaki hemzenin hazfedilmesi konsunda icma vard r. Melek

elvke masdar ndan s fat- mebbehedir.165 Melek kelimesi Ugarite, Habee, brnce ve

Arapa gibi Sami dillerinde bulunan gndermek anlam ndaki lek kknden oluphaberci, eli, gl, kuvvetli, tasarrufta bulunan, yneten manalar na gelmektedir. Farkl

158 Kuran, Hicr Sresi, 15/27.159 Kuran, Rahmn Sresi, 55/15.160 Abdulemir Ali el-Mihenna, s.86.161 Ekar, s.22.162 Kuran, Rahman Sresi, 55/26-27.163 Buhr, Muhammed b.smail Ebu Abdullah, thk. Mustafa Dibl Be, 3.Bas m, Beyrut: Daru bni Kesir,

1987, Tevhid 7; Mslim, Zikr, 68.164

Kuran, Sebe Sresi, 34/12-14165 Ltfullah Cebeci, K. Kerime Gre Melekler , Konya:stire Yay nlar , 1989, s. 7.


41/134

35

ekillere girebilen ve duyularla alg lanamayan nurn varl klard r.166 Bu kelimenin kk

say lan elk asl nda rislet yani elilik, melek de eli demektir.167 Ra p Isfahn ve baz

arat rmac lar melek kelimesinin mlk kelimesinden tredii grndedir. Onlar n bu

gr savunmalar n n nedeni, mlk kelimesinin kuvvet manas na olmas ndan ve

meleklerin de kuvvetli olmalar ndan kaynaklanmaktad r.168

Terim olarak melek, erkeklik ve diilik zellii olmayan, yemeyen, imeyen,

evlenmeyen, domayan, dourmayan, grlmeyen, Allah n emirlerine tam bir teslimiyet

gsteren varl kt r.169

Cinler meleklerle birtak m ortak zelliklere sahip olmakla beraber birok ynden

farkl l k arzederler. Melekler nurdan cinler ise ateten yarat lm t r. Hz. Aieden rivyet

edilen bir hadiste Efendimizyle buyuruyorlar: Melekler nurdan Cn ateten Adem de

size vasfolunaney(toprak)den yarat lm t r.170

Grld zere iki cinsin mahiyetleri farkl d r. Meleklerin nurdan yarat lmalar

onlar n masumiyetini gsterir. Onlar gnah ilemezler ve kendilerine emredilen her eye

tam bir teslimiyet gsterirler.171 Cinler irade sahibidirler. Hem iyilik hem de ktlk

yapmaya msaittirler.

Her ikisinin yarat l maddelerinin enerji olmas onlara insanlar n yapamayacaklar

ileri yapma istidatlar vermitir. Melekler ve cinler farkl ekillere girebilir zor ileri

yapabilir ve uzun mesafeleri k sa zamanda katedebilirler. Melekler ve cinleri as l

ekilleriyle insanlar gremezler ancak peygamberler as l ekilleriyle grebilirler.

Melekler, yarat l lar enerji olduu iin farkl ekillere girip temessl edebilirler.

Kuran- Kerimde ve Hadislerde bunun rnekleri vard r.

166 Ali Erba, Melek,DA, Ankara: Diyanet Vakf Yay nlar , 2004, XXIX, 39.167 Ali Arslan Ayd n, Melek,A, stanbul:amil Yay nlar , 2000, V, 173.168 Cebeci, s. 8; Ra b el- Isfahn, s.52.169 Ali Arslan Ayd n, Melek, mil slam Ansiklopedisi , V, 173.170

Abdulemir Ali el-Mihenna, s.86.171 Kuran, Tahrm Sresi, 66/6.


42/134

36

Cenab- Allah, Meryem Sresinde, Meryem, onlarla kendi aras na perde

ekmiti. Derken, biz ona ruhumuzu gnderdik de o, kendisine tastamam bir insaneklinde

grnd.172 Ankebt Sresinde de Allah, peygamberlerine ( brahim ve Lt) gelen

meleklerin insaneklinde grndn bildiriyor: Elilerimiz brahime (iki oul ihsan

edeceimize dair) mjdeyi getrdiklerindeyle dediler: Biz bu memleket halk n helak

edeceiz. nk onlar zalim kimselerdir. Elilerimiz Lta gelince, Lt onlar hakk nda

tasaland .173

Hadislerde de meleklerin insaneklinde grndne dair deliller vard r.

Peygamberimizin ilk vahiy ald ktan sonra eve dnerken Cebrail (a.s) i kanatl bir ekildegrmesi, melein bazen insaneklinde vahiy getirmesi174 ve mehur Cibril Hadisi175 bunun

rnekleridir.

Cinlerin mahiyetlerinin de enerji olmas onlar n da farkl ekillere girebilmelerine

imkan tan r. Alimlerin ou cinlerin de farkl ekillere girebileceini kabul etmitir. Buna

gre cinler insaneklinde grnebilecei gibi hayvan eklinde de grnebilirler.176

Fethullah Glen Hoca bu konudaunlar sylemektedir: Nebler dahil, ehl-i keif vesahabe-i kiram aras nda cinlerle grenler ise, byk lde onlar n temesslleriyle

gryor ve mnasebet kuruyorlard .177

2.11.3. CN-EYTAN

eytan, Arapa etane kknden rahmetten uzaklat , Haktan uzak oldu.

ta kknden ise, fkeden tututu, helak olacak hale geldi gibi manalara gelip

insanlardan, cinlerden ve hayvanlardan isyan eden ve zarar veren her eyin ad olmutur.

Bu manada bir canavar veya y lana daeytan ad verilir.178

172 Kuran, Meryem Sresi, 19/23.173 Kuran, Ankebt Sresi, 29/31,33.174 Buhr, Bedl Vahy 3, Fezill Kuran 1; Mslim, Fezils Sahbe, 100.175 Buhr,man 36.176 Ekar, s.29; Glen, s.303.177

Glen, s.308.178 bni Manzur, XIII, 273; Ra b el- Isfahn, s. 767.


43/134

37

eytan (satan) brnice as ll bir kelime olup, rakip, muhalif gibi anlamlara gelir.

Tevratta da bu manada kullan lm t r. Yeni Ahidde ise, bu dnyan n reisi, hava

kuvvetlerinin reisi gibi vas flarla karakterize edilmitir. Hz. Ademe secdeyi kabul etmedii

andan itibaren hay rdan midini kesmi, pimanl k ve znt duyan anlam nda blis; secde

etmeyi sebebi olarak da beni dumans z ateten onu amurdan yaratt n diyerek hkmsz

bir bahane ve kendince geerli bir gereke gsterdii ve Hz. Ademi cennetten karmaya

al t iineytan ismini alm t r.179

Terim olarak eytan, Yce Allah n Ademe secde emrine kar gelip isyan ettii

iin ilah rahmetten kovulan ve insanlar n amans z dman olan cin taifesinin inkarc kesiminden bir varl kt r.180

Cin ileeytan aras ndaki iliki olduka karma kt r. Bir k s m alimler, cinlerin de

ateten yarat lmas n ve sra Sresinin 50. yeti (eytan cinlerdendi)ni delil gtererek

eytanla cinnin ayn varl k olduunu sylemilerdir.181

Dier delil deeytan n Allaha kar syledii u szdr: Beni ateten yaratt n

onu ise amurdan yaratt n.182

Bir k s m alimler deeytanla cinlerin farkl varl klar olduunu kabul ederler.

nk varl klar drde ayr l r. nsanlar, melekler, cinler veeytanlar.183

Bir k sm ise, cinlerin mmin olmayanlar na eytan denir eklinde yorum

yapm lard r.184

eytan da cinler gibi insanlara grnmez. Cenab- Allah ... o (eytan) ve kabilesi

sizin onlar gremeyeceiniz yerden sizi grmektedir.185

179 Ahmet G, eytan,A, stanbul:amil Yay nlar , 2000, c.7, s.303.180 G, eytan, A, VII, 303.181 Ekar, s.43.182 Kuran, el-Araf Sresi, 7/12.183 ibl, s.23.184

Cebeci, s. 9.185 Kuran, el-Araf Sresi, 7/27.


