BÀI 5: ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG

XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Qu¸ tr×nh ®æi míi nhËn thøc vÒ kinh tÕ thÞ trƯ êng

I

IITiÕp tôc hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trƯ êng ®Þnh hƯ íng x· héi chñ nghÜa ë nƯíc ta

CẤU TRÚC CHUYÊN ĐỀ

5.1 QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

5.1.1 Cơ chế quản lý kinh tế thời kỳ trước đổi mới 5.1.1.1 Cơ chế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp.

THỜI KÌ BAO CẤP Ở VIỆT NAM

5.1 QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

HÌNH THỨC

Qua giá Qua tem phiếu

Qua chế độ cấp phát vốn

Phân phối theo định mức

Cơ chế xin - cho

Thấp hơn nhiều giá thực tế

2 31

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Ưu điểm: Cơ chế này cho phép tập trung tối đa các

nguồn lực kinh tế vào các mục tiêu chủ yếu trong từng giai đoạn và điều kiện cụ thể.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Nhược điểm:

Kiềm h·m vµ lµm triÖt tiªu ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt nư íc, kiềm h·m sù ph¸t triÓn x· héi

+ S¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng ®ñ ®¸p øng yªu cÇu cña x· héi dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi ¶nh h ưëng ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

5.1.1.2 Nhu cầu đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế: - Một số bước cải tiến nền kinh tế theo thị trường:

+ Khoán 100 trong nông nghiệp

KHOÁN SẢN PHẨM ĐẾN NHÓM VÀ NGƯỜI

LĐ

CHỈ THỊ 1001 - 1981

KHOÁN SẢN PHẨM

NÔNG NGHIỆP

HNTW 9(12 - 1980)

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

- Một số bước cải tiến nền kinh tế theo thị trường:

+ Bù giá vào lương ở Long An: Tổng tiền lương và 16 mặt hàng phân phối theo định lượng, tất

cả qui ra giá thị trường thì lương bí thư tỉnh ủy xấp xỉ 600 đồng. Tuy nhiên vì những lý do như chất lượng hàng hóa thấp, tiêu chuẩn bị cắt xén, hàng được cấp không phù hợp nhu cầu... thì hiệu quả sử dụng của mức lương này chỉ đạt 50-70%. Tốt nhất là đem hết số hàng phân phối của bí thư ra chợ bán theo giá chợ rồi về trả cho ông 600 đồng/tháng. Bí thư cần gì ra đó mà mua.

Ông Chín Cần (Nguyễn Văn Chính), nguyên bí thư Tỉnh ủy Long An - tổng chỉ huy công trình

bù giá vào lương ở Long An

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Điều chỉnh Giá – Lương – Tiền, Chủ trương xóa bỏ cơ chế tập trung bao cấp, thực hiện hoạch toán kinh doanh XHCN

HNTW 8 (6 – 1985)

- Một số bước cải tiến nền kinh tế theo thị trường:+ Khoán sản phẩm trong công nghiệp:

+ Tổng điều chỉnh giá – lương – tiền lần 2 theo NQTW8 khóa 5 (6/1985)

KHOÁN SẢN PHẨM TRONG

CÔNG NGHIỆPNĐ 25, 26CP

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Þ Vì vậy, việc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế trở thành nhu cầu cần thiết và cấp bách

Đại héi 6 жng (12/1986) ®· chØ râ: "C¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu, bao cÊp tõ nhiÒu năm nay kh«ng t¹o ® îc ®éng lùc ph¸t triÓn, lµm suy yÕu kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, h¹n chÕ viÖc sö dông vµ c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kìm h·m s¶n xuÊt, lµm gi¶m năng suÊt, chÊt l îng, hiÖu qu¶ g©y rèi lo¹n trong ph©n phèi l uu th«ng vµ ®Î ra nhiÒu hiÖn t îng tiªu cùc trong x· héi"

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

5.1.2Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mới.

5.1.2.1 Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội VI đến Đại hội VIII. - Một là, kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của

CNTB mà là thành tựu phát triển chung của nhân loại.•Kinh tế thị trường có mầm mống từ xã hội nô lệ, hình thành trong

xã hội phong kiến và phát triển cao trong xã hội TBCN.•Trước CNTB, kinh tế thị trường còn ở thời kỳ manh nha, trình độ

thấp thì trong CNTB đã đạt tới trình độ cao, chi phối toàn bộ cuộc sống con người trong xã hội.