44/134

38

Cinler gibi eytanlar da temessl edebilir. Peygamberimizin hicreti esnas nda

Peygamberimizle ilgili karar almak iin Darun-Nedvede toplanan mriklere ak l vermek

iin ihtiyar bir insaneklinde grnmtr.186 Yine zekat mallar n bekleyen Ebu Hureyre

(r.a) ye ihtiyar bir kii olarak grnmtr.187

2.12. KURAN-I KER M VE HADS- ER FLERDE CNLER

Kuran- Kerim'de cin isminde bir sre vard r. Cin kelimesi farkl trevleriyle

Kur'an'da gemektedir. Bunlar cinne, cn, cin kelimeleridir. "Delilik" anlam ndaki "cinne"

farkl yerde188 "cin topluluu"; cn iki yerde189 "y lan", be yerde cin anlam na

gelmektedir.190 Yirmi iki yerde geen cin kelimesi de melek ve insan d ndaki nc

varl k tr anlam nda kullan lmaktad r.191

Kurandaki kullan m ile cin kavram ok eitli anlamlara sahiptir. En ok

kar la lan anlam , bedensel bir varl olmad ndan bizim duyular m zla

kavrayamad m z gler veya varl klard r. Bu anlam ile hemeytanlar ve eytani gleri

hem de melekleri ve meleki gleri iine almaktad r. Cin terimi bazen duyular m za kapal

bulunan nk kendilerini bize z gereklikleri ile deil tezahrleri ile duyuran temel tabiat

glerini insan tabiat da dahil- gstermek iin kullan lm t r.192

Baz yerlerde cin kavram , insan n eytani gler ile ilikisinin sembolik olarak

kiiselletirilmesine iaret eder.193 Bazen alternatif olarak bir kimsenin genel olarak esrarl

glereklinde tan mlanan gerek ya da yan lsama rn glerin etkisi alt na girmesinin

ve bunun sonucunda Kuran n her zaman sulay c terimlerle and sihirbazl k, falc l k,

astroloji vb. uygulamalar n bir sembol olarak zikredilmitir. Baz yerlerde ise;194 cinn

186 Glen, s.319.187 Buhr, Vekalet 10; Tirmiz, Sevabul Kuran 3.188 Bkz. Kuran, Hd Sresi, 11/119; es-Sfft Sresi, 37/158; en-Ns Sresi, 114/6.189 Bkz. Kuran, en-Neml Sresi, 27/10; el-Kasas Sresi, 28/31.190 Bkz. Kuran, el-Hicr Sresi, 15/27; er-Rahman Sresi, 55/15,39,56,74.191 Emin I k, Cin Sresi,DA, stanbul: Diyanet Vakf Yay nlar , 1993, VIII, 11; Abdulemir Ali Mihenna,

s.98.192 Bkz. Kuran, es-Sfft Sresi, 37/158; el-Enam Sresi, 6/200; en-Ns Sresi, 114/6.193

Bkz. Kuran, el-Enam Sresi, 6/112; el-Araf Sresi, 7/38; Hd Sresi, 11/119; es-Secde Sresi, 32/13.194 Bkz. Kuran, el-Ahkf Sresi, 46/29-32; el-Cin Sresi, 72/1-15.


45/134

39

terimi, bizatihi grnmez olmayan, ama o zamana kadar tan nmayan bilinmeyen varl klar

gsterir.195

Kuranda anlat lan cinlerden maksat temelde insand r veya Kurandaki cinlerden

maksat gklerdeki gemi veya gelecek kuak insanlard r.196

Bu gr ayet ve hadislerin zahiri anlamlar na ayk r d r. Cinlerle ilgili modern bir

teori niteliindedir.

Hadislerde ise her insan n yan nda bir cin bulunduu, cinlerin mminlere vesvese

vermeye al t klar , ancak Kur'an okunan yerde etkilerini kaybettikleri ifade edilmektedir.Hz. Peygamber cinlerle konumu, rivyete gre namaz n bozmak isteyen bir cini

yakalayarak ashab na gstermek istemi daha sonra bu fikrinden vazgemitir. Dier bir

rivyete gre Resl-i Ekrem geceleyin bir grup cinle bir arada bulunmu, onlara Kur'an

okumu sabah olunca durumu ashab na haber vermi ve yakt klar atelerin kal nt lar n

gstermitir. 197

Cin kelimesinin ayet ve hadislerdeki kullan m n verdikten sonra cinlerle ilgili ayetve hadislere geebiliriz.

195 Esed, 1337.196

Naci ve Nedret elik,Cinler ve Hz. Adem Yan lg s , stanbul: Ziya Ofset, t.y. s.11.197 Ahmet Saim K lavuz, Cin, D A, VIII, 9.


46/134


47/134

41

2.12.2. Cinlerden de gemi mmetlerin olmas onlar n evlenip oald n velml olduklar n gsterir.

Allah buyuracak ki: Sizden nce gemi cin ve insan topluluklar aras nda siz de

atee girin! Her mmet girdike yoldalar na lanet edecekler. Hepsi birbiri ard ndan orada

(cehennemde) toplan nca, sonrakiler ncekiler iin, Ey Rabbimiz! Bizi ite bunlar

sapt rd lar! Onun iin onlara ateten bir kat daha fazla azap ver! diyecekler. Allah da:

Zaten herkes iin bir kat daha fazla azap vard r, fakat siz bilemezsiniz diyecektir.204

nsanlar ve cinler ahiret hayat na ad m att klar nda, ilh ferman uyar nca, her

"mmet", benzer inan ve deerleri paylam ; benzer hayat felsefesini benimseyip yaam

ve yaatm olan eski topluluklara kat l r. Bylece, nsanl k tarihi boyunca Allah' n

yetlerini ve peygamberlerini yalanlay p sap k inanlar ve ideolojiler tretenlerle bunlar

benimseyip yaatanlar hirette bir araya gelince, art k inkarc lar n kendi kendilerinin

aleyhlerindeahitlik edecekleri lde hak ve bt l, iyi ve kt apa k ortaya kt iin

sonrakiler ncekilere veya inkrlar ve ktlkleri yaatanlar bunlar tretenlere, kendilerini

ayart p sapt rd klar gerekesiyle lanet okuyup sular n n iki kat yla cezaland r lmalar n isterler; dierleri de onlar n kendilerinden farkl yanlar n n bulunmad n yani onlar n da

kendileri kadar sulu olduklar n belirtirler. Mutlak hkim olan Allah da buyurur ki: "Zaten

hepiniz iin bir kat daha azap vard r." nk iki kat su ilemilerdir; yani ncekiler ve

nderler hem kt olduklar hem de ktlk yollar n at klar iin, dierleri ise onlara

uymalar yan nda, fikirleri, mallar , gleri, mevkileri, tutum ve davran lar yla onlar

destekleyip yreklendirdikleri, glerine g katt klar , bt l ideolojilerini yaat p

yayd klar ve sonrakilere kt rnek olduklar iin iki kat suludurlar ve iki kat cezagreceklerdir.205

te bunlar, cinlerden ve insanlardan kendilerinden evvel gelip-gemi mmetler

iinde azap sz zerine hak olmu kimselerdir. Gerekten onlar, ziyana urayanlard r. 206

204 Kuran, el-Arf Sresi, 7/38.205

Heyet, II, 414.206 Kuran, el-Ahkf Sresi, 46/18.


48/134


49/134

43

Bu yetler grubu, cinlerin de inanlar ve dinleri bulunduuna, inan ve amellerine

gre kar l k greceklerine delalet etmektedir.

Tevrat ile Kur'an aras nda Zebur ve ncil de gelmi olduu halde cinlerin

bunlardan sz etmemeleri, Tevrat' n iman, ibadet ve muamelt hkmlerini tam olarak

ihtiva etmesi bak m ndan dierlerinden farkl ve onlar n da at f kayna olmas na

dayanmaktad r. Baz tefsirciler cinlerin bu ifadelerinden hareket ederek onlar n da eitli

dinlere mensup bulunduklar n , burada sz geen cinlerin yahudi olduklar sonucunu

karm lard r. 212

te bylece iledikleri gnahlardan tr zalimlerin bir k sm n dier bir k sm n n

peine takar z.213

eytanlar insanlara ktlk iletmi, insanlar da kendi tercihleriyle onlara uyarak

ktlk ilemiler ve bylece kendi r zalar yla ktle itirak etmelerinden dolay Allah

onlar birbirinin dostlar yapm t r. u halde benimsedikleri inanlar, yapt klar iler,

tuttuklar yollar ayn olanlar birbirinin dostlar d rlar ve ak betleri de ayn d r. Mmin

mminin, mnkir mnkirin, zalim de zalimin dostudur ve yetin beyan na gre bu, ilh bir

yasad r. Buna gre bir mmin bir mnkire veya zalime, onunla dostluk kurmak iin deil,

onu inkr ve zulmnden vazgeirmek iin yaklamal d r; dostluk ise ancak bu saland ktan

sonra kurulabilir.214

Ey cin ve insan topluluu, iinizden size yetlerimi okuyan ve sizi bu kar

kar ya geldiiniz gnnzle uyaran eliler gelmedi mi? Onlar: Nefislerimize kar ehadet

ederiz derler. Dnya hayat onlar aldatt ve gerekten kfir olduklar na dair kendi

nefislerine kar ehadet ettiler.215

212 evkn, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethul Kadr el-Cmi Beyne Fennir Rivyeti ved Diryetimin lmit Tefsr , Beyrut: Drul Fikr, t.y. V, 30; Heyet, IV, 715.

213 Kuran, el-Enam Sresi, 6/129.214

Heyet, II, 371.215 Kuran, el-Enam Sresi, 6/130.


50/134

44

nsanolunun, imanla inkar aras nda niha bir tercih yapmakla kar kar ya

bulunduu, fakat akl n n, bilgisinin, btn beer imknlar n n doruyu bulmakta yetersiz

kald kaderinin en kritik an nda, Allah' n engin rahmetinin eseri olarak gnderdii

peygamberler, ebed kurtulular n dnen insanlar iin niha bir f rsatt r.216

yette, "inizden size yetlerimi anlatan ve bugnle (maher gnyle)

kar laaca n za dair sizi uyaran peygamberler gelmedi mi?"eklindeki bir soru ifadesiyle

bu byk f rsat ka rm olanlar n yapt klar korkun hataya dikkat ekilmekte, bir bak ma

insanlar, byle bir soru ve sulamayla kar lamadan nce uyar lmaktad r. Zira dnyan n

aldat c zevklerine, kar kayg s veya benlik davas gibi y k c duygulara kap larak peygamberlerin teblilerini hie sayan veya onlar etkisiz k lmaya al an ve bu sretle

hsran tercih edenlerin, maherde bu ka n lmaz soruyla kar kar ya kal nca kfir

olduklar na dair kendi aleyhlerineahitlik etmekten baka areleri kalmayacakt r. 217

Allah cinleri s n f eklinde yaratm t r. Onlar n bir s n f y lanlar, akrepler ve

yeryznn haereleridir. Dier s n f havadaki rzgar ve bir k sm da kendilerine hesap ve

ceza terettp edenlerdir.218

Efendimiz buyurdular ki: Medinede mslman olan bir grup cin vard r. Onlar

grdnz zaman defa uyar n. Bundan sonra size grnrlerse onlar ldrn.219 nk

o bir eytand r. Buyurdu.220

Cinlerin y lan ekline girmesi ve evdeki y lanlar n (cin olabilecei zann yla)

uyar larak evden kar lmalar nda bir tak m yanl anla lmalar vard r. ncelikle y lanlar n

cin ekline girebilmeleri ok eskilere dayanan bt l bir inant r.

Araplar Cn kelimesini hem Beyaz y lan hem de cin/eytan iin

kullan rlard . Dolay s yla bunlar Arap kltrnn hadislere yanl l kla girmesi neticesinde

216 Elmal l , VIII, 5394;evkn, II, 234.217 Heyet, II, 372.218 Sahih-i bni H bbn, Muhammed b. H bban b. Ahmed Eb Hatim et-Temm,Sahih-i bni H bban ,

2.Bas m, Beyrut: Messesetr-Risle. 1993, XIV, 26.219

Abdulemir Ali el-Mihenna, s.79.220 Mslim, Kitabs Selam, 2236; Ali Osman Ate, s.119.


51/134

45

ortaya kan yanl l klard r. Peygambetimiz bu konuda herhangi bir ey sylememitir.

Evlerdeki y lanlar n ldrlmeden evden kar lmalar , onlar n zehirsiz olmalar ve

insanlara zarar vermemesi sebebiyledir. Ayr ca bu y lanlar fare ve benzeri hayvanlar

yiyerek hayat n dengesini salarlar. Zehirli olan y lanlar n ldrleceine dair pek ok

hadis vard r.221

Cn, cinnin en kt eklidir. Cinnin (hayvana) dntrlm halidir.

sriloullar n n maymuna dntrlmesi gibi.222

Bu rivyet zay

ft

r. Zira mesholunan bir varl

n nesli ve takipisi yoktur. bniAbbastan gelen bir rivyete gre ise meshedilen bir kavim gnden fazla yaayamaz.223

2.12.4. nsanlar n bir k sm cinleri Allaha ortak komaktad rlar.

Cinleri Allaha ortak kotular. Oysa onlar

O yaratm

t

r. Bir de hibir bilgiyedayanmaks z n Ona oullar ve k zlar yak t r p uydurdular. O ise nitelediklerieylerden

uzakt r.224

Onlar Allah ile cinler aras nda bir soy ba kurdular. Andolsun cinler de onlar n

gerekten (azab iin) haz r bulundurulacaklar n bilmilerdir.225.

Mfessirlerin ou, "grnmez varl klar" diye evirdiimiz yetteki "cinne"

kelimesiyle meleklerin kastedildiini, gzle grlemez olduklar iin meleklerin bylean ld n belirtirler; bu kelimenin btn gayr cisman yarat lm lar kapsad da

sylenmektedir. yet-i Kerime, Cahiliyye dneminde baz Arap topluluklar n n Allah, cin,

221 Ali Osman Ate, s.123; Zehirli y lanlar n ldrlmesi gerektii ile ilgili hadisler iin bkz: Buhr, BedlHalk 15; Mslim, Selam, 138; Nes, Hac 83.

222 Msned, I, 348.223 Ali Osman Ate, s.128.224

Kuran, el-Enam Sresi, 6/100.225 Kuran, es-Sfft Sresi, 37/158.


52/134

46

melek gibi metafizik varl klar aras nda akrabal k ba n n bulunduu ynnde bir inanca

sahip olduklar n gsterir.226

Bir sonraki yette Allah Tel bu tr sama yak t rmalardan tenzih edilmektedir.

Asl nda Mekke putperestlerinin Allah ile grlmez varl klar aras nda akrabal k ilikisi

kurmalar ve Allah'a evlat isnat etmeleri, ulhiyyetle ilgili bt l inanlar n bir rnei olup

bir sonraki yetin227 de iaret ettii gibi bu balamda, hangi dnemde ve kimler taraf ndan

ileri srlrse srlsn, (Mecuslik'teki dalist tanr inanc , H ristiyanl k'taki teslis inanc

gibi) Allah' n birliine ve an n n yceliine yak mayan her trl inan ve isnat dolayl

olarak reddedilmektedir. Nitekim Rz, 158. yetle ilgili farkl yorumlar s ralarkenyle bir grten de sz eder: "Zend kadan bir topluluk, Allah ile blis'in karde olduunu,

Allah' n iyilik ve cmertlii, blis'in ktlk ve cimrilii temsil ettiini syler. 158. yetin

'Onlar Allah ile grlmez varl k trleri aras nda da bir soy birlii yak t rd lar' mealindeki

k sm yla bu anlay kastedilmitir. Bana gre yet hakk ndaki yorumlar n doruya en yak n

olan budur. Sz konusu sapk n anlay , Yezdan ve Ehrimen diye iki tanr kabul eden

mecslerin anlay d r"228

(Melekler) Derler ki: Sen ycesin bizim velimiz sensin, onlar deil. Hay r, onlar

cinlere tap yordu ve ou onlara iman etmiti.229

"Oysa onlar da (grnmez varl klar ) Allah yaratm t r" mealindeki cmle,

mfessirlerce "Halbuki bu varl klar Allah'a ortak koanlar n kendileri de onlar Allah' n

yaratt n biliyorlard " eklinde anla lm t r. Buna gre yette mriklerin, mahluk

olduunu kabul ettikleri varl

klar

yarat

c

ya ortak komalar

n

n, onlara ulhiyyettan malar n n bir eliki olduu ifade edilmitir.230

Araplar cinlere baz tanr sal g ve yetenekler ykler, zararlar ndan korunmak

iin tedbirler al r, honutluklar n kazanmaya al r, bunun iin cinler ad na kurban

226 evkn, IV, 474; Elmal l , III, 477.227 Allah, onlar n isnad ettiklerieylerden ycedir, mnezzehtir. Kuran, es-Sfft Sresi, 37/159.228 Rz, XXVI, 168.229

Kuran, Sebe Sresi, 34/41.230 Heyet, II, 354.


53/134

47

keserlerdi. Aynca onlar, cinlerin khinlere gkten haberler getirdiine, eytanlar n d

Documents

Cin Suresi Tefsiri Interpretation of the Jinn Sura