•Chỉ có thể chế kinh tế chính trị TBCN hay cách thức sử dụng kinh thị trường theo lợi nhuận tối đa của CNTB mới là sản phẩm của TBCN.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Kinh tÕ hµng ho¸

Kinh tÕtù nhiªn

- Tù s¶n xuÊt - Tù tiªu dïng

- XuÊt hiÖn së h÷u nhµ n ưíc- Nhµ nư íc ®iÒu tiÕt nÒn kinh

tÕ - Xu h ưíng khu vùc ho¸, toµn

cÇu ho¸- C¬ chÕ kinh tÕ hçn hîp

- Tù do c¹nh tranh, nhµ n ưíc ®iÒu tiÕt kinh tÕ

- C¬ chÕ thÞ trư êng tù ®iÒu chØnh

Hàng hóa chưa mang tính phổ biến, tồn tại xen kẽ với kinh tế tự cung tự cấp

Kinh tÕ

hµng ho¸ gi¶n ®¬n

Kinh tÕ thÞ trưêng Kinh

tÕ thÞ trưêng tù do

Kinh tÕ thÞ trưêng hçn hîp

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Trong một nền kinh tế

khi các nguồn lực kinh tế được

phân bổbằng nguyên tắc

thị trường thì người ta gọi

đó là kinh tế thị

trường

Kinh tế thị trường

là kinh tế hàng hóa

phát triển ở trình độ cao, ở đó quan hệ

hàng hóa - tiền tệ

là quan hệ thống trị,

các quan hệ kinh tế

đều được tiền tệ hóa

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Một là, Kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của chủ nghĩa tư bản mà là thành tựu phát triển chung của cả nhân loại.

- Hai là, kinh tế thị trường còn tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ lên CNXH.

•Kinh tế thị trường xét dưới góc độ "một kiểu tổ chức kinh tế" là phương thức tổ chức, vận hành nền kinh tế, là phương tiện điều tiết kinh tế lấy cơ chế thị trường làm cơ sở để phân bổ các nguồn lực kinh tế và điều tiết mối quan hệ giữa người với người. Do đó, nó cần thiết cho quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Cơ chế vận hành của nền kinh tế hàng hóa

nhiều thành phần theo định hướng XHCN

ở nước ta là “cơ chế thị trường

có sự quản lý của Nhà nước”

bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách và

các công cụ khác

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Đại hội VIII: Tiếp tục phát triển nền kinh tế nhiều

thành phầnvận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nướctheo định hướng xã hội chủ nghĩa

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

- Có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trường để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta

KTTT tồn tại khách quan trong TKQĐ lên CNXH. Vì vậy có thể và cần thiết sử dụng KTTT đểxây dựng CNXH ở nước ta

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

•Kinh tế thị trường đối lập với kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc chứ không đối lập với các chế độ xã hội. Vừa có thể liên hệ với chế độ tư hữu vừa có thể liên hệ với chế độ công hữu và phục vụ cho chúng.

•Xây dựng và phát triển kinh tế thị trường không phải là phát triển TBCN hoặc đi theo con đường TBCN và tất nhiên XDKT XHCN cũng không dẫn đến phủ định kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường còn cần thiết cho quá trình đi lên CNXH ở nước ta.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

- Ba là, có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trường để xây dựng CNXH ở nước ta.

Vì:+ Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®ang ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng, chiÒu s©u.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

+ NÒn kinh tÕ nư íc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn dùa trªn sù ®a d¹ng vÒ sở hữu, tÝnh ®éc lËp cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ ngµy cµng cao.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

+ Quan hÖ H - T cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

T H T’

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Vì:+ Sö dông c¬ chÕ thÞ trư êng lµm c¬ së ®Ó ph©n bæ c¸c nguån lùc kinh tÕ, ®iÒu hoµ quan hÖ cung - cÇu thóc ®Èy c¸c tiÕn bé, ®µo th¶i c¸i l¹c hËu, yÕu kÐm.

+ CNTB kh«ng sinh ra kinh tÕ thÞ tr ưêng nh ưng biÕt kÕ thõa, khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ cña kinh tÕ thÞ trưêng ®Ó ph¸t triÓn.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Chủ thể KTđộc lập

Đặc điểm Kinh tề thị trường

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

5.1.2.2 Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội IX đến Đại hội XI. - Đại hội IX của Đảng (4/2001) xác định:

+ Kinh tÕ thÞ trư êng ®Þnh hư íng x· héi chñ nghÜa lµ m« hình kinh tÕ tæng qu¸t cña nư íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Đó là:

“Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

+ Kinh tÕ thÞ trư êng ®Þnh hư íng x· héi chñ nghÜa theo quan ®iÓm cña Đảng lµ “Mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ võa tu©n theo quy luËt cña kinh tÕ thÞ tr ưêng võa dùa trªn c¬ së vµ chÞu sù dÉn d¾t chi phèi bëi c¸c nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi”.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

- Đại hội X làm rõ thêm những định hướng XHCN trong nền kinh tế thị trường ở nước ta

=>Mục đíchphát triển: “dân giàu,

nước mạnh, xã hội

công bằng,dân chủ, văn minh”

Ph¸t triÓn s¶n xuÊt g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ®Èy m¹nh xo¸ ®ãigi¶m nghÌo, khuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Phương hướng phát triển:

+ Nhiều hình thức sở hữu +Nhiều thành phần kinh tế

Tạo ra tiềm năng phát triển

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

T ư nh©n (C¸ thÕ, tiÓu chñ,

TB t ưnh©n)

C¬ cÊu thµnh phÇn

kinh tÕ

B

E

C

D

ANhµ nư íc

TËp thÓ

Cã vèn®Çu tư

nư íc ngoµi

Tư b¶n nhµ nư

íc

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

•Sử dụng thế mạnh của thị trường định hướng XHCN để "Phát triển lực lượng sản xuất, phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân"

•Định hướng XHCN được thể hiện trên cả 3 mặt của quan hệ sản xuất“: sở hữu, tổ chức quản lý và phân phối nhằm mục đích cuối cùng là "Dân giàu nước mạnh, tiến lên hiện đại trong một xã hội do nhân dân là chủ, nhân ái, có văn hoá, có kỷ cương, xoá bỏ áp bức và bất công, tạo điều kiện cho mọi người có một cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc".

•Kinh tế thị trường định hướng XHCN chưa hoàn toàn là kinh kinh tế thị trường của CNXH vì chưa có đầy đủ các yếu tố XHCN nhưng nó khác kinh tế thị trường TBCN ở chỗ mục đích phát triển, phương thức phát triển, định hướng xã hội về phân phối, về quản lý.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

- Đại hội XI (4/2006) làm sáng tỏ thêm nội dung cơ bản của

định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta, thể hiện ở 4 tiêu chí:

Đại hội X (4/2006)

4 tiêu chí

Quản lý

Định hướng

XH và phân phối

Phương hướng

Phát triểnMục đíchphát triển

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Về mục đích phát triển:

“D©n giµu, nư íc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh” ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l ưîng s¶n xuÊt, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n

ĐÈy m¹nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng, gióp ®ì ng êi kh¸c kh¸ h¬n tõng bư íc kh¸ gi¶.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Về phương hướng phát triển:

• Ph¸t triÓn nhiÒu h×nh thøc së h÷u trong ®ã kinh tÕ nhµ nư íc gi÷ vai trß chñ ®¹o.

• Ph¸t huy tèi ®a néi lùc ®Ó ph¸t triÓn nhanh nÒn kinh tÕ, coi nguån lùc trong nư íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån lùc bªn ngoµi lµ rÊt quan träng.

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Về định hướng xã hội và phân phối:

- Thùc hiÖn tiÕn ®é vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng bư íc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn- T¨ng trư ëng kinh tÕ g¾n kÕt chÆt chÏ vµ ®ång bé víi ph¸t triÓn x· héi, v¨n ho¸, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o- Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi v× môc tiªu ph¸t triÓn con ngư êi. H¹n chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña kinh tÕ thÞ trưêng

Định hướng

XH

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Về định hướng xã hội và phân phối:

- Ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu

- Ph©n phèi theo møc ®é ®ãng gãp vèn vµ nguån lùc kh¸c

Phân phối

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

• Về quản lý:

Ph¸t huy vai trß lµm chñ x· héi cña

nh©n d©n

§¶m b¶o vai trß qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña nhµ n íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa d íi sù l·nh

®¹o cña §¶ng

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.1 Mục tiêu và quan điểm cơ bản.5.2.1.1 Thể chế kinh tế và thể chế kinh tế thị trường.

1

Lµ một bé phËn cÊu thµnh thÓ chÕ x· héi. ThÓ chÕ kinh tÕ lµ mét hÖ thèng c¸c quy ph¹m ph¸p luËt nh»m ®iÒu chØnh c¸c chñ thÓ kinh tÕ, c¸c hµnh vi s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ

2

Lµ mét tæng thÓ bao gåm c¸c bé quy t¾c, luËt lÖ vµ hÖ thèng c¸c thùc thÓ, tæ chøc kinh tÕ ® îc t¹o lËp nh»m ®iÒu chØnh ho¹t ®éng giao dÞch, trao ®æi trªn thÞ trưêng.

3

ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr êng trong ®ã c¸c thiÕt chÕ, c«ng cô vµ nguyªn t¾c vËn hµnh ® îc tù gi¸c t¹o lËp vµ sö dông ®Ó ph¸t triÓn lùc l ưîng s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n

Thể chế kinh tế Thể chế kinh tế thị trường

Thể chế kinh tế thị trường định

hướng XHCN

Thể chế kinh tế thị trường bao gồm: +Các quy tắc về hành vi kinh tế diễn ra trên thị trường – các bên tham gia thị trường với tư cách là các chủ thể thị trường.

+Cách thức thực hiện các quy tắc nhằm đạt được mục tiêu hay kết quả mà các bên tham gia thị trường mong muốn.

+Các thị trường – nơi hàng hóa được giao dịch, trao đổi trên cơ sở các yêu cầu, quy định của luật lệ(thị trường vốn, lao động, bất động sản…).

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

Thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN là thể chế kinh tế thị trường trong đó các thiết chế, công cụ và

nguyên tắc vận hành được tự giác tạo lập và sử dụng để phát triển lực lượng sản xuất, cải

thiện đời sống nhân dân, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.1.2 Mục tiêu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN. Mục tiêu cơ bản đến năm 2020

Làm cho các thể chế phù hợp với những

nguyên tắc cơ bản của KTTT, thúc đẩy KTTTđịnh hướng XHCN phát triển nhanh,

hiệu quả, bền vững,hội nhập KTQT

thành công, giữ vữngđịnh hướng XHCN,xây dựng và bảo vệ

Tổ quốc Việt Nam XHCN

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.1.3 Quan điểm về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN

-Nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắncác quy luật khách quan- Đảm bảo tính đồng bộ giữa các bộ phận cấu thành của thể chế kinh tế, giữa các yếu tố thị trường- Kế thừa chọn lọc những thành tựu kinh tế thị trường của nhân loại, kinh nghiệm từ thực tiễn đổi mới đất nước-Chủ động, tích cực giải quyết những vấn đề lý luận vàthực tiễn quan trọng…, vừa làm vừa tổng kết rút kinh nghiệm-Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.2 Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN.

5.2.2.1 Thống nhất nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.- CÇn thiÕt ph¶i sö dông kinh tÕ thÞ tr ưêng lµm ph ¬ng tiÖn quan träng ®Ó x©y dùng CNXH.- X©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trư êng ®Þnh h íng XHCN sÏ gãp phÇn huy ®éng ® îc c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi.- CÇn chñ ®éng ®Ò ra c¸c chñ trư ¬ng, biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ vµ kh¾c phôc c¸c khiÕm khuyÕt cña kinh tÕ thÞ trư êng, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn vững cña x· héi.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.2.2 Hoàn thiện thể chế về sở hữu và các thành phần kinh tế, loại hình doanh nghiệp và các tổ chức sản xuất kinh doanh.

- Hoµn thiÖn thÓ chÕ së hữu.+ Sự tồn tại và phát triển của các thành phần kinh tế

là cơ sở khách quan của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Do vậy, các vấn đề này cần được quy định một cách rõ ràng, thống nhất trong hệ thống pháp luật nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của các chủ sở hữu.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

+ Phương hướng cơ bản hoàn thiện thể chế sở hữu là:• Khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do nhà

nước quản lý đồng thời bảo đảm và tôn trọng các quyền của người sử dụng đất.

•Tách biệt vai trò của Nhà nước với tư cách là bộ máy công quyền quản lý toàn bộ nền kinh tế - xã hội với vai trò chủ thể sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước, vốn của nhà nước với chức năng quan trị kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà nước.

•Quy định rõ, cụ thể về quyền của chủ sở hữu và những người liên quan đối với các loại tài sản, đồng thời quy định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của họ đối với xã hội. Chú trọng khuyến khích và tạo điều kiện cho sở hữu tập thể phát triển.- Hoµn thiÖn thÓ chÕ ph©n phèi

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.2.3 Hoàn thiện thể chế đảm bảo đồng bộ các yếu tố thị trường và phát triển đồng bộ các loại thị trường.- Hoµn thiÖn thÓ chÕ vÒ gi¸, c¹nh tranh vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn trong kinh doanh- Đa d¹ng ho¸ c¸c lo¹i thÞ tr êng, ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr êng míi.- X©y dùng hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l îng hµng ho¸.- Hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vÒ chÕ ®é ph©n phèi, b¶o ®¶m lîi Ých cña mçi bªn khi tham gia vµo thÞ tr ưêng.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

d. Hoàn thiện thể chế gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách phát triển và bảo vệ môi trường

• Thực hiện chính sách khuyến khích làm giàu đi đôi với tích cực thực hiện giảm nghèo, đặc biệt ở các vùng nông thôn, miền núi, vùng dân tộc và các căn cứ cách mạng trước đây. Chính sách giảm nghèo nhằm mục tiêu ổn định và tạo động lực cho sự phát triển. Chính sách đó tạo điều kiện để mọi công nhân nắm bắt cơ hội làm ăn, nâng cao thu nhập và đời sống, được hưởng thành quả chung của sự phát triển.

• Xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội đa dạng và linh hoạt phù hợp với yêu cầu của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Mở rộng các hình thức bảo hiểm bắt buộc và tự nguyện, bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Chăm sóc các đối tượng bảo trợ xã hội, bảo đảm cho họ có cuộc sống ổn định, hòa nhập tốt hơn vào cuộc sống và tự vươn lên. Phát triển đa dạng các hình thức tổ chức tự nguyện, nhân đạo, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, chăm sóc các đối tượng bảo trợ xã hội.

• - Hoàn thiện luật pháp, chính sách về bảo vệ môi trường, có chế tài đủ mạnh đối với các trường hợp vi phạm, xử lý triệt để những điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ngăn chặn không để phát sinh thêm.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

e. Hoàn thiện thể chế về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và sự tham gia của các tổ chức quần chúng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

• Vai trò lãnh đạo của Đảng thể hiện rõ ở chỗ chỉ đạo nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để xác định rõ, cụ thể và đầy đủ hơn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt nhứng nội dung định hướng xã hội chủ nghĩa để tạo ra sự đồng thuận trong xã hội.

• - Đổi mới và nâng cao vai trò, hiệu lực quản lý kinh tế của Nhà nước. Vai trò kinh tế của Nhà nước thể hiện rõ ở chỗ phát huy mặt tích và hạn chế, ngăn ngừa phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả.

• - Các tổ chức dân cư, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, nghề nghiệp và nhân dân có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Để phát huy vai trò của họ, Nhà nước phải tiếp tục hoàn thiện luật pháp, cơ chế, chính sách, tạo điều kiện để các hình thức tổ chức và nhân dân tham gia tích cực và có hiệu quả vào quá trình hoạch định, thực thi, giám sát thực hiện luật pháp, các chủ trương phát triển kinh tế - xã hội.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

5.2.3 Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân.5.2.3.1 Kết quả và ý nghĩa

Kết quả:

- Nước ta đã chuyển đổi thành công từ thể chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN

- Chế độ sở hữu với nhiều hình thức và cơ cấu kinh tế nhiều thành phần được hình thành

- Các loại thị trường cơ bản đã ra đời và từng bước phát triển thống nhất trong cả nước

- Việc gắn phát triển kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội, xoá đói giảm nghèo đạt nhiều kết quả tích cực

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

Sau hơn 25 năm đổi mới, thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã hình thành và từng bước hoàn thiện, thay cho thể chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp. Thể chế kinh tế mới đã đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả tích cực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, khắc phục được khủng hoảng kinh tế - xã hội, tạo ra những tiền đề cần thiết đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển

Ý nghĩa:

5.2.3.2 Hạn chế và Nguyên nhânHạn chế:- Quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế còn chậm, chưa theo kịp

yêu cầu của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế.- Vấn đề sở hữu, quản lý và phân phối trong DN nhà nước

chưa giải quyết tốt. DN ngoài quốc doanh còn bị phân biệt đối xử

- Cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành của bộ máy nhà nước còn nhièu bất cập. Cải cách hành chính chậm. Tệ tham nhũng, lãng phí, quan liêu còn nghiêm trọng.

- Cơ chế, chính sách phát triển các lĩnh vực văn hoá xã hội đổi mới chậm. Khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư ngày càng tăng.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

• Nguyên Nhân:

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.

-Việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là vấn đề hoàn toàn mới chưa có tiền lệ trong lịch sử. Nhận thức về kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa còn nhiều hạn chế do công tác lý luận chưa theo kịp đòi hỏi của thực tiễn.

-Năng lực thể chế hóa và quản lý, tổ chức thực hiện của Nhà nước còn chậm, nhất là trong việc giải quyết

các vấn đề xã hội bức xúc.-Vai trò tham gia hoạch định chính sách thực hiện và

giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể hành, các tổ chức xã hội nghề nghiệp còn yếu.

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA.